Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong môn Tự nhiên
và Xã hội lớp 2
1. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN:
Thế giới xung quanh mn màu mn vẻ ln gợi sự tị mị, hứng thú với các em
nhỏ:
Xung quanh ta có bao điều kỳ diệu.
Mà ta mới biết chẳng được bao nhiêu.
Chuyện trên trời với trăng sao nắng gió.
Chuyện ở trong nhà, chuyện ở ngồi xóm ngõ.
Vì sao lại thế? Tại vì sao lại thế?
Chính mơn Tự nhiên và Xã hội trong trường Tiểu học phần nào giúp các em trả lời
những câu hỏi đó. Qua mơn học, học sinh hiểu được đời sống của cây cỏ hoa lá, con
người. Vì vậy, việc dạy tốt môn Tự nhiên và Xã hội là vô cùng quan trọng để nâng
cao hiểu biết, tăng cường vốn sống tạo tiền đề giúp các em có cách ứng xử phù hợp
với môi trường trên phương diện Tự nhiên và Xã hội.
Từ đặc điểm chương trình và sách giáo khoa về môn Tự nhiên và Xã hội, từ quan
điểm đổi mới phương pháp dạy học ở bậc tiểu học, việc sử dụng phương pháp dạy
học về môn Tự nhiên và Xã hội cần dựa trên các định hướng cơ bản sau:
– Đề cao vai trò chủ thể của người học: Đây chính là cách dạy học hướng tập
trung vào học sinh, học sinh thực sự là chủ thể nắm tri thức, rèn luyện kỹ năng.
– Đưa các phương pháp dạy học mới vào quá trình dạy học về môn Tự nhiên và Xã
hội trên cơ sở phát huy những ưu điểm của các phương pháp dạy học truyền thống
nhằm nâng cao chất lượng dạy học.
– Liên quan đến việc đổi mới phương pháp dạy học, đòi hỏi phải đổi mới các hình
thức tổ chức dạy học, đổi mới cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đổi mới cách
đánh giá trong dạy học về môn Tự nhiên và Xã hội.
Hiện nay, phong trào đổi mới mục tiêu nội dung, chương trình sách giáo
khoa đang được triển khai rộng khắp ở nước ta. Việc đổi mới nội dung kéo
theo sự thay đổi về mặt phương pháp và hình thức tổ chức dạy học và nó
được thể hiện trong hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học

sinh. Việc đổi mới áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào thực tiễn dạy
học là phát huy tính cực độc lập tự giác, sáng tạo của học sinh trong q trình
học tập.
Từ thực tế giảng dạy mơn Tự nhiên và Xã hội ở trường Tiểu học Lộc An, đáp ứng yêu
cầu đổi mới nội dung Sách giáo khoa và phương pháp, hình thức dạy học để tìm ra
những biện pháp tối ưu nhất góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, tôi chọn và viết
sáng kiến về “Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong
môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2”.
1. MƠ TẢ GIẢI PHÁP:
2. Thực trạng dạy và học mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 2 ở các trường Tiểu
học:
1.1. Nội dung chương trình mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 2:
Tiếp nối chương trình mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 1, môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2
được xây dựng theo hướng tích hợp kiến thức của mơn giáo dục sức khỏe. Chương
trình mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 2 gồm 35 bài tương ứng với 35 tiết trong đó có 31
bài học mới, 4 tiết ôn tập phân phối theo 3 chủ đề: Con người và sức khỏe; Tự nhiên;
Xã hội.
* Chủ đề: Con người và sức khỏe gồm:
– Cơ quan vận động: cơ xương và khớp xương, một số cử động, vận động, phòng
chống cong vẹo cột sống, tập thế dục và vận động thường xuyên để cơ và xương phát
triển tốt.
– Cơ quan tiêu hóa: nhận biết trên sơ đồ, vai trị của từng cơ quan trong hệ tiêu hóa,
ăn sạch, uống sạch, phòng chống nhiễm giun.
* Chủ đề xã hội gồm:
– Gia đình: cơng việc của các thành viên trong gia đình, cách bảo quản và sử dụng
một số đồ dùng trong nhà; giữ sạch môi trường xung quanh nhà ở; an tồn khi ở nhà,
phịng tránh ngộ độc.
– Trường học: các thành viên trong nhà trường và công việc của học; cơ sở vật chất
của nhà trường, giữ vệ sinh trường học, an toàn khi ở trường.



– Cuộc sống xung quanh: huyện hoặc quận nơi sống, cảnh quan tự nhiên, nghề chính
của nhân dân, các đường giao thông, các phương tiện giao thông, một số biển báo
giao thơng, an tồn giao thơng (quy tắc khi đi các phương tiện giao thông).
* Chủ đề Tự nhiên gồm:
– Thực vật và động vật: một số cây cối và một số con vật sống trên cạn, dưới nước,
trên không.
– Bầu trời ban ngày và ban đêm: mặt trời, cách tìm phương hướng của Mặt Trời, Mặt
Trăng và các vì sao.
Nội dung kiến thức trong tồn bộ mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 2 được phát triển theo
nguyên tắc từ gần đến xa, dẫn dắt học sinh mở rộng vốn hiểu biết từ bản thân đến gia
đình, trường học, từ cuộc sống xã hội xung quanh đến thiên nhiên rộng lớn, từ những
cây cối, con vật thường gặp đến Mặt Trời, Mặt Trăng đến các vì sao.
1.2. Những thuận lợi, khó khăn trong dạy – học mơn Tự nhiên và Xã hội lớp 2:
1. Thuận lợi:
* Giáo viên:
 Với chương trình Tự nhiên và Xã hội, giáo viên được hướng dẫn cách xây
dựng thiết kế bài học theo hướng mới có phân chia từng hoạt động cụ thể, rõ
ràng, có chỉ dẫn các phương pháp theo từng chủ đề.
 Giáo viên được tham dự các chuyên đề dạy học mới của Phòng Giáo duc, nhà
trường tổ chức.
 Nội dung mơn học được xây dựng theo hướng tích hợp phù hợp với đặc điểm
của học sinh.
* Học sinh:
 Học sinh ln say mê học hỏi, tìm tịi để hiểu về thế giới Tự nhiên, Xã hội và
thế giới con người xung quanh các em với những câu hỏi: Tại sao lại thế? Đó
là ai? Như thế nào? Vì sao?
1. Khó khăn:
* Giáo viên:

– Trong trường Tiểu học của chúng ta hiện nay, một số giáo viên chưa xác định đúng
tầm quan trọng của môn Tự nhiên và Xã hội.


– Giáo viên còn thiếu kinh nghiệm với cách tổ chức hoạt động tích cực cho trị lĩnh
hội kiến thức. Hoặc có tổ chức thì cịn lúng túng, mất thời gian, qua loa.
– Một số giáo viên chúng ta chưa coi trọng đồ dùng dạy học của bộ môn hoặc ngại
dùng, có chuẩn bị song thao tác cịn vụng về, lúng túng. Do vậy khiến các em khơng
thích thú với môn học, hiệu quả giờ học không cao.
 Sự hiểu biết của giáo viên cịn hạn chế, ít cập nhật thông tin về sự phát triển
của Khoa học kỹ thuật.
* Học sinh:
– Một số học sinh còn thiếu vốn hiểu biết về cuộc sống xã hội, các hiện tượng tự
nhiên.
– Các em diễn đạt còn kém, lúng túng khi tham gia các hoạt động như thảo luận
nhóm, trị chơi, trình bày bài làm.
– Học sinh chưa tích cực, chủ động trong việc học: mọi chuẩn bị cho tiết học phụ
thuộc vào thầy cơ, cha mẹ
Chính vì vậy mục tiêu phát huy tính tích cực của học sinh là vấn đề cần thiết để
giáo viên bắt nhịp với việc đổi mới chung của ngành Giáo dục và cũng chính là
để học sinh chủ động trong học tập có phương pháp tự chiếm lĩnh, tự tìm kiếm
kiến thức mới trở thành người năng động, sáng tạo.
2. Một số biện pháp thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn Tự nhiên
và Xã hội:
2.1. Tổ chức tốt các hoạt động dạy – học:
Để đưa học sinh trở thành chủ thể nhận thức, chủ động tích cực tiếp thu kiến thức
mới, giáo viên cần khéo léo tổ chức các hoạt động dẫn dắt học sinh chiếm lĩnh kiến
thức mới theo hướng hoạt động tích cực hoá. Muốn vậy người giáo viên cần xác định
đúng tầm quan trọng của môn học, ý nghĩa của môn học để đảm bảo các yêu cầu:
– Dạy đủ số tiết, số bài quy định.

– Dạy đủ thời gian, đi đúng quy trình đã thống nhất của một tiết dạy khi thiết kế bài
học.
– Dạy đúng theo hướng đổi mới các phương pháp tổ chức, các hoạt động học tập để
học sinh tích cực tham gia xây dựng bài học.


Đồng thời: Khi tổ chức dạy học, giáo viên cũng cần chú ý đến nghệ thuật thu hút học
sinh, cần tạo ra những động cơ gần thúc đẩy các em học tập, như tuyên dương, khen
ngợi, ….
Học sinh phải thấy được chính các em là người tìm ra kiến thức và có hứng thú xây
dựng bài học.
 Lựa chọn các phương pháp phù hợp với bài học:
Giáo viên cần nắm vững và sử dụng thành thạo các phương pháp dạy học theo hướng
đổi mới kế thừa được những ưu điểm của những phương pháp truyền thống, sử dụng
đa dạng các hình thức học tập như thảo luận nhóm, đàm thoại, trực quan, luyện tập
thực hành, trò chơi…để tiết dạy diễn ra một cách nhẹ nhàng tự nhiên và có hiệu quả.
2.2.1. Phương pháp quan sát:
Quan sát là phương pháp dạy học đặc trưng của các môn về Tự nhiên và Xã hội, nhất
là môn Tự nhiên và Xã hội lớp 1, 2, 3.
1. Khái niệm:
Phương pháp quan sát là cách thức tổ chức cho học sinh sử dụng các giác quan
khác nhau để tri giác các sự vật, hiện tượng một cách có mục đích, có kế hoạch, có
trọng tâm, qua đó rút ra được những kết luận khoa học.
1. b) Tác dụng của phương pháp quan sát:
Đối với học sinh tiểu học, tư duy trực quan cụ thể còn chiếm ưu thế, thông qua
việc tổ chức cho học sinh quan sát mới hình thành cho các em những biểu tượng
và những khái niệm đầy đủ, chính xác, sinh động về thế giới tự nhiên và xã hội
xung quanh. Qua đó, phát triển năng lực quan sát, năng lực tư duy và ngơn ngữ cho
các em.
1. c) Cách tiến hành:

Có thể tổ chức cho học sinh tiến hành quan sát theo trình tự sau:
* Lựa chọn đối tượng quan sát: Đối tượng quan sát có thể là các hiện tượng đang
xảy ra trong môi trường tự nhiên, trong cuộc sống hàng ngày, vật thật hay tranh ảnh,
sơ đồ, bản đồ, mơ hình. Căn cứ vào mục tiêu, nội dung của từng bài học mà giáo viên
lựa chọn đối tượng quan sát cho phù hợp.


* Xác định mục đích quan sát: Trong một bài học không phải mọi kiến thức cần cung
cấp cho học sinh đều được rút ra từ quan sát, vì vậy khi đã chuẩn bị được đối tượng
quan sát cần xác định việc quan sát phải đạt những mục đích nào?
Ví dụ:
Bài 26: Một số loài cây sống dưới nước
Nếu như đối tượng quan sát là các lồi cây thật thì giáo viên yêu cầu học sinh
sử dụng các giác quan khác nhau để quan sát màu sắc, hình dạng, kích thước, mùi vị,
so sánh chúng với nhau.
Trong trường hợp chỉ có tranh vẽ các loại cây sống dưới nước thì giáo viên có thể yêu
cầu học sinh nhận xét về màu sắc, hình dạng, kích thước, dựa vào kinh nghiệm của
mình để nhận xét mùi vị của cây.
* Tổ chức và hướng dẫn quan sát:
– Có thể tổ chức cho học sinh quan sát cá nhân, theo nhóm hoặc tồn lớp là tuỳ
thuộc vào số đồ dùng dạy học có được. Các nhóm có thể cùng quan sát một đối
tượng để giải quyết chung một nhiệm vụ học tập hoặc mỗi nhóm có thể có một đối
tượng quan sát riêng, giải quyết nhiệm vụ riêng.
Nếu đối tượng quan sát là vật thật (động, thực vật tươi sống, các dạng vật liệu
thường dùng), giáo viên cần khuyến khích học sinh sử dụng các giác quan khác nhau
vào quá trình quan sát nhằm thu được biểu tượng đầy đủ, chính xác, sinh động về đối
tượng. Trong trường hợp đối tượng quan sát là tranh ảnh, mơ hình), giáo viên hướng
dẫn học sinh sử dụng thị giác để quan sát các đối tượng một cách có mục đích, có kế
hoạch.
– Cần hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng theo một trình tự nhất định: từ tổng thể

đến các chi tiết, bộ phận, từ bên ngoài vào bên trong.
– Cần hướng dẫn học sinh so sánh, liên hệ với các sự vật, hiện tượng khác đã biết để
tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau giữa chúng.
* Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả quan sát: Kết thúc quan sát từng cá nhân hoặc
đại diện các nhóm báo cáo kết quả quan sát, cả lớp lắng nghe, bổ sung ý kiến.
* Hoàn thiện kết quả quan sát, rút ra kết luận chung.
1. d) Một số điểm lưu ý khi sử dụng phương pháp quan sát:


Để sử dụng phương pháp quan sát có hiệu quả, cần lưu ý một số điểm sau:
– Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo kế hoạch dạy học, xác định rõ thời điểm tổ chức
cho học sinh quan sát.
– Cần chuẩn bị đầy đủ các đối tượng quan sát phù hợp với mục tiêu, nội dung bài
học: tranh ảnh, mẫu vật, sơ đồ, bản đồ .
– GV cần chuẩn bị được hệ thống câu hỏi, bài tập chính để hướng dẫn học sinh
quan sát các sự vật, hiện tượng có mục đích, có trọng tâm. Những câu hỏi đó cần bắt
đầu bằng những từ chỉ hành động mà muốn trả lời được học sinh phải sử dụng các
giác quan của mình để phán đốn, cảm nhận sự vật và hiện tượng.
Hệ thống câu hỏi này cũng cần được sắp xếp từ những câu hỏi khái quát đến những
câu hỏi chi tiết, cụ thể;những câu hỏi hướng dẫn học sinh quan sát từ bên ngoài rồi
mới đi vào bên trong. Tiếp theo là những câu hỏi yêu cầu học sinh phải so sánh liên
hệ với các sự vật, hiện tượng khác đã biết để tìm ra những đặc điểm giống nhau hoặc
khác nhau. Cuối cùng là những câu hỏi yêu cầu học sinh dẫn đến nhận xét hay kết
luận chung về sự vật, hiện tượng được quan sát.
1. e) Ví dụ về sử dụng phương pháp quan sát:
Bài 25: Một số loài cây sống trên cạn
– Lựa chọn đối tượng quan sát: Mục tiêu chủ yếu của bài này là giúp học sinh
nhận biết được các cây, ích lợi của các cây. Ở bài này đối tượng quan sát tốt nhất là
các loại cây sống trên cạn thật.
Giáo viên yêu cầu học sinh nêu tên các cây sống trên cạn mà em biết. Sau đó, mỗi em

sẽ tự nêu câu hỏi về những điều mình muốn biết về các lồi cây sống trên cạn:
+ Các loài cây sống trên cạn là những cây nào?
+ Thân cây và cành lá có điểm gì đặc biệt?
+ Cây có hoa khơng?
+ Rễ cây có nhìn thấy khơng? Đối với cây mọc trên cạn, rễ cây có vai trị gì?
+ Cây có ích lợi gì?
– Tổ chức cho học sinh quan sát kết hợp thảo luận nhóm: Giáo viên chia học sinh
thành từng nhóm, phát phiếu giao việc và phân công khu vực quan sát cây cho các
nhóm. Trong phiếu giao việc giáo viên xác định rõ mục đích quan sát, hướng dẫn học


sinh quan sát một cách tổng thể về cây, thảo luận về đặc điểm của các loại cây, điền
kết quả vào phiếu quan sát.
PHIẾU QUAN SÁT
Em hãy quan sát các cây và hoàn thành bảng sau:
Số thứ tự
1
2
3
4

Tên cây

Đặc điểm của cây

Ích lợi

Các nhóm tiến hành quan sát, thảo luận về màu sắc, hình dạng, ích lợi của cây
Kết thúc thảo luận nhóm, đại diện các nhóm lên trình bày kết quả quan sát của mình,
cả lớp lắng nghe, bổ sung ý kiến, giáo viên nhận xét, ghi những kết luận lên bảng.

Để giúp học sinh hiểu biết thêm về các loài cây sống trên cạn, giáo viên cho học sinh
giới thiệu thêm cây đã chuẩn bị (giới thiệu cây hoặc hỏi các bạn về tên cây, đặc điểm,
lợi

ích

của

cây)

nhằm

phát

huy

tính

tích

cực,

ham

khám

phá.

* Phần tổng kết : Giáo viên gọi học sinh nêu tên, đặc điểm, ích lợi các loại cây.
Giáo viên biểu dương các nhóm đã tích cực quan sát, có kết quả quan sát tốt.

2.2.2. Phương pháp đàm thoại:
1. Khái niệm:
Phương pháp đàm thoại (phương pháp hỏi – đáp) là phương pháp giáo viên đặt ra
những câu hỏi để giáo viên và học sinh đối thoại, nhằm khơi gợi, dẫn dắt học sinh
lĩnh hội nội dung bài học.
– Đàm thoại tái hiện: giáo viên đặt ra những câu hỏi chỉ yêu cầu học sinh nhớ lại kiến
thức đã biết và trả lời dựa vào trí nhớ, khơng cần suy luận.
Ví dụ:
+ Kể tên một số xương và khớp xương trên cơ thể mà em biết? (bài 2: Bộ xương)
+ Kể tên một số cơ quan tiêu hóa mà em biết (bài 6: Cơ quan tiêu hóa)
– Đàm thoại giải thích- minh hoạ: Nhằm mục đích làm sáng tỏ một đề tài nào đó,
giáo viên lần lượt nêu ra những câu hỏi kèm theo những ví dụ minh hoạ để học sinh
dễ hiểu, dễ nhớ.


Ví dụ:
+ Có những loại đường giao thơng nào? Có những phương tiện nào đi trên các loại
đường giao thông đó? (bài 19: Đường giao thơng)
– Đàm thoại tìm tịi: giáo viên dùng hệ thống câu hỏi được sắp xếp hợp lí để dẫn dắt
học sinh từng bước phát hiện ra bản chất của sự vật, tính quy luật của hiện tượng
đang tìm hiểu, kích thích sự ham muốn hiểu biết.
Ví dụ:
+ Tại sao ta có thể xác định phương hướng bằng Mặt Trời? (bài 32: Mặt Trời và
phương hướng)
+ Tại sao Mặt Trăng lại chiếu sáng được cho Trái Đất vào ban đêm? (bài 33: Mặt
Trăng và các vì sao)
1. Tác dụng:
– Kích thích tính tích cực, hứng thú, độc lập sáng tạo của học sinh trong học tập;
bồi dưỡng cho học sinh năng lực diễn đạt bằng lời nói và làm cho khơng khí lớp
học sơi nổi.

– Giúp HS thu nhận kiến thức và đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Để tăng thêm hiệu quả của việc sử dụng phương pháp hỏi đáp, giáo viên cần tổ chức
đối thoại theo nhiều chiều: giáo viên → học sinh ; học sinh → học sinh và học sinh
→ giáo viên.
1. Cách tiến hành
– Phương án 1: giáo viên đặt câu hỏi nhỏ, riêng rẽ chỉ định từng HS trả lời (hoặc để
HS tự nguyện). Tổ hợp các câu hỏi và đáp án là nguồn tri thức mới.
– Phương án 2: giáo viên nêu trước lớp một câu hỏi tương đối lớn, kèm theo những
gợi ý liên quan đến câu hỏi. HS giúp nhau trả lời từng bộ phận của câu hỏi lớn.
– Phương án 3: giáo viên nêu ra một câu hỏi chính, kèm theo gợi ý, nhằm tổ chức cho
HS thảo luận hoặc đặt những câu hỏi phụ để HS giúp nhau tìm lời giải đáp.
d. Một số điểm lưu ý khi sử dụng phương pháp hỏi đáp.
Khi đặt câu hỏi giáo viên cần lưu ý một số điểm sau:
– Phải rõ ràng, chính xác, ngắn gọn, dễ hiểu
– Phải lôgic, phù hợp với nội dung bài dạy


– Phải phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh
– Phải kích thích được sự suy nghĩ, tìm tòi của học sinh.
– Cần lưu ý rèn luyện cho học sinh biết cách trả lời thành câu tương đối hoàn chỉnh
với vốn từ ngữ của các em. Mặt khác phải dạy cho các em biết cách tự đặt ra những
câu hỏi trong q trình học tập.
1. Ví dụ minh hoạ
Bài 6: Tiêu hóa thức ăn
Để giúp học sinh tìm hiểu về q trình tiêu hóa thức ăn trong cơ thể, trước hết giáo
viên có thể đặt câu hỏi yêu cầu học sinh ôn lại các kiến thức cũ:
– Cơ quan tiêu hóa gồm những bộ phận nào?
– Kể tên các tuyến tiêu hóa?
Tiếp đến, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát hình vẽ SGK, và dựa vào kiến thức bài
trước để trả lời các câu hỏi (có thể cho HS làm việc theo cặp, tự đặt câu hỏi cho nhau

và trả lời):
– Nêu vai trò của răng, lưỡi và nước bọt khi ta ăn?
– Vào đến dạ dày thức ăn được biến đổi thành gì?
– Vào đến ruột non thức ăn tiếp tục được biến đổi thành gì?
– Phần chất bổ có trong thức ăn được đưa đi đâu? Để làm gì?
– Phần chất bã có trong thức ăn được đưa đi đâu?
– Ruột già có vai trị gì trong q trình tiêu hóa?
– Tại sao chúng ta cần ăn chậm nhai kĩ?
Trên cơ sở câu trả lời của học sinh, giáo viên kết luận.
2.2.3. Phương pháp điều tra:
1. Khái niệm:
Phương pháp điều tra là cách tổ chức và hướng dẫn học sinh tìm hiểu một vấn đề.
Dựa trên các thông đã tin thu thập được, giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích, so
sánh, khái quát để rút ra kết luận, hoặc nêu ra các giải pháp, kiến nghị.
1. Tác dụng:
– Dẫn dắt học sinh tham gia vào một hình thức học tập độc lập, sáng tạo, nhằm chuẩn
bị cho các em năng lực nghiên cứu sau này.


– Hình thành những kĩ năng thu thập thơng tin, truyền đạt thơng tin, đồng thời, giúp
học sinh có kĩ năng làm việc theo kế hoạch, hợp tác giúp đỡ lẫn nhau.
1. Cách tiến hành:
Bước1: Xác định mục đích, nội dung và đối tượng điều tra.
Bước 2: Tổ chức cho học sinh điều tra.
Bước 3: Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả điều tra.
1. Một số điểm cần lưu ý
Phương pháp điều tra có thể tiến hành trong giờ học nội khoá, hoặc ngoại khoá, với
thời lượng rất khác nhau.
1. Ví dụ minh hoạ
Bài 23: Ơn tập Xã hội

Trước khi học bài trên, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát nơi ở, trường học và
đường phố của em và phát phiếu điều tra cho các em hoàn thành
PHIẾU ĐIỀU TRA
Hãy đánh dấu x vào cột phù hợp với nhận xét của bạn trong bảng sau:
Mức độ vệ sinh
Sạch sẽ
Bẩn

Mức độ an toàn
Thấp
Cao

Nhà ở
– Sân
– Vườn
– Khu vệ sinh
Trường học
– Sân
– Vườn
– Khu vệ sinh
Đường phố (hoặc đường làng)
– Vỉa hè (hoặc
mép đường)
– Lòng đường
Đến tiết học, giáo viên yêu cầu học sinh báo cáo kết quả. Dựa vào kết quả điều tra,
các em sẽ có nhận xét về mức độ vệ sinh, an toàn của cuộc sống xung quanh em. Từ
đó, học sinh có ý thức giữ gìn vệ sinh chung nhằm giữ gìn, cải thiện mơi trường xung
quanh.
2.2.4. Phương pháp thực hành:



1. Khái niệm:
Phương pháp thực hành được sử dụng phổ biến trong dạy học các mơn về tự nhiên và
Xã

hội,

b.
–
–
–

nhất

Tác
Củng

là

các

bài

dụng
cố

Hình

những


thành

nội

của

thành,

Hình

có

kiến
củng

một

số

dung

về

phương

giáo

pháp

thức


mà

học

cố

kỹ

năng

thói

dục

quen

sức

khoẻ.

thực

sinh

đã

lĩnh

cho


tốt

hành:

cho

hội.

học

sinh

học

sinh

– Làm cho giờ học sinh động, học sinh học tập hứng thú, tích cực
c.

Cách

thức

sử

dụng:

– Thực hành có thể thực hiện trong tiết học: thực hành quét dọn lớp học.
– Thực hành có thể tiến hành ngồi lớp học như: thực hành vệ sinh trường học, vệ

sinh nhà

ở,

vệ

sinh

mơi

trường

ở

địa

phương.

– Có thể tổ chức cho học sinh thực hành theo cá nhân, theo nhóm, cả lớp
d. Ví dụ về sử dụng phương pháp thực hành
Bài 18: Thực hành: Giữ trường học sạch, đẹp
*
–

Mục
Giúp

học

sinh


nhận

biết

được

tiêu
thế

nào

là

lớp

học

sạch

đẹp.

– Biết tác dụng của việc giữ cho trường học sạch đẹp đối với sức khỏe và học tập.
– Làm một số cơng việc để giữ trường học sạch đẹp
–
*

Có

ý


thức
Đồ

giữ

gìn

trường

dùng

học
dạy

sạch

đẹp.
học

– Dụng cụ: chổi, khẩu trang, xẻng hót rác, gáo múc nước, xô,…
*

Hoạt

động

dạy

học


– Hoạt động 1: Quan sát nhận biết thế nào là trường học sạch đẹp.
+ Yêu cầu HS quan sát tranh: Các bạn trong tranh làm gì? Sử dụng những dụng cụ
gì? Việc làm đó có tác dụng gì?
+ Liên hệ thực tế: quan sát, nhận xét tình trạng vệ sinh sân trường và các khu vực
xung quanh lớp học.
– Hoạt động 2: Thực hành làm vệ sinh trường, lớp học.
+ Giáo viên phân công khu vực vệ sinh cho các nhóm.


(nhóm làm vệ sinh lớp; nhặt rác trên sân trường; tưới cây xanh trên sân trường, nhổ
cỏ tưới hoa trong vườn trường)
+ Các nhóm tiến hành thực hiện các cơng việc được phân công.
(Hướng dẫn học sinh biết cách sử dụng dụng cụ hợp lí để bảo đảm an tồn và giữ vệ
sinh cơ thể như đeo khẩu trang, dung chổi có cán dài, vẩy nước trước khi qt lớp
qt

sân,

rửa

tay

bằng

xà

phịng

Tưới cây xanh trước lớp học


sau

khi

làm

xong,…)

Làm vệ sinh lớp học

+ Tổ chức cho cả lớp đi xem thành quả làm việc của nhau, các nhóm nhận xét và tự
đánh giá cơng việc của nhóm mình và nhóm bạn.
2.2.5. Phương pháp thảo luận:
1. Khái niệm
Phương pháp thảo luận là cách tổ chức đối thoại giữa học sinh và giáo viên, giữa học
sinh và học sinh, nhằm huy động trí tuệ của tập thể để giải quyết một vấn đề do môn
học đặt ra, hoặc một vấn đề do thực tế cuộc sống địi hỏi, để tìm hiểu, đưa ra những
giải pháp, những kiến nghị, những quan niệm mới…Trong quá trình dạy học, giáo
viên thường sử dụng cả 2 hình thức thảo luận sau:
+ Thảo luận theo nhóm
+ Thảo luận cả lớp
1. Tác dụng
– Học sinh được tập dượt tham gia tìm hiểu, hoặc giải quyết một vấn đề do tình
huống học tập hoặc do thực tế đặt ra.
– Học sinh được học hỏi bạn, biến kiến thức của bạn thành kiến thức của mình.
Thơng qua thảo luận các em nâng cao năng lực cá nhân (nói, giao tiếp, tranh luận…)
– Sử dụng trí tuệ tập thể theo phương châm: hợp tác để đạt được kết quả cao.
– Quá trình thảo luận dưới sự hướng dẫn của giáo viên còn tạo ra mối quan hệ hai
chiều giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh và học sinh giúp giáo viên nắm được

hiệu quả giáo dục về mặt nhận thức, thái độ, quan điểm hành vi của học sinh.
1. Cách tiến hành
– Bước 1: Chuẩn bị nội dung thảo luận.
Ví dụ:


+ Chúng ta nên ăn uống như thế nào để cơ thể khoẻ mạnh? (Bài 7: Ăn uống đầy đủ)
+ Bạn đã làm gì để mơi trường xung quanh nhà bạn sạch sẽ? (Bài 13: Giữ sạch môi
trường xung quanh nhà ở)
+ Khi ở trường, bạn nên chơi và không nên chơi những trị chơi gì? Tại sao? (Bài 17:
Phịng tránh ngã khi ở trường)
– Bước 2: Tiến hành thảo luận.
– Bước 3: Tổng kết và đánh giá thảo luận.
1. Một số điểm cần chú ý
– GV phải xác định rõ mục đích thảo luận để từ đó xác định nội dung, hình thức và
thời điểm thảo luận cho phù hợp.
– Nội dung thảo luận thường gần gũi với cuộc sống của HS và cũng có thể có nhiều
cách giải quyết khác nhau.
– Không nên đưa ra quá nhiều vấn đề hoặc quá nhiều câu hỏi trong một hoạt động.
Câu hỏi phải dễ hiểu, phù hợp với trình độ nhận thức của HS tiểu học.
– Khi thảo luận, không nên gị ép, áp đặt HS nói theo ý của GV. Cần động viên các
em mạnh dạn trình bày ý kiến, quan điểm riêng.
– Thời gian thảo luận không nên kéo dài.
1. Ví dụ minh họa:
Bài 22: Cuộc sống xung quanh
Khi dạy bài này giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm như sau:
– Giáo viên chia học sinh thành từng nhóm (nhóm 4 học sinh), phát phiếu
thảo luận cho từng nhóm. Nội dung phiếu thảo luận như sau:
Em hãy quan sát các hình trang 46, 47 trong SGK rồi ghi vào bảng sau:
Đặc điểm

Phong cảnh
Hoạt động giao thơng
Nghề nghiệp của người dân
– Các nhóm ổn định tổ chức, tiến hành thảo luận để tìm ra những đặc trưng của
cuộc sống ở thành thị.
Giáo viên theo dõi hoạt động của các nhóm, giúp đỡ những nhóm gặp khó khăn,
hướng việc thảo luận của các em vào những vấn đề trọng tâm, cơ bản.


– Đại diện các nhóm báo cáo kết quả làm việc của nhóm mình, các nhóm khác
bổ sung ý kiến.
– Giáo viên kết luận:
Những bức tranh diễn tả cảnh sống ở thành phố. Ở đây tập trung nhiều cơ quan như
ủy ban nhân dân quận, công an quận, nhà sách, siêu thị,…Nhà ở tập trung san sát;
đường phố có nhiều người và xe cộ đi lại. Người dân ở đây làm những công việc như
bán hàng, lái xe, công nhân,…
Tiếp đó, giáo viên cho học sinh liên hệ mình sống ở nông thôn hay thành thị.
– Để củng cố bài học giáo viên có thể thi kể về địa phương em.
2.2.6. Phương pháp đóng vai:
1. Khái niệm:
Phương pháp đóng vai là cách tổ chức học sinh tham gia giải quyết một tình huống
của nội dung học tập gắn liền với thực tế cuộc sống bằng cách diễn xuất một cách
ngẫu hứng mà không cần kịch bản hoặc luyện tập trước .
1. Tác dụng
– Phát huy trí tưởng tượng và xâm nhập vào cuộc sống.
– HS được rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề một cách tự nhiên và hợp lí, hoặc diễn
lại một tiểu phẩm lịch sử, trong đó các nhân vật có nhiều lời đối thoại.
1. Cách tiến hành
– Bước 1: Lựa chọn tình huống
– Bước 2: Chọn người tham gia

– Bước 3: Chuẩn bị diễn xuất
– Bước 4: Thể hiện vai diễn
– Bước 5: Đánh giá kết quả
1. Một số điểm cần chú ý
– Tình huống phải phù hợp với nội dung bài học, trình độ học sinh và khơng nên q
phức tạp.
– Khuyến khích mọi học sinh, đặc biệt những em nhút nhát tham gia vào q trình
thảo luận, xây dựng “vở diễn”, tập đóng vai hoặc phục vụ cho việc đóng
vai của các bạn trong nhóm.


– Trong khi thảo luận, giáo viên phải đến từng nhóm, quan sát, lắng nghe, kịp thời
phát hiện những khó khăn, lúng túng của học sinh để có sự hỗ trợ, giúp đỡ kịp thời.
– Nên chuẩn bị một số điều kiện về cơ sở vật chất phù hợp cho vở diễn để trị chơi
đóng vai thêm hứng thú, hấp dẫn đối với học sinh.
1. Ví dụ minh họa:
Bài 14: Phịng tránh ngộ độc khi ở nhà
Tổ chức đóng vai theo tình huống: “Em của bạn tình cở uống phải một thứ độc hại ở
trong nhà. Bạn đang chơi ngoài sân thì nhìn thấy em khóc, kêu đau bụng và rất sợ hãi
đi về phía mình. Em sẽ làm gì nếu gặp tình huống đó?
Giáo viên theo dõi học sinh đóng vai, hướng dẫn học sinh nhận xét đánh giá cách ứng
xử của bạn để đưa ra cách làm đúng (hỏi nhanh xem em đã uống gì, kêu cứu và nhở
người lớn hoặc gọi cấp cứu, đưa ngay em và vỏ chai đến cán bộ y tế.
2.2.7. Phương pháp trò chơi:
1. a. Khái niệm:
Trò chơi học tập là trò chơi có nội dung gắn với hoạt động học tập của học sinh.
1. Tác dụng của trò chơi học tập:
– Làm thay đổi hình thức học tập;
– Làm cho khơng khí học tập trong lớp học được thoải mái và dễ chịu hơn;
– Làm cho quá trình học tập trở thành một hình thức vui chơi hấp dẫn;

– Học sinh thấy vui, nhanh nhẹn và cởi mở hơn;
– Học sinh tiếp thu tự giác và tích cực hơn;
– Học sinh được củng cố và hệ thống hoá kiến thức.
1. Các yêu cầu của trò chơi học tập:
– Các trò chơi phải thú vị để học sinh thích được tham gia;
– Phải thu hút được đa số (hay tất cả) học sinh tham gia;
– Các trò chơi phải đơn giản, dễ thực hiện;
– Các trị chơi khơng được tốn nhiều thời gian, sức lực để không ảnh hưởng đến các
hoạt động tiếp theo của tiết học hoặc ảnh hưởng đến các tiết học khác;
– Quan trọng hơn, trị chơi phải có mục đích học tập, khơng đơn thuần là trị chơi giải
trí.


1. Cách xây dựng một trò chơi học tập:
Giáo viên có thể lựa chọn bất kì một hoạt động nào để tổ chức thành trò chơi bằng
cách vận dụng các nhân tố cơ bản của trị chơi:
– Phải có tính thi đua giữa các cá nhân và các nhóm;
– Có quy định về sự “thưởng”, “phạt”
– Có cách chơi rõ ràng (bao gồm cả thời gian)
– Có cách tính điểm.
1. Cách tổ chức một trò chơi
– Giới thiệu tên trò chơi, hướng dẫn cách chơi, thời gian chơi và phổ biến luật chơi.
– Cho học sinh chơi thử (nếu cần).
– Chơi thật.
– Nhận xét kết quả của trị chơi (có thể “thưởng” hoặc “phạt” người thắng hoặc người
thua), nhận xét thái độ của người tham dự và rút kinh nghiệm.
– Kết thúc: GV hỏi xem học sinh đã học được gì qua trị chơi hoặc giáo viên tổng kết
lại những gì cần học qua trị chơi này.
1. Ví dụ minh họa:
Bài 32: Mặt Trời và phương hướng

Để củng cố cách tìm phương hướng Mặt Trời, giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò
chơi: “Mặt Trời ”
– Yêu cầu HS quan sát hình 3 trang 66 SGK và dựa vào hình vẽ để nói về các bước
xác định phương hướng Mặt Trời theo nhóm.
– Đại diện các nhóm trình bày kết quả của mình. Giáo viên nhắc lại nguyên tắc xác
định phương hướng bằng Mặt Trời.
– Chơi trò chơi: mỗi nhóm 7 người (một bạn là người đứng làm trục, 1 bạn đóng vai
Mặt Trời, 4 bạn đóng vai 4 phương, 1 bạn làm quản trị)
Khi người quản trờ nói: “Ị ó o … mặt trời mọc”, bạn HS làm Mặt Trời sẽ chạy ra
đứng vào một chỗ nào đó, bạn làm trục sẽ chạy theo và đứng dang tay như hình vẽ,
các bạn cịn lại sẽ đứng vào vị trí các phương.
Bạn nào đứng sai vị trí là thua. Giáo viên tuyên dương nhóm làm đúng.
Học sinh tham gia chơi trị chơi “Tìm phương hướng Mặt Trời”


2.2.8. Phương pháp “Bàn tay nặn bột” :
1. Khái quát về phương pháp “Bàn tay nặn bột”
Phương pháp dạy học “Bàn tay nặn bột” là phương pháp dạy học khoa học dựa trên
cơ sở của sự tìm tịi – nghiên cứu, áp dụng cho việc dạy học các môn khoa học tự
nhiên.
Theo phương pháp Bàn tay nặn bột, dưới sự giúp đỡ của giáo viên, chính học sinh
tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thơng qua tiến hành thí
nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra để từ đó hình thành kiến thức cho
mình.
Phương pháp dạy học “Bàn tay nặn bột” luôn coi học sinh là trung tâm của quá trình
nhận thức, chính các em là người tìm ra câu trả lời và lĩnh hội kiến thức dưới sự giúp
đỡ của giáo viên.
Mục tiêu của phương pháp dạy học “Bàn tay nặn bột” là tạo nên tính tị mị, ham
muốn khám phá, yêu và say mê khoa học của học sinh. Ngoài việc chú trọng đến kiến
thức khoa học, phương pháp dạy này còn chú ý nhiều đến việc rèn luyện kỹ năng

diễn đạt thơng qua ngơn ngữ nói và viết cho học sinh.
1. Tiến trình dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”
Có thể tiến hành dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” qua các bước:
– Bước 1: Đưa tình huống xuất phát.
– Bước 2: Làm bộc lộ những hiểu biết ban đầu của học sinh.
– Bước 3: Đề xuất các câu hỏi hay giả thiết, phương án tìm tịi.
– Bước 4: Thực hiện phương án tìm tịi khám phá.
– Bước 5: Kết luận và hợp thức hóa kiến thức.
1. Một số lưu ý khi áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” vào dạy học
– Liệt kê các bài học có thể áp dụng Phương pháp dạy học “Bàn tay nặn bột”.
– Giáo viên cần chuẩn bị trước các thí nghiệm dự kiến để có kết quả như mong muốn.
– Vận dụng tối đa những ngun vật liệu sẵn có, dễ kiếm.
– Sử dụng cơng nghệ thông tin cho bài dạy áp dụng phương pháp bàn tay nặn bột
đúng lúc, đúng chỗ, hợp lí.


– Với một số thí nghiệm đơn giản, giáo viên có thể giao việc cho học sinh bằng
những phiếu giao việc, tự học sinh chuẩn bị các vật liệu cho nhóm của mình.
1. Ví dụ minh họa:
Bài 33: Mặt Trăng và các vì sao
* Đưa ra tình huống xuất phát và nêu vấn đề:
 Các em biết gì về Mặt Trăng trong tự nhiên?
* Làm bộc lộ biểu tượng ban đầu của học sinh:
 Yêu cầu học sinh hãy tưởng tượng về Mặt Trăng sau đó, vẽ, viết vào vở thí
nghiệm.
Vở thí nghiệm của học sinh
 Gọi HS giới thiệu với các bạn về bài làm của mình. Gắn các bài làm của cả lớp
để học sinh quan sát.
* Đề xuất câu hỏi và phương án tìm tịi:
 Qua phần trình bày của các bạn, lớp mình rất ham hiểu biết, biết tự tìm hiểu về

Mặt Trăng. Vậy các bạn có băn khoăn, muốn hỏi gì về Mặt Trăng khơng?
+ Mặt Trăng có hình gì?
+ Vì sao Mặt Trăng có hình lưỡi liềm?
+ Ánh sáng Mặt Trăng có giống ánh sáng Mặt Trời khơng?
+ Có phải Mặt Trăng có ánh sáng màu vàng khơng?
+ Mặt Trăng có chiếu sáng khơng?
+ Mặt Trăng có sưởi ấm chúng ta khơng?
+ Mặt Trăng ở xa hay gần Trái Đất?
+ Mặt Trăng có đi theo chúng ta khơng?
+ Trên Mặt Trăng, có chị Hằng và chú Cuội không? ………………
 Giáo viên chốt lại các câu hỏi sẽ trả lời trong bài:
+ Mặt Trăng có hình gì?
+ Mặt Trăng ở xa hay gần Trái Đất?
+ Mặt Trăng có phát ra ánh sáng khơng?
+ Mặt Trăng có sưởi ấm Trái Đất khơng?


 Muốn biết sự tưởng tượng của các bạn có giống với Mặt Trăng thật khơng
mình kiểm tra bằng cách nào? (Xem SGK, xem tivi, xem trên máy tính, xem
trong sách, báo, tìm trong thư viện,…). Thống nhất cách quan sát hình vẽ và
nghiên cứu tài liệu.
* Thực hiện phương án tìm tịi:
 Trước khi quan sát, u cầu học sinh cùng viết dự đốn vào vở thí nghiệm với
các mục như sau:
Câu hỏi
Dự đốn
– Mặt Trăng có hình gì?- Mặt Trăng

Cách tiến hành


Kết luận

ở xa hay gần Trái Đất– Mặt Trăng
có phát ra ánh sáng khơng?– Mặt
Trăng có sưởi ấm chúng ta không?
 Các em sẽ hoạt động trong nhóm. Hãy cùng quan sát 3 bức tranh sau và tài
liệu, xem video. Sau đó các nhóm sẽ thảo luận để tìm câu trả lời cho câu hỏi và
điền thơng tin vào mục cịn lại trong vở thí nghiệm.
* Kết luận kiến thức:
 Yêu cầu học sinh cùng lắng nghe kết quả quan sát của các nhóm
 Giáo viên chốt kiến thức:
+ Mặt Trăng trịn giống như quả bóng lớn (đơi lúc có hình dạng khác)
+ Mặt Trăng ở rất xa Trái đất
+ Mặt Trăng không thể tự phát ra được ánh sáng (Mặt Trăng tỏa sáng do phản chiếu
ánh sáng của mặt trời)
+ Mặt Trăng không sưởi ấm chúng ta.
 So sánh lại biểu tượng ban đầu của các em về Mặt Trăng để khắc sâu kiến thức.
 Mặt Trăng và Mặt Trời có điểm gì giống nhau?
Như vậy, qua quá trình học tập theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” các em đã tự
khám phá, ghi nhớ kiến thức về Mặt Trăng.
2.3. Sử dụng hiệu quả đồ dùng dạy học:
Giáo viên cần sử dụng đồ dùng dạy học như một nguồn cung cấp kiến thức chứ
không phải để minh hoạ cho bài học.


Khi sử dụng đồ dùng dạy học, giáo viên cần phải lưu ý một số điểm sau:
– Lựa chọn đồ dùng dạy học phù hợp với nội dung bài học.
– Cần nghiên cứu, sử dụng thành thạo các loại đồ dùng.
– Lựa chọn đúng thời điểm phù hợp để đưa ra đồ dùng.
– Cần huy động tối đa những đồ dùng học tập học sinh có thể chuẩn bị được để phục

vụ cho các hoạt động tập thể, tranh ảnh, vật thật.
Đối với học sinh cần phải chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng học tập đã được giáo viên
giao, tham gia xây dựng bài học một cách hiệu quả.
Ví dụ: Bài 22: Cuộc sống xung quanh
Mơ hình cuộc sống xung quanh nơi em ở kích thích trí tị mị, ham hiểu biết
2.4. Phối hợp Tự nhiên và Xã hội với các môn học khác:
Trong trường Tiểu học các môn học có tác dụng bổ trợ lẫn nhau, mơn nọ là nền tảng
để học tốt mơn kia. Vì vậy mơn Tự nhiên và Xã hội là tư liệu phục vụ cho bài học,
chúng là thực tế Tự nhiên và Xã hội, con người quanh các em. Vì vậy trong quá trình
giảng dạy, giáo viên cần phải tích hợp kiến thức của các mơn học có liên quan như :
Tiếng Việt, Đạo đức… để giúp học sinh có thêm kiến thức thu nhập thực tế vận dụng
vào bài học.
Ví dụ: Chủ điểm: “Sông biển”, “cây cối”, “muông thú” ở các bài học trong SGK
Tiếng Việt 2 có mối liên hệ mật thiết với chủ đề Tự nhiên trong môn Tự nhiên và Xã
hội.
– Ở chủ điểm “Sông biển”
Tập đọc “Tôm Càng và Cá con”, học sinh được biết cuộc sống thú vị ở dưới nước của
các lồi tơm cá: Tơm Càng – Cá con và đặc biệt biết có lồi cá ăn thịt: Con cá dữ.
Luyện từ và câu Tuần 26: Xếp tên các lồi cá trong tranh vào hai nhóm:
+ Cá nước mặn (cá biển)
+ Cá nước ngọt (cá ở sông, hồ, ao)
Kể tên các con vật sống dưới nước như: Sứa, ba ba,tôm…
Khi học Tự nhiên và Xã hội chủ đề tự nhiên bài 29: Một số con vật sống dưới nước,
học sinh có thể liên hệ ngay đến các con vật sống dưới nước, hoặc biết rõ các loài cá
nước mặn, nước ngọt, các loài cá dữ (ăn thịt).


2.5. Tăng cường bồi dưỡng vốn kiến thức cho học sinh:
Tăng cường bồi dưỡng vốn kiến thức thực tế học sinh là việc làm quan trọng đóng
góp vào thành cơng trong công việc đổi mới phương pháp dạy học môn Tự nhiên và

Xã hội không chỉ ở lớp 2 mà đối với tất cả các lớp tiểu học.
– Tạo cho học sinh thói quen quan sát thế giới xung quanh: học sinh quan sát được về
gia đình, cuộc sống xung quanh cũng như có những tìm hiểu về thế giới thực vật,
động vật, … Sau đó vận dụng vào bài học.
– Học sinh ham đọc sách báo, xem ti vi hoặc tìm kiếm thơng tin trên mạng in-tơ-nét
để có hiểu biết về thế giới xung quanh.
– Tăng cường cho học sinh mở rộng vốn kiến thức của mình bằng các hoạt động trải
nghiệm – ứng dụng: được tham gia trồng những cây con, chăm sóc cây, … để từ đó
học sinh có vốn kiến thức thực tế phong phú.
Các em được trồng, chăm sóc cây để có trải nghiệm thú vị
Tất cả các biện pháp nêu trên, nhằm đạt tới mục đích cuối cùng là sau khi học xong
mỗi tiết Tự nhiên và Xã hội, học sinh tích lũy được vốn hiểu biết về tự nhiên và xã
hội, ý thức được trách nhiệm của mình với bản thân, gia đình và mọi người xung
quanh, yêu thiên nhiên đất nước và bảo vệ môi trường sống.
 HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI:
1. 1. Hiệu quả giáo dục:
Sau một quá trình nghiên cứu và thực hiện đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát
huy tính tích cực của học sinh trong môn Tự nhiên và Xã hội lớp 2, với những biện
pháp trên, tôi đã thu được kết quả như sau:
 Mơn Tự nhiên và Xã hội khơng cịn là mơn học phụ mà thực sự đã trở thành
một môn học có tác dụng giáo dục quan trọng, góp phần rất hiệu quả vào việc
nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
 Giáo viên đã tích cực bồi dưỡng vững vàng hơn về chun mơn, nắm chắc quy
trình giảng dạy, phương pháp giảng dạy.


 Học sinh học tập tích cực, hứng thú chủ động trong việc lĩnh hội tri thức,
khơng khí lớp học sôi nổi hào hứng, học sinh hứng thú với môn Tự nhiên và
Xã hội.
2. 2. Bài học kinh nghiệm:

Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học hướng tới phát huy tính tích cực của
học sinh, tơi đã rút ra những bài học sau:
– Giáo viên cần nắm vững kiến thức trong tồn cấp học với mơn Tự nhiên và Xã hội
cũng như các môn học khác.
– Các phương pháp dạy học rất đa dạng bao gồm cả phương pháp truyền thống và
phương pháp mới. Mỗi phương pháp có ưu, nhược điểm riêng nên giáo viên cần sử
dụng phối hợp các phương pháp sao cho phù hợp với nội dung bài, đặc điểm học
sinh.
– Giáo viên có thể vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học theo cá nhân, nhóm, lớp;
ở trong hoặc ngồi phịng học. Tổ chức các trị chơi học tập để khuyến khích học sinh
tích cực hoạt động, lĩnh hội kiến thức.
– Ngoài ra đồ dùng dạy học là phương tiện dạy học không thể thiếu trong những tiết
dạy. Vì vậy, khi sử dụng giáo viên cần linh hoạt để phát huy hết tác dụng.
– Giáo viên cần khéo léo sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, các hình thức
tổ chức, dẫn dắt học sinh đạt được mục tiêu hoạt động. Đặc biệt cần động viên,
khuyến khích học sinh thường xuyên để giúp học sinh tự tin hơn,
3. Kiến nghị, đề xuất:
* Đối với cấp trên:
– Tổ chức nhiều chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học” hơn nữa để giáo viên
cùng học tập.
– Khuyến khích giáo viên sử dụng giáo án điện tử, phương pháp dạy học tích cực
trong q trình giảng dạy.
– Trang bị thêm một số tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh.
– Nhà trường cùng địa phương tạo điều kiện cơ sở vật chất cho các em học tập tốt
hơn.
* Đối với giáo viên :


– Thường xun tìm tịi học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, nghiên cứu các tài
liệu, sách giáo khoa… để nâng cao tay nghề.

– Thường xuyên kiểm tra đánh giá việc đọc của học sinh và ghi nhận kết quả học tập
của các em dù là một tiến bộ rất nhỏ.
* Đối và phụ huynh:
– Thường xuyên quan tâm tới việc học của các em, khuyến khích các em tìm hiểu về
thế giới xung quanh.
– Kết hợp chặt chẽ với nhà trường để tạo điều kiện cho các em học tập được tốt hơn.
Khi đã phát huy tính tích cực của học sinh thì việc dạy mơn Tự nhiên và Xã hội
khơng cịn là khó khăn với giáo viên. Với mỗi người thầy, ngồi chun mơn tốt cịn
cần có tâm với nghề, ln say mê tìm tịi để hướng đến sự phát triển tồn diện của
học sinh.
Trong q trình nghiên cứu, thực nghiệm, tơi đã cố gắng tìm đọc tài liệu dạy học của
bộ môn cũng như học hỏi các đồng nghiệp. Tuy nhiên sáng kiến cũng không tránh
khỏi những thiếu sót. Tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của bạn bè đồng
nghiệp, Ban giám hiệu trường Tiểu học Lộc An, cùng các cấp lãnh đạo Phòng giáo
dục góp ý bổ sung thêm để kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!