1 BS vo tuan khoa
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.19 MB, 27 trang )
Hội nghị Lão khoa – Yasaka Nha Trang 24/10/2020
Đái tháo đường típ 2 khởi phát trẻ
(Young Onset Diabetes – YOD)
BS Võ Tuấn Khoa
Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nhân Dân 115
VN2010233410
Nội dung
• Dịch tễ học về đái tháo đường khởi phát ở
người trẻ (YOD)
• Bệnh sinh và dung mạo của YOD
• Tiếp cận điều trị YOD
Tài liệu tham khảo được cung cấp Bởi báo cáo viên khi có yêu cầu,
Bài trình bày được chuẩn bị với sự hỗ trợ của Novartis
VN2010233410
Thuật ngữ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Childhood onset diabetes
Adolescence onset diabetes
Young onset diabetes (YOD)
< 40 tuổi
Maturity onset diabetes of young
Early onset diabetes
Late onset diabetes
Middle age onset diabetes
Old onset diabetes
Very old onset diabetes
YOD có phải là đại dịch?
Prevalence of young-onset T2DM by geographic region.
AFR, Africa; EUR, Europe; MENA, Middle East and North Africa;
NAC, North America and Caribbean; SAC, South and Central America;
SEA, South East Asia; WP, Western Pacific.
IDF Diabetes Atlas6th edition 2013 and 2017
YOD có phải là đại dịch?
Figure 1:Distribution of the age of diagnosis of diabetes, by country
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 935–43
YOD có phải là đại dịch?
Figure 2: Age-specific incidence of newly diagnosed type 2 diabetes in the UK, per
100 000
Data are for male and female individuals aged younger than 40 years at diagnosis
Diabetes Obes Metab 2013; 15:844–52.
Gánh nặng của YOD
Figure 2:Numbers of adults estimated to have diabetes by World Bank income group in
2011 and 2030, according to age. LIC=low-income countries. LMIC: lower-middle-income
countries. UMIC=upper-middle-income countries. HIC=high-income countries.
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 56–64
YOD có tương tự ĐTĐ típ 2?
Lancet Diabetes Endocrinol 2018; 6: 69–80
YOD: đề kháng insulin, giảm tiết
insulin hay cả hai?
• 14 trẻ vị thành niên ĐTĐ típ 2 và 20 trẻ béo phì
khỏe mạnh làm nhóm chứng
• Dùng hai nghiệm pháp kẹp
– hyperglycemic clamp: đánh giá tiết insulin
– hyperinsulinemic-euglycemicclamp: đánh giá
đề kháng insulin
Diabetes Care 2005; 28:638–44
YOD: đề kháng insulin, giảm tiết insulin
hay cả hai?
Diabetes Care 2005; 28:638–44
YOD: đề kháng insulin, giảm tiết insulin
hay cả hai?
Diabetes Care 2005; 28:638–44
Pediatr Diabetes. 2013 March ; 14(2): 106–111
Key drivers for the development of type 2
diabetes in young people
• Early life determinants
– Maternal undernutrition and over-nutrition
– Post-natal undernutrition
– Exposed to hyperglycaemia in utero
•
•
•
•
•
•
Diet and obesity
Physical activity
Socioeconomic factors
Family history
Female sex and polycystic ovarian syndrome
Non-alcoholic fatty liver disease
Lancet Diabetes Endocrinol 2018; 6: 69–80
Tóm lược #1
• Gánh nặng ĐTĐ típ 2 đang chuyển dịch với gia
tăng nhanh chóng ở trẻ em, trẻ vị thành niên và
người trẻ
• Cơ chế bệnh sinh có thể liên quan chủ yếu đến
mất nhanh chóng chức năng tế bào beta tụy
Dung mạo của YOD
YOD: Young onser diabetes
Kiểm soát đường huyết
P< 0.00001
Tỷ lệ đạt HbA1c<7%
Mean HbA1c
8.4
8.32
27% vs 42%
8.2
8
7.8
7.6
7.4
7.2
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 935–43
7.69
Kiểm sốt chuyển hóa
Young onset diabetes
Late onset diabetes
Number of
patients
Observation
Number of
patients
Observation
LDL (mmol/L)
5888
278 (0.96)
27176
274 (0.93)
Đạt mục tiêu
điều trị ABC
5336
267 (5%)
24341
1704 (7%)
Insulin
7481
1829 (24%)
33538
5178 (15%)
Statins
7481
2347 (31%)
33548
12441 (37%)
Antihypertensive
drugs
7481
2297 (31%)
33548
12879 (38%)
RAS inhibitor
7481
1868 (25%)
33548
9665 (29%)
A: A1c; B: blood pressure; C: Cholesterol
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 935–43
Ngun nhân kiểm sốt chuyển hóa
ở YOD dưới mức tối ưu
• Yếu tố gen làm giảm chức năng tế bào beta
nhanh chóng
• Gia tăng nhu cầu dùng insulin
• Kinh tế xã hội
• Tâm lý
• Hành vi
tuân thủ điều trị kém
kiểm soát kém
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 935–43
Các biến chứng
Young onset diabetes
Late onset diabetes
Number of
patients
Observation
Number of
patients
Observation
Macroalbuminuria
4369
596 (14%)
20446
2343 11%)
Diabetic
retinopathy
6981
1363 (20%)
31365
5714 (18%)
End-stage
renal disease
5672
67 (1%)
25656
239 (1%)
Lancet Diabetes Endocrinol 2014; 2: 935–43
Tóm lược #2
So với ĐTĐ khởi phát muộn, người bệnh ĐTĐ
khởi phát sớm với thời gian ĐTĐ ngắn hơn
• Kiểm sốt đường huyết kém
• Kiểm sốt các yếu tố nguy cơ dưới tối ưu
• Tỷ lệ dùng thuốc bảo vệ cơ quan đích thấp hơn
tăng nguy cơ mắc biến chứng mạn
tăng gánh nặng phòng ngừa và điều trị bệnh
Tiếp cận điều trị cho YOD
Patient
YOD
Clinician
Healthcare
system
Tiếp cận điều trị cho YOD
Người bệnh
• Đặc tính hành vi của người trẻ
– Càm xúc tiêu cực
– Ít thay đổi lối sống
– Tuân thủ điều trị thuốc kém
• Cân nhắc tiếp cận trong điều chỉnh hành vi
người trẻ
– Hỗ trợ tâm lý
– Trao quyền cho người bệnh trong điều trị
Ann. NY Acad. Sci. 1281, 64–91 (2013)
Tiếp cận điều trị cho YOD
Bác sĩ lâm sàng
• Sự trì trệ trong điều trị (clinical inertia)
– Kiểm sốt khơng đủ mạnh các yếu tố nguy cơ
– Không tối ưu hóa kiểm sốt đường huyết đồng thời
ngăn ngừa các biến chứng sớm
• Giải pháp: điều chỉnh guidelines điều trị
–
–
–
–
–
Cá thể hóa can thiệp lối sống
Sáng kiến tại cộng đồng
Thay đổi qui định về dinh dưỡng
Thay đổi qui hoạch đô thi
Sử dụng nhóm thuốc có cơ chế hiệu quả hơn
Lancet Diabetes Endocrinol. 2, 56–64 (2014)
CẬP NHẬT TỪ ADA 2020: phối hợp sớm ở mức khuyến cáo cao nhất
9.6 Liệu pháp phối hợp sớm có thể được xem xét ở một số
người bệnh lúc bắt đầu điều trị để kéo dài thời gian đến
điều trị thất bại. A
Diabetes Care Volume 43, Supplement 1, January 2020
Tóm lược #3
• Tiếp cận điều trị YOD cần hiểu rõ đặc trưng lâm
sàng riêng biệt
• Chú trọng đến can thiệp ngay từ sớm bằng các
chiến lược điều trị hiệu quả nhất
