Tải Giáo án môn Ngữ văn lớp 8 bài 71 - Tức cảnh Pác Bó

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>TỨC CẢNH PÁC BĨ</b>
<i>( Hồ Chí Minh )</i>

<b>I. MỤC TIÊU: Giúp HS: </b>

<b>1. Kiến thức: -Cảm nhận được tâm trạng vui, thích thú thật sự của Bác</b>
trong những ngày gian khổ ở Pác Bó, qua đó thấy được vẻ đẹp tâm hồn của
Bác, vừa là chiến sĩ say mê hoạt động cách mạng, vừa là một khách lâm tuyền
ung dung hòa nhịp với thiên nhiên, thể hiện bản lĩnh của người chiến sĩ cách
mạng Hồ Chí Minh.

- Thấy được những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ: Lời thơ bình dị, cảm xúc
sâu sắc,…

<b>2. Kĩ năng: Rèn cho HS có năng đọc, phân tích thơ. </b>
<b>3. Thái độ: HS biết ngưỡng mộ, kính trọng, tơn thờ Bác.</b>
<b>4. Hình thành năng lực cho HS: Năng lực cảm thụ văn học.</b>

<b>II. CHUẨN BỊ: - GV: Soạn GA, chân dung Bác Hồ; hướng dẫn HS chuẩn bị</b>
bài.

- HS: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn của GV.

<b>III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HS:</b>

<i><b>HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY –TRÒ</b></i> <i><b>NỘI DUNG</b></i>

<i><b> *HĐ 1: Dẫn dắt vào bài (1’):</b></i>

<i> Mục tiêu: Tạo tâm thế học tập, giúp HS ý</i>
thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài

Sau 30 năm bơn ba đi tìm đường cứu nước,
tháng 12 năm 1941, Bác bí mật về nước lãnh
đạo cách mạng Việt Nam. Bác sống ở hang Pác
Bó, thuộc tỉnh Cao Bằng. Hoàn cảnh sống rất
gian khổ nhưng lúc nào Bác cũng rất vui vì
được trở về quê hương sau bao năm xa cách.
Hôm nay các em sẽ được học một bài thơ rất
đặc sắc mà Bác sáng tác trong thời kì sống ở
hang Pác Bó, đó là bài “Tức cảnh Pác Bó".
*Hoạt động 2: Hình thành kiến thức cho HS:
<b> *HD đọc - tìm hiểu chung về VB (10’):</b>
Mục tiêu: HS HS nắm được những nét chính
về tiểu sử, sự nghiệp, đặc điểm văn chương của
TG; Biết đọc VB thể hiện cảm xúc; Nắm được
PTBĐ và bố cục của VB.

- GV? Qua phần chuẩn bị ở nhà và chú thích
dấu sao, em hãy cho biết vài nét chính về Bác
Hồ.

- GV? Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” được sáng
tác năm nào, trong hồn cảnh nào?

<i>– Cho HS xem tranh SGK phóng to.</i>

- GV? Người làm thơ khi có một sự việc, một
cảnh tượng nào đó gây cảm hứng mà làm thơ

<b>I. Đọc - Tìm hiểu chung:</b>
<b> 1. Tác giả, tác phẩm:</b>

- Bác Hồ là một chiến sĩ cách mạng,
một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc ta,
một danh nhân văn hóa của thế giới.
- Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” được Bác
sáng tác năm 1941, khi Bác công tác
cách mạng ở Pác Bó, Cao Bằng.

2. Đọc văn bản:

<b> 3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm</b>
+ miêu tả.

4. Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt.
<b> 5. Bố cục: 2 phần: </b>

thì bài thơ ấy gọi là tức cảnh. Vậy em hiểu
NTN về tựa đề Tức cảnh Pác Bó? ( Cảnh núi
<i>rừng Pác Bó đã tạo cảm xúc để Bác cất thành</i>
<i>lời thơ ở bài thơ này. Chứng tỏ Bác rất am hiểu</i>
<i>về lối thơ truyền thống của dân tộc ta.) </i>

- Hướng dẫn HS đọc, chú ý ngữ điệu vui vẻ
thoải mái trong bài thơ. GV đọc mẫu và gọi HS
đọc.

- GV? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì?
Vì sao em biết?

- GV? Thể thơ? So với hai bài thơ cảnh khuya
và Rằm tháng giêng thì bài thơ này có gì khác
hơn? (Vẫn tn thủ các qui tắc chặt chẽ của thể
<i>thơ thất ngôn tứ tuyệt nhưng giọng điệu nhẹ</i>
<i>nhàng, vui tươi, phóng khống, mới mẻ.)</i>

- GV? Tìm bố cục của VB? Nội dung từng
phần?

<i><b>- GV chuyển ý: … </b></i>

<i><b>* Hướng dẫn đọc - phân tích VB theo bố cục</b></i>
<b>(24’):</b>

<i> Mục tiêu: HS nắm được nội dung, nghệ</i>
thuật đặc sắc, ý nghĩa của bài thơ, từ đó hiểu
được tâm trạng bức bối và niềm khát khao tự do
của nhà thơ.

- GV- Đọc câu thơ đầu và cho biết biện pháp
nghệ thuật nào đã được sử dụng? Tác dụng?
- GV? Câu thơ này biểu hiện cuộc sống NTN
của Bác ở hang Pác Bó.

- GV? Đọc câu thơ 2 và cho biết bẹ là gì? Ở Cà
Mau gọi là gì? Cho thấy cảnh sống và sinh hoạt
của Bác ở đây NTN ?

- GV? Giọng điệu hai câu thơ đầu NTN? (Nhẹ

- GV? Giọng điệu này phản ánh tâm hồn của
Bác NTN? (Yêu đời, yêu thiên nhiên, yêu cuộc
<i>sống).</i>

- GV? Đọc câu thơ 3 và cho biết điều kiện làm
việc của Bác NTN? (Tạm bợ).

- GV? Chơng chênh nghĩa là gì? (Đặt ở vị trí
<i>cao, khơng vững chắc).</i>

- GV? Từ chông chênh thuộc từ loại nào các em
đã học? (Tượng hình). Tác dụng gì? (Gợi tả
<i>cảnh làm việc tạm bợ).</i>

- GV? Trong câu này, biện pháp nghệ thuật nào
được sử dụng? (Đối ý: Điều kiện làm việc tạm
<i>bợ > < Công việc quan trọng.)</i>

hang Pác Bó.

- Cảm nghĩ của Bác.
<b>II. Đọc - Tìm hiểu VB: </b>

<b> 1. Cảnh sinh hoạt và làm việc của</b>
<b>Bác ở hang Pác Bó:</b>

- Sáng ra bờ suối tối vào hang.

-> Phép đối -> hoạt động đều đặn, của
Người; sự gắn bó hài hịa giữa người và
thiên nhiên.

-> Cuộc sống hài hòa, thư thái và ln
làm chủ hồn cảnh.

-> Cảnh sống, sinh hoạt và làm việc rất
gian khổ, thiếu thốn về vật chất.

=> Trong gian khổ vẫn ung dung, thư
thái, vui tươi, say mê cuộc sống cách
mạng, hòa hợp với thiên nhiên và con
người Pác Bó.

<b> 2. Cảm nghĩ của Bác:</b>

“Cuộc đời cách mạng thật là sang”
=> Tinh thần của người cách mạng
không bị khuất phục trước khó khăn
gian khổ. Sang vì được sống giữa thiên
nhiên, hịa hợp với thiên nhiên.

- GV? Dịch sử đảng mà Bác nói đến là đảng
nào? (Đảng cộng sản Liên Xô, Bác dịch để làm
<i>tài liệu giảng dạy chính trị cho án bộ đảng viên</i>
<i>trong trung ương, chính phủ.)</i>

- GV? Qua phần tìm hiểu trên, em hiểu gì về lối
sống, tâm hồn, tình cảm của Bác?

- HS đọc câu thơ cuối.

- GV? Thảo luận nhóm. Các em hiểu cái
“sang” của cuộc đời cách mạng trong bài thơ
NTN? (Sang về mặt tinh thần chứ không sang
<i>về mặt vật chất).</i>

- GV? Qua cái sang ở câu cuối bài thơ, em hiểu
NTN về tâm hồn, phong thái của Bác?

- GV? Hãy tìm thêm một số bài thơ, câu thơ của
Bác nói lên cuộc đời cách mạng sống vui vẻ,
hòa hợp với thiên nhiên. (Cảnh khuya, Rằm
<i>tháng giêng) và “Ngắm trăng”, “Đi đường”</i>
<i>sắp được học; “Cảnh rừng Việt Bắc”, …</i>

- GV? Trong bài “Côn Sơn ca” của Nguyễn
Trãi cũng ca ngợi thú “Lâm tuyền” <i>(Thú vui</i>
<i>được sống giữa núi rừng). Hãy cho biết thú lâm</i>
tuyền ở Bác và Nguyễn Trãi có gì giống và
khác nhau? Thảo luận nhóm <i>(Nguyễn Trãi</i>
<i>trốn đời, đi ở ẩn / Bác đi hoạt động cách mạng,</i>
<i>do hồn cảnh mà phải hoạt động bí mật.)</i>

* Hoạt động 3: Tổng kết, luyện tập (10’):
<i> Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về</i>
nội dung, NT của VB. Đọc diễn cảm được bài
thơ.

- GV? Theo em, bài thơ này có đặc điểm nghệ
thuật khác với bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường
luật NTN?

- Lời thơ thuần Việt, giản dị, dễ hiểu; giọng thơ
tự nhiên, nhẹ nhàng; tình cảm vui tươi, phấn
khởi.

- HS đọc ghi nhớ; GV chốt ý chính.
- Đọc diễn cảm bài thơ.

<b>III. Tổng kết:</b>
<b> 1. Nội dung:</b>
2. Nghệ thuật:

=>* Ghi nhớ: (SGK-Trang 18)

• 133
• 7
• 16