Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (59.98 KB, 2 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Trong quãng thời gian sống và hoạt động cách mạng tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc có một số tác
phẩm viết bằng tiếng Pháp như: Vi hành, Lời than vãn của bà Trưng Trắc, Những trò lố hay là
Va-ren và Phan Bội Châu… Đó là những tác phẩm thể hiện tính chiến đấu qua ngịi bút văn chương
trong đó tác phẩm Những trị lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu đăng trên báo Người cùng khổ số
36, 37 vào tháng 9, tháng 10 năm 1925. Trong 3 phần của tác phẩm ta thấy rằng cuộc chạm trán
giữa Va-ren và Phan Bội Châu đầy kịch tính, thể hiện ngịi bút châm biếm sắc sảo của Nguyễn Ái
Quốc. Tác giả dùng thủ pháp tương phản tạo nên tính chiến đấu sắc bén cho tác phẩm.
Va-ren là tên chính khách đã bị đồng bọn đuổi ra khỏi tập đoàn, kẻ đã ruồng bỏ quá khứ, ruồng bỏ
lịng tin, ruồng bỏ giai cấp mình cịn Phan Bội Châu là bậc anh hùng vị thiên sứ, đấng xả thân vì
độc lập, được hai mươi triệu con người trong vịng nơ lệ tơn sùng vì tìm đường cứu nước, cứu dân,
cụ Phan bị bọn thực dân kết án “tử hình vắng mặt”, đang bị đeo gơng và chờ ngày lên máy chém.
Hai con người hoàn toàn đối lập nhau.
Va-ren phải hứa “chăm sóc” cụ Phan Bội Châu. Lúc này nhà yêu nước Phan Bội Châu mới bị bắt
giam. Cả nước đang dấy lên một phong trào đấu tranh rộng khắp đòi thả cụ.
Đến Việt Nam hắn đã diễn ngay những trị lố. Tuy khơng trực tiếp nhìn thấy nhưng bằng con mắt
thời cuộc và cảm nhận riêng của mình Nguyễn Ái Quốc đã vạch trần bộ mặt xảo quyệt của tên cáo
già giả nhân giả nghĩa. Xuống tàu tên chính khách đâu có để ý đến lời hứa “chăm sóc” cụ Phan
Bội Châu mà ngài chỉ muốn chăm sóc đến khi nào n vị thật xong xi ở bên ấy đã. Như vậy ta
thấy hắn chỉ lo cho bản thân mình, hứa là “chăm sóc” mà đến Đơng Dương hắn cịn lo n vị xong
xi, tác giả đã gây sự nghi ngờ cho dư luận. Thực tế là cụ Phan vẫn “ngồi tù”. Đến Việt Nam hắn
vui thú trước những sự dụ dỗ, ấp ủ, tiệc tùng của chính quyền Sài Gịn và Huế.
Từ Sài Gịn ra Hà Nội, Va-ren phải dừng lại ở Huế để Hoàng đế Khải Định và triều đình cài lên
ngực áo hắn Nam Long bội tinh, cái cao quý nhất của hoàng triều. Hắn chưa có cơng trạng gì cho
Và Va-ren đến Hà Nội – cuộc chạm trán giữa một kẻ phản bội Đảng cộng sản Pháp với một bên là
bậc thiên sứ, xả thân vì độc lập, được hai mươi triệu con người trong vịng nơ lệ tơn sùng.
Cuộc mặc cả bắt đầu, y dụ dỗ, y yêu cầu cụ Phan hãy từ bỏ ý chí đấu tranh vì nền độc lập dân tộc,
y nêu ra một số tên phản bội để làm gương, và thật nực cười chính y cũng là kẻ phản bội. Trước tơi
là đảng viên xã hội đấy, giờ đây thì tơi làm toàn quyền… Tiếc thay cuộc “mặc cả”, “diễn thuyết”
của Va-ren rất hùng hồn và không thiếu những lý lẽ đầy tình cảm như trong lúc ơng và tơi nắm
chặt tay – có thơng ngơn rành mạch thế mà cụ Phan cứ dửng dưng. Xét binh tình thì lúc đó cả
Phan Bội Châu và Va-ren không hiểu nhau.
Cụ Phan làm sao lại hiểu được những lời nói giả dối của một kẻ xấu xa đã phản bội chính giai cấp
mình, một kẻ mà ngồi mẽ thì lịch sự, oai phong mà bên trong thì gian xảo, cáo già. Cụ Phan
khơng thể hiểu một kẻ mà với cụ chỉ là một tên cướp nước khơng hơn khơng kém. Cịn với Va-ren
một tên chính khách bẩn thỉu làm sao hiểu được sự cao thượng, vĩ đại của một người đem cả tính
mạng của bản thân cho nền độc lập tự do của dân tộc. Hai thái cực đối lập nhau trong cuộc chạm
trán nảy lửa với những lời nói, hành động của Va-ren đã bóc trần bộ mặt xảo trá của hắn.
Trong cuộc chạm trán ấy, Phan Bội Châu rất chủ động dửng dưng im lặng, mỉm cười một cách kín
đáo. Đặc biệt trong phần tái bút, tác giả cho biết một nhân chứng quả quyết rằng Phan Bội Châu đã
nhổ vào mặt Va-ren. Hành động này cho thấy thái độ ghê tởm, khinh bỉ của cụ Phan trước tên toàn
quyền đang thao thao bất tuyệt lên mặt dạy đời ấy. Vị toàn quyền được triều đình An Nam tơn
kính kia đã bị hạ nhục, coi thường.
Người đọc cảm thấy thích thú qua chi tiết này. Bằng trí tưởng tượng phong phú tác giả đã vạch
trần bộ mặt xảo quyệt, giả nhân giả nghĩa của tên toàn quyền Va-ren trong cuộc chạm trán với cụ
Phan. Sự đối lập, tương phản giữa hai con người đầy kịch tính, các chi tiết nghệ thuật làm cho
người đọc bật cười, cái cười tán thưởng khâm phục cụ Phan anh hùng thiên sứ và khinh bỉ lên án