SINH LÝ CHUYỂN DẠ



MỤC TIÊU

Sau khi học xong, học viên có khả năng:

1.
2.
3.
4.
5.

Định nghĩa chuyển dạ
Trình bày được 3 giai đoạn của chuyển dạ
Vẽ được biểu đồ Friedman
Mơ tả được các đặc tính của cơn co tử cung trong chuyển dạ
Liệt kê các tác dụng của cơn co tử cung trong chuyển dạ


ĐỊNHNGHĨA
NGHĨACHUYỂN
CHUYỂNDẠ
DẠ
I-I-ĐỊNH


Chuyển dạ (labour) là một quá trình sinh lý làm cho thai và phần phụ của thai
được đưa ra khỏi đường sinh dục của người mẹ



Là một quá trình thay đổi của CTC với tác dụng của cơn co TC đều đặn, làm CTC
xóa mở dần, kết quả là thai và nhau được sổ ra ngoài



Thường xảy ra khi thai đủ tháng (37-42 tuần)


II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ
II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ


GĐ1: gđ xóa mở CTC
bắt đầu CD thực sự CTC mở trọn

Pha tiềm thời: CTC ≤ 3 cm
Pha hoạt động: CTC > 3 cm


GĐ2: gđ sổ thai
CTC mở trọn  thai nhi được đẩy ra ngoài



GĐ3: gđ sổ nhau
sổ thai hồn tồn  nhau được đẩy ra ngồi

Tróc nhau

Tống xuất nhau


II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ
II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ


II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ
II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ

THỜI GIAN TB CHUYỂN DẠ


GĐ1: 15 giờ

 Pha tiềm thời: 8 giờ
 Pha hoạt động: 7 giờ



Con so: CTC 1,2 cm /giờ
Con rạ: CTC 1,5 cm/giờ



GĐ2:
 Con so: 60 phút
 Con rạ: 20 phút




GĐ3: 5 – 30 phút


II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ
II-CÁC GIAI ĐOẠN CỦA CHUYỂN DẠ
BIỂU ĐỒ FRIEDMAN - 1978


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

CƠN CO TỬ CUNG


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Thời điểm xuất hiện:



Trước 30 tuần: hầu như không xuất hiện cơn co TC, nếu có thì cường độ < 20
mmHg (cơn co Braxton Hicks – 1872). SP không cảm nhận được.



Sau 30 tuần: Cơn co Braxton Hicks tăng dần về cường độ và tần số. SP cảm
nhận được những cơn co, “thấy bụng co cứng”




Vào những tuần cuối TK: Cơn co tăng nhiều hơn về cường độ và tần số, dần trở
thành cơn co của chuyển dạ. SP cảm thấy “đau bụng từng cơn”


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Thời điểm xuất hiện:



Khơng có ranh giới rõ ràng để xác định thời điểm bắt đầu xuất hiện cơn co
chuyển dạ



Một số CD xuất hiện cơn co đột ngột, một số được báo hiệu trước bởi hiện
tượng ra nhớt hồng âm đạo (“bloody show”)



Thời điểm bắt đầu CD thường được xác định bằng thời điểm SP cảm thấy có
những cơn co gây đau và đều đặn.


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Thời điểm xuất hiện:



Quan sát thấy các cơn co trong CD thường có tần số tối thiểu 3 cơn/10 phút và
cường độ trung bình 40 mmHg



Khi tần số cơn co ≥ 12 cơn/ 1 giờ với các đặc điểm của cơn co thực sự thì xem
như bắt đầu có chuyển dạ.


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Tính chất cơn co TC thực sự



Một cơn co TC của chuyển dạ thực sự có những tính chất sau:








Đều đặn
Khoảng cách ngắn dần
Cường độ tăng dần
Cảm giác đau (lưng và khắp bụng), khơng đáp ứng thuốc giảm đau
Gây xóa mở CTC


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Tính chất cơn co TC thực sự



Trương lực cơ bản của cơ TC: lúc TC không co, áp lực trong buồng TC 8-10 mmHg



Độ dài cơn co TC: được tính từ thời điểm TC bắt đầu co bóp đến khi hết cơn co
(giây)



Tần số cơn co TC: thường được tính bằng số cơn co trong 10 phút

Cường độ cơn co TC: là số đo tại thời điểm áp lực tử cung cao nhất của mỗi cơn
co (mmHg, KPa, Montevideo)



III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Tính chất cơn co TC thực sự



Trong giai đoạn 1:





Cường độ: 255o mmHg
Tần số: 35 cơn/10 phút

Trong giai đoạn 2:




Cường độ: 5080 mmHg
Tần số: 5 6 cơn/10 phút

Thời gian của mỗi cơn co không thay đổi đáng kể : 60-80 giây



III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Tính chất cơn co TC thực sự



Cơn co TC gây đau: Ngưỡng đau phụ thuộc theo từng SP. Khi áp lực >15mmHg,
SP cảm giác khó chịu, khi áp lực >25-30 mmHg, SP cảm giác đau



Để tay trên bụng SP, ta thấy tử cung co dần đến cứng ngắc. Đó là lúc SPđau
nhiều nhất. Sau đó TC mềm dần và SP hết đau



Cơn đau xuất hiện càng nhiều khi cơn co TC càng mạnh, càng mau, thời gian co
càng dài


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD

Hướng lan truyền của cơn co TC



Cơn co có tính chất tự động, xuất hiện tự nhiên ngoài ý muốn của SP



Xuất phát từ một trong hai sừng của TC, thường là bên Phải, sau đó lan
tỏa khắp TC


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

1. Đặc tính cơn co TC trong CD
Hướng lan truyền của cơn co TC


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

2. Tác dụng cơn co TC trong CD

1.
2.
3.
4.
5.


Xóa mở CTC
Thành lập đoạn dưới TC
Thay đổi của đáy chậu
Thay đổi của thai nhi
Thay đổi của phần phụ thai


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

2. Tác dụng cơn co TC trong CD
Xóa CTC


Khi chưa CD, CTC là một ống hình trụ, dài khoảng 2cm, đầu trên là lỗ trong CTC,
đầu dưới là lỗ ngoài CTC



Xóa là hiện tượng rút ngắn kênh CTC để cuối cùng tạo thành lỗ trịn có bề dày
vài mm





Các sợi cơ của phần lỗ trong được kéo cao dần lên và hịa vào đoạn dưới TC
Lỗ ngồi tạm thời khơng thay đổi
Đánh giá độ xóa bằng % độ dày CTC



III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

2. Tác dụng cơn co TC trong CD
Mở CTC



Là hiện tượng lỗ ngồi CTC dãn rộng ra. Khi CTC xóa hết, lỗ ngoài CTC mở 1cm
đến khi mở hết là 10 cm



Khi CTC mở hết và xóa 100% (trọn) ta khơng cịn sờ thấy mép CTC khi thăm
khám AĐ



SP sanh con so, CTC xóa hết rồi mới mở
SP sanh con rạ, CTC vừa xóa vừa mở



Đánh giá độ mở bằng đường kính lỗ CTC (cm)


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ


CON RẠ

CON SO


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

2. Tác dụng cơn co TC trong CD
Thành lập đoạn dưới



Từ những tuần cuối thai kỳ, dưới tác dụng của cơn co Braxton Hicks, đoạn dưới
TC thành lập do đoạn eo TC dãn rộng, kéo dài ra (khi khơng có thai eo TC # 0,5
cm)



Trong chuyển dạ, khi CTC xóa mỏng sẽ hợp với đoạn dưới giúp đoạn dưới TC
thành lập tốt hơn  ngơi thai bình chỉnh tốt hơn


III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ
III-ĐỘNG LỰC CHÍNH CỦA CHUYỂN DẠ

2. Tác dụng cơn co TC trong CD
Thành lập đoạn dưới