Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (98.96 KB, 3 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>Bài học nhân cách từ câu chuyện về Thái phó Tơ Hiến Thành và Thái sư Trần Thủ</b>
<b>Độ</b>
Cổ nhân có câu: Vi nhân nan, tức là làm người khó. Quả là khó thật vì trên đời khơng ai
tồn vẹn cả (Nhân vơ thập tồn). Tuy vậy, trong sử sách nước ta vẫn cố những gương
sáng muôn đời về phẩm chất cao quý, xứng đáng để mọi thế hệ suy ngẫm và học tập. Các
tác giả của cuốn Đại Việt sử lược đã dành những bài viết ca ngợi Thái phó Tơ Hiến
Thành và Thái Sư Trần Thủ Độ, hai vị quan thuộc hàng trụ triều đình nổi tiếng là thanh
liêm, cương trực.
Tô Hiến Thành giữ chức Tể tướng dưới triều vua Lí Anh Tơng, kiêm chức Thái phó giúp
việc cho Thái tử Lí Cao Tơng. Năm sinh của ơng chưa được xác định rõ, cịn năm mất là
1179. ơng là người có nhân cách lớn, một lịng vì dân vì nước.
Có một câu chuyện kể rằng trước khi băng hà, vua Lí Anh Tơng dặn dị Tồ Hiến Thành
hãy phị tá Long Cán – hồng tử thứ sáu – lên nối ngơi. Lúc đó Long Cán mới ba tuổi,
cho nên mọi việc lớn nhỏ trong triều đều giao cho Thái phó Tơ Hiến Thành đảm nhiệm.
Thái hậu (mẹ vua) lại muốn phế Long Cán để lập Long Sương (thái tử đã bị truất quyền
nối ngôi) làm vua nên nhân lúc Tô Hiến Thành đi sứ, bèn sai người mang vàng lụa đến
nhà gặp bà vợ, nhờ nói lại ý đó với ơng. Nghe vợ hói xong, Tơ Hiến Thành khảng khái trả
lời: Ta ở ngôi Tể tướng, nhận lời cố thác của Tiên vương để phò ấu chúa. Nay nhận đồ
hối lộ của người mà mưu phế lập, thiên hạ sẽ nói ta như thế nào? Giá như mọi người đều
là kẻ bưng tai bịt mắt không biết, thì ta biết lấy tời lể nào để trả lời Tiên Vương ở dưới
suối vàng?
Lời đáp của Thái phó Tơ Hiến Thành chứa đựng bài học về lịng trung thành tuyệt đối.
Vua Lí Anh Tơng đã hồn tồn tin tưởng ở ông nên mới giao trọng trách cho ông. Nay dù
Tiên Vương đã mất, nhưng Tô Hiến Thành vẫn khơng thể phụ lịng tin ấy, muối mặt nhận
hối lộ để người đời phỉ nhổ, bêu riếu và đắc tội với anh hồn Tiên Vương.
Dùng cách hối lộ không
Ơng khơng chỉ bảo vệ ấu chúa Lí Cao Tơng (tức Long Cán) bằng lí lẽ mà cịn bằng hành
động quyết liệt là ra lệnh cho quan lại cấp dưới hãy hết sức vì vương thất, khơng ăn ở hai
lịng và tun bố: kẻ nào trái lệnh ta sẽ bị giết phơi ngoài chợ.
Lúc lâm bệnh nặng, quan Thái phó Tơ Hiến Thành được quan Tham tri chính sự Vũ Tán
Đường ngày đêm hầu hạ bên cạnh. Trong khi đó thì Gián nghị đại phu Trần Trung Tá bận
bịu nhiều việc, không lúc nào rảnh rang để đến thăm. Thái hậu hỏi Tô Hiến Thành: Nếu
có mệnh hệ nào, ai thay ơng? ơng trả lời không do dự: Người mà ngày thường thần biết,
chỉ có Trung Tá mà thơi. Thái hậu trách ơng sao không nghĩ đến công lao hầu hạ của Vũ
Tán Đường mà tiến cử ơng ta, thì Tơ Hiến Thành vẫn một mực khẳng định: Thái hậu hỏi
người thay thần, nên thần nói tới Trung Tá; nếu hỏi người hầu hạ, phụng dưỡng thần thì
phi Tán Đường cịn ai nữa? Điều đó cho thấy thái độ của Tơ Hiến
Thành về việc công, việc tư rất rõ ràng và theo quan điểm của ơng thì người gánh vác
trọng trách của đất nước dứt khốt phải thực sự có tài, có đức.
Suy nghĩ và lời nói của Tơ Hiến Thành đã đạt đến mức độ cặn kẽ, thấu đáo, có lí, có tình.
Với ông, bề tôi phải đặt chữ trung lên hàng đầu, sau đó là chữ tín. Bất trung, bất tín thì
khơng xứng là bậc chính nhân quân tử, mà chỉ là hạng giá áo túi cơm hèn hạ mà thôi.
Nếu ở nhà Lý có Tơ Hiến Thành kiên trung, thì ở nhà Trần có Trần Thử Độ cương trực,
thao lược.
Trần Thủ Độ tuy ít học nhưng thơng minh, sáng suốt hơn người. Nhờ có cơng lớn lập ra
nhà Trần nên ơng được phong chức Thái sư – chức quan cao nhất trong triều, có quyền
Có người tâu lên nhà vua trẻ tuổi rằng Trần Thủ Độ lấn lướt, lạm quyền. Vua hỏi, Thái sư
không chối mà khẳng định là đúng như lời người ấy nói. Sau đó cịn ban thưởng tiền bạc,
gấm vóc cho anh ta. Vua Trần Thái Tơng coi Trần Thủ Độ (chú ruột) như cha nên vô
cùng tin tưởng, cho rằng nếu Thái sư có làm như vậy thì cũng chỉ vì lo cho dân, cho nước
mà thơi.
Câu nói ấy đã phản ánh nhân cách cao đẹp và tầm nhìn xa rộng của Thái sư – người có tài
kỉnh bang tế thế. Trần Thủ Độ đã lường trước được tất cả những điều không hay sẽ xảy ra
khiến nhà vua lâm vào tình cảnh khó xử, nếu như cả hai anh em ông đều giữ những chức
vụ trọng yếu trong triều đình. Can ngăn nhà vua bằng lời lẽ tâm huyết, chính trực như thế,
Thái sư Trần Thủ Độ đã thể hiện đạo đức chí cơng vô tư của một vị quan liêm khiết, xứng
đáng là bậc trung thần hiếm có trong lịch sử.