MỤC TIÊU HỌC TẬP
Sau khi học xong bài này, học viên có khả
năng:
1. Trình bày được mục tiêu và giải pháp thực
hiện chương trình phịng chống bệnh phong
2. Mơ tả được chức năng nhiệm vụ cơng tác
phịng chống bệnh phong ở Tuyến y tế cơ sở

2


DÀN BÀI
1- Mở đầu
2- Phân loại
3- Đặc điểm lây lan
4-Chương trình phịng chống bệnh phong
5- Thực trạng tại VN

3


1- Mở đầu (1)
+ Bệnh phong: bệnh lây mạn tính do Mycobacterium Leprae
+ Ảnh hưởng trên các thần kinh ngoại biên: giảm chức năng
cảm giác và vận động: mắt, bàn tay và bàn chân
+ Hậu quả: suy giảm chức năng cơ thể, giới hạn hoạt động
và cách ly xã hội

4

1- Mở đầu (2)
Trực khuẩn Hansen sau khi được bài xuất ra ngồi
thường chỉ sống thêm 1 ngày, đơi khi 2 ngày -1 tuần
Nhân viên y tế chăm sóc phong, chưa một ai bị lây
bệnh mặc dù không cần và khơng có thuốc gì phịng bệnh

Gerhard Henrik Armauer Hansen (1841 – 1912)
was a Norwegian physician, remembered for his
identification of the bacterium Mycobacterium leprae
in 1873 as the causative agent of leprosy
5


2- Phân loại bệnh phong
Phân loại theo biểu hiện LS: chia thành 2 thể và 2
nhóm như sau:
- Thể phong u (thể L): dát, lan tỏa, thâm nhiễm, u,
thần kinh đơn thuần
- Thể phong củ (thể T): dát, củ nhỏ, củ to, thần
kinh đơn thuần
- Nhóm bất định (I): dát, thần kinh đơn thuần
- Nhóm trung gian hay lưỡng dạng: thâm nhiễm,
các tổn thương khác.
6


7



8


Năm 1936, Hàn Mặc Tử sức khỏe sa sút.
1937 - 1938, ơng lánh bệnh nhiều nơi ở tỉnh
Bình Ðịnh: Xóm Ðộng, Xóm Tấn, Gị Bồi …
08/09/1940, bệnh tình trầm trọng, vào BV
Quy Nhơn, được BS Pháp chẩn đoán bệnh
Phong
20/09/1940, HMT nhập Trại phong Quy
Hòa. Sau 52 ngày được các nữ tu, tận tình
săn sóc, HMT đã mất lúc 5g45 sáng 11/11/
1940, hưởng dương 28 tuổi
HMT khơng chết vì bệnh phong nan y,

vì uống thuốc có độc tố cao sinh
kiết lỵ

9


3- Đặc điểm lây lan
- ít lây: tỷ lệ lây lan giữa những cặp vợ chồng, trong
đó 1 trong 2 người bị bệnh phong chỉ chiếm 3-6%
- lây chậm: Chu kỳ tái sinh của trực khuẩn Hansen là
12-13 ngày. Trong thực tế, thời gian ủ bệnh rất dài, 2-3 năm,
có trường hợp đến 20-32 năm
- khó lây: Tỷ lệ các thể phong lây ở VN khoảng 30%

10



4- Chtrình MT QG phịng chống phong (1)
QUYẾT ĐỊNH Số: 264/2002/QÐ-BYT_ngày 06/01/2002 quy định tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong ở quy mơ cấp tỉnh và
cấp huyện
THƠNG TƯ: 17/2013/TT-BYT- ngày 06/06/2013 - quy định
tiêu chí và hướng dẫn kiểm tra, công nhận loại trừ bệnh phong
ở quy mô cấp tỉnh và cấp huyện
Thơng tư này có hiệu lực thi hành từ 01/8/2013
Quyết định số 264/2002/QĐ-BYT của Bộ Y tế về việc quy
định tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh và cấp
huyện hết hiệu lực kể từ ngày Thơng tư này có hiệu lực
11


12


13


14


15


16



4- Chtrình MT QG phịng chống phong (2)
Mục tiêu của chương trình:
- Giảm tỉ lệ người mắc bệnh
- Giảm tỉ lệ người chết

→ Tiêu chí loại trừ bệnh phong

17


18


19


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
quy định tiêu chí và hướng dẫn kiểm tra, cơng nhận loại trừ
bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh và cấp huyện
Điều 1. Tiêu chí loại trừ bệnh phong
1. Quy mơ cấp tỉnh: Đạt số điểm theo KQ kiểm tra từ đủ
241 điểm trở lên theo Phụ lục 1 và đủ các tiêu chí sau:
a) Tiêu chí 1: Trong 03 năm liên tục tính đến thời điểm kiểm
tra có tỷ lệ lưu hành bệnh phong dưới 0,2/10.000 dân.
b) Tiêu chí 2: Tại thời điểm kiểm tra, tỷ lệ phát hiện người
bệnh phong mới dưới 1/100.000 dân.
c) Tiêu chí 3: Tại thời điểm kiểm tra, tỷ lệ người bệnh phong
mới được phát hiện có mức độ khuyết tật nặng dưới 15%.
d) Tiêu chí 4: Kiểm tra ngẫu nhiên 20% cán bộ xã, phường,
thị trấn (gọi chung là xã): cán bộ Ðảng, chính quyền, đoàn

thể xã, cán bộ y tế và học sinh trung học cơ sở tại xã đạt
100% trả lời đúng các câu hỏi cơ bản trong nội dung tuyên
truyền về bệnh phong
20


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
2. Tiêu chí loại trừ bệnh phong ở quy mơ cấp huyện:
Đạt từ đủ 251 điểm trở lên theo Phụ lục 2 và đủ các tiêu
chí sau:
a) Tiêu chí 1: Trong 03 năm liên tục tính đến thời điểm kiểm tra
có tỷ lệ lưu hành bệnh phong dưới 0,2/10.000 dân.
b) Tiêu chí 2: 100% người bệnh phong khuyết tật được chăm
sóc khuyết tật và phục hồi chức năng.
c) Tiêu chí 3: 100% người bệnh phong được hịa nhập cộng
đồng và khơng có sự phân biệt đối xử, kỳ thị người bệnh
phong.
d) Tiêu chí 4: 100% người bệnh phong nghèo có khuyết tật đặc
biệt nặng hoặc khuyết tật nặng có nhà ở.
21


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
Điều 2. Nguyên tắc áp dụng tiêu chí
1. Tiêu chí loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh được áp
dụng cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chưa
được công nhận loại trừ bệnh phong theo quy định tại Quyết
định số 264/2002/QĐ-BYT ngày 29 tháng 01 năm 2002 của
Bộ trưởng Bộ Y tế về việc quy định tiêu chuẩn loại trừ bệnh
phong ở quy mô cấp tỉnh và cấp huyện.

2. Tiêu chí loại trừ bệnh phong ở quy mơ cấp huyện được áp
dụng cho tất cả các huyện, quận, thị xã thuộc các tỉnh, thành
phố trực thuộc Trung ương trong toàn quốc.

22


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
Điều 3. Kiểm tra, công nhận loại trừ bệnh phong
1. Kiểm tra, công nhận loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh:
a) Kiểm tra:
- Hội đồng kiểm tra loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh
do Bộ trưởng Bộ Y tế quyết định thành lập.
- Thực hiện theo hướng dẫn kiểm tra quy định tại Phụ lục 1
ban hành kèm theo Thông tư này.
b) Công nhận loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh: Sau khi
kiểm tra, Chủ tịch hội đồng có văn bản báo cáo kết quả gửi Bộ
Y tế, kèm theo Biên bản kiểm tra của hội đồng. Bộ trưởng Bộ
Y tế căn cứ kết quả kiểm tra của hội đồng, xem xét ban hành
quyết định công nhận.
23


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
2. Kiểm tra, công nhận loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp huyện:
a) Kiểm tra:
- Hội đồng kiểm tra loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp huyện do
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương quyết định thành lập.
- Thực hiện theo hướng dẫn kiểm tra quy định tại Phụ lục 2 ban

hành kèm theo Thông tư này.
b) Công nhận: Sau kiểm tra, Chủ tịch hội đồng có văn bản báo
cáo kết quả gửi UBND tỉnh, kèm Biên bản kiểm tra của hội đồng.
Chủ tịch UBND tỉnh, căn cứ kết quả kiểm tra, ban hành quyết
định công nhận.
24


THÔNG TƯ Số: 17/2013/TT-BYT - 06 / 06 / 2013
Điều 4. Điều khoản thi hành
1. Thơng tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/08/2013.
QĐ số 264/2002/QĐ-BYT ngày 29/01/2002 v/v quy định
tiêu chuẩn loại trừ bệnh phong ở quy mô cấp tỉnh và cấp
huyện hết hiệu lực kể từ ngày Thơng tư này có hiệu lực.
2. Cục Quản lý khám, chữa bệnh chịu trách nhiệm tổ chức
triển khai thực hiện Thông tư này./.

25