Chuyện ít biết về pho tượng thần Trấn Vũ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (267.32 KB, 5 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Bài sưu tầm
<b>CHUYỆN ÍT BIẾT VỀ PHO TƯỢNG THẦN TRẤN VŨ</b>
<b>Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi đã trả thù nhà Tây Sơn, các cụ già làng Ngọc</b>
<b>Trì lo sợ tượng bị hủy hoại nên mang bộ khuôn đúc đi giấu và dựng lên chuyện</b>
<b>tượng đồng đưa từ nơi khác đến thờ.</b>
Huyền Thiên Trấn Vũ là vị thần có nguồn gốc từ tín ngưỡng và đạo giáo Trung Hoa.
Thần được hợp bởi khí thiêng của trời đất nên có khả năng trừ tà ma. Nhưng khi du
nhập vào Việt Nam, kết hợp với văn hóa bản địa, thần ngồi trừ u ma quỷ qi, cịn
trị thủy, bảo hộ cuộc sống an bình cho cư dân nơng nghiệp.
Nhiều người thường nhắc đến tượng Trấn Vũ ở đền Quán Thánh (Ba Đình, Hà Nội),
ít ai biết được ở thơn Ngọc Trì, xã Thạch Bàn (Long Biên) cịn có pho tượng đồng
nặng 4 tấn được thờ trong đền Trấn Vũ. Tượng được công nhận là bảo vật quốc gia
vào tháng 12/2015.
</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
nhiều nét tương đồng tượng Trấn Vũ ở đền
Qn Thánh (Ba Đình). Ảnh: Hồng Phương.
Trong đền, tượng bằng đồng được an vị ở giữa hậu cung, cao khoảng 3,9 m. Trên tay
tượng cầm kiếm chống lên mai rùa, thân kiếm có rắn quấn quanh. Tương truyền, Quy
(rùa) và Xà (rắn) là hai vị đại tướng và hóa thân của thần Trấn Vũ. Trong truyền
thuyết, Trấn Vũ cũng là vị thần giúp An Dương Vương xây thành Cổ Loa.
Đền Trấn Vũ - nơi đặt tượng được dựng trên thế đất linh quy xà hội tụ, quay mặt về
phương Bắc. Trên cánh đồng Ngọc Trì có gị đất hình con rùa nổi lên. Sau đền là đê
sông Hồng, tượng trưng cho con cự xà (rắn lớn) quấn quanh. "Vì vậy, tượng Trấn Vũ
và ngơi đền được cho là linh thiêng nhất vùng này, người dân thờ kính", ơng Ngơ
Quang Khải, Trưởng ban Quản lý di tích đền Trấn Vũ cho hay.
Trên bia Trấn Vũ điện bia ký lưu giữ trong đền ghi rõ, ban đầu tượng thần được dựng
bằng gỗ. Khi ấy, vua Lê Thánh Tông (1442-1497) đưa quân đi dẹp giặc Chiêm Thành
đã dừng chân nghỉ tại xã Thạch Bàn (tên cũ là Cự Linh). Vua được thần báo mộng và
phù trợ nên khi thắng lợi trở về đã ban sắc cho dân địa phương lập đền thờ đức thánh
Trấn Vũ. Ngồi ra, vua cịn ban tặng bài vị có 5 chữ Hiển linh Trấn Vũ quán và ban
một số ruộng đất để phục vụ hương hỏa. Bài vị cổ xưa đó hiện nay vẫn còn trong hậu
cung, được thờ cùng với pho tượng thần.
</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
Tay tượng thần Trấn Vũ cầm kiếm chống lên
mai rùa, có rắn quấn quanh. Ảnh: Hoàng
<i>Phương.</i>
<b>Trải qua biến cố lịch sử, pho tượng đồng được nhân dân tìm mọi cách gìn giữ</b>
<b>nên hầu như khơng đổi khác so với ban đầu. Các cụ già thơn Ngọc Trì kể lại, sau</b>
khi Nguyễn Ánh lên ngơi đã có những hành động trả thù nhà Tây Sơn. Tượng vừa
đúc xong, các cụ mang bộ khuôn đúc đi giấu ngay và dựng lên điển tích tượng đồng
được đưa từ nơi khác đến vì sợ bị hủy hoại.
Đến thời kỳ Pháp xâm lược, chúng nhiều lần định phá hủy tượng thần, hun nóng cho
chảy ra đồng nhưng vấp phải sự kháng cự của nhân dân, quân lính cũng liên tục bị
bệnh ốm chết, phải bỏ chạy. "Có lần địch càn, cán bộ cách mạng còn chui vào trong
đền, nằm gọn dưới chân tượng thần Trấn Vũ. Địch vào sục sạo một hồi nhưng không
phát hiện được, sau cũng không dám làm càn chốn uy nghiêm nên cán bộ thốt", ơng
Khải kể.
</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
Giang, cánh đồng Ngọc Trì đều bị rải bom, thậm chí có lần bom rơi trước cửa nhưng
cả ngơi đền và pho tượng đều không bị hư hại.
"Ngôi đền lẫn pho tượng vài trăm năm rồi nhưng hầu như không bị hư hại, chỉ phải
sơn lại hai lần. Năm 1916, tượng bị rỉ do đồng có lẫn nhiều tạp chất. Các cụ đã thuê
thợ dùng sơn ta, pha thành sơn đen bảo vệ cho con cháu thờ phụng mn đời. Năm
2014, sơn bị bong tróc nhiều nên chúng tơi làm đơn gửi Bộ Văn hóa xin được tu tạo
màu sơn đen trước đó", ơng Khải thơng tin.
Đền Trấn Vũ - nơi đặt pho tượng đồng bảo vật quốc gia.
Ảnh: Hồng Phương.
Ngồi đền Trấn Vũ ở thơn Ngọc Trì, thần Trấn Vũ còn được người dân thờ phụng ở
nhiều nơi như đền Quán Thánh (Ba Đình), chùa Huyền Thiên (Hồn Kiếm), qn
Thụy Lơi (Đơng Anh). Trong đó, tượng thần ở đền Trấn Vũ có nhiều nét tương đồng
với tượng ở đền Quán Thánh từ chất liệu, thần thái đến tay chống kiếm. Nhà nghiên
cứu di sản văn hóa Trần Lâm Biền nhận định, từ cách thức tạo hình có thể thấy tượng
Trấn Vũ ở hai ngơi đền ngồi trấn giữ phương Bắc, trừ tà còn thể hiện thêm chức
năng trị thủy của cư dân nông nghiệp.
</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>
Vào ngày 3/3 âm lịch hàng năm, dân thơn Ngọc Trì tổ chức lễ hội, hay còn gọi là
ngày Thánh Đản. Đây là lễ hội cầu mùa, mong no ấm. Trong lễ hội có trị kéo co
ngồi, tượng trưng cho ước muốn phồn thực, sinh sôi và thể hiện sức mạnh trần gian
trị thủy. Thần Trấn Vũ khi ấy trở thành niềm tin tinh thần giúp cộng đồng có mùa
màng bội thu, phù trợ con người chống lại tai ương.
</div>
<!--links-->
