ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LẠI THỊ PHƢƠNG

HỒN THIỆN CƠNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI CƠNG TY TÀI CHÍNH HẢI ÂU

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Hà Nội – 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LẠI THỊ PHƢƠNG

HỒN THIỆN CƠNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI CƠNG TY TÀI CHÍNH HẢI ÂU

Chun ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 60 34 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ KIM OANH

Hà Nội – 2014

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................ii

LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 5
5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 5
6. Kết cấu của luận án ....................................................................................... 6
CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CƠNG TÁC .................................... 7
PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP............................................. 7
1.1. Tổng quan cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp .........................................7
1.1.1. Khái niệm và cơ sở lý luận của quy trình cơng tác phân tích tài chính. .....7
1.1.2. Mục đích cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp .................................9
1.1.3. Vai trị, ý nghĩa của cơng tác phân tích tình hình tài chính ........................9
1.1.4. Các phương pháp sử dụng để phân tích tài chính.....................................11
1.1.5. Quy trình phân tích trong cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp. ...13
1.1.6. Tính khả thi của cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp ....................16
1.2. Nội dung phân tích của cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp. .................16
1.2.1. Phân tích khái qt tình hình tài chính doanh nghiệp ..............................16
1.2.2. Các tỷ số nợ và thanh khoản – Đánh giá năng lực thanh toán .................23
1.2.3. Các tỷ số hoạt động – Đánh giá năng lực kinh doanh ..............................25


1.2.4. Các tỷ số lợi nhuận – Đánh giá năng lực thu lợi ......................................28
1.3. Đánh giá cơng tác phân tích và các quy định tổ chức ........................................30

1.4. Nhân tố ảnh hưởng tới cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp....................31
1.4.1. Nhân tố chủ quan ảnh hưởng tới công tác phân tích tài chính doanh
nghiệp. .......................................................................................................................31
1.4.2. Nhân tố khách quan ảnh hưởng tới cơng tác phân tích tài chính doanh
nghiệp. .......................................................................................................................33
1.5. Kinh nghiệm về cơng tác phân tích tài chính .....................................................34
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH CỦA CƠNG TY TÀI CHÍNH HẢI ÂU ..................................................37
2.1. Vài nét về đặc điểm kinh doanh của công ty ....................................................37
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của cơng ty ........................................37
2.1.2.

Lĩnh vực kinh doanh của cơng ty tài chính Hải Âu ..............................38

2.1.3. Đặc điểm tổ chức kinh doanh của công ty tài chính Hải Âu ....................38
2.2.

Cơng tác phân tích tài chính tại cơng ty tài chính Hải Âu ...........................41
2.2.1. Phân cơng phân nhiệm trong cơng tác phân tích tài chính. ......................41
2.2.2. Tổ chức thu thập thông tin đầu vào trong công tác phân tích tài chính. ..41
2.2.3. Quy trình thực hiện PTTC tại cơng ty tài chính Hải Âu ..........................42
2.2.4. Phương pháp phân tích trong cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty tài

chính Hải Âu .............................................................................................................43
2.2.5. Nội dung phân tích tài chính tại Cơng ty tài chính Hải Âu ......................44
2.3. Đánh giá công tác PTTC tại Công ty tài chính Hải Âu ....................................59
2.3.1. Một số kết quả đạt được của cơng tác phân tích tài chính........................59
2.3.2. Một số hạn chế của cơng tác phân tích tài chính tại cơng ty ....................60



tài chính Hải Âu ..................................................................................................60
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế trên ......................................................61
2.4. Vấn đề cần được xem xét trong cơng tác phân tích tài chính tại cơng ty tài chính
Hải Âu ......................................................................................................................63

CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ HỒN THIỆN CƠNG TÁC
PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CỦA CƠNG TY TÀI CHÍNH HẢI ÂU ........ 65
3.1. Định hướng phát triển kinh doanh của cơng ty tài chính Hải Âu ......................65
3.2. Những yêu cầu đặt ra đối với công tác quản lý tài chính tại cơng ty tài chính
Hải Âu ......................................................................................................................66
3.3. Giải pháp hồn thiện cơng tác PTTC của cơng ty tài chính Hải Âu ..................67
3.3.1. Hồn thiện quy trình và phương pháp phân tích ......................................67
3.3.2. Nâng cao chất lượng của hệ thống thơng tin phục vụ cho cơng tác phân
tích tài chính ..............................................................................................................72
3.2.3. Hồn thiện nội dung phân tích của cơng tác phân tích tài chính tại cơng ty
tài chính Hải Âu ........................................................................................................73
3.2.4. Tổ chức tốt việc sử dụng kết quả phân tích ..............................................84
3.2.5. Nâng cao chất lượng nhân lực trực tiếp phục vụ cơng tác phân tích tài
chính ..........................................................................................................................84
3.4. Kiến nghị ............................................................................................................87
3.4.1. Kiến nghị với cơng ty tài chính Hải Âu....................................................87
3.4.2. Một số kiến nghị với các Bộ ngành và Nhà nước ....................................87

KẾT LUẬN .................................................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 91


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Cụm viết tắt


Diễn giải

BCTC

Báo cáo tài chính

NH

Ngắn hạn

PTTC

Phân tích tài chính

TSLĐ

Tài sản lưu động

TSCĐ

Tài sản cố định

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Số bảng, biểu

Tên bảng


Trang

Bảng 1.1

Bảng phân tích cơ cấu tài sản

17

Bảng 1.2

Bảng phân tích cơ cấu nguồn vốn

19

Bảng 2.1

Cơ cấu tài sản và nguồn vốn

44

Bảng 2.2

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

48

Bảng 2.3

Các khoản phải thu của khách hàng


51

Bảng 2.4

Các khoản phải trả người bán

52

Bảng 3.1

Bảng phân tích tình hình bảo đảm nguồn vốn năm

76

Bảng 3.2

Nhóm các chỉ tiêu sinh lời

82

Biểu đồ 2.1 So sánh một số chỉ tiêu của báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

49

Biểu đồ 2.2 So sánh sự chênh lệch các khoản phải thu và nợ ngắn hạn

53

Sơ đồ 2.1


Q trình hoạt động kinh doanh của Cơng ty

37

Sơ đồ 2.2

Tổ chức bộ máy quản lý và hoạt động kinh doanh

38

ii


LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế trên toàn thế giới đã làm cho hoạt
động kinh doanh của nhiều doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn. Năm
2012, có tới hơn 54.000 doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động, con số cao
kỷ lục trong lịch sử từ trước tới nay. Quá trình sàng lọc và cạnh tranh giữa các
doanh nghiệp khơng ngừng diễn ra và để thắng công cuộc cạnh tranh này các
doanh nghiệp phải có hoạt động sản xuất kinh doanh thực sự hiệu quả. Muốn
vậy, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp phải đưa ra các quyết định tối ưu trên cơ
sở các thơng tin tài chính được phân tích đầy đủ và kịp thời.
Vì vậy, vấn đề đặt ra cho các doanh nghiệp là thường xuyên tiến hành
công tác phân tích tài chính và khơng ngừng hồn thiện cơng tác này, trên cơ
sở đó định hướng cho các quyết định nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh
doanh, cải thiện tình hình tài chính doanh nghiệp. Phân tích tài chính khơng
chỉ có ý nghĩa quan trọng với các chủ doanh nghiệp và các nhà quản trị mà
các thông tin từ việc phân tích tài chính mang lại cịn hữu ích với các nhà đầu
tư, nhà cung cấp, nhà cho vay, người lao động và các cơ quan quản lý nhà

nước về kinh tế. Thực tiễn đã cho thấy, nếu các nhà quản trị doanh nghiệp
quan tâm đúng mức tới cơng tác phân tích tài chính thì họ sẽ có những quyết
định đúng đắn và thành đạt trong kinh doanh, ngược lại họ sẽ khó tránh khỏi
những sai lầm và thất bại.
Nhận thức rõ được tầm quan trọng đó, Cơng ty tài chính Hải Âu ln
quan tâm tới cơng tác phân tích tài chính. Nhờ đó, cơng ty đã đạt được những
kết quả nhất định trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, những vướng mắc
về nội dung công tác phân tích đang làm hạn chế hiệu quả phân tích tài chính,

1


dẫn đến những đánh giá thiếu chính xác và kịp thời về tình hình tài chính
cơng ty.
Trong bối cảnh đó, hồn thiện cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty tài
chính Hải Âu là một điều bức thiết. Đề tài “ Hồn thiện cơng tác phân tích
tình hình tài chính tại Cơng ty tài chính Hải Âu” được lựa chọn nghiên cứu
nhằm góp phần đáp ứng địi hỏi trên của thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu
Đã có rất nhiều nghiên cứu về tài chính và các giải pháp nhằm hỗ trợ tình
hình hoạt động tài chính của doanh nghiệp, tiêu biểu như:
- Đề tài của học viên: Lê Thị Hải Hạnh năm 2012 với nội dung “Hoàn
thiện chỉ tiêu phân tích tài chính tại các cơng ty dệt may – tình huống tại
Cơng ty cổ phần May Đáp Cầu” của Trường Đại học Kinh tế. Đề tài đã
nghiên cứu và phân tích khá sâu sắc các chỉ tiêu phân tích tài chính tại doanh
nghiệp và đề xuất xây dựng các chỉ tiêu mới nhằm đánh giá sát hơn tình hình
tài chính của doanh nghiệp.
Về mặt lý luận, luận văn đã tổng hợp và hệ thống hoá những cơ sở lý
luận về phân tích tài chính trong doanh nghiệp. Trên cơ sở phản ánh thực
trạng tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần may Đáp Cầu, luận văn đã đưa

ra những ưu điểm và hạn chế, từ đó luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm
hồn thiện tình hình tài chính tại cơng ty.
Về mặt thực tiễn, khi đi sâu nghiên cứu thực trạng cơng tác phân tích tài
chính tại cơng ty cổ phần may Đáp Cầu luận văn đã chỉ ra được những điểm
còn bất cập từ cách thức tiến hành phân tích đến những hạn chế của nội dung
phân tích và từ đó có những giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích tài chính
tại cơng ty may Đáp Cầu. Đây là một điều cần thiết cần xem xét và nghiên
cứu với mỗi cá nhân khi tham gia tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng
2


cơng tác phân tích tài chính cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây là đề tài tập
trung vào các doanh nghiệp may, do đó nó phù hợp hơn với các doanh nghiệp
sản xuất, các doanh nghiệp thương mại cần nghiên cứu thêm các chỉ tiêu đánh
giá đặc thù khác.
- Đề tài của học viên: Nguyễn Mạnh Cường năm 2013 với nội dung “
Hồn thiện cơng tác phân tích tài chính của ngân hàng Thương mại cổ phần
ngoại thương Việt Nam” thuộc Đại học Đà Nẵng.
Đề tài nghiên cứu công tác phân tích tài chính của các ngân hàng thương
mại, mà đặc thù kinh doanh của ngành ngân hàng chính là dùng tiền để vừa
làm phương tiện vừa làm mục đích cho nên những nội dung của hoạt động
phân tích tài chính cũng sẽ bị ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố này. Hơn nữa đây là
ngành có tính nhạy cảm cao, nên khi phân tích yêu cầu người phân tích phải
nắm vững tất cả các quy định, quy chuẩn của cơ quan quản lý.
Có 3 nội dung phân tích lớn mà học viên Nguyễn Mạnh Cường đã nêu ra
là: phân tích cấu trúc tài chính, phân tích khả năng thanh tốn và phân tích
tính hiệu quả. Ba nội dung này phù hợp với việc nghiên cứu phân tích cho
ngành ngân hàng tuy nhiên với các doanh nghiệp thương mại thì nó cần có
một vài điểm khác biệt.
Đồng thời, luận văn đã chỉ rõ những mặt đã hoàn thiện và chưa hoàn

thiện của các phương pháp, nội dung phân tích, xây dựng và đề xuất các
phương pháp hoàn thiện các chỉ tiêu phân tích tài chính ngân hàng thương
mại nói chung và ngân hàng Vietcombank nói riêng, đảm bảo tính khoa học,
thực thi, toàn diện và phù hợp. Tuy nhiên do nghiên cứu riêng cho hệ thống
ngân hàng nên những giải pháp đưa ra là nhằm cải thiện cơng tác phân tích tài
chính cho ngành ngân hàng với những đặc thù riêng của nó. Do vậy cần phải
nghiên cứu thêm về phân tích tài chính tại các doanh nghiệp thương mại.

3


- Mai Thị Xn Liên (2008), “Hồn thiện cơng tác phân tích tài chính
với tăng cường quản lý tài chính tại công ty viễn thông Điện Lực”, Trường
Đại học Kinh Tế Quốc Dân, Hà Nội.
- Trần Thị Thu Thuỷ (2007),“ Giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích tài
chính doanh nghiệp của công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Bưu
Điện”, khoa Tài Chính doanh nghiệp, Học viện tài chính.
- Trịnh Thu Hương (2008), “ Hồn thiện cơng tác phân tích tài chính tại
cơng ty cổ phần Cảng Đoạn Xá” , Khoa Tài Chính, Đại học Thương Mại.
Các nghiên cứu trên đều làm rõ được bản chất, mục tiêu và lợi ích của
cơng tác phân tích tài chính, đồng thời cũng chỉ ra các giải pháp nhằm tháo gỡ
các khó khăn tài chính của từng doanh nghiệp và các giải pháp nhằm phát huy
hiệu quả công tác phân tích tài chính. Tuy nhiên các nghiên cứu này chưa
thực sự phù hợp để áp dụng cho các doanh nghiệp trong giai đoạn khủng
hoảng như hiện nay. Cụ thể hơn với Cơng ty Tài Chính Hải Âu có nhiều đặc
thù riêng trong hoạt động kinh doanh “ xe ô tô tải và máy xây dựng”, công ty
không chỉ bị ảnh hưởng bởi hàng loạt khó khăn về tài chính, chính sách trong
nước mà cịn bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi về chính sách thuế, thủ tục hành
chính, và các rào cản từ phía các nước nhập khẩu hàng hoá. Do vậy đề tài này
sẽ tập trung nghiên cứu và khai thác sâu hơn các khía cạnh ảnh hưởng của

cơng tác phân tích tài chính đến tình hình tài chính, từ đó đưa ra các giải pháp
cải thiện cơng tác phân tích tài chính cho Hải Âu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý thuyết về phân tích tài chính doanh
nghiệp và thực tiễn cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty tài chính Hải Âu.
Trên cơ sở đó thấy rõ những mặt mạnh, mặt yếu của doanh nghiệp, nhằm làm

4


căn cứ để hoạch định phương án hành động, vạch ra những giải pháp hữu hiệu
để hồn thiện cơng tác phân tích tài chính của doanh nghiệp.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cơng tác phân tích tài chính doanh
nghiệp.
Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác phân tích tài
chính của Cơng ty tài chính Hải Âu trong 3 năm: 2011, 2012, 2013 từ đó sẽ
có những giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác phân tích tài chính trong 5 năm
tới từ 2014 – 2018.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp phân tích – tổng hợp: trên cơ sở phân tích lý luận và thực
tiễn cơng tác phân tích tài chính tại doanh nghiệp, đề tài khái quát hố bản
chất của cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty, trên cơ sở đánh giá đó nhằm
đưa ra những giải pháp cần thiết cho việc hồn thiện cơng tác này tại Công ty.
Phương pháp so sánh: Đề tài sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá
hiệu quả hoạt động tài chính của Cơng ty qua các năm và trong mối quan hệ
với các doanh nghiệp cùng ngành – đây là nội dung quan trọng của công tác

phân tích tài chính.
Phương pháp phân tích tỷ lệ: Phương pháp này được áp dụng phổ biến
trong phân tích tài chính vì nó dựa trên ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại
lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Phương pháp phân tích tỷ lệ giúp

5


các nhà phân tích khai thác có hiệu quả những số liệu và phân tích một cách
có hệ thống hàng loại tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo từng giai
đoạn. Qua đó nguồn thơng tin kinh tế và tài chính được cải tiến và cung cấp
đầy đủ hơn.
Một số phương pháp khác: Thu thập, xử lý thông tin, sử dụng các bảng
biểu, hình vẽ…
6. Kết cấu của luận án
Đề tài với tên gọi: “Hồn thiện cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty tài
chính Hải Âu”, ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
danh mục các chữ viết tắt và các bảng biểu, luận văn được trình bày thành 3
phần chính như sau:
Chương I: Lý luận cơ bản về công tác phân tích tài chính doanh nghiệp
Chương II: Thực trạng cơng tác phân tích tài chính tại Cơng ty Tài chính Hải
Âu
Chương III: Giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích tài chính của Cơng ty
Tài chính Hải Âu

6


CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CƠNG TÁC
PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP

1.1. Tổng quan cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm và cơ sở lý luận của quy trình cơng tác phân tích
tài chính.
Ph©n tÝch tài chính doanh nghiệp là một tập hợp các khái niệm, ph-ơng
pháp, công cụ theo một hệ thống nhất định cho phép thu thập và xử lý các
thông tin kế toán cũng nh- các thông tin khác trong quản lý doanh nghiệp
nhằm đ-a ra những đánh giá chính xác, đúng đắn về tình hình tài chính, khả
năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp nhà quản lý kiểm soát tình hình kinh
doanh của doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cũng nh- dự đoán
tr-ớc những rủi ro có thể xảy ra trong t-ơng lai để đ-a các quyết định xử lý
phù hợp tuỳ theo mục tiêu theo đuổi.
Trong cơng tác phân tích tài chính thì quy trình thực hiện phân tích là một
yếu tố rất quan trọng. Nó quyết định tính chính xác của các chỉ tiêu tài chính
và cung cáp kịp thời những thơng tin cần thiết cho việc lập chiến lược, kế
hoạch phát triển sản xuất kinh doanh cho thời gian tới. Nói ngắn gọn, phân
tích tài chính là một q trình bao gồm năm khâu cơ bản:
(1) Xác định mục tiêu phân tích tài chính: Giúp các nhà quản trị doanh
nghiệp thấy được toàn diện tình hình tài chính và đưa ra các quyết
định tài chính, yêu cầu phân tích phải được tiến hành thường xun và
phân tích mọi mặt tình hình tài chính của doanh nghiệp. Căn cứ trên
thời gian phân tích và khối lượng cơng việc phân tích mà doanh
nghiệp bố trí nhân sự và phương tiện cần thiết phục vụ hoạt động phân
tích.
(2) Thu thập dữ liệu: Phân tích tài chính doanh nghiệp sử dụng mọi nguồn
thơng tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng hoạt động tài
chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thông tin bên
7


trong doanh nghiệp chủ yếu là các báo cáo tài chính, cịn các thơng tin

bên ngồi bao gồm các thơng tin về thị trường, chính sách tài chính…
Vì vậy khi tiến hành thu thập thông tin phải quan tâm tới cả thơng tin
bên trong và bên ngồi doanh nghiệp.
(3) Xác định phương pháp phân tích: Phương pháp phân tích là cơng cụ
được áp dụng để xử lý và phân tích dữ liệu nhằm tạo ra thơng tin tài
chính. Các phương pháp sử dụng như: phương pháp phân tích tỷ số tài
chính, phân tích xu hướng, phân tích cơ cấu…
(4) Thực hiện phân tích: Sau khi xử lý các thơng tin thu thập được nhận
thấy được sự biến động khác biệt của nó người phân tích sẽ tiến hành
tìm hiểu để biết nguyên nhân của vấn đề và những nhân tố làm ảnh
hưởng tới sự biến động này. Từ đó họ tìm cách khắc phục những hạn
chế cịn tồn tại và phát huy hơn nữa những mặt tốt đã đạt được. Đây là
một bước quan trọng trong cơng tác phân tích tài chính, nó địi hỏi
phải có trình độ chun mơn cao, sự nhạy cảm trong công việc cũng
như ý thức trách nhiệm của cán bộ phân tích.
(5) Đánh giá cơng tác phân tích tài chính và đưa ra quyết định tài chính:
Sau khi tiến hành phân tích mỗi đối tượng khác nhau sẽ có những
quyết định khác nhau. Đối với chủ doanh nghiệp, họ sẽ căn cứ vào kết
quả phân tích để đưa ra các quyết định tài chính cần thiết và phù hợp
nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra của doanh nghiệp. Cịn đối với chủ
đầu tư thì kết quả hoạt động tài chính của doanh nghiệp sẽ giúp họ đưa
ra quyết định có nên đầu tư vào cơng ty nữa hay khơng? Nếu có thì
đầu tư bao nhiêu là hợp lý?

8


1.1.2. Mục đích cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp
-


Cơng tác phân tích tình hình tài chính nhằm mục đích cung cấp đầy đủ

những thơng tin hữu ích cho các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư, các chủ nợ và
những người sử dụng khác để họ có thể đánh giá và ra các quyết định về đầu
tư, tín dụng và các quyết định tương tự.
-

Mặt khác, phân tích tình hình tài chính cũng phải cung cấp tin về các

nguồn lực kinh tế, vốn chủ sở hữu, các khoản nợ, kết quả của các quá trình,
các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và các khoản nợ của doanh
nghiệp.
1.1.3. Vai trị, ý nghĩa của cơng tác phân tích tình hình tài chính
Phân tích tài chính có vai trị đặc biệt quan trọng trong cơng tác quản lý
tài chính doanh nghiệp. Nó giúp các đối tượng quan tâm nắm bắt được tình
hình tài chính doanh nghiệp, từ đó đưa ra các quyết định kịp thời và đúng đắn.
Trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp thuộc các loại hình sở hữu
khác nhau đều bình đẳng trước pháp luật trong việc lựa chọn ngành nghề, lĩnh
vực kinh doanh. Do vậy sẽ có nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài
chính doanh nghiệp như: Chủ doanh nghiệp, nhà tài trợ, nhà cung cấp, khách
hàng… kể cả các cơ quan quản lý Nhà nước và người làm công. Mỗi đối
tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các giác độ
khác nhau.
* Đối với nhà quản trị doanh nghiệp
Hơn ai hết các nhà quản trị doanh nghiệp cần có đủ thơng tin nhằm
thực hiện cân bằng tài chính, nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua để tiến
hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh tốn, trả nợ, rủi ro
tài chính của doanh nghiệp. Bên cạnh đó định hướng các quyết định của ban
giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ, phân tích lợi tức cổ phần.
9



* Đối với các nhà đầu tư
Mối quan tâm của họ chủ yếu vào khả năng hoàn vốn, mức sinh lãi,
khả năng thanh tốn vốn và sự rủi ro. Vì thế mà họ cần thơng tin về điều kiện
tài chính, tình hình hoạt động, về kết quả kinh doanh và các tiềm năng của
doanh nghiệp.
* Đối với các nhà cho vay
Mối quan tâm của họ hướng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
Qua việc phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp, họ đặc biệt chú ý tới
số lượng tiền và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền nhanh, để từ đó có
thể so sánh được và biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp.
* Đối với cơ quan nhà nước và người làm cơng
Dựa vào các thơng tin tài chính, các cơ quan quản lý của Nhà nước
đánh giá, kiểm tra, kiểm sốt các hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính
tiền tệ của doanh nghiệp có tn thủ theo đúng chính sách, chế độ và pháp
luật quy định khơng, tình hình hạch toán và thực hiện nghĩa vụ với ngân sách
Nhà nước như thế nào. Đồng thời, qua việc phân tích tình hình tài chính
doanh nghiệp, sẽ đánh giá được năng lực lãnh đạo của ban giám đốc, từ đó
đưa ra các quyết định đầu tư bổ sung vốn cho các doanh nghiệp nhà nước nữa
hay không.
Người lao động trong doanh nghiệp cũng rất quan tâm tới các thơng tin
tài chính của doanh nghiệp, đặc biệt là khả năng sinh lời. Bởi vì kết quả hoạt
động sản xuất kinh doanh có tác động trực tiếp tới tiền lương của người lao
động. Ngoài ra, trong những doanh nghiệp cổ phần người lao động tham gia
góp vốn mua cổ phần, như vậy họ cũng là những người chủ doanh nghiệp nên
có quyền lợi và trách nhiệm gắn với doanh nghiệp.

10



Như vậy ta thấy được tầm quan trọng của phân tích tài chính đối với các
thành phần khác nhau có liên quan đến doanh nghiệp. Phân tích tài chính giúp
người sử dụng thơng tin từ các góc độ khác nhau vừa đánh giá toàn diện, tổng
hợp, khái quát lại vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh
nghiệp, tìm ra những điểm mạnh điểm yếu về hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp để nhận biết, phán đoán, dự báo và đưa ra những quyết định
tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp.

1.1.4. Các phƣơng pháp sử dụng để phân tích tài chính
* Phương pháp chung
Là phương pháp xác định trình tự bước đi và những nguyên tắc cần
phải quán triệt khi tiến hành phân tích một chỉ tiêu kinh tế nào đó.
* Các phương pháp cụ thể
Đó là những phương pháp phải sử dụng những cách thức tính tốn nhất
định. Trong phân tích tình hình tài chính, cũng như phạm vi nghiên cứu của
luận văn, em xin được đề cập một số phương pháp như: phương pháp so sánh,
phương pháp cân đối, phương pháp phân tích tỷ lệ, phương pháp Dupont…
- Phương pháp phân tích tỷ số: Phân tích tỷ số tài chính là kỹ thuật phân
tích căn bản và quan trọng nhất của phân tích báo cáo tài chính. Phân tích các
tỷ số tài chính liên quan đến việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để
đo lường và đánh giá tình hình hoạt động tài chính của cơng ty.
Có nhiều loại tỷ số tài chính khác nhau:
Dựa vào cách thức sử dụng số liệu để xác định, tỷ số tài chính có thể chia
thành ba loại: tỷ số tài chính xác định từ bảng cân đối kế tốn, tỷ số tài chính

11


xác định từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và tỷ số tài chính xác định

từ cả hai báo cáo vừa nêu trên.
Dựa vào mục tiêu phân tích, các tỷ số tài chính có thể chia thành: các tỷ
số về khả năng thanh toán, các tỷ số về năng lực hoạt động kinh doanh, các tỷ
số về khả năng sinh lời, …
Tuy nhiên, các tỷ số tài chính tự nó khơng có ý nghĩa mà chỉ có ý nghĩa
khi được so sánh với các tỷ số thực tế trước đây, các tỷ số chuẩn mực đã được
định ra trước đó, các số tỷ số bình qn của ngành.
- Phân tích xu hướng: Phân tích xu hướng là kỹ thuật phân tích bằng cách
so sánh các tỷ số tài chính của cơng ty qua nhiều năm để thấy được xu hướng
tốt lên hay xấu đi của các tỷ số tài chính. Sau khi tính tốn các tỷ số, thay vì
so sánh các tỷ số này với bình quân ngành, chúng ta cịn có thể so sánh các tỷ
số của các năm với nhau và so sánh qua nhiều năm.
- Phân tích cơ cấu: Phân tích là kỹ thuật phân tích dùng để xác định
khuynh hướng thay đổi của từng khoản mục trong báo cáo tài chính. Đối với
báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, phân tích cơ cấu được thực hiện bằng
cách tính và so sánh tỷ trọng của từng khoản mục so với doanh thu qua các
năm để thấy được khuynh hướng thay đổi của từng khoản mục. Tương tự
trong phân tích cơ cấu bảng cân đối kế tốn chúng ta cũng tính tốn và so
sánh tỷ trọng của từng khoản mục tài sản với tổng tài sản và từng khoản mục
của nguồn vốn so với tổng nguồn vốn.
Ưu điểm của phân tích cơ cấu là cung cấp cơ sở so sánh từng khoản mục
của từng báo cáo hoặc so sánh giữa các công ty với nhau, đặc biệt là khi so
sánh giữa các cơng ty có quy mô khác nhau.
………….

12


1.1.5. Quy trình phân tích trong cơng tác phân tích tài chính doanh
nghiệp.

(1) Xác định mục tiêu phân tích
Đối với mỗi doanh nghiệp ở từng thời kỳ nhất định, mục tiêu phân tích
tài chính được xác định một cách khác nhau và trong mỗi vấn đề của hoạt
động tài chính như khả năng cân đối vốn, quản lý hàng tồn kho, kiểm sốt chi
phí và lợi nhuận… thì mỗi vấn đề có mục tiêu riêng, nhưng tựu chung vào hai
mục tiêu cơ bản:
- Thứ nhất, rút ra được kết luận về một thực trạng hay một tình hình tài chính.
Chẳng hặn, mục tiêu của phân tích báo cáo tài chính là rút ra được kết luận
rằng tình hình tài chính của doanh nghiệp như thế nào (tốt hay không tốt),
hoạt động của doanh nghiệp ra sao (hoạt động hiệu quả hay không hiệu quả).
- Thứ hai, tạo ra thông tin phục vụ cho việc ra quyết định tài chính. Chẳng
hạn, phân tích cơ cấu tài sản và cơ cấu vốn trong bảng cân đối kế toán doanh
nghiệp, xem tỷ trọng của từng loại tài sản trong tổng tài sản, nguồn tài trợ cho
từng tài sản như vậy là hợp lý chưa và cần phải điều chỉnh như thế nào để
đảm bảo sự phù hợp khi phân bổ nguồn cho các loại tài sản và tăng hiệu quả
sử dụng của từng loại.
(2) Thu thập dữ liệu và xử lý thông tin
Dữ liệu là những số liệu hay sự kiện chúng ta có thể thu thập để đưa vào
xử lý và phân tích nhằm tạo ra thơng tin tài chính.
Nhà phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn dữ liệu có khả năng lý giải và
thuyết minh thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp, phục vụ cho việc ra
quyết định tài chính. Nó bao gồm cả những dữ liệu nội bộ doanh nghiệp đến

13


những thơng tin bên ngồi như các thơng tin liên quan đến mơi trường kinh tế
nói chung, các dữ liệu liên quan đến ngành.
Trong giai đoạn này, người sử dụng thơng tin ở các góc độ nghiên cứu,
ứng dụng khác nhau phục vụ mục tiêu phân tích đó đặt ra. Xử lý thơng tin là

q trình sắp xếp các thơng tin theo những mục tiêu nhất định nhằm tính tốn,
so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết quả đó đạt
được nhằm phục vụ cho quá trình dự đốn và quyết định.
(3) Phƣơng pháp phân tích
Phương pháp phân tích là các cơng cụ được áp dụng để xử lý và phân tích
dữ liệu nhằm tạo ra thơng tin tài chính. Các phương pháp được sử dụng như:
phân tích tỷ số tài chính, phân tích xu hướng, phân tích cơ cấu của các báo
cáo tài chính.
Phân tích tỷ số
Phân tích tỷ số tài chính là kỹ thuật phân tích căn bản và quan trọng nhất
của phân tích báo cáo tài chính. Phân tích các tỷ số tài chính liên quan đến
việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để đo lường và đánh giá tình hình
hoạt động tài chính của cơng ty.
Phân tích xu hướng
Phân tích xu hướng là kỹ thuật phân tích bằng cách so sánh các tỷ số tài
chính của cơng ty qua nhiều năm để thấy được xu hướng tốt lên hay xấu đi
của các tỷ số tài chính. Sau khi tính tốn các tỷ số, thay vì so sánh các tỷ số
này với bình qn ngành, chúng ta cịn có thể so sánh các tỷ số của các năm
với nhau và so sánh qua nhiều năm.
Phân tích cơ cấu
Phân tích cơ cấu là kỹ thuật phân tích dùng để xác định khuynh hướng
thay đổi của từng khoản mục trong báo cáo tài chính. Đối với báo cáo kết quả
hoạt động kinh doanh, phân tích cơ cấu được thực hiện bằng cách tính và so
sánh tỷ trọng của từng khoản mục so với doanh thu qua các năm để thấy được
khuynh hướng thay đổi của từng khoản mục. Tương tự trong phân tích cơ cấu
14


bảng cân đối kế tốn chúng ta cũng tính tốn và so sánh tỷ trọng của từng
khoản mục tài sản với tổng tài sản và từng khoản mục của nguồn vốn so với

tổng nguồn vốn.
Phân tích Dupont
Phương pháp Dupont là phương pháp phân tích nhằm đánh giá sự tác
động tương hỗ giữa các tỷ số tài chính, biến một chỉ tiêu tổng hợp thành một
hàm số của một loạt các biến số.
Theo phương pháp này, người phân tích có thể tách riêng, phân tích tác
động của từng yếu tố (biến số) tới chỉ tiêu tài chính tổng hợp như thế nào là
có lợi hay bất lợi, từ đó có thể đưa ra quyết định tài chính phù hợp với tình
hình thực tế của doanh nghiệp. Vì vậy, phương pháp này cịn gọi là phương
pháp tách đoạn.
(4) Tiến hành cơng tác phân tích tài chính
Cơng tác phân tích tài chính dựa trên cơ sở các yêu cầu về nội dung,
phương pháp phân tích đã đề ra, dựa trên các thơng tin và số liệu đã thu thập
và xử lý, sau đó được tiến hành như sau:
Một là, đánh giá chung tình hình tài chính: sử dụng các phương pháp và
các chỉ tiêu đã lựa chọn tính tốn để đánh giá theo từng chỉ tiêu cụ thể, từ đó
tổng kết khái quát toàn bộ xu hướng phát triển và mối quan hệ qua lại giữa
các mặt hoạt động của doanh nghiệp.
Hai là, xác định các nhân tổ ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố đối với đối tượng phân tích. Tuỳ theo yêu cầu quản lý và điều kiện
cung cấp thông tin để xác định số lượng các nhân tố sử dụng trong phân tích,
qua các phương pháp phân tích mà xác định chiều hướng mức độ ảnh hưởng
của các nhân tố tới đối tượng phân tích.
Ba là, tổng hợp kết quả phân tích, rút ra kết luận, nguyên nhân tác động
và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp.

15



(5) Lập báo cáo phân tích tài chính
Đây là bước cuối cùng trong việc thực hiện cơng tác phân tích tài chính
doanh nghiệp. Kết quả phân tích phải được viết thành báo cáo gửi cho Ban
giám đốc doanh nghiệp, những đối tượng có nhu cầu để phục vụ cơng tác
quản lý doanh nghiệp.
1.1.6. Tính khả thi của cơng tác phân tích tài chính doanh nghiệp
Kết quả của q trình thu thập và xử lý thông tin sẽ ảnh hưởng nhiều
đến tính khả thi của hoạt động phân tích tài chính. Về cơ bản khi chúng ta có
đầy đủ thơng tin và xử lý thơng tin một cách chính xác thì kết quả của cơng
tác phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ là cơ sở để các nhà đầu tư, hay chủ
doanh nghiệp … đưa ra được những ứng xử phù hợp nhất với hoạt động của
doanh nghiệp. Do vậy công tác phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ có tính
khả thi rất cao nếu được ban lãnh đạo quan tâm đúng mức. Và công tác này sẽ
trở thành một hoạt động thường xuyên, liên tục, không thể thiếu của nhiều
doanh nghiệp bởi lợi ích to lớn mà nó đem lại.
1.2. Nội dung phân tích của cơng tác phân tích tài chính doanh
nghiệp.
1.2.1. Phân tích khái qt tình hình tài chính doanh nghiệp
Phân tích cấu trúc tài chính sẽ thực hiện phân tích hai bộ phận quan
trọng trên bảng cân đối kế toán là Sử dụng vốn – Tài sản và nguồn vốn trong
mối tương quan chặt chẽ với nhau để thấy được bản chất của sự thay đổi các
khoản mục trong tài sản và nguồn vốn.
1.2.1.1. Phân tích cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn và mối quan hệ giữa tài
sản với nguồn vốn
* Phân tích cơ cấu tài sản:

16


Phân tích cơ cấu tài sản giúp người phân tích tìm hiểu sự thay đổi về giá

trị, tỷ trọng của tài sản qua các thời kỳ như thế nào, sự thay đổi này bắt nguồn
từ những dấu hiệu tích cực hay thụ động trong q trình sản xuất kinh doanh,
có phù hợp với việc nâng cao năng lực kinh tế để phục vụ cho chiến lược, kế
hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay khơng. Ngồi ra, việc phân
tích này cịn cung cấp cho nhà phân tích nhìn về quá khứ tìm kiếm một xu
hướng, bản chất sự biến động tài sản của doanh nghiệp.
Khi phân tích cơ cấu tài sản, ngoài việc so sánh sự biến động trên tổng
số tài sản và từng loại tài sản (tài sản ngắn hạn, tài sản dài hạn, các khoản phải
thu ngắn hạn, hàng tồn kho, …) giữa kỳ phân tích so với kỳ gốc, các nhà phân
tích cịn tính ra và so sánh tỷ trọng của từng loại tài sản chiếm trong tổng số,
từ đó thấy được xu hướng biến động và mức độ hợp lý của việc phân bổ.
Tỷ trọng của từng bộ
phận tài sản

Giá trị của từng bộ phận tài sản
=

x

100%

Tổng số tài sản

PGS.TS. Nguyễn Năng Phúc tác giả của cuốn Giáo trình phân tích báo cáo
tài chính đã sử dụng chỉ tiêu này để phân tích và chỉ ra sự ảnh hưởng của từng
bộ phận tài sản đối với tổng tài sản trong báo cáo tài chính từ đó, hướng dẫn
chi tiết cách xử lý và điều chỉnh từng hạng mục sao cho giảm thiểu rủi ro,
giảm thiểu tác động tiêu cực của các chỉ tiêu đến tổng tài sản trong những
năm tiếp sau.
Nhà phân tích có thể lập bảng phân tích theo mẫu sau:


17


BẢNG 1.1: BẢNG PHÂN TÍCH CƠ CẤU TÀI SẢN
Kỳ gốc
Tài sản

1

Số tiền
2

Kỳ phân tích

Tỷ trọng
(%)
3

Số tiền
4

Tỷ trọng
(%)
5

Kỳ PT so với KG
Số tiền
6


Chênh

Tỷ trọng

lệch tỷ

(%)

trọng (%)

7

8

A. Tài sản ngắn hạn
I. Tiền và tương đương tiền
II. Đầu tư tài chính ngắn hạn
III. Phải thu ngắn hạn
IV. Hàng tồn kho
V. Tài sản ngắn hạn khác
Tổng cộng
B. Tài sản dài hạn
I. Phải thu dài hạn
II. Tài sản cố định
III. Bất động sản đầu tư
IV. Đầu tư tài chính dài hạn
V. Tài sản dài hạn khác
Tổng cộng

* Phân tích cơ cấu nguồn vốn:

Phân tích cơ cấu nguồn vốn nhằm giúp nhà phân tích tìm hiểu được sự
thay đổi về giá trị, tỷ trọng của nguồn vốn qua các thời kỳ. Sự thay đổi này
bắt nguồn từ những dấu hiệu tích cực hay thụ động trong q trình sản xuất
kinh doanh, có phù hợp với việc nâng cao năng lực tài chính, tính tự chủ tài
chính, khả năng tận dụng, khai thác nguồn vốn trên thị trường cho hoạt động
18