ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
-----------

VÕ THỊ THU HÀ

ĐỀ XUẤT KIẾN TRÚC HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN
LÝ KHOA LÂM SÀNG/BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI
BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TRÊN CHUẨN HL7
Chuyên ngành: Hệ Thống Thông Tin Quản lý
Mã số: 06 34 48

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 6 năm 2014


i

CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA –ĐHQG -HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. Trần Văn Hoài

Cán bộ chấm nhận xét 1: TS. Nguyễn Chánh Thành

Cán bộ chấm nhận xét 2: TS. Nguyễn Thanh Hiên
Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG Tp. HCM
ngày 18 tháng 7 năm 2014.
Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:
1. PGS.TS. Vũ Thanh Nguyên
2. TS. Nguyễn Chánh Thành

3. TS. Nguyễn Thanh Hiên
4. TS. Võ Thị Ngọc Châu
5. TS. Trần Văn Hoài
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV và Trưởng Khoa quản lý chuyên
ngành sau khi luận văn đã được sửa chữa.
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

PGS.TS. Vũ Thanh Nguyên

TRƯỞNG KHOA


ii

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Võ Thị Thu Hà

MSHV: 11320957

Ngày, tháng, năm sinh: 04/12/1978

Nơi sinh: TP. HCM


Chuyên ngành: Hệ Thống Thông Tin Quản Lý

Mã số: 60 34 48

I.

TÊN ĐỀ TÀI:
ĐỀ XUẤT KIẾN TRÚC HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ KHOA
LÂM SÀNG/BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT
TRÊN CHUẨN HL7

II.

NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:
Khảo sát hiện trạng hệ thống thông tin các khoa lâm sàng Bệnh Viện Thống
Nhất, phân tích thiết kế hệ thống thông tin các khoa lâm sàng Bệnh Viện
Thống Nhất và đề xuất kiến trúc hệ thống.

III.

NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: 24/06/2013

IV.

NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 20/06/2014

V.

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. Trần Văn Hoài


Tp. HCM, ngày 20 tháng 06 năm 2014
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

TS. Trần Văn Hoài

TRƯỞNG KHOA


iii

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn thầy cô ngành Hệ Thống Thông Tin Quản Lý
trường Đại Học Bách Khoa đã truyền đạt, giảng dạy và giúp đỡ tơi trong suốt q
trình học tập.
Tơi xin cảm ơn TS. Trần Văn Hồi đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong thời
gian nghiên cứu thực hiện đề tài.
Tơi cũng xin cảm ơn Phịng Cơng Nghệ Thơng Tin Bệnh Viện Thống Nhất đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi được tiếp cận nghiên cứu thực tế hệ thống thông tin của
bệnh viện.
Đặc biệt tôi xin cảm ơn là gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã ủng hộ, động viên,
giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn!
Thành phố Hồ Chí Minh, 20-06-2014
Học viên cao học khóa 2011

Võ Thị Thu Hà


iv


TĨM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN
Cơng nghệ thơng tin đang dần chứng tỏ tầm ảnh hưởng rất lớn đến mọi mặt của đời
sống xã hội. Đối với hoạt động của ngành y tế, cơng nghệ thơng tin ngày càng đóng
vai trị quan trọng trong cơng tác quản lý. Với nhu cầu ứng dụng sâu công nghệ
thông tin tại các khoa lâm sàng, bệnh viện Thống Nhất TPHCM có kế hoạch triển
khai hệ thống thông tin quản lý cho các khoa này.
Đề tài “ĐỀ XUẤT KIẾN TRÚC HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ KHOA
LÂM SÀNG/BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TRÊN
CHUẨN HL7” được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu khảo sát dữ liệu, nhu cầu của
người dùng các qui trình quản lý tại các khoa lâm sàng của Bệnh Viện Thống Nhất.
Từ đó tiến hành phân tích thiết kế và đề xuất kiến trúc của hệ thống. Đề tài cũng đã
nghiên cứu và ứng dụng chuẩn HL7 là chuẩn giao tiếp dữ liệu y tế phổ biến nhất
hiện nay vào bản thiết kế nhằm mang đến một hệ thống có tính mở và có khả năng
tích hợp cao vào các hệ thống bên ngoài.
Kết quả thực hiện của đề tài là tiền đề cho việc xây dựng, phát triển và triển khai
phần mềm hỗ trợ công tác quản lý của các khoa lâm sàng với dữ liệu được lưu trữ
liền mạch, đầy đủ. Việc khai thác nguồn dữ liệu này cung cấp thông tin cần thiết
cho công tác quản lý của các các cấp lãnh đạo, bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên tại
các khoa lâm sàng.


v

ABSTRACT
Information technology is gradually demonstrated great influence in all aspects of
social life. For the activities of the health sector, information technology plays an
important role in the management. With demand for deep applications of
information technology, hospitals Unified HCM City plans to deploy information
management system for the clinical departments.
This thesis "PROPOSED ARCHITECTURE clinical/inpatient THONG NHAT

HOSPITAL MANAGEMENT INFORMATION SYSTEMS IN HL7 STANDARD"
is done on the basis of survey data, the user needs then analysing the design and
architecture of the proposed system. The thesis has also studied HL7 standard, the
standard for communication of medical data, in order to bring the system to an
open-ended and potentially highly integrated into external systems.
The result of this thesis is a prerequisite for the construction, development and
deployment of software that fully supports the management of clinical departments
with data stored seamless. The exploitation of these data sources provides
information necessary for the management of the leaders, doctors, nurses and staff
at the clinical departments.


vi

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “ĐỀ XUẤT KIẾN TRÚC HỆ THỐNG THÔNG TIN
QUẢN LÝ KHOA LÂM SÀNG/BỆNH NHÂN NỘI TRÚ TẠI BỆNH VIỆN
THỐNG NHẤT TRÊN CHUẨN HL7” là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi. Các
số liệu sử dụng trong luận văn và các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận
văn là trung thực.


vii

Danh mục chữ viết tắc
HSBA

Hồ sơ bệnh án

ĐDHC


Điều dưỡng hành chính

DMTT

Danh mục thuốc trực

Danh mục thuật ngữ
STT Thuật ngữ
1
Hospital management
information system
2
Health Level Seven
International
4
Digital Imaging and
Communications in
Medicine

Viết tắt
HMIS
HL7
DICOM

Ý nghĩa
Hệ thống thông tin quản lý
bệnh viện
Chuẩn trao đổi thông tin y tế
quốc tế

Chuẩn số hóa và truyền ảnh y
tế


viii

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................................ iii
TÓM TẮT NỘI DUNG LUẬN VĂN ..................................................................................... iv
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................................... vi
Danh mục chữ viết tắc ................................................................................................................ vii
Danh mục thuật ngữ .................................................................................................................... vii
MỤC LỤC .................................................................................................................................. viii
Danh mục bảng ............................................................................................................................... x
Danh mục hình ảnh........................................................................................................................ x

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ........................................................................................ 1
1.1.

Giới thiệu đề tài .............................................................................................1

1.1.1.

Tổng quan về HMIS tại Việt Nam .............................................................1

1.1.2.

Tổng quan về HMIS tại Bệnh Viện Thống Nhất TPHCM ........................2

1.2.


Cơ sở hình thành đề tài ..................................................................................3

1.3.

Mục tiêu và nội dung đề tài ..........................................................................3

1.4.

Ý nghĩa đề tài .................................................................................................4

1.5.

Phạm vi, giới hạn ...........................................................................................4

1.6.

Bố cục luận văn .............................................................................................4

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...........................................................................6
2.1.

Hệ thống thông tin quản lý bệnh viện ...........................................................6

2.1.1.

Giới thiệu tổng quan về HMIS ...................................................................6

2.1.2.


Vai trò của HMIS .......................................................................................7


ix

2.1.3.

Thành phần của hệ thống thông tin quản lý bệnh viện ..............................7

2.1.4.

Kiến trúc của hệ thống thông tin quản lý bệnh viện ..................................7

2.1.5.

Phân hệ quản lý khoa lâm sàng ..................................................................9

2.2.

Chuẩn HL7 ..................................................................................................10

2.2.1.

Tổng quan .................................................................................................10

2.2.2.

Các phiên bản ...........................................................................................11

2.2.3.


Cấu trúc bản tin HL7 v2.6 ........................................................................12

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 14
3.1.

Khảo sát hệ thống ........................................................................................14

3.1.1.

Nội dung khảo sát .....................................................................................14

3.1.2.

Phương pháp .............................................................................................14

3.2.

Phân tích thiết kế hệ thống ..........................................................................14

3.2.1.

Phương pháp hướng đối tượng .................................................................15

3.2.2.

Các bước phân tích thiết kế hệ thống thơng tin dựa trên UML. ..............16

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................ 19
4.1.


Khảo sát hiện trạng ......................................................................................19

4.1.1.

Sơ đồ tổ chức ............................................................................................19

4.1.2.

Sơ đồ tổ chức khoa lâm sàng....................................................................20

4.1.3.

Hiện trạng .................................................................................................21

4.1.4.

Qui trình nghiệp vụ ..................................................................................22

4.1.5.

Trao đổi dữ liệu với các phân hệ khác .....................................................38

4.2.
4.2.1.

Phân tích ......................................................................................................39
Lược đồ use case ......................................................................................39



x

4.2.2.

Đặc tả use case .........................................................................................46

4.2.3.

Lược đồ lớp ..............................................................................................84

4.3.

Thiết kế ........................................................................................................90

4.3.1.

Kiến trúc tổng quát ...................................................................................90

4.3.2.

Lược đồ tuần tự ........................................................................................92

Bảng ánh xạ các bản tin HL7 .............................................................................99
4.3.3.

Cơ sở dữ liệu ..........................................................................................106

4.3.4.

Lược đồ triển khai ..................................................................................136


CHƯƠNG 5: Kết luận và kiến nghị ....................................................................... 139
5.1.

Kết quả nghiên cứu ....................................................................................139

5.2.

Kiến nghị ...................................................................................................139

5.3.

Các hạn chế của đề tài và hướng phát triển ...............................................140

Danh mục tài liệu tham khảo ..................................................................................140
Phụ lục A: Một số mẫu hồ sơ, tài liệu .....................................................................142
Phụ lục B: Các lược đồ tuần tự ...............................................................................145
Lý lịch trích ngang ..................................................................................................171

Danh mục bảng
Bảng 1 - Bảng ánh xạ các bản tin HL7 version 2.6 ..................................................99

Danh mục hình ảnh
Hình 4.1.1. 1.1.7.1 - ..................................................................................................17


xi

Hình 3.1.7.1 - Giai đoạn phân tích thiết kế với UML ...............................................17
Hình 4.1.1.1 - Sơ đồ tổ chức bệnh viện Thống Nhất -TPHCM ................................20

Hình 4.1.2.1 - Sơ đồ tổ chức khoa lâm sàng .............................................................21
Hình 4.1.4.1 - Qui trình tiếp nhận bệnh nhân vào khoa điều trị ...............................23
Hình 4.1.4.2 - Qui trình khám và điều trị bệnh nhân ................................................25
Hình 4.1.4.3 - Qui trình ra viện, chuyển khoa ..........................................................27
Hình 4.1.4.4 - Qui trình hội chẩn ..............................................................................29
Hình 4.1.4.5 - Qui trình kiểm khảo tử vong ..............................................................31
Hình 4.1.4.6 - Qui trình lập lịch phẩu thuật ..............................................................33
Hình 4.1.4.7 - Qui trình lập lịch trực khoa ................................................................34
Hình 4.1.4.8 - Qui trình quản lý tủ thuốc trực...........................................................35
Hình 4.1.4.9 - Qui trình quản lý thiết bị vật tư .........................................................37
Hình 4.1.5.1 - Trao đổi dữ liệu với các phân hệ khác ...............................................39
Hình 4.2.1.1 - Lược đồ use case mức 0.....................................................................40
Hình 4.2.1.2 - Lược đồ use case quản lý bệnh nhân .................................................41
Hình 4.2.1.3 - Lược đồ use case quản lý tủ thuốc trực .............................................42
Hình 4.2.1.4 - Lược đồ use case quản lý thiết bị vật tư ............................................43
Hình 4.2.1.5 - Lược đồ use case quản lý thơng tin hành chính - lịch trực ................43
Hình 4.2.1.6- Lược đồ use case quản lý thơng tin hành chính - lịch phẩu thuật ......44
Hình 4.2.1.7 - Lược đồ use case quản lý thông tin hành chính - hội chẩn................44
Hình 4.2.1.8 - Lược đồ use case quản lý thơng tin hành chính - kiểm khảo tử vong
...................................................................................................................................45
Hình 4.2.1.9 - Lược đồ use case báo cáo thống kê ...................................................46


xii

Hình 4.2.3.1 - Lược đồ lớp quản lý bệnh nhân .........................................................85
Hình 4.2.3.2 - Lược đồ lớp quản lý tủ thuốc trực .....................................................86
Hình 4.2.3.3- Lược đồ lớp quản lý thiết bị vật tư .....................................................87
Hình 4.2.3.4 - Lược đồ lớp quản lý thơng tin hành chính - lịch trực ........................88
Hình 4.2.3.5 - Lược đồ lớp quản lý thơng tin hành chính - lịch phẩu thuật .............88

Hình 4.2.3.6 - Lược đồ lớp quản lý thơng tin hành chính - hội chẩn.......................89
Hình 4.2.3.7 - Lược đồ lớp quản lý thơng tin hành chính - kiểm khảo tử vong .....90
Hình 4.3.1.1- Kiến trúc tổng thể hệ thống ................................................................91
Hình 4.3.3.1 - Lược đồ tuần tự nhập mới hồ sơ bệnh án (S1.01) .............................92
Hình 4.3.3.2 - Lược đồ tuần tự xóa hồ sơ bệnh án (S1.02) .......................................92
Hình 4.3.3.4 - Lược đồ tuần tự cập nhật thông tin khám và điều trị (S1.04) ............93
Hình 4.3.3.5 - Lược đồ tuần tự cập nhật thông tin tổng kết bệnh án (S1.05) ...........93
Hình 4.3.3.6 – Lược đồ tuần tự cập nhật thơng tin ra viện (S1.06) ..........................94
Hình 4.3.3.7 - Lược đồ tuần tự phê duyệt bệnh án (S1.07) ......................................94
Hình 4.3.3.8 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu theo dõi chỉ số sinh tồn (S1.08) ......95
Hình 4.3.3.9 - Lược đồ tuần tự cập nhật thông tin điều trị và y lệnh ........................96
Hình 4.3.3.10 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu chăm sóc bệnh nhân (S1.10) .........97
Hình 4.3.3.11 - Lược đồ tuần tự nhập mới phiếu sơ kết điều trị (S1.11)..................97
Hình 4.3.3.12 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu sơ kết điều trị (S1.13) ...................98
Hình 4.3.3.13- Lược đồ tuần tự tìm phiếu sơ kết (S1.14) .........................................98
Hình 4.3.3.14 - Lược đồ tuần tự xóa phiếu sơ kết (S1.15) .......................................99
Bảng 1 - Bảng ánh xạ các bản tin HL7 version 2.6 ..................................................99
Hình 4.3.6.1- Lược đồ triển khai .............................................................................137


xiii

Hình 4.3.3.15- Lược đồ tuần tự thêm mới phiếu đề xuất danh mục thuốc (S2.01) 146
Hình 4.3.3.16 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu đề xuất danh mục thuốc (S2.02) .146
Hình 4.3.3.17 - Lược đồ tuần tự xóa phiếu đề xuất danh mục thuốc (S2.03) .........147
Hình 4.3.3.18 - Lược đồ tuần tự phê duyệt phiếu đề xuất danh mục thuốc (S2.04)
.................................................................................................................................147
Hình 4.3.3.19 - Lược đồ tuần tự cập nhật danh mục thuốc (S2.05) ........................148
Hình 4.3.3.20 - Lược đồ tuần tự tìm phiếu đề xuất danh mục thuốc (S2.06) .........148
Hình 4.3.3.21- Lược đồ tuần tự cập nhật sổ bù thuốc (S2.07) ................................149

Hình 4.3.3.22 - Lược đồ tuần tự thêm mới phiếu lĩnh thuốc bù (S2.08) ................150
Hình 4.3.3.23 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu lĩnh thuốc bù (S2.09) ..................150
Hình 4.3.3.24- Lược đồ tuần tự xóa phiếu lĩnh thuốc bù (S2.10) ...........................151
Hình 4.3.3.25 - Lược đồ tuần tự phê duyệt phiếu lĩnh thuốc bù (S2.11) ................151
Hình 4.3.3.26 - Lược đồ tuần tự thêm mới phiếu dự trù vật tư tiêu hao y tế (S3.01)
.................................................................................................................................152
Hình 4.3.3.27 - Lược đồ tuần tự cập nhật phiếu dự trù vật tư tiêu hao y tế (S3.02)
.................................................................................................................................152
Hình 4.3.3.28 - Lược đồ tuần tự xóa phiếu dự trù vật tư tiêu hao y tế (S3.03).......153
Hình 4.3.3.29 - Lược đồ tuần tự cập nhật danh mục thiết bị vật tư (S3.04) ...........153
Hình 4.3.3.30 - Lược đồ tuần tự cập nhật sổ theo dõi sử dụng thiết bị vật tư (S3.05)
.................................................................................................................................154
Hình 4.3.3.31 - Lược đồ tuần tự phê duyệt phiếu dự trù vật tư tiêu hao y tế (S3.06)
.................................................................................................................................154
Hình 4.3.3.32 - Lược đồ tuần tự tìm kiếm thơng tin thiết bị vật tư (S3.07)............155
Hình 4.3.3.33 - Lược đồ tuần tự thêm mới lịch trực (S4.01) ..................................155
Hình 4.3.3.34 - Lược đồ tuần tự cập nhật lịch trực (S4.02) ...................................156


xiv

Hình 4.3.3.35 - Lược đồ tuần tự xóa lịch trực (S4.03)...........................................156
Hình 4.3.3.36 - Lược đồ tuần tự tìm kiếm thơng tin trên lịch trực (S4.05) ..........157
Hình 4.3.3.37 - Lược đồ tuần tự phê duyệt lịch trực (S4.04) .................................157
Hình 4.3.3.38 - Lược đồ tuần tự thêm mới lịch phẩu thuật (S4.06)........................158
Hình 4.3.3.39 - Lược đồ tuần tự cập nhật lịch phẩu thuật (S4.07) .........................158
Hình 4.3.3.40 - Lược đồ tuần tự xóa lịch phẩu thuật (S4.08) .................................159
Hình 4.3.3.41 - Lược đồ tuần tự tìm kiếm thơng tin ca phẩu thuật (S4.09) ............159
Hình 4.3.3.42 - Lược đồ tuần tự phê duyệt lịch phẩu thuật (S4.10) .......................160
Hình 4.3.3.43 - Lược đồ tuần tự thêm mới ca hội chẩn (S4.11) .............................160

Hình 4.3.3.44 - Lược đồ tuần tự cập nhật thông tin ca hội chẩn (S4.12) ................161
Hình 4.3.3.45 - Lược đồ tuần tự xóa ca hội chẩn (S4.13) .......................................161
Hình 4.3.3.46 - Lược đồ tuần tự cập nhật thơng tin ca hội chẩn (S4.14) ................162
Hình 4.3.3.47 - Lược đồ tuần tự tìm kiếm ca hội chẩn (S4.15) ..............................162
Hình 4.3.3.48 - Lược đồ tuần tự cập nhật sổ biên bản hội chẩn (S4.16) ................163
Hình 4.3.3.49 - Lược đồ tuần tự trích lập biên bản hội chẩn (S4.17) .....................163
Hình 4.3.3.50 - Lược đồ tuần tự thêm mới ca kiểm khảo tử vong (S4.18) .............164
Hình 4.3.3.51 - Lược đồ tuần tự cập nhật thông tin ca kiểm khảo tử vong (S4.19)
.................................................................................................................................164
Hình 4.3.3.52 - Lược đồ tuần tự xóa ca kiểm khảo (S4.20) ....................................165
Hình 4.3.3.53 - Lược đồ tuần tự phê duyệt ca kiểm khảo (S4.21) ..........................165
Hình 4.3.3.54 - Lược đồ tuần tự tìm kiếm ca kiểm khảo tử vong (S4.22) ..............166
Hình 4.3.3.55 - Lược đồ tuần tự cập nhật biên bản kiểm khảo (S4.23) ..................166
Hình 4.3.3.56 - Lược đồ tuần tự cập nhật HSBA –kiểm khảo tử vong (S4.24) .....166


xv

Hình 4.3.3.58 - Lược đồ tuần tự thống kê buồng, giường bệnh (S5.01).................167
Hình 4.3.3.59 - Lược đồ tuần tự sơ đồ giường bệnh (S5.02) ..................................167
Hình 4.3.3.60 - Lược đồ tuần tự lịch trực (S5.03) ..................................................168
Hình 4.3.3.61 - Lược đồ tuần tự lịch phẩu thuật/thủ thuật (S5.04) .........................168
Hình 4.3.3.62 - Lược đồ tuần tự lịch hội chẩn (S5.05) ...........................................169
Hình 4.3.3.63 - Lược đồ tuần tự thống kê thuốc sử dụng cho bệnh nhân (S5.06) ..169
Hình 4.3.3.64 - Lược đồ tuần tự thống kê bệnh nhân điều trị tại khoa (S5.06) ......170
Hình 4.3.3.65 - Lược đồ tuần tự thống kê tải làm việc của nhân viên (S5.08) .......170
Hình 4.3.3.66 - Lược đồ tuần tự thống kê Thống kê thiết bị vật tư tiêu hao (S5.09)
.................................................................................................................................171



1

CHƯƠNG 1:

GIỚI THIỆU

1.1. Giới thiệu đề tài
1.1.1. Tổng quan về HMIS tại Việt Nam
Việt Nam có trên 1100 bệnh viện với hơn 180,000 giường được chia thành 3 tuyến:
tuyến huyện, tuyến tỉnh do Sở Y tế quản lý và tuyến trung ương do Bộ Y tế quản lý
[6]. Mức độ ứng dụng hệ thống thông tin trong quản lý bệnh viện rất khác nhau.
Một số bệnh viện đã tự xây dựng hệ thống phần mềm quản lý tổng thể bệnh viện và
ứng dụng vào công tác quản lý bệnh viện. Hiện nay nhiều bệnh viện cũng đã trang
bị phần mềm và cơ sở hạ tầng cho hệ thống thông tin. Ở Việt Nam đã có một số
phần mềm với đầy đủ chức năng cho một hệ thống thông tin tổng thể.
Một số phần mềm quản lý bệnh viện
 OneMES được phát triển và triển khai theo quy trình ISO 9001:2008 do tổ chức
GIC đánh giá và cấp chứng nhận. Ứng dụng tại các bệnh viện Bệnh viện đa khoa
Nghĩa Lộ, Bệnh viện Phụ Sản Thanh Hóa, Bệnh viện Đồng xuân Phú Yên, Bệnh
Viện Văn Chấn, Bệnh viện Văn Yên, Bệnh viện Lục Yên, Bệnh viện Tuy An,
Bệnh Viện Tây Hòa.
 MEDISOFT.NET là giải pháp hệ thống thông tin tổng thể quản lý bệnh viện với
công nghệ C#.net (C Sharp), XML (eXtensible Markup Language) và HL7
(Health Level Seven). Hơn 20 bệnh viện tạI Việt Nam đang sử dụng phần mềm
Medisoft.
 FPT.eHospital là hệ thống phần mềm toàn diện cho một bệnh viện, quản lý tồn
bộ hoạt động thơng suốt từ lúc tiếp nhận bệnh nhân vào viện cho đến khi ra viện.
FPT.eHospital được phân chia thành nhiều phân hệ nghiệp vụ và kết hợp các
phân hệ này tạo thành hệ thống thông tin tổng thể quản lý bệnh viện. Ứng dụng
tại các bệnh viện lớn như bệnh viện nhân dân Gia Định, bệnh viện Nhiệt Đới,

bệnh viện Đại Học Y Dược, bệnh viện Ung Bướu, bệnh viện Triều An, bệnh
viện Nancy


2

 Hsoft: Các bệnh viện ứng dụng Hsoft: trên 36 bệnh viện và trung tâm y tế triển
khai Hsoft. Một số bệnh viện ứng dụng Hsoft: bệnh viện Đa Khoa Trung Tâm
tỉnh An Giang, bệnh viện Hùng Vương, Hồ Chí Minh, bệnh viện Mắt TPHCM,
bệnh viện Thống Nhất TPHCM.
Một số khác các bệnh viện có ứng dụng hệ thống thơng tin quản lý bệnh viện nhưng
chỉ mới thực hiện một số phân hệ quan trọng như phân hệ quản lý nhân sự, phân hệ
viện phí, phân hệ quản lý kho dược, phân hệ bệnh nhân ra vào viện.
Việc ứng dụng hệ thống thơng tin đã đem lại nhiều lợi ích trong công tác quản lý
bệnh viện. Tuy nhiên việc ứng dụng hệ thống thông tin chưa mang lại kết quả mong
đợi khi ứng dụng thực tế do một số nguyên nhân:
 Phần mềm thiếu chức năng: việc thiếu một số chức năngtrên phần mềm sẽ làm
dữ liệu không liên kết nhau, gây khó khăn trong việc truy lục hồ sơ. Hệ thống
thông tin dạng này thường là hệ thống thông tin trên máy tính kết hợp với hệ
thống tthơng tin trên giấy.
 Phần mềm chưa qua trải nghiệm thực tế: chức năngp hần mềm khi áp dụng
không khớp với qui trình quản lý.
 Các phần mềm được viết các nền tảng khác nhau và theo các yêu cầu riêng của
từng bệnh viện và không kết nối được với nhau.
Việc nghiên cứu phát triển hệ thống thông tin quản lý bệnh viện là một trong những
quan tâm của các bộ y tế, sở y tế, lãnh đạo các bệnh viện cũng như các chuyên gia
trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Theo dự thảo đến năm 2015, Bộ Y tế đặt ra mục
tiêu 100% các bệnh viện trực thuộc có mạng LAN và kết nối Internet tốc độ cao,
phấn đấu đến năm 2015 có các phần mềm hỗ trợ 100% hoạt động quản lý, điều
hành tại cơ quan Bộ Y tế; 100% cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Y tế ứng dụng

CNTT để quản lý mọi mặt hoạt động quản lý, chun mơn, nghiệp vụ hành chính.
Ngồi ra theo hướng dẫn triển khai ứng dụng CNTT của Bộ Y Tế, dữ liệu/thơng tin
về tình trạng người bệnh được ghi trong bệnh án điện tử nên tuân theo chuẩn HL7
và theo các qui định của Bộ Y tế [3].
1.1.2. Tổng quan về HMIS tại Bệnh Viện Thống Nhất TPHCM


3

Bệnh viện Đa Khoa Thống Nhất TPHCM là bệnh viện đã ứng dụng công nghệ
thông tin quản lý bệnh viện từ nhiều năm qua. Từ năm 2004, phịng cơng nghệ
thơng tin của bệnh viện tự phát triển hệ thống thông tin quản lý cho bệnh viện với
việc xây dựng 3 phân hệ đầu tiên là: quản lý khoa khám bệnh, quản lý dược bệnh
viện, quản lý thanh tốn viện phí và bảo hiểm y tế. Sau sự thành công của việc triển
khai 3 phân hệ trên, năm 2008 phịng cơng nghệ thông tin đề xuất mua thêm các
phần mềm quản lý nhân sự - tiền lương, quản lý trang thiết bị y tế, quản lý kế tốn
và tiến hành tích hợp, triển khai thành 3 phân hệ tiếp theo của hệ thống. Với nhu
cầu nâng cao hiệu quả quản lý của bệnh viện, ban giám đốc bệnh viện có chủ
trương triển khai hệ thống thông tin tổng thể quản lý bệnh viện. Năm 2013, bệnh
viện mua và triển khai giải pháp phần mềm Hsoft. Giải pháp phần mềm Hsoft đưa
vào sử dụng đã có những hiệu ứng tốt. Riêng với phân hệ quản lý khoa lâm sàng,
Hsoft hiện đang cung cấp các chức năng để quản lý hồ sơ bệnh án và quản lý các
thơng tin hành chính của khoa. Tuy nhiên khi đưa vào sử dụng, các khoa chỉ mới áp
dụng một số chức năng của phần mềm. Với nhu cầu nâng cao hiệu quản của việc
ứng dụng sâu trong công tác quản lý khoa lâm sàng bệnh viện có nhu cầu khảo sát
và phân tích thiết kế lại phân hệ này.
1.2. Cơ sở hình thành đề tài
Từ các lý do trên, tôi đã quyết định chọn đề tài: “ĐỀ XUẤT KIẾN TRÚC HỆ
THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ KHOA LÂM SÀNG/BỆNH NHÂN NỘI TRÚ
TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TRÊN CHUẨN HL7”.

1.3. Mục tiêu và nội dung đề tài
 Khảo sát hiện trạng hệ thống thông tin tại các khoa lâm sàng bệnh viện Thống
Nhất TPHCM.
 Đề xuất kiến trúc phân hệ quản lý khoa lâm sàng/bệnh nhân nội trú theo chuẩn
HL7.


4

 Đề xuất giải pháp tích hợp phân hệ quản lý khoa lâm sàng/bệnh nhân nội trú
với các phân hệ khác của hệ thống (đã triển khai và chưa triển khai)
1.4. Ý nghĩa đề tài
Giải pháp đưa một phân hệ quản lý khoa lâm sàng/người bệnh nội trú – vào
tích hợp với các phân hệ đang hoạt động tại bệnh viện Thống Nhất sẽ mang lại
một số lợi ích trong công tác quản lý bệnh viện, cụ thể là các khoa lâm sàng tại
tại bệnh:
 Các cấp lãnh đạo bệnh viện và khoa có thể giám sát hoạt động của các khoa. Các
số liệu chuyên môn được thống kê và chuyển đến các cấp quản lý khác. Là công
cụ để chuẩn hóa qui trình khám chữa bệnh tại các khoa.
 Đối với đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng nhân viên hành chính tại các khoa, hệ thống
sẽ giúp họ có thể dễ dàng trao đổi thông tin chuyên môn, giảm được các sai
lầm trong điều trị do hồ sơ bệnh án điện tử lưu trữ đầy đủ và chính xác.Việc
tìm kiếm tra cứu hồ sơ bệnh nhân phục vụ cho yêu cầu khám chữa bệnh và
nghiên cứu khoa học được thực hiện dễ dàng và nhanh chóng.
 Đối với bệnh nhân nội trú: được phục vụ tốt hơn do qui trình khám chữa bệnh
được giám sát chặt chẽ trên hệ thống, q trình và kết quả điều trị được thơng
tin đến bệnh nhân rõ ràng, hồ sơ bệnh án được lưu trữ, sao chép cho những lần
nhập viện điều trị sau.
1.5. Phạm vi, giới hạn
 Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là hệ thống thông tin quản lý của bệnh

viện Thống Nhất phân hệ quản lý khoa lâm sàng.
 Phạm vi nghiên cứu của đề tài tập trung vào giai đoạn khảo sát hiện trạng và
phân tích thiết kế hệ thống.
1.6. Bố cục luận văn
Bố cục của luận văn này gồm 5 chương


5

Chương 1: Giới thiệu tổng quan về hệ thống tin quản lý bệnh viện (HMIS) tại Việt
Nam và Bệnh Viện Thống Nhất TPHCM, lý do hình thành đề tài, mục tiêu nghiên
cứu của đề tài, phạm vi nghiên cứu, ý nghĩa thực tiễn của đề tài, kết cấu luận văn.
Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mơ hình nghiên cứu – Trình bày tổng quan về cơ sở
lý thuyết, các mơ hình nghiên cứu trước đây và mơ hình nghiên cứu đề xuất của
luận văn.
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu.
Chương 5: Kết luận và kiến nghị.


6

CHƯƠNG 2:

CƠ SỞ LÝ THUYẾT

Chương này giới thiệu tổng quan về HMIS và chuẩn trao đổi dữ liệu y tế HL7.
2.1. Hệ thống thông tin quản lý bệnh viện
2.1.1. Giới thiệu tổng quan về HMIS
Theo tiêu chuẩn y tế thế giới, bệnh viện là một bộ phận của một tổ chức

mang tính chất y học và xã hội, có chức năng đảm bảo cho nhân dân được chăm
sóc tồn diện về y tế, phòng bệnh và chữa bệnh. Bệnh viện còn là nơi đào tạo
cán bộ y tế và nghiên cứu y sinh học.
Quản lý bệnh viện là hành động đưa các cá nhân trong tổ chức bệnh viện làm
việc cùng nhau để thực hiện, hoàn thành mục tiêu chung.
Các lĩnh vực quản lý trong bệnh viện
-

Quản lý nguồn nhân lực

-

Quản lý tài chính

-

Quản lý chỉ đạo tuyến

-

Quản lý nhân viên

-

Quản lý trang thiết bị

-

Quản lý khoa khám bệnh


-

Quản lý khoa lâm sàng/người bệnh nội trú

-

Quản lý cận lâm sàng

-

Quản lý dược

Hệ thống thông tin quản lý là hệ thống cung cấp thông tin cho công tác quản lý của
tổ chức [2]. Hệ thống bao gồm con người, thiết bị và quy trình thu thập, phân
tích, đánh giá và phân phối những thơng tin cần thiết, kịp thời, chính xác cho
những người soạn thảo các quyết định trong tổ chức.
Hệ thống thông tin quản lý bệnh viện (HMIS): là hệ thống cung cấp thông tin
cho công tác quản lý, điều hành công việc tại bệnh viện.


7

2.1.2. Vai trị của HMIS
-

Lợi ích đối với lãnh đạo bệnh viện: Thu thập và cung cấp thông tin giúp
giám sát, lập kế hoạch, ra quyết định cho hoạt động bệnh viện một cách
toàn diện, báo cáo lên cấp trên (Bộ Y Tế, Sở Y Tế, Bảo Hiểm Y Tế) các
số liệu chuyên môn được thống kê giúp nhà quản lý y tế như Bộ Y Tế,
Sở Y Tế có số liệu phục vụ cho quản lý y tế cộng đồng và quản lý dịch

bệnh.

-

Lợi ích đối với bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế: thu thập và cung cấp
thông tin lập kế hoạch công việc cá nhân, tạo sự thuận tiện trong trao đổi
thông tin chuyên môn, giảm sai lầm y khoa, tiết giảm thời gian làm việc,
nghiên cứu khoa học.

-

Lợi ích đối bệnh nhân: được phục vụ tốt hơn do qui trình khám chữa
bệnh được giám sát chặt chẽ trên hệ thống, quá trình và kết quả điều trị
được thông tin đến bệnh nhân rõ ràng, hồ sơ bệnh án được lưu trữ, sao
chép cho những lần nhập viện điều trị sau
2.1.3. Thành phần của hệ thống thông tin quản lý bệnh viện

-

Phần cứng: gồm các thiết bị/phương tiện kỹ thuật dùng để xử lý và lưu
trữ thơng tin.

-

Phần mềm: Gồm các chương trình máy tính, các phần mềm hệ thống, các
phần mềm chuyên dụng, thủ tục dành cho người sử dụng.

-

Mạng: truyền dữ liệu.


-

Con người: bệnh nhân, bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên hành chánh, lãnh
đạo các cấp, bệnh nhân, chuyên gia hệ thống thông tin.

-

Dữ liệu: hồ sơ, giấy tờ, phiếu, báo cáo thống kê liên quan đến qui trình
quản lý bệnh viện.

-

Quy trình: các qui trình quản lý, qui trình cơng việc trong bệnh viện.
2.1.4. Kiến trúc của hệ thống thông tin quản lý bệnh viện


8

Các hệ thống thông tin quản lý bệnh viện hiện đại thường được thiết kế vừa có
kiến trúc phân hệ giúp hệ thống có thể dễ dàng mở rộng và tương tác với các hệ
thống khác, vừa có kiến trúc phân tầng giúp hệ thống linh hoạt khi cần điều
chỉnh cho phù hợp với các yêu cầu.
Kiến trúc phân hệ: Hệ thống thường được chia thành các phân hệ tùy theo lĩnh
vực quản lý. Mỗi phân hệ có đầy đủ các đặc tính của một hệ thống. Các phân hệ
khi phối hợp với nhau cấu thành hệ thành hệ thống thơng tin quản lý tổng thể.
Các phân hệ có thể thiết lập như một hệ thống độc lập và tương tác với tồn hệ
thống thơng qua các chuẩn trao đổi dữ liệu y tế HL7 và DICOM. Theo quyết
định về việc ban hành tiêu chí phần mềm và nội dung một số phân hệ phân
mềm tin học quản lý bệnh viện của bộ y tế [3] hệ thống thông tin tin quản lý

bệnh viện gồm một số phân hệ sau:
o

Phân hệ quản lý khoa khám bệnh

o

Phân hệ quản lý khoa lâm sàng

o

Phân hệ quản lý cận lâm sàng

o

Phân hệ quản lý dược bệnh viện

o

Phân hệ quản lý thanh toán viện phí và bảo hiểm y tế

o

Phân hệ quản lý nhân sự, tiền lương

o

Phân hệ quản lý chỉ đạo tuyến

o


Phân hệ quản lý trang thiết bị y tế

Kiến trúc phân tầng: Kiến trúc phổ biến cho các hệ thống phần mềm hiện nay
là kiến trúc ba tầng.
o

Tầng trình diễn: thể hiện giao diện giữa người dùng và hệ thống.

o

Tầng logic ứng dụng: mô tả các đối tượng thực thi các nhiệm vụ và
các qui luật điều hành các tiến trình của hệ thống.

o

Tầng lưu trữ: thể hiện cơ chế lưu trữ đảm bảo nhất quán và bền vững
dữ liệu.


9

2.1.5. Phân hệ quản lý khoa lâm sàng
Phân hệ quản lý khoa lâm sàng là hệ thống cung cấp thông tin cho công tác quản
lý, điều hành công việc tại các khoa lâm sàng của bệnh viện.
Cơng tác chính trong hoạt động của khoa lâm sàng là khám và điều trị cho bệnh
nhân và các công việc khác như trực khoa, phẩu thuật, hội chẩn, kiểm khảo tử
vong, giao ban, quản lý tủ thuốc trực, thiết bị vật tư.
Trong chuỗi hoạt động của khoa lâm sàng, hệ thống thu thập, xử lý, lưu trữ các dữ
liệu:

 Bệnh án bệnh nhân điều trị nội trú
o

Thông tin hành chánh của bệnh nhân

o

Thông tin vào viện và chẩn đốn vào viện

o

Thơng tin ra viện và chẩn đốn ra viện

o

Các thơng tin khác: chuyển khoa, chăm sóc bệnh nhân, bảo
hiểm y tế, thơng tin khám và điều trị hàng ngày, chỉ định xét
nghiệm, chẩn đốn hình ảnh, thăm dị chức năng, phẩu thuật,
thủ thuật, tái khám

 Thông tin về trực khoa, phẩu thuật, hội chẩn, kiểm khảo tử vong, giao
ban
 Thuốc trực và thuốc bù
 Thiết bị vật tư của khoa
Dữ liệu lưu trữ trên hệ thống được phân tích và tổng hợp để cung cấp những thông
tin cần thiết cho các cấp quản lý:
 Số liệu về số giường bệnh, công suất sử dụng giường bệnh điều trị nội trú, bệnh
nhân nằm viện
 Số liệu về tải làm việc của bác sĩ, điều dưỡng ở các khoa