VÀNG DA (nội) (chữ biến dạng do slide dùng font VNI times, tải về xem bình thường)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (516.1 KB, 15 trang )
VÀNG DA
MỤC TIÊU
1 Nêu được phân loại và nguyên
nhân vàng da
2 Biết cách khám 1 BN vàng da
3 Kể được và biện luận được các
XN cần làm trên 1 BN vàng da.
ĐỊNH NGHĨA
Vàng da là tình trạng nhuốm
màu vàng ở mô (da, niêm,
củng mạc mắt) do tăng Bilirubin
máu.
CHUYỂN HÓA
BILIRUBIN
PHÂN LOẠI VÀ NGUYÊN NHÂN
VÀNG DA
PHÂN LOẠI VÀ NGUYÊN NHÂN
VÀNG DA
Vàng da trước gan với tăng chủ yếu
Bilirubin gián tiếp
Tán huyết
Vàng da tại gan
Viêm gan siêu vi cấp, mạn
Viêm gan rượu
Viêm gan tự miễn
Viêm gan do giảm oxy (hypoxic hepatitis)
Tổn thương gan do độc tố
Ung thư tế bào gan
Xơ gan
Vàng da liên quan đến thai kyø
PHÂN LOẠI VÀ NGUYÊN NHÂN
VÀNG DA
Vàng da do tắc mật sau gan
Tắc ống mật chủ do sỏi, u xâm lấn, nhiễm
sán lá gan
Ung thư đường mật
Chèn ép đường mật (ung thư đầu tụy, viêm
tụy)
Viêm đường mật
Tăng bilirubin máu bẩm sinh
Thiếu men Glucuronyl transferase
(HC Gilbert, Crigler-Najjar) tăng chủ yếu Bili GT.
HC Dubin-Johnson do rối loạn bài tiết mật tăng
chủ
yếu Bili TT.
LÂM SÀNG
1- BỆNH SỬ
Phát hiện vàng da, vàng mắt khi nào ?
diễn tiến vàng
da ? triệu chứng đi kèm như đau hạ sườn
P, sốt, sụt cân, phù….?
Hỏi BN có ăn nhiều carrot, cà chua, đu
đủ, vì có thể gây vàng da do lắng đọâng
carotene.
Một số thuốc cũng có thể gây vàng da
như Mepacrine, fluorescein…
Tuy nhiên những trường hợp này không
gây vàng niêm mạc và củng mạc.
1- BỆNH SỬ
Nứơc tiểu có sậm màu không? Vàng
da xuất hiện đồng thời với nước tiểu
sậm màu gợi ý đến bệnh lý gan
mật, vàng da không kèm nước tiểu
sâm màu gợi ý tăng Bili GT thường
gặp trong tán huyết.
Phân có nhạt màu? Hay đi cầu phân
mỡ ? gợi ý tình trạng tắc mật hoàn
toàn.
2 - KHÁM LÂM SÀNG
Vàng da do tăng Bili có nhiều mức độ
khác nhau từ vàng nhẹ đến vàng sậm
như đồng đen.
Trường hợp vàng da nhẹ phải quan sát BN
dưới ánh sáng mặt trời, chú ý những
vùng da mỏng như da mặt, lòng bàn tay.
Khám củng mạc mắt, xem niêm mạc dưới
lưỡi hay sàn miệng có nhuộm màu vàng
không ? .
2- KHÁM LÂM SÀNG
Quan sát nước tiểu có màu
vàng sậm hay không? Lắc lọ
đựng nước tiểu xem có bọt màu
vàng hay không ? (foam test), nếu
bọt có màu vàng chứng tỏ có
Bilirubin trong nước tiểu.
Xem phân có bạc màu không?
3 CẬN LÂM SÀNG
3 -1 XN SINH HÓA GAN MẬT
Bilirubin máu : tăng
Bilirubin TT/ Bili TP
< 20% : tăng chủ yếu bili GT
20-70% : tăng Bili hỗn hợp thường gặp trong vàng
da tại gan
>70% : tăng chủ yếu Bili TT có thể gặp VD tại gan
hay sau gan, vàng da sau gan thường tăng kiểu này.
Phosphatase kiềm : tăng trong ứ mật, tuy nhiên có
thể tăng trong bệnh xương hay có thai.
GGT tăng trong ứ mật.
Bilirubin xuất hiện trong nước tiểu khi tăng Bili TT
Stercobilin trong phân/ 24 giơ ø: giảm khi có tắc
mật
3-2 XN HÌNH ẢNH:
Giúp tìm nguyên nhân vàng da
Siêu âm gan mật
CT scan
MRI đường mật
Chụp mật tụy ngược dòng qua
nội soi
(ERCP)
