<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>HĨA 9 </b>

<b>§34: KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ </b>

<b>-CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ </b>

<b>I. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ </b>

<b>1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu: </b>

- Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta, như trong cơ thể sinh vật, lương thực, thực phẩm, đồ dùng và
ngay trong cơ thể chúng ta …

<b>2. Hợp chất hữu cơ là gì? </b>

- Hợp chất hữu cơ là hợp chất của Cacbon( trừ CO, CO2, H2CO3, các loại muối cacbonat của kim

loại ...)

VD: CH4, C2H6O, C2H5Cl...

<b>3. Các hợp chất hữu cơ được phân loại như thế nào? </b>

- Hiđrocacbon: phân tử chỉ có 2 nguyên tố: cacbon và hiđro. VD: CH₄, C₂H₄, C₆H₆ ....

- Dẫn xuất của hiđrocacbon: ngoài cacbon và hiđro trong phân tử cịn có các ngun tố khác như: Oxi,
Nitơ, Clo, ... VD: C2H6O, CH3Cl, C2H5Br ...

<b>II. KHÁI NIỆM VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ </b>

- Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và các chuyển đổi của
chúng.

<b>III. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ : </b>
<b>1) Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử : </b>

- Trong các hợp chất hữu cơ , Cacbon ln có hóa trị IV , Hidro có hóa trị I , Oxi có hóa trị II.

<b> </b>

<b> C , </b>H , O

- Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa 2 nguyên tử.
VD: Biểu diễn liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử CH3Br, CH3OH.

<b>2) Mạch Cacbon : </b>

Trong hợp chất hữu cơ, các nguyên tử cacbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon.
Có 3 loại mạch cacbon

H C Br

H

H H

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

a. Mạch thẳng:
b. VD: C4H10

H H H H

H C - C - C –C H
H H H H
b.Mạch nhánh:
VD: C₄H₁₀

H H H
H C – C – C H
H H

H C H
H
c.Mạch vòng:
VD: C4H8

H H

H C – C H

H C – C H
H H

<b>3) Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử : </b>

Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử.
VD: CTPT C2H6O

H H

H C - C - <b>O –H</b>

H H

Rượu etylic

H H

H <b>C - O - C</b> – H
H H
Đimetyl ete

<b>VI. CÔNG THỨC CẤU TẠO </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

H H

H C - C - <b>O –H</b>
H H

Viết gọn: CH₃ –CH₂ -OH

<b>CHỦ ĐỀ HIĐROCACBON </b>

<b>A.</b>

<b>METAN</b>

: Công thức phân tử : <b>CH₄</b>- Phân tử khối : <b>16 </b>

<b>I . TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN – TÍNH CHẤT VẬT LÍ </b>

- Trong tự nhiên , metan có nhiều trong các mỏ khí, trong mỏ dầu, trong bùn ao, trong khí biogaz.

- Chất khí khơng màu ,khơng mùi, nhẹ hơn khơng khí _ _

 

16
d =

29 , rất ít tan trong nước .
<b>II . CẤU TẠO PHÂN TỬ </b>

H
H C H
H

Trong phân tử metan có 4 liên kết đơn .

<b>II. TÍNH CHẤT HĨA HỌC </b>

<b>1. Tác dụng với oxi ( phản ứng cháy) </b>

CH₄+ 2O₂ to CO₂ + 2H₂O

<b>2. Tác dụng với Clo (phản ứng thế) </b>

H

H C H + Cl – Cl
H




 
aùnhsaùng

H

H – C – Cl + H – Cl

H
Viết gọn: CH₄+ Cl₂aùnh saùng _CH

3Cl + HCl

Metyl clorua

<b>B.</b>

<b>ETILEN</b>

: Công thức phân tử : <b>C₂H₄</b>- Phân tử khối : <b>28 </b>
<b>I . TÍNH CHẤT VẬT LÍ : </b>

Etilen là chất khí , khơng màu , khơng mùi, ít tan trong nước , nhẹ hơn khơng khí (

29
28

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<b>II . CẤU TẠO PHÂN TỬ :</b>

H H
C = C
H H

Viết gọn : CH2 = CH2

Trong phân tử Etilen có liên kết đơi. Trong liên kết đơi có 1 liên kết kém bền . Liên kết này dễ bị đứt ra
trong q trình phản ứng hóa học .

<b>III . TÍNH CHẤT HĨA HỌC </b>
<b>1)Tác dụng với oxi (phản ứng cháy) </b>

C₂H₄ + 3O₂ to 2CO₂ + 2H₂O

<b>2)Tác dụng với dung dịch brom ( phản ứng cộng dd Br₂) </b>

CH₂ = CH₂ + Br – Br → CH₂Br – CH₂Br
Viết gọn : C2H4 + Br2 → C2H4Br2

( Đibrometan)

<b>Hiện tượng</b>: Dẫn etilen qua dd brom màu da cam, dd brom bị mất màu <b>(dùng để nhận biết etilen)</b>

<b>3) Phản ứng trùng hợp: </b>
t0,p,xt

n CH₂= CH₂ <b></b>_CH

2 - CH2

<b> </b>n

<b> Poli etilen ( PE ) </b>
<b>IV . ỨNG DỤNG </b>

Metan là nhiên liệu, nguyên liệu trong đời sống và trong công nghiệp
Etilen là nguyên liệu điều chế nhựa polietilen, rượu etylic, axit axetic...

<b>BÀI TẬP </b>

<b>Bài 1: </b>Viết cơng thức cấu tạo ( có thể có ) của các chất có CTPT sau:

C2H5Br , CH4O , CH4 , C2H6, C3H7Cl, C2H6O, C4H8, C3H6

<b>Bài 2: </b> Hồn thành các phương trình hóa học sau (ghi rõ điều kiện phản ứng)

a/ CH₄ + O₂  ……….. + …...
b/ CH2 = CH2 + Br2  ………..…

c/ CH4 + Cl2  ……….. + …...

d/ C2H4 + O2  ……….. + …...

e/ CH₂ = CH₂ + H₂  …...
f/ nCH2 = CH2 , ,

<i>o</i>
<i>xt t</i> <i>P</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

h/ CO2 + Ca(OH)2  ……….. + …...

i/ CO₂ + Ba(OH)₂  ……….. + …...
j/ C₂H₄ + Br₂  ………...

<b>Bài 3:</b> Đốt cháy hoàn tồn hỗn hợp khí metan và khí etilen. Dẫn tồn bộ sản phẩm thu được qua dung

dịch nước vôi trong dư. Nêu hiện tượng và viết phương trình hóa học xảy ra.

<b>Bài 4:</b> Đốt cháy hoàn toàn 2,8 lít khí Metan (ở đtkc).

a/ Viết phương trình hóa học xảy ra.
b/ Tính thể tích khí oxi cần dùng.

c/ Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua dung dịch Ba(OH)2 dư. Tính khối lượng kết tủa tạo thành.

( Cho C = 12; H = 1; O = 16; Ba = 137 )

<b>Bài 5</b>: Đốt cháy hồn tồn 5,6 gam khí Etilen (ở đtkc).

a/ Viết phương trình hóa học xảy ra.
b/ Tính thể tích khí oxi cần dung ( ở đktc )

c/ Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua dung dịch Ca(OH)2 dư. Tính khối lượng kết tủa tạo thành.

(Cho C = 12; H = 1; O = 16; Ca = 40)

<b>Bài 6:</b> Dẫn 6,72 lít (ở đktc) hỗn hợp khí CH₄và C₂H₄đi qua dung dịch Brom 2M thu được 18,8 gam

đibrometan (phản ứng xảy ra vừa đủ)

a/ Viết phương trình hóa học xảy ra.

</div>

<!--links-->