Thực hành quấn dây máy điện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (580.66 KB, 4 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

LỜI NÓI ĐẦU

Tài liệu thực hành quấn dây máy điện là tài liệu dùng để dạy học cho sinh viên chuyên
ngành Điện công nghiệp và Hệ thống điện, nhằm hình thành các kiến thức ứng dụng, kỹ năng
thực hành nghề và thái độ nghề nghiệp cơ bản ở trình độ đại học, trong phạm vi mơn học.

Ngồi ra, nó có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, sinh
viên, công nhân trong các lĩnh vực nghề nghiệp có nội dung thực hành liên quan.

Nội dung tài liệu gồm các phần: Tính toán vẽ các dạng sơ đồ trãi dây quấn, đấu dây vận
hành các loại động cơ không đồng bộ 1 pha và 3 pha; Sửa chữa, quấn dây động cơ không
đồng bộ 1 pha; Sửa chữa, quấn dây động cơ không đồng bộ 3 pha.

Tài liệu do giảng viên Đặng Hoàng Minh và Nguyễn Ngọc Tiền Bộ môn Điện – Điện tử,
Khoa Kỹ thuật và Công nghệ, Trường Đại học Trà Vinh biên soạn, theo chương trình của
Trường. Hy vọng tài liệu sẽ giúp cho các giảng viên và sinh viên trong việc giảng dạy, học tập
môn học đạt kết quả tốt và đạt hiệu quả cao.

Với kinh nghiệm và trình độ cịn hạn chế, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng
góp, chỉ bảo của các nhà khoa học, giảng viên, và bạn đọc quan tâm, để bổ sung điều chỉnh cho
tài liệu ln được cập nhật và hồn thiện theo hướng cơ bản, hiện đại, phù hợp với điều kiện
Việt Nam đáp ứng nhu cầu xã hội

Mọi ý kiến đóng góp xin gởi về: Đặng Hồng Minh, Nguyễn Ngọc Tiền, Giảng viên Bộ
môn Điện – Điện tử, Khoa Kỹ thuật và Công nghệ, Trường Đại học Trà Vinh.

Email: ; , Xin trân trọng cảm ơn!
Nội dung tài liệu liệu giảng dạy như sau:

Chương 1: Tính tốn vẽ các dạng sơ đồ trãi dây quấn, đấu dây vận hành các loại 
máy điện

Bài 1: Động cơ không đồng bộ 1 pha rotor lồng sóc
Bài 2: Động cơ khơng đồng bộ 3 pha rotor lồng sóc

Bài 3: Động cơ khơng đồng bộ 3 pha rotor lồng sóc 2 tốc độ

Chương 2: Sửa chữa quấn dây động cơ không đồng bộ 1 pha và 3 pha

Bài 4: Sửa chữa quấn dây động cơ không đồng bộ 1 pha
Bài 5: Sửa chữa quấn dây động cơ không đồng bộ 3 pha

Tác giả

ThS. Đặng Hoàng Minh

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Tài liệu giảng dạy: Thực hành quấn dây máy điện i

MỤC LỤC

Nội dung Trang

Chương 1: TÍNH TỐN VẼ CÁC DẠNG SƠ ĐỒ TRÃI DÂY QUẤN, ĐẤU DÂY VẬN

HÀNH CÁC LOẠI MÁY ĐIỆN ... 1

Bài 1: ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA ROTOR LỒNG SÓC ... 1

1.1 Tổng quan ... 1

1.2 Phương pháp xây dựng sơ đồ dây quấn stator dạng 1 hay 2 lớp ... 3

1.3 Sơ đồ khai triển dạng vịng trịn ... 9

Bài 2: ĐỘNG CƠ KHƠNG ĐỒNG BỘ 3 PHA ROTOR LỒNG SÓC ... 12

2.1 Tổng quan ... 12

2.2 Các thuật ngữ cơ bản sử dụng trong kỹ thuật quấn dây ... 13

2.3 Các quan hệ cơ bản áp dụng trong kỹ thuật quấn dây ... 14

2.4 Phân loại dây quấn stator ... 16

2.5 Trình tự xây dựng sơ đồ dây quấn dạng 1 lớp ... 17

2.6 Phương pháp xây dựng sơ đồ dây quấn 2 lớp ( trường hợp q nguyên) ... 32

Bài 3: ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA ROTOR LỒNG SÓC 2 TỐC ĐỘ ... 37

3.1. Sơ đồ đấu dây ... 37

3.2. Phương pháp xây dựng sơ đồ dây quấn cho động cơ 2 cấp tốc độ ... 40

3.3. Động cơ không đồng bộ 3 pha vận hành ở lưới điện 1 pha ... 41

Chương 2: SỬA CHỮA QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ1 PHA VÀ 3 PHA . 44
Bài 4: SỬA CHỮA QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA ... 44

4.1 Phương tiện dạy học cần thiết ... 44

4.2 Trình tự quấn dây stator động cơ không đồng bộ 1 pha ... 47

Bài 5: SỬA CHỮA QUẤN DÂY ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA ... 60

5.1. Phương tiện dạy học cần thiết ... 60

5.2. Trình tự quấn dây stator động cơ không đồng bộ 3 pha ... 62

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Tài liệu giảng dạy: Thực hành quấn dây máy điện 1

Chương 1:

TÍNH TỐN VẼ CÁC DẠNG SƠ ĐỒ TRÃI DÂY QUẤN, ĐẤU DÂY

VẬN HÀNH CÁC LOẠI MÁY ĐIỆN

Bài 1:

ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA ROTOR LỒNG SÓC

 Mục tiêu học tập: Sau khi học xong bài này, người học có thể.

- Phân biệt các thông số và công thức tính tốn các thơng số của bộ dây quấn động cơ
không đồng bộ 1 pha

- Áp dụng xây dựng được các dạng sơ đồ dàn trải dây quấn động cơ không đồng bộ 1
pha tùy theo yêu cầu thực tế

1.1 Tổng quan

1.1.1 Định nghĩa động cơ 1 pha và 2 pha

Theo lý thuyết thiết kế máy điện: đối với động cơ không đồng bộ hoạt động bằng nguồn

áp 1 pha; tại thời điểm khởi động, nếu muốn stator tạo thành từ trường quay trịn thì cần thực
hiệ các điều kiện sau:

Hai bộ dây quấn (hai pha dây quấn) trên stator đăṭ lệch vị trí khơng gian 90 điện .Phải
tạo dòng điện qua các pha dây quấn lệch pha thời gian 90. Sau khi rotor đã quay tròn tốc độ
và động cơ đã trải qua giai đoạn khởi động, tùy theo loại động cơ chúng ta sẽ gặp một trong các
trường hợp sau:

Khi động cơ đang hoạt động, trên stator chỉ còn một pha dây quấn đang được cấp nguồn
để vận hành, còn một pha khác được tách khỏi nguồn điện. Trường hợp này động cơ được gọi
là động cơ 1 pha khởi động dùng pha phụ hay khởi động dùng tụ.

Pha dây quấn được tách khỏi nguồn điện sau quá trình khởi động được gọi là dây quấn
phụ (hay dây đề). Pha dây quấn được cấp nguồn để duy trì trạng thái hoạt động của động cơ sau
quá trình khởi động được gọi là dây quấn chính (hay dây chạy)

Trong trường hợp động cơ vận hành luôn cả hai pha dây quấn sau q trình khởi động,
dịng qua dây quấn phụ được tạo lệch pha thời gian so với dịng qua dây quấn pha chính bằng
cách dù ng tụ điện ghép nối tiếp với dây quấn phụ. Động cơ được gọi là động cơ 2 pha dùng tụ
thường trực

Tóm lại : tùy theo số lượng pha dây quấn trên stator được sử dụng để duy trì trạng thái
hoạt động của động cơ sau quá trình khởi động, chúng ta gọi động cơ là 1 pha hay 2 pha. Tất
cả các loại động cơ trên được vận hành bằng nguồn áp 1 pha

1.1.2 Phân loại dây quấn stator động cơ 1 pha, 2 pha

Với tính chất khác biệt nêu trên của các dạng động cơ 1 pha hay 2 pha, dây quấn trên
stator cũng được chia thành nhiều dạng tùy thuộc vào cấp cơng suất, chủng loại và đặc tính làm
việc. Dây quấn stator gồm các dạng :

Dây quấn 1 lớp đồng khuôn hay đồng tâm Dây quấn 2 lớp đồng khuôn. Dây quấn sin (hay
dây quấn tao ra sức từ động sin)

Với dây quấn một lớp hay hai lớp, có thể khơng chia đều số rãnh stator cho dây quấn pha
chính và pha phụ. Số rãnh phân bố cho pha chính và phụ được đinh trước theo tỉ lệ

Gọi:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tài liệu giảng dạy: Thực hành quấn dây máy điện 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO

 TÀI LIỆU THAM KHẢO ĐỂ BIÊN SOẠN NỘI DUNG MÔN HỌC

[1]. Nguyễn Trọng Thắng, Nguyễn Thế Kiệt, “Công nghệ chế tạo và tính tốn sửa chữa máy
[2]. điện”, NXB Giáo dục, 1995

[3]. Nguyễn Thế Kiệt, “Tính tốn sửa chữa Máy điện tập I, II”, NXB Giao thông vận tải, 1994
[4]. Bùi Văn Hồng, Đặng Văn Thành, Phạm Thị Nga, “ Giáo trình thực hành máy điện”,
[5]. NXB Đại học Quốc gia TPHCM, 2010

 TÀI LIỆU THAM KHẢO ĐỀ NGHỊ CHO HỌC VIÊN

[1]. Nguyễn Trọng Thắng, “Giáo trình lý thuyết và bài tập tính tốn sửa chữa máy điện”, NXB
Đại học Quốc gia TP.HCM, 2019

[2]. Bùi Văn Yên, “Sửa chữa và quấn lại động cơ điện”, NXB Giáo dục, 2009

[3]. Nguyễn Trọng Thắng, “Lý thuyết và bài tập tính tốn sửa chữa máy điện”, NXB Đại Học
Quốc gia, 2007

</div>