MỤC LỤC


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng, nhà lý luận thiên tài của cách mạng
Việt Nam. Toàn bộ di sản tư tưởng của Người là một kho báu văn hoá của dân tộc,
hàm chứa nhiều lĩnh vực rộng lớn và phong phú, đặc sắc và sáng tạo. Trong toàn
bộ hệ thống tư tưởng của Người thì tư tưởng về văn hố chiếm một vị trí quan
trọng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá là một hệ thống các quan điểm lý luận
mang tính khoa học và cách mạng về văn hố và xây dựng nền văn hố Việt Nam.
Nó chắt lọc, tổng hợp và kết tinh những giá trị văn hoá phương Đông và phương
Tây, truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế, trong đó cốt lõi là sự kết hợp
giữa chủ nghĩa Mác -Lênin với tinh hoa và bản sắc văn hố dân tộc Việt Nam. Khi
phân tích mối quan hệ biện chứng giữa văn hoá và cơ sở hạ tầng, văn hố với kinh
tế -chính trị, Hồ Chí Minh đã khẳng định: Văn hố là một kiến trúc thượng
tầng.”.Nhưng mặt khác, đến lượt mình, văn hố là động lực của sự phát triển xã hội
và "văn hoá phải soi đường cho quốc dân đi".
Đối với nước ta hiện nay, phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, là nhiệm
vụ quan trọng hàng đầu của toàn Đảng, tồn dân,song đó phải là sự phát triển bền
vững, hài hồ giữa kinh tế và văn hố. Vì vậy, chúng ta khơng chỉ xây dựng nền
kinh tế mới mà cịn phải xây dựng nền văn hoá “tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc".
Xuất phát từ những lí do trên, em đã chọn đề tài : “Quan điểm của Hồ Chí
Minh về tính chất của nền văn hóa mới , ý nghĩa đối với việc xây dựng nền văn hóa
VN hiện nay” làm đề tài tiểu luận môn Tư tưởng Hồ Chí Minh.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• Mục đích nghiên cứu
2

Làm rõ quan điểm của tư tưởng Hồ Chí Minh về tính chất của nền văn hóa mới
qua đó thấy được ý nghĩa của quan điểm đó trong việc xây dựng nền văn hóa Việt
Nam hiện nay.
• Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, bài tiểu luận cần tập trung giải quyết các nhiệm
vụ chủ yếu sau:
- Trình bày khái qt tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa.
- Nêu ý nghĩa của tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa trong việc xây dựng nền văn
hóa Việt Nam hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• Đối tượng nghiên cứu
Bài tiểu luận tập trung nghiên cứu vào hai đối tượng, đó là: quan điểm của hồ
chí minh về tính chất của nền văn hóa mới và ý nghĩa của văn hóa đối với việc xây
dựng nền văn hóa Việt Nam hiện nay.
• Phạm vi nghiên cứu
Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hố có phạm vi rất rộng, trong bài thảo luận này,
chủ yếu tập trung nghiên cứu : Quan điểm của Hồ Chí Minh về tính chất của nền
văn hóa mới và ý nghĩa của văn hóa trong việc xây dựng nền văn hóa nước ta hiện
nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
• Cơ sở lý luận
Nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh dựa trên lập trường, phương pháp luận chủ
nghĩa Mác – Lênin và quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bao
gồm các quan điểm: quan điểm thực tiễn và nguyên tắc lý luận gắn liền với thực
3


tiễn, quan điểm lịch sử cụ thể, quan điểm toàn diện và hệ thống, quan điểm kế thừa
và phát triển...
• Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu bài tiểu luận sử dụng kết hợp các phương pháp khái
quát, tổng hợp, phân tích, so sánh, phương pháp logic...
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
Việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta hiểu rõ hơn về con người
vĩ đại Hồ Chí Minh, đồng thời nâng cao năng lực, tư duy lý luận và phương pháp
công tác trong thời đại hiện nay. Cụ thể việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về
văn hóa giúp chúng ta nắm được những quan điểm của người về văn hóa mới qua
đó đóng góp sức mình vào cơng cuộc xây dựng và phát triển nền văn hóa nước ta
hiện nay.
6. Kết cấu của tiểu luận
Ngoài phần Mở Đầu và Kết Luận tiểu luận được chia thành 3 chương chính,
bao gồm:
Chương I: Khái qt tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa
Chương II: Tính chất của nền văn hóa mới
Chương III: Ý nghĩa của nền văn hóa trong việc xây dựng nền văn hóa Việt
Nam hiện nay.

NỘI DUNG
4


CHƯƠNG I
KHÁI QUÁT TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA
1.1. Định nghĩa về văn hóa
Trước năm 1945, Hồ Chí Minh định nghĩa văn hóa ở phạm vi rộng:“ Vì lẽ
sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, lồi người mới sáng tạo và phát minh
ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật,
những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng.
Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp
của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà lồi người đã sản

sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự tồn tại”.Sau
CMT8 Hồ Chí Minh quan điểm văn hóa ở phạm vi hẹp: Văn hóa được HồChí
Minh xác định là đời sống tinh thần của xã hội, là thuộc về kiến trúc thượng tầng
của xã hội. Văn hóa được đặt ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội, tạo thành
bốn vấn đề chủ yếu của đời sống xã hội. Bốn vấn đề đó có quan hệ mật thiết với
nhau, cùng tác động lẫn nhau. Cùng với định nghĩa về văn hóa, Hồ Chí Minh cịn
đưa ra năm điểm lớn địnhhướng cho việc xây dựng nền văn hóa dân tộc mới là:
+ Xây dựng tâm lý: là xây dựng tinh thần độc lập tự cường.
+ Xây dựng luận lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.
+ Xây dựng xã hội :mọi sự nghiệp phải liên quan đến phúc lợi của
nhân dântrong xã hội.
+ Xây dựng chính trị: dân quyền.
+ Xây dựng kinh tế: phát triển kinh tế để đảm bảo đời sống cho nhân
dân, xâydựng lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất.
1.1.2. Vị trí và vai trị của văn hóa
Thứ nhất, văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội thuộc kiến trúc
thượngtầng, văn hóa được đặt ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội tạo thành
bốn vấn đề chủ yếu của đời sống xã hội và chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.
5


Thứ hai, văn hóa khơng thể đứng ngồi mà đứng trong kinh tế và chính trị.
1.1.3. Tính chất của nền văn hóa
Tính dân tộc : là cốt cách dân tộc làm nên bản chất đặc trưng của nền văn
hóa.
Tính khoa học : nền văn hóa phải thuận với trào lưu tiến hóa của thời đại là
hịa bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.
Tính đại chúng: nền văn hóa phụ thuộc nhân dân do nhân dân xây dựng nên.
1.1.4. Chức năng của văn hóa
Từ di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, có thể thấy văn hố có ba chức năng cơ

bản sau:
Một là, bồi dưỡng tư tưởng đúng và tình cảm cao đẹp cho con người.
Hồ Chí Minh nêu rõ: Văn hố phải làm cho ai cũng có lý tưởng tự chủ, độc
lập, tự do. Đồng thời văn hố phải làm thế nào cho quốc dân có tinh thần vì nước
qn mình, vì lợi ích chung mà qn lợi ích riêng. Hồ Chí Minh cũng thường nói
phải làm thế nào cho văn hoá đi sâu vào tâm lý quốc dân để xây dựng những tình
cảm lớn: yêu, ghét, căm thù, tin tưởng. Như lịng u nước tình u thương con
người, yêu tính trung thực, chân thành, thuỷ chung, ghét những thói hư tật xấu,
những sa đoạ biến chất, căm thù những thứ giặc nội xâm... tin ở con người, ở chân
lý, ở sự thật, ở đường lối của Đảng, của cách mạng xã hội chủ nghĩa... Từ đó Hồ
Chí Minh nêu một luận điểm quan trọng: “Văn hố phải soi đường cho quốc dân
đi”.
Hai là, nâng cao dân trí, mở rộng hiểu biết của con người.
Khi mới giành được độc lập. Hồ Chí Minh đã nói: “Một trong những công
việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí”1. Dân trí, theo Hồ
Chí Minh là: “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình.., phải có
6


kiến thức mới để có thể tham gia vào cơng cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết
phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ'.
Khi miền Bắc bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh
viết: “Chúng ta phải biến một nước dốt nát, cực khổ thành một nước văn hoá cao
và đời sống tươi vui hạnh phúc”
Chính văn hóa giúp con người hiểu họ được hưởng những quyền lợi gì và
phải có trách nhiệm gì với dân, với nước và ngay với chính bản thân mình, muốn
biết được phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ. Ngay khi bắt tay vào xây dựng đất
nước, Hồ Chí Minh đã đặt chỉ tiêu phải phổ cập trình độ tiểu học cho mọi người
dân và đưa nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu thông qua việc học của
toàn dân.

Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, những phong cách lành mạnh,
tiên tiến, luôn hướng con người vươn tới cái chân, thiện, mỹ để khơng ngừng hồn
thiện bản thân con người.

Phẩm chất và phong cách của con người được hình thành trong quan hệ đạo
đức và lối sống của cá nhân và xã hội, trong thói quen, tập quán, phong tục của
cộng đồng và dân tộc. Văn hoá giúp con người nhận biết và phân biệt cái tốt đẹp,
lành mạnh với cái xấu xa, hư hỏng, giữa cái tiến bộ với cái lạc hậu cản trở con
người và dân tộc tiến lên phía trước. Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: Văn hố phải
sửa đổi được những tham nhũng, lười biếng, phù hoa, xa xỉ, sửa xã hội cũ, xây xã
hội mới.
Nếu hiểu văn hoá là tất cả những gì do con người, ở trong con người và liên
quan trực tiếp nhất đến con người, thì khi chúng ta bàn đến khái niệm văn hố, cả
bản chất, chức năng và vai trị của văn hố tức là đã bàn vấn đề con người trong tư
7


tưởng Hồ Chí Minh. Và qua đó cũng thấy rõ rằng, sự nghiệp xây dựng nền văn hoá
mới cũng là sự nghiệp xây dựng con người, đó cũng là sự nghiệp của mỗi con
người, của toàn dân. Nhưng lực lượng nịng cốt lại là những nhà văn hố, những
người làm cơng tác văn hố, giáo dục... mà Hồ Chí Minh gọi là các chiến sĩ trên
mặt trận văn hoá “phải biết xung phong”.

CHƯƠNG II
TÍNH CHẤT CỦA NỀN VĂN HĨA MỚI
Sự khác nhau giữa nền văn hoá mới Việt Nam với nền văn hố cũ trước hết
ở tính chất cơ bản của nó. Nền văn hố cũ mang tính chất nơ dịch, ngu dân đã được
Hồ Chí Minh phân tích, tố cáo, lên án trong nhiều bài viết, nhất là trong Bản án chế
độ thực dân Pháp ở Đông Dương.
Trong Đề cương văn hóa năm 1943 lần đầu tiên Đảng ta nêu lên ba tính chất

của cuộc vận động xây dựng nền văn hóa mới: dân tộc, khoa học, đại chúng.
Sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
nhiều lần nhắc lại ba tính chất này. Ngày 7-9-1945, trong buổi tiếp đồn đại biểu
8


ủy ban Văn hóa lâm thời Bắc Bộ, Người nói: Cái văn hóa mới này cần phải có tính
cách khoa học, tính cách đại chúng thì mới thuận với trào lưu tiến hóa của tư tưởng
hiện đại.
Trong Báo cáo chính trị đọc tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của
Đảng (1951), Người khẳng định phải “xây dựng một nền văn hóa Việt Nam có tính
chất dân tộc, khoa học và đại chúng”'.
2.1.1.Tính dân tộc của văn hố
Tính dân tộc của văn hóa là sự thể hiện của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần
độc lập, tự cường của dân tộc trong lĩnh vực văn hóa, nên trước hết nó phải được
thể hiện ở nội dung tuyên truyền cho "lý tưởng tự chủ, độc lập, tự do” và “tinh thần
vì nước qn mình” như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói.
Tính dân tộc của văn hóa địi hỏi phải thể hiện được cốt cách và tâm hồn con
người Việt Nam, đó là truyền thống yêu nước, cần cù, dũng cảm, đồn kết, thương
người... tóm lại là tất cả những gì cao đẹp nhất trong tâm hồn và tính cách Việt
Nam đã được hun đúc trong suốt hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước
Muốn thể hiện được u cầu này, Hồ Chí Minh địi hịi các nhà văn hóa văn nghệ phải đi sâu vào quần chúng nhân dân, thực hiện ba cùng với họ, có thể
mới phát hiện và mô tả được chiều sâu của tính cách và tâm hồn quần chúng, lại
phải học Lịch sử, hiểu truyền thống dân tộc. Người từng cảnh báo: “Coi chừng, có
nhiều người Việt Nam lại khơng hiểu rõ lịch sử, đất nước, con người và những cái
vốn rất q báu của mình bằng những người nước ngồi"[1]. Lại cũng phải hiểu kỹ
hiểu sâu truyền thống văn hóa nghệ thuật Việt Nam. Người căn dặn văn nghệ sĩ:
Nghệ thuật của cha ông hay lắm, tốt lắm! Cố mà giữ gìn; làm cơng tác văn nghệ
mà khơng tìm hiểu sâu vốn của dân tộc thì khơng làm được đâu
Tính dân tộc của văn hóa cịn được thể hiện ở hình thức và phương tiện diễn

đạt. Mỗi dân tộc có nếp cảm, nếp nghĩ riêng, có hình thức diễn đạt riêng đi thẳng
vào lòng người, lay động sâu xa tâm hồn họ. Người nhắc nhở: “Nhân dân ta có
9


truyền thống kể chuyện ngắn gọn mà lại có duyên. Các chú phải học cách kể
chuyện của nhân dân’”.
Về mặt ngơn ngữ, Người căn dặn: '‘Tiếng nói là một thứ của cải rất quý báu
của dân tộc, chúng ta phải hết sức giữ gìn lấy nó, chớ để bệnh nói chữ lấn át nó đi”
Quan điểm của Hồ Chí Minh về tính dân tộc của văn hóa. rất tồn diện và
sâu sắc, từ nội dung đến hình thức diễn đạt. Bản thân Người là nhà văn hóa kiệt
xuất, là biểu tượng cao đẹp của bản sắc, tính cách, tâm hồn dân tộc là tấm gương
cho các nhà văn hóa - văn nghệ học tập và noi theo.
2.1.2. Tính khoa học của văn hóa
Nhấn mạnh giá trị của truyền thống dân tộc, đồng thời Chủ tịch Hồ Chí
Minh cũng chỉ rõ trong truyền thống có mặt tích cực và mặt tiêu cực. Một trong
những thiếu hụt của văn hóa cổ truyền là chưa hình thành được một truyền thống
khoa học. Tư duy nông nghiệp là một loại tư duy kinh nghiệm, không mở đường
cho khoa học tự nhiên phát triển, nên tư duy lý luận, khái niệm khoa học, phương
pháp khoa học chưa trở thành mặt chủ đạo của ý thức tồn xã hội. Trong điều kiện
đó, mê tín dị đoan có đất để phát triển.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Nay nước ta đã được độc lập, tinh thần được giải
phóng, cần phải có một nền văn hóa hợp với khoa học và hợp với cả nguyện vọng
của nhân dân.
Tính khoa học của văn hóa địi hỏi phải đấu tranh chống lại những gì trái với
khoa học, phản tiến bộ; phải truyền bá tư tưởng triết học mácxít. Đấu tranh chống
chủ nghĩa duy tâm thần bí, mê tín, dị đoan. Người giao cho ngành giáo dục phải
“dạy bảo các cháu thiếu niên về khoa học, kỹ thuật, làm cho các cháu ngay từ thuở
nhỏ đã biết yêu khoa học, để mai sau các cháu trở thành những ngưịi có thói quen
sinh hoạt và làm việc theo khoa học”

10


Người nhắc nhở ngành văn hóa: trong việc khơi phục vốn cũ chỉ “nên khơi
phục cái gì tốt, cịn cái gì khơng tốt thì phải loại dần ra", khơng được “khơi phục cả
đồng bóng, rước xách thần thánh’’”.
Để tun truyền nếp sống vệ sinh, phong cách sống và làm việc theo khoa
học. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết các tác phẩm Đời sống mới, Sửa đổi lối làm
việc, nhằm tổ chức lại các quan hệ văn hóa từ trong một nhà, một làng, một trường
học đến các cơ quan, đơn vị bộ đội, v.v. sao cho việc ăn, ở. học tập, lao động... phải
tuân theo Đời sống mới, bài trừ các phong tục tập quán cổ hủ, làm cho nếp sống xã
hội ta mỗi ngày một tiến bộ hơn, hợp với khoa học và văn minh.
2.1.3 Tính đại chúng của văn hóa
Đây là vấn đề thuộc về tính nhân dân, về đối tượng phục vụ của văn. hóa nghệ thuật. Trước kia, trong xã hội cũ, văn hóa - nghệ thuật được coi là món ăn
tinh thần sang trọng, chỉ dành riêng cho một thiểu số người ăn trên ngồi chốc. Đó
là một trong những điều bất cơng của xã hội cũ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất phát từ quan niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử:
Quần chúng nhân dân là người sáng tạo ra mọi của cải vật chất và tinh thần, sáng
tạo ra văn hóa, do đó họ phải được hưởng thụ các giá trị văn hóa. Người nói:
“Quần chúng là những người sáng tạo, cơng nông là những người sáng tạo. Nhưng,
quần chúng không chỉ sáng tạo ra những của cải vật chất cho xã hội. Quần chúng
cịn là người sáng tác nữa.
Từ đó Người đặt vấn đề: "Văn hóa phục vụ ai” và Người khẳng định dứt
khốt: Văn hóa phải phục vụ đại đa số nhân dân, phải hướng về đại chúng, phải
phản ánh được tâm tư, nguyện vọng, ý chí của nhân dân. Người thường xuyên nhắc
nhở người cầm bút: “Phải đặt câu hỏi: Viết cho ai?
Viết cho đại đa số: Công - Nông - Binh.
11



Viết để làm gì?
Để giáo dục, giải thích, cổ động, phê bình. Để phục vụ quần chúng”.
Tại Hội nghị những người tích cực làm cơng tác văn hóa quần chúng (21960), Người nói: “Văn hóa phải thiết thực phục vụ nhân dân, góp phần vào việc
nâng cao đời sống vui tươi, lành mạnh của quần chúng”
Văn hóa là trình độ phát triển của con người, do con người làm ra, nó phải
trở về phục vụ con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đấu tranh giải phóng dân tộc để
đem lại tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, trong đó có văn hóa. Đó là tính nhất
qn trong sự nghiệp cách mạng của Người.
Tính đại chúng của văn hóa địi hỏi các nhà hoạt động văn hóa phải tăng
cường liên hệ với thực tế, đi sâu vào cuộc sống của nhân dân vừa để tìm hiểu và
phản ánh những nỗi lo âu và suy nghĩ, khát vọng và tình yêu, cuộc đời và số phận
của nhân dân; vừa để đem ánh sáng văn hóa đến mọi người mọi nhà, nhất là các
vùng sâu, vùng xa. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thẳng thắn phê bình: "Phải thấy rằng
nói chung văn hóa của ta cịn loanh quanh trong thành phố, chỗ dễ ăn. chứ chưa
đến chỗ đồng bào Mèo, đồng bào Mán”.
Tóm lại, ba tính chất dân tộc, khoa học, đại chúng hợp lại thành một chỉnh
thể thống nhất, ngày càng thấm sâu vào ý thức sáng tạo của các nhà hoạt động văn
hóa nước ta, giúp họ sáng tạo nên những tác phẩm tiêu biểu cho nền văn hóa mới.
Dù sau này, tính chất của nền văn hóa mới có sự thay đổi nhất định về cách diễn
đạt, nhưng tinh thần cốt lõi của nó cũng khơng đi ra ngồi ba tính chất đã được
Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên từ những ngày đầu dựng nước.

12


CHƯƠNG III
Ý NGHĨA CỦA VĂN HÓA ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG NỀN VĂN HĨA
HIỆN NAY
3.1. Ý nghĩa của văn hóa đối với việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam
hiện nay

Văn hóa là sự tổng hợp các hoạt động nhằm phát huy mọi năng lực con
người, tạo ra những giá trị cao đẹp, đáp ứng nhu cầu đời sống xã hội và sự tồn
vong của quốc gia, dân tộc. Văn hóa có mặt trong mọi hoạt động của con người, cả
trong sản xuất vật chất và sản xuất tinh thần; cả trong lao động sáng tạo và trong
đấu tranh chống lại thiên tai, địch họa vì sự sống cịn của dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí
Minh quan niệm: “Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với
biểu hiện của nó mà lồi người đã sản sinh ra nhằm thích ứng với những nhu cầu
của đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
Một dân tộc sáng tạo ra văn hóa của mình và đến lượt nó, văn hóa chứa
đựng trong nó sức sống, bản lĩnh, tiềm năng, sức sáng tạo và bản sắc của dân tộc
đó. Thơng qua văn hóa, từ thế hệ này đến thế hệ khác, mỗi dân tộc tự tạo cho mình
những chuẩn mực sống, lao động, đấu tranh, gắn bó với nhau trong quan hệ cộng
đồng. Những chuẩn mực đó được truyền bá, chắt lọc, lưu giữ, bổ sung và phát triển
13


trong suốt chiều dài lịch sử, trở thành hệ thống các giá trị đặc trưng cho dân tộc,
tạo nên nền tảng tinh thần của xã hội.
Nền văn hóa chúng ta đang xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc. Nói đến tính tiên tiến của nền văn hóa là nói đến tinh thần yêu nước và
tiến bộ, tính nhân văn cách mạng, tinh thần dân chủ và hiện đại của nền văn hóa.
Nền văn hóa mới của chúng ta hàm chứa trong nó hai yếu tố cơ bản nhất là: chủ
nghĩa yêu nước Việt Nam và chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Nền
văn hóa đó ln hướng tới mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; nó khơng
chỉ góp phần giải phóng con người thốt khỏi áp bức, bất cơng, mà cịn thơi thúc
mọi người phấn đấu đi tới cuộc sống đầy đủ về vật chất, dồi dào về tinh thần, ngày
càng vươn tới trình độ dân trí, khoa học, cơng nghệ cao của thế giới; có phẩm chất,
đạo đức, lối sống ngày càng hoàn thiện, phù hợp với xã hội văn minh, hiện đại.
Bản sắc dân tộc của nền văn hóa mới Việt Nam chính là tính đặc thù của
những giá trị truyền thống, bản lĩnh, tâm hồn, cốt cách con người Việt Nam được

thể hiện, lưu giữ trong văn hóa, định hướng cho văn hóa phát triển. Bản sắc văn
hóa Việt Nam đó là lịng u nước nồng nàn, ý chí tự cường, tinh thần cố kết, ý
thức cộng đồng dân tộc. Bản sắc đó cịn thể hiện ở lịng nhân ái, khoan dung, trọng
nghĩa tình, đạo lý; đức tính cần cù, giản dị, sự tinh tế trong ứng xử... của con người
Việt Nam. Bản sắc văn hóa chi phối tồn bộ đời sống dân tộc; nó được biểu hiện rõ
rệt nhất trước những thách thức đối với vận mệnh của quốc gia, nó giúp cho dân
tộc vượt qua mọi khó khăn, thử thách, những âm mưu đồng hóa của kẻ thù, tồn tại
và phát triển cùng thời đại.
Đời sống của bất cứ xã hội nào cũng ln có hai mặt là vật chất và tinh thần.
Nếu kinh tế là nền tảng vật chất của đời sống xã hội, thì văn hóa là nền tảng tinh
thần của đời sống xã hội đó. Là nền tảng tinh thần của xã hội Việt Nam thời kỳ đổi
mới, nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc biểu hiện sức mạnh tiềm tàng
14


của lịch sử và những nét nổi trội trong thời kỳ mới của đất nước; biểu hiện sức
sống, trí tuệ, đạo đức, tâm hồn của con người, của dân tộc Việt Nam trong suốt
chiều dài lịch sử và trong xu hướng phát triển tiến lên theo thời đại.
Đảng ta khẳng định, văn hóa là mục tiêu của kinh tế-xã hội, đồng thời cũng
là nội lực trong xây dựng kinh tế-xã hội của đất nước. Truyền thống văn hóa, sức
mạnh văn hóa biểu hiện trong nguồn nhân lực, trong trình độ tổ chức lao động sản
xuất và quản lý kinh tế, xã hội; thể hiện trong kinh doanh, trong quan hệ giữa các
doanh nghiệp và là động lực bên trong của các quá trình kinh tế. Một nền kinh tế
chỉ phát triển ổn định, bền vững khi nó gắn chặt với những giá trị văn hóa, làm
giàu thêm các giá trị văn hóa và thúc đẩy sự phát triển của văn hóa.
Văn hóa có khả năng to lớn trong khơi dậy, nhân lên tiềm năng, sức sáng tạo
của con người, tạo ra nguồn lực nội sinh quyết định sự phát triển đời sống xã hội.
Tiềm năng, sức sáng tạo của con người không nằm ở đâu khác, mà ở ngay trong
văn hóa và do chính văn hóa tạo nên trong trí tuệ, đạo đức, tâm hồn, nhân cách,
bản lĩnh, tài năng, kỹ năng của mỗi cá nhân và cả cộng đồng. Nếu sản xuất vật chất

tạo ra ngày càng nhiều của cải cho xã hội, để trên đó đời sống tinh thần ngày càng
phong phú, thì sản xuất tinh thần tạo ra những giá trị trong nhân cách con người, để
từ đó họ khơng ngừng lao động sáng tạo, tạo ra nhiều của cải vật chất cho xã hội.
Với ý nghĩa đó, văn hóa ln có mặt và là một trong những tiêu chuẩn của mọi vật
phẩm của xã hội...
Trong thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN hiện nay, rõ ràng vai trị
của khoa học, cơng nghệ, thương nghiệp rất được coi trọng. Tuy nhiên nếu khơng
có nhận thức đầy đủ về văn hóa, thì dễ dẫn đến tình trạng sùng bái kỹ thuật, coi
buôn bán là cách làm giàu nhanh nhất; các giá trị đạo đức, truyền thống sẽ bị bỏ
qua, chữ tín bị xem nhẹ... Trong xã hội lúc đó sẽ xuất hiện kiểu kinh doanh bất
chấp đạo lý; vì lợi ích kinh tế, người ta sẵn sàng phá bỏ các di tích lịch sử, cảnh
15


quan văn hóa; vì lợi nhuận, người ta sẵn sàng chà đạp lên mọi phẩm giá của con
người... Như vậy, để phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, khơng thể
khơng chú ý đến sự phát triển hài hịa giữa kinh tế và văn hóa; phải ln bảo đảm
sự phù hợp giữa phát triển kinh tế-xã hội với phát triển văn hóa, giữa phát triển vật
chất và phát triển tinh thần, giữa truyền thống và hiện đại.
Lịch sử dựng nước và giữ nước của nhân dân ta đã trải qua những bước
thăng trầm, có những thời điểm sự sống còn bị đe dọa nghiêm trọng, nhưng chúng
ta đã vượt qua và tiếp tục phát triển, nhờ dân tộc ta ln giữ được bản sắc văn hóa
của mình. Ngày nay, đất nước ta đang tiến hành công cuộc đổi mới xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc. Q trình đó vừa tạo ra những điều kiện thuận lợi để đất nước phát
triển tồn diện, nhưng cũng đặt ra khơng ít khó khăn, thách thức. Trên thực tế, các
thế lực thù địch ln tìm cách phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta; trong
đó, mũi tiến cơng trên mặt trận văn hóa là vơ cùng nguy hiểm. Bởi vậy, nhiệm vụ
xây dựng nền văn hóa mới càng nặng nề và phức tạp hơn; việc phát huy vai trị của
văn hóa trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc càng phải được coi trọng đúng mức. Đảng
ta nhấn mạnh: nền văn hóa mới mà chúng ta xây dựng phải góp phần vào việc phát

triển chủ nghĩa yêu nước, tăng cường ý thức độc lập, tự chủ, tự cường góp phần
quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Nền văn hóa đó có
nội dung quan trọng là đề cao truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc; vừa
thể hiện được tinh thần thượng võ của cha ông, vừa thể hiện sáng ngời ý chí “lấy
đại nghĩa thắng hung tàn, lấy trí nhân thay cường bạo” của dân tộc. Nền văn hóa
mới ln chứa đựng lịng u nước, thương người, ý chí kiên cường, bất khuất,
mưu trí, sáng tạo, tình u đối với Tổ quốc, nhân dân; đồn kết, gắn bó cộng đồng,
khơng sợ gian khổ, hy sinh, sẵn sàng đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, bảo vệ Tổ
quốc, bảo vệ chế độ, bảo vệ thành quả cách mạng.

16


Phải thừa nhận một thực tế rằng, những năm qua, bên cạnh những thành tựu
to lớn mà chúng ta giành được trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, quốc
phịng, an ninh... thì đời sống văn hóa có nhiều mặt xuống cấp, bộc lộ nhiều biểu
hiện sa sút, suy thối. Điều đó có ngun nhân từ sự tác động của mặt trái cơ chế
thị trường, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng,
văn hóa...Song, có một nguyên nhân chủ quan là chúng ta chưa lường hết được
những tác động tiêu cực do sự biến đổi kinh tế - xã hội và việc mở cửa giao lưu
văn hóa quốc tế; và nhất là chưa thấy hết tầm quan trọng của chiến lược phát triển
văn hóa phải gắn chặt với chiến lược phát triển kinh tế, chưa xử lý tốt các mối quan
hệ giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế, văn hóa với chính trị, kinh tế,
xã hội...
Một trong những trọng điểm mà các thế lực thù địch tập trung chống phá ta
trên lĩnh vực văn hóa là lối sống, nhất là đối với thế hệ trẻ. Chúng tập trung tuyên
truyền cho chủ nghĩa tư bản, cho lối sống thực dụng, thói quen hưởng thụ vật chất;
tìm mọi cách làm cho giới trẻ xa rời truyền thống, mơ hồ về trách nhiệm, phai nhạt
mục tiêu, lý tưởng cách mạng. Chúng đặc biệt coi trọng việc đánh vào trái tim,
khối óc, tâm hồn người Việt Nam, nhằm làm lu mờ bản sắc văn hóa dân tộc trong

mỗi con người Việt Nam.
Tình hình đó đặt ra u cầu cao đối với q trình phát triển văn hóa: là phải
xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc cho mọi công dân, dù họ hoạt động trên lĩnh vực
kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội hay quốc phịng, an ninh... Làm tốt điều đó, văn
hóa đã góp phần vào việc tạo ra tiềm lực to lớn (có ý nghĩa ở bình diện quốc gia),
đối với công cuộc bảo vệ Tổ quốc.
Với ý nghĩa trên đây, văn hóa phải được đặt trong sự tương tác hữu cơ với
các lĩnh vực khác của tồn xã hội. Văn hóa có quyền địi hỏi một cách chính đáng
rằng: các hoạt động kinh tế, xã hội, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo... của
17


đất nước phải thấm nhuần sâu sắc các giá trị văn hóa, có sự phối hợp chặt chẽ và
phải góp phần truyền tải các giá trị văn hóa nói chung, nhất là các giá trị văn hóa
quân sự nói riêng. Như vậy, văn hóa mà trực tiếp là văn học nghệ thuật nước nhà
trong thời kỳ đổi mới, không được phép sao nhãng với những đề tài bảo vệ Tổ
quốc. Trái lại, nó phải được quan tâm đầy đủ hơn, được đầu tư công phu hơn cho
tương xứng với vị trí, vai trị của nó. Ngày nay, tuy chiến tranh đã lùi xa nhưng các
giá trị văn hóa của các cuộc chiến tranh chính nghĩa của nhân dân ta - cuộc chiến
tranh dùng sức mạnh của Chân, Thiện, Mỹ chống lại cái ác, cái giả dối - vẫn có
tính thời sự. Nó xứng đáng có một vị trí to lớn trong nền văn học nghệ thuật nước
nhà đương đại... và không chỉ trong văn học nghệ thuật, mà các lĩnh vực khác, như
kinh tế, giáo dục, khoa học-công nghệ cũng phải hướng tới những giá trị văn hóa;
cùng với việc tôn vinh các tấm gương tiêu biểu trong xây dựng kinh tế, hình tượng
người chiến sĩ trên tuyến đầu của Tổ quốc luôn xứng đáng được ngợi ca.
Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng thời phải
chống lại sự xâm thực của những loại hình văn hóa độc hại. Văn hóa mới, với thế
mạnh của mình, phải đi đầu trong giáo dục truyền thống anh hùng, bất khuất của
dân tộc, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa; đấu tranh chống lại các luận
điệu thù địch, sai trái; giáo dục ý thức tự lực, tự cường dân tộc, tinh thần sẵn sàng

chiến đấu bảo vệ Tổ quốc của mọi cơng dân.
Nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là một trong những mục tiêu
mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang tập trung xây dựng. Đặc điểm quan
trọng nhất trong xây dựng nền văn hóa mới là chúng ta vừa xây dựng nó vừa sử
dụng những thành quả mà nó tạo ra để phát triển. Phát triển văn hóa mới là làm
đậm đà thêm và thăng hoa linh hồn của dân tộc. Bởi vậy, nó địi hỏi phải triển khai
một cách đồng bộ, để mỗi người con đất Việt luôn biết ngẩng cao đầu trước mọi

18


biến cố của lịch sử, biết chiến đấu và chiến thắng kẻ thù, bảo vệ vững chắc sự
nghiệp vẻ vang của dân tộc.
3.2. Đánh giá khái quát
Học tập và làm theo tấm gương của Người không chỉ là niềm vinh dự và tự
hào, mà còn trở thành nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên đối với mỗi chúng ta
trong quá trình rèn luyện, tu dưỡng để trở thành những cơng dân tốt, người lao
động tốt.
Khẳng định tầm quan trọng và không ngừng nâng cao nhận thức những nội
dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Chỉ
thị số 23-CT/TW, ngày 27/3/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khố IX về
đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai
đoạn mới ra đời. Đây là bước ngoặt quan trọng, có tính đột phá, đưa tư tưởng, đạo
đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời
sống xã hội, xây dựng văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền
vững vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Trước yêu cầu tăng cường cơng tác tư tưởng trong tình hình mới, những
cuộc vận động học tập các giá trị nhân cách của Người trong cán bộ đảng viên,
công chức viên chức và toàn thể nhân dân được đề ra trong các Chỉ thị 06-CT/TW,
ngày 07/11/2006, Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14/5/2011 và gần nhất là Chỉ thị số

05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Những chủ trương trên vừa mang tính
cấp bách trong bối cảnh tình hình hiện nay, vừa có ý nghĩa lâu dài đối với công tác
xây dựng, chỉnh đốn Đảng và sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc.
Trong quá trình đổi mới thể chế, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập
quốc tế, đã tạo những tiền đề, điều kiện, môi trường,, đồng thời đặt ra những yêu
19


cầu mới đối với văn hóa. Sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với
văn hóa, cũng như vai trò của tất cả các chủ thể trong xã hội về văn hóa, đã tạo nên
bước phát triển mới của nền văn hóa Việt Nam. Những thành tựu cũng như yếu
kém, bất cập trong phát triển văn hóa, đã được tổng kết - đánh giá chính thức nêu
trong các văn kiện của Đảng (Nghị quyết các Đại hội Đảng và nghị quyết các Hội
nghị Trung ương Đảng), Nhà nước. Xin nêu khái quát như sau:
3.2.1 Kết quả chủ yếu
Sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đã có
chuyển biến tích cực, đạt kết quả quan trọng:
Tư duy lý luận về văn hóa có bước phát triển; nhận thức về văn hóa của các
cấp, các ngành và toàn dân được nâng lên.
Đời sống văn hóa của nhân dân ngày càng phong phú, nhiều giá trị văn hóa
truyền thống của dân tộc được phát huy, nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới
được hình thành. Văn hóa đã góp phần quan trọng nâng cao dân trí, dân chủ hóa
đời sống xã hội, nâng cao tính năng động sáng tạo, tự chủ và tính tích cực xã hội
của con người, hình thành các nhân tố mới, giá trị mới của con người Việt Nam.
Sản phẩm văn hóa, văn học nghệ thuật ngày càng phong phú, đa dạng; công
nghệ thông tin, nhất là thông tin đại chúng có bước phát triển mạnh mẽ. Nhiều
phong trào, hoạt động văn hóa đạt được những kết quả cụ thể, thiết thực; phát huy
được truyền thống văn hóa gia đình, dịng họ, cộng đồng...
Xã hội hóa hoạt động văn hóa ngày càng được mở rộng, góp phần đáng kể

vào việc xây dựng các thiết chế văn hóa. Nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật
thể được bảo tồn, tôn tạo; nhiều phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số
được nghiên cứu, sưu tầm và phục dựng; hoạt động tín ngưỡng, tơn giáo và sinh
hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân được quan tâm.
Cơng tác quản lý nhà nước về văn hóa được tăng cường, thể chế văn hóa
từng bước được hồn thiện.
20


Đội ngũ làm cơng tác văn hóa, văn nghệ có bước trưởng thành; quyền tự do
sáng tạo của văn nghệ sĩ được tôn trọng.
Giao lưu và hợp tác quốc tế về văn hóa có nhiều khởi sắc.
3.2.2 Những hạn chế, yếu kém
So với những thành tựu trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh,
đối ngoại, thành tựu trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng; chưa đủ để tác động
có hiệu quả xây dựng con người và mơi trường văn hóa lành mạnh.
Tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và
trong xã hội có chiều hướng gia tăng.
Đời sống văn hóa tinh thần ở nhiều nơi cịn nghèo nàn, đơn điệu; khoảng
cách hưởng thụ văn hóa giữa miền núi, vùng sâu, vùng xa với đô thị và trong các
tầng lớp nhân dân chậm được rút ngắn.
Mơi trường văn hóa cịn tồn tại tình trạng thiếu lành mạnh, ngoại lai, trái với
thuần phong mỹ tục; tệ nạn xã hội, tội phạm có chiều hướng gia tăng .
Cịn ít những tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và
nghệ thuật, có một số tác phẩm chạy theo thị hiếu tầm thường, chất lượng thấp,
thậm chí có hại. Hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chưa theo kịp
thực tiễn sáng tác.
Việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa hiệu quả chưa cao, nguy cơ mai
một chưa được ngăn chặn. Hệ thống thông tin đại chúng phát triển thiếu quy hoạch
khoa học, gây lãng phí nguồn lực và quản lý khơng theo kịp sự phát triển. Một số

cơ quan truyền thơng có biểu hiện thương mại hóa, xa rời tơn chỉ, mục đích .
Cơ chế, chính sách về kinh tế trong văn hóa, văn hóa trong kinh tế, về
huy động, quản lý các nguồn lực cho văn hóa chưa cụ thể, rõ ràng. Hệ thống thiết
chế văn hóa và cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động văn hóa cịn thiếu và yếu, có
nơi xuống cấp, thiếu đồng bộ, hiệu quả sử dụng thấp.
Cơng tác quy hoạch, đào tạo, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý văn hóa các
cấp, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao còn nhiều hạn chế, bất cập.
21


Tình trạng nhập khẩu, quảng bá, tiếp thu dễ dãi, thiếu chọn lọc sản phẩm văn
hóa nước ngồi đã tác động tiêu cực đến đời sống văn hóa của một bộ phận nhân
dân, nhất là lớp trẻ.
3.2.3 Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém
Nhiều cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đầy đủ lĩnh vực này; lãnh đạo, chỉ
đạo chưa thật quyết liệt. Việc cụ thể hóa, thể chế hóa Nghị quyết của Đảng cịn
chậm, thiếu đồng bộ và trong một số trường hợp thiếu khả thi.
Công tác quản lý nhà nước về văn hóa chậm được đổi mới, có lúc, có nơi bị
xem nhẹ, thậm chí bng lỏng; kỷ luật, kỷ cương không nghiêm.
Đầu tư cho lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng và cịn dàn trải. Chưa nắm bắt
kịp thời những vấn đề mới về văn hóa để đầu tư đúng hướng và có hiệu quả.
Chưa quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hoạt
động trong lĩnh vực văn hóa, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

KẾT LUẬN
Hồ Chí Minh cho rằng, văn hố nói chung, chủ nghĩa Mác-Lênin nói riêng
đóng vai trị quan trọng tạo bước nhảy vọt triệt để trong tư duy, hành động của con
người và của các dân tộc bị áp bức, bị tha hoá đến vương quốc của con người phát
22



triển tự do và toàn diện. Ngay từ năm 1921, Người đã nói đến “luồng gió từ nước
Nga thợ thuyền... đang thổi đến giải độc cho người Đông Dương”; rằng, “những
người xã hội chủ nghĩa nếu lơ là việc giáo dục, thì giai cấp tư sản thực dân và bản
xứ... cứ phụ trách giáo dục bằng phương pháp của chúng… Sự tàn bạo của chủ
nghĩa tư bản đã chuẩn bị đất rồi: Chủ nghĩa xã hội chỉ còn phải làm cái việc là gieo
hạt giống của cơng cuộc giải phóng nữa thơi” .
Hồ Chí Minh từng nói đến “văn hố soi đường cho quốc dân đi”, “phải đem
văn hoá lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ” , phải “xúc tiến
cơng tác văn hố để đào tạo con người mới và cán bộ mới cho cơng cuộc kháng
chiến kiến quốc” .
Văn hố như một động lực thúc đẩy các dân tộc đoàn kết và hiểu biết lẫn
nhau. Với nhận thức như vậy, bằng sự nỗ lực hoạt động khơng mệt mỏi trên mặt
trận văn hố thơng qua sách, báo, văn thơ... Hồ Chí Minh làm cho các dân tộc hiểu
rõ bản chất của chủ nghĩa thực dân ở các nước thuộc địa và con đường cách mạng
chân chính cần phải thực hiện. Trong Hội thảo quốc tế về Chủ tịch Hồ Chí Minh,
đồng chí Võ Chí Cơng nói: “Văn hố là sợi dây có khả năng nối liền nhân dân các
nước và các dân tộc… Sự hiểu biết lẫn nhau, sự học tập và tôn trọng nhau xưa nay
đều thể hiện sâu sắc qua văn hoá, nơi tập trung những biểu hiện rực rỡ nhất của
tâm huyết và sức sáng tạo của con người” .
Hồ Chí Minh cho rằng, văn hố có tác dụng “sửa đổi tham nhũng, lười
biếng, phù hoa, xa xỉ, sửa xã hội cũ, xây xã hội mới”. Văn hoá tạo sức mạnh để
chiến thắng ngoại xâm theo tinh thần “văn minh thắng bạo tàn” . Kinh tế nâng cao
đời sống vật chất, cịn văn hố có tác dụng nâng cao đời sống tinh thần của nhân
dân.
Nếu hiểu “văn hoá là tất cả những gì khơng phải thiên nhiên, nghĩa là tất cả
những gì do con người, ở trong con người và liên quan trực tiếp nhất đến con
23



người” thì khi chúng ta bàn tới con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh là thể hiện
rõ rệt nhất cả khái niệm văn hoá, cả bản chất của văn hoá theo ý nghĩa vừa là động
lực, vừa là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng. Hồ Chí Minh dạy: “Vì lợi ích mười
năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” . “Bồi dưỡng thế
hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”… Con người
có đạo đức, trí tuệ, văn hố, sức khoẻ vừa là động lực xây dựng chủ nghĩa xã hội,
vừa là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồ Chí Minh: Tồn tập , Nxb. Chính trị quốc gia, H.2000, t.3
2. Hồ Chí Minh: Tồn tập , Sđd, t.1
3. Hồ Chí Minh: Về cơng tác văn hóa văn nghệ , Nxb. Sự thật, H.1971
24


4. Hồ Chí Minh: Tồn tập , Sđd, t.6
5. Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam: Chủ tịch Hồ Chí Minh: Anh hùng giải phóng
dân tộc, danh nhân văn hóa , Nxb. Khoa học xã hội, H. 1990
6. Hồ Chí Minh: Tồn tập , Sđd, t.9
7. Hồ Chí Minh: Về văn hóa , Bảo tàng Hồ Chí Minh xuất bản, H.1997

25