THUỐC KHÁNG SINH và sự KHÁNG KHÁNG SINH ppt _ VI SINH
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (492.94 KB, 22 trang )
Thuốc kháng sinh và sự kháng kháng
sinh của vi khuẩn
Bài giảng pptx các mơn chun ngành Y dược hay
nhất có tại “tài liệu ngành dược hay nhất”;
/>use_id=7046916
Mục tiêu
Trình bày được định nghĩa, xếp loại và cơ chế tác động của thuốc kháng
sinh.
Trình bày được nguồn gốc sự đề kháng kháng sinh, khả năng lan truyền
và các biện pháp ngăn ngừa sự gia tăng vi khuẩn đề kháng.
Kháng sinh
• Năm 1928, Fleming đã phát hiện nấm penicillin diệt được vi khuẩn tụ
cầu vàng.
• Năm 1940, nhóm nghiên cứu ở Oxford đã tinh chế được penicillin và
mở ra kỉ nguyên dùng kháng sinh để điều trị bệnh nhiễm khuẩn.
Alexander Fleming ( 1881 - 1955)
1. Định nghĩa
• Có khả năng ức chế,hoặc tiêu diệt
vi khuẩn một cách đặc hiệu.
• Gây rối loạn phản ứng sinh học ở tầm
phân tử.
• Nồng độ thấp: nồng độ sử dụng điều trị
nhỏ hơn nhiều lần so với liều độc đối với
cơ thể người.
• Đặc hiệu: mỗi kháng sinh chỉ có tác
dụng trên một loại vi khuẩn hay một nhóm vi khuẩn
2. Xếp loại
Tính chất hóa học
Nguồn gốc
Phổ tác dụng
2.1. Theo phổ tác dụng
❖ Kháng sinh phổ rộng
- Là một kháng sinh có khả năng tác dụng lên nhiều loại vi khuẩn
(Gram dương và Gram âm)
❖ Kháng sinh phổ hẹp
- Là một kháng sinh chỉ tác dụng lên một hoặc một số vi khuẩn nhất
định
❖ Kháng sinh phổ rộng bao gồm:
• Nhóm aminoglycosid
• Nhóm tetracyclin: tetracyclin, doxycyclin,...
• Nhóm chloramphenicol.
• Nhóm sulfamid và trimethoprim.
• Nhóm quinilon mới
❖ Kháng sinh phổ hẹp
• Nhóm macrolid
• Nhóm polymyxin,…
Cơ chế tác động của kháng sinh
• 1. Tác động trên thành tế bào: ức chế tổng hợp
peptidoglycan
• 2. Tác động trên màng tế bào: ức chế tổng hợp lipid, cố
định trên phospholipid, xáo trộn tính thấm của màng...
• 3. Ức chế tổng hợp acid nucleic: ức chế enzym tham gia
sao chép ADN/ARN...
• 4. Ức chế sinh tổng hợp protein: gây biến dạng ribosom,
chiếm chỗ trên ribosom, ức chế dịch mã...
• 5. Ức chế chuyển hóa: ức chế tổng hợp folat...
ĐỀ KHÁNG KHÁNG SINH
❖ Là hiện tượng vi sinh vật khơng bị ức chế/tiêu diệt bởi
kháng sinh
❖ Ngun nhân
• Lạm dụng kháng sinh trong điều trị và chăn ni
• Sử dụng kháng sinh sai liều/sai cách/sai thời điểm
• Kiểm sốt nhiễm khuẩn trong bệnh viện và cơ sở y tế không tốta
CƠ CHẾ ĐỀ KHÁNG KHÁNG SINH
• 1. Thay đổi tính thấm
• 2. Thay đổi điểm đích
• 3. Bơm đẩy
• 4. Vi khuẩn sản xuất enzym làm thay đổi/phá hủy hoạt
tính kháng sinh
• 5. Thay đổi chuyển hóa
4. Phân loại
Có 2 loại:
❖ Đề kháng giả
- Nghĩa là có biểu hiện bên ngồi mà bản chất khơng phải sự đề
kháng
❖ Đề kháng thật
• Đề kháng tự nhiên
• Đề kháng thu được
Đề kháng thật
Đề kháng tự nhiên
• Một số vi khuẩn không chịu tác động của một số kháng sinh nhất
định.
Tụ cầu không chịu tác động của colistin.
Pseudomonas không chịu tác dụng cuae penicillin.
Mycoplasma không chịu tác dụng của beta - lactam
4.2Đề kháng thật
Đề kháng thu được
• Đột biến hoặc nhận được gen đề kháng → vi khuẩn có gen đề kháng.
• Các gen đề kháng có thể nằm ở: nhiễm sắc thể hay plasmid hoặc trên
transposon.
• Hình thức vận chuyển gen đề kháng:
biến nạp
Tải nạp
Tiếp hợp
transposon
4.2Đề kháng thật
Đề kháng thu được
Vai trò chọn lọc của kháng sinh: khi kháng sinh được dùng rộng rãi và
không đủ liều lượng → yếu tố chọn lọc:
➢ loại trừ các vi khuẩn nhạy cảm và giữ lại những vk đề kháng kháng
sinh.
➢Gây ra những biến đổi để thích ứng với môi trường.
sự xuất hiện gen ĐK
Số lượng và mức độ vi khuẩn
Khả năng lan truyền gen ĐK
kháng kháng sinh ngày càng
tăng
Chọn lọc vi khuẩn ĐK
5. Biện pháp hạn chế gia tăng số lượng kháng
sinh
• Chỉ dùng kháng sinh để điều trị những bênh nhiễm khuẩn.
• Chọn kháng sinh theo kết quả kháng sinh đồ.
• Dùng kháng sinh đủ liều lượng và thời gian.
• Đề cao các biện pháp khử trùng và tiệt trùng.
• Liên tục giám sát sự đề kháng kháng sinh của vi khuẩn.
6. Phối hợp kháng sinh
• Dựa trên cơ sở :
Điều trị nhiễm khuẩn cho nhiều loại vi khuẩn gây ra
Tăng khả năng diệt khuẩn
Giảm khả năng xuất hiện một biến chủng đề kháng nhiều kháng sinh.
7. Kháng sinh đồ
Chọn được kháng sinh và liều lượng kháng sinh thích hợp nhất để điều
trị cho từng người bệnh cụ thể.
7. Kháng sinh đồ
Định nghĩa
• Kỹ thuật xác định độ nhạy cảm với kháng sinh của vi khuẩn
☞ chọn lọc được kháng sinh và liều lượng thích hợp dùng trong điều
trị.
7. Kháng sinh đồ
các kỹ thuật làm kháng sinh đồ
Kĩ thuật kháng sinh khuếch tán
Kĩ thuật kháng sinh pha loãng trong môi trường
Kỹ thuật khoanh giấy kháng sinh khuếch tán
Kết quả KSĐ
S = nhạy cảm → điều trị
I = trung gian → nâng liều điều trị.
R = đề kháng. → không điều trị
