B×a
CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến: Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực
của học sinh lớp 6 trường THCS

Họ và tên: ..........................
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS .................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
............, ngày 16 tháng 01 năm 2021
BÁO CÁO SÁNG KIẾN
Đề nghị Hội đồng sáng kiến thành phố...................xét, công nhận
năm học 2020 - 2021
I. SƠ LƯỢC LÍ LỊCH
- Họ và tên: ......................
- Ngày tháng năm sinh: ..................
- Trình độ chun mơn nghiệp vụ: ..............................
- Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên
- Quyền hạn, nhiệm vụ được giao: Giảng dạy môn Âm nhạc.
II. NỘI DUNG
1. Tên sáng kiến:
Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường
THCS.....................

2. Thực trạng nhiệm vụ:
Âm nhạc là nghệ thuật của âm thanh có tính truyền cảm trực tiếp, gồm âm
thanh của giọng hát và âm thanh của các loại nhạc cụ. Âm nhạc xuất hiện từ rất
lâu đời và gắn bó mật thiết với con người từ nhỏ cho đến suốt cuộc đời. Loài
người đã sử dụng âm nhạc như một phương tiện để làm cho đời sống tinh
thần phong phú, góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Vậy muốn nghe và hiểu được âm nhạc thì mỗi người phải thường xuyên
học tập và tiếp xúc với loại hình nghệ thuật này. Trong trường THCS mơn âm
nhạc gồm 3 phân môn như đã giới thiệu ở trên trong đó có phân mơn Tập đọc
nhạc là một phân mơn quan trọng. Vì thơng qua phân mơn này bước đầu hình
thành cho học sinh tập nghe và ghi cao độ, trường độ với những âm hình giai
điệu, tiết tấu thật đơn giản. Giúp học sinh hiểu được bản chất của TĐN là quá
trình khám phá ra giai điệu bản nhạc.
2
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

Dạy Tập đọc nhạc ở trường THCS nhằm giúp cho học sinh biết và nhớ
được tên các nốt nhạc, đọc được đúng cao độ, trường độ và thể hiện một cách
có diễn cảm bài nhạc, biết cách gõ đệm nhằm phát triển khả năng nghe và
cảm thụ Âm nhạc cho học sinh. Ngoài ra phân mơn TĐN cịn giúp học sinh
phát triển tai nghe, cảm thụ về âm thanh, tư duy sáng tạo, hỗ trợ việc học hát
và phát triển năng khiếu âm nhạc của các em.
Đọc nhạc rất quan trọng, nó có ý nghĩa trong việc học và cảm nhận âm
nhạc. Đây là một trong những hoạt động quan trọng nhất để phát triển năng
lực âm nhạc của học sinh, bởi nó địi hỏi các em phải có tai nghe, nắm vững tên
nốt nhạc, có khả năng giải mã và khám phá về giai điệu, có cảm nhận về âm
thanh và biết thể hiện đúng về cao độ, trường độ, sự ngắt nghỉ…Nội dung này là

một thách thức không nhỏ đối với việc học âm nhạc của học sinh phổ thơng vì
thế kĩ năng đọc nhạc cần dạy một cách từ từ để dần trở nên quen thuộc.
Đặc biệt ở học sinh THCS, đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm
tâm sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em
đã thể hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút.
Một số em đã tỏ ra khơng thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát hay một
bài TĐN trước tập thể lớp…Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong nhiều năm qua,
đặc biệt là tình hình và kết quả trong học kỳ I vừa qua tôi nhận thấy rằng việc
tạo cho học sinh hứng thú trong học tập đối với phân môn TĐN là một điều hết
sức cần thiết. Từ đó tơi mạnh dạn trình bày phương pháp giảng dạy của mình để
các thầy, cơ và các bạn đồng nghiệp tham khảo.
Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng
TĐN cho học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập
đối với phân môn đọc nhạc, làm cho quá trình học tập của các em trở nên tự
giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích, bồi dưỡng cho các em tinh thần học
tập, mạnh dạn trước tập thể, tạo được hưng phấn đồng đều giữa các em để có
được sự hịa đồng trong nhận thức và học tập. Bất kỳ mơn học nào cũng có khả
năng gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói
chung và mơn âm nhạc ở trường THCS là nguồn cảm hứng, là sự kích thích, sự
say mê học tập của học sinh nhưng khơng phải dạy như thế nào cũng gây được
hứng thú cho học sinh - đặc biệt là học sinh ở bậc THCS. Xuất phát từ thực tế hiện
nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức,
giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, việc tạo hứng thú học tập cho các em có
vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả chất lượng dạy học .
2.1. Về phía nhà trường.
3
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........


* Thuận lợi: Âm nhạc là một mơn học độc lập trong chương trình THCS.
Dạy và học nghiêm túc, có kiểm tra, có đánh giá cuối năm và kết quả là một
trong những tiêu chuẩn để xét lên lớp hay tốt nghiệp bậc học.
- Nhà trường và BGH quan tâm thường xuyên.
- Có máy tính, máy chiếu, bảng tương tác, máy tính bảng, loa, mic để
phục vụ dạy học.
- Nhà trường có kết nối mạng internet, tất cả các phòng học đều được
trang bị máy chiếu thuận lợi cho việc tìm kiếm thơng tin phục vụ giảng dạy.
- Giáo viên nắm chắc về chuyên mơn, tích cực tìm tịi, nghiên cứu những
phương pháp mới để vận dụng trong q trình giảng dạy.
* Khó khăn: Cơ sở vật chất cho việc dạy và học âm nhạc của nhà trường
chưa đầy đủ, ngồi đàn organ (khơng có giá trị sử dụng). Nhà trường khơng có
một số phương tiện, đồ dùng, tranh ảnh để phục vụ cho việc dạy học bộ mơn âm
nhạc nếu có nhưng cịn thiếu và hầu như khơng cịn giá trị sử dụng.
- Sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác rất hiếm. Giáo viên phải tự
tìm tài liệu, sưu tầm đồ dùng dạy học. Trong khi đó yêu cầu của bộ mơn lại cần
phải có những trang thiết bị hiện đại (video, đàn, đĩa nhạc…) để phục vụ cho việc
dạy và học.
2.2. Về phía học sinh.
* Thuận lợi: Học sinh ngoan, đa số các em rất u thích mơn Âm nhạc.
Đặc biệt là phân môn học tập đọc nhạc. Học sinh cảm nhận giai điệu các bài tập
đọc nhạc qua nhạc cụ khá tốt. Thực hiện các bài tập đọc nhạc với đàn, với nhạc
đệm hoặc đĩa tương đối tốt.
* Khó khăn: Đối với HS trường THCS.................... nói riêng và học sinh
trên địa bàn Phường Yên Thanh nói chung đa phần các em là con em nông thôn,
điều kiện chưa được đầy đủ, việc dành thời gian ôn luyện thêm các mơn văn hố
khác đơi khi cịn chưa đủ điều kiện thì làm gì nói đến chuyện ơn luyện thêm các
mơn khác như Âm nhạc -Mỹ thuật…HS ít được quan tâm, vì thế hiểu biết về âm
nhạc đang cịn hạn chế, chưa sâu rộng, khơng kích thích các em học tập. Đa phần

học sinh bị chi phối, ảnh hưởng về các mơn chính, lo cho kiểm tra, lo đánh giá,
phần nào sao nhãng việc học môn âm nhạc.
3. Lý do chọn sáng kiến:
Luật giáo dục 2005 (Điều 5) quy định: Phương pháp giáo dục phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng
cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lịng say mê học tập và ý chí
4
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

vươn lên. Với mục tiêu giáo dục phổ thông là: Giúp học sinh phát triển tồn diện
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực
cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam
xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân...
Do vậy trong chương trình THCS khơng chỉ chú trọng đến các mơn học
nhiều giờ, mà các mơn học ít giờ như Âm nhạc, Thể dục, Mĩ thuật cũng được
quan tâm và chú trọng.
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan
thông qua sự biểu cảm của âm thanh. Ở nhà trường trung học cơ sở mục tiêu của
việc dạy học Âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề cơ bản về nghệ
thuật âm nhạc để hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học
sinh. Trong những năm gần đây, giáo dục nghệ thuật trong nhà trường phổ thông
đã trở thành một môn học không thể thiếu trong sự nghiệp giáo dục con người
mới Việt Nam phát triển toàn diện. Cùng với các môn học khác, môn học Âm
nhạc trong chương trình THCS nhằm mục đích giáo dục thẩm mỹ, nâng cao đời
sống tinh thần cho lớp trẻ nên đã thu hút được sự chú ý của nhà trường, của học
sinh. Sau nhiều năm thay sách giáo khoa, chương trình Âm nhạc ở THCS đã
được triển khai đồng bộ từ lớp 6 đến lớp 9 đã phần nào đáp ứng được nhu cầu

của nhà trường phổ thông và của xã hội. Mặc dù cũng cịn có một vài ý kiến trái
ngược nhau, nhưng nhìn chung nội dung của chương trình SGK Âm nhạc THCS
đã thể hiện được những tiêu chí giáo dục thẩm mỹ hết sức cụ thể, có tính khoa
học và liên ngành cao. Có lẽ, chưa có thời điểm nào mà các trường phổ thông lại
hăng hái đăng ký tham gia giờ dạy tốt, giáo viên dạy giỏi mơn Âm nhạc như giai
đoạn hiện nay. Điều đó chứng tỏ sự định hướng đúng đắn của Đảng và nhà nước,
sự quan tâm của Bộ giáo dục đào tạo cũng như các sở, ngành địa phương đối với
môn học này. Vì thế đã khơi dậy được niềm tự tin, lịng yêu nghề, sự nhiệt tình
phấn đấu của những giáo viên giảng dạy âm nhạc. Môn Âm nhạc trong trường
THCS không nhằm đào tạo những người làm nghề Âm nhạc, những diễn viên,
những nhạc sĩ, ca sĩ…Bằng ngôn ngữ và đặc thù riêng của âm nhạc, nó khơng
chỉ mang lại những xúc động, niềm vui sướng trong cuộc sống tinh thần mà còn
giúp các em mở rộng tầm hiểu biết về thế giới xung quanh. Thông qua âm nhạc
giúp các em có thêm nghị lực vươn tới những ước mơ cao đẹp, biết ghét bỏ và
loại trừ những thói hư tật xấu, biết yêu cuộc sống và yêu lao động, yêu trường
lớp, u thầy cơ, có tình thân ái với bạn bè. Thông qua môn học để tác động
vào đời sống tinh thần của các em góp phần cùng với mơn học khác thực hiện
mục tiêu giáo dục của nhà trường phổ thông cũng như mục tiêu của bậc học.
Muốn làm được điều đó nhất thiết các em phải được tiếp cận với Âm nhạc
5
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

đích thực, bản thân các em phải là người trực tiếp tham gia các hoạt động âm
nhạc. Việc dạy Âm nhạc ở trường THCS sẽ trang bị cho các em những kiến
thức kĩ năng giúp khơi dậy sự say mê, sáng tạo trong hoạt động. Âm nhạc làm
cho đời sống tinh thần của các em thêm phong phú. Giáo dục phổ thông nhằm
giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng những nâng cao hiểu biết về kiến

thức văn hóa mà cịn phát huy năng lực cảm thụ âm nhạc, làm cho đời sống tinh
thần thêm phong phú, lành mạnh tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển
năng khiếu, góp phần phát triển tồn diện và hài hịa tính cách của các em.
Đặc biệt là giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông là một trong
bốn mặt giáo dục quan trọng nhất: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Cái đẹp trong nghệ
thuật âm nhạc xuất phát từ tác phẩm, từ nghệ thuật trình diễn tạo nên những hình
tượng âm nhạc có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ làm rung động lòng người,
hướng con người đến Chân - Thiện - Mĩ.
Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật đòi hỏi sự hứng
thú cao. Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện
khắc phục khó khăn tiếp nhận kiến thức mới. Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học
sinh THCS là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động ham thích ca hát. Nếu giáo viên gây
được hứng thú trong bài dạy sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp
thu bài học một cách có hiệu quả. Từ thực tiễn giảng dạy cũng như thực tiễn của
học sinh nơng thơn ít có điều kiện để tiếp nhận tri thức về âm nhạc, nếu giáo
viên tạo được hứng thú trong giảng dạy và học tập sẽ giúp cho học sinh say mê
và yêu thích mơn học này.
Bản thân tơi là giáo viên được phân công giảng dạy bộ môn, tôi nhận thấy
đại đa số các em học sinh rất thích ca hát nhưng lại ngại Tập đọc nhạc (gọi là
TĐN) Qua thực tế giảng dạy từ những năm học trước, tôi nhận thấy trước một
bài TĐN mới trong chương trình sách giáo khoa Âm nhạc ở trường THCS. Để
các em hiêu, nắm được và thực hiện tốt yêu cầu cảu bài, bản thân tơi phải có một
phương pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt, đơn giản nhưng phải hiệu quả nhất
có thể. Trong chương trình Âm nhạc ở trường THCS ngồi việc học các bài hát,
các kiến thức nhạc lý cơ bản, âm nhạc thường thức...Các em còn được học các
bài TĐN (Lớp 6 học 10 bài TĐN; Lớp 7, 8 học 8 bài TĐN; Lớp 9 học 4 bài
TĐN). Từ những hình nốt đơn giản như: dấu lặng đen, dấu lặng đơn, hình nốt
trắng, hình nốt đen, hình nốt móc đơn các em cịn được học và tìm hiểu hình nốt
móc kép, nốt chùm 3, nốt hoa mỹ, hình nốt đơn chấm dơi, hình nốt móc kép

chấm dơi, dấu luyến, dấu nối...Ngồi những kiến thức cơ bản có trong sách giáo
khoa bậc THCS thì việc rèn luyện khả năng nghe Âm nhạc chuẩn xác, phát triển
6
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

tai nghe cho các em cũng góp phần vào việc giáo dục văn hóa Âm nhạc là việc
rất cần thiết. Những năm trước đây việc dạy Âm nhạc ở các trường phổ thông
đều giao cho giáo viên văn hóa, khơng có giáo viên chun ngành. Bên cạnh đó
đồ dùng dạy học phục vụ cho mơn học Âm nhạc cịn thiếu: chưa có nhạc cụ,
chưa có loa, chưa được trang bị đài, đĩa...Phương pháp học chủ yếu là truyền
khẩu và chủ yếu là học các bài hát chứ rất ít được học các bài TĐN. Từ thực tế
đó và những lý do nói trên, sau hơn 10 năm cơng tác tại trường
THCS.................... Tp ng Bí, bản thân tơi nhận thấy lợi ích của việc học Âm
nhạc ở trường THCS, việc đọc và nghe chuẩn xác các bài TĐN là một trong
những việc hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Vì
vậy nó là động lực giúp tơi đi sâu nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm này. Tôi đã
mạnh dạn chọn đê tài: “Phương pháp dạy tập đọc nhạc phát huy tính tích cực
của học sinh lớp 6 Trường THCS....................”
Giúp giáo viên có những phương pháp dạy tập đọc nhạc hiệu quả nhất để
phát huy tính sáng tạo của học sinh THCS.
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
Trong năm học 2020 - 2021 theo sự sắp xếp của lãnh đạo nhà trường tôi
được phân công trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc ở các khối lớp 6, 7, 8. Vậy
trong đề tài này tôi xin lấy học sinh các khối lớp 6 để làm thực nghiệm.
Trước tiên để đạt được thành cơng trong việc dạy và học thì vào đầu
năm học tôi đã tiến hành khảo sát ở các khối lớp để phân loại chất lượng học
của từng đối tượng học sinh. Từ đó, tìm ra những phương pháp dạy phù hợp

để nâng cao chất lượng dạy phân môn TĐN. Giúp học sinh ngày một u và
thích học phân mơn TĐN hơn.
- Tổng số HS khối 6: (Năm học 2020 - 2021) 158 H/S
Kết quả khảo sát qua các tiết kiểm tra
Lớp

15 phút

45 phút

6A1

93% Đ

97% Đ

6A2

95% Đ

97% Đ

6A3

98% Đ

100% Đ
7

Giáo viên: ............................................



Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

6A4

96% Đ

100% Đ

Đặc biệt ở học sinh THCS, đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm
tâm sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em
đã thể hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút.
Một số em đã tỏ ra khơng thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát hay một
bài TĐN trước tập thể lớp…Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong nhiều năm qua,
đặc biệt là tình hình và kết quả trong học kỳ I vừa qua tôi nhận thấy rằng việc
tạo cho học sinh hứng thú trong học tập đối với phân môn TĐN là một điêù hết
sức cần thiết. Từ đó tơi mạnh dạn trình bày phương pháp giảng dạy của mình để
các thầy, cơ và các bạn đồng nghiệp tham khảo.
Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng
TĐN cho học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập
đối với phân môn đọc nhạc, làm cho quá trình học tập của các em trở nên tự
giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích, bồi dưỡng cho các em tinh thần học
tập, mạnh dạn trước tập thể, tạo được hưng phấn đồng đều giữa các em để giữa
các em có được sự hòa đồng trong nhận thức và học tập. Bất kỳ mơn học nào
cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật âm
nhạc nói chung và mơn âm nhạc ở trường THCS là nguồn cảm hứng, là sự kích
thích, sự say mê học tập của học sinh nhưng không phải dạy như thế nào cũng
gây được hứng thú cho học sinh - đặc biệt là học sinh ở bậc THCS. Xuất phát từ
thực tế hiện nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh tự chủ động

chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, việc tạo hứng
thú học tập cho các em có vai trị rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả
chất lượng dạy học .
Từ khi đổi mới phương pháp dạy Tập đọc nhạc, giáo viên âm nhạc đã có
nhiều cố gắng trong dạy phân môn Tập đọc nhạc. Song một số phương pháp áp
dụng chưa đạt hiệu quả cao, vì vậy làm cho tâm lí giáo viên cũng uể oải và ngại
khi dạy Tập đọc nhạc.
Bản thân một số giáo viên không yêu thích dạy phân mơn Tập đọc nhạc
nên khi lên lớp chỉ dạy truyền khẩu cho học sinh là chính mà khơng hướng dẫn
từng bước cho các em hình thành kỹ năng tìm hiểu và thể hiện bài nhạc. Trong
khi dạy Tập đọc nhạc giáo viên lại bỏ qua bước luyện tập tiết tấu cho học sinh
mà dạy từng câu ngay làm cho những học sinh không vững tiết tấu dễ đọc nhạc
hoặc hát bị cuốn nhịp, sai nhịp. Học sinh khơng u thích phân mơn Tập đọc
8
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

nhạc cùng với cách dạy của giáo viên chưa lơi cuốn, vì thế mà học sinh nhiều
em khơng biết tìm hiểu bài, khơng xác định được phải bắt đầu từ cao độ, trường
độ, tốc độ hay sắc thái để thể hiện bản nhạc. Từ đó gây tâm lí hoang mang, lo
lắng và chán nản mỗi khi nghĩ đến giờ học có phân mơn Tập đọc nhạc. Chất
lượng phân môn TĐN không cao làm ảnh hưởng đến chất lượng chung của môn
học, kéo theo chất lượng học sinh khá, giỏi cịn hạn chế ở mơn Âm nhạc.
Là một giáo viên giảng dạy môn âm nhạc thì trước tiên người giáo viên
phải ln hiểu rằng, mơn âm nhạc trong trường THCS không nhằm đào tạo
những người làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ, ca sĩ...mà
chính là thơng qua mơn học để tác động vào đời sống tinh thần của các em,
góp phần cùng với các môn học khác thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà

trường phổ thông cũng như mục tiêu của bậc học. Nhận thức này hết sức quan
trọng để từ đó định ra nội dung học tập và phương pháp giảng dạy thích hợp.
Để đạt hiệu quả cao trong việc dạy và học âm nhạc trong trường phổ
thơng thì ngồi việc cho HS được hoạt động âm nhạc thông qua các giờ học hát,
phải chú ý cho các em nghe nhạc, khám phá giai điệu, tiết tấu của những bản
nhạc ở phân môn tập đọc nhạc. Qua việc học TĐN, các em sẽ làm quen với nốt
nhạc, từ đó sẽ thuộc tên nốt, cao độ, đồng thời hỗ trợ cho tai nghe, kỹ năng hát,
kỹ năng nhìn cao độ và tên nốt nhạc, rất tốt cho tai, mũi, họng, mắt.
Cần phải giáo dục thị hiếu âm nhạc tốt cho HS để các em biết yêu thích
âm nhạc lành mạnh, giàu tính nhân văn, đậm đà bản sắc dân tộc. Giáo dục thị
hiếu âm nhạc tốt sẽ góp phần làm trong sáng tình cảm đạo đức và làm phong
phú đời sống tinh thần của các em trong hiện tại và tương lai.
5. Mục đích nghiên cứu:
Đối với học sinh THCS hay bất kỳ đối tượng nào khác khi bắt đầu học
nhạc cần phải làm quen với vị trí nốt nhạc, cao độ, trường độ của nốt nhạc.
Điều đó sẽ được khởi đầu từ mơn TĐN. Vì thế phần TĐN ở cấp THCS rất
được coi trọng. Học TĐN các em sẽ biết kết hợp giữa việc học lý thuyết với
thực hành. Vậy để học tốt được phân mơn này thì việc tăng cường về cơ sở
vật chất như: phòng học riêng cách âm, đàn các loại, hệ thống âm thanh,
hình ảnh minh hoạ, băng đĩa, bảng phụ, bộ nhạc cụ gõ…là một việc quan
trọng khơng thể thiếu. Vì đây là những thiết bị rất cần thiết cho việc dạy và
học môn âm nhạc đạt được kết quả tốt.
Môn âm nhạc ở trường THCS được chia thành những phân môn như: học
hát, nhạc lý và tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức. Đây là các phân môn luôn
song song và tồn tại, cùng phát triển trong nghệ thuật âm nhạc. Tất cả đều rất
9
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........


quan trọng, trong đó phân môn tập đọc nhạc (TĐN) cũng được xem là một phần
rất quan trọng trong âm nhạc nói chung và âm nhạc ở trường THCS nói riêng.
TĐN là phân mơn khó. Nó phong phú về kiến thức cũng như thực hành.
Nếu học tốt TĐN sẽ là kiến thức bổ trợ cho các em học tốt các phân môn khác
như: học hát, nhạc lý, âm nhạc thường thức (ANTT) hay rộng hơn nữa là học
đàn, ký âm…Ngồi ra âm nhạc cịn góp phần khơng nhỏ vào việc giáo dục và
hồn thiện nhân cách của học sinh qua 4 mục tiêu: đức, trí, thể, mỹ. Khi học tập
đọc nhạc GV có sử dụng nhạc cụ như: đàn Oocgan, đàn ghi ta, bộ nhạc cụ gõ
như: thanh phách, song loan, trống con, mõ...sẽ kích thích và gây hứng thú cho
học sinh nhiều hơn và quan trọng hơn nữa là nhằm khích thích những HS có
năng khiếu sẽ bộc lộ được bản thân.
- Kiểm tra đánh giá:
Nhằm xác định mức độ đạt được trong việc thực hiện mục tiêu, xác định
địi hỏi tính chính xác, khách quan, cơng bằng. Thơng qua đó cịn nhằm phát
hiện và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu. Xác định nguyên nhân của
những mặt đạt được và chưa đạt được để từ đó đưa ra những giải pháp nhằm cải
thiện, nâng cao chất lượng của việc dạy và học.
- Rút kinh nghiệm:
Để nâng cao chất lượng dạy và học với mơn âm nhạc nói chung và phân
mơn tập đọc nhạc rói riêng. Ngồi việc động viên, khích lệ kịp thời, thúc đẩy
những học sinh có năng khiếu phát huy được khả năng của bản thân, thì việc phát
hiện những lỗi sai của học sinh cũng không kém phần quan trọng. Giáo viên phải
biết làm thế nào để học sinh nhận ra những việc mà bản thân các em làm chưa
đúng. Để từ đó biết rút kinh nghiệm và cố gắng hơn trong học tập. Giúp các em
cảm nhận được những cái đẹp thông qua từng tác phẩm âm nhạc, giáo viên phải
làm thế nào để các em ngày một say mê va u thích mơn học hơn. Về phía giáo
viên cũng phải ln biết hồn thiện bản thân, khắc khục những mặt yếu, để từ đó
đưa ra những phương pháp dạy học đạt hiệu quả cao hơn.
- Biểu dương tuyên truyền:

Học sinh có năng khiếu âm nhạc trước hết phải là những học sinh có niềm
say mê, yêu thích đối với bộ mơn này. Sự say mê ấy phải được biểu hiện thường
xuyên, liên tục và bằng ý thức tự giác trong học tập, như thường xuyên học bài
và làm bài đầy đủ, ln tìm tịi sáng tạo để trình bày được một tác phẩm âm
nhạc ở mức độ hoàn chỉnh nhất đối với học sinh THCS. Đặc biệt phải thể hiện
rõ ý thức trách nhiệm trong các giờ học âm nhạc theo quy định của chương trình
và những bài luyện tập, thực hành rèn luyện kỹ năng đọc nhạc mà giáo viên
10
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

hướng dẫn. Sự say mê sẽ giúp các em chịu khó tìm tài liệu để mở mang kiến
thức, phát huy được trí tưởng tượng, sự liên tưởng để sống sâu sắc hơn với
những cái mình đã đọc. Để thúc đẩy học sinh có niềm say mê với mơn học thì
người giáo viên phải ln biết biểu dương, khích lệ học sinh kịp thời, đúng lúc,
đúng chỗ. Để từ đó học sinh thấy được tầm quan trọng của việc học đối với bộ
môn âm nhạc và có ý thức vươn lên hồn thiện bản thân.
- Khuyến khích bằng cơ sở vật chất:
Về phía học sinh: Để có một tiết học TĐN đạt hiệu quả cao thì việc đầu tư
về cơ sở vật chất là việc làm quan trọng khơng thể thiếu như: phịng học chức
năng, đàn, đài đĩa, tranh ảnh, nhạc cụ gõ… sẽ tạo cho một tiết học âm nhạc thêm
sôi động hơn, quan trong hơn cả là sẽ tạo môi trường để cho những học sinh có
năng khiếu phát huy được khả năng của các em.
Về phía nhà trường và giáo viên: Để cho giờ học âm nhạc nói chung và
phân mơn TĐN nói riêng đạt hiệu quả cao, về phía nhà trường phải thường
xuyên tổ chức chuyên đề, ngoại khóa âm nhạc, những buổi sinh hoạt tập thể, những
cuộc thi tự làm đồ dùng học tập theo từng môn học, tạo điều kiện để các em được
tự làm những đồ dùng phục vụ cho môn âm nhạc như: bộ nhạc cụ gõ (thanh phách,

song loan…) bộ tranh ảnh vẽ về nội dung những bài hát hay bài TĐN. Góp phần
làm phong phú hơn bộ đồ dùng học tập phục vụ cho môn học âm nhạc.
6. Nội dung của sáng kiến:
Người giáo viên muốn có một giờ dạy TĐN tốt trước tiên cần phải nắm
vững được những yêu cầu sau: Phải biết được mục đích, u cầu của bài TĐN
đó là gì. Đó là học sinh phải nắm được giai điệu, tiết tấu và lời ca, đọc đúng
chính xác về cao độ, trường độ, thể hiện đúng sắc thái, tình cảm và biết kết
hợp gõ đệm theo các cách như: nhịp, phách, tiết tấu, âm sắc…
Về giáo án phải đầy đủ, trình bày các bước theo trình tự và khoa học. Chuẩn
bị các đồ dùng cần thiết như: bảng phụ bài TĐN rõ ràng, đàn Oóc gan, các loại
nhạc cụ gõ…các loại tranh ảnh minh họa khi cần thiết.
VD: TĐN số 6: Trời đã sáng rồi - Dân ca Pháp (SGK âm nhạc 6), giáo viên cần
chuẩn bị những tranh ảnh đặc trưng nói về đất nước, con người nước Pháp hoặc
những thơng tin mang tính tượng trưng về đất nước Pháp để phần nào giúp các em
cảm nhận được cái đẹp của đất nước và những người dân Pháp. Từ đó, các em sẽ
cảm nhận và biết cách thể hiện sắc thái, tình cảm khi trình bày bài TĐN.
Điều quan trọng hơn là giáo viên phải vững vàng về kiến thức, có nhiều sáng
tạo trong quá trình giảng dạy làm cho bài giảng thêm phong phú, sinh động.
11
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

Giáo viên cần có phương pháp truyền thụ gắn gọn, đầy đủ, khoa học nhằm
giúp các em tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng nhất. Giáo viên nên có lời nói nhẹ
nhàng, có nét mặt tươi tắn, trang phục gọn gàng, biết cách thu hút và gây được
hứng thú cho học sinh qua cách truyền đạt, luôn làm chủ được kiến thức, biết cách
giải quyết tình huống, thể hiện và tạo ra những điểm nhấn, trọng tâm của bài giảng.
Qua mỗi bài TĐN đều có nội dung liên hệ với thực tế cuộc sống đời thường

để giáo dục cho học sinh luôn hướng tới cái chân, thiện, mỹ.
VD: Bài TĐN số 10: Trích đoạn bài "Con kênh xanh xanh", nhạc và lời Ngô
Huỳnh (SGK âm nhạc 6). Qua bài TĐN này giáo dục các em phải biết đến cảnh
đẹp quê hương đất nước và con người Việt Nam, phải tự hào về quê hương Việt
Nam. Tất cả những hình ảnh đẹp ấy được thể hiện qua giai điệu và lời ca bài
TĐN số 10.
TĐN là phân mơn rất quan trọng trong chương trình âm nhạc ở THCS.
Muốn giảng dạy tốt phân môn này cần làm tốt các nội dung sau: Giới thiệu bài
TĐN, tìm hiểu bài TĐN, luyện tập cao độ, trường độ (tiết tấu), sắc thái, lời ca, tính
nghệ thuật, tính giáo dục.
+ Giới thiệu bài TĐN:
Trước khi giới thiệu GV treo bài TĐN lên bảng hoặc trình chiếu. Sau đó giới
thiệu ngắn gọn về tên, tác giả bài TĐN.
GV cần lưu ý dạy hát thì có thể mở rộng thơng tin về tác giả nhưng dạy bài
TĐN thì khơng nên. HS chỉ cần biết bài TĐN do ai sáng tác, trích từ bản nhạc nào,
không cần những thông tin về tác giả, vì khơng có nhiều thời gian để làm việc đó.
+ Tìm hiểu bài TĐN:
Để tìm hiểu bài TĐN một cách có hiệu quả nhất mà khơng q mất thời
gian, GV nên sử dụng những câu hỏi nhằm giúp HS củng cố thêm về khiến
thức nhạc lí như:
VD: - Bản nhạc được viết ở nhịp nào? Có dùng nhịp lấy đà khơng?
- Trong bài TĐN có sử dụng những kí hiệu âm nhạc nào?
- Bài TĐN có thể chia thành mấy câu?
- Nốt thấp nhất và nốt cao nhất là nốt nào?
- Bài TĐN có những hình nốt nào?
- Qng rộng nhất giữa hai nốt nhạc gần nhau là quãng mấy?
GV cần lưu ý không nên quá sa đà vào việc giải thích tác dụng các kí hiệu
âm nhạc, vì sẽ làm mất thời gian và không cần thiết.
12
Giáo viên: ............................................



Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

+ Về cao độ:
Trong âm nhạc nói chung cũng như TĐN nói riêng cao độ là một trong
những phần quan trọng nhất, nó quyết định tất cả những yếu tố hay, không
hay của một bài hát hay một bản nhạc. Người ta đánh giá cao, thấp ở người
nhạc sĩ là biết chọn cao độ như thế nào, có hiệu quả hay khơng. Nếu ca sĩ hát
mà bị chênh phơ thì khơng gọi là ca sĩ giỏi được. Vì thế ta phải làm mọi
phương pháp tốt nhất để giúp học sinh hát, đọc đúng cao độ của bản nhạc.
Ngoài yếu tố bẩm sinh (năng khiếu) thì việc giáo dục âm nhạc cũng phần
nhiều quyết định khả năng đọc TĐN của học sinh.
Trước tiên ta cần xác định giọng của bài TĐN xem ở giọng gì, cao hay
thấp để từ đó điều chỉnh sao cho phù hợp với tầm cữ giọng của học sinh. Giúp
HS biết được bài TĐN được viết ở nhịp bao nhiêu? Sau khi học sinh trả lời
giáo viên sẽ giải thích lại để học sinh nắm rõ hơn.
Chúng ta nhìn vào hóa biểu, bản nhạc khơng có dấu thăng (#), giáng (b)
nào, ở phía cuối bản nhạc được kết bằng nốt đơ. Như vậy kết luận bản nhạc
được viết ở giọng C (Đô trưởng). Bài TĐN được viết ở Nhịp 4/4.
Hướng dẫn học sinh đọc trục âm của giọng liên quan đến bài TĐN.
GV đàn trục âm 2 - 3 lần chậm rồi đọc mẫu truyền cảm cho học sinh nghe
và cảm nhận cao độ, tiếp theo bắt nhịp cho các em đọc giai điệu đi lên và giai
điệu đi xuống từ 2- 3 lần, điều này giúp học sinh nghe quen các âm và cảm nhận
được cao độ của các nốt trong gam từ đó tạo điều kiện cho các em đọc tốt cao độ
ở phần giai điệu chính. Khi đọc xong trục âm giáo viên nên chỉ vào bảng từng
nốt để học sinh đọc.
Cần chú ý:
- Trước khi cho các em đọc trục âm, giáo viên phải lấy giọng sao cho phù
hợp với tầm cữ giọng của học sinh, cụ thể ở giọng Cdur thì ta để nguyên cao độ.

Bài TĐN số 6: Trời đã sáng rồi - Dân ca Pháp (SGK âm nhạc 6) Khi đọc
gam Cdur thì ta để nguyên Cdur nhưng đọc giai điệu của bài TĐN số 6 thì ta
phải dùng Transpoot tăng lên khoảng + 1, +2 như vậy mới phù hợp với tầm cữ
giọng của học sinh THCS.
+ Về trường độ (tiết tấu):
Trong âm nhạc có nhiều người hát và đọc cao độ rất tốt nhưng về tiết tấu
lại kém, thường bị lệch nhịp, vì thế đối tượng học sinh THCS cũng có rất nhiều
em đọc tốt về cao độ nhưng lại kém về tiết tấu. Bởi vậy khi dạy TĐN gặp
những tiết tấu khó, ta phải chuẩn bị về phương pháp và cách giải quyết.
13
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

Trước khi dạy cho các em đọc TĐN, ta phải viết âm hình tiết tấu chủ đạo
của bài lên bảng (thông thường là tiết tấu câu đầu tiên). Nếu không viết lên
bảng, giáo viên cần chỉ vào bài TĐN để học sinh nhận ra âm hình tiết tấu đó.
Sau đó, giáo viên gõ tiết tấu làm mẫu và hướng dẫn học sinh luyện tập tiết tấu.
Trong chương trình âm nhạc THCS, các bài TĐN thường có cấu trúc chặt
chẽ, gắn gọn và mạch lạc, vuông vắn.
Ở bài TĐN số 3 Thật là hay Nhạc và lời: Hồng Lân (SGK âm nhạc lớp 6)
có âm hình tiết tấu:

Ở âm hình này có nốt trắng độ dài bằng 2 phách. Ta đọc 1 từ (trắng) nhưng
giải thích để học sinh hiểu vẫn vỗ 2 phách bình thường.
Kết thúc phần đọc âm hình tiết tấu, giáo viên cho các em đọc tên nốt trên
khuông nhạc 1→ 2 lần. Đọc bằng cách giáo viên chỉ vào từng nốt nhạc, cho học
14
Giáo viên: ............................................



Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

sinh đọc tên nốt (đọc đồng thanh cả lớp) hoặc có thể gọi 1-2 học sinh đọc cá
nhân và yêu cầu các bạn còn lại quan sát sửa sai.
Ở bài TĐN số 10 Con kênh xanh xanh Nhạc và lời: Ngô Huỳnh (SGK âm
nhạc 6) có âm hình tiết tấu:

Đen

Đen

Đen

Trắng Đen

Trắng Đen

Trắng Đen Trắng

Kết thúc phần đọc âm hình tiết tấu, giáo viên cho các em đọc tên nốt trên
khuông nhạc 1→ 2 lần. Đọc bằng cách giáo viên chỉ vào từng nốt nhạc, cho học
sinh đọc tên nốt (đọc đồng thanh cả lớp) hoặc có thể gọi 1-2 học sinh đọc cá
nhân và yêu cầu các bạn còn lại quan sát sửa sai
+ Luyện đọc tiết tấu
- Có nhiều cách luyện tập, trong đó có 4 cách phổ biến mà giáo viên
thường áp dụng, đó là: đọc tiết tấu, gõ tiết tấu, đọc kết hợp gõ tiết tấu, đọc tiết
tấu kết hợp gõ phách. Tuy nhiên trong mỗi bài Tập đọc nhạc, chỉ nên chọn 1-2
cách luyện tập thích hợp.

- Nếu bài TĐN có tiết tấu khó, GV nên sử dụng cách luyện tập tiết tấu đơn
giản (đọc tiết tấu hoặc gõ tiết tấu).
- Cần cho HS sử dụng tiết tấu đã luyện tập khi tập đọc từng câu.
15
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

+ Tập đọc từng câu:
Nếu chỉ qua bước luyện tập cao độ và luyện tập tiết tấu mà học sinh tự
đọc được giai điệu bài Tập đọc nhạc thì đó là điều lí tưởng, vì như vậy các em
đã thật sự khám phá được giai điệu của bản nhạc. Tuy nhiên đó là nhiệm vụ
khơng khả thi, vì 3 khó khăn: rất hiếm học sinh phổ thơng có khả năng tự đọc
nhạc; bài TĐN mới lạ nên không dễ đọc; thời gian học ngắn (20-30 phút). Để
khắc phục 3 khó khăn đó, sau khi học sinh đã luyện tập cao độ và tiết tấu, giáo
viên có thể dạy các em tập đọc từng câu theo cách sau:
- Giáo viên đàn giai điệu cả bài một lần để học sinh bước đầu hình dung
ra giai điệu, đồng thời giúp các em thấy tự tin hơn.
- Giáo viên dùng nhạc cụ để lấy âm thanh mẫu rồi chỉ từng nốt của câu
1 để cả lớp đồng thanh đọc (sẽ có rất ít học sinh đọc đúng giai điệu theo cách
này, nhưng đây là điều cần làm để tạo cơ hội cho các em được khám phá giai
điệu của bản nhạc). Khi học sinh không đọc được giáo viên đàn giai điệu câu
1vài ba lần yêu cầu học sinh đọc nhẩm theo tiếng đàn rồi bắt nhịp cho học
sinh đọc đồng thanh (giáo viên nghe sửa sai). Sau đó, có thể gọi 1 → 2 học
sinh đọc cá nhân, giáo viên giúp các em sửa chỗ sai (nếu có), sau đó cho học
sinh cả lớp tiếp tục đọc câu 1 sau khi sửa sai. Tương tự như vậy đọc theo kiểu
móc xích cho tới khi hết bài, nếu câu nào giống câu trước thì để học sinh tự
nhận biết và tự đọc. Trong khi đọc từng câu, giáo viên chú ý sửa sai về cao
độ, trường độ và tiết tấu.

VD1: TĐN số 6: Trời đã sáng rồi - Dân ca Pháp (SGK âm nhạc 6). Tôi giới
thiệu về đất nước Pháp thuộc vùng lãnh thổ Châu Âu, họ cũng u thích hịa bình
và tự do chính nghĩa. Những con người nước Pháp họ cũng cần cù lao động và
sánh tạo và họ cũng yêu thích ca hát. Và ở đây họ cũng có những bài dân ca tuyệt
vời. Tơi chuẩn bị những tranh ảnh đặc trưng nói về đất nước, con người nước Pháp
hoặc những thông tin mang tính tượng trưng về đất nước Pháp để phần nào giúp
các em cảm nhận được cái đẹp của đất nước và những người dân Pháp.

16
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

Hình ảnh tháp Eiffel lúc bình minh.

17
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

Để tìm hiểu bài TĐN một cách có hiệu quả nhất mà khơng q mất thời
gian, GV sử dụng những câu hỏi nhằm giúp HS củng cố thêm về khiến thức
nhạc lí như:
VD: - Bản nhạc được viết ở nhịp nào? Cao độ và trường độ?
- Trong bài TĐN có sử dụng những kí hiệu âm nhạc nào?
- Bài TĐN có thể chia thành mấy câu?
- Nốt thấp nhất và nốt cao nhất là nốt nào?
- Bài TĐN có những hình nốt nào?

GV đàn giai điệu cả bài một lần để học sinh bước đầu hình dung ra giai
điệu, đồng thời giúp các em thấy tự tin hơn.

Đơn Đơn Đơn Đơn Đen Đen Đơn Đơn Đơn Đơn Đen Đen
Tôi cho học sinh nhận biết tên nốt trên khuông và cho các em tự đọc
tên nốt (khơng sử dụng đàn). Sau đó tơi cho học sinh đọc gam Cdur và trục
âm theo mẫu.

GV cho học sinh tự tư duy để chia câu ngắn cho phù hợp, sau đó dùng
nhạc cụ để lấy âm thanh mẫu rồi chỉ từng nốt của câu 1 để cả lớp đồng thanh
đọc (sẽ có rất ít học sinh đọc đúng giai điệu theo cách này, nhưng đây là điều
cần làm để tạo cơ hội cho các em được khám phá giai điệu của bản nhạc). Khi
học sinh không đọc được giáo viên đàn giai điệu câu 1vài ba lần yêu cầu học
sinh đọc nhẩm theo tiếng đàn rồi bắt nhịp cho học sinh đọc đồng thanh (giáo
viên nghe sửa sai). Sau đó, có thể gọi 1→ 2 học sinh đọc cá nhân, giáo viên
giúp các em sửa chỗ sai (nếu có), sau đó cho học sinh cả lớp tiếp tục đọc câu
1 sau khi sửa sai. Tương tự như vậy đọc theo kiểu móc xích cho tới khi hết
18
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

bài, nếu câu nào giống câu trước thì để học sinh tự nhận biết và tự đọc. Trong
khi đọc từng câu, giáo viên chú ý sửa sai về cao độ, trường độ và tiết tấu.
+ Tập đọc cả bài:
GV dùng que chỉ bài TĐN để học sinh tập đọc cả bài. GV đệm đàn cho
học sinh đọc cả bài sẽ giúp các em có hứng thú hơn. GV đệm đàn, học sinh đọc
cả bài hòa với tiếng đàn hoặc vừa đọc vừa kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
GV chỉ định một vài HS khá đọc bài, làm mẫu cho các bạn. Để kích

thích học sinh học tập và gây hứng thú cho các em GV có thể tổ chức cho HS
nam thi đọc với HS nữ. Khi học sinh đọc giáo viên nên lắng nghe (không nên sử
dụng nhạc cụ) để phát hiện chỗ sai, hướng dẫn các em sửa chữa.
+ Ghép lời ca:
TĐN ở trường THCS ngoài việc giúp học sinh phát triển tồn diện hơn
góp phần vào mục tiêu phát triển: đức, trí, thể, mỹ, cịn có mục đích rất quan
trọng để áp dụng và học tốt phân môn học hát (thanh nhạc), giúp các em hát
đúng cao độ, trường độ, sắc thái của bài.
Chính vì thế, các bài TĐN ở trường THCS thường trích 1 đoạn của bài hát
nào đó hay bản nhạc ngắn có lời ca. Như vậy, khi đọc nhạc xong giáo viên cho
các em ghép lời ca. Lời ca sẽ giúp các em hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của bản
nhạc hay bài hát. Thường khi đọc tốt TĐN các em sẽ hát tốt lời ca của bài.
Cách ghép lời ca: Giáo viên có thể chia lớp thành các nhóm cho 1 nhóm đọc
nhạc cịn 1 nhóm hát lời, sau đó đảo ngược lại. Cũng có thể cho cả lớp hát luôn lời
ca, nếu sai câu nào giáo viên sửa câu ấy. Thường học sinh sẽ hát sai ở các cao độ
khó, tiết tấu khó mà chúng ta đã gặp ở phần Trường độ, cao độ.
GV có thể chỉ định cá nhân hát lời. Giáo viên hướng dẫn học sinh hát
lời và gõ phách, nhịp, tiết tấu...GV lưu ý nghe sửa sai.
Hoạt động về nhà: Hướng dẫn học sinh tự sáng tác lời ca và tự đề cho
phù hợp với giai điệu bài TĐN số 6.
7. Đánh giá hiệu quả sau khi áp dụng sáng kiến:
Sau một thời gian thực hiện Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích
cực của học sinh lớp 6 trường THCS...................., tôi đã thu được một số
kết quả như sau:
- Kết quả sau khi đánh giá:
Thông qua Phương pháp dạy tập đọc nhạc phát huy tính tích cực, học sinh
được bồi dưỡng, qua đó giúp các em tự tin khi thể hiện trước đám đông. Biết tổ
19
Giáo viên: ............................................



Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

chức một số hoạt động văn nghệ. Học sinh tích cực nhiệt tình, năng động, sẵn
sàng tham gia những hoạt động xã hội, hoạt động tập thể của trường, của lớp vì
lợi ích chung, vì sự trưởng thành và tiến bộ của bản thân. Học sinh mạnh dạn
hơn trong giao tiếp, ứng xử có văn hóa, những thói quen tốt trong học tập, lao
động cơng ích và trong các hoạt động khác. Rèn luyện cho học sinh các kỹ năng
tự tổ chức, kỹ năng điều khiển và thực hiện một hoạt động tập thể có hiệu quả,
kỹ năng nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động.
Học sinh biết tự điều chỉnh kỹ năng hòa nhập để thực hiện tốt các nhiệm
vụ do thầy, cô giáo, do nhà trường hoặc do tập thể lớp giao cho.
- So sánh với cùng kì năm trước:
Với sự áp dụng một số phương pháp nói trên trong học kì I năm học 2020
- 2021. Tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú học tập đối với phân môn Tập đọc
nhạc, các khối lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao: 100% học sinh xếp loại đạt
(Đ), trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm hơn 80%, có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về
bộ mơn.
Kết quả đầu, cuối học kì I năm học (2020 - 2021)
T.Đ

X.L

Đạt

Chưa đạt

Đầu năm

95%


0,5%

Cuối học kì I

99%

0,1%

Đa số cán bộ giáo viên trong nhà trường thấy được tầm quan trọng của
môn Âm nhạc. Các hoạt động đã tổ chức đều hướng tới việc giáo dục Âm nhạc
hiệu quả mang lại rất cao. Học sinh thêm yêu trường yêu lớp và có hứng thú học
tập môn Âm nhạc.
8. Áp dụng vào thực tế.
Sau một thời gian chuẩn bị, nghiên cứu và tiến hành thực hiện đề tài về
“Phương pháp dạy tập đọc nhạc phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6
trường THCS....................”, tơi đã đúc kết được nhiều kinh nghiệm và kết quả
thu được thật khả quan trùng lặp với những gì mà tôi đã vẽ ra trước khi bắt tay
vào thực hiện đề tài.
Tơi nhận thấy rằng Âm nhạc ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nền
giáo dục nước nhà cũng như trong đời sống sinh hoạt hàng ngày. Nếu như trước
đây vẫn cịn có một số giáo viên dạy các bộ mơn khác như: Tốn, Lý, Hóa…và
20
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

một số học sinh vẫn cịn xem thường mơn Âm nhạc, coi nó là khơng quan trọng
và khơng cần thiết trong chương trình đào tạo và giảng dạy thì giờ đây quan

điểm đó đã thay đổi. Họ dần nhận ra rằng Âm nhạc là một thứ không thể thiếu
được trong cuộc sống tinh thần của họ, và rằng việc lồng ghép môn Âm nhạc vào
chương trình giảng dạy, song song với các bộ mơn tự nhiên và xã hội khác đã giúp
cho việc giảng dạy mơn của họ có hiệu quả hơn vì học sinh tiếp thu bài vở nhanh
hơn. Và hiệu quả cũng tương tự như thế đối với học sinh, vì trước hoặc sau những
tiết học căng thẳng, đầy áp lực, các em được xả stress, đầu óc được thư thả, thoải
mái, vì vậy năng suất học tập của các em sẽ càng cao hơn, đạt thành tích tốt hơn.
Những biện pháp này đã tạo một ảnh hưởng rất tích cực trong hoạt động
học tập của học sinh. Sau khi áp dụng sáng kiến trên so với năm học trước kết
quả đạt được của các em như sau:
+ Các em đều yêu thích phân mơn tập đọc nhạc, khơng cịn ngại khi học
phân môn này. Tiết học thu hút 100% học sinh tham gia học tập sôi nổi.
+ Học sinh nhận biết được cao độ, trường độ và biết cách thể hiện một bài
tập đọc nhạc.
+ Học sinh biết cách nghe, thưởng thức, cảm thụ, bình luận và phát biểu
được cảm nhận của mình về những bản nhạc hay, nội dung phong phú.
+ Học sinh có thể tự tìm hiểu bài tập đọc nhạc trước khi lên lớp. Có nhiều
học sinh đạt điểm khá giỏi, đã thể hiện tốt được các yêu cầu của bài như: cao độ,
trường độ, sắc thái…
Như vậy, việc đưa Âm nhạc vào giáo dục là một việc hết sức cần thiết và
quan trọng cần phải phát huy mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai tới. Những
người dạy học, chịu trách nhiệm hướng dẫn và truyền tải nội dung, giá trị giáo
dục các bài hát phải ln tìm tòi, học hỏi, nắm vững kiến thức về Âm nhạc, hiểu
được tâm lý học sinh và nhạy bén, tìm ra những phương pháp dạy mới mẻ, phù
hợp với tâm lý các em, và bắt kịp thời đại. Như vậy, giáo dục mới đạt được hiểu
quả tối ưu, hoàn thành được sứ mệnh cao cả là dẫn dắt và lái con thuyền tri thức
đến đường vinh quang, tươi sáng. Bản thân tơi khơng cịn ngại ngần mỗi khi dạy
Tập đọc nhạc. Chấm dứt tình trạng dạy đọc nhạc truyền khẩu ở một số bài có tiết
tấu và giai điệu phức tạp. Tiết dạy Tập đọc nhạc đã sinh động hơn, hấp dẫn hơn,
gây được nhiều hứng thú trong giờ học đối với học sinh.

9. Thời điểm áp dụng sáng kiến
Từ ngày 07 tháng 9 năm học 2020 - 2021 đến nay.

21
Giáo viên: ............................................


Phương pháp dạy TĐN phát huy tính tích cực của học sinh lớp 6 trường THCS ...........

III. CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP HOẶC VI PHẠM BẢN
QUYỀN
Tôi xin cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
Đề nghị Hội đồng Sáng kiến thành phố...................xét, công nhận./.

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ
HIỆU TRƯỞNG

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

22
Giáo viên: ............................................