MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA KHU
CÔNG NGHIỆP KHU CHẾ XUẤT.
Trước thực trạng hoạt động của các khu công nghiệp, khu chế xuất còn nhiều
yếu kém, vấn đề đặt ra là phải có giải pháp hữu hiệu để thúc đẩy sự phát triển của
loại hình kinh tế này, góp phần tích cực thực hiện chủ trương công nghiệp hoá ,
hiện đại hoá đất nước.
I. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN KHU CÔNG NGHIỆP, KHU CHẾ XUẤT
TRONG THỜI GIAN TỚI.
Vấn đề hình thành phát triển khu công nghiệp, khu chế xuất là một trong
những nội dung cơ bản của quốc sách công nghiệp hoá, hiện đại hoá, điều này
được nghị quyết đại hội Đảng VIII đề ra đó là:
- Cải tạo các khu công nghiệp hiện có về kết cấu hạ tầng cà công nghệ sản
xuất .
- Xây dựng mới một số khu công nghiệp, phân bố rộng trên các vùng.
Chương trình phát triển công nghiệp của Đảng cũng đã xác định:
+ Hình thành các khu công nghiệp tập trung, tạo địa bàn thuận lợi cho việc
phát triển xây dựng các cơ sở công nghiệp mới.
+ Phát triển công nghiệp nông thôn và ven đô thị, ở các thành phố thị xã cần
nâng cấp cải tạo các cơ sở hiện có, đưa các cơ sở không có khả năng xử lý ô nhiễm
ra khỏi thành phố, hạn chế việc xây dựng các cơ sở công nghiệp mới xen lẫn với
khu dân cư.
Trong báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khoá X Thủ tướng
Phan Văn Khải đã nhấn mạnh: "đẩy mạnh xây dựng và nâng cao hiệu quả các khu
công nghiệp, khu chế xuất, xây dựng đề án thí điểm lập đặc khu kinh tế , khu mậu
dịch tự do ở vị trí thích hợp".
Theo kế hoạch phát triển kinh tế xã hội đến năm 2005 sẽ có khoảng 100 khu
công nghiệp, khu chế xuất và sẽ có khoảng 17 khu công nghiệp được lấp đầy với
tổng diện tích là 1701 ha, trong đó Hà Nội chiếm 2 khu công nghiệp với diện tích
64 ha (giai đoạn I), Đồng Nai chiếm 5 khu công nghiệp với diện tích 741 ha,
Thành phố Hồ Chí Minh chiếm 4 khu công nghiệp với diện tích 374 ha, Bình
Dương chiếm 4 khu công nghiệp với diện tích 374 ha, Cần Thơ chiếm 1 khu công

nghiệp với diện tích 100 ha (giai đoạn I), Bà Rịa- Vũng Tầu 1 khu công nghiệp với
diện tích 75 ha. Đến khi các doanh nghiệp trong diện tích 3500 ha đi vào hoạt động
sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra được giá trị sản lượng 16 tỷ USD và thu hút được
khoảng 12 triệu lao động.
Thực hiện phương hướng trên vừa có ý nghĩa chiến lược vừa là giải pháp lớn
góp phần đảm bảo nhịp độ tăng trưởng công nghiệp những năm 2000- 2005. Đến
năm 2005 GDP bình quân khoảng 800 USD/ năm, tỷ trọng nông nghiệp khoảng
17-18%, công nghiệp và xây dựng 35-36%, dịch vụ 46-47% GDP.
Do nhu cầu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá, nhu cầu quy hoạch chính trong
các đô thị lớn, xây dựng công nghiệp chế biến nông, lâm thuỷ sản để phát triển
nông nghiệp và nông thôn, bảo vệ môi sinh môi trường đi đôi với việc phát triển,
làm giàu và tạo việc làm cho nhân dân lao động thì hầu hết các tỉnh đều có nhu cầu
hình thành khu công nghiệp với quy mô vừa khoảng 100 ha. Tất nhiên, phải phù
hợp với khả năng huy động vốn để phát triển công trình hạ tầng trong và ngoài khu
công nghiệp, sự phát triển của các doanh nghiệp trên địa bàn lãnh thổ và khả năng
thu hút đầu tư. Việc phát triển này không chỉ mang ý nghĩa kinh tế xã hội mà còn
mang cả ý nghĩa an ninh quốc phòng.
Quy hoạch phát triển khu công nghiệp đến năm 2010 bao gồm các mục tiêu
chủ yếu sau:
- Việc xây dựng hình thành các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công
nghệ cao trên phạm vi cả nước phải mang tính phù hợp chung đối với quy hoạch
phát triển vùng, lãnh thổ và quốc gia.
- Các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao phải được xây dựng
trên những vùng đất chủ yếu là đất xấu, cằn cỗi, không thể canh tác hoặc phát triển
nông nghiệp cho năng suất cao. Việc lựa chọn địa điểm xây dựng như vậy vừa tận
dụng được đất đai lại vừa có thể làm giàu đất đai đó lên nhiều lần so với sản xuất
nông nghiệp.
- Xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao phải đặc biệt
đảm bảo đúng quy định về an toàn môi sinh, môi trường.
- Như dự kiến năm 2005 sẽ hình thành 100 khu công nghiệp, khu công nghệ

cao thì tổng diện tích đất khoảng 10000 ha.
Không ít ý kiến cho rằng, chú trọng phát triển khu công nghiệp, khu chế xuất
đến năm 2000 là thiếu cơ sở vững chắc, là phát triển tràn lan. Cần phải xác dịnh rõ
ràng việc xây dựng cả 100 khu công nghiệp, khu chế xuất là không đơn giản mà
điều này đòi hỏi ở chúng ta một quá trình phấn đấu không mệt mỏi trong nhiều
năm.
Bên cạnh các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao được xây
dựng tại các vùng kinh tế trọng điểm của cả nước thì đối với một số địa phương có
điều kiện để hình thành địa bàn trọng điểm để phát triển công nghiệp để tạo khả
năng phát huy các nguồn lực sẵn có như nguyên liệu, lao động, đất đai... thúc đẩy
kinh tế địa phương phát triển. Do vậy tại các địa phương có khả năng trên, nên
chăng chúng ta cũng có xu hướng xây dựng khu công nghiệp, khu chế xuất với quy
mô vừa và nhỏ cho phù hợp với khả năng thực tế của vùng.
Nhìn chung, quy hoạch tổng thể phát triển khu công nghiệp từ nay đến năm
2010 mới chỉ nêu lên những hướng đi chủ yếu dựa vào những kết quả ban đầu đã
đạt được. Măc dù quy hoạch tổng thể phát triển khu công nghiệp đã được Thủ
tướng phê duyệt nhưng thực tế vẫn còn rất nhiều khó khăn vướng mắc cần phải sửa
đổi từng bước trong quá trình hình thành và xây dựng khu công nghiệp, khu chế
xuất trên phạm vi cả nước.
Trong giai đoạn tới việc hình thành các khu công nghiệp mới cần được cân
nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi trên cơ sở đáp ứng các điều kiện sau:
+ Phải phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của từng vùng, lãnh
thổ.
+ Ngành nghề kêu gọi đầu tư vào khu công nghiệp phải phù hợp với quy
hoạch phát triển ngành kinh tế kỹ thuật.
+ Phản ánh đầy đủ nhu cầu và có biện pháp khả thi về huy động vốn để xây
dựng hạ tầng kỹ thuật và xã hội cả trong và ngoài hàng rào khu công nghiệp.
+ Có phương án khả thi trong việc thu hút đầu tư nhất là đầu tư nước ngoài
trong những năm tới.
II. HỆ THỐNG CÁC QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CẦN ĐƯỢC NHẬN THỨC RÕ

TRONG QUÁ TRÌNH ĐƯA RA CÁC GIẢI PHÁP:
1. Quan điểm về phát triển cơ cấu công nghiệp nhiều thành phần:
Để động viên, khai thác mọi nguồn lực thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá,
hiện đại hoá, coi trọng, chý ý khai thác nguồn nội lực của từng vùng, từng địa
phương.
Bên cạnh những mặt tích cực do lợi thế của công nghiệp quốc doanh mang
lại, thành phần này đã bộc lộ những hạn chế khó khắc phục như kém năng động,
hiệu quả kinh tế thấp, nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ kéo dài, sức cạnh tranh
kém. Nhằm tăng cường tính năng động sáng tạo ra sức cạnh tranh đồng thời khai
thác và huy động mọi nguồn lực về vốn, công nghệ, quản lý để đẩy nhanh phát
triển công nghiệp theo hướng đa dạng hoá cần lựa chọn mô hình hợp lý để có thể
thu hút các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh phát triển có sự hỗ trợ và định
hướng của Nhà nước. Với quan điểm này chúng ta chủ trương xây dựng các khu
công nghiệp có quy mô từ 15 đến 20 ha, hạ tầng kỹ thuật được đầu tư vừa phải phù
hợp với khả năng kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ là hợp lý, có khả năng khai
thác được nhiều nguồn nội lực của các thành phần kinh tế vào phát triển công
nghiệp. Các khu công nghiệp vừa và nhỏ được phân bố xen kẽ và kết hợp với các
khu chế xuất trên dưới 100 ha, có hạ tầng kỹ thuật hiện đại đã được hình thành trên
địa bàn.
2. Quan điểm hiệu quả trong đầu tư phát triển khu công nghiệp:
Hiệu quả trong đầu tư phát triển khu công nghiệp phải được nhận thức một
cách đầy đủ và đúng đắn bao gồm hiệu quả kinh tế trực tiếp mang lại lợi ích cho
các nhà đầu tư, các doanh nghiệp và hiệu quả xã hội giải quyết tối ưu các mục tiêu
kinh tế xã hội của mỗi địa phương vùng lãnh thổ có phân bố khu công nghiệp như:
tác động chuyển dịch cơ cấu, tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, giải quyết
việc làm, bảo vệ môi trường sinh thái vùng lãnh thổ. Với quan điểm này vận dụng
vào điều kiện thực tiễn ở nước ta những năm qua có thể nhận thấy: Vấn đề "lạm
phát khu công nghiệp" tỉnh nào cũng muốn xây dựng khu công nghiệp bởi vì đều
muốn thúc đẩy và đạt được các mục tiêu kinh tế xã hội một cách nhanh chóng".
nhưng vấn đề là có đủ điều kiện để đầu tư hạ tầng và đáp ứng được lợi ích của các

doanh nghiệp và nhà đầu tư hay không.
3. Quan điểm xây dựng và phát triển các khu công nghiệp:
Góp phần giải quyết cơ bản vấn đề ô nhiễm môi trường đô thị do các cơ sở
sản xuất gây ra. Nhằm đảm bảo sự phát triển bền vũng cho từng doanh nghiệp và
toàn xã hội.
Môi trường các khu vực đô thị như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
ngày càng bị ô nhiễm nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân gây ra tình
trạng trên là do các cơ sở sản xuất, chế biến công nghiệp đang hoạt động không coi
trọng đầu tư xử lý chất thải công nghiệp. Trong những năm tới nếu không có
những giải pháp đồng bộ thì tình trạng ô nhiễm tiếp tục gia tăng. Và một trong
những giải pháp đó là hình thành và phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất.
4. Quan điểm toàn diện và đồng bộ trong đầu tư phát triển
khu công nghiệp:
Hình thành và phát triển công nghiệp theo mô hình khu công nghiệp chỉ là
một trong nhiều vấn đề của tổ chức sản xuất và quản lý công nghiệp theo lãnh thổ.
Phát triển hệ thống công nghiệp theo lãnh thổ có tác dụng quan trọng, thúc đẩy
phát triển tổng thể kinh tế xã hội theo vùng lãnh thổ. Với quan điểm toàn diện và
đồng bộ, muốn phát huy hiệu quả mô hình khu công nghiệp phải giải quyết tốt mối
quan hệ đối với các bộ phận khác như: Đầu tư phát triển các ngành kinh tế nông,
lâm nghệp, thương mại, dịch vụ, đào tạo nguồn nhân lực, quy hoạch phát triển hạ
tầng giao thông, điện nước, khu dân cư, đô thị vùng lãnh thổ gắn liền với phát triển
khu công nghiệp.
Đồng thời giải quyết đồng bộ các vấn đề như đổi mới cơ chế quản lý vĩ mô,
cải cách bớt các thủ tục phiền hà, ách tắc, cửa quyền trong xét duyệt đầu tư theo
hướng "một cửa". Và hoàn thiện môi trường đầu tư tạo điều kiện thuận lợi thu hút
các nhà đầu tư trong và ngoài nước vào các khu công nghiệp trong thời gian trước
mắt cũng như trong giai đoạn tiếp theo.
III. GIẢI PHÁP VỀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ VÀ ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN KHU
CÔNG NGHIỆP - KHU CHẾ XUẤT:
1. Xem xét lại quy hoạch phát triển Khu công nghiệp:

Việc xây dựng khu công nghiệp trước hết phải xuất phát từ hiệu quả kinh tế
xã hội, không thể quyết định một cách chủ quan. Hơn nữa sau khủng hoảng kinh tế
khu vực, khả năng tăng đầu tư trực tiếp của nước ngoài vào Việt Nam chưa mạnh,
cho nên trong quy hoạch phát triển khu công nghiệp trong những năm tới cần có
những điều chỉnh thích hợp.
Không thành lập thêm các khu công nghiệp mới, cần soát xét kỹ tất cả các
khu công nghiệp, tập trung vốn đầu tư hoàn thành xây dựng hạ tầng chonhững khu
công nghiệp đang xây dựng dở dang, tạm hoãn các khu công nghiệp chưa xây dựng
hoặc ít có triển vọng thu hút đầu tư. Tình trạng "vừa cấp giấy phép vừa tiến hành
quy hoạch" như ở một số nơi hiện nay đang gây ra nhiều khó khăn lúng túng, lãng
phí và thiếu đồng bộ.
Đối với các địa phương nằm trong vùng quy hoạch dự định hình thành khu
công nghiệp, khu chế xuất phải có sự thông báo rộng rãi cho nhân dân biết và tiến
hành nhanh việc cắm cột mốc để ngăn chặn tình trạng xâm chiếm, mua bán đất bất
hợp pháp, gây khó khăn cho việc giải toả đền bù về sau.
Trung ương cần định hướng các khu công nghiệp cần phát triển trong cả nước
và trong toàn khu vực, tránh tình trạng lạm phát khu công nghiệp, ứ đọng vốn đầu
tư, xây dựng cơ sở hạ tầng cần xem xét lại giá cho thuê đất để có khả năng cạnh