<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Tuần GVHD: Ths. Nguyễn Thị Bộ

Tiết SVTH: Ngô Thị Kim Anh

Ngày dạy MSSV:0014413022

<b>RỪNG XÀ NU</b>

<b>NGUYỄN TRUNG THÀNH </b>
<b>I. Mục tiêu bài học:</b>

<i><b>1. Kiến thức</b></i>

- Nắm vững đề tài, cốt truyện, các chi tiết sự việc tiêu biểu và hình tượng nhân
vật chính; trên cơ sở đó, nhận rõ chủ đề cùng ý nghĩa đẹp đẽ, lớn lao của truyện ngắn
đối với thời đại bấy giờ và đối với thời đại ngày nay.

- Thấy được tài năng của Nguyễn Trung Thành trong việc tạo dựng cho tác phẩm
một khơng khí đậm đà hương sắc Tây Nguyên, một chất sử thi bi tráng và một ngôn
ngữ nghệ thuật được trao chuốt kĩ càng.

<i><b>2. Kỹ năng</b></i>

- Biết cách đọc diễn cảm thiên truyện mang ý nghĩa và vẻ đẹp của một khúc sử
thi trong văn xuôi hiện đại.

- Củng cố kỷ năng cảm thụ và phân tích tác phẩm tự sự.
<i><b>3. Thái độ</b></i>

- Nhận thức được giá trị của lòng yêu nước, những hi sinh, mất mát mà thế hệ
cha ông đi trước đã để lại.

- Giáo dục học sinh yêu quê hương, phát huy truyền thống yêu nước, chống ngoại
xâm của dân tộc để góp phần xây dựng đất nước, biết yêu cuộc sống.

<b>II.Phương pháp</b>

Giáo viên sử dụng kết hợp các phương pháp trong quá trình dạy học:
- Phương pháp đọc hiểu.

- Phương pháp vấn đáp.
- Phương pháp gợi mở.
- Phương pháp đặt vấn đề.
- Phương pháp thuyết minh.
- Phương pháp giảng giải.
<b>III. Chuẩn bị</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Đọc SGK, tham khảo các tài liệu có liên quan, soạn giáo án, chuẩn bị đồ dùng
trực quan để phục vụ việc giảng dạy.

- Dự kiến các tình huống có thể xảy ra trong quá trình dạy.
<i><b>2. Sự chuẩn bị về phương tiện học tập của học sinh:</b></i>
- Học bài cũ

- Đọc và tìm hiểu trước bài mới.
<b>IV. Tiến trình dạy học</b>

<i><b>1. Ổn định tình hình lớp: </b></i>(1 phút)

Ổn định trật tự, điểm danh học sinh trong lớp.
<i><b>2. Kiểm tra bài cũ:</b>(6 phút)</i>

Câu hỏi:

- Tóm tắt truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân.
- Trình bày chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
<i><b>3.</b></i> <b>Lời vào bài </b>(1 phút)

Chiến tranh xâm lược đã tàn phá bao vùng đất, cướp đi bao mạng sống của
con người lẫn vạn vật. Tuy nhiên, có những vùng đất hứng chịu vô vàng những
thương đau mà tinh thần vẫn luôn quật khởi, ý chí vẫn kiên định, khơng hề bị lung
lay bởi bất cứ tác động nào. Tây Nguyên là một nơi như thế. Đất và dân làng Xô
Man trong truyện ngắn “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành đã nói lên điều đó.
Cánh rừng cũng giống như con người “nằm trong tầm đại bác của giặc” nhưng vẫn
“vượt lên rất nhanh” và “ưỡn tấm ngực lớn của mình ra, che chở cho làng” tượng
trưng cho ý chí, kiên định quyết không lùi bước trước kẻ thù xâm lược của người
dân Tây Nguyên nói riêng và người dân Việt Nam nói chung. Khơng cần đợi chờ
nữa, cơ trị chúng ta cùng bắt đầu tìm hiểu tác phẩm để thấy được những điều đó.
<i><b>4.</b></i> <b>Vào bài mới </b>(77 phút)

<b>Thời</b>

<b>gian</b> <i><b>Hoạt động của GV</b></i> <i><b>Hoạt động của HS</b></i> <i><b>Nội dung lưu bảng</b></i>
10

phút

Hoạt động 1: Tổ chức
tìm hiểu chung

1. Cho HS đọc phần
tiểu dẫn (SGK) kết hợp

với những hiểu biết cá
nhân để giới thiệu về
nhà văn Nguyễn Trung
Thành

- Em hãy khái quát
về cuộc đời của nhà
văn Nguyễn Trung

- Đọc tiểu dẫn SGK
và tóm tắt về cuộc
đời, sự nghiệp và
đặc điểm sáng tác
của nhà văn.

HS trả lời câu hỏi

<b>I. Tìm hiểu chung</b>
<i><b>1. Tác giả:</b></i>

<i>a) Cuộc đời</i>

- Nguyễn Trung Thành (Nguyên
Ngọc), tên khai sinh là Nguyễn
Văn Báu.

- Sinh năm 1932, quê ở huyện
Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
- Năm 1950, ông gia nhập quân
đội, vào trường lục quân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Thành?

-Em hãy cho cơ biết
các tác phẩm chính và
đặc điểm nổi bật của
nhà văn?

-Theo em phong cách
sáng tác của nhà văn
có gì đáng chú ý?

2. u cầu HS tham
khảo tài liệu và hiểu
biết lịch sử để cho biết
hoàn cảnh ra đời và
xuất xứ của truyện
ngắn Rừng xà nu
- Em hãy cho biết hoàn

cảnh sáng tác của tác
phẩm?

-Em hãy cho biết xuất
xứ của tác phẩm?

HS trả lời câu hỏi

HS trả lời câu hỏi

HS trả lời

HS trả lời

phóng viên báo “Quân đội nhân
dân” Liên khu V.

- Sau năm 1954, công tác tại tạp
chí Văn nghệ qn đội.

- Sau năm 1975, ơng ra Hà Nội
công tác.

- Năm 2000, ông được tặng giải
thưởng Nhà nước và Văn học
nghệ thuật.

<i>b) Sự nghiệp </i>

- Tác phẩm chính: Đất nước
đứng lên, Rẻo cao, Trên quê
hương những anh hùng Điện
Ngọc, Đất Quảng, Có một con
đường mịn trên biển Đơng, Tản
mạn nhớ và qn.

- Ơng là nhà văn có những tác
phẩm viết hay nhất về đất và
người Tây Nguyên trong hai cuộc
kháng chiến.

<i>c) Phong cách sáng tác </i>

Sáng tác của Nguyên Ngọc mang
đậm tính sử thi và cảm hứng lãng
mạn, tập trung viết về hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và Mĩ,
đề cập đến những vấn đề trọng
đại của vận mệnh dân tộc và nhân
dân, xây dựng những tính cách
anh hùng.

<b>2.</b> <i><b>Tác phẩm</b></i>:

<i>a) Hoàn cảnh sáng tác</i>

- Mĩ – Ngụy ra sức phá hoại hiệp
định Giơ-ne-vơ, lê máy chém
khắp miền Nam. Cách mạng rơi
vào thời kì đen tối.

- Đầu năm 1965, Mĩ đổ quân ào ạt
vào miền Nam và đánh phá ác liệt
ra miền Bắc. Cả nước sục sơi
khơng khí đánh Mĩ, Rừng xà nu
được viết đúng vào thời điểm đó.

<i>b) Xuất xứ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

10

phút

40
phút

-GV hướng dẫn học
sinh đọc bài và yêu
cầu học sinh tóm tắt
tác phẩm

- Tiết trước cơ có yêu
cầu các em về nhà
đọc tác phẩm và tìm
hiểu trước, để kiểm
tra sự hiểu biết của
các em thì cơ sẽ mời
một em đứng lên tóm
tắt tác phẩm Rừng xà
nu cho cơ?

GV tổng hợp, nhận
xét:

Truyện kể về cuộc
kháng chiến chống
Mĩ của dân làng Xô
Man và cuộc đời Tnú
– nhân vật chính của
truyện. Tnú là một
đứa bé mồ côi cha

mẹ, được dân làng
dùm bọc. Tnú cùng
với Mai là hai trong
số những người thiếu
niên được cán bộ
Quyết dìu dắt làm liên
lạc, sau đó Tnú bị kẻ
thù bắt và tra khảo.
Ba năm sau anh vượt
ngục trở về cùng dân
làng chuẩn bị vũ khí
chiến đấu. Được tin
này, giặc hùng hổ kéo
về làng ráo riết lùng
sục cán bộ. Tnú cùng
nhiều thanh niên

HS trả lời câu hỏi
của GV

giải phóng miền Trung Trung Bộ
(số 2/1965), sau đó được in trong
tập Trên quê hương những anh
hùng Điện Ngọc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

54
phút

trong làng trốn vào
rừng. Không bắt được

anh, chúng đánh đập
hành hạ vợ con anh.
Từ nơi ẩn nấp, Tnú đã
nhảy vào giữ bọn
lính. Vì chỉ có hai bàn
tay trắng nên Tnú
không thể cứu nổi vợ
con. Vợ con bị giặc
giết hại. Giặc đốt
mười ngón tay anh
bằng nhựa xà nu.
Trước cảnh tượng ấy,
dân làng Xô Man nhất
tề vùng lên giết chết
cả tiểu đội giặc. Cụ
Mết kêu gọi mọi
người cầm vũ khí
đứng lên đánh giặc.
Rồi Tnú gia nhập bộ
đội giải phóng. Anh
ln khắc sâu mối thù
qn giặc và chiến
đấu rất dũng cảm để
bảo vệ quê hương.
- Theo em, câu
chuyện có chủ đề gì?

Chuyển: tác phẩm
khơng chỉ hay ở nội
dung mà ngay cả

nhan đề cũng toát lên
vẻ đẹp

Hoạt động 2: Đọc –
hiểu văn bản

- Nhan đề tác phẩm
có ý nghĩa gì đặc
biệt?

Nói thêm: Cả một

HS trả lời câu hỏi
của GV

HS trả lời câu hỏi
của GV

<i>d) Chủ đề:</i>

Thông qua câu chuyện về Tnú,
tác phẩm ca ngợi sức mạnh và
tinh thần quật cường của dân làng
Xô Man và cũng là của nhân dân
Tây Nguyên trong kháng chiến
chống Mĩ.

<b>II.</b> <b>Đọc hiểu văn bản</b>
<b>1.</b><i><b>Ý nghĩa nhan đề “Rừng </b></i>
<i><b>xà nu”</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

cánh rừng xà nu bát
ngát, nối tiếp tới tận
chân trời là một phần
sự sống Tây Nguyên,
mang đặc trưng Tây
Nguyên, gắn bó với
con người nơi đây.

Nói thêm: Và các thế
hệ cây xà nu cũng
tượng trưng cho các
thế hệ dân làng Xơ
Man, nói rộng ra là
các thế hệ người dân
Việt Nam.

Chuyển: Có thể nói,
hình ảnh rừng xà nu
là hình tượng xuyên
suốt tác phẩm. Mở
đầu là hình ảnh cánh
rừng trong tầm đại
bác và kết thúc là
những rừng xà nu nối
tiếp chạy đến chân
trời. Nó hiện ra trong
cả nghĩa cụ thể và
nghĩa biểu tượng.
- Em hãy tìm những

chi tiết miêu tả ý
nghĩa cụ thể của cây
xà nu trong cuộc
sống, sự kiện trọng
đại, nếp nghĩ và cảm
xúc?

HS trả lời câu hỏi
của giáo viên

-Tiêu biểu cho số phận, sức sống
bất diệt và tinh thần đấu tranh
quật khởi của nhân dân Tây
Nguyên.

<b>2.</b> <i><b>Hình tượng rừng xà nu:</b></i>
<i>a) Cây xà nu được miêu tả với ý</i>
<i>nghĩa cụ thể</i>

-Cuộc sống hằng ngày của làng
Xô Man:

+Lửa xà nu cháy trong bếp.
+Trẻ con mặt mày lem khói xà
nu.

+Bảng xơng khói xà nu học chữ.
-Sự kiện trọng đại của làng Xô
Man:

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

-Ai có thể giúp cơ rút
ra tiểu kết cho “ý
nghĩa cụ thể của cây
xà nu”?

Chuyển: Cây xà nu
khơng chỉ có thế mà
nó cịn nổi bật lên nhờ
ý nghĩa biểu tượng.
Đó chính là phần cốt
lõi làm nên cuộc sống
lâu bền của nó với
người dân nơi đây.
Vậy cây xà nu có
những ý nghĩa biểu
tượng nào và nó được
thể hiện như thế nào
cơ trị chúng ta cùng
tìm hiểu.

-Em hãy cho cơ biết
cây xà nu có ý nghĩa
biểu tượng nào?
- Biểu tượng cho sự
đau thương được thể
hiện như thế nào?
GV kết hợp bình
giảng và cho HS ghi
bài

-Biểu tượng cho sức
sống mãnh liệt được
thể hiện như thế nào?

-Biểu tượng cho tinh
thần bất khuất hướng

HS trả lời câu hỏi

HS trả lời câu hỏi

lấy vũ khí.

-Nếp nghĩ và cảm xúc của làng
Xô Man:

+Cụ Mết “ở trần ngực căng như
một cây xà nu lớn”.

+Cụ Mết tự hào về rừng xà nu
“khơng có cây gì mạnh bằng cây
xà nu đất ta”.

Cây xà nu được miêu tả rất kỹ
rất nhiều. Góp phần tạo nên
khơng khí Tây Ngun.

<i>b) Cây xà nu trở thành biểu </i>
<i>tượng con người Xô Man</i>
-Biểu tượng cho sự đau thương:

+Nằm trong “tầm đại bác”, ngày
2 lần bị bắn.

+Hàng vạn cây không cây nào là
không bị thương.

-Biểu tượng cho sức sống mãnh
liệt:

+Cạnh một cây mới ngã, bốn năm
cây con mọc lên.

+Đố nó giết được hết rừng xà nu
này.

+Khao khát sống “ngọn hình mũi
tên lao thẳng lên bầu trời”.

+Nối tiếp các thế hệ:

. Anh Quyết hy sinh ->Tnú lên
thay.

. Mai chết -> Dít thay.

. Tnú đi lực lượng -> bé Heng
lên thay.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

về Đảng của nhân dân
được thể hiện như thế

nào?

-Khi miêu tả rừng xà
nu, cây xà nu, biện
pháp tu từ nào được
nhà văn sử dụng
thường xuyên nhất
quán?

GV chia mỗi bàn là
một nhóm để thảo
luận câu hỏi.

GV yêu cầu học sinh
tìm dẫn chứng để thấy
được nét tài ba trong
việc sử dụng các biện
pháp nghệ thuật của
tác giả khi khắc họa
hình tượng rừng xà
nu, cây xà nu.

3. Tổ chức cho HS
tìm hiểu về cuộc
đời Tnú và cuộc
nổi dậy của dân
làng Xô Man theo
các nội dung sau:
? Phẩm chất của
người anh hùng

Tnú.

? Vì sao trong câu
chuyện bi tráng về
cuộc đời Tnú, cụ
Mết 4 lần nhắc tới
ý: "Tnú không cứu
được vợ con" để
rồi ghi tạc vào tâm
trí người nghe câu

HS thảo luận và đưa
ra câu trả lời.

Trong quá trình
miêu tả rừng xà nu,
cây xà nu nhà văn đã
sử dụng nhân hóa
như một phép tu từ
chủ đạo. Ơng ln
lấy nỗi đau và vẻ
đẹp của con người
làm chuẩn mực để
nói về xà nu khiến
xà nu trở thành ẩn
dụ cho con người,
một biểu tượng của
Tây Nguyên bất
khuất, kiên cường.

HS trả lời câu hỏi
HS trả lời câu hỏi

+Khẳng định “cán bộ là Đảng,
Đảng còn núi nước này còn”.
+Tnú bị giặc tra tấn nhưng vẫn
theo cách mạng.

->Nguyễn Trung Thành đã tạo
nên những hình ảnh ẩn dụ,
những liên tưởng kỳ vĩ khi miêu
tả rừng xà nu với tất cả lịng u
mến, tự hào.

=> Hình tượng cây xà nu là một
sáng tạo nghệ thuật độc đáo của
nhà văn.

<b>3.Nhân vật Tnú </b>

<i>Hình tượng mang ý nghĩa</i>
<i>điển hình cho số phận và con</i>
<i>đường cách mạng của cộng</i>
<i>đồng các dân tộc Tây</i>
<i>Nguyên</i>:

Cụ Mết rất tự hào khi nói
về anh:“<i>Nó là người Strá</i>
<i>mình – Cha mẹ nó chết sớm,</i>
<i>làng Xơ Man này ni nó. Đời</i>

<i>nó khổ, nhưng bụng nó sạch</i>
<i>như nước suối làng ta</i>”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

nói: "Chúng nó đã
cầm súng, mình
phải cầm giáo".
? Cảm nhận về
cuộc đời Tnú và
cuộc nổi dậy của
dân làng Xô Man.
- Yêu cầu HS thảo
luận theo nhóm,
cử đại diện trình
bày và tranh luận
với các nhóm khác.
- Định hướng, nhận
xét và điều chỉnh,
nhấn mạnh ý cơ
bản

HS trả lời câu hỏi -Tnú được cộng đồng yêu
thương đùm bọc; sớm được
cán bộ Đảng giáo dục , dìu
dắt; được Mai tin cậy yêu
thương.

-Tnú xứng đáng với cơng ơn ,
kì vọng của dân làng, của
anh Quyết cán bộ Đảng:
+ Mặc dù địch khủng bố gắt

gao, Tnú vẫn kiên cường tiếp
tế , làm liên lạc cho Cán bộ
Đảng : “ <i>Cán bộ là Đảng.</i>
<i>Đảng cịn núi nước này cịn”</i>

+ Tích cực học chữ để làm
cách mạng “ <i>Khơng học chữ</i>
<i>sao làm được cán bộ giỏi</i>”
+ Gan góc, táo bạo, dũng
cảm trong công tác giao liên.
Tuyệt đối trung thành với
cách mạng : nuốt thư vào
bụng; giặc tra tấn đến thế
nào cũng không tiết lộ bí mật
cách mạng; có thời cơ thuận
lợi liền vượt ngục về làng tích
cực chuẩn bị lực lượng kháng
chiến.

+ Yêu thương vợ con, vì sinh
mệnh của vợ con mà bất
chấp hiểm nguy nhưng với
chừng ấy cái có, Tnú vẫn khơng giữ
gìn được sự sống. Đâu là nguyên
nhân của tấn bi kịch ấy? Câu
chuyện về Tnú, ở phần đau đớn nhất
của nó, cho thấy: Sẽ thế nào, nếu
mình chưa kịp cần lấy giáo, khi kẻ
thù đã cầm lấy súng rồi.

Đây chính là chân lí mà cụ Mết đã
muốn ghi tạc vào lịng các thế hệ con
cháu: “Chúng nó đã cầm súng, mình
phải cầm giáo!”

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

10
phút

5. Yêu cầu HS nhận
xét về các nhân
vật: cụ Mết, Mai,
Dít, Heng (Gợi ý:
Các nhân vật này
có đóng góp gì cho
việc khắc họa
nhân vật chính và
làm nổi bật tư
tưởng cơ bản của
tác phẩm?)

6. Nêu vấn đề để
HS tìm hiểu vẻ đẹp
nghệ thuật của tác
phẩm

-Thảo luận nhóm
và trình bày

- Thảo luận nhóm
và trình bày

Thảo luận nhóm
và trình bày

tộc.

+ Là bộ đội chính quy , Tnú
dũng cảm, lập nhiều chiến
công. Được về phép thăm
làng Tnú tuyệt đối chấp hành
kỉ luật.

<i>Nguyễn Trung Thành, với</i>
<i>khuynh hướng sử thi đã khắc</i>
<i>họa Tnú mang bao phẩm</i>
<i>chất anh hùng lẫm liệt. Hình</i>
<i>tượng Tnú có ý nghĩa điển</i>
<i>hình cho số phận và con</i>
<i>đường cách mạng của nhân</i>
<i>dân Tây Nguyên nói riêng,</i>
<i>nhân dân miền Nam nói</i>
<i>chung trong thời đại chống</i>
<i>Mĩ .</i>

<b>5. Vai trò của các nhân</b>
<b>vật: cụ Mết, Mai, Dít,</b>
<b>Heng.</b>

+ Cụ Mết, Mai, Dít, bé
Heng là sự tiếp nối các thế

hệ làm nổi bật tinh thần bất
khuất của làng Xơ Man nói
riêng, của Tây Nguyên nói
chung.

+ Cụ Mết "quắc thước như
một cây xà nu lớn" là hiện
thân cho truyền thống thiêng
liêng, là người hieuj triệu và
chỉ huy đồng khởi.

+ Mai, Dít là thế hệ hiện
tại. Trong Dít có Mai của thời
trước và có Dít của hơm nay.
Vẻ đẹp của Dít là vẻ đẹp của
sự kiên định, vững vàng
trong bão táp chiến tranh.

+ Bé Heng là thế hệ tiếp
nối, kế tục cha anh để đưa
cuộc chiến tới thắng lợi cuối
cùng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<b>Hoạt động 3: Tổ</b>
<b>chức củng </b>
<b>cố-tổng kết</b>

Qua truyện ngắn

<i>Rừng xà nu</i>, HS

nhận xét về phong
cách Nguyễn Trung
Thành

<b>6. Vẻ đẹp nghệ thuật</b>
<b>của tác phẩm</b>

Nét đặc sắc nghệ thuật bao trùm
nhất chính là màu sắc sử thi của tác
phẩm, thể hiện chỗ:

- Những bức tranh thiên nhiên hay
những hình tượng anh hùng trong tác
phẩm, chung quy đều là sự kết tinh
của những lí tưởng cao quý nhất của
cộng đồng.

- Âm hưởng hành tráng, với lời văn
không những giầu sức tạo hình, mà
cịn giàu có về nhạc điệu, khi vang
động, khi tha thiết hoặc trang
nghiêm.

<b>III. Tổng kết</b>

+ Qua truyện gắn <i>Rừng xà</i>
<i>nu</i>, ta nhận thấy đặc điểm
phong cách sử thi Nguyễn
Trung Thành: hướng vào
những vấn đề trọng đại của

đời sống dân tộc với cái nhìn
lịch sử và quan điểm cộng
động.

+ <i>Rừng xà nu</i> là thiên sử thi
của thời đại mới. Tác phẩm
đã đặt ra vấn đề có ý nghĩa
lớn lao của dân tộc và thời
đại: phải cầm vũ khí đứng lên
tiêu diệt kẻ thù bạo tàn để
bảo vệ sự sống của đất nước,
nhân dân.

<i><b>5. Củng cố (3 phút):</b></i> giáo viên củng cố lại kiến thức cho học sinh về tác giả, tác phẩm
và những ý chính trong phần đọc – hiểu văn bản.

<i><b>6. Dặn dò(2 phút)</b></i>

</div>

<!--links-->