<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

PHÒNG GD-ĐT CAM LỘ
<b>TRƯỜNG THCS LÊ LỢI</b>

<b>SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM</b>

<b>HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM THÍ NGHIỆM</b>

<b>TRONG GIỜ HỌC VẬT LÍ LỚP 6</b>

<b> </b>

<b>A-ĐẶT VẤN ĐỀ</b>

<b>I-LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:</b>
<b>1/ Lý do khách quan</b>:

Vật lý học là cơ sở của nhiều ngành kỹ thuật quan trọng, sự phát
triển của khoa học Vật lý gắn bó chặt chẽ và có tác động qua lại, trực tiếp
với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Vì vậy, những hiểu biết và nhận thức
Vật lý có giá trị lớn trong đời sống và trong sản xuất, đặc biệt trong cơng
cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ngày nay việc nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những
vấn đề được quan tâm hàng đầu trong xã hội. Trong bối cảnh toànn ngành
giáo dục và đào tạo đang nổ lực đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) theo
hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong họat động học tập
mà phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của giáo viên trong việc chỉ
đạo, tổ chức họat động học tập nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục
tiêu dạy học.

Nghị quyết Trung Ương 2 khóa VII đã khẳng định “phải đổi mới
phương pháp giáo dục đào tạo ,khắc phục lối truyền thụ một chiều ,rèn luyện

thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương
pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại của quá trình dạy học, đảm bảo điều
kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh…”

Luật Giáo dục, điều 24.2 “ Phương pháp giáo dục phổ thơng phải
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với
từng đặc điểm của từng lớp học, môn học ,bồi dưỡng phương pháp tự học,
rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

việc đổi mới PPDH nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở trường
THCS.

<b>2/ Lý do chủ quan : </b>

Bản thân là giáo viên dạy môn Vật lý cho nên việc tổ chức cho học sinh
làm thí nghiệm trong giờ học Vật lý là vấn đề cần thiết trong việc học nhóm
của HS nhằm để nâng cao chất lượng giáo dục.

Qua việc nghiên cứu giảng dạy trên lớp cũng như những kinh
nghiệm của những giáo viên khác nhằm đưa ra những phương pháp thích
hợp trong việc tổ chức cho HS làm thí nghiệm trong giờ Vật lý.

Như vậy, với những lý do nêu trên và từ tình hình thực tế của việc dạy và
học Vật lý ở trường THCS hiện nay. Là giáo viên dạy môn Vật Lý tôi quyết
định nghiên cứu việc Tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm trong giờ học
<i><b>Vật lý lớp 6 để tìm hiểu và đóng góp một phần nhỏ của mình vào việc nâng </b></i>
cao chất lượng giáo dục và cũng nhằm rút kinh nghiệm cho bản thân để việc
giảng dạy môn Vật lý được tốt hơn trong việc đổi mới PPDH ở trường phổ
thông THCS.

<b> </b>

<b>B-GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ</b>

<b> I/ Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu</b>

-Tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm trong giờ học Vật lý lớp 6.
-Học sinh lớp 6A,6B,6C, Trường THCS Lê Lợi Cam Lộ - Quảng Trị.
<b> II- Thời gian nghiên cứu</b>

- Đề tài thực hiện từ tháng 9 năm 2009đến tháng 03 năm 2010.
<b>III -Phương pháp nghiên cứu</b>

-Phương pháp mô tả.
-Phương pháp quan sát.

-Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh.
<b>IV - Cơ sở lí luận</b>

Vật lý học là cơ sở của nhiều ngành kỹ thuật quan trọng. Mơn Vật Lý có
mối quan hệ gắn bó chặt chẽ, qua lại giữa các mơn khác. Việc tổ chức dạy
học Vật lý THCS cần rèn luyện cho học sinh đạt được:

 Kỹ năng quan sát các hiện tượng và q trình vật lý để
thu thập thơng tin và các dữ liệu cần thiết.

 Kỹ năng sử dụng các dụng cụ đo lường Vật Lý phổ
biến, lắp ráp và tiến hành các thí nghiệm đơn giản.

 Kỹ năng phân tích, xử lý các thơng tin và các dữ liệu
thu được từ các quan sát hoặc thí nghiệm.

 Kỹ năng vận dụng các kiến thức để giải thích các hiện
tượng Vật Lý đơn giản để giải quyết một số vấn đề trong thực tế cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

 Khả năng đề xuất phương án thí nghiệm đơn giản để
kiểm tra dự đoán hoặc giả thiết đã đề ra.

 Kỹ năng diễn đạt rõ ràng, chính xác bằng ngôn ngữ
Vật Lý.

Khối lượng nội dung của tiết học Vật Lý được tính tốn để có thời
gian dành cho các hoạt động tự lực của học sinh và đáp ứng những yêu cầu
sau:

 Tạo diều kiện để cho học sinh có thể quan sát trực tiếp các hiện
tựơng Vật Lý.

 Tạo diều kiện để cho học sinh thu thập và xử lý thông tin, nêu
ra được các vấn đề cần tìm hiểu.

 Tạo điều kiện để cho học sinh trao đổi nhóm, tìm phương án
giải quyết vấn đề, tiến hành thí nghiệm , thảo luận kết quả và rút ra những
kết luận cần thiết.

 Tạo điều kiện để cho học sinh nắm được nội dung chính của bài
học trên lớp.

<b> V-Cơ sở thực tế và thực trạng của việc tổ chức cho học sinh lớp 6 làm</b>
<b>thí nghiệm vật lí.</b>

1- Đặc điểm tình hình trường:

- Trường THCS Lê lợi có cơ sở vật hất đảm bảo phục vụ tốt cho việc giảng
dạy và học tập của giáo viên và học sinh. Phịng học bộ mơn đạt chuẩn,
khơng gian thống mát và sạch sẽ.

- Học sinh đa phần các em chăm ngoan, chịu khó trong học tập, địa phương
và gia đình rất quan tâm.

2- Thực trạng :

- Trường có đội ngũ giáo viên dạy mơn vật lí có trình độ chuyên môn vững
vàng, say mê công việc và thương yêu học sinh.

- Mơn vật lí là mơn học thực nghiệm vì vậy hầu hết các bài học đều có làm
thí nghiệm đẻ rút ra kết luận, xây dựng kiến thức bài học.

- Học sinh lớp 6 đầu cấp còn rất nhiều mới lạ với cấp học mới(THCS), đặc
biệt trong các thí nghiệm vật lí, các em chưa có kĩ năng lắp ráp dụng cụ thí
nghiệm để tiến hành các thí nghiệm đơn giản. Cách thức tổ chức hoạt động
nhóm, chủ động các nhiệm vụ của mình cịn rất nhiều hạn chế.

- Qua quá trình quan sát và theo dỏi trong các tiết dạy nhận thấy các em lớp
6 với kĩ năng lắp ráp các dụng cụ thí nghiệm thao tác thực hiện các thí
nghiệm và xử lí và báo cáo kết quả rất hạn chế.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Tổ chức HS làm thí nghiệm Vật lý chủ yếu trong các hoạt động
nhóm, nhằm rèn luyện cho HS kĩ năng sử dụng các dụng cụ đo lường Vật lý
phổ biến, lắp ráp và tiến hành các thí nghiệm đơn giản, kĩ năng phân tích và
xử lí các thơng tin, các dữ liệu thu được từ thí nghiệm.

Qua thí nghiệm học sinh có thái độ trung thực, tỉ mỉ, cẩn thận,
chính xác trong thực hành thí nghiệm.

Làm thí nghiệm là một hoạt động không thể thiếu trong nhiều giờ
học Vật lý. Khi làm thí nghiệm thành cơng thì HS cơ bản đã nắm được kiến
thức, nội dung của bài học. Muốn làm thí nghiệm thành cơng cũng khơng
phải chuyện dễ vì mơn Vật lý có nhiều thí nghiệm, mỗi bài học có một kiểu
thí nghiệm khác nhau. Giáo viên phải suy nghĩ xem mình phải chuẩn bị
những gì cho thí nghiệm ở bài học này và những gì cho thí nghiệm ở bài học
khác, nhưng tổ chức cho HS làm thí nghiệm ở những bài học khác nhau
cũng có những đặc điểm chung:

1. <i><b>Chuẩn bị:+ HS: tổ chức HS làm thí nghiệm chủ yếu trong</b></i>
hoạt động nhóm nên GV có thể chia lớp thành 4 _6 nhóm nhỏ (tùy tình hình
cơ sở vật chất trường, lớp), có phân cơng cụ thể cho từng thành viên trong
nhóm như phân cơng nhận và thu dọn lại dụng cụ thí nghiệm của nhóm.
Phân cơng thư ký để ghi kết quả thí nghiệm, phân cơng chịu trách nhiệm
trình bày kết quả thí nghiệm …. Trong nhóm, mỗi thành viên thực hiện một
công việc cụ thể.

+ GV phải chuẩn bị sẵn đầy đủ các đồ dùng, dụng cụ cần
thiết cho từng thí nghiệm ở các nhóm. Chuẩn bị sẵn mẩu báo cáo.

2. <i><b>Giới thiệu đồ dùng: GV giới thiệu và cách sử dụng từng đồ</b></i>
dùng có trong thí nghiệm hoặc qua hình vẽ HS nêu được các đồ dùng cần
thiết trong thí nghiệm hoặc HS có thể tự đề xuất phương án làm thí nghiệm
để giải quyết một vấn đề nào đó.

3. <i><b>Giáo viên có thể làm mẫu cho HS xem: Có những thí</b></i>

nghiệm tương đối khó thực hiện, GV có thể làm trước cho HS xem trước các
bước hoặc có những đồ dùng các em chưa từng thực hiện thì GV cũng có thể
thao tác cho HS thấy.

4. <i><b>Tiến hành thí nghiệm: Các nhóm HS đồng loạt tiến hành</b></i>

thí nghiệm theo sự hướng dẫn của GV. Từng thành viên trong nhóm thực
hiện nhiệm vụ của mình như đã phân cơng trong nhóm, thời gian thực hành
cho mỗi thí nghiệm giáo viên thơng báo chụ thể hiệu lệnh của giáo viên dứt
khoát.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

6. <i><b>Lớp thảo luận thống nhất: Sau khi các nhóm trình bày kết</b></i>
quả thí nghiệm GV cho cả lớp cùng thảo luận kết quả từ đó đi đến thống
nhất chung về kết quả thực hiện được.

Hầu hết các tiết học vật lí 6 đều có tổ chức làm thí nghiệm các bài đo độ
dài, đo thể tích, đo khối lượng giáo viên phải giáo dục cho các em về trung
thực trong đọc, báo cáo các kết quả thí nghiệm.Các bài có sử dụng lắp các
giá thí nghiệm đay là học sinh đầu cấp mới làm quen với phương pháp học
mới nên còn nhiều bở ngở.

<b>VII-Một số minh họa:</b>

<b>Bài 7 TÌM HIỂU KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC</b>

Đối với bài này học sinh phải thực hiện 4 thí nghiệm, có những thí nghiệm
phức tạp như phải lắp các giá thí nghiệm, gắn lò xo lá tròn vào giá TN và
máng nghiêng.

GV tiến hành các bước sau để hoàn thành tốt tiêt dạy:

-Chuẩn bị các dụng cụ thí nghiệm cho hs phải đảm đủ cho các nhóm<b>, </b>chất
lương dụng cụ đảm bảo. GV tiến hành làm thử các dụng cụ thí nghiệm.
- Giới thiệu các dụng cụ thí nghiệm : Đối với bài này các dụng cụ ác em đều
đã biết, riêng máng nghiêng các em mới lần đầu làm quen nên giới thiệu cụ
thể hơn.

- GV yêu cầu học sinh nêu phương án thí nghiệm, sau đó thống nhất
phương án thí nghiệm .

- GV hướng dẫn cụ thể nhiệm vụ trong q trình tiến hành thí nghiệm, ở bài
học này để đảm bảo thời gian, học sinh tiến hành thực hện 4 thí nghiệm để
kiểm ta khi có một lực tác dụng vào một vật thì làm cho vật biến đổi chuyển
động hoặc làm cho vật biến dạng.

<b>NHỮNG ĐIỀU LƯU Ý, NHỮNG KẾT LUẬN THƠNG QUA VIỆC</b>
<b>LÀM THÍ NGHIỆM:</b>

 Việc cho học sinh làm thí nghiệm rất quan trọng, nên giáo
viên phải tổ chức cho học sinh làm đều đặn và thường xuyên, từ đó tạo cho
các em thói quen tốt trong khi làm thí nghiệm. Nhất là đối với chương Nhiệt
học trong vật lí 6, nếu các em được thường xun làm thí nghiệm thì các em
sẽ thành thạo trong cách lắp các dụng cụ thí nghiệm làm cho giáo viên đỡ
vất vả nhiều trong khâu hướng dẫn ở những tiết sau, các em có thói quen và
kĩ năng về xử lí các kết quả thí nghiệm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

phải biết tổ chức hợp lý mới có kết quả tốt, phải chọn những dụng cụ sao
cho hạn chế rất ít những sai số khơng cần thiết.

C-PHẦN KẾT LUẬN:

<i><b>*Kết luận:</b></i>

Để nâng cao chất lượng của việc dạy và học mơn Vật Lí ở trường
THCS , thì việc tổ chức cho học sinh làm thí nghiệm là rất cần thiết và có
vai trị quan trọng, quyết định đến chất lượng dạy và học của mơn Vật Lí.
Làm những thí nghiệm từ đơn giản đơn giản đến phức tạp giúp học sinh nắm
vững, đào sâu, mở rộng kiến thức, từ đó nâng cao chất lượng học tập mơn
Vật Lí của học sinh.

Qua tìm hiểu tình hình thực tế ở các tiết có làm thí nghiệm cho thấy
học sinh rất ham thích làm thí nghiệm, cũng chính vì sự ham thích đó mà có
một số em hay tị mị sử dụng các dụng cụ thí nghiệm để làm những cơng
việc khác ngồi mục đích u cầu của bài thí nghiệm Do đó cần phải quan
tâm đến việc làm thí nghiệm của học sinh ở các nhóm nhất là cho học sinh
biết rõ được mục đích thí nghiệm.

Giáo viên muốn dạy được tốt, nâng cao chất lượng học tập của học
sinh thì trường phải có phịng thí nghiệm, thực hành, giáo viên phải làm thí
nghiệm thử đi thử lại nhiều lần, kỹ càng trước khi lên lớp. Muốn vậy giáo
viên phải không ngừng học hỏi nâng cao kiến thức, kĩ năng, thao tác thực
hành vững vàng … để nâng cao chất lượng giảng dạy của mình.

<i><b>*Ý kiến đề xuất:</b></i>

Giáo viên muốn tổ chức việc làm thí nghiệm cho học sinh được
tốt thì phải có sử chuẩn bị tốt trước khi lên lớp. Muốn vậy giáo viên phải
không ngừng học hỏi nâng cao kiến thức, kĩ năng, thao tác thực hành vững
vàng … để nâng cao chất lượng giảng dạy của mình.

Đối với nhà trường cần trang bị đầy đủ phương tiện cũng như

những trang thiết bị dạy học đầy đủ hơn, phải có phịng thí nghiệm, thực
hành dành riêng cho bộ môn Vật lý để giáo viên đở mất thời gian trong
việc chuẩn bị trước khi lên lớp từ đó nâng cao chất lượng học tập của học
sinh hơn nữa.

Cam thủy;Ngày 25/10/2010

</div>

<!--links-->