VIÊM tụy cấp (nội)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.93 MB, 36 trang )
VIÊM TỤY CẤP
VIÊM TỤY CẤP
ĐỊNH NGHĨA:
Là một cấp cứu nội khoa thường gặp
Là q trình viêm cấp tính
Topazian M., Pandol S.J. Textbook of Gastroenterology 5
th
ed. 2009. Chapter 68.
VIÊM TỤY CẤP
Tự miễn
Không rõ NN
Di truyền
Do điều trị
Sỏi mật
Nhiễm trùng
Chuyển hóa
NN khác
Ung thư
Tắc nghẽn
Rượu
Độc chất
Chấn thương
Mạch máu
Khác
Topazian M., Pandol S.J. Textbook of Gastroenterology 5
th
ed. 2009. Chapter 68.
TRIỆU CHỨNG LS
Bệnh sử:
Đau bụng
Buồn nôn, nôn
Khám:
Sốt nhẹ - TB
Nhịp tim nhanh
Hạ HA
Bụng đề kháng thượng vị
Giảm/mất âm ruột
Triệu chứng TDMP (T)
Vàng da nhẹ
Bầm da hông lưng hoặc quanh rốn
CẬN LÂM SÀNG
Amylase máu
Lipase máu
Các dấu ấn viêm: Tăng bạch cầu, Neutrophil-specific elastase, Interleukin-6, CRP
Đánh giá cô đặc máu: Hct
CẬN LÂM SÀNG
X quang: bụng và ngực thẳng
Siêu âm bụng
CT bụng
MRI
ERCP
EUS
Dấu Cullen và Grey Turner
Markus B. et al. The American Journal of Medicine , Volume 122 (4) Elsevier – Apr 1, 2009
Topazian M., Pandol S.J. (2009). Textbook of Gastroenterology 5
Norton J.G. and Phillip P.T. (2012). Harrison’s Principles of Internal Medicine, 18
Hill Companies
th
edition. The McGraw-
th
edition. Blackwell Publishing
VIÊM TỤY CẤP
CHẨN ĐOÁN: 2 trong 3 tiêu chuẩn sau
1.
2.
3.
Các triệu chứng, như đau thượng vị, gợi ý VTC
Amylase hoặc lipase máu > 3 lần giới hạn trên bình thường
Hình ảnh học hướng chẩn đoán VTC, thường dùng siêu âm (độ nhạy 25-50%), CTScan hoặc MRI
1.
2.
Banks P.A. et al. Practice Guidelines in Acute Pancreatitis. Am J Gastroenterol 2006;101:2379–2400
UK Working Party on Acute Pancreatitis. UK Guidelines For The Management Of Acute Pancreatitis. Gut 2005;54 (Suppl III):iii1–iii9. doi: 10.1136/gut.2004.057026
Amylase
Lipase
ULN
100
190
Bắt đầu tăng
Ngày 1
Ngày 1
Về bình thường sau
3 – 5 ngày
Tăng kéo dài hơn
Men tụy có thể khơng tăng trong
•
•
•
•
•
VTC do rượu
Tăng TG
Ung thư tụy
VTC trên VT mạn
Loét thâm nhiễm
CHỈ ĐỊNH CHỤP CT-SCAN
1.
2.
3.
1.
2.
Chẩn đoán xác định khi lâm sàng và XN khơng đủ chẩn đốn
Xác định mức độ nặng, các biến chứng tại tụy và quanh tụy (khi còn đau bụng
hoặc lâm sàng xấu đi sau 48 – 72 giờ)
Hướng dẫn can thiệp qua da (như catheter dẫn lưu ổ dịch)
Bharwani N. et al. Clinical Radiology 66 (2011) 164 -175.
Wu B.U. et al. Current Diagnosis & Treatment: Gastroenterology, Hepatology & Endoscopy 2
nd
ed. 2012. Chapter 25
MỨC ĐỘ VIÊM TỤY CẤP
Nhẹ
Khơng suy tạng
Trung bình
Suy tạng thống qua (hồi phục
trong 48h)
Không biến chứng tại chỗ
Biến chứng tại chỗ hoặc tồn thân
mà khơng suy tạng
Gut 2012;0:1–10. doi:10.1136/gutjnl-2012-302779
Nặng
Suy tạng kéo dài (>48h):
•Suy một tạng
•Suy đa tạng
BIẾN CHỨNG TẠI CHỖ
Tụ dịch quanh tụy cấp
Nang giả tụy
Hoại tử tụy/quanh tụy cấp +/- nhiễm trùng
Hoại tử tụy/quanh tụy có vách +/- nhiễm trùng
BIẾN CHỨNG SUY TẠNG
VIÊM TỤY CẤP
TIÊN LƯỢNG:
Hct > 44% lúc NV và không thể giảm sau 24h
CRP > 150mg/l sau khởi phát 48h
SIRS lúc NV + kéo dài sau 48h: ≥ 2/4 tiêu chuẩn
1.
o
o
o
t > 38 C hoặc < 36 C
2.
Nhịp tim > 90 l/p
3.
Nhịp thở > 20 l/p hoặc PaCO2 < 32 mmHg
4.
3
BC > 12000 hoặc < 4000/mm
VIÊM TỤY CẤP
TIÊN LƯỢNG:
Thang điểm BISAP (Bedside Index of Severe Acute Pancreatitis): Viêm tụy cấp nặng
khi có ≥ 3 tiêu chuẩn sau:
1.
2.
3.
4.
5.
(B): BUN > 25g/dL
(I): Rối loạn tri giác, điểm Glasgow < 15
(S): Hội chứng đáp ứng viêm toàn thân
(A): Tuổi > 60
(P): Tràn dịch màng phổi
VIÊM TỤY CẤP
Trong vòng 48 giờ
TIÊU CHUẨN
GLASGOW
≥ 3đ
Do sỏi
Không do sỏi
Lúc nhập viện
TIÊU CHUẨN
RANSON
≥3đ
Tuổi
> 55
> 70
Bạch cầu maùu
> 16.000/mm
Glucose maùu
> 200 mg/dL
> 220 mg/dL
LDH maùu
> 350 UI/L
> 400 UI/L
AST máu
> 250 UI/L
> 250 UI/L
3
3
> 18.000/mm
Trong 48 giờ đầu nhập viện
Giảm Hct
> 10 %
10 %
Tăng BUN
> 5 mg/dL
> 2 mg/dL
Can xi máu
< 8 mg/dL
< 8 mg/dL
PaO2
< 60 mmHg
-
Mất kiềm
> 4 mEq/L
> 5 mEq/L
Mất dịch
>6L
>4L
APACHE-II
TIÊN LƯỢNG
BÌNH THƯỜNG
VIÊM CẤP
Fig. 1. Normal contrast-enhanced computed
Figure 45.12 Computed tomography scan with intravenous contrast demonstrating moderate
tomogram of the pancreas. Note that the pancreas
acute pancreatitis. The pancreas (arrow) is edematous,
(P) has a uniform enhancement intermediate
but enhances throughout, demonstrating absence of necrosis. There is peripancreatic fl uid
between that of the liver (L) and spleen (S). [1]
and stranding (arrowhead). Gallstones are present in the gallbladder (double arrowhead). [2]
1.
2.
Vege S.S., Baron T.H. Mayo Clinic Gastroenterology and Hepatology Board Review 3
rd
ed. 2008.
Nagar A.B., Pandol S.J. Atlas of Gastroenterology 4th ed. Blackwell Publishing Ltd. 2009.
Figure 45.18 Contrast computed tomography scan of pancreas. (a) Pseudocyst is seen near the tail of pancreas (arrow), the pancreas is seen (arrowhead). (b) Ascites is observed (double
arrowheads) with resolution of pseudocyst following the rare complication of pseudocyst rupture. Pancreas is also seen (arrowhead).
NANG GIẢ
TỤY
Nagar A.B., Pandol S.J. Atlas of Gastroenterology 4th ed. Blackwell Publishing Ltd. 2009.
Pancreatic abscess. Dynamic CECT through the uncinate portion of the pancreas
reveals a 5 cm, irregular, thick-walled, low attenuation fluid collection (arrows)
lying medial to the second portion of the duodenum. The thick wall suggests that
this collection may not represent a simple pseudocyst, however, needle
aspiration of pus is necessary to prove pancreatic abscess. [1]
Pancreatic abscess with a typical enhancing rim and gas locules. [2]
ÁP XE
1.
2.
Baron T.H. The American Journal of Medicine. Volume 102, Issue 6, June 1997, Pages 555–563
Koo B.C., Chinogureyi A. and Shaw A.S. The British Journal of Radiology, 83 (2010), 104–112
