Phương hướng hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
tại công ty cổ phần thuỷ điện Thác Bà.
1. Sự cần thiết của việc hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương
Trong sản xuất kinh doanh, tiền lương đóng một vai trò đặc biệt quan trọng
đối với sự phát triển của doanh nghiệp không chỉ trên phương diện đòn bẩy kinh tế
mà tiền lương còn liên quan trực tiếp tới giá thành sản phẩm, nó là một chỉ tiêu
tổng hợp phản ánh chất lượng sản xuất kinh doanh, nó còn là một bộ phận cấu
thành nên chi phí sản xuất.
Vì vậy, việc tính toán tiền lương cho người lao động sau mỗi kỳ sản xuất và
phân bổ khoản tiền lương này vào giá thành sản phẩm và chi phí lưu thông chính
xác, tránh hiện tượng lãi giả, lỗ thật là yêu cầu đặt ra đối với công tác quản lý lao
động tiền lương của doanh nghiệp.
Từ công tác hạch toán tiền lương, BHXH giúp các nhà quản lý biết được
tình hình sử dụng lao động quỹ lương và cách phân phối quỹ lương. Là cơ sở để
tính toán chi phí lao động trong giá thành sản phẩm hoặc tính tổng chi phí đã bỏ ra
trong quá trình sản xuất. Thông qua các loại sổ sách, chứng từ kế toán về tiền
lương, BHXH và các thành phần kinh tế khác giúp cho các nhà quản lý có kế
hoạch sản xuất cụ thể cho thời kỳ sau và thông qua đó có biện pháp nhằm hạ giá
thành sản phẩm, giảm chi phí để tăng lợi nhuận. Mục đích của các nhà sản xuất là
lợi nhuận, còn mục đích của người cung ứng sức lao động là tiền lương. Với ý
nghĩa này tiền lương cung cấp sự sáng tạo sức giá trị mới hay đúng hơn là nguồn
cung ứng sự sáng tạo sức sản xuất, năng lực của người lao động trong quá trình sản
xuất. Hơn nữa, hạch toán tiền lương, BHXH tạo điều kiện cho việc kiểm tra kiểm
soát của cấp trên trong việc phân phối của doanh nghiệp đảm bảo sự công khai
trong việc phân phối này, qua việc tính đúng, tính đủ thanh toán kịp thời tiền
lương, tạo cho người lao động tin tưởng chắc chắn vào thành quả lao động của họ,
khuyến khích họ làm việc hăng say hơn, phát huy cao nhất tính năng động sáng tạo
của mình.
Mỗi doanh nghiệp trong xã hội đều có một hình thức, quan niệm và cách
thức trả lương khác nhau. Tuy nhiên các doanh nghiệp đều mong muốn có được
một cách tính, cách thức chi trả và hạch toán tiền lương phù hợp với đặc điểm của
doanh nghiệp mình. Do có sự thay đổi về kinh tế - xã hội, đặc thù sản xuất kinh
doanh và nhu cầu của người lao động nên tiền lương ở mỗi doanh nghiệp đều có
những tồn tại. Các nhà quản lý doanh nghiệp cũng đang nỗ lực và mong muốn
khắc phục những tồn tại đó để hoàn thiện cơ chế tiền lương ở doanh nghiệp mình.
Một cơ chế trả lương thích hợp là đảm bảo được phần lớn đời sống cán bộ CNV và
xứng đáng với công việc mà người lao động bỏ ra.
Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương là một phần hành kế
toán khá đơn giản so với các phần hành kế toán khác nhưng lại có ý nghĩa quan
trọng trong công tác hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm, ảnh hưởng đến
kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó hoàn thiện công tác hạch
toán tiền lương và các khoản trích theo lương là rất cần thiết đối với công tác kế
toán trong các doanh nghiệp.
2. Yêu cầu của việc hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương.
Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương là công cụ phục vụ sự điều
hành, quản lý lao động có hiệu quả. Vì vậy hoàn thiện kế toán tiền lương và các
khoản trích theo lương nhằm đạt được những yêu cầu sau:
Đối với kế toán tiền lương:
- Ghi chép, phản ánh tình hình sử dụng quỹ lương theo đúng nguyên tắc và đúng
chế độ hiện hành.
- Kiểm tra tình hình biên chế số lượng và chất lượng của cán bộ CNV trong doanh
nghiệp.
- Tính toán và phân bổ chính xác tiền lương vào chi phí sản xuất và chi phí lưu
thông cho phù hợp với đặc điểm của doanh nghiệp đảm bảo tính hiệu quả, tiết
kiệm.
- Thanh toán kịp thời tiền lương và các khoản thanh toán khác cho cán bộ CNV.
Đối với kế toán BHXH:
- Tính chính xác, trích chính xác số BHXH được trích theo chế độ xã hội.
- Kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình chi tiêu quỹ BHXH.
- Thanh toán kịp thời BHXH đối với CNV cũng như đối với cơ quan BHXH cấp
trên.
3. Đánh giá thực trạng kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại
công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà và một số ý kiến đóng góp.
3. 1. Ưu điểm:
Qua quá trình tìm hiểu thực tế về công tác quản lý, công tác kế toán tại Công
ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà, em nhận thấy Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà
là một đơn vị hạch toán kinh doanh độc lập, với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh điện
năng. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao mặc dù gặp phải không ít khó
khăn kể cả khách quan lẫn chủ quan nhưng nhờ sự lãnh đạo sáng suốt của ban
giám đốc nên công ty đã tự khẳng định được mình, hoàn thành nhiệm vụ được
giao, tạo việc làm và chăm lo đời sống của người lao động.
Về công tác kế toán chung tại Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà được
thực hiện tương đối tốt. Tuy hệ thống tài khoản kế toán của Nhà nước luôn có sửa
đổi, bổ sung dẫn đến sự thay đổi về cách hạch toán nhưng kế toán Công ty đã thực
hiện đúng chế độ kế toán quy định, luôn có sự sửa đổi, bổ sung kịp thời. Trong
quá trình áp dụng chế độ kế toán mới tuy còn gặp nhiều khó khăn do phải tiếp cận
với những khái niệm mới, quan điểm mới với những hướng dẫn, quy định chưa
thật rõ ràng, cụ thể và ổn định... nhưng bộ máy kế toán của Công ty đã biết vận
dụng sáng tạo, có hiệu quả chế độ kế toán mới vào điều kiện cụ thể của Công ty
mình.
Về bộ máy kế toán của Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà: được tổ chức
và phân công nhiệm vụ rõ ràng, mỗi kế toán có trách nhiệm làm một phần hành kế
toán cụ thể việc này đã tạo điều kiện cho nhân viên kế toán phát huy tính sáng tạo
chủ động, thành thạo trong công việc. Các phần hành kế toán được phối hợp rất
khéo léo tạo động lực thúc đẩy quá trình triển khai, khai thác nghiệp vụ đạt hiệu
quả và chính xác đúng chế độ. Sổ chi tiết, sổ tổng hợp, sổ cái luôn được ghi chép
rõ ràng, hợp logic, đúng chế độ hiện hành.
Về công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương được tiến hành
hàng tháng khá nề nếp bởi phòng tài chính kế toán. Các phần việc kế toán được ghi
chép đầy đủ là cơ sở đảm bảo cho việc tính lương được chính xác.
- Hạch toán chi tiết: Cách tính lương cho người lao động của Công ty cổ phần Thuỷ
điện Thác Bà hợp lý và chính xác, bảng chấm công được ghi chép chính xác, rõ
ràng; lưu chuyển chứng từ sổ sách theo đúng trình tự quy định đảm bảo tính chính
xác số liệu nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Việc thanh toán lương được thực hiện
tương đối tốt, đúng kỳ hạn, chính xác hợp lý thoả đáng cho người lao động.
- Hạch toán tổng hợp: Sổ sách kế toán tổng hợp thiết kế đúng với chế độ kế toán quy
định.
Cùng với tiền lương là các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ)
được Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà trích nộp hàng tháng với tỷ lệ trích nộp
trên tổng quỹ lương cấp bậc đảm bảo đúng chế độ cho người lao động.
3.2. Nhược điểm:
Bên cạnh những ưu điểm nói trên, do chế độ kế toán chưa được hoàn chỉnh
luôn có sự sửa đổi, bổ sung mới nên công tác kế toán nói chung và công tác kế
toán tiền lương và các khoản trích theo lương nói riêng ở Công ty cổ phần Thuỷ
điện Thác Bà vẫn còn một số vấn đề cần phải hoàn thiện hơn.
Về kế toán tiền lương:
Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà áp dụng hình thức trả lương cho cán bộ
CNV theo thời gian giản đơn nên việc quản lý thời gian làm việc của người lao
động thông qua “Bảng chấm công”. Như vậy, kế toán tiền lương chỉ theo dõi được
ngày công làm việc mà không theo dõi được số giờ làm việc thực tế của người lao
động. Do đó việc tính, trả lương chưa thật chính xác so với thời gian làm việc thực
tế của người lao động.
Bộ mỏy kế toán tại Công ty cũng có những hạn chế yếu kộm như việc tổ
chức công tác kế toán tại Công ty tuy gọn nhẹ nhưng vẫn chưa dàn xếp công việc
một cách hợp lí và đồng đều về thời gian và công việc nên có những người tập
trung quá nhiều…Tại Bộ phận kế toán mặc dù đó nâng cao các tiến bộ công nghệ
hiện đại về máy tính nhưng trình độ tin học của các kế toán chưa đồng đều nên dẫn
đến tỡnh trạng thiếu người làm, hiệu quả công việc thấp mất nhiều thời gian trong
khâu nhập và tính số liệu trên máy tính đó đẩy một bộ phận không nhỏ cán bộ chưa
có nhiều kinh nghiệm trong việc cập nhật số liệu trên máy tính một cách khoa học
nên chủ yếu tập trung vào một số người có trỡnh độ chuyên môn tin học cao.
3.3. Một số ý kiến nhằm hoàn thiện kế toán tiền lương và các khoản trích theo
lương tại công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà.
Áp dụng hình thức trả lương hợp lý hơn đồng thời thực hiện việc chấm công
nghiêm túc, đảm bảo cơ sở tính trả lương đúng đắn.
Hiện nay, Công ty cổ phần Thuỷ điện Thác Bà áp dụng hình thức trả lương
cho cán bộ CNV theo hình thức thời gian giản đơn nên tiền lương trả cho người lao
động căn cứ vào bậc lương và thời gian làm việc thực tế không xét đến thái độ lao
động và kết quả công việc. Chế độ trả lương này chỉ áp dụng cho người lao động
mà không định mức và tính toán chặt chẽ được hiệu suất làm việc của họ. Mặt