Sinh học 12 Bài Diễn thế sinh thái
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.18 MB, 31 trang )
BÀI 41:
Diễn thế sinh thái
Nội dung bài học
I. Khái niệm về diễn thế sinh thái
II. Các loại diễn thế sinh thái
III. Nguyên nhân của diễn thế sinh thái
IV. Tầm quan trọng của việc nghiê cứu diễn hệ
sinh thái
I. Khái niệm về diễn hệ sinh thái
KN: là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua các giai
đoạn tương ứng với sự biến đổi của môi trường.
- Ví dụ về diễn thế sinh thái:
Hãy quan sát ví dụ sau:
Ví dụ 1:Diễn thế sinh thái hình thành rừng cây gỗ lớn
Giai đoạn khởi đầu
Là vùng đất hoang
dường như chưa có
sinh vật sống
Giai đoạn giữa
Xuất hiện xen lẫn
với câu thân gỗ nhỏ
Giai đoạn cuối
Rừng cây gỗ
lớn với nhiều
tầng cây
VD2:Q trình biến đổi của 1 đầm nước nơng
- Đầm nước mới xây dựng
Chưa có TV, ĐV
- Rong, bèo, tảo
- Nước sâu, ít bùn đáy
- Tơm, cá
- Nước bớt sâu
- Sen, súng, trang…
- Mùn đáy nhiều hơn
- Tôm, cá,ếch, rùa…
- Nước nông
- Cỏ, lau, cây bụi…
- Mùn đáy dày
- Lưỡng cư, chim…
- TV sống ở cạn
- Mùn đáy lấp đầy đầm
- ĐV sống ở cạn
II. Các loại diễn thế sinh thái
Diễn thế
sinh
thái
Diễn thế
nguyên
sinh
Diễn thế
thứ sinh
*Diễn thế nguyên sinh
KN: Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ mơi trường chưa
có sinh vật
Các sinh vật đầu
tiên phát tán tới
hình thành nên
quần
xã
tiên
phong
quần xã tiên phong
Giai đoạn hỗn
hợp: các quẫn xã
sinh vật biến đổi
tuần tự, thay thế
lẫn nhau và ngày
càng phát triển đa
dạng.
Giai đoạn đỉnh cực:
hình thành quần xã
ổn định tương đối
Ví dụ: Q trình diễn thế trên đám tro bụi của trên đảo Krakatau
Inđônêxia do hoạt động của núi lửa 1883
Tro bụi
do hoạt
động
của núi
lửa
Tảo,
địa y
GĐ đầu
TV
thân cỏ
Thực vật
thân bụi,
động vật
GĐ giữa
TV thân
gỗ, động
vật
Quần xã
đa dạng,
ổn định
GĐ cuối
* Diễn thế thứ sinh
- KN: là diễn thế xuất hiện ở một mơi trường đã có một
quần xã sinh vật từng sống.
- Quần xã này do những thay đổi của tự nhiên hoặc do hoạt
động của con người đã khai thác tới mức huỷ diệt. Một quần
xã mới phục hồi thay thế quần xã bị huỷ diệt.
Ví dụ 1:
Rừng
thơng
trưởng
thành
GĐ giữa
GĐ đầu
GĐ cuối
- Quá trình diễn thế diễn ra theo các giai đoạn
sau:
+ Giai đoạn khởi đầu : giai đoạn quần xã ổn định
sau đó bị hủy hoại vì có sự thay đổi lớn về
ngoại cảnh.
+ Giai đoạn giữa: gồm các quần xã biến đổi tuần
tự thay thế nhau.
+ Giai đoạn cuối :tùy theo điều kiện ngoại cảnh.
-> Hình thành quần xã tương đối ổn định khác
hoặc quần xã bị suy thoái.
III. Nguyên nhân của diễn thế sinh thái
*Nguyên nhân bên ngoài:là tác động mạnh mẽ của ngoại cảnh
-Sự thay đổi mơi trường vật lý,
đổi khí hậu
thay
-Mưa bão, lũ lụt, hạn hán, núi lửa, cháy rừng,… cũng gây ra sự chết hàng
loạt của các loài sinh vật.
*Nguyên nhân bên trong:
- Sự cạnh tranh mạnh mẽ của các loài trong quần xã là nhân tố quan trọng làm
biến đổi quần xã sinh vật.
- Những biến đổi môi trường chỉ là khởi động còn quần xã sinh vật là động lực
chính trong q trình diễn thế.
=> Nhóm ưu thế đóng vai trị quan trọng nhất trong q trình diễn thế sinh thái.
* Hoạt động khai thác tài nguyên của con người:
- Chặt cây, đốt rừng, khai
thác khoáng sản
- Xây đập ngăn các
dịng sơng
- Đắp đầm ni tơm
cá vùng ven biển,….
Mất rừng vì làm các cơng trình
Hơn 20 triệu ha rừng miền Nam Việt Nam bị tiêu hủy do
Chất độc hóa học của Hoa Kỳ rải trong thời kỳ Chiến tranh
Cố gắng trồng rừng nhưng quản lý còn lỏng lẻo các hành vi
phá rừng trái phép.
Săn bắt động vật quý hiếm
- Hoạt động khai thác tài ngun khơng hợp lí của con người
gây ra một loạt hậu quả như là:
+ Thảm thực vật mất dần gây xói mịn đất,biến đổi khí hậu,… và là
nguyên nhân của nhiều thiên tai như lụt lội,hạn hán,…
+ Làm biến đổi gây đến mất môi trường sống của nhiều loài sinh
vật,làm giảm đa dạng sinh học.
+ Môi trường mất cân bằng sinh thái ,kém ổn định,gây ra nhiều bệnh tật
cho người và sinh vật.
-> những hậu quả trên làm cho cuộc sống của con người bị ảnh hưởng
nặng nề, không ổn định.
IV. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU
DIỄN THẾ SINH THÁI.
Nghiên cứu diễn thế
Quy luật phát triển của quần xã
Dự đốn quần xã tồn tại trước đó
và quần xã trong tương lai
Khai thác hợp lý tài
nguyên thiên nhiên
Chủ động điều
khiển quần xã theo
hướng có lợi
Bảo vệ mơi
mơi trường
Các giai đoạn của diễn thế sinh
thái
Kiểu
diễn
thế sinh
thái
Diễn thế
nguyên
sinh
Diễn thế
thứ sinh
Giai đoạn
khởi đầu
Giai
đoạn
giữa
Giai đoạn Nguyên nhân của
cuối
diễn thế sinh thái
Các QX QX tương - Tác động của ngoại
trung gian đối ổn
cảnh
định
- Tác động trong nội
bộ QXSV
QX tương
Các quần
Tác động chủ yếu
đối
ổn
định
QXSV đang xã trung
của con người
hoặc
suy
phát triển
gian
thối
Mơi trường
trống trơn
Câu hỏi củng cố bài học
