Giao an tu chon ngu van 10

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (171.08 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: 24.08.2008

Tiết 1:

Chủ 1:

Những lỗi th

ng gặp trong sử dụng Tiếng việt,

thực hành sửa lỗi.

A . MC TIấU BI HC:
Giúp HS:

- Nắm vững những yêu cầu sử dụng Tiếng Việt về phương diện ngữ âm, chữ viét, dùng từ, đặt câu, cấu
tạo văn bản và phong cách ngôn ngữ.

- Nhận diện được những lỗi trong thực tiễn sử dụng Tiếng Việt ở những phương diện: Phân tích dược
lỗi, chỉ ra nguyên nhân mắc lỗi và có kỹ năng sửa chữa lỗi.

- Nâng cao tình cảm yêu quý Tiếng Việt, thái độ cẩn trọng khi nói và viết bằng Tiếng Việt.

B . PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:

- SGK + SGV cùng một số tài liệu tham khảo.

C.CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:

- Tiến hành theo cách trả lời câu hỏi, trao đổi thảo luận và thực hành.

D . TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC:

I. Ổn định lớp.

II. Kiểm tra bài cũ.

III. B i m i:

à

ớ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Khi phát âm cần đảm bảo yêu cầu gì?

Yêu cầu về chữ viết như thế nào?

I. KHÁI QUÁT VỀ NHỮNG YÊU CẦU 
SỬ DỤNG TIÉNG VIỆT:

1. Sử dụng đúng các phương tiện ngôn ngữ 
theo các chuẩn mực của Tiếng Việt:
 a.Chuẩn mực về ngữ âm và chữ viết:

Về ngữ âm:

-Cần phải đặt ra yêu cầu phát âm theo hệ thống
âm thanh chuẩn của Tiếng Việt.

- Chuẩn phát âm mỗi từ của Tiếng Việt được thể
hiện qua hình thức chữ quốc ngữ mà những bộ
Từ điển Tiếng Việt tiêu biểu đã ghi nhận.

Về chữ viết:

- Viết theo phát âm chuẩn của Tiếng Việt.
Ví dụ: Ở những trường hợp sau cần viết đúng
theo âm thanh chuẩn của Tiếng Việt, không viết

theo phát âm địa phương: đẹp đẽ(đẹp đẻ); giặt
quần áo(giặc quần áo); rửa xe(rữa xe); mù
mịt(mù mựt); trốn tránh(chốn chánh)…

- Viết theo những quy định hiện hành của chữ
quốc ngữ.

+ Chữ quốc ngữ có một số quy định về những
trường hợp chưa có sự thống nhất giữa âm và
chữ.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Dùng từ phải đạt chuẩn mực gì?

GV: Khơng được lẫn lộn giữa các từ gần âm mà
có nghĩa khác nhau, cần dùng từ chính xác về âm
thanh và cấu tạo vì mỗi hình thức âm thanh đều
gắn với nội dung ý nghĩa nhất định.

Đối với Tiếng Việt, đặc điểm ngữ pháp của từ thể
hiện ở sự kết hợp của từ với những từ đi trước và
những từ đi sau để tạo nên cụm từ và câu.

Các câu đều phải giúp người nghe, người đọc lĩnh
hội được chính xác và đầy đủ những thông tin mà
câu chuyển tải.

công tác(Kông tác); quang cảnh(qoang cảnh)…

- Ngồi ra cịn phải viết theo các quy tắc viết
hoa và quy tắc viết từ ngữ gốc tiếng nước

ngồi.

b. Chuẩn mực về dùng từ:

- Dùng đúng hình thức âm thanh và cấu tạo của
từ:

Ví dụ:

+ Cần dùng đúng các từ có âm thanh gần
nhau( bàng quang/bàng quan; chinh phu/ chinh
phụ…).

+ Những từ dược tạo ra bởi cùng một từ gốc
nhưng khác nhau về sắc thái ý nghĩa và phạm vi
sử dụng: nhỏ, nho nhỏ, nhỏ nhẻ, nhỏ nhắn, nhỏ
nhặt,nhỏ nhen, nhỏ nhoi…

- Dùng đúng ý nghĩa của từ, cả ý nghĩa cơ bản
và sắc thái biểu cảm:

Ví dụ: Từ ngoan cốvà ngoan cường gần âm, gần
nghĩa cơ bản( nhất quyết không thay đổi ý định, thái
độ…đối với một vấn đề nào đó) nhưng khác nhau về
nghĩa biểu cảm( sắc thái tốt hay xấu, đáng ca ngợi
hay cần phê phán…

So sánh: Bọn giặc ngoan cố chống cự/ Bộ đội ta
ngoan cường đánh trả.

+ khi dùng từ với nghĩa chuyển hay khi chuyển
nghĩa cho từ thì nghĩa chuyển của từ cũng phải phù
hợp với nội dung định biểu đạt và phù hợp với nội
dung ý nghĩa của cả câu, của văn bản.

Ví dụ: Trong câu “ Vì lợi ích mười năm trồng cây
 Vì lợi ích trăm năm trồng người”

( Hồ Chí Minh)

Từ trồng thứ hai dùng theo nghĩa chuyển: Đối với

con người muốn thành người có ích cũng phải ni
dưỡng, chăm sóc, dạy dỗ, bảo vệ…cẩn thận, chu đáo.

- Dùng đúng đặc điểm ngữ pháp của từ;

Ví dụ: Tôi cảm ơn các bạn(đúng)

Tôi tự hào các bạn( sai về đặc điểm kết
hợp). Cần có hư từ về khi từ tự hào kết hợp với
từ các bạn.

c. Chuẩn mực về đặt câu:

- Câu cần cấu tạo đúng về mặt kết cấu ngữ pháp
của Tiến Việt.

- Câu cần đúng về nội dung ý nghĩa:
- Câu cần được đánh dấu câu thích hợp:

d. Chuẩn mực về cấu tạo văn bản:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

một kết cấu mạch lạc. Nếu văn bản dài thì cần phải
phân chia và sắp xếp các thành phần, các chương, các
mục thể hiện được sáng rõ nội dung cần truyền đạt.
e. Chuẩn mực về phong cách ngôn ngữ:

- Dùng từ, đặt câu, tổ chức văn bản, chữ viết và
các kí hiệu văn tự trong văn bản phải phù hợp với
từng phong cách chức năng.

Ví dụ: Phong cách ngơn ngữ sinh hoạt và phong cách
ngôn ngữ nghệ thuật.

IV.Củng cố:
V.Dặn dị:

- Học bài và tìm hiểu tiết 2 của bài.

Ngày soạn: 04.09.2008
Tit 2:

Ch 1

Những lỗi th

ng gặp trong sử dụng Tiếng việt,

thực hành sửa lỗi.

I. Ổn định lớp.

II. Kiểm tra bài cũ.

III. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT

I. KHÁI QUÁT VỀ NHỮNG YÊU CẦU 
SỬ DỤNG TIÉNG VIỆT:

1. Sử dụng đúng các phương tiện ngôn ngữ 
theo các chuẩn mực của Tiếng Việt:

2. Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao:
a. Đối với ngữ âm và chữ viết:

- Đối với ngữ âm:

+ Những biện pháp sử dụng âm, thanh, vần,
nhịp điệu… có thể tạo nên những âm hưởng
thích hợp, nâng cao hiệu quả biểu đạt nội dung
tư tưởng, tình cảm, cảm xúc.

Ví dụ: Trong câu văn: “ Tre giữ làng, giữ nước,
giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Nội dung của đoạn thơ?

Để thể hiện nội dung ấy nhà thơ đã sử dụng
những biện pháp nghệ thuật gì?

và lan tỏa cảm xúc….góp phần đáng kể trong
việc ngợi ca sức mạnh, phẩm chất của cây tre và
cũng là của con người Việt Nam

- Đối với chữ viết:

+ Trong chữ viết, việc viết chữ hoa hay chữ in
đối với từ ngữ thơng thường, việc dùng dấu câu
theo mục đích tu từ, việc viết qua hàng bất
thường nhưng có chủ ý…đều có thể tạo nên
những sắc thái biểu cảm tế nhị, có ấn tượng sâu
sắc.

Ví dụ:

“ Hỡi người Anh đã khép chặt đôi môi

Tiếng Anh hô: “Hãy nhớ lấy lời tôi”!
Đã vang dội. Và ánh đôi mắt sáng
Của Anh đã chói ngời trên báo Đảng”

( Tố Hữu- Hãy nhớ lấy lời tôi)
Từ Anh viết hoa ở đây biểu lộ sự kính trọng và
tự hào đối với người được nói đến, cịn dấu
chấm trước từ Và ngắt dịng thơ làm hai, nhấn
mạnh vào hình ảnh đơi mắt để cho thấy hai
phương diện: Tiếng và hình (của Anh) đều để lại
những ấn tượng sâu sắc.

b.Đối với từ ngữ:

- Rất nhiều biện pháp nghệ thuật đã được sử
dụng để tăng cường hiệu quả biểu đạt của từ
ngữ: So sánh, ẩn dụ, nhân hóa, hốn dụ, nói quá,
nói giảm nói tránh, tượng trưng, chơi chữ, tập
Kiều…Mỗi biện pháp sử dụng phải phù hợp với
nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện và
phong cách ngơn ngữ chung của văn bản.
Ví dụ:

“ Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân..”

( Viễn Phương- Viếng lăng Bác)
+ Đoạn thơ là những suy nghĩ và cảm xúc chân
thành của nhà thơ khi vào viếng lăng Chủ Tịch
Hồ Chí Minh.

+ Nhà thơ đã sử dụng hàng loạt những biện pháp
nghệ thuật phối hợp nhau: nhân hóa, ẩn dụ, điệp
ngữ…

c. Đối với câu:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

d. Đối với toàn văn bản:

- Để nâng cao hiệu quả biểu đạt có thể dùng
những biện pháp nghệ thuật như thay đổi trật tự
kết cấu của văn bản, phối hợp các phương thức
biểu đạt khác nhau, hoặc dùng những cách
trình bày có tác động mạnh mẽ đến q trình
lĩnh hội văn bản.

Ví dụ: Truyện Chí Phèo( Nam Cao) bắt đầu
bằng chi tiết độc đáo “ hắn vừa đi vừa chửi”.
Sau đó mới kể đến ngọn nguồn của cau chuyện
chí Phèo sinh ra, hơn nữa truyện bắt đầu bằng
đại từ nhân xưng ngôi ba( hắn) để chỉ nhân vật
chính tạo sự thu hút chú ý ở người đọc.

IV.Củng cố:
V.Dặn dị:

- Học bài và tìm hiểu tiết 2 của bài.

Ngày son: 04.09.2008

Tit 2:

Ch 1

Những lỗi th

ng gặp trong sử dụng Tiếng việt,

thực hành sửa lỗi.

I. Ổn định lớp. 
 II. Kiểm tra bài cũ. 
 III. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Khi nói hoặc viết thường mắc những lại lỗi nào?
Ví dụ cụ thể?

I. KHÁI QUÁT VỀ NHỮNG YÊU CẦU SỬ 
DỤNG TIÉNG VIỆT:

II. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP KHI SỬ 
DỤNG TIẾNG VIỆT:

1.Lỗi về phát âm và chữ viết:

a. Lỗi do nói hoặc viết theo sự phát âm của
phương ngữ hoặc cá nhân:

* Các loại lỗi thường gặp:

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Hãy phân tích và chữa lỗi?

Lỗi khi viết? Cho ví dụ ?

Cách chữa các lỗi trên như thế nào?

Khi sử dụng từ ngữ thường mắc phải những lỗi
nào? Ví dụ?

. (2) Uống riệu, yêu tiên,gió bỉn, con tru, tùi 
tàn, xiên tạc…

(3) bác ngác, tịt thu, mên mơng, nhăng
 nhó, ngây ngấc,lần lược…

(4) Rộng rải, trống trãi, khũng khiếp, bình 
tỉnh…

*Phân tích và chữa lỗi:

(1) Lỗi nói và viết sai phụ âm đầu. Cần chữa
lại là: Nồng nàn, nông nổi, trăng trối, sục sôi, 
vội vàng, vui vẻ…

(2) Lỗi nói và viết sai nguyên âm. Cần chữa
lại là: Uống rượu, ưu tiên, gió biển, con trâu, tồi
tàn, xuyên tạc…

(3) Lỗi nói và viết sai phụ âm cuối. Cần chữa
lại là: bát ngát, tịch thu, mênh mơng, nhăn nhó, 
ngây ngất, lần lượt…

(4) Lỗi nói và viết sai thanh điệu. Cần chữa lại

là: rộng rãi, trống trải, khủng khiếp, bình tĩnh…

b. Lỗi do viết khơng đúng những quy định về
chữ viết hiện hành.

* Một số loại lỗi:

(1) nghành nghề, ơm gì, kơng tác, ghế ghỗ, thi
sỹ, hoa quình…

(2) Quảng ninh, quận cầu Giấy, ông Nguyễn
văn ba, bà Thu yến…

(3) thủ đô Pa Ri, nhà văn Séc Văn Téc, Nước
Bờ Ra Din, nhà bác học An Be Anh xtanh….
*Phân tích và chữa lỗi:

(1) Lỗi viết sai các âm. Cần chữa lại là: ngành
nghề, ơm ghì, cơng tác, ghế gỗ, thi sĩ, hoa
quỳnh…

(2) Lỗi viết không đúng quy đinh chữ hoa.
Cần chữa lại là: Quảng Ninh, Quận Cầu Giấy,
Ông Nguyễn Văn Ba, Bà Thu Yến…

(3) Lỗi viết sai từ ngữ gốc tiếng nước ngoài.
Cần chữa lại là:

3. Lỗi về từ:
 * Một số loại lỗi:

(1)Trình độ tư di của nó còn yếu lắm.

- Những kẻ tàn ác rồi sẽ bị trời chu đất diệt cho
mà xem.

(2)Trong vấn đề này có nhiều phương tiện
khác nhau.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Phân tích và chữa lỗi trên?

Hãy chỉ lỗi và chữa lỗi?

*Phân tích và chữa lỗi:

(1) Lỗi dùng từ sai hình thức âm thanh. Cần
chữa lại là: tư duy, trời tru đất diệt.

(2)Lỗi dùng sai nghĩa của từ. Cần chữa lại là:
Phương diện.

(3)Lỗi dùng sai nghĩa của từ. Cần chữa lại là:

từ ác chiến không đúng nghĩa của câu( ác chiến: trận

chiến đấu ác liệt) nó là danh từ nói về cuộc chiến
đấu, chứ khơng phải động từ nói về thái độ hay hành
động của con người. Cần thay từ ác chiến bằng từ

quyết chiến.

3. Lỗi về câu:

* Một số loại lỗi:

(1)-.Qua tác phẩm đã cho ta thấy tinh thần anh
dũng của giai cấp công nhân vùng mỏ.

- Đọc tác phẩm này khiến người đọc nghĩ
nhiều tới tình cảm quê hương sâu nặng.

(2).- Trong xã hội phong kiến thối nát trước đây,
cái xã hội làm cho con người chỉ biết tuân theo những
lễ giáo hủ lậu.

- Những tác phẩm đã nói về cuộc chiến đấu
dũng cảm một mất một còn giữa ta và địch.

(3)- Phan Bội Châu đã tố cáo bọn thực dân Pháp
bóc lột nhân dân ta về thuế má nhưng ông cũng
không ngần ngại mà vạch mặt bọn thực dân Pháp
cướp bóc nhân dân ta.

- Trong tác phẩm Nguyễn Du đã lên án xã hội
phong kiến thối nát vì lúc bấy giờ Nguyễn Du cũng
xuất thân ở một xã hội phong kiến suy tàn.

*Phân tích và chữa lỗi:

(1) Lỗi không phân định rõ thành phần trạng ngữ
với thành phần chủ ngữ(lỗi chập cấu trúc).Cần chữa

lại là:

+ Giữ nguyên từ qua, bỏ các từ đã cho và đặt vào
đó dấu phẩy.(hoặc bỏ từ qua)

+ Bỏ từ đọc, giữ nguyên phần còn lại.( giữ nguyên
từ đọc , bỏ từ khiến.

(2) Lỗi chưa có đầy đủ thành phần câu.Cần chữa
lại là:

+ …, con người không thể sống tự chủ.

+Thêm từ ấy vào sau cụm từ những tác phẩm( hoặc
thêm vị ngữ vào cuối câu:…luôn thu hút sự chú ý của
mội người).

(3) Lỗi sai về quan hệ ý nghĩa trong câu. Cần
chữa lại là:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

nhân dân ta về thuế má hơn nữa ông cũng không
ngần ngại mà vạch mặt bọn thực dân Pháp cướp bóc
nhân dân ta ở nhiều lĩnh vực khác nữa.

- Trong tác phẩm, Nguyễn Du đã lên án xã hội phong
kiến thối nát,bởi vì vốn xuất thân từ một gia đình
quan lại, ơng thấu hiểu mọi biểu hiện suy tàn của chế
độ ấy.

IV.Củng cố:

V.Dặn dò:

</div>