1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
HOÀN THIỆN KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH
KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HOÁ TẠI CÔNG TY
XĂNG DẦU QUẢNG BÌNH
3.1. ĐÁNH GIÁ VỀ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY XĂNG DẦU QUẢNG
BÌNH
3.1.1. Đánh giá chung về công tác kế toán tại Công ty Xăng dầu Quảng
Bình
Trải qua hơn mười năm hình thành và phát triển, Công ty Xăng dầu
Quảng Bình đã từng bước khẳng định vài trò và vị trí của mình trên thị
trường. Công ty đã và đang ngày càng phát triển bền vững và lớn mạnh cả về
mọi mặt, trong đó có công tác quản lý nói chung và công tác kế toán nói
riêng. Trong đó, đặc biệt công tác kế toán ngày càng được củng cố và hoàn
thiện, khẳng định chức năng quan trọng của mình, trở thành một công cụ quản
lý kinh tế hữu ích và thiết thực. Trình độ nhân viên kế toán trong công ty
được nâng cao, cả về trình độ nghiệp vụ và phẩm chất đạo đức. Bên cạnh đó,
nhận thức rõ vị trí của việc tổ chức bộ máy kế toán trong hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp, lãnh đạo Công ty Xăng dầu Quảng Bình rất quan
tâm đến công tác này. Điều kiện làm việc được nâng cao, lương bổng được
cải thiện và sự quan tâm của Ban Giám đốc là những động lực rất lớn góp
phần giúp cán bộ kế toán công ty hoàn thành tốt nhiệm vụ, nâng cao hơn nữa
chất lượng của bộ máy kế toán và công tác kế toán tại Công ty Xăng dầu
Quảng Bình.
3.1.2. Đánh giá chung về thực trạng kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác
định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty Xăng dầu Quảng Bình
3.1.2.1. Những thành tích đạt được:
► Trong công tác quản lý:
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
1

2
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
Bộ máy quản lý của Công ty Xăng dầu Quảng Bình được tổ chức khá
hợp lý theo cơ cấu trực tuyến chức năng, các phòng ban trong công ty có
nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn cụ thể, rõ ràng, tạo điều kiện thực hiện tốt
các nhiệm vụ và mục tiêu chung của toàn công ty, tránh tình trạng chồng
chéo, không hiệu quả.
Xăng dầu là một mặt hàng trọng yếu của quốc gia, lại có những đặc
tính lý hoá đặc biệt như dễ cháy nổ, dễ bay hơi, hao hụt… Chính vì thế công
tác quản lý, đặc biệt là quản lý hàng tồn kho càng được chú trọng hơn bao giờ
hêt. Tại Công ty Xăng dầu Quảng Bình, hàng hoá được bảo quản cẩn thận,
đúng quy định, tuân thủ các quy định chặt chẽ, khắt khe về dự trữ và an ninh,
phòng cháy chữa cháy…. Việc kiểm kê hàng tồn kho được tiến hành hàng kỳ,
thường xuyên nên có thể bao quát được tình trạng hàng hoá, phát hiện kịp
thời những tình huống bất thường để có biện pháp xử lý thích hợp. Công ty
cũng nghiên cứu để quy định tỷ lệ hao hụt định mức phù hợp với từng mặt
hàng kinh doanh, mã hoá các mặt hàng để có thể quản lý tốt và toàn diện hơn.
► Trong công tác hạch toán:
- Về tổ chức bộ máy kế toán:
Bộ máy kế toán công ty gồm 100% trình độ đại học và trên đại học, có
kiến thức nghiệp vụ vững vàng, tinh thần làm việc sáng tạo, nhiệt tình, năng
động, yêu nghề, có đạo đức nghề nghiệp tốt. Các cán bộ kế toán lại thường
xuyên được đào tạo, cập nhật các kiến thức mới về chính sách, chế độ kế toán
ban hành và áp dụng. Tổ chức bộ máy kế toán của công ty được sắp xếp khá
khoa học và hợp lý, nhằm đảm bảo hiệu quả công việc.
- Về việc áp dụng các phần mềm kế toán máy:
Công ty Xăng dầu Quảng Bình áp dụng phần mềm kế toán chung của
Tổng công ty. Phần lớn các nghiệp vụ kế toán được thực hiện trên máy vi tính
đã giảm bớt khối lượng cho các kế toán viên rất nhiều, vừa đảm bảo chính
xác, tinh cậy, nhanh chóng. Số liệu chỉ cần nhập vào một lần, còn máy tính sẽ

Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
2
3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
tự động tính toán, ghỉ sổ, tổng hợp, chuyển sổ. Dựa trên đó, cuối tháng, quý,
năm, kế toán tổng hợp sẽ lập BCTC vừa nhanh chóng, lại thuận tiện. Việc sửa
chữa các sai sót vì thế cũng dễ dàng hơn. Mặt khác, để đảm bảo an toàn, công
ty còn cho in sổ sách mỗi tháng để lưu trữ riêng.
- Về hệ thống chứng từ và quá trình luân chuyển chứng từ:
Công ty Xăng dầu Quảng Bình sử dụng rất nhiều loại chứng từ khác
nhau để phục vụ cho việc hạch toán được rõ ràng, chính xác. Ngoài các chứng
từ theo quy định của Bộ Tài chính, công ty còn sử dụng một số chứng từ được
thiết kế thống nhất cho toàn Tổng công ty như Bảng phân bổ chênh lệch
giá..... Các nghiệp vụ liên quan đến tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng
hoá được tuân thủ theo một quy trình khá chặt chẽ. Các nghiệp vụ kế toán xảy
ra được lập chứng từ đầy đủ, luân chuyển đúng quy trình. Đặc biệt đối với
quá trình tiêu thụ, các chứng từ thu tiền mặt rất nhiều, công ty cũng đã có
những biện pháp nhằm kiểm soát tiền bán hàng , tránh biển thủ, thất thoát…
Công ty có rất nhiều đơn vị trực thuộc, số lượng chứng từ phát sinh nhiều,
nhưng với sự làm việc nghiêm túc và quản lý chặt chẽ, các nghiệp vụ phát
sinh đều được đảm bảo đúng trình tự và thủ tục.
Việc bảo quản chứng từ cũng được công ty thực hiện khoa học, chứng
từ được sắp xếp đúng bộ, thuận tiện, hợp lý, tạo điều kiện cho việc lập, luân
chuyển và kiểm tra đối chiếu giữa chứng từ với sổ sách khi cần thiết.
- Về hệ thống TK kế toán sử dụng:
Hệ thống TK được công ty áp dụng theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC
ban hành ngày 30/03 của Bộ Tài chính. Công ty đã chi tiết TK thành các tiểu
khoản theo mặt hàng kinh doanh nhằm cung cấp những thông tin chi tiết cho
việc quản lý, lập các BCTC cũng như báo cáo quản trị.
- Về sổ sách kế toán:

Công ty Xăng dầu Quảng Bình vận dụng hình thức sổ Nhật ký chứng
từ khá phù hợp với trình độ của cán bộ kế toán trong công ty. Đây là một hình
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
3
4
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
thức sổ có nhiều ưu điểm, tập hợp và hệ thống hoá các nghiệp vụ kế toán phát
sinh theo bên Có của các TK kết hợp với việc phân tích các nghiệp vụ kế
toán đó theo các TK đối ứng Nợ, kết hợp chặt chẽ việc ghi chép các nghiệp vụ
kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian với việc hệ thống hoá các nghiệp vụ
theo nội dung kế toán, thuận lợi cho việc quản lý kinh tế và lập BCTC.
3.1.2.2. Một số tồn tại
- Về bộ máy kế toán:
Đội ngũ cán bộ kế toán của Công ty Xăng dầu Quảng Bình có trình độ
nghiệp vụ vững vàng, tuy nhiên trong sự phân công công việc còn có một
điểm chưa hợp lý. Phần hành kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ
hàng hoá là một phần hành quan trọng, nhưng công ty lại không bố trí cán bộ
kế toán phụ trách mảng bán hàng riêng, mà phân tán thành nhiều mảnh, ví dụ
như có kế toán hàng tồn kho riêng, kế toán tổng hợp sẽ làm luôn về ghi nhận
doanh thu và xác định kết quả. Như vậy sẽ làm cho công việc bị phân tán, vừa
tập trung công việc quá nhiều cho kế toán tổng hợp, dẫn đến hiệu quả công
việc không cao. Đặc biệt là vào những thời điểm nhạy cảm như cuối quý, cuối
năm, khối lượng công việc rất lớn, kế toán phải làm thêm giờ, thậm chí phải
làm cả đêm và các ngày nghỉ, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả công việc.
- Về chứng từ và luân chuyển chứng từ:
Theo quy định của Công ty Xăng dầu Quảng Bình sau 5 ngày các cửa
hàng sẽ phải chuyển toàn bộ Hoá đơn GTGT và Bảng kê bán hàng cũng như
nộp đủ số tiền bán hàng trong tuần về công ty để hạch toán tập trung. Tuy
nhiên, do số lượng cửa hàng đông, lại rải khắp địa bàn tỉnh, có những nơi
thuộc địa phận miền núi, đi lại khó khăn, nên quá trình luân chuyển chứng từ

và tiền không đảm bảo theo quy định. Điều đó làm cho việc hạch toán, cập
nhập thông tin, số liệu không kịp thời. Chứng từ lại thường tập trung vào thời
điểm cuối tháng, nên làm cho công việc cuối tháng rất nặng, không đảm bảo
cân đối giữa khối lượng công việc trong tháng.
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
4
5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
Mặt khác, theo quy định, thì mỗi lần phát sinh nghiệp vụ bán hàng có
giá trị hàng hoá lớn hơn 100 ngàn thì dù khách hàng không lấy hoá đơn
GTGT doanh nghiệp vẫn phải lập, nhưng do khối lượng nghiệp vụ phát sinh
nhiều, lại nhỏ lẻ, nên tại các cửa hàng bán lẻ chỉ có thể lập Hoá đơn GTGT
một lần cho mỗi ca trực. Điều này cũng chưa đúng với quy định của Nhà
nước về sử dụng chứng từ kế toán. Trên các chứng từ bán lẻ thường không đủ
chữ ký của các bên liên quan, điều này cũng trái với quy định của Bộ Tài
chính.
- Về hệ thống TK kế toán:
Tại Công ty Xăng dầu Quảng Bình, chi phí thu mua hàng hoá trong kỳ
không được hạch toán vào TK 1562 theo quy định, mà được hạch toán chung
vào TK 641- Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp (Theo tên TK sử
dụng tại công ty). Mặt khác, chi phí thu mua trong kỳ được tính cho cả kỳ đó,
mà không phân bổ cho số hàng tồn kho cuối kỳ, điều này dẫn đến những hậu
quả sau:
+ Chi phí thu mua là một yếu tố cấu thành giá vốn hàng bán, việc
không tách rời được chi phí thu mua sẽ làm giảm giá vốn hàng bán của hàng
hoá bán ra, dẫn đến chỉ tiêu lợi nhuận gộp của công ty tăng, có thể làm cho
người sử dụng thông tin hiểu lầm vì không xác định được giá trị chính xác
của giá vốn hàng bán.
+ Việc không phân bổ chi phí thu mua trong kỳ cho giá trị hàng tồn kho
cuối kỳ sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp. Nếu giá trị

chi phí thu mua hàng hoá lớn, sẽ làm giảm lợi nhuận trước thuế của công ty
một cách đáng kể, công ty sẽ nộp thuế ít hơn, và quan trọng là điều này không
phản ánh đúng bản chất của nghiệp vụ kế toán.
Chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh tại công ty cũng được hạch toán
vào TK 641. Việc không tách bạch giữa hai loại chi phí này sẽ làm cho việc
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
5
6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
phân tích chi phí gặp nhiều khó khăn, từ đó không đề ra các biện pháp khả thi
nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Đối với phương thức bán buôn, bán đại lý và tổng đại lý, công ty thực
hiện chính sách chiết khấu cho khách hàng trên số hàng bán ra nhằm khuyến
khích hoạt động tiêu thụ, nhưng phần chiết khấu này lại được trừ luôn vào giá
vốn, chứ không hạch toán vào TK 521- Chiết khấu thương mại. Điều này là
không đúng với quy định.
Công ty Xăng dầu Quảng Bình có chi tiết các TK ra theo các mặt hàng
tiêu thụ. Điều này là hợp lý, tuy nhiên, nếu có yêu cầu chi tiết hoá về doanh
thu, giá vốn,… theo từng phương thức tiêu thụ thì sẽ gặp nhiều khó khăn.
- Hệ thống sổ sách kế toán:
Tại Công ty Xăng dầu Quảng Bình, sổ cái được mở cho các TK chi tiết
cho từng mặt hàng kinh doanh, ví dụ như sổ cái TK 5111-101 (Doanh thu bán
xăng dầu sáng), sổ cái TK 5111-102 (Doanh thu bán dầu mỡ nhờn), sổ cái TK
5111-105 (Doanh thu bán gas, bếp gas và phụ kiện)…. Điều này là không
đúng theo quy định, sổ cái chỉ mở cho các TK tổng hợp.
- Về lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho:
Công ty Xăng dầu Quảng Bình không lập dự phòng giảm giá hàng tồn
kho. Điều này có thể làm công ty có khả năng chịu rủi ro khi có biến động sụt
giảm giá trên thị trường xảy ra, vì xăng dầu là một loại hàng hoá thường
xuyên biến động.

- Về lập dự phòng nợ phải thu khó đòi:
Công ty cũng không lập dự phòng nợ phải thu khó đòi. Điều này cũng
có khả năng gây rủi ro cho tình hình tài chính của công ty, vì tại Công ty
Xăng dầu Quảng Bình, hình thức thanh toán chậm chiếm tỷ lệ khá lớn, và
cũng có những trường hợp khách hàng nợ quá hạn, thậm chí mất khả năng
thanh toán với công ty. Do vậy, sự đòi hỏi phải lập dự phòng nợ phải thu khó
đòi là cần thiết.
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
6
7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Khoa Kế toán
3.2. MỘT SỐ Ý KIẾN ĐÓNG GÓP NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN
TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ HÀNG HOÁ TẠI
CÔNG TY XĂNG DẦU QUẢNG BÌNH
3.2.1. Sự cần thiết và những nguyên tắc của việc hoàn thiện kế toán tiêu
thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá tại Công ty Xăng dầu Quảng
Bình
3.2.1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện
Như đã đề cập ở trên, khâu tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng
hoá là khâu cuối cùng, phản ánh toàn bộ kết quả hoạt động sản xuất kinh
doanh của công ty, nên luôn cần có sự quan tâm đúng mức. Công ty Xăng dầu
Quảng Bình là công ty cấp 1 trực thuộc Tổng công ty xăng dầu Việt Nam, là
đầu mối của Tổng công ty tại địa bàn tỉnh Quảng Bình. Là một trong những
nhà cung cấp xăng dầu lớn nhất tại Việt Nam, thị phần của Tổng công ty xăng
dầu Việt Nam chiếm khoảng trên 60%. Do vậy, Công ty Xăng dầu Quảng
Bình cũng là một trong những nhà cung cấp mặt hàng xăng dầu, dầu mỡ nhờn
và gas lớn nhất tại tỉnh Quảng Bình, phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất
của nhân dân trên địa bàn tỉnh, cung ứng cho các địa phương khác trong khu
vực khi cần thiết. Với lượng hàng hoá xuất nhập thường xuyên với số lượng
lớn, phương thức tiêu thụ đa dạng… đòi hỏi tổ chức công tác kế toán nói

chung, kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá nói
riêng phải được tổ chức một cách chặt chẽ, thống nhất để đảm bảo hoạt động
có hiệu quả, vững chắc và không ngừng phát triển. Trên thực tế, tại Công ty
Xăng dầu Quảng Bình, bên cạnh những thành tích đạt được, công ty vẫn còn
có những tồn tại cần khắc phục và hoàn thiện. Mặt khác, việc hoàn thiện công
tác kế toán là một trong những yêu cầu thường xuyên, phải được chỉ đạo thực
hiện một cách nghiêm túc tại bất kỳ một doanh nghiệp nào.
3.2.1.2. Nguyên tắc hoàn thiện
Hồ Thị Quỳnh Thanh- Kế toán 46D
7