Đề tài Tìm hiểu về lễ hội Gióng
Việt Nam với một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc luôn
được biết đến với sự phong phú của hệ thống Di sản văn hóa phi
vật thể. Trải dài khắp đất nước, mỗi vùng miền lại là những giá
trị văn hóa truyền thống tiêu biểu riêng biệt, tuy vậy sự phong
phú đa dạng ấy luôn luôn thống nhất. Tất cả tựu chung lại là
truyền thống yêu nước, là tinh thần đoàn kết, là nếp sống và
những nét đẹp đặc trưng nhất của con người Việt Nam.
Với con số là 8 Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO
cơng nhận, và một số lượng lớn Di sản văn hóa phi vật thể cấp
quốc gia khác. Đó là bằng chứng rõ nhất cho thấy sự phong phú
của văn hóa Việt Nam giàu truyền thống. Nói đến văn hóa phi vật
thể khơng thể không đề cập đến hệ thống các Lễ hội truy ền
thống trải dài từ Bắc đến Nam. Lễ hội ở nước ta thường diễn ra
vào đầu xuân và cuối thu, nước ta là một nước nông nghiệp, v ới
việc canh tác lúa nước là chủ yếu, vì thế những thời điểm đầu
xuân hay cuối thu này là lúc người dân đang được nghỉ ngơi,
không quá bận bịu với công việc nơng nhàn. Mỗi vùng miền lại
có những lễ hội lớn nhỏ tiêu biểu được tổ chức, mỗi lễ hội lại
gắn những ý nghĩa về lịch sử, về văn hóa và tâm linh riêng biệt.
I.

Khái quát về lễ hội Gióng


Lễ hội ở nước ta được tổ chức hàng năm ở các địa
phương không chỉ dừng lại là để bảo vệ, giữ gìn Di sản văn
hóa của dân tộc. mà mỗi dịp hội về là dân chúng ở khắp nơi lại
có cơ hội gặp gỡ nhau vui hội, tới tham gia lễ hội v ừa là để tìm
hiểu được thêm những truyền thống văn hóa, lịch sử quý giá
của địa phương mình, lại có cơ hội tham gia các trị chơi nhằm

rèn luyện sức khỏe, tăng thêm tinh thần đoàn kết của nhân
dân. Phần nào đó giữ lại cho địa phương mình những bản sắc
riêng, những nét văn hóa độc đáo và một truyền thống văn hóa
được lưu truyền từ đời này qua đời khác.
Ở miền Bắc nước ta có một lễ hội được khá nhiều người
biết đến, nó có ý nghĩa và được tổ chức rất l ớn hàng năm. Đó
là hội Gióng, một lễ hội truyền thống được tổ chức hàng năm,
một nét văn hóa tiêu biểu của Hà Nội nói riêng và ở Việt Nam
nói chung. Lễ hội được tổ chức để tưởng niệm và ca ngợi
chiến cơng lây lừng của người anh hùng truyền thuyết Thánh
Gióng , một trong tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam,
tiêu diệt giặc Ân hung hãn, mở đầu trang sử vàng son chống
ngoại xâm từ thời tiền sử đời Vua Hùng Vương thứ VI. Chúng
ta đề biết đến câu chuyện về Phù Đổng Thiên Vương hay
Thánh Gióng, một vị thiếu niên anh hùng vào buổi sơ khai của
lịch sử Việt Nam. Theo truyền thuyết đã dẹp tan giặc Ân từ
Phương Bắc tràn xuống xâm lăng nước Văn Lang, rồi sau khi
thắng trận đã về trời, không màng công danh bổng l ộc c ủa


triều đình hay sự tơn vinh của dân tộc. Những việc làm c ủa
Thánh gióng đã khiến nhân dân ta mn vàn kính phục. Người
dân đã đặt nhiều sự tích về Thánh gióng và những sự kiện liên
quan đến cuộc kháng chiến chống giặc Ân. Thánh gióng là một
vị thần linh thiêng của dân tộc ta. Để tưởng nhớ công ơn của
Thánh Gióng, nhân dân mới lập đền thờ phụng và hằng năm
tại nơi thờ tự tổ chức lễ hội với tên gọi là Hội Gióng.
Thánh gióng được phụng thờ ở nhiều nơi, cũng chính vì
điều này mà Hội Gióng được tổ chức ở rất nhiều địa điểm.
Nhưng tiêu biểu nhất phải kể đến Hội Gióng ở đền Phù Đổng và

đền Sóc (Hà Nội). Ngồi ra cịn hơn 10 Hội Gióng cũng thuộc địa
bàn Hà Nội được tổ chức như: hội Gióng Bộ Đầu, xã Bộ Đầu
(huyện Thường Tín); Lễ Hơi Thánh Gióng ở các làng Đặng Xá, Lệ
Chi ( huyện Gia Lâm); các làng Phù Lỗ Đoài, Thanh Nhàn, Xuân Lai
( huyện Sóc Sơn); Sơn Du, Cán Khê, Đống Đồ ( huyện Đông Anh);
làng Hội Xá( quận Long Biên); làng Xuân Tảo ( Từ Liêm).
II.
a.

Đặc điểm của lễ hội Gióng
Lễ hội Gióng đền Sóc

Hội Gióng được tổ chức ở nhiều nơi trên địa bàn Hà Nội và
tương ứng với nhiều thời điểm khác nhau trong năm. Mỗi nơi lại
có những đặc điểm và những hình thức tổ chức phù hợp với l ịch
sử của địa điểm thờ tự. Như địa điểm có đền Phù Đổng là quê
hương nơi Thánh Gióng sinh ra và lớn lên, hay nơi dừng chân cuối


cùng của Thánh Gióng trước khi bay về trời là ở địa điểm nơi có
Đền Sóc.
Hội Gióng đền Sóc cùng với hội gióng Phù Đổng là địa điểm
diễn ra lễ hội có ý nghĩa và hồn chỉnh hơn những nơi khác, từ
những câu chuyện gắn liền tới nghệ thuật diễn xướng mơ phỏng
trong lễ hội.
Lễ hội Gióng ở Sóc Sơn được tổ chức tại Đền thờ Thánh
Gióng thuộc xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn (Hà Nội). Theo truy ền
thuyết, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn (Hà Nội) là nơi dừng chân
cuối cùng trước khi Thánh Gióng về trời, nên hàng năm cứ ngày
mồng 6 tháng Giêng âm lịch, dân làng ở đây mở hội linh đình tại

khu di đền Sóc thờ Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên V ương. Lễ h ội
Gióng Sóc Sơn diễn ra trong ba ngày từ ngày mồng 6 đến ngày
mồng 8 tháng Giêng.
Cũng giống như các lễ hội truyền thống khác, lễ hội Gióng
tại Sóc Sơn cũng có mơ hình bao gồm nghi lễ, tục hèm và trị chơi.
Các nghi lễ tại hội Gióng Sóc Sơn bao gồm: lễ khai quang, lễ rước,
lễ dâng hương, dâng hoa tre và lễ hóa voi, ngựa. Tr ước ngày h ội
diễn ra, bảy thôn làng đại diện cho bảy xã chuẩn bị lễ vật trong
ngày mở đầu hội chính. Nhưng nghi lễ chính sẽ được làm vào
đêm mồng 5 đó là lễ Dục Vọng để mời ơng Gióng về. Ngày mồng
6 là ngày khai hội, ngày khai hội dân làng và khách th ập phương
dâng hương, đúng nửa đêm có lễ khai quang – tắm cho pho tượng
Thánh Gióng. Ngày mồng 7 là ngày chính hội, theo truyền thuy ết
là ngày thánh hóa. Nghi lễ chủ yếu trong ngày chính hội là dâng


hoa tre ở đền Sóc (thờ Thánh Gióng). Hoa tre được làm bằng
những thanh tre dài khoảng 50cm, đường kính khoảng 1cm, đầu
được vót thành xơ và nhuộm màu. Sau lễ dâng hoa, tre được tung
ra trước sân đền cho người dự hội lấy để cầu may. Cùng với
những nghi lễ đã trở thành truyền thống như lễ rước, lễ dâng
hương, lê dâng hoa,....một nghi lễ đặc biệt quan trọng và độc đáo
của hội Gióng được nhân dân kính cẩn thực hiện chính là l ễ hóa
voi, ngựa nan dâng lên đức Thánh Gióng. Những người mang đồ
tế đi hóa phải được lựa chọn kỹ càng, trong lễ hóa voi, ngựa t ại
hội Gióng tất cả nhân dân, du khách ai cũng được chung tay
khiêng voi tế, ngựa tế về nơi hóa. Bởi lẽ theo tín ngưỡng n ơi đây
bất cứ ai chạm tay vào đồ tế Đức thánh đều sẽ gặp được may
mắn trong cuộc sống. Theo quan niệm những mảnh tro của “ông
voi, ông ngựa” bay càng cao, càng xa thì lễ hóa càng thành cơng.

Đi cùng với nghi lễ là tục hèm, tục hèm diễn ra khá nhanh và
chủ yếu là để tái hiện lại nguồn gốc của thần. Ở lễ hội gióng Sóc
Sơn tục hèm diễn ra vào đúng ngày chính hội (ngày Thánh hóa).
Sau lễ dâng hoa, người ta diễn lại truyền thuyết Gióng dùng tre
ngà quật chết tướng cầm đầu giặc Ân là Thạch Linh (đá thành
tinh) bằng cách chém một pho tượng.
Ngoài phần nghi lễ và tục hèm, lễ hội Gióng Sóc Sơn có
phần hội khá phong phú và đa dạng với các trò chơi dân gian
như: chọi gà, đánh cờ tướng, đánh đu, hát ca trù thờ thần. Các trò
chơi này được người dân tham gia sôi nổi.


Mặc dù có các nghi thức, nghi lễ gắn với truyền thuyết
Thánh gióng nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng hội Gióng Sóc
Sơn vẫn mang rõ tính chất hội cầu mùa theo tín ngưỡng dân gian
phổ biến ở hầu hết hội xuân vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ.
b.

Lễ hội Gióng Phù Đổng

Hội Gióng Phù Đổng được tổ chức hàng năm từ ngày mồng 6
đến ngày 12 tháng 4 âm lịch; lễ hội chính thống chỉ diễn ra vào 2
ngày mồng 8 và mồng 9 tháng 4 âm lịch tại xã Phù Đ ổng, huy ện
Gia Lâm, thành phố Hà Nội, nơi sinh ra người anh hùng huyền
thoại “Phù Đổng Thiên Vương”.
Lễ hội Gióng Phù Đổng bao gồm các nghi lễ như lễ dước
khám đường, rước nước, lễ rước miều, rước cỗ chay, rước cắm
cờ, rước Đống Đàm, rước Soi Bia, lễ rửa khí giới; tục hèm, trị
chơi và trò diễn. Ngày mồng 6 tháng 4 tổ chức lễ rước nước v ới
sự tham gia của toàn bộ các tướng, quân lính, phường nhạc – múa

cùng dân làng. Ngày mồng 7 tháng 4 rước miều (bao đựng c ờ
lệnh và một số vật dụng khác) đến đền Mẫu và rước c ỗ chay (có
cơm và cà) từ đền Hạ sang đền Thượng để dâng lên Đức Thánh;
buổi trưa có rước khám đường với ý nghĩa thăm dò đường đi đến
trận địa. Ngày mồng 8 tháng 4 những người đứng đầu giáp và có
uy tín của 4 làng tổ chức duyệt lần cuối những hoạt động diễn ra
trong lễ hội. Ngày mồng 9 tháng 4 là ngày chính hội, ngày này t ổ
chức lễ rước cờ từ đền Hạ lên đền Thượng, lễ múa “thờ thần”,
múa “bắt hổ” và diễn hội trận. Ngày mồng 10 tháng 4 tổ chức lễ


rước vãn duyệt quân, kiểm tra lại binh khí; lễ tạ ơn Thánh Gióng
và khao quân mừng thắng lợi. Ngày 11 tháng 4 diễn ra lễ r ước
nuớc, lễ rửa khí giới. Một số trị chơi và các tiết mục múa hát.
Ngày 12 tháng 4 tổ chức lễ rước cắm cờ, kiểm tra lại chiến
trường từ Đống Đàm đến Soi Bia, đi đến đâu cắm cờ trắng đến
đấy để xác nhận giặc đã quy hàng; buổi chiều tế báo tin thắng
trận lên thiên đình và kết thúc lễ hội.
Mỗi một nghi lễ, chương trình trong lễ hội đều chứa đựng
những ý nghĩa hết sức sâu sắc. “Dước khám đường” là trinh sát
giặc; “Rước nước” là để tơi luyện khí giới trước khi xuất quân;
“Rước Đống Đàm” là đi đàm phán kêu gọi hịa bình; “Rước trận
Soi Bia” là mơ phỏng cách điệu trận đánh ác liệt. Trong tr ận này,
roi sắt gẫy, ơng Gióng phải dùng tre ngà, một vũ khí tượng trưng
cho sức mạnh nội lực của dân tộc.
Nét đặc trưng trong lễ hội Gióng Phù Đổng là trị diễn hội
trận mô phỏng lại các trận chiến của Thánh Gióng. Trận đầu tiên
là trận trên bãi Đống Đàm. Ở cuối làng Đổng Viên trên bãi Đ ống
Đàm cạnh hồ sen tượng trưng cho trận địa địch, 28 cô gái tr ẻ
đóng vai tướng giặc, tượng trưng cho 28 đạo quân xâm l ược nhà

Ân. Tiếp đó là hội trận tái hiện đội quân Thánh Gióng xuất quân
đánh giặc với phường áo đỏ, áo đen. Các ông Hiệu là hệ thống
tướng lĩnh của ơng Gióng; Phường Ải Lao trong đó có ơng H ổ là
đội qn tổng hợp. Ơng tiểu hổ dẫn đồn ca vũ Ải Lao, ơng hi ệu
Chiêng, hiệu Trống, hiệu Cờ, tháp tùng xe Long Mã, rồi đến cuộc
giao chiến với giặc, được hình tượng hóa qua ba ván múa cờ hết


sức độc đáo của ông hiệu Cờ. Ván múa cờ thứ 3 kết thúc nghĩa là
quân ta đã thắng.
Sau khi diễn xong trận đánh Đống Đàm là đến trận đánh ở
Soi Bia. Trận đánh ở Soi Bia được bố trí tương tự ở Đống Đàm,
chỉ khác là cờ được phất từ trái sang phải, ngược chiều với trận
đánh thứ nhất. Ván thứ ba kết thúc thì tiếng trống, chiêng nổi ba
hồi vang rền, báo tin quân ta thắng trận hoàn toàn. 28 tướng giặc
phải rời kiệu, quỳ gối chắp tay xin hàng. Lúc này ơng thủ t ừ bên
phía đại quân đến trước hai nữ tướng chỉ huy, tước kiếm, lột mũ
áo và múa kiếm xung quanh hai người này, tượng trưng cho sự
hành quyết; các nữ tướng còn lại được tha bổng.
Hội Gióng Phù Đổng là hội trận mà không cố gươm đao, tất
cả đều được tái hiện bằng biểu tượng.
c.
•

Các hội Gióng khác
.Hội Gióng Chi Nam

Hội Gióng Chi Nam mở tại làng Sen Hồ, xã Lệ Chi, huyện Gia
Lâm, Hà Nội, lễ hội ở đây được tổ chức trước ngày chính hội
Gióng Phù Đổng một ngày nên cịn được gọi là hội Phù Gióng. Hội

Phù Gióng để tưởng niệm và suy tôn chiến công của ông Hiển
Công, tên thật là Châu. Cũng trong lúc đất nước bị giặc Ân xâm
lược, ông bảo sứ giả của vua Hùng đem cho mình cây chùy sắt và
con thuyền sắt. Đồn qn của ông đánh thắng giặc trên sông
Đuống và ông trở về q mừng cơng rồi hóa. Dân làng tơn ơng
Hiển Cơng và thờ làm Thành hồng.


Bên cạnh lễ tế ở đình làng vào sáng mồng 8 tháng 4 cịn có
tục hèm, trị chơi và trị diễn nhằm tái hiện lại chiến thắng của
Hiển Cơng.
•

.Hội Gióng Xuân Đỉnh

Hội Gióng Xuân Đỉnh được tổ chức vào ngày mồng 6 tháng
Giêng âm lịch tại làng Xuân Tảo, xã Xuân Đỉnh, huyện Từ Liêm, Hà
Nội. Lễ hội gắn với truyền thuyết trên đường về tr ời Gióng dừng
ở làng Cáo (làng Xuân Tảo), Xuân Đỉnh tắm mát, ngh ỉ ng ơi r ồi ăn
cơm trưa với cơm và mấy quả cà. Lúc ra đi, ông bỏ quên thanh roi
sắt. Đến nay phiến đá mà Thánh ngồi nghỉ vẫn còn.
Hội Gióng Xuân Đỉnh chủ yếu là nghi thức rước kiệu Thánh
ra giếng cho ông cứng kiến vật chứng lịch sử mà dân làng vẫn đời
đời gìn giữ.
•

.Hội Gióng Bộ Đầu

Hội Gióng Bộ Đầu mở vào ngày mồng 8 tháng giêng tại làng
Bộ Đầu, huyện Thường Tín, Hà Nội. Thánh Gióng được thờ làm

thành hoàng làng Bộ Đầu.
Truyền thuyết kể rằng trên đường về trời, Gióng nghe thấy
tiếng kêu của dân chúng đang bị đôi thuồng luồng ở sông Hồng
gây tai họa. Nhìn xuống Gióng thấy một người đang bị thuồng
luồng cuốn đi và ông đã lao xuống tiêu diệt đôi thủy qi, ng ười
được cứu chính là mẹ Gióng. Ở làng có pho tượng Gióng bằng gỗ
cao 5 m.
Hội Gióng Bộ Đầu có tổ chức thi gậy diễn lại cảnh Gióng
dùng tre ngà đánh giặc Ân.


d.

So sánh các lễ hội Gióng

Hội Gióng là một lễ hội truyền thống hàng năm được tổ
chức ở nhiều nơi thuộc vùng Hà Nội để tưởng niệm và ca ngợi
chiến cơng của người anh hùng truyền thuyết Thánh Gióng, một
trong tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Thống kê trên địa bàn Hà Nội có khoảng hơn 10 hội Gióng
song có 2 hội Gióng tiêu biểu là hội gióng Sóc Sơn (n ơi thánh
Gióng bay và trời) và hội gióng Phù Đổng (nơi sinh ra thánh
Gióng). Theo các nhà nghiên cứu hội Gióng ở Sóc Sơn và hội Gióng
ở Phù Đổng có ý nghĩa và hồn chỉnh hơn những n ơi khác, từ ý t ứ
truyền thuyết đến nghệ thuật diễn xướng. Những nghi thức
được quan tâm, chứa đựng trong nó sự huyền bí và sức sống của
một huyền thoại gắn liền với lòng tự chủ dân tộc.
Các hội Gióng khác trên địa bàn Hà Nội được tổ chức hầu
hết khơng mang hình thức đặc trưng, vì các nơi này đều th ờ
Thánh gióng với tư cách là thành hoàng của làng nên các nghi l ễ,

tục hèm là khá giống nhau. Tùy từng địa điểm gắn với những tích
khác nhau của Thánh Gióng mà những nơi này tổ chức các trò
diễn, trò chơi khác nhau.
Do tồn tại ở hai địa điểm khác nhau gắn với hai tích khác
nhau về Thánh Gióng nên hội Gióng Phù Đổng (xã Phù Đổng,
huyện Gia Lâm) và hội Gióng Sóc Sơn (xã Phù Linh, huy ện Sóc
Sơn) mang những nét riêng từ thời gian, khơng gian cho đến các
nghi lễ, trị chơi, trò diễn.


Về thời gian và khơng gian, hội Gióng Sóc Sơn được tổ chức
vào các ngày mồng 6 đến mồng 8 tháng Giêng âm l ịch tại xã Phù
Linh, huyện Sóc Sơn nơi dừng chân cuối cùng trước khi Thánh
bay về trời; hội Gióng Phù Đổng được tổ chức từ ngày mồng 6
đến ngày 12 tháng 4 âm lịch tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm n ơi
Thánh Gióng được sinh ra.
Nếu nói đến hội Gióng đền Sóc là nói đến nghi lễ dâng hoa
tre thì hội Gióng Phù Đổng lại tiêu biểu với các trị diễn hội tr ận
mơ phỏng lại các cuộc chiến của Thánh Gióng.
Về các trị chơi trong lễ hội, ở hội Gióng đền Sóc diễn ra
nhiều các trò chơi dân gian hơn như trọi gà, cờ tướng, hát ca trù,
hát chèo....Hội Gióng Phù Đổng chủ yếu là hát chèo.
Các lễ hội đều có vai trị gắn kết cộng đồng và chứa đựng
nhiều ý tượng sáng tạo, thể hiện khát vọng đất nước được thái
bình, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, và hướng con
người đến cái thiện song hình thức thể hiện của mỗi lễ hội là
khác nhau.

III.


Định hướng bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội

Gióng
a.

Giá trị của hội Gióng


Bất cứ một lễ hội nào khi được diễn ra đều nhằm mục
đích lưu giữ lại những giá trị về lịch sử của địa phương mình,
cũng như những giá trị về văn hóa của dân tộc. lễ hội tổ chức
là cơ hội để người dân địa phương tăng thêm tinh thần đồn
kết, cố kết cộng đồng. Hội Gióng cũng như vậy, khơng phải
bỗng nhiên hội Gióng được cả thế giới cơng nhận là Di sản văn
hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại. Mà chính bởi những giá
trị đằng sau một lễ hội truyền thống giàu ý nghĩa l ịch sử và
văn hóa.
Hội Gióng được tổ chức là dịp để nhắc lại câu chuyện
lịch sử về nhân vật Thánh Gióng được người dân kính tr ọng và
tơn thờ. Qua những nghi thức, nghi lễ diễn ra trong lễ hội đã
mô phỏng một cách sinh động và rõ nét diễn biến trận đấu
của Thánh Gióng và nhân dân Văn Lang với giặc Ân. Qua việc
thể hiện cách dàn trận, hay là những biểu tượng tượng trưng
cho vũ khí đánh giặc của Thánh Gióng và nhân dân, tất cả đã
cho người tham dự hội phần nào thấy được diễn biến trận
đấu và tinh thần chiến đấu của dân tộc, tinh thần đoàn kết
của dân tộc đã được cho thấy rõ nét qua lễ hội này. Thơng qua
đó cịn tăng thêm hiểu biết cho nhân dân về những hình th ức
cũng như cách thức chiến tranh từ xa xưa của ông cha ta.
Những kỹ thuật đánh giặc tuy cịn thơ sơ lạc hậu nhưng bằng

ý chí kiên cường và tinh thần đồn kết chúng ta vẫn tất th ắng.
Có rất nhiều tư liệu có ghi chép những thơng tin c ụ thể v ề l ễ
hơi gióng. Hệ thống văn bia, thần phả ở các di tích đền Sóc và


đền Phù Đổng... Điều đó khẳng định việc lễ hội này đã tòn tại
trong một thời gian dài, và bản thân với những giá trị lịch sử
ln mang theo thì hội Gióng đã trở thành đối tượng để các
nghiên cứu văn hóa tập trung tìm hiểu.
Cùng với giá trị về lịch sử của lễ hội thì giá tr ị về văn hóa
cũng được cho thấy hết sức phong phú và giàu ý nghĩa. Hội
Gióng là một điểm hẹn văn hóa mà hằng năm không chỉ người
dân Hà Nội mà đông đảo dân chúng cả nước cũng mong muốn
được đến tham dự. Đến tham dự hội Gióng, tham gia các trị
chơi được tổ chức giúp người dân tăng thêm tinh thần đồn
kết, tăng cường sức khỏe, tính kiên nhẫn và sự bền bỉ v ốn có
của người Việt Nam. Ở đây yếu tố dân gian được thể hiện một
cách rất rõ nét. Lễ hội hoàn toàn là do dân chúng đứng ra t ổ
chức, và chính họ cũng là người trực tiếp mơ phỏng lại tồn bộ
cốt chuyện. Đó là những nét văn hóa hết sức giản dị và chân
thực. Hội Gióng được tổ chức khơng chỉ giúp nâng cao nhận
thức của người dân, mà điều cốt yếu ở đây là việc được tổ
chức đều đặn và giữ nguyên nội dung ban đầu đã góp phần
giữ gìn những nét văn hóa riêng biệt của dân tộc, góp phần
khẳng định một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. H ội
Gióng ngoài việc là biểu tượng cho tinh thần chống giặc ngoại
xâm của dân tộc, còn thể hiện một ý nghĩa khác, qua các nghi
lễ và trò chơi diễn ra trong hội, phần nào chúng ta có thể nhận
thấy ý nghĩa của nghi lễ cầu mùa đặc trưng của người Việt. Đó
là những mong muốn của những cư dân nơng nghiệp, mong



muốn mùa màng bội thu. Thể hiện giá trị tâm linh hướng về
sự cầu xin và tạ ơn của người dân được thể hiện qua hội
Gióng.
Mỗi lễ hội khi được tổ chức đều thu hút đông đảo người
dân địa phương và nhân dân nhiều nơi tới tham dự. Hội Gióng
cũng không ngoại lệ. Là một lễ hội được tổ chức quy mô trên
địa bàn rộng, lại là một Di sản văn hóa phi vật thể có những
giá trị đặc biệt quan trọng, bởi thế mà thu hút đông đảo khách
tham quan tới với hội Gióng mỗi khi hội diễn ra. Việc lễ hội
thu hút đông đảo khách thập phương tới tham dự cũng góp
phần đẩy mạnh việc phát triển kinh tế của địa phương nơi
diễn ra lễ hội, mà ở đây nổi bật lên là việc phát triển du lịch và
dịch vụ. Mỗi năm hội Gióng diễn ra lại là cơ hội để quảng bá
thêm tới đông đảo người dân trong nước và ngồi nước biết
đến lễ hội Gióng và những điểm đặc biệt tiêu biểu thể hiện
những giá trị lịch sử, văn hóa của văn hóa truyền thống Việt
Nam.
b, Định hướng bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội Gióng
Lễ hội là một Di sản phi vật thể quý giá của Việt Nam,
qua mỗi lễ hội chúng ta lại thấy ở đó những giá trị về l ịch sử
của dân tộc, những nét văn hóa truyền thống tiêu biểu. Vì vậy
để bào tồn cũng như phát huy những giá trị của lễ hội Gióng
nói riêng và của các lễ hội khác nói chung thì trước tiên là
những chỉ đạo và các điều luật quy định đúng đắn của các cấp


ngành lãnh đạo. Tạo ra cơ sở pháp lý, cụ thể là các điều luật về
vấn đề bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể nhằm bảo l ưu

lễ hội Gióng ngày một phát triển hơn.
Ban quản lí di tích của những địa điểm có thờ tự Thánh
Gióng cũng như nhân dân địa phương cần tiếp tục cải tạo,
trùng tu và hồn thiện các hạng mục cơng trình kiến trúc. Đầu
tư tôn tạo và nâng cấp các di tích tại các địa phương. Các cơng
trình lịch sử, kiến trúc đó chính là nơi lưu giữ những nét đẹp
của lễ hội Gióng.
Cần phải đẩy mạnh cơng tác tổ chức và quản lí tốt lễ hội
Gióng nhằm giữ được những giá trị cốt yếu của hội, những nét
văn hóa truyền thống vốn có của dân tộc được thể hiện qua lễ
hội. Đi đôi với việc tôn trọng các nghi lễ và trị chơi được t ổ
chức trọng hội, thì chúng ta cần phải kiên quyết bài tr ừ mê tín
dị đoan, và các hành vi vi phạm vi phạm pháp luật khác theo
quy định của nhà nước về tổ chức lễ hội.
Lễ hội Gióng khi được tổ chức cần được giữ gìn trong
sạch về mội trường sinh thái cũng như mơi trường văn hóa.
Phát huy vai trị làm chủ của nhân dân trong việc tham gia tôn
tạo, trùng tu bảo vệ di tích. Cần có kế hoạch đầu tư kiến thức
về những giá trị văn hóa đặc sắc trong đời sống văn hóa của
người dân bản địa.
Cần có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ, chun
mơn về văn hóa nhằm nâng cao trình độ cho cán bộ trực tiếp
làm cơng tác quản lí di tích và cùng tham gia tổ chức l ễ hội. Có


kế hoạch đầu tư, khai thác giá trị văn hóa đặc sắc. Phải có
những hoạt động phối hợp giữa các cấp ngành ở địa phương
với ban quản lí di tích và quần chúng nhân dân.
Hội Gióng là một lễ hội với nét đặc trưng hiếm thấy ở
những lễ hội khác là người dân địa phương là những người

trực tiếp tiến hành tổ chức và điều khiển lễ hội. Tất cả mọi
việc cử hành nghi lễ và bố trí các trị chơi diễn ra trong hội
đều do nhân dân địa phương cùng dốc sức. Từ bao đời nay vẫn
như vậy và cho đến ngày nay vẫn khơng hề thay đổi. Chính vì
vậy một yêu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết với vấn đề bảo tồn
lễ hội Gióng là việc nâng cao ý thức hiểu biết về giá trị của lễ
hội tới người dân địa phương. Ý thức trong việc giữ gìn di tích
và trách nhiệm bảo tồn những giá trị lịch sử. văn hóa tiêu bi ểu
của hội Gióng.
IV.

Kết luận

Bất cứ một lễ hội nào khi được tổ chức cũng có những nét
đặc trưng về nội dung và ý nghĩa nhất định. Ở đó khơng chỉ là
khơng gian văn hóa để người dân được thỏa mãn nhu cầu giải
trí mà đó cịn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc của
dân tộc. Hội Gióng được tổ chức để tưởng niệm và ca ngợi
chiến công lây lừng của người anh hùng truyền thuyết Thánh
Gióng , một trong tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
Lễ hội với nghi lễ chính như: tắm tượng, rước kiệu, dâng
hương.... hay là dàn trận tái hiện lại các trận đấu của nhân dân
ta với giặc Ân đã cho thấy rõ tinh thần chiến đấu, tinh thần


đoàn kết của nhân dân ta từ xưa cho đến nay. Qua đó cịn thể
hiện lịng thành kính của người dân tới vị thánh bất tử bảo hộ
mùa màng, đem đến hịa bình cho đất nước và đời sống no ấm
tới mn dân. Giá trị nổi bật ở hội Gióng chính là việc lễ hội đã
được tổ chức với thời gian từ rất lâu, nhưng trải qua bao nhiêu

năm tổ chức đều đặn và có những tác động ngoại cảnh như
biến động chiến tranh, hay là sự xâm nhập văn hóa và tiếp
biến văn hóa thì cho tới nay hội Gióng vẫn giữ được những nét
đặc trưng ban đầu của hội một cách rõ nét. Từ đời này qua đời
khác vẫn được bảo lưu và trao truyền một cách toàn vẹn.
Có thể khẳng định hội Gióng là một cuộc diễn xướng lịch
sử có quy mơ hồnh tráng bậc nhất trong các lễ hội cổ truyền
của dân tộc ta, ghi lại sự tích chiến thắng giặc ngoại xâm của
nhân dân ta từ xưa. Hội Gióng được xem như là một bảo tàng
văn hóa cảu người Việt Nam, nơi lưu giữ nhiều lớp giá trị văn
hóa, tín ngưỡng, một điểm nhấn của Di sản văn hóa phi vật
thể Việt Nam...