BC DƯỢC LIỆU 1 KIỂM NGHIỆM DƯỢC LIỆU CHỨA SAPONIN
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (397.03 KB, 11 trang )
BÁO CÁO THỰC TẬP
DƯỢC LIỆU 1
BÀI 6: KIỂM NGHIỆM DƯỢC LIỆU CHỨA SAPONIN
[KHOA DƯỢC]
I. CHIẾT XUẤT SAPONIN TỪ BỘT CAM THẢO
Đun cách thủy 15’
1. Tiến hành: 0.5g bột Cam thảo + 50ml ethanol 70%
lọc bơng
2. Kết quả
Dịch chiết Saponin
II. ĐỊNH TÍNH BẰNG PHẢN ỨNG HÓA HỌC
1. Phản ứng trên bột dược liệu
− Tiến hành:
• Bột cam thảo + amoniac (TT) → quan sát màu.
• Thêm tiếp acid sulfuric 80% (TT) → quan sát màu.
− Hiện tượng: Nhỏ dung dịch ammoniac lên bột dược liệu sẽ xuất hiện
màu vàng tươi. Thêm sulfuric acid 80% thì màu vàng tươi nhạt dần.
Màu vàng tươi
Màu vàng tươi nhạt dần
− Giải thích: Glycyrrhyzic acid có tính acid yếu (trong bột Cam thảo) phản
ứng với NH3 tạo muối monoammonium glycyrrhizinate có màu vàng
tươi. Khi cho dung dịch H2SO4 80%, H2SO4 sẽ phản ứng với muối trên
cho lại glycyrrhyzic acid → làm màu vàng tươi nhạt dần.
2. Phản ứng Lierbermann- Burchart
− Tiến hành
• 10ml dịch lọc
Cơ cách thủy
khơ cắn.
• Cắn + 1ml anhydrid + 1ml clorofrom
Khuấy, lọc
dịch trong.
• Thêm từ từ theo thành ống nghiệm 2ml acid sulfuric → Quan sát
hiện tượng.
− Hiện tượng: Khi nhỏ từ từ theo thành
ống khoảng 2 ml sulfuric acid → xuất
hiện vòng ngăn cách màu nâu đỏ giữa
2 lớp chất lỏng, lớp dung dịch phía
trên có màu vàng nâu sẫm.
→ Phản ứng phân loại sapogenin: dẫn
chất triterpenoid thì cho màu hồng
đến tía.
− Giải thích:
• Anhydric acetic+ chloroform giúp hịa tan cắn saponin.
• Khi cho H2SO4 đậm đặc vào, H2SO4 khử nhóm hydroxyl ở vị trí C3
tạo 1 nối đơi, quy trình này lặp lại → tạo aromatic triterpene có
các nối đơi liên hợp (nhóm mang màu) → xuất hiện vòng nâu đỏ
ngăn cách giữa 2 lớp.
3. Phản ứng Shinoda
Cho 2 – 3ml dịch lọc vào ống nghiệm
− Hiện tượng: Khi cho vào dịch lọc một ít bột magnesi kim loại và
hydrochloric acid xuất hiện màu đỏ sẫm.
− Giải thích: Mg + HCl tạo ra hydro mới sinh (H+), hydro này sẽ khử
nhóm carbonyl trong flavonoid (nhóm hoạt chất quan trọng thứ hai trong
rễ Cam thảo) tạo nối đơi liên hợp (nhóm mang màu) → Sản phẩm có màu
đỏ sẫm.
III.
ĐỊNH TÍNH BẰNG SẮC KÝ LỚP MỎNG
1. Dược liệu Cam thảo
1.1.
Chuẩn bị:
a. Mẫu thử:
− B1: 0.5g dược liệu + 20ml ether → Siêu âm 15p → Gạn bỏ dịch ether,
chiết thêm 2 lần nữa để loại bỏ tạp → Thu bã.
− B2: Bã + 1ml HCl (TT) + 20ml cloroform (TT) → Siêu âm 1h → Lọc
bông.
− B3: Bốc hơi dịch chiết → Cắn + 1ml methanol (TT).
b. Bình sắc ký có hệ dung mơi: Cloroform – Methanol – n-hexane (7:1:2) cho
vào bình lắng gạn lắc đều, xả khí. Để yên trong 15 phút rồi lấy lớp dưới cho
vào bình chạy sắc ký. Lưu ý để thêm một miếng giấy lọc (10 x 12) vào bình
sắc ký để bão hịa dung môi, giúp chạy sắc ký được chuẩn và đẹp hơn.
1.2.
Tiến hành
− B1: Triển khai chạy sắc ký với hệ dung mơi tương ứng đã bão hịa. Trên
bản mỏng (7:3) chấm riêng biệt lần lượt 3 vết: Vết chuẩn – Vết thử trước
(dịch chiết với ethanol 70%) – Vết thử sau (mẫu thử)
− B2: Quan sát sắc ký đồ:
• Để khô bản mỏng đã triển khai, lần lượt quan sát bản mỏng với
UV 254nm và UV 365nm → Thu được sắc ký đồ.
• Tiếp tục lấy bản mỏng trên, phun H2SO4 10% trong methanol (TT),
đem sấy bản mỏng ở 105oC trong 5 phút. Lần lượt quan sát bản
mỏng với UV 254nm và UV 365nm → Thu được sắc kí đồ.
1.3.
Kết quả
Chú thích:
C: Dung dịch chuẩn
Bđ: Dịch chiết ban đầu
Ch: Dung dịch sau khi chiết
Nhận xét: Trong dung dịch sau khi chiết
có một vết màu hồng giống với dung
dịch chuẩn. Trong dịch chiết ban đầu
không xuất hiện vết tương tự như dung
dịch sau khi chiết.
Soi UV ở bước sóng 254nm
Chú thích:
C: Dung dịch chuẩn
Bđ: Dịch chiết ban đầu
Ch: Dung dịch sau khi chiết
Nhận xét: Khi soi UV 365 hồn tồn
khơng thấy vết của dung dịch chuẩn.
Các vết trên dịch chiết ban đầu hiện rõ
hơn so với UV 254.
Soi UV ở bước sóng 365nm
Chú thích:
C: Dung dịch chuẩn
Bđ: Dịch chiết ban đầu
Ch: Dung dịch sau khi chiết
Phun sulfuric acid 10% trong mẹthanol
− Giải thích:
• Glycyrrhizin là saponin quan trọng nhất của rễ Cam thảo, ở dạng bột
kết tinh trắng, dễ tan trong nước nóng và cồn lỗng, khơng tan trong
ether và chloroform.
• Glycyrrhizin ở trong cây dưới dạng muối Mg và Ca của glycyrrhizinic
acid. Dưới tác dụng của acid vô cơ (hydrocloric acid), glycyrrhizinic
acid bị đẩy ra khỏi muối, bị thủy phân tạo thành glycyrrhetic acid.
→ Do đó, với dung dịch chiết ban đầu, khi cho thủy phân với ethanol
70% thì vẫn chưa loại hết tạp chất, glycyrrhetic acid sinh ra chưa được
nhiều nên vết sắc ký mờ nhạt.
→ Còn dung dịch sau khi chiết đã được chiết siêu âm 3 lần với ethylic
ether để loại chất béo và tạp chất, sau đó thủy phân bằng HCl acid nên
glycyrrhetic acid sinh ra nhiều và không lẫn tạp chất, nên vết sắc ký rõ
nét hơn.
2. Dược liệu Tục đoạn
2.1.
Chuẩn bị
a. Mẫu thử: 0.5g dược liệu + 20ml ether → chiết siêu âm 15’ → lọc bơng
b. Bình sắc ký có hệ dung mơi: Cloroform – methanol – H2O (65:35:10)
ta nên pha hệ dung mơi này bên ngồi trước rồi mới cho vào bình sắc kí một
lượng phù hợp. Lưu ý để them một miếng giấy lọc (10x12) vào bình sắc ký
để bão hịa dung mơi, giúp chạy sắc ký được chuẩn và đẹp hơn.
2.2.
Tiến hành
− B1: Triển khai chạy sắc ký với hệ dung môi tương ứng đã bão hòa. Trên
bản mỏng (7:3) chấm riêng biệt lần lượt 2 vết: Vết chuẩn – Vết thử (mẫu
thử).
− B2: Quan sát sắc ký đồ: Để khô bản mỏng đã triển khai, phun H2SO4
10% trong methanol (TT) lên, đem sấy bản mỏng ở 105oC trong 5 phút
→ thu được sắc ký đồ.
2.3.
Kết quả
Chú thích:
TĐC: Dung dịch chuẩn
TĐ thử: Dung dịch thử chứa
dịch chiết Tục đoạn
Nhận xét: Các vết sắc ký trong mẫu Tục đoạn
chuẩn và thử tương đương nhau về vị trí, màu
sắc, kích thước. Rf = 0.55
❖ Nhận định kết quả
• Dược liệu cho vết màu tím ( màu saponin)
• Rf =0.55
Hiện tượng
Ngun nhân
Cách khắc phục
Vết di chuyển
Mẫu còn nhiều tạp phân cực
Loại tạp kĩ nhiều lần
khơng hồn tồn
Vết hình ngọn lửa
nhiều dầu
Vết trải dài khơng
tách
Chấm vết không trùng nhau, đậm
Pha hệ dung môi sắc ký chưa tốt
hoặc do chiết không hiệu quả
Chấm kĩ, cẩn thận, không
chấm quá nhiều dịch
Chọn hệ dung môi sắc ký
và dung môi chiết xuất
mẫu chuyên biệt
