ĐẶC điểm bộ máy TIÊU hóa TRẺ EM (NHI KHOA)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.52 MB, 36 trang )
ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU
SỰ TẠO KHUẨN Ở RUỘT SAU SINH
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC MEN TIÊU HĨA
VAI TRỊ CỦA SỮA MẸ
TRONG BẢO VỆ NIÊM MẠC RUỘT
1/37
2/37
3/37
Miệng răng:
Xương hàm ít phát triển → hốc miệng sơ sinh nhỏ.
Niêm mạc mềm, nhiều mạch máu nhưng khô → dễ tổn
thương + nấm.
Tuyến nước bọt sơ sinh chưa biệt hóa tốt → nước bọt
ít + chất lượng kém.
4/37
Miệng răng:
Động
tác bú: p/x nguyên phát → p/x có điều kiện.
Răng sữa:
Bắt
Từ
đầu mọc tháng thứ 6 đến tháng 24.
6 tuổi: thay bằng răng vĩnh viễn.
Từ tháng 4 - 5: kích thích của mầm răng → hay nhểu
nước bọt.
5/37
Thực quản:
Sơ sinh: nở rộng phần dưới, vách mỏng.
Cơ vịng thực quản dạ dày đóng chưa chặt → trẻ < 1
tuổi hay trào ngược DD-TQ → biến chứng tại chỗ và
tồn thân nếu khơng xử trí kịp thời.
6/37
Kích thước thực quản tham khảo khi đặt ống
thơng:
Tuổi
Đường kính (cm)
< 2 tháng
0,8 – 0,9
2 – 6 tháng
0,9 – 1,2
9 – 18 tháng
1,2 – 1,5
2 – 6 tuổi
1,3 – 1,7
Chiều dài
1/5 chiều dài cơ
thể + 6,3 cm
7/37
Dạ dày:
Sơ sinh:
Nằm
ngang.
Dung
Nhu
tích 30-25 ml; 150 ml lúc 3 tháng, 250 ml lúc 1 tuổi.
động như người lớn (sơ sinh cứng).
Thời gian sữa mẹ ở dạ dày: 2h – 2h30’, sữa bò 3-4h.
8/37
Ruột:
Tỉ lệ chiều dài ruột/chiều cao trẻ em > người lớn.
Manh tràng ngắn, di động → dễ xoắn khi vị trí màng
treo ruột bất thường.
Van hồi manh tràng: chống trào ngược đại tràng -
ruột non. Không có → rất dễ nhiễm trùng tiêu hóa.
Trực tràng: tổ chức mỡ lỏng lẻo → dễ sa (lỵ, ho gà).
9/37
10/37
Mới sinh, gần như vô khuẩn.
Từ ngày 3 sau sinh, ↑ đáng kể.
Số lượng + chủng loại ∈ vị trí ống tiêu hóa, chế độ
ăn (chủ yếu), mơi trường ngồi, độ trưởng thành
trẻ sơ sinh.
Dạ dày luôn vô trùng.
Ruột non, thường < 104 ; sau van Bauhin, có thể
1010 -1011.
11/37
Trẻ bú mẹ: nhiều Bifidus (B. lactis acrogenes, B.
acidophilus); bú sữa bò: nhiều E.coli,
Enterococci.
Trẻ nằm viện lâu,sử dụng kháng sinh kéo dài:
nguy cơ enterobacteries kháng thuốc.
Trẻ đẻ non: vi khuẩn gây bệnh > vi khuẩn không
gây bệnh.
12/37
Vai trị:
Nếu đa số là Bifido bacteria có nhiều thuận lợi:
↓ dị ứng: chàm sữa, hen, dị ứng thức ăn….
↓ nhiễm trùng đường ruột.
Tham gia tổng hợp vitamine B, K.
13/37
Phân:
Phân su:
Tháng
Ngạt
thứ 4 bào thai, bài tiết 1-2 ngày sau sinh.
lúc sinh → phân su trong nước ối (±).
Phân trẻ bú mẹ: mùi chua, vàng sệt, 4-5 lần/ngày.
Phân trẻ bú sữa bò đặc: mùi thối, có khn, lượng
nhiều, số lần ít hơn.
14/37
15/37
Dạ dày:
Bài tiết acid:
Ngay
Sau
Đẻ
sau sinh = ½ trẻ 2 tuổi.
2 tuổi = người lớn (0,19 - 0,42 mEq/kg/h).
non < 32 tuần: kém hơn.
Yếu tố nội tại: bài tiết đủ và sớm ngay sau sinh.
Pepsine bài tiết kém hơn trẻ lớn và người lớn nhưng
cũng đủ tiêu hóa sữa bú vào.
16/37
Tụy:
Tụy ngoại tiết:
Tam
cá nguyệt thứ 3 thai kỳ (= ½ lúc sinh).
Tuần
đầu ở trẻ non 34 tuần và đủ tháng: 0,5ml/kg/h;
0,9ml/kg/h lúc 1 tháng; 3 - 5ml/kg/h trẻ lớn.
Chất
lượng dịch tụy thay đổi theo tuổi.
17/37
Tụy:
Men α amylase:
Khơng
Bắt
có vài tuần đầu sau sinh
đầu tăng từ 6 tháng, hoàn chỉnh sau 3 tuổi.
Men tiêu hóa protides:
Khơng
Tiêu
có trypsine lúc mới sinh, < 2 tuổi rất ít.
hóa protides chủ yếu nhờ dịch vị và các men ruột.
18/37
Tụy:
Men lipase:
Rất
thấp sau sinh, nhất là đẻ non, tăng dần khi lớn, hoàn
thiện sau 3 tuổi. Tuy nhiên sơ sinh có khả năng hấp thu 9096% chất béo.
Mức độ hấp thu chất béo còn tùy loại thức ăn.
Chất béo sữa mẹ hấp thu tốt hơn sữa bò → bú sữa bò
→ suy dinh dưỡng, rối loạn hấp thu (±).
19/37
Ruột:
Lactase:
Trong
bào thai, cực đại gần lúc sinh; đẻ non trong vài ngày đầu
có thể kém tiêu hóa lactose, hồi phục (+).
Giảm
tạm thời khi ruột bị tổn thương : viêm dạ dày ruột do sieu
vi
Peptidase ruột non: giúp hấp thu gần như toàn bộ albumine
đưa vào.
Khả năng hấp thu Cascine kém hơn: 6g/ngày sơ sinh;
20g/ngày trẻ 5 tháng tuổi.
20/37
Gan:
Muối mật và acid mật bắt đầu được bài tiết từ tuần 22.
Chức năng kém trong 2-3 tuần đầu sau sinh.
21/37
22/37
Yếu tố ngoại lai:
Sữa mẹ.
Yếu tố nội tại:
Hệ thống miễn dịch tại chỗ của ruột:
Hoàn
Sự
thiện thật sự sau 12 tuổi.
phát triển của hệ bạch huyết trong mảng Peyer, hạch
mạc treo và các tế bào lympho ở ruột (chủ yếu).
23/37
Các chất ngăn cản sự phát
triển của vi trùng
- Lactoferine
- Chất gắn với B12 và acid
folic
- Yếu tố β lactoza và yếu tố
Bifidus
- Lysozyme
- Interferon
- Bổ thể
- Lactoperoxydase
- Yếu tố chống tụ cầu
- Yếu tố chống virus
- Yếu tố chống ký sinh trùng
- Yếu tố giúp tế bào thượng
bì phát triển
Immunoglobulin
Tế bào bảo vệ
IgA sécrétoire
IgG, M, E,D
Đại thực bào
Lympho T
Lympho B
24/37
