..

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
--------

HỨA THỊ KIỀU HOA

VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM “DẠY HỌC HƢỚNG VÀO NGƢỜI HỌC”
TRONG DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỐI TƢỢNG KẾT NẠP ĐẢNG
(PHẠM VI ÁP DỤNG TẠI ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




2

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
--------

HỨA THỊ KIỀU HOA

VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM “DẠY HỌC HƢỚNG VÀO NGƢỜI HỌC”
TRONG DẠY HỌC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ CHO ĐỐI TƢỢNG KẾT NẠP ĐẢNG
(PHẠM VI ÁP DỤNG TẠI ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN)

Chuyên ngành: Giáo dục học
Mã số: 60. 14. 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học:
GS.TSKH NGUYỄN VĂN HỘ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




3

THI NGUYấN - 2010

Lời cảm ơn
Tụi xin trõn trng cm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học,
Khoa Tâm lý - Giáo dục Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu và hồn thành
luận văn!
Tơi xin trân trọng cảm ơn Giáo sư - Tiến sỹ khoa học Nguyễn
Văn Hộ đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tơi từ những bước đi đầu tiên
và trong suốt thời gian làm luận văn!
Tôi xin trân trọng cảm ơn toàn thể bạn bè, đồng nghiệp đã
quan tâm, giúp đỡ và động viên tơi hồn thành luận văn!
Thái Nguyên, ngày 08 tháng 11 năm 2010
TÁC GIẢ


Hứa Thị Kiều Hoa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




4

MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦU

1

1- Lý do lựa chọn đề tài

1

2- Lịch sử vấn đề nghiên cứu

3

3- Mục đích nghiên cứu

8

4- Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu


8

5- Giả thuyết khoa học

8

6- Nhiệm vụ nghiên cứu

8

7- Phƣơng pháp nghiên cứu

8

8- Những đóng góp mới của đề tài

9

9- Cấu trúc luận văn

10
11

NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM

11

DẠY HỌC HƢỚNG VÀO NGƢỜI HỌC

1.1. Dạy học hƣớng vào ngƣời học là nội dung, mục đích, yêu cầu cơ bản
của việc đổi mới dạy học nói chung và dạy học lý luận chính trị dành cho
đối tƣợng kết nạp Đảng nói riêng

11

1.2. Dạy học hƣớng vào ngƣời học nhằm khuyến khích cách học
thơng minh

22

1.3. Cơ sở khoa học của việc tổ chức dạy học lý luận chính trị cho
đối tƣợng kết nạp Đảng theo quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời
học

28

Kết luận chƣơng I

31

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




5

Chương 2
THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG HỌC TẬP LÝ LUẬN


32

CHÍNH TRỊ CHO ĐỐI TƢỢNG KẾT NẠP ĐẢNG
TẠI ĐẢNG BỘ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
2.1. Vài nét về đối tƣợng kết nạp Đảng của Đảng bộ Thành phố

32

Thái Nguyên và đặc điểm chƣơng trình lý luận chính trị dành cho
đối tƣợng kết nạp Đảng
2.2. Thực trạng chất lƣợng học tập lý luận chính trị cho đối tƣợng

34

kết nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên
Kết luận chƣơng II

49
Chương 3

DẠY HỌC CHƢƠNG TRÌNH LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
DÀNH CHO ĐỐI TƢỢNG KẾT NẠP ĐẢNG THEO

50

QUAN ĐIỂM DẠY HỌC HƢỚNG VÀO NGƢỜI HỌC
3.1. Các nguyên tắc chỉ đạo việc vận dụng quan điểm dạy học hƣớng

50


vào ngƣời học trong dạy học lý luận chính trị dành cho đối tƣợng
kết nạp Đảng
3.2. Quy trình dạy học lý luận chính trị dành cho đối tƣợng kết nạp

51

Đảng theo quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học
3.3. Điều kiện thực hiện quy trình

54

3.4. Dạy học lý luận chính trị dành cho đối tƣợng kết nạp Đảng theo

56

quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học
3.5. Thử nghiệm dạy học chƣơng trình lý luận chính trị dành cho đối

82

tƣợng kết nạp Đảng theo quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học
trên cơ sở lấy ý kiến chuyên gia.
Kết luận chƣơng III

89
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

90


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




6

PHẦN PHỤ LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU

97

1. Lý do lựa chọn Đề tài
1.1. Sự phát triển nhƣ vũ bão của khoa học kỹ thuật và công nghệ thông
tin trên thế giới đã gây ảnh hƣởng sâu sắc và làm thay đổi rất lớn quan điểm
giáo dục đào tạo. Ngày nay giáo dục không chỉ đƣợc xem là sự chuyển tải
những kinh nghiệm lịch sử, xã hội, tri thức của thế hệ trƣớc cho thế hệ sau,
mà giáo dục còn phải trang bị cho ngƣời học phƣơng pháp tự học tập tìm cách
phát triển nội sinh của ngƣời học, phát triển tƣ duy độc lập sáng tạo xây dựng
cho ngƣời học phƣơng pháp tự tìm tịi chiếm lĩnh tri thức khoa học.
Trong nhiều năm gần đây các nhà nghiên cứu giáo dục đã bàn luận rất
nhiều việc đổi mới phƣơng pháp dạy học ở nhà trƣờng theo quan điểm dạy
học hƣớng vào ngƣời học. Nhƣng thực tế cho thấy chúng ta mới chỉ thay đổi
ít nhiều về chƣơng trình, nội dung cịn về phƣơng pháp dƣờng nhƣ vẫn theo
lối dạy học truyền thống: "Thầy giảng trò ghi", mặc dù phải thừa nhận rằng
trong nhiều năm qua chúng ta đã có cố gắng cải tiến cách dạy cho phù hợp

với xu thế của thời đại, song chúng ta vẫn chƣa vƣợt qua đƣợc những thử
thách mà yêu cầu xã hội đặt ra cho nền giáo dục. Cho nên đã đến lúc chúng ta
cần phải nhanh chóng, gấp rút tiến hành cuộc cách mạng khoa học triệt để về
phƣơng pháp giáo dục. Có nhƣ vậy mới có thể sản sinh ra những con ngƣời
mới năng động, sáng tạo, đáp ứng đa dạng mọi yêu cầu của một xã hội hiện
đại.
Nguyên Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Trần Hồng Quân trong bài:
"Cách mạng về phƣơng pháp sẽ đem lại bộ mặt mới, sức sống mới cho giáo
dục ở thời đại mới" có viết: "Muốn đào tạo đƣợc con ngƣời khi bƣớc vào đời là
con ngƣời tự chủ, năng động, sáng tạo thì phƣơng pháp giáo dục cũng phải hƣớng vào việc khơi dậy, rèn luyện và phát triển khả năng suy nghĩ độc lập, sáng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




7

tạo, tự chủ. Ngƣời học phải tích cực học bằng chính hoạt động của mình, phải
tự mình tìm hiểu, tập xử lý tình huống và giải quyết vấn đề, khám phá ra cái
mới, cái chƣa biết. Nhiệm vụ của ngƣời thầy phải tạo ta nhiều tình huống có
vấn đề thơi thúc khuyến khích, khơi gợi cho học sinh tham gia vào q trình
dạy và học" [28].
Vì thế có thể thấy rằng: Dạy học hƣớng vào ngƣời học là một yêu cầu một
giải pháp thiết thực nhằm đổi mới phƣơng pháp dạy học nói chung và giảng dạy lý
luận chính trị nói riêng, khuyến khích cách học thơng minh, sáng tạo cho ngƣời học.
1.2. Cơng tác giáo dục lý luận chính trị có vai trị hết sức quan trọng
trong cơng tác xây dựng Đảng. Trong giai đoạn hiện nay, nhiệm vụ đó lại
càng quan trọng hơn khi đất nƣớc ta đang trên đà phát triển cả về bề rộng lẫn
chiều sâu, chúng ta đang tiến hành cuộc cách mạng vĩ đại chƣa có tiền lệ

trong lịch sử phát triển của các nƣớc trên thế giới, thuận lợi là cơ bản nhƣng
khó khăn, thách thức cũng rất lớn. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch
ngày càng ráo riết chống phá cách mạng nƣớc ta bằng nhiều thủ đoạn, âm
mƣu thâm độc; nhiều vấn đề mới nảy sinh cần phải có sự thống nhất trong
Đảng, sự đồng thuận trong xã hội. Trong bối cảnh nhƣ vậy, việc giảng dạy,
giáo dục lý luận chính trị tại các đảng bộ nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị,
nâng cao cảnh giác cách mạng, chống “diễn biến hồ bình” cho cán bộ, đảng
viên và nhân dân ở cơ sở, đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ mới là nhiệm vụ rất
nặng nề, có ý nghĩa chính trị lớn lao.
Chƣơng trình bồi dƣỡng lý luận chính trị dành cho đối tƣợng kết nạp
Đảng nhằm giúp cho những ngƣời có nguyện vọng gia nhập Đảng Cộng sản
Việt Nam nắm đƣợc: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam; Cƣơng lĩnh xây dựng
đất nƣớc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; Điều lệ Đảng Cộng sản
Việt Nam và phƣơng hƣớng phấn đấu để trở thành đảng viên. Trên cơ sở đó

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




8

mỗi ngƣời xây dựng động cơ vào Đảng đúng đắn, tích cực phấn đấu và rèn
luyện để trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.
1.3. Để hƣớng dẫn cho học viên có phƣơng pháp học, tự tìm hiểu,
nghiên cứu chiếm lĩnh kiến thức một cách hiệu quả, và với mong muốn đƣợc
góp một phần nhỏ bé vào việc đổi mới phƣơng pháp dạy học nhằm nâng cao
hiệu quả các bài giảng lý luận chính trị dành cho đối tƣợng kết nạp Đảng đã
thôi thúc chúng tôi chọn Đề tài "Vận dụng quan điểm "dạy học hƣớng vào
ngƣời học" trong dạy học lý luận chính trị cho đối tƣợng kết nạp Đảng (Phạm

vi áp dụng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên)", với hy vọng có thể đề xuất
một số biện pháp giúp cho học viên có những cách học tốt hơn khi chiếm lĩnh
kiến thức.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
2.1. Quan điểm dạy học hướng vào người học trong suy nghĩ và đánh
giá của các nhà nghiên cứu lý luận dạy học
2.1.1 Tình hình nghiên cứu ở các nước
Quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học có mầm mống từ cuối thế kỷ
XIX, đƣợc quan tâm từ những năm 20 và phát triển nhanh vào những năm 70
của thế kỷ XX.
Ở Pháp từ những năm 20 đã hình thành những "Nhà trƣờng mới" đặt
vấn đề tập trung phát triển năng lực trí tuệ, khuyến khích các hoạt động tự
quản của ngƣời học. Xu hƣớng này ảnh hƣớng lớn đến Hoa kỳ và nhiều nƣớc
Châu Âu.
Ở Mỹ, ý tƣởng dạy học "Cá nhân hoá" ra đời từ những năm 1970 và đã
đƣợc thử nghiệm gần ở 200 trƣờng, ở đó giáo viên xác định mục tiêu, cung
cấp các hƣớng dẫn để học sinh tiến hành công việc độc lập theo nhịp độ phù
hợp với năng lực.
Ở Liên Xô cũ, Kharlamoop trong cuốn: "Phát huy tính tích cực của học
sinh nhƣ thế nào?" viết: Việc nghiên cứu khoa học giáo dục làm sáng tỏ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




9

những vấn đề có liên quan tới việc cải tiến hoạt động nhận thức và nâng cao
tính tích cực trí tuệ của học sinh là trung tâm, đã thu hút rất nhiều sự quan tâm

của nhiều nhà nghiên cứu giáo dục và giáo viên" [19,7].
Tiếp đó hàng loạt các cơng trình nghiên cứu về vấn đề phát huy vai trị
chủ động tích cực, sáng tạo của học sinh đƣợc ra đời nhƣ: "Dạy học nêu vấn
đề" của I.Ia Lecne; "Hình thành tính tích cực trí tuệ" của N.V.Cukhaep;
"Những cơ sở của việc dạy học nêu vấn đề" của V.Ơ.Kơn; "Phát triển tƣ duy
của học sinh" của Slex xeep;… đều đặc biệt nhấn mạnh đến việc giáo viên cần
phải phát triển tƣ duy lơgic của học sinh, tƣ duy lơgic có phát triển mới có thể
có tƣ duy sáng tạo.
Căn cứ vào những cơng trình nêu trên, chúng tơi thấy việc nghiên cứu
phƣơng pháp dạy học mới nhằm hƣớng hoạt động vào ngƣời học đã có những
bƣớc tiến xa chúng ta hàng trăm năm, điều đó giúp chúng ta thấy rõ sự tụt hậu
về phƣơng pháp giảng dạy ở các trƣờng học ở nƣớc ta hiện nay thật đáng lo
ngại. Cho nên vấn đề cần phải đổi mới phƣơng pháp dạy học một cách toàn
diện, triệt để đang là vấn đề cấp bách, bức xúc nhất đòi hỏi các cấp, các ngành
có thẩm quyền quan tâm giải quyết.
2.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
Từ những thực tiến trên, chúng ta thấy rõ những năm gần đây đã có rất
nhiều ý kiến tranh luận về vấn đề phát huy vai trò của ngƣời học trong tiến trình
giảng dạy để tìm ra một phƣơng hƣớng hữu hiệu nhất nhằm nâng cao chất lƣợng
giảng dạy.
Cố Thủ tƣớng Phạm Văn Đồng trong bài: "Một phƣơng pháp cực kỳ
quý báu" đăng trên báo Nhân dân ngày 18/11/1994 viết: "Phƣơng pháp dạy
học mà các đồng chí nêu ra, ví gọn lại là lấy học sinh làm trung tâm. Ngƣời ta
phải đặt ra những câu hỏi?, đƣa ra những câu chuyện có tình hấp dẫn, khêu
gợi, địi hỏi ngƣời nghe, ngƣời đọc, dẫu là ngƣời suy nghĩ kém cỏi cũng phải

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên





10

chịu suy nghĩ tìm tịi… Phƣơng pháp dạy học tích cực này có khả năng phát
triển đƣợc những năng lực đang ngủ yên ở mỗi con ngƣời… Phƣơng pháp này
còn giúp ngƣời ta phƣơng pháp tự học và ham học. Đó là cái q báu nhất"
[21].
GS. Trần Bá Hồnh với các bài: "Dạy học lấy học sinh làm trung
tâm"[31], "Phƣơng pháp tích cực"[32], "Phát triển trí não của học sinh và vai
trò của giáo viên" [33] chỉ rõ: Thế nào là dạy học lấy học sinh làm trung tâm,
thế nào là phƣơng pháp tích cực, thế nào là phƣơng pháp hợp tác? Tác giả chỉ
rõ đặc trƣng của phƣơng pháp tích cực là dạy học lấy học sinh làm trung tâm,
dạy học thông qua việc tổ chức các hoạt động của ngƣời học, dạy học chú
trọng rèn luyện phƣơng pháp tự học, dạy học cá thể và hợp tác, dạy đánh giá
và tự đánh giá. Vai trò, chức năng của ngƣời giáo viên trong quá trình dạy học
là phải phát triển năng lực tƣ duy sáng tạo cho ngƣời học. Để khuyến khích
cách học thơng minh sánh tạo, giáo viên phải thay đổi quan niệm về kiểm tra,
đánh giá bằng cách tăng cƣờng các bài tập thử thách tƣ duy sáng tạo của học
sinh.
GS. Phan Trọng Luận trong bài: "Dạy học lấy học sinh là trung tâm"
cho rằng chỉ có thể đặt học sinh vào vị trí trung tâm của bài học chứ khơng
thể đáp ứng tất cả những gì học sinh mong muốn"[27,184,185].
Đọc hiểu cũng nhƣ một phƣơng pháp học, đọc hiểu là tạo nền tảng văn
hoá cho ngƣời đọc. Đọc để phát huy trực cảm, phát triển tƣ duy sáng tạo. Các
hình thức đọc khơng chỉ để tái hiện kiến thức mà còn đánh thức những miền
sâu còn đang ngủ yên trong mỗi con ngƣời. Hoạt động lĩnh hội tri thức phải
bắt đầu từ những hoạt động bên trong của con ngƣời.
Nhƣ vậy kiểu dạy học hƣớng vào ngƣời học là lấy ngƣời học làm trung
tâm. Trong kiểu học này, ngƣời ta quan tâm tới việc hình thành cho ngƣời học
các kỹ năng, thực hành, vận dụng kiến thức, nhằm giải quyết đƣợc các vấn đề


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




11

của thực tiễn, tạo điều kiện cho ngƣời học dễ dàng hiểu hơn về cuộc sống và
mau chóng hồ nhập cộng đồng. Vì vậy kiểu dạy học này coi trọng việc hình
thành cho ngƣời học cách thức tự học, tiếp nhận kiến thức chủ yếu thông qua
các hoạt động nhƣ thảo luận, tập vận dụng vốn hiểu biết và kinh nghiệm đã
thu lƣợm đƣợc để tự giải quyết vấn đề… Vì thế bài soạn của giảng viên cũng
phải đƣợc thiết kế theo nhiều tình huống khác nhau, xoay quanh một đơn vị
kiến thức. Giảng viên điều khiển toàn bộ quá trình diễn biến của bài học, lơi
cuốn ngƣời học tham gia tích cực vào việc tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức.
Nhƣ vậy dƣới sự hƣớng dẫn của giảng viên, ngƣời học hoàn toàn chủ động, tự
giác trong việc học tập, đồng thời cũng tự chịu trách nhiệm, tự đánh giá về
những kết quả thu đƣợc của bản thân. Qua đó cho thấy: Dạy học hƣớng vào
ngƣời học là một phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực, tạo cho ngƣời
học có vai trị chủ động sáng tạo trong q trình học tập, tự hình thành và phát
triển một cách tồn diện nhân cách của mình…
Trên đây là những bài nghiên cứu bàn về vấn đề: Làm thế nào để phát
huy đƣợc vai trị chủ thể tích cực sáng tạo trong tiến trình giảng dạy. Có thể
nói đây là một vấn đề rất nan giải cần phải tốn nhiều công sức… Vì phát huy
vai trị tích cực, sáng tạo của ngƣời học là cái đích cuối cùng của giảng viên
và cũng là phƣơng pháp, biện pháp tích cực nhất nhằm nâng cao chất lƣợng
và hiệu quả dạy học.
2.2. Những đánh giá về chất lượng học tập lý luận chính trị dành cho
đối tượng kết nạp Đảng

Đổi mới, nâng cao chất lƣợng, hiệu quả phƣơng pháp giảng dạy giáo dục
lý luận chính trị nói chung và chƣơng trình bồi dƣỡng đối tƣợng kết nạp Đảng
nói riêng là một vấn đề lớn và khó, đƣợc đặt ra trong q trình hình thành và
phát triển của các trung tâm bồi dƣỡng chính trị. Trong q trình đó, việc
nghiên cứu, tổng kết và giải quyết các vấn đề đặt ra của các Trung tâm thƣờng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




12

đƣợc thực hiện thông qua báo cáo hàng năm của Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ các
địa phƣơng. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, tổng hợp các vƣớng mắc, tồn tại và
kiến nghị từ các địa phƣơng, Ban Tuyên giáo Trung ƣơng phối hợp với các
ngành có liên quan đề xuất hƣớng giải quyết với Đảng và Nhà nƣớc.
Thời gian qua đã có nhiều bài viết đề cập đến vấn đề trên ở những cấp
độ và phạm vi khác nhau. Trong cuốn “Đổi mới cơng tác giáo dục chính trị tƣ
tƣởng cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở”, Tiến sĩ Vũ Ngọc Am đã đề cập đến yêu
cầu khách quan phải tiếp tục đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị ở cơ
sở trong giai đoạn hiện nay [1]. Trong cuốn “Công tác tƣ tƣởng - văn hoá ở
cấp huyện”, PGS.TS Đào Duy Quát cũng bàn về cơng tác giáo dục lý luận
chính trị ở cấp huyện và vai trò, nhiệm vụ của Trung tâm bồi dƣỡng chính trị
cấp huyện[20]. Trong bài “Nâng cao hơn nữa chất lƣợng và hiệu quả cơng tác
giáo dục lý luận chính trị trong tình hình mới”, đồng chí Nguyễn Khoa Điềm,
ngun uỷ viên Bộ Chính trị, Trƣởng Ban Tƣ tƣởng - Văn hoá Trung ƣơng
(nay là Ban Tuyên giáo Trung ƣơng) đã đề cập đến việc nâng cao chất lƣợng
và hiệu quả cơng tác tun truyền giáo dục lý luận chính trị, tạo sự thống nhất
trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân[11,2,4]. Tác giả Đặng Cơng Minh

có bài viết “Đổi mới quản lý đào tạo ở Trung tâm bồi dƣỡng chính trị cấp
huyện”[13]. Một số bài viết khác nhƣ: “Quảng Ninh nâng cao chất lƣợng hoạt
động của các Trung tâm bồi dƣỡng chính trị cấp huyện”[10]; “Tỉnh Hải
Dƣơng xây dựng Trung tâm bồi dƣỡng chính trị cấp huyện đáp ứng yêu cầu
tình hình mới”[12];...
Tuy nhiên, các tài liệu, bài viết thƣờng chỉ đề cập đến từng lĩnh vực cụ
thể hoặc của từng địa phƣơng, hoặc dừng lại ở tầm khái quát. Vấn đề đổi mới,
nâng cao hiệu quả giảng dạy giáo dục lý luận chính trị nói chung và chƣơng
trình bồi dƣỡng kết nạp Đảng nói riêng tại Trung tâm bồi dƣỡng chính trị cấp
huyện, trong đó có Trung tâm bồi dƣỡng chính trị Thành phố Thái Ngun

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




13

đến nay chƣa có một cơng trình khoa học cụ thể nào đề cập một cách có hệ
thống và tồn diện.
3. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu các vấn đề lý luận về dạy học, mối quan hệ giữa
hoạt động dạy của giảng viên với chất lƣợng học tập của học viên, vận dụng
quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học nhằm nâng cao chất lƣợng học tập lý
luận chính trị cho đối tƣợng kết nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình giảng dạy lý luận chính trị cho đối
tƣợng kết nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên.
- Đối tƣợng nghiên cứu: Vận dụng quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời
học nhằm nâng cao chất lƣợng học tập lý luận chính trị cho học viên kết nạp

Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên.
5. Giả thuyết khoa học
Có thể nâng cao chất lƣợng học tập lý luận chính trị cho đối tƣợng kết
nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên bằng việc vận dụng quan điểm
dạy học hƣớng vào ngƣời học.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học.
6.2. Nghiên cứu thực trạng chất lƣợng học tập lý luận chính trị của các
lớp đối tƣợng kết nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên.
6.3. Vận dụng quan điểm dạy học tích cực hƣớng vào ngƣời học trong
giảng dạy lý luận chính trị cho đối tƣợng kết nạp Đảng.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu, sử dụng các nguồn tài liệu: Tâm lý học, lý luận dạy học,
công nghệ dạy học,… nhằm thu thập thông tin khoa học. Trên cơ sở những tài

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




14

liệu đó, phân tích, tổng hợp, khái qt hố, chọn lọc những thông tin quan
trọng để xây dựng cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phƣơng pháp quan sát: Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng để có những
thơng tin ban đầu về tình hình dạy - học của giảng viên và học viên trong việc
sử dụng các phƣơng pháp dạy học.
- Phƣơng pháp điều tra Anket: Nhằm tìm hiểu thực trạng sử dụng các

phƣơng pháp dạy học của giảng viên, thực trạng chất lƣợng học tập lý luận
chính trị của học viên.
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm khái quát hoá, hệ thống hoá
những vấn đề thực tiễn thể nghiệm quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học.
- Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia: Xin ý kiến của giảng viên kiêm
chức và giảng viên chuyên trách có kinh nghiệm trọng giảng dạy giáo dục lý
luận chính trị cho đối tƣợng kết nạp Đảng, nhằm tìm ra hƣớng nghiên cứu tối
ƣu nhất.
7.3. Nhóm phương pháp tốn học: Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán
học để áp dụng xử lý các số liệu của Đề tài.
8. Những đóng góp mới của Đề tài
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận dạy học hƣớng vào ngƣời học.
- Trên cơ sở vận dụng lý luận dạy học hƣớng vào ngƣời học đề ra một
số biện pháp thực hiện giảng dạy chƣơng trình giáo dục lý luận chính trị cho
đối tƣợng kết nạp Đảng mang tính khả thi, phù hợp với điều kiện và hồn
cảnh cụ thể của địa phƣơng, nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất lƣợng và
hiệu quả giáo dục lý luận chính trị cho quần chúng ƣu tú tại Đảng bộ Thành
phố Thái Nguyên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




15

9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, các đề xuất, khuyến nghị, danh mục tài
liệu tham khảo, các phụ lục, luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc vận dụng quan điểm dạy học hƣớng

vào ngƣời học
Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng học tập lý luận chính trị cho đối
tƣợng kết nạp Đảng tại Đảng bộ Thành phố Thái Nguyên
Chƣơng 3: Dạy học chƣơng trình lý luận chính trị dành cho đối tƣợng
kết nạp Đảng theo quan điểm dạy học hƣớng vào ngƣời học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




16

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG
QUAN ĐIỂM DẠY HỌC HƢỚNG VÀO NGƢỜI HỌC
1.1. Dạy học hƣớng vào ngƣời học là nội dung, mục đích, yêu cầu cơ bản
của việc đổi mới dạy học nói chung và dạy học lý luận chính trị dành cho đối
tƣợng kết nạp Đảng nói riêng
1.1.1. Các khái niệm và nội dung cơ bản của dạy học hướng vào
người học
1.1.1.1. Thế nào là dạy học hướng vào người học?
Trƣớc đây theo quan điểm dạy học truyền thống, khi nói đến nhà
trƣờng ngƣời ta chỉ chú trọng tới vai trò của ngƣời thầy, thầy là nguồn kiến
thức duy nhất đem đến cho ngƣời học những hiểu biết mới về thế giới, thầy là
trung tâm của quá trình dạy học. Với quan điểm dạy học này, ngƣời ta chú ý
nhiều đến việc trang bị kiến thức cho giảng viên là chính để sao cho thầy có
thể lên lớp truyền đạt thật nhiều những kiến thức mà giáo trình, sách giáo
khoa đề ra. Vì thế nội dung kiến thức thƣờng nghiêng về bình diện lý thuyết,

các bài giảng của giáo viên đƣợc dàn dựng theo một chiều với đủ các bƣớc
đƣợc định sẵn. Phƣơng pháp dạy học chính đƣợc sử dụng là thuyết trình và
giảng giải, thầy nói trị ghi, nói một cách khác "Đó là lối dậy thơng tin một
chiều, kiến thức đƣợc tiếp thu chủ yếu vẫn từ miệng đến tai", ngƣời học chỉ là
"bình chứa" để giáo viên rót kiến thức vào. Giáo viên đƣợc toàn quyền đánh
giá kết quả học tập của ngƣời học, mà kết quả học tập của ngƣời học chủ yếu
dựa vào khả năng ghi nhớ, tái hiện kiến thức của ngƣời học, ngƣời học nào có
khả năng nhớ, tái hiện đúng kiến thức bài giảng sẽ đƣợc đánh giá cao. Quan

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




17

điểm dạy học này đã tồn tại nhiều năm nay nhƣ một thói quen nghề nghiệp
khó thay đổi.
Dạy học hƣớng vào ngƣời học buộc giáo viên phải đặt ngƣời học vào vị
trí trung tâm của q trình dạy học nhằm phát huy nội lực toàn diện của ngƣời
học và nhằm khai thác mọi tiềm năng sáng tạo của ngƣời học trong q trình
học tập, từ đó giúp ngƣời học từng bƣớc trở thành chủ thể tiếp nhận, chủ thể
giờ học, và đƣợc phát triển tồn diện, cân đối về trí tuệ, về nhân cách cũng
nhƣ năng lực tƣ duy độc lập sáng tạo.
Dạy học hƣớng vào ngƣời học chú ý nhiều đến mục đích, yêu cầu, khả
năng, hứng thú và lợi ích của ngƣời học nhằm hình thành ở ngƣời học những
kỹ năng thực hành, khả năng vận dụng những kiến thức để giải quyết các vấn
đề mà nhà trƣờng và xã hội đặt ra. Dạy học hƣớng vào ngƣời học chú trọng
nhiều đến việc hình thành cho ngƣời học cách tự học, tự nghiên cứu, tự tiếp
nhận kiến thức thông qua các hoạt động nhƣ trao đổi, hội thảo, báo cáo khoa

học… Các bài soạn của giảng viên cũng đƣợc thiết kế theo nhiều tình huống
khác nhau xoay quanh một hay nhiều đơn vị kiến thức, đặc biệt là phải tìm và
đặt ra những tình huống học tập có vấn đề để tạo nên mâu thuẫn trong nhận
thức của ngƣời học, lôi cuốn ngƣời học nhập cuộc. Giảng viên điều khiển tồn
bộ q trình diễn biến của tiết học bằng mọi kỹ năng nghiệp vụ sƣ phạm của
mình, để gây hứng thú cho ngƣời học tích cực tham gia vào quá trình tìm hiểu,
chiếm lĩnh kiến thức mới.
Thực tế là mỗi ngƣời học đều tiềm ẩn nhiều khả năng sáng tạo, chỉ có
điều là chúng ta khơi dậy nó nhƣ thế nào? Tính sáng tạo ln tồn tại và phát
triển qua các giai đoạn phát triển nhân cách ngƣời học từ lúc trẻ thơ cho đến
lúc trƣởng thành. Vì thế mỗi hoạt động giảng dạy của giáo viên đều hƣớng
vào ngƣời học, hƣớng vào khai thác những khả năng tiềm ẩn của từng ngƣời

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




18

học, từ đó chúng ta sẽ có nhiều cơ hội thuận lợi cho việc phát huy cao độ hiệu
quả học tập cũng nhƣ khả năng tƣ duy sáng tạo ở mỗi chủ thể ngƣời học.
Sự thay đổi về cách nhìn nhận vai trị, vị trí của ngƣời học nhƣ trên kéo
theo sự thay đổi đồng loạt cả về mục tiêu, nội dung và phƣơng pháp giảng
dạy. Ngày nay mục tiêu của q trình dạy học khơng chỉ đơn thuần là truyền
đạt một khối lƣợng kiến thức nhất định nhƣ trƣớc nữa, mà quan trọng hơn là
phải tìm ra những phƣơng pháp, biện pháp thích hợp để phát triển đƣợc ở
ngƣời học năng lực suy nghĩ, năng lực hoạt động độc lập và sáng tạo, giúp
ngƣời học tự chiếm lĩnh kiến thức và có thái độ ham muốn khám phá thực sự
trong học tập ở mọi nơi mọi lúc, ở mọi thời kỳ phát triển của bản thân.

Bàn về vấn đề này cố Thủ tƣớng Phạm Văn Đồng trong bài "Một
phƣơng pháp cực kỳ quý báu" đã phát biểu rất sâu sắc: “Phƣơng pháp dạy học
mà các đồng chí nêu ra, nói gọn lại là lấy ngƣời học làm trung tâm. Ngƣời ta
phải đặt ra những câu hỏi đƣa ra những câu chuyện có tính hấp dẫn, khêu gợi,
địi hỏi ngƣời nghe, ngƣời đọc, dẫu là ngƣời kém cỏi cũng phải chịu khó suy
nghĩ, tìm tịi. Phƣơng pháp dạy học tích cực này có khả năng phát triển đƣợc
những năng lực đang ngủ yên ở mỗi con ngƣời, phƣơng pháp này giúp ngƣời
ta tự học và ham học. Đó là cái q nhất" [21,7].
Coi trọng vai trị, vị trí trung tâm của ngƣời học trong tiến trình dạy học
khơng có nghĩa phủ nhận hồn tồn hay xem nhẹ vai trị của giáo viên, mà
ngƣợc lại giáo viên ở đây phải đóng vai trò cực kỳ quan trọng là ngƣời tổ
chức, định hƣớng, điều khiển, điều chỉnh quá trình dạy học, do đó địi hỏi ở
giáo viên phải có trình độ chun mơn cao, óc sáng tạo, cũng nhƣ có nghệ
thuật sƣ phạm cao để có thể khởi xƣớng, động viên, trợ giúp, cố vấn khoa
học, điều khiển hoạt động học của ngƣời học khi cần thiết trong quá trình
chiếm lĩnh kiến thức mới. Muốn thực hiện tốt quan điểm dạy học này ngƣời

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




19

giáo viên vừa phải chú ý tới ngƣời học vừa phải chú ý đến cách học và những
điều mà ngƣời học phải học.
Nếu khơng có đội ngũ giáo viên vững vàng thơng minh, sáng tạo thì
khơng thể nào đào tạo ra đƣợc những học sinh thông minh sáng tạo. Ý thức
đƣợc điều đó, ở nƣớc ta ngay từ những năm đầu bắt đầu cơng nghiệp hố, hiện
đại hố đất nƣớc, các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng nhƣ: Lê Duẩn, Hồ

Chí Minh, Phạm Văn Đồng,… đã có những đánh giá rất đúng đắn khơng
những về vai trị, vị trí trung tâm của ngƣời học mà cịn của cả giáo viên trong
hệ thống giáo dục.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: "Khơng có thầy giáo khơng có giáo
dục… khơng có giáo dục khơng có cán bộ thì cũng khơng nói gì đến kinh tế
văn hố" [30]. Vì thế có thể nói rằng thầy giáo là lực lƣợng nịng cốt trong sự
nghiệp phát triển giáo dục văn hoá. Muốn có một nền giáo dục phát triển tồn
diện thì chúng ta cần phải coi trọng việc đào tạo nâng cao trình độ cho giáo
viên, giảng viên về mọi mặt. Khơng có đội ngũ giáo viên, giảng viên năng
động, nhiệt tình, tâm huyết, sáng tạo thì khơng có thể đào tạo ra những thế hệ
trẻ năng động, thông minh.
Nghề thầy giáo là kết tinh cái tinh hoa của con ngƣời, nhiệm vụ của thầy
giáo là xây dựng tâm hồn trí tuệ cho học sinh. Vì vậy, dạy học mà chỉ chú trọng
đến việc trang bị kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển tƣ duy sáng
tạo cho học sinh thì chƣa đủ mà cịn phải rèn luyện cho các em cả về đạo đức,
mà cái gốc của đạo đức, của luân lý là ở lòng nhân ái. "Một ngƣời có tài mà
khơng có đức là ngƣời vơ dụng”. Vì thế dạy học hƣớng vào ngƣời học có thể
coi là nội dung cơ bản của vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay. Tuy
nhiên thực tế cho thấy, có rất nhiều giáo viên, giảng viên vẫn cịn mơ hồ trong
cách hiểu về dạy học này, thậm chí có những giáo viên, giảng viên còn đồng
nhất dạy học hƣớng vào ngƣời học với phƣơng pháp dạy học tích cực, dạy học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




20

nêu vấn đề, phƣơng pháp hợp tác,… Hiểu nhƣ vậy khơng phải là hồn tồn sai

nhƣng chƣa thật sự thấu đáo và cặn kẽ, cho nên chƣa thể đạt hiệu quả giáo dục
nhƣ mong muốn.
1.1.1.2. Bản chất của dạy học hướng vào người học
1.1.1.2.1. Dạy học hƣớng vào ngƣời học là dạy học phải xuất phát từ
ngƣời học, vì ngƣời học và bằng chính ngƣời học.
Dạy học hƣớng vào ngƣời học đáp ứng đƣợc nhu cầu của xã hội phát
triển và mong muốn của ngƣời học là đƣợc giải phóng khỏi cách học gị bó,
áp đặt khiên cƣỡng làm thui chột khả năng sáng tạo của ngƣời học. Một trong
những quan điểm quan trọng để xây dựng hệ thống giáo dục của chúng ta là
phải coi trọng yêu cầu của xã hội, nhân cách và năng lực mà xã hội địi hỏi
ngƣời học phải có. Nó là cơ sở cơ bản để xây dựng mục tiêu chƣơng trình, nội
dung và phƣơng thức giảng dạy. Học trò phải là nhân vật trung tâm của quá
trình dạy học. Giáo viên là nhân vật quy định chất lƣợng của q trình dạy
học đó.
1.1.1.2.2. Dạy học hƣớng vào ngƣời học là quá trình ngƣời giáo viên,
ngƣời giảng viên bằng mọi phƣơng pháp và biện pháp khơi gợi, kích thích,
động viên ngƣời học suy nghĩ, động não, tìm tịi, nhập cuộc, hố thân vào q
trình dạy học bằng hứng thú, say mê kiếm tìm thực sự để ngƣời học chủ động
tiếp nhận tri thức khoa học mới một cách tích cực nhất, chủ động nhất và tự
tin nhất, từ đó phát triển trí tuệ, phát triển tƣ duy khoa học và phát triển nhân
cách của ngƣời học một cách toàn diện.
1.1.1.2.3. Dạy học hƣớng vào ngƣời học sẽ khắc phục đƣợc lối dạy
thông tin - tái hiện và thay thế bằng cách dạy thông tin - sáng tạo giúp ngƣời
học tiếp thu kiến thức trên cơ sở tự học, tự nghiên cứu, học sáng tạo và tự sản
sinh nhằm biến quá trình đào tạo thành q trình tự đào tạo. Về mặt nào đó, dạy
học hƣớng vào ngƣời học cũng giống nhƣ dạy học nhằm phát huy vai trị chủ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên





21

động, tích cực của ngƣời học, dạy học coi ngƣời học là chủ thể, là trung tâm của
quá trình dạy học.
1.1.1.2.4. Bản chất của dạy học hƣớng vào ngƣời học là dạy ngƣời học
cách tự chủ, tự sáng tạo, dạy cho ngƣời học biết cách suy nghĩ, nếm trải và cải
biến những điều đã đƣợc học vào cuộc sống cũng nhƣ vào việc học các nội
dung, chƣơng trình khác.
Trong quá trình dạy học đó, giáo viên và giảng viên phải tạo nên những
tình huống học tập có vấn đề, phải xây dựng một hệ thống câu hỏi gợi suy
nghĩ, gợi sự thơng minh sáng tạo để lơi cuốn, kích thích học sinh tham gia
tích cực giải quyết các tình huống học tập có vấn đề đó để tự mình kiến giải,
chiếm lĩnh kiến thức mới.
1.1.1.3. Đặc điểm của dạy học hướng vào người học
1.1.1.3.1. Tạo đƣợc nhiều cơ hội thuận lợi trong việc tạo ra "sức" cho
ngƣời học. "Sức” ở đây không phải đƣợc chấp nhận nhƣ một chỉ số cố định
chung cho mọi đối tƣợng mà "sức" ở đây chính là cái ln biến đổi, ln có sự
vận động". Nhƣ vậy "sức" chính là cái sẽ có, cái phải có, cái cần đƣợc tạo ra
trong q trình học tập dƣới sự điều khiển của giáo viên. Hay nói cách khác,
dạy học theo quan điểm hƣớng vào ngƣời học chính là phải tạo ra "sức" để
ngƣời học chủ động tiếp xúc kiến thức chứ không phải cung cấp kiến thức vừa
"sức" nhƣ ngƣời ta vẫn làm lâu nay ở các nhà trƣờng truyền thống. Và nhƣ vậy
thì “sức" khơng chỉ phụ thuộc vào ngƣời học mà còn phụ thuộc cả vào giáo
viên - ngƣời tổ chức, điều khiển tạo ra "sức" cho ngƣời học đến với chân lý
khoa học mới.
1.1.1.3.2. Tạo ra năng lực, niềm tin cho ngƣời học trong quá trình tự
học ở nhà, trên lớp cũng nhƣ trong q trình tự nghiên cứu, từ đó dần hình
thành hứng thú, nhu cầu học và đọc của ngƣời học. Phát triển văn hoá đọc và

văn hoá học trong nhà trƣờng và ngồi xã hội.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




22

1.1.1.3.3. Để dạy học thực sự hƣớng vào ngƣời học, giáo viên phải ln
chú ý tới lợi ích của ngƣời học, từ đó nghiên cứu, tìm tịi, khám phá quy luật
tâm lý, trình độ sáng tạo của ngƣời học ở các lớp khác nhau để chọn các
phƣơng pháp và biện pháp dạy học thích hợp với từng loại bài dạy nhằm phát
huy cao độ năng lực tƣ duy sáng tạo của ngƣời học, khiến cho giờ học có
khơng khí dân chủ tự do, thoải mái và ngƣời học tiếp thu kiến thức mới một
cách tự tin nhất, độc lập nhất.
1.1.1.3.4. Dạy học hƣớng vào ngƣời học yêu cầu tính độc lập, tự chủ
của ngƣời học một cách tự giác nhất. Ngƣời học khơng hồn tồn bị lệ thuộc
vào tài liệu tham khảo hoặc bài giảng của giáo viên mà từ tài liệu ngƣời học
tự tìm tịi đi tới khẳng định chân lý khoa học và tự chịu trách nhiệm về ý kiến,
về suy nghĩ của mình.
1.1.1.3.5. Dạy học hƣớng vào ngƣời học giúp cho hoạt động dạy của
giáo viên và hoạt động học của ngƣời học đƣợc đa dạng hoá và thông minh
sáng tạo hơn, khiến cho giờ học trở thành buổi trao đổi, thảo luận để giáo viên
và ngƣời học cùng tìm ra chân lý khoa học.
Dạy học hƣớng vào ngƣời học đòi hỏi, yêu cầu rất cao ở cả ngƣời dạy
và ngƣời học, đòi hỏi cả thầy và trò phải phát huy cao độ mọi giác quan, mọi
năng lực tƣ duy sáng tạo…
Dạy học hƣớng vào ngƣời học có ƣu điểm tạo điều kiện cho ngƣời học
nắm bắt nhanh, vững và sâu những kiến thức đã học. Ngƣời học khơng chỉ

đƣợc học ở bình diện lý thuyết mà có rất nhiều cơ hội để vận dụng những lý
thuyết đã học và thực tiễn cuộc sống, giúp các em có khả năng thích ứng nhanh
linh hoạt với những vấn đề mới nẩy sinh trong quá trình học tập và làm việc.
1.1.1.2. Mục đích của dạy học hướng vào người học: Nhằm đáp ứng
nhu cầu của xã hội, phát triển tồn diện năng lực hoạt động trí tuệ, năng lực tƣ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




23

duy sáng tạo của ngƣời học, từng bƣớc hình thành thế giới quan khoa học,
nhân sinh quan và những phẩm chất tốt đẹp của các em.
Nói cách khác mục đích dạy học hƣớng vào ngƣời học ở các trung tâm
bồi dƣỡng chính trị là khơng chỉ đem lại những kiến thức cơ bản của các bài
giảng mà còn phát hiện thêm ở ngƣời học những kỹ năng, kỹ xảo, phát triển
tồn diện cả về tâm hồn, trí tuệ và hiểu biết. Đây là một vấn đề rất phức tạp
không thể giải quyết trong một sớm một chiều. Vì thế muốn thực hiện đƣợc
mục đích này một cách hiệu quả nhất đòi hỏi các trung tâm bồi dƣỡng cần đổi
mới tƣ duy, chiến lƣợc mới, phƣơng thức đào tạo mới, để có thể đào tạo ra
những con ngƣời thơng minh, sáng tạo, có khả năng thích ứng với những biến
đổi, cùng những yêu cầu bức thiết của xã hội hiện đại.
Trên cơ sở mục đích dạy học nói chung sẽ xây dựng các nhiệm vụ dạy
học cụ thể cho từng chƣơng trình bồi dƣỡng lý luận chính trị, từng đối tƣợng
dạy học cụ thể. Nƣớc ta đang trong q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố
đất nƣớc, để thích ứng với xu hƣớng chung của thời đại thì phƣơng hƣớng
giáo dục và đào tạo, mục đích, nhiệm vụ, phƣơng pháp dạy học của chƣơng
trình đào tạo, bồi dƣỡng cũng cần phải có sự đổi mới thực sự về “chất”. Do đó

nói tới mục đích tức là nói tới cái đích của q trình dạy học ở các trung tâm
bồi dƣỡng chính trị cần đạt tới.
1.1.1.3. Yêu cầu của dạy học hướng vào người học
Trong thời đại phát triển nhƣ vũ bão của khoa học - công nghệ và sự
bùng nổ thông tin trên tồn cầu nhƣ hiện nay, giáo dục ln đứng trƣớc nguy
cơ tụt hậu so với đời sống, không đáp ứng đƣợc những yêu cầu đòi hỏi cấp
bách của xã hội. Trƣớc tình hình đó, cùng với cơng cuộc cải cách giáo dục
hiện nay thì yêu cầu cần phải đổi mới cả về nội dung, phƣơng pháp dạy học
đƣợc đặt ra nhƣ một đòi hỏi cấp bách nhằm nâng cao chất lƣợng của dạy học
nói chung và của giảng dạy giáo dục lý luận chính trị nói riêng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




24

Nghị quyết Trung ƣơng Đảng lần thứ IV tháng 3/1993 về “Tiếp tục đƣa
sự nghiệp giáo dục - đào tạo” đã chỉ rõ phải xây dựng lại mục tiêu, thiết kế lại
chƣơng trình, kế hoạch, nội dung, phƣơng pháp giáo dục - đào tạo, coi sự
nghiệp giáo dục là quốc sách hàng đầu.
Trong bức thƣ của nguyên Bộ trƣởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Trần Hồng
Quân gửi cho các cán bộ và giáo viên tham gia hội thảo về đổi mới phƣơng
pháp dạy học, ngày 24/4/1995 cũng đã nhấn mạnh: “Trong những đổi mới về
giáo dục - đào tạo thì đổi mới về phƣơng pháp dạy học có vị trí đặc biệt quan
trọng vì hoạt động học tập đang là hoạt động chủ yếu của nhà trƣờng, và xét
cho cùng thì khoa học giáo dục là khoa học về phƣơng pháp, sáng tạo về khoa
học giáo dục thực chất là sáng tạo về phƣơng pháp giáo dục trong đó có
phƣơng pháp dạy học. Kinh nghiệm của nhiều nƣớc trên thế giới đã chỉ ra rằng

cuộc cách mạng về phƣơng pháp (tức là phƣơng pháp lựa chọn nội dung,
phƣơng pháp dạy học, phƣơng pháp sử dụng phƣơng tiện kĩ thuật hiện đại vào
dạy học) sẽ mang lại bộ mặt mới cho giáo dục trong xã hội hiện đại…”
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn cấp bách của xã hội cùng với sự tiến bộ
của khoa học kỹ thuật trên thế giới, đòi hỏi các nhà trƣờng phải đào tạo ra
nhiều thế hệ cơng dân có trình độ văn hố cao, có trí tuệ, đạo đức, thích ứng
nhanh, kịp với tốc độ phát triển của xã hội, của thời đại, có ý thực tự chủ bản
thân. Đây là mục tiêu cần đạt tới của mọi nền giáo dục trên thế giới chứ
khơng riêng gì nƣớc ta, khi nhân loại đang bƣớc vào thế kỷ mới - kỷ nguyên
của cuộc cách mạng thông tin, kỹ thuật số. Để đáp ứng đƣợc yêu cầu đó, việc
đổi mới phƣơng pháp dạy học là một vấn đề vơ cùng bức thiết, vì nó là một
giải pháp tối ƣu đem lại sự biến đổi về “chất” cho nền giáo dục nƣớc ta cũng
nhƣ các nƣớc trên thế giới, tạo nên bƣớc ngoặt mới trong hệ thống phƣơng
pháp giảng dạy ở các nhà trƣờng, đem lại hiệu quả mới cho mỗi giờ học.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




25

Vậy chúng ta cần phải hiểu vấn đề đổi mới phƣơng pháp dạy học ở đây
nhƣ thế nào? Có nhiều giáo viên, giảng viên quả thực vẫn còn mơ hồ về vấn đề
này. Đổi mới là cần thiết và vô cùng cấp bách, nhƣng đổi mới theo hƣớng nào
lại là một vấn đề hết sức phức tạp. Song với quan điểm dạy học hƣớng vào
ngƣời học thì vấn đề “đổi mới” ở đây đƣợc hiểu là thƣờng xuyên đƣa cái mới
vào giáo dục nhằm tạo ra sự phát triển mới, nâng cao đƣợc hiệu quả giáo dục
và đào tạo mà vẫn giữ đƣợc sự ổn định cần thiết. Nhƣ vậy đổi mới khơng phải
là phủ nhận hồn tồn cái hiện có mà là kế thừa và phát huy những thành quả

của nhiều thế hệ, đồng thời tìm kiếm những con đƣờng, những giải pháp mới
trên cơ sở sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện tại đáp ứng những nhu
cầu mới của sự phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của một đất nƣớc.
Lý luận dạy học hiện đại chỉ ra rằng: Đổi mới dạy học phải từng bƣớc
phá vỡ đƣợc những quan điểm dạy học truyền thống, chuyển trọng tâm từ
hoạt động của ngƣời thầy sang hoạt động của trò, từ cung cấp kiến thức sang
phát triển năng lực trí tuệ của học sinh. Cho nên nếu vận dụng quan điểm dạy
học hƣớng vào ngƣời học vào quá trình giảng dạy thì ngƣời ta phải quan tâm
nhiều hơn đến lợi ích, hứng thú, yêu cầu của ngƣời học. Ngƣời học sẽ đóng
vai trị vừa là chủ thể, vừa là đối tƣợng, mục tiêu của giáo dục. Trong q
trình dạy học đó, ngƣời học khơng chỉ đƣợc học những lý thuyết sẵn có trong
sách giáo khoa, tài liệu mà còn đƣợc chú trọng nhiều đến việc hƣớng dẫn để
biết cách vận dụng linh hoạt những kiến thức đó vào thực tiễn. “Học phải đi
đơi với hành” đó là vấn đề cốt lõi nhất của quan điểm dạy học hƣớng vào
ngƣời học. Có nhƣ vậy các nhà trƣờng, các trung tâm đào tạo, bồi dƣỡng mới
đào tạo, giáo dục ra đƣợc những ngƣời thực sự có đầy đủ dũng khí, trí tuệ để
thích ứng với sự phát triển của xã hội.
Bàn về vấn đề này Nghị quyết Trung ƣơng 2 (khoá VIII) nêu rõ: “Đổi
mới mạnh mẽ phƣơng pháp giáo dục và đào tạo khắc phục lối truyền thụ một

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên