BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CƠNG CỘNG

BÀI TẬP HẾT MƠN CHÍNH SÁCH Y TẾ
PHỊNG CHỐNG TÁC HẠI THUỐC LÁ

HỌC VIÊN NHĨM 2_YTCC23-1B:
1.

Nguyễn Thị Vân

MPH1930058

2.

Vũ Thị Hậu

MPH1930017

3.

Dương Tú Anh

MPH1930001

4.

Nhữ Văn Hùng

MPH1930022

5.

Nguyễn Văn Tấn

MPH1930044

6.

Tạ Văn Hòa

MPH1930021

7.

Nguyễn Minh Tuấn

MPH1930057

Hà Nội, 2019


MỤC LỤC


I. Thực trạng hút thuốc lá và ảnh hưởng của hút thuốc lá tại Việt Nam
1. Tình trạng hút thuốc lá tại Việt Nam
Việt Nam là một nước có tỉ lệ người trưởng thành hút thuốc lá cao. Theo kết quả điều
tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành (GATS) năm 2015, thì có khoảng 45,3%
nam giới và 1,1% nữ giới hiện đang hút thuốc lá, thuốc lào [1]. Như vậy tính chung cứ 4
người trưởng thành thì có một người hút thuốc lá. Việt Nam hiện có 33 triệu người khơng

hút thuốc thường xun phải hít khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành khơng
hút thuốc thường xun hít phải khói thuốc tại nơi làm việc. Tỷ lệ hút thuốc thụ động tại các
nhà hàng là 84,9%.
SỬ DỤNG THUỐC LÁ VÀ THUỐC LÀO
NGƯỜI HÚT
THUỐC LÀO

THUỐC

LÁ

VÀ

CHUNG (%)

NAM GIỚI
(%)

NỮ GIỚI (%)

Tỉ lệ người hiện đang hút thuốc (%)

22.5

45.3

1.1

Tỉ lệ người hút thuốc hàng ngày (%)


19.2

38.7

0.9

Tuổi trung bình bắt đầu hút thuốc hàng
ngày của nhóm tuổi từ 20-34 tuổi

18.8

18.8

~

NGƯỜI HÚT THUỐC LÁ
Tỉ lệ người hiện đang hút thuốc lá (%)
Tỉ lệ người hút thuốc lá hàng ngày (%)
Số điếu thuốc trung bình một ngày của
một người hút lá hàng ngày
NGƯỜI HÚT THUỐC LÀO
Tỉ lệ người hiện đang hút thuốc lào
Tỉ lệ người hút thuốc lào hàng ngày
HÚT THUỐC THỤ ĐỘNG

Tỷ lệ người trưởng thành phơi nhiễm với
khói thuốc lá trong gia đình
Tỷ lệ người trưởng thành phơi nhiễm với
khói thuốc lá tại nơi làm việc.


18.2
15.2

NAM GIỚI
(%)
36.7
30.7

13.7

13.8

CHUNG (%)

CHUNG (%)
6.7
5.6

NAM GIỚI
(%)
13.7
11.5

NỮ GIỚI (%)
0.8
0.6
10.5
NỮ GIỚI (%)
0.2
0.1


CHUNG (%)

NAM GIỚI
(%)

NỮ GIỚI (%)

59.9

65.2

55

42.6

54.4

29.9


Bảng 1. kết quả điều tra Gats năm 2015 mô tả tỷ lệ hút thuốc lá thuốc lào tại Việt Nam

Hút thuốc lá gây ra nhiều hậu quả lâu dài đến sức khỏe khơng chỉ của người hút mà
cịn cả những người chịu tác động của khói thuốc (hút thuốc lá thụ động) [2]. Mỗi năm tại
Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá như: Ung thư
phổi, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính [3]. Gánh nặng kinh tế của việc hút
thuốc ước tính qua 5 bệnh có liên quan đến hút thuốc lá (ung thư phổi, ung thư đường tiêu
hố-hơ hấp trên, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh mạch vành, đột quỵ) tại Việt Nam là
24.679,9 tỷ đồng tương đương 0.97% GDP của năm 2011[4]. Theo số liệu của Bộ Y tế, Việt

Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3
triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Tỉ lệ hút thuốc ở
nam giới ở mức 45,3%, nữ 1,1%. Trong năm 2015, người Việt đã chi hơn 31.000 tỉ đồng để
mua thuốc lá. Thuốc lá chính là thủ phạm của 6/8 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là
nguyên nhân thứ 2 gây nên các bệnh tim mạch như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc
nghẽn mạn tính...
Nếu như ở các nước trên thế giới họ hạn chế việc hút thuốc lá nơi cộng cộng thì ở Việt
Nam hút thuốc lá như một thói quen, một nét “văn hóa” khơng thể thiếu khi gặp bạn bè hay
ở những buổi tiệc mừng cưới, đám hiếu… Mùi thuốc luôn vảng vất ở hầu khắp các quán
café, bar, hay nhà hàng mọi ngóc ngách. Loại thuốc chứa hàm lượng nicotin cao này dường
như là người bạn đồng hành tuyệt vời của café và bia hơi, đặc biệt đối với đàn ông Việt,
trong đó có 47,4% là người hút thuốc, theo điều tra toàn cầu về việc tiêu thụ thuốc lá ở
người lớn của tổ chức WHO 2010.
Tuy nhiên những năm gần đây đang có xu hướng số lượng người sử dụng thuốc lá điện
tử tăng lên đó là do: những người hút thuốc lá điều thông thường họ cho rằng việc họ hút
thuốc lá điện tử nó có thể cai được thuốc lá điều mà không gây nguy hại đến sức khỏe như
thuốc lá điều thơng thường. Ngồi ra có thể do những người bình thường họ nghĩ hút thuốc
lá điện tử khơng hề gây hại gì đến sức khỏe mà lại rất sành điệu. Nhưng theo Tổ chức Y tế
thế giới, tính đến ngày 22/10/2019, Trung tâm Kiểm sốt và ngăn ngừa bệnh tật Hoa Kỳ đã
nhận được báo cáo từ 49 bang và 1 lãnh thổ cho thấy có 1.064 ca tổn thương phổi liên quan
đến sử dụng thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới. Các ca tử vong liên quan đến
thuốc lá điện tử tăng lên 39 ca và làm ảnh hưởng sức khỏe của ít nhất 2.051 người. Số liệu
thống kê ở một số nước cho thấy, đến nay đã có hơn 2.600 ca ngộ độc do sử dụng thuốc lá
điện tử. Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định, các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khỏe
và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử gây nguy hại đối với
sức khỏe cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường.
Hiện nay Việt Nam hiện áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với thuốc lá ở mức
70% giá xuất xưởng. Và nếu tính theo giá bán lẻ, mức thuế này chỉ chiếm khoảng 36% giá



bán lẻ thuốc lá. Tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều so với trung bình thế giới (56%), thấp hơn đa
số các nước ASEAN (Thái Lan 73%, Singapore 66%, Brunei 62%) và cách xa so với
khuyến cáo của WHO (70%).
Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc từ 45,3% năm 2015 xuống 39% vào năm
2020 và đạt được các mục tiêu trong Chiến lược quốc gia về Phòng chống tác hại thuốc lá,
cần áp dụng chính sách thuế thuốc lá mạnh vào năm 2019.


2. Các nguyên nhân dẫn tới tình trạng hút thuốc lá ở Việt Nam
STT

Nguyên nhân

1

Thuế thuốc lá ở Việt Nam được xếp vào loại thuế tiêu thụ đặc biệt với mức thuế lá 70% giá
Giá thuốc lá vẫn
xuất xưởng. Tuy nhiên mức thuế này chỉ chiếm 36% giá bán lẻ thuốc lá và còn rất thấp so với
còn rất rẻ
mức thuế trung bình của thế giới.

2

Chúng ta chỉ cần để ý một chút khi đi vào các cửa hàng bán lẻ họ trừng bày thuốc lá như những
món hàng thiết yếu khác và hầu hết tất cả các cửa hàng nước đều có bán thuốc lá. Việt Nam đã
hồn tồn cấm các hoạt động quảng cáo, khuyến mại thuốc lá cơng khai trên báo đài, truyền
Cách thức tiếp
hình, pano, áp phích quảng cáo. Tuy nhiên, hình ảnh các loại thuốc lá vẫn đến được với người
cận với thuốc lá
tiêu dùng bởi các “chiêu” lách luật quảng cáo rất tinh vi. Điển hình nhất là hình thức trưng bày

rất dễ dàng
bắt mắt tại các điểm bán thuốc lá. Các điểm bán này đã “lách luật” quy định “tại mỗi điểm bán
không được pháp trưng bày quá một bao/gói hoặc trưng bày quá một tút/hộp của một nhãn hiệu
thuốc lá” theo thông tư số 78/2008/TT-BVHTTDL

3

Ở lứa tuổi vị thành niên và thanh niên ln thích khám phá mà thuốc lá, chỉ một lần “thưởng
Sự tị mị của tuổi
thức” thơi cũng đã khiến con người đê mê. Mùi khói thuốc lan tỏa có sức quyến rũ vô cùng nên
vị thành niên và
khiến ai cũng tị mị muốn thử. Và chính sự tị mị của bản thân lại khiến mỗi con người vướng
thanh niên
vào làn khói trắng đầy cạm bẫy ấy.

4

Muốn chứng tỏ Lứa tuổi ấy mới bắt đầu trưởng thành nên muốn chứng tỏ bản lĩnh vì họ cho rằng mình đã lớn,
bản thân mình
mà đã lớn thì phải biết hút thuốc lá, uống rượu bia. Chính điều này cũng đã trở thành quan niệm
của một số người và cũng từ đó mà sinh ra việc hút thuốc nhiều đến như vậy.

5

Phân tích nguyên nhân

Giảm căng thẳng Những áp lực trong cuộc sống khiến họ căng thẳng, stress nên muốn tìm đến một điều gì đó để
trước những vấn giảm đi những bận tâm, lo lắng. Khi hút thuốc lá giúp bạn đỡ căng thẳng… làm việc tốt hơn, vì
đề trong cuộc vậy khi áp lực cơng việc… thì bạn lại tìm đến thuốc lá.
sống



6

Sự lơi kéo của
Trong mọi hồn cảnh, khi bạn bè hút thuốc lá và với sự lôi kéo của bạn bè cũng là một trong
bạn bè
những nguyên nhân của việc hút thuốc lá.

7

Gia đình

8

Trong một cuộc giao tiếp với khách, khi vị khách đó hút thuốc và ngỏ ý muốn mình dùng thử
thì khơng thể nào từ chối. Cũng có thể từ chối, nhưng ở họ lại muốn tìm tiếng nói chung để
Văn hóa giao tiếp cuộc bàn luận đi đến một kết thúc tốt đẹp thì việc chia sẻ một điếu thuốc hồn tồn có lý. Ngồi
ra vào những dịp lễ tết người dân thường biếu nhau thuốc lá, hoặc nhân viên biếu sếp các loại
thuốc lá ngoại và cho rằng thuốc lá ngoại ít ảnh hưởng đến sức khỏe hơn thuốc lá trong nước.
Và điều đó là nguyên nhân của việc hút thuốc lá đến nhanh chóng và dễ dàng đấy.

Trong gia đình có người thân hút thuốc lá, do hàng ngày tiếp xúc trực tiếp, vì vậy rất dễ bị cám
dỗ đến việc hút thuốc lá.

3. Nội dung của một số văn bản quy phạm pháp luật/chính sách và phân tích (bằng chứng) các nội dung này có ảnh
hưởng tới tình trạng hút thuốc lá ở Việt Nam
Văn
sách


bản/chính

Luật
số
09/2012/QH13
của Quốc hội về
phịng, chống tác
hại của thuốc lá.

Nội dung ảnh hưởng

Phân tích

Điều 7. Quyền và nghĩa vụ của cơng dân trong Luật PCTH thuốc lá không nghiêm cấm hành vi
phòng, chống tác hại của thuốc lá
hút thuốc. Luật PCTH thuốc lá quy định các biện
pháp nhằm giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá, các
1. Được sống, làm việc trong mơi trường khơng có
biện pháp kiểm sốt nguồn cung cấp các sản phẩm
khói thuốc lá.
thuốc lá, các biện pháp đàm bảo thực hiện Luật


2. Yêu cầu người hút thuốc lá không hút thuốc lá tại nhằm giảm tỷ lệ hút thuốc, giảm bệnh tật và tử
địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá
để bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.
3. Vận động, tuyên truyền người khác không sử
dụng thuốc lá, cai nghiện thuốc lá.
Việc thực hiện tiếp thị thuốc lá tới người tiêu dùng

hoặc vận động, ép buộc người sử dụng thuốc lá là
4. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền
hành vi vi phạm pháp luật.
xử lý người có hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có
quy định cấm hút thuốc lá.
5. Phản ánh hoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm
quyền khơng xử lý hành vi hút thuốc lá tại địa điểm
có quy định cấm hút thuốc lá.


Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm
1. Sản xuất, mua bán, nhập khẩu, tàng trữ, vận
chuyển thuốc lá giả, sản phẩm được thiết kế có hình
thức hoặc kiểu dáng như bao, gói hoặc điếu thuốc
lá; mua bán, tàng trữ, vận chuyển nguyên liệu thuốc
lá, thuốc lá nhập lậu.
2. Quảng cáo, khuyến mại thuốc lá; tiếp thị thuốc lá
trực tiếp tới người tiêu dùng dưới mọi hình thức.
3. Tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc
lá, trừ trường hợp quy định tại Điều 16 của Luật
này.
4. Người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá.
5. Sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.
6. Bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18
tuổi.
7. Bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút,
bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm.
8. Sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản
phẩm dành riêng cho trẻ em.
9. Vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá.



- Khoản 4 Điều 100. Các hành vi bị cấm trong hoạt
động khuyến mại: Khuyến mại hoặc sử dụng thuốc
lá, rượu có độ cồn từ 30 độ trở lên để khuyến mại
Luật thương mại dưới mọi hình thức.
Các hình thức khuyến mại sử dụng thuốc lá và
số 36/2005/QH11 - Khoản 4 Điều 109. Các quảng cáo thương mại bị quảng cáo thuốc lá đều là các hành vi bị cấm trong
ngày 14/6/2005
cấm: Quảng cáo thuốc lá, rượu có độ cồn từ 30 độ Luật thương mại.
trở lên và các sản phẩm, hàng hố chưa được phép
lưu thơng, dịch vụ chưa được phép cung ứng trên
thị trường Việt Nam tại thời điểm quảng cáo.
Các hình thức quảng cáo đối với sản phẩm là
Luật quảng cáo số
thuốc lá dưới mọi hình thức, kể cả quảng cáo trên
Khoản 2 Điều 7. Sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cấm
16/12/QH13 ngày
truyền hình hay quảng cáo trên phương tiện điện
quảng cáo: Thuốc lá.
21/6/2012
tử, trên các bảng, băng rôn đều vi phạm và sẽ bị
xử phạt vi phạm hành chính.
Điều 3. Mục tiêu

Cơng ước khung
số 34/2005/LPQT
ngày 21/02/2005
về kiểm sốt
thuốc lá.


Mục tiêu của Cơng ước này và các nghị định thư có
liên quan là nhằm bảo vệ các thế hệ hiện nay và
tương lai khỏi các hậu quả tàn phá về sức khỏe, xã
hội, môi trường và kinh tế của việc tiêu thụ thuốc lá
và phơi nhiễm với khói thuốc bằng việc cung cấp
một khn khổ cho các biện pháp kiểm soát thuốc
lá do các Bên thực hiện ở cấp quốc gia, khu vực và
quốc tế nhằm làm giảm đáng kể và liên tục tỷ lệ
người sử dụng thuốc lá và phơi nhiễm với khói
thuốc lá.

Nhằm làm giảm đáng kể và liên tục tỷ lệ người sử
dụng thuốc lá và phơi nhiễm với khói thuốc lá cần
phải thực hiện tốt các biện pháp về giá và thuế để
giảm cầu thuốc lá, các biện pháp phi giá để giảm
cầu thuốc lá, bảo vệ khỏi việc phơi nhiễm với khói
thuốc lá, quy định về hàm lượng của các sản phẩm
thuốc lá…

NĐ
số - Điều 23. Vi phạm quy định về địa điểm cấm hút Theo Nghị định:
176/2013/NĐ-CP


- Trường hợp hút thuốc lá tại địa điểm cấm hút
thuốc lá hồn tồn thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành
chính theo quy định pháp luật, đặc biệt là đối với
hành vi sử dụng thuốc lá khi chưa đủ 18 tuổi.
Công ty sản xuất thuốc lá: In cảnh báo sức khỏe

khơng đúng mẫu, vị trí, diện tích và màu sắc theo
quy định của pháp luật; Không ghi rõ số lượng
điếu đối với bao thuốc lá dạng điếu hoặc trọng
lượng đối với các loại thuốc lá khác; Sử dụng từ,
thuốc lá.
cụm từ làm người đọc, người sử dụng hiểu thuốc
lá là ít có hại hoặc hiểu sai về tác hại của thuốc lá
- Điều 24. Vi phạm quy định về bán thuốc lá.
cuả Chính phủ
và khói thuốc lá đối với sức khỏe con người sẽ bị
quy định xử phạt - Điều 25. Vi phạm quy định về ghi nhãn, in cảnh xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp
vi phạm hành báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá.
luật.
chính trong lĩnh
- Điều 26. Vi phạm quy định về cai nghiện thuốc lá. - Các đơn vị: Thành lập cơ sở tư vấn cai nghiện
vực y tế.
thuốc lá, cơ sở cai nghiện thuốc lá không theo quy
- Điều 27. Vi phạm quy định khác về phòng, chống
định của pháp luật; Khơng có phịng dành riêng
tác hại của thuốc lá.
cho hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá trực tiếp
theo quy định của pháp luật; Khơng có tài liệu
truyền thơng về cai nghiện thuốc lá, tư vấn cai
nghiện thuốc lá; Khơng có điện thoại, internet
hoặc phương tiện thơng tin khác bảo đảm cho hoạt
động tư vấn cai nghiện thuốc lá gián tiếp; Không
thông báo Sở Y tế nơi cơ sở hoạt động trước khi
thực hiện hoạt động cai nghiện, tư vấn cai nghiện
thuốc lá sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo
quy định pháp luật.

QĐ 229/QĐ-TTg Giảm nhu cầu sử dụng và kiểm soát để từng bước Tập trung vào việc phổ biến về Luật Phòng, chống


giảm mức cung cấp các sản phẩm thuốc lá tiêu thụ
tại thị trường Việt Nam nhằm giảm nguy cơ bệnh tật
và tử vong do sử dụng thuốc lá gây ra.
ngày 25/01/2013
của Thủ tướng
chính phủ về việc
phê duyệt Chiến
lược quốc gia
phịng, chống tác
hại của thuốc lá
đến năm 2020

Cụ thể:

tác hại thuốc lá thông qua việc tăng cường công
tác thông tin, truyền thơng, giáo dục về phịng,
- Giảm tỷ lệ hút thuốc lá trong một số nhóm đối
chống tác hại của thuốc lá nhằm nâng cao nhận
tượng sau:
thức của người dân về tác hại do thuốc lá gây ra,
+ Thanh thiếu niên (từ 15 - 24 tuổi): Từ 26% năm từ đó thay đổi hành vi hút thuốc, giảm dần tỷ lệ sử
2011 xuống 18% năm 2020;
dụng thuốc lá, giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong
do sử dụng thuốc lá gây ra.
+ Nam giới: Từ 47,4% năm 2011 xuống 39% năm
2020;
+ Nữ giới: Xuống dưới 1,4% năm 2020.

- Tăng cường ý thức tuân thủ pháp luật của người
dân về thực hiện mơi trường khơng khói thuốc.

Chỉ thị số
05/CT-BYT
ngày
28/5/2013 của
Bộ Y tế về việc
tăng
cường
thực thi quy
định
của
Luật
Phòng, chống
tác hại của
thuốc lá trong
ngành y tế

Để Luật PCTHCTL đi vào cuộc sống, ngành y tế
cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật
về PCTHCTL, về xử phạt vi phạm hành chính
Cấm hút thuốc lá hồn toàn trong nhà và trong trong lĩnh vực y tế, trong đó có xử phạt vi phạm về
phạm vi khn viên của các cơ sở y tế; cấm hút PCTHCTL. tăng cường cơng tác thanh tra, kiểm
thuốc lá hồn tồn trong nhà tại nơi làm việc, tra và xử lý vi phạm quy định cấm hút thuốc lá tại
trường cao đẳng, đại học, học viện.
địa điểm cơng cộng, từ đó giảm số người hút thuốc
lá, thuốc lào trên địa bàn và trong môi trường bệnh
viện; nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức,
viên chức, người bệnh, người nhà bệnh nhân về

tác hại của thuốc lá với sức khỏe con người và môi
trường.


II. Một số chính sách/đề án góp phần giải quyết thực trạng hút thuốc lá ở Việt Nam
1 Một số chính sách góp phần giải quyết thực trạng hút thuốc lá ở Việt Nam.
Văn bản chính sách

Giai pháp chính

Tính khả thi của giải pháp

• Tăng cường truyền thơng trên các phương tiện

Tính khả thi khơng được cao: Hút thuốc lá
thơng tin đại chúng về tác hại của thuốc lá, đã trở thành “văn hóa” của người Việt. Trong
nhằm nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các đám hiếu, hỷ của người Việt ln ln có
trà và thuốc. Thói quen, quan niệm, niềm tin
người dân về thực hiện môi trường không
cố hữu của người dân. Nhiều đơn vị, đặc biệt
khói thuốc lá.
là các cơ sở y tế vẫn chưa thể xây dựng mơi
Chiến lược quốc gia
• Tiếp tục duy trì mơi trường khơng khói thuốc trường khơng khói thuốc.
phịng, chống tác hại của
tại các cơ sở y tế đã triển khai và phát triển Tính khả thi của giải pháp cao: Điều này
thuốc lá đến năm 2020
được chứng thực qua các điều luật được sửa
dần tại các đơn vị cịn lại.
• Hồn thiện chính sách, pháp luật về phịng, đổi, bổ sung, thay thế càng ngày càng đầy đủ

và hồn chỉnh hơn. Việc hồn thiện các chính
chống tác hại thuốc lá: Xây dựng, ban hành
sách, pháp luật sẽ giúp cho việc quản lý, và
các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện thực thi đạt hiệu quả cao nhất
Luật Phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá.
Luật Bảo vệ sức khỏe • u cầu người hút thuốc lá khơng hút thuốc lá Tính khả thi là khơng cao: Hút thuốc lá đã
nhân dân năm 2012
trở thành “văn hóa” của người Việt. Trong các
tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá;
đám hiếu, hỷ của người Việt luôn luôn có trà
• Vận động, tun truyền người khác khơng sử
(Điều 15.3)
và thuốc.
dụng thuốc lá, cai nghiện thuốc lá;
• Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm Vai trị lớn của người đàn ơng trong gia đình
dẫn tới tính gia trưởng rất cao. Khó có thể
quyền xử lý người có hành vi hút thuốc lá tại thay đổi thói quen, niềm tin, thái độ của họ
với việc hút thuốc lá.
địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá;
• Phản ánh hoặc tố cáo cơ quan, người có thẩm


Việc tố cáo hay phản ánh cơ quan, người có
thẩm quyền không xử lý hành vi hút thuốc tại
quyền không xử lý hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá vẫn cịn
hạn chế do quan niệm cũ của người dân. Bởi
địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.
chính họ vẫn quan điểm hút thuốc khơng phải
là hành vi vi phạm
• Tổ chức tuyên truyền phổ các quy định về


Tính khả thi cao: Trường Đại học Y tế Công
cộng đã triển khai mô hình Trường ĐH khơng
• Các chính sách tun truyền giao dục phịng khói thuốc lá.Các chính sách tính khả thi cao.
chống tác hại thuốc lá.
• Do phong tục tập quán, văn hóa người dân
phịng chống tác hại của thuốc lá.

Luật phịng chống tác hại
• Các biện pháp đảm bảo thực hiện luật phịng
thuốc lá năm 2012.
chống tác hại thuốc lá
• Các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá.

• Các biện pháp giảm soát nguồn cung cấp các

Việt Nam trong các đám hiếu, hỷ vẫn dùng
thuốc lá khi tiếp khách.
• Một số giải pháp về việc kiểm sốt nguồn

cung cấp khả thi chưa cao.

sản phẩm thuốc lá.
Luật quảng cáo (Điều 7 • Cấm quảng cáo thuốc lá trên các phương tiện
sản phẩm, dịch vụ, hàng
Tính khả thi cao.
thơng tin đại chúng
hóa cấm quảng cáo)
Luật thương mại (Điều • Cấm “khuyễn mại hoặc sử dụng thuốc lá, rượu
100 các hành vi bị cấm

có độ cồn từ 30 độ trở lên để khuyến mại
trong hoạt động khuyến
dưới mọi hình thức”.
mại và điều 109 các
quảng cáo thương mại bị • Cấm “Quảng cáo thuốc lá, rượu có độ cồn từ
cấm.
30 độ trở lên và các sản phẩm hàng hóa chưa
được phép lưu hành, dịch vụ chưa được phép

Tính khả thi khá cao: Giảm được số lượng
tiêu thụ thuốc lá: Cấm quảng cáo khuyến mại
thuốc lá hoàn toàn sẽ giảm 7-16% tiêu dùng
thuốc lá – tính riêng so với các biện pháp
PCTH thuốc lá khác (WHO).
Người tiêu dùng được biết các thông tin chính
xác về sản phẩm mà họ sử dụng, những hậu


cung ứng trên thị trường Việt Nam tại thời
điểm quảng cáo”.

quả đối với sức khỏe, tính gây nghiện và nguy
cơ bệnh tật, tử vong từ việc sử dụng các sản
phẩm thuốc lá:
In cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh sẽ giúp
tránh được khoảng 300-700 ca tử vong sớm
mỗi năm trong nhiều thập kỷ (WHO, 2006).
In cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh tại Việt
Nam có chi phí thấp nhất trong các biện pháp
phòng, chống tác hại của thuốc lá và hiệu quả

lại rất cao (Viện Chiến lược Chính sách Y tế).
Theo kết quả tổng hợp từ báo cáo MPOWER
của WHO (2009), hiệu quả truyền thông của
cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh là rất tốt
(Braxin, Canada, Singapore,…)

Nghị
định
số • Tun truyền, tư vấn về việc cai nghện thuốc
77/2013/NĐ-CP
ngày
lá tại các cơ quan, trường học, Bệnh viện.
17/7/2013 của Chính phủ
quy định chi tiết thi hành
Luật phịng chống tác hại
thuốc lá

Tính khả thi cao: Cán bộ cũng như người dân
có nơi hỗ trợ kiến thức, kinh nghiệm giúp việc
cai thuốc lá trở nên dễ dàng và đạt hiệu quả tốt
nhất
Đã triển khai tại nhiều cơ quan, đơn vị trên cả
nước

Điều 23 đến điều 27 Nghị • Xử phạt các hành vi vi phạm về:
Một số quy định có tính khả thi cao, tuy nhiên
định số 176/2013/NĐ-CP
chế tài xử phạt còn nhẹ, cả nể, mới chỉ phạt
• Địa điểm hút thuốc lá.
ngày 14/11/2013 của

hành chính và cịn mang tính hình thức.
Chính phủ quy định xử • Bán thuốc lá, ghi nhãn, in cảnh báo sức khỏe
phạt về phịng chống tác
trên bao bì thuốc lá.
hại thuốc lá.
• Cai nghiện thuốc lá.


• Các hành vi vi phạm khác.

Nghị
định
số • Các điều khoản về trồng, mua bán, sản xuất
67/2013/NĐ-CP
ngày
nguyên liệu thuốc lá.
27/6/2013 của Chính phủ
Có tính thực thi cao. Tuy nhiên các chế tài xử
quy định chi tiết một số • Các điều khoản về sản xuất sản phẩm thuốc lá.
phạt còn nhẹ, mang tính hình thức. Việc thực
điều và biện pháp thi
• Kiểm sốt sản lượng thuốc lá tiêu thụ trong thi pháp luật cịn hạn chế.
hành Luật phịng chống
nước cơng bố sản lượng thuốc lá được phép
tác hại thuốc lá về kinh
doanh thuốc lá.
sản xuất và nhập khẩu.
Nghị định 176/2013/NĐ- • 04 địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong
CP quy định xử phạt vi
nhà và trong phạm vi khn viên:

phạm hành chính trong • Bệnh viện, trạm y tế;
lĩnh vực y tế
• Trường học, trừ trường cao đẳng, học viện;
• Nơi chăm sóc, ni dưỡng vui chơi, giải trí

dành riêng cho trẻ em;
• Khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao.
• 03 địa điểm cấm hút thuốc lá hồn tồn trong

nhà:
• Cơ quan, cơng sở, nơi làm việc;
• Trường cao đẳng, đại học, học viện
• Địa điểm cơng cộng.
• Hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm nêu
trên bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ
100.000 đồng – 300.000 đồng.
• Mức phạt nêu trên cũng được áp dụng đối với

người bỏ mẩu, tàu thuốc lá không đúng nơi
quy định khi hút thuốc lá tại những địa điểm

Tính khả thi vừa phải: Hạn chế người hút
thuốc lá tại nơi đơng dân cư, giúp người dân
có được một mơi trường khơng khói thuốc
Chưa xử phạt được nhiều vì nhiều lý do
Chế tài xử phạt cịn nhẹ, mang tính hình thức,
chủ yếu là phạt hành chinh


được phép hút thuốc lá

Nghị định 106/2017/NĐ- • Kinh doanh thuốc lá là ngành, nghề đầu tư
CP sửa đổi Nghị định
kinh doanh có điều kiện.
67/2013/NĐ-CP hướng • Tổ chức, cá nhân sản xuất, mua bán sản phẩm
dẫn và biện pháp thi hành
thuốc lá; chế biến, mua bán nguyên liệu
Luật phòng, chống tác hại
của thuốc lá về kinh
thuốc lá và đầu tư trồng cây thuốc lá phải có
doanh thuốc lá
giấy phép theo quy định.
• Kể từ 1/11/2017, các quán trà đá vỉa hè bán
thuốc lá phải có giấy đăng ký ngành nghề

Khả thi về mặt lý thuyết nhưng chưa khả
thi về mặt thực tế: Kiểm soát được số lượng
thuốc lá được sản xuất cũng như được tiêu thụ
Hạn chế việc tiếp cận thuốc lá một cách dễ
dàng của người tiêu dung
Khó kiểm soát, xử phạt nếu vi phạm trên thực
tế

kinh doanh bán lẻ sản phẩm thuốc lá.
• Hồn thiện các văn bản hướng dẫn.
• Thực hiện nghiêm các quy định tại các đơn vị, cơ

quan của ngành Y tế.
• Nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ y tế

Quyết định số 5281/QĐBYT Ban hành kế hoạch

thực hiện Công ước
khung về kiểm soát thuốc
lá trong ngành y tế.

trong việc tuyên truyền cho người bệnh, người
nhà người bệnh và cộng đòng về tác hại thuốc
lá. Tư vấn giúp những người đang hút thuốc lá
bỏ thuốc lá.
• Xây dựng kế hoạch phối hợp với các Bộ, Ban,

ngành, các cơ quan đoàn thể trong việc triển
khai các hoạt động Phòng chống tác hại cua
Thuốc lá.

• Tính khả thi cao, tuy nhiên việc triển khai

thực hiện chưa quyết liệt và chưa triệt để.


Quyết định số 229/QĐ- • Giảm nhu cầu sử dungj thuốc lá nhằm giảm
TTg ngày 25/1/2013 ngày
mức cung cấp các sản phẩm thuốc lá tiêu thụ
25/11/2013 của Thủ
tướng Chính phủ Phê
Tính khả thi cao.
tại Việt Nam.
duyệt “Chiến lược quốc
gia Phịng chống tác hại • Tăng cường cơng tác truyền thơng duy trì mơi
thuốc lá đến năm 2020”
trường khơng khói thuốc lá.

Chỉ thị số 05/CT-BYT • Thanh tra Bộ Y tế tổ chức kiểm tra việc thực Một số quy định có tính khả thi cao, tuy nhiên
ngày 28/5/2013 của Bộ
hiện Luật phòng chống tác hại thuốc lá tại các chế tài xử phạt hành chính cịn nhẹ mang
trưởng Bộ Y tế về việc
tăng cường thực thi
tính hình thức.
một số nơi trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Thông tư liên tịch số
05/2013/TTLT-BYT-BCT
Ngày 08/2/2013 của Bộ Y
Có tính khả thi cao: Tăng kiến thức về tác
tế và Bộ Công thương
hại của thuốc lá đối với người dân. Từ đó,
• Hướng dẫn việc ghi nhãn và in cảnh báo sức
hướng dẫn việc ghi nhãn,
giảm số lượng tiêu thụ thuốc lá. Gây hiệu ứng
khỏe trên bao bì thuốc lá.
in cảnh báo sức khỏe trên
tâm lý trực tiếp với người sử dụng thuốc lá và
bao bì thuốc lá do Bộ
những người xung quanh
trưởng Bộ Y tế - Bộ Cơng
Thương ban hành
Thơng tư 147/2013/TT- • Hút thuốc lá trên máy bay kể cả thuốc lá điện
BTC quy định quản lý và
tử trên máy bay sẽ bị phạt từ 03 – 05 triệu
sử dụng kinh phí từ ngân
đồng.
sách nhà nước thực hiện
cơng tác phịng, chống

tác hại của thuốc lá do Bộ
Tài chính ban hành

Tình hiệu quả cao: Giúp cho người dân hạn
chế được việc lạm dụng thuốc lá nói chung
hay thuốc lá điện tử nói riêng trên các phương
tiện đi lại công cộng



2

Phân tích mối quan tâm, quyền lực và quan điểm của các bên liên quan đối với chính sách góp phần giải quyết
thực trạng hút thuốc lá tại Việt Nam

Sau khi phân tích và thống nhất các bên liên quan đối với chính sách góp phần giải quyết thực trạng hút thuốc lá tại Việt
Nam, nhóm phân tích các bên liên quan dựa trên 3 khía cạnh là mức độ quan tâm tới vấn đề chính sách, quyền lực mức độ
ảnh hưởng và quan điểm đối với chính sách. Cách chấm điểm theo thang điểm 5 cụ thể như sau:
*Mức độ 1 – 5: Không quan tâm đến Rất quan tâm;
**Mức độ 1 – 5: Rất không ảnh hưởng đến Rất ảnh hưởng;
***Mức độ 1 – 5: Rất không ủng hộ đến Rất ủng hộ

STT

Bên liên quan

Mối quan tâm đến vấn đề Quyền lực/
Quan điểm đối với chính sách
chính sách
Mức độ ảnh hưởng phòng, chống tác hại thuốc lá

(1 - 5)***
(1 - 5)*
(1 -5)**

Nhóm quản lý/chỉ đạo thực hiện
1

Chính phủ

2 điểm: Chính phủ quan tâm
tới cơng tác chăm sóc, nâng cao
sức khỏe và chất lượng cuộc
sống của nhân dân. Tuy nhiên,
bên cạnh các vấn đề về phòng
chống tác hại thuốc lá, Chính
phủ cịn nhiều vấn đề nóng hổi,
bất cập khác cần quan tâm và
cân nhắc ưu tiên giải quyết

5 điểm: Mức độ ảnh 4 điểm: Mức độ ủng hộ cao với
hưởng rất cao vì các chính sách khả thi, hiệu quả
Chính phủ là nơi ra
các chính sách, có
tính chất quyết định

2

Bộ Y tế và các đơn vị 5 điểm: BYT rất quan tâm đến 5 điểm: Mức độ ảnh 5 điểm: Hồn tồn ủng hộ. Các
trực thuộc
việc chính sách triển khai hiệu hưởng cao vì đây là chính sách thực hiện tốt sẽ giúp



3

quả, khả thi. Khi chính sách
được thực hiện tốt, nâng cao
sức khỏe nhân dân sẽ giảm
gánh nặng và chi phí cho ngành
y tế

đơn vị trực tiếp ra ngành đạt được mục tiêu bền
chính sách và triển vững, nâng cao chất lượng
khai thực hiện theo ngành y tế.
ngành dọc

UBND các tỉnh, thành 2 điểm: Cũng quan tâm tới
phố trực thuộc trung nâng cao sức khỏe nhân dân,
ương
tuy nhiên còn nhiều vấn đề ưu
tiên khác cần quan tâm

4 điểm: có chức năng 3 điểm: Ủng hộ mức trung
quản lý trên địa bàn bình
các tỉnh, thành phố,
tuy nhiên trên thực tế
UBND giao cho SYT.
Một vài địa phương
có phân bổ một phần
kinh phí của tỉnh,
thành phố cho các

hoạt động phòng
chống tác hại của
thuốc lá

4

Sở Y tế các tỉnh, thành 5 điểm : là đơn vị được UBND
phố trực thuộc trung và BYT giao quản lý trực tiếp,
ương
quan tâm tới vấn đề nâng cao
sức khỏe nhân dân trên địa bàn

5 điểm :
hưởng lớn
dựng và
chính sách
bàn

Có
tới
thực
trên

ảnh 5 điểm : Ủng hộ hồn tồn
xây chính sách
thi
địa

5


Các Trung tâm Kiểm 5 điểm: Quan tâm cao vì đây là
sốt bệnh tật tỉnh, đơn vị trực tiếp thực hiện, báo
Trung tâm y tế dự cáo kết quả thực hiện
phòng tỉnh

4 điểm: Có ảnh 5 điểm: Hồn tồn ủng hộ
hưởng mức tương đối,
đạo thực hiện, ban
hành hướng dẫn, tập


huấn
6

Trung tâm y tế các 5 điểm: Đơn vị trực tiếp triển 3 điểm: Khơng có 4 điểm: Ủng hộ chính sách
quận, huyện, thị xã
khai thực hiện, quản lý các nhiều ảnh hưởng
Trạm y tế xã, phường, thị trấn,
thực hiện truyền thông

7

Các tổ chức quốc tế
(WHO,
Tổ
chức
Atlantic
Philanthropies, Quỹ từ
thiện
Bloomberg,

ROCKEFELLER,
Health Brigde,…)

5 điểm: Các tổ chức quốc tế,
đặc biệt là những tổ chức làm
chun về phịng chống tác hại
thuốc lá, có chiến lược hoạt
động cụ thể trong lĩnh vực kiểm
sốt tình trạng hút thuốc lá trên
tồn cầu

4 điểm: Có ảnh 5 điểm: Ủng hộ hồn tồn
hưởng tương đối lớn
vì có nguồn quỹ hỗ
trợ các nước bằng các
dự án phịng chống
tác hại thuốc lá

Nhóm trung gian/phối hợp
8

Bộ Thông tin và 2 điểm: Quan tâm nội dung phối
Truyền thông, Bộ Văn hợp theo kế hoạch, đề án. Cịn
hóa – Thể thao và du nhiều vấn đề khác cần quan tâm
lịch, Đài Truyền hình
Việt Nam, các cơ quan
báo chí

4 điểm: Truyền thơng 3 điểm: Mức độ ủng hộ trung
hiệu quả tạo ảnh bình

hưởng tích cực tới dư
luận và tăng tính khả
thi của chính sách

9

Bộ Giáo dục và Đào 4 điểm: Quan tâm đến việc thực 3 điểm: Mức độ ảnh 5 điểm : Ủng hộ hoàn tồn
tạo
hiện chính sách tại các đơn vị hưởng trung bình
chính sách
trường học, cơ sở giáo dục nhằm
bảo vệ sức khỏe cho học sinh

10

Bộ Kế hoạch và Đầu 2 điểm: Quan tâm đến việc bố trí 4 điểm: Có ảnh 3 điểm: Ủng hộ mức tương đối
tư, Bộ Tài chính
kinh phí, quản lý sử dụng kinh hưởng lớn do đây là


phí.

đơn vị vị vận động,
bố trí, phê duyệt kinh
Cịn nhiều vấn đề khác cần quan
phí cho các chính
tâm hơn
sách, kế hoạch
11


Bộ Lao động thương 2 điểm: Còn nhiều nội dung khác
binh xã hội; Bộ Giao cần quan tâm hơn, phòng, chống
thông vận tải; Bộ Tài tác hại thuốc lá chỉ mang tính chất
ngun
và
Mơi phối hợp
trường; Bộ Cơng an

3 điểm: Ảnh hưởng 3 điểm: Mức độ ủng hộ trung
trung bình, có trách bình
nhiệm chỉ đạo triển
khai tại các đơn vị
trực thuộc

12

Bảo hiểm xã hội Việt 3 điểm: Quan tâm tới các chính
Nam
sách liên quan đến bảo hiểm, chi
trả cho người bệnh, đặc biệt là
những bệnh liên quan đến nguyên
nhân hút thuốc lá

3 điểm: Phối hợp 3 điểm: Ủng hộ trung bình
triển khai sử dụng
Bảo hiểm y tế để duy
trì quản lý, tư vấn,
điều trị các bệnh do
hút thuốc lá gây ra
cho bệnh nhân


13

Các tổ chức xã hội 4 điểm: Quan tâm đến các chính
khác (sinh viên các sách về cấm hút thuốc lá, bởi vì
trường Đại học, Đồn nhóm thanh niên là nhóm quan
thanh niên, nhóm trọng được quy định trong Luật
nghệ sĩ,…)
phịng chống tác hại thuốc lá.
Ngồi ra, các nhóm người nổi
tiếng, người có ảnh hưởng trong
xã hội… cũng quan tâm vì có thể
ảnh hưởng đến hình ảnh của họ
trong đời sống

3 điểm: Có ảnh 5 điểm: Ủng hộ hồn tồn
hưởng tương đối bởi
vì đây là những tổ
chức gần gũi với
thanh niên và có ảnh
hưởng lớn trong xã
hội


14

Các chuyên gia độc 4 điểm: Các chuyên gia độc lập
lập quốc tế và trong quốc tế và trong nước (trong các
nước
lĩnh vực y tế, kinh tế…) tương đối

quan tâm đến các chính sách về
thuốc lá vì hiện này vấn đề này
đang rất được quan tâm và có ảnh
hưởng trong nhiều lĩnh vực trong
cuộc sống

4 điểm: Có ảnh 5 điểm: ủng hộ hồn tồn
hưởng tương đối đến
chính sách vì họ cũng
hoạt động trong các
lĩnh vực mà chính
sách thuốc lá có ảnh
hưởng

Nhóm hưởng lợi
13

Người khơng hút 4 điểm: Quan tâm tới chính sách,
thuốc lá, người thân là đối tượng hưởng lợi.
của những người có
hút thuốc lá

1 điểm: Khơng có
nhiều vai trị trong
ban hành, thực thi
chính sách

4 điểm: Mức độ ủng hộ tương
đối cao do được bảo vệ và nâng
cao sức khỏe của bản thân, gia

đình, tuy nhiên cũng tùy nhận
thức, mối quan tâm của từng
người

Nhóm phản đối
14

Bộ Cơng thương

4 điểm: BCT quan tâm đến việc 3 điểm: Mức độ ảnh 2 điểm: Ủng hộ ở mức ít do có
triển khai các chính sách do có tác hưởng trung bình
tác động trực tiếp đến quan
động trực tiếp đến ngành công
điểm phát triển kinh tế để mang
nghiệp sản xuất thuốc lá, tuy
lại cuộc sống tốt đẹp cho mọi
nhiên bên cạnh đó cũng cịn nhiều
người
vấn đề khác để quan tâm

15

Các công ty, nhà máy, 4 điểm: Quan tâm tới chính sách, 3 điểm: Mức độ ảnh 1 điểm: Không ủng hộ đặc biệt
doanh nghiệp, cơ sở đặc biệt là các nội dung liên quan hưởng tương đối. Có là các chính sách ảnh hưởng
sản xuất, kinh doanh đến phòng chống tác hại thuốc lá thể có các hoạt động, trực tiếp tới lợi ích


thuốc lá

vì các chính sách này ảnh hưởng vận động tác động

trực tiếp đến lợi ích của nhóm
tiêu cực hoặc kéo dài
việc ban hành, thực
thi chính sách

16

Người trồng cây thuốc 4 điểm: Quan tâm đến các chính
lá
sách đặc biệt là các chính sách về
sản xuất, kinh doanh thuốc lá vì
có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích
của nhóm

1 điểm: Khơng có
mức độ ảnh hưởng
nhiều vì đây là những
hộ dân bình thường

2 điểm: Tương đối khơng ủng
hộ vì ảnh hưởng đến lợi ích của
họ, tuy nhiên nếu có chính sách
chuyển đổi kinh doanh hợp lý
thì họ sẽ chấp nhận

17

Những người nghiện 4 điểm: Quan tâm tới chính sách,
thuốc lá
đặc biệt là các nội dung liên quan

đến hạn chế mua bán, sử dụng
thuốc lá vì các chính sách này ảnh
hưởng trực tiếp đến lợi ích của
nhóm

1 điểm: Khơng có
nhiều vai trị trong
ban hành, thực thi
chính sách

1 điểm: Khơng ủng hộ đặc biệt
là các chính sách ảnh hưởng
trực tiếp tới lợi ích (chính sách
tăng thuế thuốc lá, hạn chế bán
thuốc lá,…)