<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>CHUYÊN ĐỀ VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI</b>

<b>BÀI 1: SỐ PHẬN CON NGƯỜI</b>

<b>I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Qua bài học, giúp HS: </b>

<b>1. Kiến thức: Hiểu được sự thật khốc liệt của chiến tranh và bản lĩnh vượt lên trên số</b>
phận của người lính Xơ Viết thời hậu chiến.

+ Nắm được nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện và xây dựng hình tượng nhân vật
của truyện ngắn Sơ-lơ-khốp.

<b>2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc-hiểu văn bản tự sự - truyện dịch.</b>

<b>3. Thái độ: Giúp các em có ý chí, nghị lực vượt lên hồn cảnh để đạt được mục tiêu đặt</b>
ra.

<b>II. NỘI DUNG CẦN NẮM:</b>
<b>1. Tác giả: </b>

- Ông sinh ra và lớn lên ở vùng thảo nguyên sông Đông nước Nga  tác phẩm của ông
thẫm đẫm hơi thở và linh hồn của vùng sông Đông, thể hiện sự am hiểu và đồng cảm sâu sắc
với những con người trên mảnh đất quê hương.

- Là tấm gương về sự nỗ lực tự học.

- Là một người tham gia cách mạng khá sớm, từng tham gia cuộc chiến vệ quốc vĩ đại,
ông thấu hiểu được vinh quang và nỗi đau khổ của số phận con người trong chiến tranh cũng
như sau cuộc chiến đó.

 Đặc điểm nổi bật trong chủ nghĩa nhân đạo của Sô-lô-khốp là việc quan tâm, trăn trở

<i>về số phận của đất nước, của dân tộc, nhân dân cũng như về số phận cá nhân con</i>
<i>người.</i>

<b>2. Tác phẩm:</b>

- Truyện ngắn Số phận con người ra mắt lần đầu tiên ở Liên Xô trên hai số báo <i>Sự thật</i>
số ra ngày 31-12-1956 và ngày 1-1-1957. Ý đồ sáng tác của tác giả được ấp ủ trong vịng 10
năm, vì thế chỉ trong 1 tuần lễ ông đã viết xong.

- Là một hiện tượng văn học có tầm cỡ thế giới, thời đại; <i>Số phận con người còn là cột</i>
mốc đánh dấu sự phát triển văn học Nga thế kỉ XX. Truyện có một dung lượng tư tưởng lớn
khiến cho có người liệt nó vào loại tiểu thuyết anh hùng ca.

<i><b>a. Những số phận con người:</b></i>
<i><b> - Xô-cô-lốp:</b></i>

+ Trong chiến tranh: chịu nhiều đau thương, cay đắng: hai lần bị thương, bị bắt làm tù
binh của Đức, vợ và hai con gái chết vì bom của phát xít, cửa nhà tan nát “<i>chỉ còn là một hố</i>
<i>bom”, ngày chiến thắng cũng là ngày nghe tin đứa con trai yêu quý A-na-tô-li tử trận. </i>

+ Sau chiến tranh: Xô-cô-lôp đối mặt với nguy cơ thất nghiệp và trở nên nghiện rượu;
gặp rủi ro, bị thu bằng lái; đau khổ luôn dày vò anh; khiến anh ko thể ở lâu một chỗ.

<i><b>- Bé Va-ni-a:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

 Tiêu biểu cho những người chịu nhiều đau thương, mất mát do chiến tranh gây
<i><b>ra.</b></i>

<i><b>b. Nghị lực vượt qua số phận:</b></i>
<i><b>* Với An-đrây:</b></i>

- Trở về sau chiến tranh là người lao động bình thường.

- Và khi hiểu rõ tình trạng của a hiện tại, anh xúc động, nhận làm cha của
Va-ni-a.

- Vui sướng trong tình cảm cha con, chăm lo cho Va-ni-a từng cái ăn, cái mặc, giấc ngủ.
 Với lòng nhân hậu, Xơ-cơ-lốp tìm mọi cách bù đắp tình cảm cho Va-ri-a, chăm sóc, ấp ủ
như đứa con ruột của mình. An-đrây có được niềm vui bất ngờ “lịng vui ko lời nào tả xiết”,
<i>“trái tim… êm dịu hơn”, vượt qua nỗi cơ đơn.</i>

* Với Va-ni-a: vơ tư, hồn nhiên đón nhận cuộc sống mới trong sự chăm sóc và tình u
thương của An-đrây: Va-ni-a chồm lên ơm hơn anh, ríu rít líu lo vang cả buồng lái…  vẫn
nghĩ anh là cha đẻ.

 Hai trái tim cô đơn lạnh giá nương tựa vào nhau cùng sưởi ấm tâm hồn nhau “Nó áp
<i>sát vào người tơi, tồn thân cứ run lên như ngọn cỏ trước gió. Cịn mắt tơi thì cứ mờ đi, cả</i>
<i>người cũng run lên, hai bàn tay lẩy bẩy”  chỉ có tình thương mới chữa lành vết thương, nhờ</i>
<i>tình thương hai tâm hồn cơi cút mới vượt qua sự cơ đơn.</i>

- Cịn nhiều khó khăn trong cuộc sống: phải lo kiếm kế sinh nhai, phiêu bạt khắp nơi,
nỗi đau không dứt: “Nỗi đau buồn không cho tôi ở lâu mãi một chỗ được”, sự ám ảnh về nỗi
bất hạnh, sự dằn vặt về kí ức cứ đeo đuổi không thể hàn gắn vết thương. Bi kịch sâu sắc
trong số phận của Xơ-cơ-lơp. Đó cũng là tính chất số phận con người sau chiến tranh

 <i><b>Con người bằng ý chí và nghị lực, lịng nhân ái và niềm tin vào tương lai, cần và</b></i>
<i><b>có thể vượt qua những mất mát do chiến tranh và bi kịch của số phận.</b></i>

<i><b>c. Nét đặc sắc về nghệ thuật:</b></i>

- Cốt truyện: truyện xây dựng theo lối truyện lồng trong truyện. Ở đây có hai người kể
chuyện: Ngơi thứ nhất-nhân vật tôi, An-đrây, người thứ hai là tác giả, người thuật câu
chuyện của Xơ-cơ-lơp. Tác giả đã tạo ra hình thức tự sự độc đáo, xen kẽ nhịp nhàng giọng
điệu của người kể chuyện (tác giả và nhân vật chính)

- Tác giả bày tỏ sự thông cảm đặc biệt với nhân vật: khâm phục, tin tưởng, xúc động
trước số phận con người “ Với một nỗi buồn thấm thía, tơi nhìn theo hai bố con”. Nhà văn
khơng tơ hồng hiện thực

- Đoạn trữ tình ngoại đề cuối truyện: là một yếu tố ngoài cốt truyện, có thể lượt bỏ được
song rất đặc biệt: nó là sự giải bày cảm xúc, ấn tượng chủ quan của nhà văn trước những gì
nhà văn phơi bày một cách khách quan trước bạn đọc. thể hiện rõ quan điểm nghệ thuật của
nhà văn: Nghệ sĩ không thể lạnh lùng khi sáng tạo…Khi viết máu nóng nhà văn phải sơi lên”

<b>BÀI 2: ƠNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ</b>
<b>(Trích)</b>

<b>I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Qua bài học, giúp HS: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Hiểu được một cách khái quát ý nghĩa hàm ẩn của truyện ngắm Hê-minh-uê.

<b>2. Kĩ năng: Vận dụng được ngun lí tảng băng trơi của Hê-minh- vào việc tìm hiểu</b>
đoạn trích.

<b>3. Thái độ: Giúp các em biết sống có hồi bão, có ý chí, quyết tâm đạt được ước mơ,</b>
hoài bão của bản thân.

<b>II. NỘI DUNG CẦN NẮM:</b>
<b>1. Tác giả: </b>

- Là nhà văn Mĩ đã để lại dấu ấn sâu sắc trong văn xuôi hiện đại phương Tây, người đã
góp phận quan trọng vào việc đổi mới lối viết truyện và tiểu thuyết.

- Dù viết về bất kì đề tài nào, ơng cũng kiên trì quan niệm nghệ thuật: <i>“Viết một áng</i>
<i>văn xuôi đơn giản và trung thực về con người”.</i>

- Là người đề xướng nguyên lí “tảng băng trôi”, một nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản trong
sáng tạo nghệ thuật.

<b>2. Tác phẩm: </b>

a. HS cần tóm tắt nội dung tác phẩm

b. Về đoạn trích: cần trả lời được cho các câu hỏi 1,2,4 SGK/135. Gợi ý:
b1. Sự lặp lại những vòng lượn của con cá kiếm gợi cho ta:

- Vịng lượn gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành nghề kiên cường: Chỉ bằng con mắt
từng trải và cảm giác đau đớn nơi bàn tay, ông lão ước lượng được khoảng cách ngày
càng gần tới đích qua vòng lượn từ rộng tới hẹp, từ xa tới gần của con cá.

- Vòng lượn vẽ lên những cố gắng cuối cùng nhưng cũng rất mãnh liệt của con cá:
+ Nó cố gắng thốt khỏi sự níu kéo, bủa vây của người ngư phủ.

+ Nó cũng dũng cảm, kiên cường khơng kém gì đối thủ.

- Vịng lượn cũng biểu hiện cảm nhận của ông lão về con cá, tập trung vào hai giác
quan là thị giác và xúc giác.

 Cuộc chiến đấu giữa ông lão và con cá kiếm chưa thưc sự diễn ra mà đó chỉ là cảm
nhận gián tiếp vì Xan - ti - a - go chưa thể nhìn thấy con cá mà chỉ đốn biết nó qua

vịng lượn.

b2. * Cảm nhận về con cá kiếm tập trung vào những giác quan của ông lão bằng thị
giác, xúc giác. Cảm nhận qua xúc giác vẫn có phần gián tiếp (qua sợi dây, qua mũi lao)
nhưng rất mãnh liệt và ngày càng đau đớn.

* Cảm nhận về con cá kiếm gợi lên một sự tiếp nhận từ xa đến gần, từ bộ phận đến
toàn thể:

Trước một con cá lớn như vậy, thoạt tiên ơng lão chỉ nhìn thấy từng bộ phận, chỉ tấn
công được vào từng bộ phận trước khi nó xuất hiện tồn thể trước mặt ơng.

+ “Một cái bóng đen vượt dài qua dưới con thuyền, đến mức lão khơng thể tin nổi
<i>độ dài của nó”.</i>

+ “Cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt đại dương
<i>xanh thẫm”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

b3. * Hình ảnh con cá kiếm trước và sau khi ông lão chiếm được nó:
- Khi chưa bị chế ngự: Nó có vẻ đẹp kì vĩ, kiêu hùng.

→ Biểu tượng cho ước mơ, lí tưởng mà mỗi người thường theo đuổi trong cuộc đời.
- Khi bị chế ngự: Nó mất đi vẻ đẹp mơ hồ, lung linh, trở nên cụ thể hiện thực.

→ Biểu tượng cho ước mơ trở thành hiện thực, khơng cịn khó nắm bắt hoặc xa vời.
* Qua biểu tượng con cá kiếm gợi cho chúng ta bài học cần phải theo đuổi ước mơ và
biến ước mơ thành hiện thực.

</div>

<!--links-->