Con cai chung ta dieu gioi - Adam Khoo & Gary Lee

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.8 MB, 352 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Con Caái

Chuáng Ta Đïìu Giỗi

Bđ quët lâm trưỵi dêåy

tâi nùng trong con bẩn

ADAM KHOO & GARY LEE

NHÂ XËT BẪN PH NÛÄ

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Dõch giẫ:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Người trình bày và minh họa

Teo Aik Cher lâ mưåt nhâ giấo dc, àưìng thúâi lâ
ngûúâi viïët lúâi vâ minh hổa cho nhiïìu êën phêím.
Anh vệ tranh minh hổa cho quín sấch bấn rêët
chẩy ca Adam Khoo “Secrets of Millionaire
Investors”, quín “Speak Well, Be Understood”
vâ nhûäng êën phêím in lêìn àêìu vâ tấi bẫn trong
bưå sấch “Singapore Kindness Movement”. Cher
cng lâ hổa sơ vệ trang biïëm hổa cho túâ tìn bấo Trung Qëc Lian He
Zao Bao.

Gêìn àêy anh xët bẫn quín sấch àêìu tay “Why Procastinate?”, mưåt
Strategies of Highly Effective Parents

by Adam Khoo & Gary Lee

TGM CORPORATION
Têìng 4, Tôa nhâ Mirae Business Center

268 Tư Hiïën Thânh, Phûúâng 15, Qån 10, Thânh phưë Hưì Chđ Minh
Tel: (08) 6264 7902 – Fax: (08) 6264 7906

Website: www.tgm.vn

CON CÁI CHÚNG TA ĐỀU GIỎI

Bđ Quët Lâm Trưỵi Dêåy Tâi Nùng Trong Con Bẩn
Táấc giẫ: Adam Khoo & Gary Lee

Dõch giẫ: Trêìn Àùng Khoa & ng Xn Vy

TGM Corporation giûơ băn qìn xịt băn vađ phât hađnh íịn baên tiïịng Viïơt trïn toađn thïị giúâi,
theo húơp ăưìng chín giao băn qìn vúâi Adam Khoo Learning Technologies Group Pte Ltd
(AKLTG). Bíịt cûâ sûơ sao chêp nađo khưng ặúơc sûơ ăưìng ca TGM vađ AKLTG ăïìu lađ bíịt húơp
phâp vađ vi phaơm Lơt Xịt Băn Viïơt Nam, Lơt Băn Qìn Qịc Tïị vađ Cưng Ûúâc Băo Hươ
Băn Qìn Súê Hûơu Trđ Túơ Berne.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Adam Khoo

Xin daânh tùång cha mể tưi Vince, Betty & Joanne.

Vúâi tíịt că tịnh ýu thûúng dađnh cho vúơ tưi Sally, ngûúđi meơ
tơt vúđi nhíịt trïn ăúđi ca hai ặâa con gâi tưi.

Gary Lee

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Chng tưi xin hín haơnh giúâi thiïơu túâi baơn qín sâch: “Con Câi
Chng Ta Ăïìu Gii: Bđ qịt lađm trưỵi díơy tađi nùng trong con
baơn”, qín sâch ăùơc biïơt dađnh cho câc bíơc lađm cha lađm meơ,
ặúơc tâc giă Adam Khoo viïịt sau thađnh cưng vang dươi ca qín
sâch bân chaơy nhíịt: “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” (dađnh cho
câc baơn hoơc sinh - sinh viïn).

Nïịu nhû “Tưi Tađi Gioêi, Baơn Cuông Thïị!” ăaô hoađn thađnh sûâ mïơnh
giuâp cho câc baơn hoơc sinh – sinh viïn nôi riïng, vađ ngûúđi hoơc nôi
chung, thađnh cưng trïn con ặúđng hoơc víịn, thị “Con Câi Chng
Ta Ăïìu Gii” ra ăúđi vúâi sûâ mïơnh gip cho câc bíơc phuơ huynh cô
ặúơc nhûơng ặâa con ngoan ngon vađ thađnh cưng. Qín sâch
nađy lađ mươt bưí trúơ khưng thïí thiïịu cho bíịt kyđ bíơc cha meơ nađo cô
con ăang súê hûơu “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” gip thïị hïơ treê
Viïơt Nam bay lïn chinh phuơc nhûông ẳnh cao múâi.

Chó hún mươt nùm kïí tûđ khi xịt băn, “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng
Thïị!”ă ăïịn tay hađng chuơc ngađn ăươc giă Viïơt Nam, vađ ă gip
khưng đt ngûúđi cô ặúơc nhûơng thađnh tđch vûúơt bíơc trong hoơc
tíơp líỵn cơc sưịng. Chng tưi ă nhíơn ặúơc hađng trùm thû tûđ -
email caêm ún cuêa baơn ăoơc xa gíìn kïí laơi nhûơng gị hoơ ă ăaơt ặúơc
sau khi ăoơc qín sâch.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Thïị!”, mùơc duđ ặúơc biïn soaơn k lûúơng, tíịt că tinh hoa tûđ băn
tiïịng Anh ca “Con Câi Chng Ta Ăïìu Gii” ăïìu ặúơc trìn
ăaơt laơi bùìng tiïịng Viïơt mươt câch trung thûơc, maơch laơc, r rađng,
ăíìy ă chi tiïịt vađ hún thïị nûơa.

Chng tưi tin rùìng, lađ cha meơ, baơn ln mong mịn, thíơm chđ
sùĩn sađng hy sinh cho thađnh cưng vađ haơnh phc ca con câi.
Nhûng nhû thïị víỵn chûa ă, nhíịt lađ trong bưịi cănh phûâc taơp
ăa chiïìu ca x hươi hiïơn ăaơi, câc bíơc cha meơ cíìn ặúơc trang bõ
nhûơng hiïíu biïịt vađ phûúng phâp giâo duơc, ă ặúơc chûâng minh
lađ hiïơu quă trong viïơc khúi díơy tađi nùng tiïìm íín trong mưỵi ặâa
tr. Vúâi tû câch lađ mươt trong nhûơng chn gia ăađo taơo hađng
ăíìu úê Chíu Â, Adam Khoo vađ ăươi ng hịn lơn ca anh ă
ăađo taơo thađnh cöng hađng trùm ngađn hoơc viïn úê Singapore vađ câc
nûúâc Chíu Â. Thưng qua ăô, Adam Khoo vađ câc ăưìng nghiïơp
ă rt ra ặúơc nhiïìu kinh nghiïơm thûơc tïị vađ phûúng phâp thûơc
tiïỵn ăïí gip tr em lúân lïn trong mưi trûúđng vùn hôa Â Ăưng,
cô thïí phât huy toađn bươ tiïìm nùng ca mịnh.

Con câi chng ta ăïìu gii lađ ăiïìu mađ bíịt cûâ bíơc cha meơ nađo
cng mịn tin. May mùưn thay, ăô cng lađ ăiïìu ă ặúơc că khoa
hoơc líỵn thûơc tïị chûâng minh lađ ăng. Hy cho phêp Adam Khoo
vađ chng tưi gip baơn thûơc hiïơn mươt phêp laơ ăúđi thûúđng bùìng
nhûơng phûúng phâp hiïơu quă, khưng nhûơng khúi díơy ặúơc tađi
nùng cođn ng ýn trong con baơn, mađ cođn giuâp caâc thïị hïơ trong
gia ằnh baơn tịm ặúơc tiïịng nôi chung, biïịn mưỵi ngađy trong gia
ằnh thađnh niïìm vui vađ tiïịng cûúđi bíịt tíơn.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Tưi mën bây tỗ lông biïët ún àïën cha mể tưi, Vince, Betty vâ Joanne,
nhûäng ngûúâi àậ u thûúng, ng hưå tưi vư àiïìu kiïån trong sët nhûäng
nùm qua. Cẫm ún vúå tưi Sally, ngìn cẫm hûáng vâ sûác mẩnh ca tưi.
Cẫm ún hai cư con gấi Kelly vâ Samantha ca tưi vị mang àïën tiïëngå
cûúâi cho tưi mưỵi ngây. Cẫm ún àưëi tấc ca tưi, Patrick Cheo, ngûúâi
àậ chia sễ têìm nhịn vâ liïn tc àưång viïn tưi tiïën lïn mưåt têìm cao

múái. Cẫm ún ngûúâi cưång sûå ca tưi, Stuart, ngûúâi àậ kïì vai sất cấnh
bïn tưi trong sûá mïånh k diïåu gốp phêìn lâm thay àưíi cåc àúâi ca
nhiïìu ngûúâi. Cẫm ún Gary Lee vị tịnh bẩn vâ sûå ng hưå qua bao nhiïu
nùm. Cẫm ún nhûäng hën luån viïn ca tưi, Ramesh Muthusamy,
Amin Morni, Melvin Chew, Danny Tong, Leroy Ratnam, Freddy
Go-mez, Woei Tang, Yuan Yee, Gerald Lee, Pamela, Andrea vaâ Jeff vị cưng
lao liïn tc cẫi tiïën chûúng trịnh ca chng ta vúái niïìm àam mï vâ
sûå têån tuåy.

Ðùơc biïơt caêm ún Serene Quek, Katherine, Rossana, Andrew, JD,
Nata-lie, Leonard vađ Desmond vị sûơ ng hươ vư giâ ca câc baơn. Căm ún Si
Lin vị ă hoađn thađnh tưịt viïơc gip cho tíịt că nhûơng qín sâch mađ
tưi viïịt ặúơc xịt băn rương ri. Ðưìng thúđi, ăùơc biïơt căm ún Jimmy vađ
Irish trong nhôm Superkids/I Am Gifted vađ Terence, Fiona, Wandy,
Aaron vađ Lawrence trong nhoâm ăađo taơo ngûúđi lúân.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

(Indonesia). Xin gûãi lúâi cẫm ún têët cẫ nhên viïn àậ àống gốp vâo viïåc
xêy dûång mưåt núi lâm viïåc tưët àểp cho têët cẫ chng ta... cấc bẩn biïët
tưi àang nối àïën ai!

Cẫm ún toân thïí nhên viïn ca Adam Khoo Learning Technologies
Group, Adcom vâ Event Gurus àậ lâm viïåc khưng mïåt mỗi vâo cëi
tìn vâ àïm khuya àïí xêy dûång nïn nhûäng cưng ty têìm cúä.

Quín sấch nây cng xin dânh tùång cho hâng trùm trúå l àâo tẩo vâ
thânh viïn Whoosh àậ tịnh nguån cưëng hiïën thúâi gian gip cưng viïåc
àâo tẩo trong cấc chûúng trịnh “SuperkidsTM”, “I Am Gifted, So Are 
You! TM”, “Patterns of ExcellenceTM” vaâ “Wealth AcademyTM”.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Xin cẫm ún cha mể tưi, Victor vâ Carina, àậ ni dẩy tưi nïn ngûúâi vâ

u thûúng tưi vư àiïìu kiïån. Cẫm ún anh tưi Gerald, ngûúâi mâ tưi cố
thïí tin cêåy cẫ trong lc khố khùn cng nhû trong thån lúåi. Cẫm ún
Elsa, ngûúâi àậ hûúáng dêỵn tưi trong cåc sưëng vâ àưång viïn tưi hoân
thânh quín sấch nây.

Căm ún anh Adam ă cho phêp tưi trúê thađnh mươt phíìn trong cơc
hađnh trịnh kyđ diïơu thay ăưíi cơc sưịng. Căm ún Stuart ă khai sâng
tưi trïn con ặúđng lađm hịn lơn viïn ca mịnh. Căm ún Patrick ă
gip ăúơ tưi hoơc câch quăn l. Căm ún câc ăưìng nghiïơp cuđng lađm hịn
luýơn viïn cuêa töi, Amin Morni, Ramesh Muthusamy, Leroy Frank
Ratnam, Melvin Chew, Danny Tong, Freddy Gomez, Woei Tang,
Andrea Chan, Pamela Chong, Yuan Yee vađ Jeff. Caêm ún Candice Koh
ă gip tưi hoơc ặúơc nghơa ca viïơc kïịt nưịi căm xc ca mịnh. Căm
ún toađn bươ nhín viïn ca Adam Khoo Learning Technologies Group
ă cưịng hiïịn thúđi gian vađ nưỵ lûơc ăïí taơo ra möơt cöng ty ăađo taơo söị 1 taơi
Singapore vađ díỵn ăíìu thõ trûúđng hịn lơn hoơc sinh.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Quín sấch nây cng dânh tùång cho rêët nhiïìu trúå l giẫng dẩy, nhûäng
ngûúâi àậ dânh trổn têm huët àïí tẩo ra sûå khấc biïåt trong cåc sưëng
ca nhiïìu bẩn trễ trong cấc chûúng trịnh “I Am Gifted, So Are You!TM” 
vâ “SuperkidsTM”.

Cẫm ún cấc thêìy hiïåu trûúãng, thêìy cư vâ giấo sû úã trûúâng tiïíu hổc
St Andrews, trûúâng cêëp hai, trûúâng trung hổc vâ trûúâng Ðẩi Hổc Qëc
Gia Singapore àậ gip tưi trúã thânh mưåt ngûúâi nhû ngây hưm nay.
Cẫm ún cấc thêìy vâ hën luån viïn àậ chia sễ vúái tưi nhûäng kiïën thûác
vư giấ vïì thânh cưng trong cåc söëng, Dr. Richard Bandler, Dr. Tad
James, John LaValle, Paul McKenna, George Bein, Ernest Wong, Eric
Jensen, Rich Allen vaâ David Freeman.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Adam Khoo laâ nhaâ
doanh nghiïåp, tấc giẫ
ca nhûäng quín sấch
bấn chẩy nhêët vâ lâ mưåt
trong nhûäng nhâ àâo
tẩo xët sùỉc nhêët. Tûâ
tay trùỉng lâm nïn bẩc
triïåu vâo nùm 26 tíi,
Adam Khoo súã hûäu vâ
quẫn l nhiïìu cưng viïåc
kinh doanh vúái tưíng thu nhêåp hâng nùm lâ 20 triïåu àư. Anh lâ Ch
Tõch vâ Hën Luån Viïn Trûúãng cuãa cöng ty Adam Khoo Learning
Technologies Group, mưåt trong nhûäng cưng ty lúán nhêët Chêu Ấ vïì
giấo dc vâ àâo tẩo, àưìng thúâi lâ Giấm Ðưëc Ðiïìu Hânh ca cưng ty
Adcom, mưåt cưng ty vïì dõch v quẫng cấo.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Ðaơi Hoơc Qịc Gia Singapore (NUS). Thúđi sinh viïn, anh ặâng trong
1% nhûông hoơc sinh díỵn ăíìu trûúđng vađ ặúơc tín vađo chûúng trịnh
Phât Triïín Tađi Nùng (Talent Development Program), mươt chûúng trịnh
ăađo taơo nhûơng sinh viïn xịt sùưc ca trûúđng.

Trong 15 nùm qua, anh àậ àâo tẩo hún 355.000 hổc sinh, giấo viïn,
chun gia, nhên viïn vâ ch doanh nghiïåp vïì viïåc phất triïín tiïìm
nùng cấ nhên vâ àẩt thânh quẫ xët sùỉc trong cấc lơnh vûåc.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Gary Lee lâ Trûúãng Phông Ðâo Tẩo
vâ laâ Huêën Luyïån Viïn cho
AK-LTG, anh tham gia vaâo cấc chûúng
trịnh nưíi tiïëng nhû
“Transforma-tion Teaching”, “I Am Gifted, So Are

You!TM” vâ “SuperKids TM” do cưng ty 
tưí chûác. Theo nghïì hën luån viïn
tûâ nùm 2000, Gary àâo tẩo hổc viïn
àïën tûâ cấc nûúác Mậ Lai, Indonesia,
Singapore vâ ÊËn Ðưå.

Gary tham gia vâo cấc chûúng trịnh
àâo tẩo vïì phûúng phấp vâ àưång lûåc
vûún túái thânh cưng tûâ nùm 15 tíi.
Vúái bïì dây kinh nghiïåm trong viïåc àâo tẩo thanh thiïëu niïn gùåp khố
khùn trong hổc têåp, bõ tân têåt vâ bõ tưín thûúng thúâi thú êëu, anh àậ
gi-p nhiïìu bẩn trễ tin vâo bẫn thên, vûúåt qua khố khùn vâ phêën àêëu cho
mú ûúác ca mịnh. Chun mưn ca Gary lâ vïì nùng lûåc hổc têåp ca
naọo bửồ, bao gửỡm aõo taồo naọo bửồ bựỗng phỷỳng phấp hïå thêìn kinh, àâo
tẩo nậo bưå ëu vâ khưng cố khẫ nùng hổc têåp, ấp dng cấc phûúng
phaỏp hoồc bựỗng caó naọo bửồ.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

nay, anh tû víịn cho câc chn gia ăïí tịm laơi ăương lûơc, niïìm ăam
mï vađ giao tiïịp tưịt hún trong cưng viïơc vađ gia ằnh. Lađ nhađ thưi miïn
ă qua khoâa ăađo taơo cuêa National Guild of Hypnotist (NGH) vađ
In-ternational Association of Counselors and Therapists (IACT), Gary sûê
duơng vưịn kiïịn thûâc ca mịnh ăïí gip câc tưí chûâc, doanh nghiïơp, giăi
qịt míu thỵn, xíy dûơng nhôm, ûâng duơng thưng minh căm xc
(Emotional Intelligence)trong giao tiïịp. Anh cng gip ăúơ câc bíơc cha
meơ hiïíu ặúơc con câi thưng qua câc bíi nôi chơn vúâi câc bíơc phuơ
huynh mađ anh ă tưí chûâc trong nhiïìu nùm nay.

Khi cođn lađ mươt hoơc sinh kêm, Gary ă sûê duơng câc phûúng phâp vađ líơp
lơn sau nađy ặúơc anh chia s trong câc qín sâch ca mịnh, ăïí loơt
vađo tưịp 5% sưị hoơc sinh díỵn ăíìu trûúđng cíịp hai anh theo hoơc. Gary tưịt

nghiïơp NUS, khi theo hoơc úê ăíy anh biïịt cín bùìng thúđi gian mươt câch
hiïơu quă giûơa viïơc hoơc vađ cưng viïơc lađm hịn lơn viïn nhiïìu âp lûơc.
Anh trăi qua câc khôa ăađo taơo ca câc chn gia gii nhû Adam Khoo,
nhađ hịn lơn vađ sâng líơp Timeline TherapyTM – Dr. Tad James, ngûúđi 
ăưìng sâng líơp ra NLP – Dr. Richard Bandle. ÚÊ M thị cô Dr. George
Bein, hịn lơn viïn ặúơc cíịp bùìng NGH vađ lađ nhađ thưi miïn nưíi
tiïịng cuđng vúâi Eric Jensen, tâc giă vađ lađ ngûúđi tiïn phong trong câc
chûúng trịnh vađ tađi liïơu nưíi tiïịng vïì viïơc hoơc bùìng că no bươ.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Giúái thiïåu cấc tấc giẫ

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng 15

Khấm phấ nùm àiïìu con cấi mong mën tûâ cha mể nhêët

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 49
Phûúng phấp tùng cûúâng sûác mẩnh ca nậo bưå

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng 97
Khưng cố àiïìu gị khưng ưín vúái trễ, chó cố hânh vi ca chng khưng ưín mâ thưi

Chûúng 4: Lađm thïị nađo gip con baơn cô ăương lûơc vûún túâi thađnh cưng 129
Cíu tră lúđi nùìm úê “Cưng Thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh”

Chûúng 5: Nùm loaơi căm xc tâc ăương maơnh ăïịn hađnh vi con tr 181
Viïơc baơn ýu thûúng con caâi # Viïơc con caâi căm nhíơn ặúơc tịnh thûúng íịy

Chûúng 6: Khúi dêåy vâ ni dûúäng lông tûå trổng, sûå tûå tin núi con trễ 223
Khi trễ cố cẫm giấc tưët àểp vïì bẫn thên, chng thûúâng àẩt kïët quẫ tưët

Chûúng 7: Lâm thïë nâo khiïën trễ húåp tấc vâ vêng lúâi cha mể 259
Sûå lûåa chổn gip trễ cố thûác lâm ch vâ àưång lûåc hânh àưång

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

CHƯƠNG 1

BẠN CÓ THỂ

GIÚP CON MÌNH

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

NỖI NIỀM KHÔNG CHỈ CỦA RIÊNG AI

Chùưc hùỉn khưng mươt bíơc cha meơ nađo khưng mong mịn con
mịnh thađnh cưng vađ haơnh phc. Víơy vai trođ ca baơn lađ gị vađ
baơn phăi lađm gị ăïí gip con ăaơt ặúơc ăiïìu íịy? Chùưc chùưn, baơn
ríịt mong mịnh ăông mươt vai trođ quan troơng trong ăô, thïị nïn
qín sâch nađy múâi nùìm trong tay baơn. Vađ tưi hiïíu nưỵi bùn
khón ca baơn.

Cng cô thïí baơn ă bùưt ăíìu căm nhíơn ặúơc nhûơng víịn ăïì ca
ngûúđi lađm cha lađm meơ. Cô lc baơn nghơ con mịnh ăang sưịng
trong mươt chiïìu “khưng gian” khâc, thíơm chđ mươt hađnh tinh
khâc. Víng, baơn khưng phăi lađ ngûúđi duy nhíịt nghơ nhû thïị.
Baơn trùn trúê mươt câch vư voơng khưng hiïíu chơn gị xăy ra vúâi
cu Bim hay bê Na vưịn ngoan ngon vui tûúi, lđu rđu nôi chơn
că ngađy, nay chó tră lúđi nhât gûđng nhûơng cíu hi quan tím ca
baơn, nhûng laơi trưịn biïơt trong phođng b ra hađng giúđ thị thíìm vađ
rc rđch chơn trođ vúâi câi mây ăiïơn thoaơi bùìng mươt thûâ ngưn
ngûơ baơn khưng hiïíu ặúơc. Nhûng baơn khưng ăún ăươc trong tịnh
hịng nađy.

Cng cô khi baơn phât hoăng lïn, căm thíịy dûúđng nhû khưng thïí

cô mươt tiïịng nôi chung vúâi ặâa con bưỵng t ra líìm lyđ, thíơm chđ
sịt ngađy mùơt sûng mađy sóa vađ trúê nïn xa laơ ăưịi vúâi cha meơ. Thíơt
ăau lođng khi chûâng kiïịn ặâa con vưịn hoơc khâ gii trong trûúđng
nay bưỵng dûng míịt hïịt hûâng th hoơc tíơp, hoơc baơ toađn ăiïím dûúâi
trung bịnh mađ víỵn chùỉng măy may bìn ti, nhû thïí ăíịy khưng
phăi lađ chơn ca nô. Víng, ăô lađ chơn ăau ăíìu mađ nhiïìu gia
ằnh gùơp phăi.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

sao nố khưng côn têåp trung hóåc àấnh mêët àưång lûåc vûún lïn
trong hổc têåp vâ cåc sưëng.

Vađ baơn, vúâi tû câch ngûúđi lađm cha lađm meơ, hiïíu r ăương lûơc
trong hoơc tíơp cng nhû trong cơc sưịng cô mươt tíìm quan troơng
nhû thïị nađo ăưịi vúâi con tr; nô gip tr xâc ắnh r ăđch ăi túâi,
hoađn thađnh tûđng muơc tiïu ăïì ra vađ nhúđ thïị, thađnh cưng trong
bíịt kyđ lơnh vûơc nađo mađ tr ă choơn. Baơn hïịt lođng mịn gip ăúơ
con, khn băo con vađ trúê thađnh mươt phíìn trong cơc sưịng ca
con nhû trûúâc kia... thïị mađ baơn chó cô căm giâc khoăng câch giûơa
mịnh vađ con cađng lc cađng xa hún...

“Lađm thïị nađo ăïí trođ chơn vađ khđch lïơ con câi?” – nhiïìu phuơ
huynh tûđng hi tưi nhû thïị. Nhiïìu ngûúđi (nhíịt lađ nhûơng ngûúđi
cô con trong ăươ tíi múâi lúân) nôi vúâi tưi rùìng, hoơ khưng hiïíu
ặúơc con mịnh nghơ gị, cúâ sao chng cûâ chi mi hađng giúđ vađo
nhûơng trođ chúi vư bưí trïn mây vi tđnh.

Víịn ăïì lađ úê chưỵ, nhûơng k ûâc vađ kinh nghiïơm vïì thúđi thú íịu ca
chng ta, cuđng vúâi câch daơy băo ca cha meơ ta hịnh nhû khưng
liïn quan, vađ cađng khưng thïí âp duơng vađo viïơc daơy con trong bưịi
cănh x hươi ăang thay ăưíi tûđng ngađy nhû hiïơn nay. Ăiïìu nađy cođn
trúê nïn khô hún vúâi nhûơng bíơc phuơ huynh trong ăươ tíi 40, hoơ
víỵn cođn nhúâ ngađy xûa mịnh ngoan ngon nghe lúđi ngûúđi lúân,
duđi mađi ăeđn sâch vađ ln hiïịu kđnh vúâi cha meơ ra sao. Thïị mađ
giúđ ăíy, khi cng lađm cha lađm meơ, hoơ hoang mang khưng biïịt
phăi lađm gị vúâi nhûơng ặâa con cûâ mịn tâch rúđi hóơc cûúơng laơi
lúđi cha meơ.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

vư voơng vúâi nhûơng “thiïn thíìn nưíi loaơn” trong ăươ tíi múâi lúân
nûơa. Vúâi câch tiïịp cíơn ăng ăùưn vađ nhûơng câch thûâc giao tiïịp
phuđ húơp vúâi con câi, baơn s líịy lađm ngaơc nhiïn khi biïịt rùìng hai
thïị hïơ cô thïí vui veê bïn nhau vađ chung tay vun ăùưp cho thađnh
cưng cng nhû lúơi đch ca ăưi bïn. Con baơn cô thïí trúê nïn cûơc
kyđ hiïíu chơn, biïịt quan tím ăïịn ngûúđi khâc... nhûng chó khi
chng ặúơc sưịng trong bíìu khưng khđ ýu thûúng, căm thíịy
mịnh ặúơc cha meơ tưn troơng. Vađ ăïịn lûúơt mịnh, chng s hoơc
câch bađy t lođng biïịt ún ăưịi vúâi câc bíơc sinh thađnh.

Chùỉc hùèn bẩn àang chau mây nghi ngúâ àiïìu tưi nối vâ tûå hỗi,

“Sao tưi laơi phăi tưn troơng thùìng con cûâng ăíìu ln ci bûúâng, 
trong khi l ra nô phăi kđnh troơng cha meơ nhû tưi ngađy xûa?”, 
“Lađm sao dâm mong ặâa con lyđ lúơm t lođng biïịt ún trong khi nô 
khưng theđm biïịt ăïịn hađng trùm thûâ viïơc mađ tưi ím thíìm lađm 
hađng ngađy vađ hy sinh cho nô?”. Xin hy kiïn nhíỵn baơn nhê, baơn
s tịm thíịy cíu tră lúđi sau khi ăoơc xong qín sâch nađy.

CHỈ CĨ BỐN DẠNG CHA MẸ TRÊN ĐỜI

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Dûåa vâo tiïu chđ nâo àïí phên biïåt cấc dẩng cha mể? Chđnh lâ cấc
phûúng phấp mâ cha mể dng àïí dẩy con. C thïí hún lâ cấch hổ
nối chuån vúái con cấi, cấch hổ khđch lïå khi chng lâm viïåc tưët,
cấch hổ trûâng phẩt hay phï phấn khi chng lâm àiïìu sai, cấch
hổ àấp lẩi hay khưng àấp lẩi nhûäng àôi hỗi tinh thêìn vâ vêåt chêët
ca chng...

Câc cơc khăo sât cho thíịy câc bíơc cha meơ âp duơng nhiïìu phûúng
phâp daơy dưỵ con câi khâc nhau, tûđ câc phûúng phâp trìn thưịng
ặúơc trìn laơi tûđ ăúđi trûúâc, cho ăïịn caâc phûúng phaâp “thïị hïơ
múâi” ca câc chn gia trong lơnh vûơc ni daơy con. Mươt sưị
phûúng phâp mang laơi hiïơu quă, trong khi câc phûúng phâp
khâc thị hoađn toađn vư đch. Nôi vïì câch giao tiïịp vúâi con, baơn cô
thûúđng sûê duơng mươt sưị câch nôi nhû sau khưng?

– “Con tûúãng mể lâ con hêìu ca con àêëy â?”
– “Mây nghơ tao lâ cấi mấy in tiïìn chùỉc?”
– Con cho ba laõ thựỗng ngu sao?

Coỏ phaói con nghơ nhâ nây lâ cấi nhâ trổ, côn con chó lâ kễ 
ùn nhúâ úã àêåu khưng?”

– “Mây cố côn coi chng tao lâ cha mể nûäa hay khưng?”
– “Con cố nghe khưng àêëy? Mể àang nối chuån vúái con!”
– “Biïët lâ mưåt chuån, lâm lẩi lâ mưåt chuån khấc!”
– “Con tûúãng mể lâ con nđt ba tíi hẫ?”

– “Con bõ cấi giưëng gị vêåy? Trong àêìu con chó cố bn àêët 
thưi â?”

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

míỵu khâc cng nôi nhûơng cíu tûúng tûơ, thíơm chđ cođn nùơng nïì
hún, mùơc duđ khưng ai trong chng ta khưng nưỵ lûơc hïịt mịnh vúâi
mong mịn trúê thađnh nhûơng bíơc cha meơ tưịt. Vị khưng cô nhiïìu
ngưi trûúđng daơy ngûúđi ta câch lađm cha meơ, thïị nïn thûúđng thị
chng ta bùưt chûúâc mươt câch vư thûâc hóơc cô thûâc câch mađ cha
meơ ngađy xûa ăưịi ăi vúâi chng ta. Cng cô trûúđng húơp nïịu ta
nghơ cha meơ mịnh xûa kia quâ nghiïm khùưc, thị nay ta nïn lađm
mươt cơc “câch maơng” b hïịt tíịt că nhûơng quy ắnh nghiïm
ngùơt bùưt con câi phăi thïị nađy thïị noơ mađ taơo cho chng mươt cơc
sưịng thoăi mâi, tûơ do.

Khưng cô mươt míỵu sưị chung cưị ắnh nađo cho tûđng daơng cha meơ,
tưi s miïu tă hoơ trïn nhûơng nêt chung nhíịt. Baơn thûê xem mịnh
thơc vađo daơng nađo sau ăíy nhê.

Bậc cha mẹ tiêu cực

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

bế ùởn lỳỏp vỳỏi nhỷọng vùởt roi hựỗn trùn tay chờn, biïën cêåu thânh
trô cûúâi cho cẫ lúáp.

Ăïịn khi Greg lúân lïn mươt cht, hoơ chín chiïịn thơt sang so sânh
cíơu vúâi ngûúđi anh, vị anh cíơu cô thađnh tđch hoơc tíơp tưịt. Nhûơng cíu
kiïíu nhû thïị nađy ặúơc lùơp ăi lùơp laơi hađng ngađy, “Sao mađy khöng 
bùìng ặúơc câi mông tay anh mađy? Xem ăíịy, anh mađy chùm chó 
hoơc hađnh biïịt bao. Cođn mađy tưịi ngađy chó biïịt chúi ăiïơn tûê. Mưỵi khi 
băo hoơc bađi, thị dađi mưìm ra kïu mïơt. Giâ mađ mađy cô ặúơc nûêa bươ 
ôc ca anh mađy thị cô phăi chng tao cng cô phíơn nhúđ khưng.”

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Bậc mẹ cha thích sự hồn hảo

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Hổ khưng cho phếp cư ài chúi vúái bẩn bê àưìng trang lûáa vị súå cư
bõ ẫnh hûúãng xêëu tûâ “l bẩn bê têìm thûúâng” vâ khưng cố thúâi
gian hổc têåp. Vị thïë, Ann chó quanh qín úã nhâ. Th vui ca cư
gối gổn trong nhûäng thối quen mâ cha mể cư cho lâ lânh mẩnh
vâ bưí đch nhû àổc sấch, nghe nhẩc cưí àiïín, xem truìn hịnh cấp
chûúng trịnh Discovery Chanel, hóåc chúi àân.

Ngađy nađo cha meơ cng hi thùm Ann vïì nhûơng chơn xăy ra úê
trûúđng. Cư chó kïí cho hoơ nghe nhûơng viïơc tưịt ăeơp cư ă lađm hay
nhûơng thađnh tđch lúân nh cư ăaơt ặúơc. Cư ríịt vui khi thíịy v mùơt
cha meơ sâng lïn niïìm tûơ hađo. Cư tin rùìng mịnh lađm ăng vađ ăô
lađ l do taơi sao cư khưng bao giúđ kïí cho hoơ nghe nhûơng gị thíơt

sûơ xăy ra úê trûúđng hay trong nươi tím cư.

Ann thûúđng cô căm giâc cư ăún, laơc lng vị cư gùơp khô khùn trong
giao tiïịp vúâi baơn beđ. Hoơ thûúđng bađn vïì nhûơng bươ phim múâi ra vađ
mưịt âo qìn, trong khi cư muđ tõt vïì nhûơng víịn ăïì ăô. Cô líìn, cư ă
bíơt khôc khi bõ mươt ặâa baơn goơi lađ “líơp dõ”. Ăưi khi, Ann căm thíịy
bíịt mn khi cha meơ kiïím soât cơc ăúđi mịnh ăïịn tûđng xùng ti mêt,
duđ cư víỵn biïịt rùìng hoơ lađm víơy vị thûúng ýu cư.

Ngoađi ra, vị ặúơc băo boơc quâ k, Ann míịt díìn khă nùng
hođa nhíơp vúâi x hươi vađ khùưc síu căm giâc laơc loađi cư ăún giûơa
moơi ngûúđi.

Bậc phụ mẫu nuông chiều con hết mực

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

xe “oấch” nhêët mâ cêåu
mën. Mể cêåu àïm
ngây lo lùỉng vïì sûå an
toân ca con trai khi
lấi xe phờn khửởi lỳỏn,
nhỷng laồi cho rựỗng viùồc
laõm cho con vui lâ quan
trổng nhêët.

Richard sưịng nhû ưng
hoađng trong nhađ, cíơu
thûúđng lúân tiïịng vúâi cha meơ mưỵi khi nghơ rùìng “ưng bađ giađ” can
thiïơp quâ nhiïìu vađo viïơc ca mịnh. Hoơ ríịt bìn nhûng vị quâ thûúng
con nïn khưng núơ la ríìy, ăađnh ím thíìm hy voơng “trùng ăïịn rùìm
trùng trođn”, mươt ngađy kia cíơu s hiïíu ặúơc cưng lao cha meơ.

Richard khưng hïì ăuơng tay vađo viïơc nhađ, hoơc hađnh cng chùỉng
bùìng ai. Thíơt ra, cíơu bõ ăp hai líìn vị “khưng thđch hoơc, thïị 
thưi”. Cíơu hay cp hoơc ăi chúi, nhûng thay vò nghiïm khùưc
nhùưc nhúê con, hoơ laơi ặâng ra bao che bùìng câch viïịt thû cho
giâo viïn ch nhiïơm viïơn l do cíơu “khưng khe nïn khưng thïí 
ăïịn lúâp”.

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Duđ mịn gị ặúơc níịy, Richard víỵn ríịt đt khi úê nhađ; ngûúơc laơi,
húê ra mươt cht lađ cíơu ra khi nhađ ăađn ăm vúâi l baơn cho ăïịn
tưịi khuya. Rưìi cng ăïịn lc híìu nhû khưng ai chõu ặơng nưíi cíơu
nûơa. Vađ ăiïìu gị ăïịn phăi ăïịn, cíơu bõ cănh sât bùưt vị tươi ííu ăă vađ
gíy rưịi tríơt tûơ núi cưng cương.

Bậc sinh thành theo chủ nghóa vật chất

Hoơ lađ nhûơng ngûúđi lađm ùn kinh doanh cô tiïịng tùm, cô ắa võ vađ
ặúơc troơng voơng trong x hươi. Hoơ cô hai ặâa con, Ed 16 tíi vađ
Sarah 14 tíi. Moơi viïơc trong nhađ ặúơc “khoân trùưng” cho chõ
ngûúđi lađm ăâng tin cíơy ă vađo úê vúâi gia ằnh tûđ khi Ed cođn bê.
Khưng cô gị phăi ngaơc nhiïn khi hai ặâa tr căm thíịy gíìn gi
thín thiïịt vúâi chõ hún lađ vúâi cha meơ chng. Búêi vị că hai lùn lươn
trïn thûúng trûúđng, hoơ thûúđng lađm viïơc hóơc gùơp gúơ ăưịi tâc ăïịn
tíơn khuya, nïn chùỉng míịy dõp vïì nhađ ùn tưịi vúâi con.

Nïịu giă duơ cô cht thúđi gian rănh, hoơ thđch giăi khy theo súê
thđch riïng ca mịnh hún lađ dađnh thúđi gian cho con caâi. Khi
chuâng cođn nh, thi thoăng hoơ cng ặa chng ăi chúi cưng viïn
hóơc ăi nghó vađi ngađy. Nhûng bíy giúđ chng ă lúân, cô thïí tûơ
ăi chúi, ăi du lõch vúâi baơn beđ hay trûúđng hoơc thị hoơ ăïí mùơc cho
chuâng xoay xúê. Lađm ùn cađng phaât ăaơt bao nhiïu, hoơ cađng bíơn
rươn bíịy nhiïu, nhûơng dõp sum hoơp gia ằnh ngađy cađng trúê nïn
hiïịm hoi.

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

ra àïí cho con hổc úã
nhûäng trûúâng danh
tiïëng nhêët.

Nhû àïí b àùỉp lẩi
cho viïåc thiïëu thúâi
gian dânh cho con,
ph huynh theo ch
nghơa vêåt chêët thûúâng
khưng tiïëc tiïìn àưí ra
cho con cấi. Qìn ấo
ca chng phẫi lâ hâng hiïåu, mấy tđnh, àiïån thoẩi, xe àúâi múái, ûâ
thị thiïn hẩ cố cấi gị chng lêåp tûác cố cấi êëy.

Nhiïìu baơn hoơc cuêa Ed vađ Sarah ganh tõ vúâi chuâng vò hai ặâa
híìu nhû cô tíịt că moơi thûâ trïn ăúđi. Vị víơy, lađm sao chng
trânh khi căm giâc mịnh lađ ngûúđi “sađnh ăiïơu”, lađ “dín chúi”,
lađ “qu tươc”?

Nhûng liïơu hai anh em noơ cô thíơt sûơ haơnh phc khưng? Cơc ăúđi
ăíu ăún giăn nhû thïị. Ăưi khi chng căm thíịy theđm ặúơc nhû

nhûơng ặâa baơn ln cô cha meơ bïn caơnh trong moơi sinh hoaơt
ăúđi thûúđng nhû ăi xem phim vúâi cha meơ, cuđng ngưìi bađn lơn vïì
mươt tríơn ăâ bông,... Cng cô lc ăi ra ặúđng trong “bươ cânh”
ăùưt tiïìn trïn chiïịc xe bông lươn, nhûng Ed vađ Sarah víỵn thíịy lođng
mịnh trưịng trăi. Chng căm thíịy hịnh nhû mịnh thiïu thiïịu mươt
câi gị ăô...

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

trong ăô. Trong thûơc tïị, ăa sưị bíơc phuơ huynh daơy con theo kiïíu kïịt
húơp mươt vađi phûúng phâp vúâi nhau. Vđ duơ, mươt sưị ngûúđi duđng roi
voơt ăïí rùn ăe, phíìn thûúêng víơt chíịt ăïí khen thûúêng vađ coi ăô lađ biïơn
phâp tưịt ăïí kiïím soât nhûơng ặâa con múâi lúân ca mịnh.

Tưi biïët cố khấ nhiïìu ưng bưë bâ mể ln bùn khón vúái nhûäng
cêu hỗi, “Liïåu mịnh dẩy con cố àng cấch khưng?”, “Khưng biïët 
mịnh àang gip con hay chó vư tịnh khiïën cåc sưëng ca nố trúã 
nïn khố khùn hún?”

Chùỉc bẩn àưìng vỳỏi tửi rựỗng, tờởt caó nhỷọng ửng bửở baõ meồ trïn àúâi
d dẩy con theo cấch nâo thị cng xët phất tûâ tịnh thûúng con vâ
mong mën nhûäng àiïìu tưët nhêët cho con. Nhûng rêët cố thïí phûúng
phấp dẩy con mâ bẩn ấp dng lẩi phẫn tấc dng, gêy ra nhûäng hiïíu
lêìm vâ nong rưång khoẫng cấch giûäa cha mể vâ con cấi.

Tưi biïịt viïơc mươt ngûúđi meơ cưị tịnh nghe lên cơc nôi chơn
ăiïơn thoaơi giûơa ặâa con trai 14 tíi vúâi baơn hoơc lađ xịt phât tûđ

ắnh tưịt, chó vị bađ mịn biïịt con mịnh ăang giao du vúâi ai, bađ
súơ nô chúi vúâi l baơn xíịu. Nhûng khi cíơu bê phât hiïơn ra viïơc
nađy, cíơu nưíi giíơn vị meơ ă xím phaơm thư baơo vađo ăúđi tû ca cíơu
vađ khưng tin tûúêng cíơu.

“Khi mën biïët tưi kïët thên vúái ai, cha tưi khuën khđch 
tưi múâi bẩn vïì nhâ, thêåm chđ ng qua àïm, côn mể tưi thị 
àấnh xe chúã tưi vâ bẩn ài ùn. Thïë thũ coõn gũ bựỗng nùn tửi 
thỷỳõng mỳõi meồ i ùn tưëi vâ ài xem phim vúái tưi vâ bẩn 
gấi ... dơ nhiïn mể tưi lấi xe vâ trẫ tiïìn. Mể côn nhûúâng cho 
chng tưi quìn chổn phim; chó cố mưåt àiïìu duy nhêët mâ 
mể tưi tûâ chưëi lâ khưng chúã chng tưi ài xem phim vâo lc 
nûãa àïm. Àố lâ l do tẩi sao, mùåc d cha mể tưi ly dõ khi tưi 
múái 13 tíi, tưi vêỵn rêët gêìn gi vúái cẫ cha lêỵn mể.”

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

THƯƠNG U THƠI CHƯA ĐỦ,

CẦN CĨ PHƯƠNG PHÁP TỐT

Thûơc tïị cho thíịy, chó ýu thûúng vađ hïịt lođng mong mịn ăiïìu
tưịt lađnh cho con câi thưi thị chûa ă cho viïơc daơy con thađnh
cưng. Âp duơng laơi câc phûúng phâp mađ ngađy xûa cha meơ ta víỵn
giâo hịn ta cô thïí khưng cođn hiïơu quă nûơa trong mươt x hươi
múâi. Dûúâi ănh hûúêng ca sûơ buđng nưí thưng tin, thïị hïơ 8X, 9X,
10X ríịt khâc biïơt. Chng hiïíu biïịt hún, dïỵ xc căm hún vađ cô
nhiïìu cú hươi tiïịp xc vúâi nhiïìu lìng tû tûúêng khâc nhau hún.
Lađ cha meơ, chng ta cng cíìn phăi thay ăưíi vađ thđch nghi vúâi thúđi
ăaơi múâi, biïịt câch sûê duơng nhûơng mư hịnh vađ phûúng phâp daơy
con sâng taơo, múâi m, tiïn tiïịn. Chó cô nhû thïị, chng ta múâi
cô thïí rt ngùưn vađ xôa nhođa khoăng câch giûơa hai thïị hïơ trong
gia ằnh, gip con câi phât huy moơi tiïìm nùng, taơo dûơng mươt

cơc sưịng haơnh phc vađ hađi hođa, cng nhû biïịt câch lađm ch ăúđi
mịnh khi chng trûúêng thađnh.

TÌM HIỂU VỀ THẾ GIỚI TUỔI TEEN

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Vêåy bẩn biïët gị vïì thïë giúái tíi thú? Bẩn cố thêåt sûå hiïíu ngưn
ngûä ca chng khưng? Tưi mën bẩn hậy thûã mưåt bâi kiïím
tra nhỗ dûúái àêy àïí khấm phấ mûác àưå hiïíu biïët ca bẩn vïì xu
hûúáng vâ ngưn ngûä xị-tin.

1. Baơn hiïíu ặúơc câch viïịt nađy khưng: pô t4y, chađj oj?
2. Nhûơng ngûúđi nađo ặúơc goơi lađ “Emo”?

3. “Xâm bú”, “Xâm xđ” cố nghơa lâ gị?
4. “LOL” cố nghơa lâ gị?

5. “Lâ dâ”, “i êu êåy” cố nghơa lâ gị?

(Àấp ấn úã cëi chûúng).

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

sưịng ngađy cađng mang tđnh caơnh tranh laơnh luđng vađ khưịc liïơt. Ăa
sưị câc gia ằnh ngađy nay cíìn cô hai truơ cươt (că vúơ chưìng cuđng ăi
lađm, thay vị chó ngûúđi chưìng ăi lađm nhû trûúâc kia) ăïí chaơy ăua
vúâi giâ că trong mươt x hươi tiïu duđng suđng bâi víơt chíịt. Vị thïị
mađ khoăng thúđi gian cíìn thiïịt ăïí cha meơ chúi ăuđa vađ trođ chuýơn

cuđng con câi ngađy cađng ngùưn laơi so vúâi nhûơng thíơp k trûúâc.
Bïn caơnh ăô, sûơ buđng nưí ca câc kïnh tivi, trìn hịnh câp, câc
loaơi game online vađ nhíịt lađ Internet ă vađ ăang taơo ra mươt thïị
giúâi ca thanh thiïịu niïn ngađy cađng khâc biïơt vúâi nhûơng gị mađ
chng ta – nhûơng bíơc cha meơ – tûđng biïịt. Câi gị cng cô hai mùơt
ca nô. Nïịu nhûơng tiïịn bươ khoa hoơc cưng nghïơ mang ăïịn vư sưị
lúơi đch cho con ngûúđi thị nô cng ăưìng thúđi ăem ăïịn că nhûơng
ăiïìu tïơ haơi, thíơm chđ ríịt tïơ haơi. Nïịu Internet lađ núi ăïí phư trûúng
câi ăeơp, câi tưịt thị cng lađ chưỵ cho câi xíịu, câi âc mùơc sûâc moơc
lïn nhû c daơi. Sûơ phât triïín nhû v bo ca cưng nghïơ thöng tin
vađ sûơ nhanh nhaơy cuêa giúâi treê ăöịi vúâi cưng nghïơ cng chđnh lađ l
do khiïịn nhiïìu bíơc phuơ huynh cô căm giâc huơt híỵng, bíịt lûơc vị
khưng cô câch nađo theo kõp con câi hóơc quăn l ặúơc chng.
Mây vi tđnh cô híịp lûơc ăùơc biïơt vúâi thanh thiïịu niïn. Maơng Internet
lađ ngìn cung cíịp thưng tin phong ph, mang laơi sûơ tûúng tâc trong
thïị giúâi ăo cho ngûúđi duđng, khiïịn cho nhiïìu ngûúđi laơc lng trong
thïị giúâi thíơt cô thïí tịm ặúơc chưỵ ặâng ca mịnh trong thïị giúâi ăo
vađ ngađy cađng ăùưm chịm trong ăô. Tưi tûđng thûơc hiïơn mươt cơc khăo
sât nh vúâi mươt nhôm thiïịu niïn, bùìng câch hi xem hoơ dađnh bao
nhiïu tiïịng mươt ngađy cho mây vi tđnh hay lûúât web. Khưng cíìn
chúâp mùưt, hún 55% tră lúđi 4-5 tiïịng mưỵi ngađy.

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

s phđ thúđi gian vađo nhûơng chơn vư bưí, thíơm chđ lađ chơn
xíịu. Bâo chđ lïn tiïịng hađng ngađy vïì hiïơn tûúơng nghiïơn game,
xem phim ăưìi truơy, nhûơng ăoaơn video clip nhaơy căm mađ câc em

trìn cho nhau. Ngûúđi lúân chng ta cíìn phăi lađm gị ăïí kêo con
em mịnh trânh xa nhûơng ănh hûúêng ăươc haơi íịy? Ăô lađ cíu hi
mađ chng ta phăi cuđng ăương no ăïí tịm ra câch giăi qịt.
Mươt sưị thiïịu niïn than phiïìn vúâi tưi rùìng cha meơ khưng ýu
thûúng chng, quăn l chng nhû tuđ nhín vađ tûúâc ăi nhu cíìu
tûơ khùỉng ắnh băn thín ca chng. Câch mađ boơn tr nhíơn thûâc
vïì sûơ quan tím vađ tịnh căm ca cha meơ khưng phăi lc nađo cng
ăưìng quy vúâi câch mađ cha meơ nghơ vađ hađnh ăöơng.

Hiïån nay, àöëi vúái möåt söë thiïëu niïn, u thûúng chng nghơa
lâ cho chng quìn tûå do giao du vúái nhûäng ngûúâi chng thđch
vâ lâm bêët cûá cấi gị chng mën. Dơ nhiïn, lâ cha mể, chng ta
nối chung rêët súå kiïíu “tûå do” nây, ai chùèng mën lâm hïët sûác
mịnh àïí bẫo vïå con cấi khỗi nhûäng nguy cú ca mưåt xậ hưåi ngây
câng phûác tẩp vâ bẫo bổc chng lúán lïn trong mưåt mưi trûúâng
an toân, “vư trng”.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

VÌ SAO TRẺ NGHIỆN CHƠI GAME?

Cố thïí nối mưåt trong nhûäng vêën àïì bûác xc vâ gêy àau àêìu
nhêët hiïån nay laâ hiïån tûúång nghiïån game trong giúái trễ. Tưi
mong bẩn khưng gùåp phẫi vêën àïì nây. Nhûng dêỵu vêåy, chng ta
hậy cng nhau tịm hiïíu tẩi sao con trễ, nhêët lâ cấc bế trai nghiïån
chúi game.

D trô chúi àiïån tûã àậ xët hiïån tûâ hún hai thêåp kyã trûúác, nhûng
thïë hïå 7X vâ àêìu 8X khưng cố nhiïìu ngûúâi trúã thânh con nghiïån.
Thã êëy chng ta cố thïí thđch thẫ diïìu, àấ bống hay ài xem
phim vúái bẩn bê - cấc trô chúi cưí àiïín cố giấ trõ tinh thêìn cao vâ
nhịn chung khưng hưåi à nhûäng ëu tưë “gêy nghiïån”. Vêåy thị

game hiïån àẩi lâ nhû thïë nâo? Nố cố cấi gị khiïën bổn trễ say sûa
àïën thïë?

Game tạo ảo giác về việc làm chủ cuộc sống

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

khiïịn ặâa tr, mươt khi rúđi mađn hịnh, chó thíịy cơc sưịng xung
quanh mịnh t nhaơt, ăâng chân.

Chùỉng phăi víơy sao, chó cíìn chaơm vađo bađn phđm, baơn cô thïí ăiïìu
khiïín nhín víơt trong trođ chúi theo mịn vađ trđ tûúêng tûúơng ca
mịnh. Baơn cng cô thïí ăiïìu chónh kïịt quă trođ chúi bùìng câch lûơa
choơn hađnh ăương mươt câch thoăi mâi. Căm giâc lađm ch giă taơo nađy
cô híịp lûơc cûơc lúân, baơn cô thïí “sưịng” trong thïị giúâi tûơ taơo ra cho
mịnh, núi mađ baơn cô ặúơc cíy ăeđn thíìn ca Aladin, bùưt thíìn ăeđn lađm
cho mịnh bíịt cûâ ăiïìu gị. Câc trođ chúi loaơi nađy ăânh trng vađo mươt
ăiïím: con ngûúđi nôi chung thđch căm giâc ặúơc lađm ch vađ căm
thíịy bíịt lûơc nïịu moơi viïơc khưng theo ăng mịnh.

Mươt l do khâc khiïịn ăa sưị thiïịu niïn thđch trođ chúi ăiïơn tûê lađ vị nô
mang laơi kïịt quă tûâc thị. Chó trong möơt thúđi gian ngùưn vađ vúâi möơt
chuât cöị gùưng khưng thíịm vađo ăíu so vúâi cơc sưịng thíơt, chngơ cô
thïí trúê thađnh mươt ngûúđi “quan troơng” hún, “giađu cô” hún, “thađnh
cưng” hún vađ ặúơc nhiïìu game th khâc “nïí súơ” hún. Mươt trong
nhûơng tâc haơi ca trođ chúi ăiïơn tûê mađ nhiïìu ngûúđi chûa nhịn ra: nïịu
nghiïơn game trong möơt thúđi gian dađi, hïơ thöịng thíìn kinh ca baơn

cô thïí chó phăn ûâng laơi vúâi nhûơng phíìn thûúêng tûâc thị, dïỵ di. Ăiïìu
nađy cô thïí gip l giăi taơi sao phuơ huynh ngađy nay gùơp khô khùn
trong viïơc ăương viïn con câi hoơc tíơp; vị khâc vúâi trođ chúi, hoơc tíơp lađ
mươt viïơc nhoơc nhùìn, ăođi hi mươt quâ trịnh phíịn ăíịu vađ nưỵ lûơc dađi
húi trûúâc khi ăaơt ặúơc phíìn thûúêng.

Game giúp chúng ta “thốt ly” thực tế

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

trûúđng bùưt naơt. Naơn yê maơnh hiïịp ýịu trong trûúđng hoơc chùỉng
phăi lađ chơn hiïịm hoi gị úê bíịt cûâ ăíu vađ trong bíịt cûâ thúđi ăaơi
nađo, vúâi nhûơng biïíu hiïơn ăa daơng, tûđ nhûơng lúđi choơc gheơo vư
haơi ăïịn viïơc gíy thûúng tưín vïì tinh thíìn vađ thïí xâc ăưịi vúâi tr.
Trođ chúi trong thïị giúâi ăo, trong khi ăô, mang laơi cho nhûơng
ặâa-tr-naơn-nhín nađy căm giâc chng lađ ngûúđi huđng thíơt sûơ,
khưng nhûơng khưng ăïí ai bùưt naơt mađ cođn oai phong “cho ăo
vân” nhûơng “nhín víơt” khêt tiïịng khâc.

Trong cơc trođ chơn vúâi mươt thiïịu niïn 14 tíi tïn Chris theo
hoơc chûúng trịnh “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”, tưi tịnh cúđ
ăïì cíơp ăïịn ch ăïì trođ chúi ăiïơn tûê vađ ặúơc biïịt Chris lađ “dín
nghiïìn” thûâ thiïơt. Sau mươt hưìi nôi chơn, cíơu th thíơt mịnh bõ
ăưịi xûê khâ tïơ úê trûúđng, khưng ai mịn chúi vúâi cíơu vađ cíơu ln
bõ baơn beđ bùưt naơt. Chó khi chịm ăùưm vađo thïị giúâi ăo vúâi nhûơng
trođ chúi híịp díỵn, biïịn hôa, cíơu múâi cô căm giâc tûơ do tûơ taơi, cô
thïí trúê thađnh ngûúđi mađ cíơu mịn vađ lađm chơn mađ cíơu thđch
lađm. Cíơu cô thïí “giïịt” bíịt cûâ ăưịi th nađo nïn ặúơc câc game
th khâc nïí súơ vađ tưn suđng. Trong thïị giúâi ăo, thay vị bõ baơn beđ
xa lânh hóơc bùưt naơt, Chris cô nhiïìu fan hím mươ vađ cíơu cô thïí ra
oai vúâi bíịt kyđ ai.

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí giuáp con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - Uưng Xn Vy

BẠN LÀM GÌ NẾU KHƠNG PHẢI GIÚP CON

ĐƯƠNG ĐẦU VỚI NHỮNG CÁM DỖ VÀ KHĨ

KHĂN TRONG CUỘC SỐNG?

Trong thïị giúâi ăíịt chíơt ngûúđi ăưng nađy, khưng chó ngûúđi lúân mađ
con câi chng ta cng phăi chõu âp lûơc vađ ăưịi mùơt vúâi nhiïìu víịn
ăïì. Lađm thïị nađo ăaơt toađn ăiïím gii, ăíơu vađo trûúđng danh giâ ăïí
lađm mât mùơt cha meơ? Lađm thïị nađo ăïí nôi “khưng” vúâi ặâa baơn
múđi lïn maơng chat hađng giúđ hóơc so tađi vúâi nô trong mươt trođ
chúi? Kïí ra víịn ăïì ca con tr cng khưng nh nhû ngûúđi lúân
chng ta víỵn nghơ ăíu. Trong khi ăô, thay vị úê bïn con câi lađm
chưỵ dûơa cho chng, ăa sưị câc bíơc phuơ huynh bõ cịn vađo vođng
xoây cúm-âo-gaơo-tiïìn. Sûơ phât triïín quâ nhanh vađ quâ nông ca
x hươi tiïu thuơ taơo ra khưng đt câm dưỵ ăưịi vúâi giúâi tr. Nhûơng
cưng ty săn xịt trođ chúi tíơn duơng khoăng trưịng nađy, bùìng moơi
câch lưi tr ăïịn mađn hịnh vi tđnh hóơc nhûơng trođ chúi vư bưí khâc.
Nïịu cha meơ hay gia ằnh khưng trúê thađnh tưí íịm ăïí tr quay vïì
chia s vađ thưí lươ nhûơng khô khùn, câm dưỵ thị nhiïìu nguy cú ăïịn
mươt ngađy kia tíịt că s buđng nưí nhû trong mươt vúê bi kõch.

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

“LUÔN LUÔN LẮNG NGHE,

LUÔN LUÔN THẤU HIỂU”

MONG MUỐN VÀ SUY NGHĨ CỦA TRẺ

Bíơc cha meơ nađo laơi khưng biïịt mịnh mong mịn gị cho con câi.

mịn ăô bùưt ăíìu tûđ luâc ặâa con tûúơng hònh trong buơng meơ,

“Con mònh s lađ ặâa thưng minh ngoan ngon, lúân lïn nô s...”.

Nhûng mong mën trong àêìu lâ mưåt chuån, xùỉn tay ấo lïn àïí
biïën mong mën àố thânh hiïån thûåc lẩi lâ chuån khấc.

Ăíìu tiïn, ăïí hođa nhíơp vađo thïị giúâi tíi teen vađ gip ăúơ chng, ta
cng phăi hiïíu tr mong mịn gị tûđ ngûúđi lúân, víịn ăïì gị chng
thûúđng víịp phăi trong hoơc tíơp, trong câc mưịi quan hïơ gia ằnh,
trong nhađ trûúđng vađ ngoađi x hươi.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Hy cuđng con tịm hiïíu xem cíu tră lúđi ca baơn cô khúâp vúâi
nhûơng gị mađ híìu hïịt boơn tr thíơt sûơ mong mịn cho mịnh
vađ mịn cô ặúơc tûđ cha meơ khưng. Dûúâi ăíy lađ kïịt quă
mươt cơc khăo sât mađ chng tưi thûơc hiïơn gíìn ăíy vúâi hún 100
hoơc sinh.

Nùm àiïìu bổn trễ mong mën tûâ cha mể nhêët lâ:

1. Tûơ do vađ khoăng khưng gian ăïí khùỉng ắnh băn thín
2. Ăûúơc tin tûúêng

3. Ăûúơc ýu thûúng vađ chíịp nhíơn
4. Ăûúơc cưng nhíơn

5. Àưåc lêåp, khưng bõ ph thåc

Khi tưi ặa danh sâch nađy cho phuơ huynh trong câc bíi hươi thăo
dađnh cho hoơ, nhiïìu ngûúđi bịnh lơn nhû sau:

- “Sao tưi cô thïí tin tûúêng ặúơc khi chng khưng biïịt thïị nađo 
lađ trâch nhiïơm?”

- “Nïịu mịn tưi tin tûúêng, chng phăi chûâng t mịnh ăâng 
ặúơc tin chûâ.”

- “Nïëu àïí chng tûå do, chng sệ chùèng côn biïët trïn dûúái hay 
k cûúng gị hïët.”

- “Ăươc líơp û? Nïịu chng qịt ắnh sai thị sao?”

Cha meơ cô câch nađo ăem ăïịn cho con câi nhûơng gị chng mong
mịn, ăưìng thúđi víỵn băo ăăm rùìng chng sưịng cô k lơt, cô
trâch nhiïơm vađ chûơng chaơc ăïí ặa ra nhûơng qịt ắnh ăng
ăùưn khưng? Chùưc chùưn lađ cô!

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

“nhu cíìu ặúơc cưng nhíơn” ca chng. Ăô lađ l do taơi sao viïơc
lađm cha meơ trúê thađnh möơt “cơc chiïịn khưng khoan nhûúơng”
hađng ngađy. Hoơ phât hiïơn ra rùìng hoơ phăi duđng v lûơc vađ sûâc
maơnh bïì trïn ăïí bùưt bơc con câi lađm nhûơng viïơc mađ hoơ nghơ lađ
tưịt vađ vị lúơi đch ca chng.

Ăiïìu nađy díỵn ăïịn mươt hïơ quă tíịt ýịu, boơn tr cô căm giâc bõ cíu
thc, trôi bơc, khưng ặúơc ngûúđi lúân chíịp nhíơn vađ cưng nhíơn,

khưng cô khoăng khưng gian riïng cho mịnh. Vađ mươt khi khưng
chõu nùìm dûúâi ănh hûúêng ca cha meơ thị chng ùưt chõu tâc ăương
ca nhûơng “thïị lûơc” bïn ngoađi thûúđng khưng tưịt ăưịi vúâi con
tr, ăiïìu íịy cng tûúng tûơ nhû viïơc ăïí mươt ngưi nhađ trưịng, nïịu
ngûúđi tưịt khưng vađo úê thị k xíịu s ăïịn viïịng.

Câc bíơc phuơ huynh thađnh cưng thị ngûúơc laơi. Hoơ tin rùìng tha
mn mươt câch húơp l nhûơng mong mịn vađ nhu cíìu căm xc
ca con câi (sûơ tûơ do, ăươc líơp, nhu cíìu ặúơc cưng nhíơn, ặúơc
chíịp nhíơn,...) lađ câch tưịt nhíịt ăïí gip tr trúê nïn vûông vađng vađ
tûơ nguýơn lađm nhûông viïơc nïn lađm. Thay vị êp bơc con câi phăi
theo mịnh, hoơ tin vađo nhûơng câch thûâc gip con húơp tâc vúâi
mịnh mươt câch tûơ ngơn. Trong qín sâch nađy, baơn s hoơc
ặúơc câch gip con hiïíu ra víịn ăïì ăïí sùĩn sađng húơp tâc vúâi baơn,
chùm chó lađm viïơc nhađ vađ vui veê hoơc hađnh.

Cuäng trong cåc khẫo sất trïn, bổn trễ àậ nối ra nhûäng gị mâ
chng thêåt sûå mong mën cho bẫn thên.

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Rộ râng, àố cng chđnh lâ nhûäng gị bẩn mong àúåi úã con mịnh,
àng khưng nâo?

Nhûng nïịu cha meơ vađ con câi thíơt sûơ cô cuđng mong mịn, taơi sao
boơn treê laơi khöng muöịn nghe lúđi ngûúđi lúân? Víịn ăïì nùìm úê ăíu?
Mùưc múâ lađ úê chưỵ, mùơc duđ ặâa tr nađo cng mịn ặúơc thađnh cưng

vađ ăaơt ăiïím cao trong hoơc tíơp, nhûng ăa sưị laơi khưng biïịt vađ khưng
sûê duơng nhûơng phûúng phâp hiïơu quă (ăïí ăaơt ặúơc thađnh cưng),
hóơc thiïịu niïìm tin rùìng chng thíơt sûơ cô thïí hoơc tưịt, ríịt tưịt nûơa
lađ khâc. Vị thiïịu phûúng phâp vađ lođng tin vađo chđnh mịnh, chng
thûúđng b cơc ngay khi víịp phăi trúê ngaơi ăíìu tiïn, rưìi ăïí mùơc cho
nhûơng căm xc tiïu cûơc (lûúđi biïịng, chân năn,...) lađm nhuơt chđ vađ
tûđ ăôâ mùơc cho moơi chơn ăïịn ăíu thũ ùn.

Bùn caồnh oỏ, viùồc cựỗn nhựỗn, mựổng moó, chù trấch, àe dổa vâ
trûâng phẩt khùỉt khe ca mưåt sưë bêåc cha mể khưng nhûäng chùèng
gip đch gị trong viïåc truìn cẫm hûáng hổc têåp cho con trễ,
lẩi chó gêy ấp lûåc cho nhûäng cấ nhên côn non núát, dêỵn àïën hïå
quẫ lâ nhiïìu em tiïëp nhêån mổi chuån vúái thấi àưå tiïu cûåc.
Thêåm chđ, nhûäng hânh àưång thấi quấ ca cha mể chó cng cưë
thïm niïìm tin vâ cẫm xc tiïu cûåc núi trễ vïì bẫn thên mịnh vâ
vïì cha mể mònh.

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

HIỂU VẤN ĐỀ CỦA CON

TRƯỚC KHI GIANG TAY GIÚP ĐỠ

Ăïí cô thïí ăương viïn, gip ăúơ con câi giăi qịt câc víịn ăïì chng
gùơp phăi trïn con ặúđng vûún lïn trong hoơc tíơp hay cơc sưịng,
ta phăi thíơt sûơ hiïíu r nhûơng rùưc rưịi nađy. Hy suy nghơ vađ kï ra
nhûơng ăiïìu baơn nghơ ăang lađ víịn ăïì ca con mịnh.

Cố phẫi bẩn àậ viïët ra mưåt trong nhûäng àiïìu sau?

r Lûúâi biïëng – ln trị hoận khưng chõu bùỉt tay ngay
vaâo viïåc

r Thiïëu k låt

r Khưng tưn trổng ngûúâi lúán

r Thúâ ú, khưng cố hûáng th hổc têåp

r Bao giúâ cng viïån à l do àïí khưng lâm tưët viïåc nây
viïåc kia

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí giuáp con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - Uưng Xuên Vy

GIẢI QUYẾT “VẤN ĐỀ GỐC” CHỨ

KHÔNG PHẢI “TRIỆU CHỨNG BÊN NGOÀI”

Thíơt trúâ trïu, mươt sưị víịn ăïì phưí biïịn mađ cha meơ NGHƠ rùìng con
mịnh ăang gùơp phăi laơi khưng phăi lađ băn chíịt víịn ăïì mađ chó lađ
biïíu hiïơn bïn ngoađi. Vị thïị, duđ hoơ cô lađm gị ăi nûơa víỵn khưng
thïí hôa giăi ặúơc víịn ăïì ăô. Ăïí giăi qịt tíơn gưịc mươt víịn ăïì,
baơn phăi truy tịm “gưịc rïỵ síu xa” ca nô chûâ khưng chó tíơp trung
vađo “chûơa câi ngoơn”. Vđ duơ, viïơc mươt cíơu trai lûúđi hoơc (biïíu hiïơn
bïn ngoađi) cô thïí cô nhûơng l do khâc nhau (ngn nhín síu
xa). Sau ăíy lađ mươt vađi ngn nhín thûúđng gùơp.

L do 1: Cêåu hổc hânh chùm chó nhûng kïët quẫ thi vêỵn kếm hún
bẩn bê. Cêåu ài àïën kïët lån lâ mịnh ngu hún ngûúâi, cố hổc mêëy
cng chùèng nïn cúm chấo gị. (Trong trỷỳõng hỳồp naõy, vờởn ùỡ thờồt

sỷồ nựỗm ỳó niùỡm tin tiïu cûåc vâo bẫn thên – tûå cho mịnh kếm cỗi –
vâ khưng cố phûúng phấp hổc têåp hiïåu quẫ, nïn hổc chùm mâ kïët
quẫ vêỵn kếm).

L do 2: Cíơu ln cho rùìng mịnh bõ thíìy cư úê trûúđng “chiïịu bđ”
hóơc “ằ”, vađ do ăô, cíơu chưịng ăưịi laơi thíìy cư vađ nhađ trûúđng
bùìng câch khưng hoơc hóơc hoơc qịy quâ cho xong. (Ngn
nhín nùìm úê chưỵ cíơu cô mưịi quan hïơ khưng tưịt vúâi thíìy cư).

L do 3: Trong gia ằnh, cha meơ cíơu chó ch ăïịn con khi cíơu
lađm nhûơng viïơc sai trâi. Nïịu moơi chơn sn s, cha meơ s
khưng hi túâi cíơu chûâ ặđng nôi gị ăïịn viïơc quan tím ăïịn cíơu.
(Ngn do lađ vị nhu cíìu căm xc ca cíơu khưng ặúơc ăâp ûâng
vađ cíơu cíìn lađm mươt viïơc gị ăô ăïí nhíơn ặúơc sûơ quan tím).

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

têët cẫ mổi chuån vúái mịnh lâ vư nghơa vâ khưng côn mën hổc
hânh gị nûäa. (Trong trûúâng húåp nây, ngun nhên lâ do cêåu cố
cẫm xc tiïu cûåc gêy ra búãi mưåt ngûúâi khấc).

Danh sâch câc ngn nhín cho cuđng mươt “triïơu chûâng” (lûúđi
hoơc) cô thïí tiïịp tuơc kêo dađi vị mưỵi ặâa tr cô tđnh câch vađ hoađn
cănh khâc nhau. Baơn s nhíơn ra rùìng, khi baơn bùưt ăíìu tịm ra
ngn nhín thíơt sûơ ca mươt hađnh vi (biïíu hiïơn bïn ngoađi) nađo
ăô, baơn s cô ặúơc mươt loaơt câc giăi phâp húơp l ăïí giăi qịt
tíơn gưịc víịn ăïì. Hy suy nghơ vïì viïơc nađy: nïịu baơn kïịt lơn rùìng
con baơn ăún thìn lađ lûúđi biïịng vađ trûđng phaơt töơi lûúđi biïịng cuêa
nô thị baơn s khưng bao giúđ giăi qịt ặúơc víịn ăïì.

Líịy vđ duơ “l do 1”, baơn cô thïí gip con baơn cô thâi ăươ hoơc tíơp
tđch cûơc hún bùìng câch mua cho con qín sâch “Tưi Tađi Gii,

Baơn Cng Thïị!”. Qín sâch nađy s gip con baơn xíy dûơng niïìm
tin tđch cûơc vađo băn thín (cô nghơa lađ loaơi b nhûơng niïìm tin tiïu
cûơc), vađ câc phûúng phâp hoơc tíơp hiïơu quă tiïn tiïịn nhíịt (nhùìm
giăi qịt víịn ăïì “hoơc nhiïìu mađ tiïịp thu chùỉng bao nhiïu”).
Trong câc chûúng tiïịp theo, baơn s hoơc câch gip con chia s
nhûơng víịn ăïì vađ căm xc ca chng vúâi baơn mươt câch thoăi mâi
(ăa sưị boơn tr căm thíịy ríịt khô nôi chơn vúâi cha meơ), cng
nhû câc phûúng phâp gip con baơn nhanh chông tịm ặúơc giăi
phâp cho câc víịn ăïì boơn tr thûúđng gùơp phăi.

VÌ SAO TÔI VIẾT QUYỂN SÁCH NÀY?

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

ặúđng líỵn cơc sưịng. Nhúđ thïị mađ tưi cô cú hươi tiïịp xc vúâi hađng
ngađn hoơc sinh vúâi nhûơng thâi ăươ vađ câch hađnh xûê khâc xa nhau.
Mươt sưị em sưịng laơc quan, tûơ tin vađ ăíìy qịt tím trong hoơc tíơp
nïn ăaơt nhûơng thađnh tđch tưịt vïì câc mùơt hoơc tíơp, thïí thao, vùn
nghïơ. Trong khi ăô, cô nhûơng em hoađn toađn dûêng dûng vúâi viïơc
hoơc, ln sưịng trong tím traơng súơ hi, cô thâi ăươ tiïu cûơc, nưíi
loaơn vađ khưng mađng ăïịn ngađy mai. Tûđ nhûơng ăiïìu mùưt thíịy tai
nghe hađng ngađy, trong tưi ln bíơt lïn mươt cíu hi, sao laơi cô
sûơ khâc biïơt to lúân nhû thïị. Cô phăi ăô lađ nhûơng tđnh câch khâc
nhau ặúơc hònh thađnh tûđ luâc cha sinh meơ ăeê? Hay do tâc ăương
ca baơn beđ xung quanh? Vị nhûơng ngưi trûúđng khâc nhau mađ câc
em ăang hoơc? Do ănh hûúêng ca thíìy cư trong trûúđng? Hay chó
ăún giăn lađ do chïị ăươ dinh dûúơng hađng ngađy ca câc em? Hóơc

rương hún, do hoađn cănh kinh tïị x hươi?...

Mùơc duđ tíịt că câc ýịu tưị trïn ăïìu đt nhiïìu ănh hûúêng ăïịn mưỵi câ
nhín trong mươt chûđng mûơc nađo ăô, tưi phât hiïơn ra rùìng, ýịu tưị 
lúân nhíịt vađ quan troơng nhíịt hịnh thađnh thâi ăươ, hađnh vi, vađ do 
ăô, tûúng lai ca mươt ặâa tr chđnh lađ câch daơy dưỵ ca cha meơ 
ăưịi vúâi con câi.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

Quâ trịnh tịm tođi ăïí giăi ăâp cho nưỵi bùn khón trïn lađ l do thc
ăííy tưi thai nghên vađ thûơc hiïơn qín sâch nađy. Ăưịi tûúơng mađ
tưi mịn trao ăưíi, trođ chơn, tranh lơn vađ cịi cuđng trìn ăi
căm hûâng cho mươt sûơ thay ăưíi lúân chđnh lađ baơn, bíơc cha meơ hïịt
lođng quan tím ăïịn con câi. Tưi hiïíu r ăiïìu mađ tưi s mang ăïịn
cho baơn sau khi ăoơc qín sâch vađ thûơc hiïơn nhûơng gị cíìn lađm,
ăô lađ niïìm tûơ hađo chđnh ăâng ca ngûúđi lađm cha meơ cô nhûơng
ặâa con khe maơnh, vui tûúi, lanh lúơi, thađnh cöng trong trûúđng
hoơc vađ mai nađy s thađnh cưng trong bíịt cûâ cûúng võ x hươi hay
nghïì nghiïơp nađo mađ chng lûơa choơn.

CHA MẸ PHẢI LÀ

NGƯỜI TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT

Ăiïìu ăâng mûđng lađ khi baơn ă hoơc ặúơc câch hiïíu vađ tûúng tâc
vúâi con câi mươt câch ăng ăùưn, baơn s chûâng kiïịn mươt chín
biïịn khưng ngúđ, tr s trúê thađnh nhûơng “thiïn thíìn” biïịt ýu
thûúng, căm kđch trûúâc tịnh ýu thûúng ca cha meơ; cô chđ vađ
qịt tím maơnh m, cho duđ vađo lc nađy, chng cô thïí lađ nhûơng
“thiïn thíìn nưíi loaơn” hưỵn lâo, b ngoađi tai nhûơng lúđi cha meơ
hóơc trú lyđ trûúâc nhûơng thưng ăiïơp ca tịnh thûúng.

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí gip con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Ngûúâi gûãi: Flame

Ngây: Thûá 5, 30 thấng 11 nùm 2005, 15:34
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Ch àïì: Thû cẫm ún
Thêìy Adam kđnh mïën,

Em xin gûêi lúđi căm ún chín thađnh ăïịn thíìy vị thíìy ă gip em bùưt ăíìu cô ặúơc câi 
goơi lađ “niïìm hy voơng lúân” tûđ khôa hoơc “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” vađo thâng ba vûđa 
rưìi. Trûúâc khôa hoơc, cơc sưịng ăưịi vúâi em thíơt khô khùn. Em hiïịm khi nôi chơn vúâi 
meơ vađ thíơm chđ cođn dđnh lđu ăïịn nhûơng viïơc rùưc rưịi vúâi phâp lơt.

Múái thấng hai nùm nay, trûúác khi tham gia khốa hổc ca thêìy, em àậ bõ tun ấn 18 
thấng t treo vị tưåi cưë hânh hung ngûúâi khấc.

Cơc ăúđi em trûúâc khi tham gia chûúng trịnh “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” cô thïí 
nôi lađ mươt chûúng khâc. Em ln sưịng trong tím traơng cùng thùỉng nông giíơn, vađ cûâ 
nghơ lađ că thïị giúâi ăang chưịng laơi mịnh. Tûđ nhûơng gị trăi nghiïơm vađ lơnh hươi ặúơc 
qua khôa hoơc, em nhû tónh laơi sau mươt cún mï dađi vađ nhíơn ra rùìng khưng phăi thïị 
giúâi chưịng laơi em mađ chđnh lađ em ln tịm câch chưịng laơi thïị giúâi.

Em hoơc ặúơc câch giăi qịt tưịt hún nhûơng víịn ăïì gùơp phăi trong cơc sưịng nïn căm 
thíịy nhû cơc ăúđi bùưt ăíìu móm cûúđi vúâi mịnh.

Ăiïìu quan troơng nhíịt mađ em hoơc ặúơc tûđ khôa hoơc ca thíìy khưng phăi lađ câc k 
nùng hoơc tíơp mađ lađ câch trúê thađnh möơt ngûúđi töịt hún trong cuöơc söịng. Ăöịi vúâi em, 
ăiïìu nađy cođn giâ trõ hún câc k nùng hoơc tíơp mađ em ă hoơc ặúơc, vị nôi cho cuđng, 
nïịu em cûâ phaơm lơt mi, thị duđ cô bùìng cíịp gị chùng nûơa phng cô đch gị.

Mưëi quan hïå giûäa em vâ mể cng ngây câng tưët àểp, nhû thïí hai mể con tûâ lc nâo àậ 
trúã thânh nhûäng ngûúâi bẩn, vâ em cẫm thêëy rêët vui vị àiïìu àố.

Mùơc duđ em víỵn ăang trong giai ăoaơn thuơ ân treo, nhín viïn tođa ân ă thưng bâo mươt 
tin vui, em cô thïí ặúơc giăm ân.

Giúâ àêy, em cố thïí nhịn nhêån mổi viïåc rộ râng hún. Tûâ àấy lông mịnh em biïët mịnh 
mang ún thêìy, vị thêìy chûá khưng phẫi ai khấc, àậ gip em nhêån ra cấi gị lâ quan 
trổng ca cåc sưëng.

Xin cẫm ún thêìy mưåt lêìn nûäa.
Trên trổng,

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Chûúng 1: Bẩn cố thïí giuáp con mịnh hổc giỗi vâ thânh cưng
Trêìn Àùng Khoa - Uưng Xn Vy

CHA MẸ CĨ NĂNG LỰC MAØU NHIỆM TẠO

NÊN SỰ THAY ĐỔI NƠI CON CÁI

Nhiïìu ph huynh vâ thêìy cư giấo thûúâng lêëy lâm ngẩc nhiïn vị tưi
cố thïí truìn cẫm hûáng cho mưåt sûå thay àưíi lúán trong cấc em, thêåm
chđ ngay cẫ vúái nhûäng hổc sinh “khố trõ” nhêët, chó sau mưåt thúâi gian
ngùỉn. Tưi thûúâng nối vúái hoồ rựỗng, pheỏp maõu khửng nựỗm ỳó ờu

khaỏc ngoaõi khẫ nùng hiïíu biïët, nùng lûåc cẫm thưng vâ cấch thỷỏc
giao tiùởp bựỗng lỳõi vỳỏi caỏc baồn treó. Bủ quyùởt cuọng nựỗm ỳó chửợ biùởt caỏch
khỳi gỳồi nhỷọng caóm xuỏc tủch cỷồc trong treó bựỗng caỏch bờởm uỏng
nuỏt. Tửi tin rựỗng tờởt caó treó em, vùỡ baón chêët àïìu cố sùén trong mịnh
àưång lûåc vûún túái thânh cưng vâ rêët dïỵ “sung” nïëu ta biïët cấch gûãi
ài àng thưng àiïåp chng cêìn. Vêën àïì lâ úã chưỵ, ngûúâi lúán chng ta
cố biïët cấch gip chng khấm phấ sûác mẩnh vưën cố trong chđnh bẫn
thên chng hay khưng.

L do giẫi thđch tẩi sao hêìu hïët cấc ưng bưë bâ mể cẫm thêëy khố
bùỉt con cấi nghe “lúâi hay lệ phẫi” ca mịnh lâ vị bẫn nùng tûå
nhiïn ca cha mể xui khiïën hổ “bêëm sai nt”. Búãi thïë, thay vị
lâm cho trễ cẫm thêëy phêën chêën tûå tin, hổ lẩi chó lâm cho bổn
trễ nht chđ, àưi khi mën chưëng àưëi hóåc lâm ngûúåc lẩi nhûäng
àiïìu mâ cha mể chng mën.

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

con baơn chó thíịy mươt ăiïìu, ăô lađ căm xc ca chng bõ coi nheơ,
rùìng baơn khưng hïì quan tím hay hiïíu chng cht xđu nađo. Viïơc
nađy cô thïí cađng khiïịn chng chân hoơc hún. Víơy, baơn nïn phăn
ûâng nhû thïị nađo ăïí ăaơt ặúơc muơc ăđch ca mịnh?

Trong qín sâch nađy, chng tưi s chia s vúâi baơn câc phûúng phâp
mađ baơn cô thïí sûê duơng ăïí con baơn giăi phông sûâc maơnh vađ tađi nùng
vưịn cođn ng ýn sau nhûơng cânh cûêa im óm khôa trong băn thín
chng. Nhûơng phûúng phâp mađ baơn s biïịt trong câc chûúng sau
lađ kïịt quă ca nhiïìu nùm tưi nghiïn cûâu vađ lađm viïơc vúâi hađng ngađn
bíơc cha meơ úê Singapore vađ câc nûúâc trong vuđng. Tưi thíơt lođng tin
rùìng, viïơc âp duơng nhûơng gị baơn hoơc ặúơc tûđ qín sâch nađy s lađm
nïn mươt “phêp mađu” căi thiïơn mưịi quan hïơ giûơa cha meơ vađ con câi.
Chng ta hy bùưt ăíìu bùìng viïơc hoơc câch giăi phông vađ kđch hoaơt

nhûơng khă nùng tiïìm íín trong mưỵi ặâa con, baơn nhê!

Đáp án bài kiểm tra về việc hiểu ngơn ngữ tuổi teen

- Baơn hiïíu ặúơc câch viïịt nađy khưng: pô t4y, chađj oj?

“Pố t4y” lâ cấch viïët ca tûâ “bố tay”.
“Châj oj” lâ cấch viïët cuãa tûâ “trúâi úi”.

- Nhûông ngûúđi nađo ặúơc goơi lađ “Emo”?

“Emo” lâ tûâ dng àïí miïu tẫ mưåt ngûúâi rêët nhẩy cẫm vâ cố cẫm
xc bêët an.

- “Xâm bú”, “Xâm xđ” cố nghơa lâ gị?

“Xâm bú”, “xâm xđ” cố nghơa lâ “nhẫm nhđ”.

- “LOL” cố nghơa lâ gị?

“LOL” lađ tûđ viïịt tùưt ca “Laugh Out Loud”, cô nghơa lađ “cûúđi lúân
tiïịng”, thûúđng ặúơc duđng trong tân gíỵu qua maơng (chat).

- “Lâ dâ”, “i êu êåy” cố nghơa lâ gị?

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

CHƯƠNG 2

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

Sinh con ra ai chùỉng ao ûúâc con mịnh thưng minh cô tađi. Chùỉng
phăi ngûúđi ăúđi víỵn cho rùìng trđ thưng minh ca mươt ngûúđi ln
lađ ýịu tưị băo ăăm cho ngûúđi ăô gùơt hâi nhûơng kïịt quă khâc

thûúđng vađ do ăô cô mươt tûúng lai tûúi sâng hay sao? Vị thïị múâi
cô cănh thiïn haơ k khôc ngûúđi cûúđi, nïịu cô nhûơng bíơc cha meơ
tûơ hađo sung sûúâng vò ặâa con gioêi giang cuêa mònh thò cng cô
khưng đt phuơ huynh tơt voơng vađ chân năn vư cuđng khi con
câi hoơ hoơc hađnh ýịu kêm, bõ thíìy cư giâo hóơc câc nhađ tím l
dân cho câi nhn ăâng xíịu hưí lađ “chíơm tiïu”, “ăíìn ăươn”, “kêm
ci”...

Cíu hi ặúơc ăùơt ra úê ăíy lađ:

r Trđ thưng minh ca con ngûúđi lađ do bíím sinh hay nhúđ bưìi
dûúơng ăađo taơo mađ cô ặúơc?

r Nhûäng ngûúâi tâi giỗi trïn àúâi lâ do trúâi sinh hay do giấo
dc mâ nïn?

Àố cng lâ vêën àïì mâ nhiïìu nhâ nghiïn cûáu vâ cấc nhâ khoa hổc
vïì nậo bưå àậ tranh lån trong nhiïìu thïë k qua, vâ cêu trẫ lúâi
lâ ... do cẫ hai ëu tưë trúâi ph vâ cưng phu rên luån.

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 51

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

THỰC NGHIỆM EDITH

Mươt trong nhûơng minh chûâng gíy chíịn ăương ăíìu tiïn vïì khă
nùng ăađo taơo tr bịnh thûúđng thađnh nhín tađi ặúơc thïị giúâi biïịt
ăïịn dûúâi caâi tïn Thûơc nghiïơm Edith.

Vađo nùm 1952, Aaron Stern, mươt nhađ bâo lađm viïơc cho túđ New
York Times ă qịt ắnh lađm tíịt că trong khă nùng ca mịnh
ăïí taơo cho con gâi ưng, Edith, mươt mưi trûúđng hoơc tíơp tưịt nhíịt
vađ ăíìy ă nhíịt. Ưng mịn kđch thđch vađ thûê thâch bươ no non
núât ca con gâi mươt câch tưịi ăa. Khi Edith cođn lađ mươt bađo thai
nùm thâng trong buơng meơ, ngađy ngađy Aaron cho con nghe nhaơc
cưí ăiïín vađ ăoơc saâch cho con (ngađy nay, caâc nghiïn cûâu khoa hoơc
ă xâc nhíơn, hađi nhi cô thïí bùưt ăíìu hoơc ngưn ngûơ ngay tûđ trong
buơng meơ).

Sau khi bế Edith châo àúâi, Aaron bùỉt àêìu nối chuån vúái con
bựỗng nhỷọng cờu hoaõn chúnh nhỷ noỏi vỳỏi ngỷỳõi lỳỏn. Chựống bao
lờu sau, ửng tỷồ daồy Edith hoồc bựỗng caỏch hựỗng ngaõy cho cử beỏ xem
nhỷọng tờởm theó cố vệ hịnh, nhûäng con sưë thûá tûå vâ chûä cấi. Bẩn
àoấn xem chuån gị àậ xẫy ra?

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

NHÂN TAØI ĐƯỢC TẠO RA NHƯ THẾ NAØO?

Tûđ cuöơc thûê nghiïơm mang tïn Edith ăïịn nay, lõch sûê ă ghi nhíơn
nhiïìu trûúđng húơp vïì nhûơng ặâa tr ra ăúđi vúâi chó sưị thưng minh
(IQ) trung bịnh, nhúđ ặúơc ni dûúơng vađ hoơc hađnh trong mưi
trûúđng hoơc tíơp l tûúêng mađ bươc lươ khă nùng siïu phađm.

Gêìn àêy (nùm 2000) trïn cấc phûúng tiïån truìn thưng, ngûúâi
ta thûúâng nhùæc àïën trûúâng húåp cuãa Farooq Yusof (mưåt nhâ toấn
hổc ngûúâi Mậ Lai), ưng tûå dẩy hoồc ỳó nhaõ cho con bựỗng caỏc
phỷỳng phaỏp hoồc têåp siïu tưëc tûúng tûå.

Kïịt quă ca quâ trịnh ređn lơn cao ăươ nađy lađ tíịt că bưịn ngûúđi
con ca Yusof ăïìu thïí hiïơn tađi nùng tûđ ríịt súâm. Sufiah ặúơc nhíơn

vađo trûúđng Ăaơi Hoơc Oxford nùm 13 tíi. Aisha vađ Iskanda ặúơc
nhíơn vađo trûúđng Ăaơi Hoơc Warwick úê tíi 16 vađ 13. Ăùơc biïơt,
ngûúđi con uât cuêa öng, Zuleila, dûơ thi vađo trûúđng Cambridge vađo
nùm lïn 6.

Phẫi chùng bẩn nghơ tưi nïu ra nhûäng vđ d trïn lâ àïí cưí sy cho
viïåc cấc bêåc cha mể nïn múã “lô luån” con cấi thânh thêìn àưìng?
Rêët tiïëc, cêu trẫ lúâi ca tưi lâ “Khưng”.

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 53

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chđnh vị thïị, tưi khưng hïì mịn hai ặâa con gâi ca tưi (hiïơn
lïn ba vađ bưịn tíi) tham gia vađo nhûơng chûúng trịnh ređn lơn
trđ túơ cao ăươ nhû nhûơng ngûúđi cha ă ăïì cíơp úê trïn. Tưi mịn
câc con tưi ặúơc tíơn hûúêng niïìm vui hưìn nhiïn, vư tû lûơ ca tíi
thú, ăïí khi lúân lïn câc châu s trûúêng thađnh că vïì trđ túơ líỵn tím
hưìn theo mươt nhõp ăươ tûơ nhiïn.

Mùơc duđ nhiïìu ặâa treê trong “lođ luýơn thiïn tađi” thíơt sûơ cô ặúơc
bươ ôc siïu viïơt, trđ thưng minh xịt chng, nhûng khưng phăi ai
cng thađnh cưng vađ haơnh phc trong cơc sưịng. Khâ nhiïìu em
trong sưị ăô mùưc phăi câi goơi lađ “hươi chûâng thíìn ăưìng”. Nhûơng
em nađy thûúđng cô tím l khưng ưín ắnh, thíịt baơi trong viïơc taơo
dûơng mươt lưịi sưịng hađi hođa cín bùìng, thíơm chđ chng thiïịu hùỉn
nhûơng k nùng x hươi cíìn thiïịt. Chng cng gùơp khô khùn trong
viïơc hođa nhíơp vađo ăâm baơn cuđng trang lûâa nôi riïng vađ ngoađi x
hươi nôi chung. Nhiïìu “thíìn ăưìng” trong ăươ tíi trûúêng thađnh
lím vađo cănh cư ăún búêi lưịi sưịng lïơch laơc, khêp kđn, vị thïị mađ

gùơp khô khùn trong viïơc tíơn hûúêng nhûơng niïìm vui bịnh thûúđng
trong cơc sưịng hađng ngađy.

Ăiïín hịnh lađ trûúđng húơp ca Sufiah Yusof, cư ặúơc tín vađo hoơc
úê Ăaơi Hoơc Oxford danh giaâ vađo nùm 13 tíi nhûng chó hai nùm
sau, cư ă b nhađ ra ăi, qịt ắnh trúê thađnh bưìi bađn ăïí thoât
khi nhûơng âp lûơc vađ ăođi hi nghiïơt ng tûđ ngûúđi cha.

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

thađnh cưng vađ haơnh phc, nhûơng phûúng phâp ni daơy con
thađnh tađi ăïìu phăi ặúơc thûơc hiïơn ăng câch, vađo ăng ăươ tíi
vađ hađi hođa vúâi nhõp ăươ phât triïín tûơ nhiïn ca tr.

TỪ HỌC LỰC YẾU KÉM

ĐẾN HỌC SINH XUẤT SẮC TOÀN DIỆN

Nïịu baơn vị vư tịnh mađ khưng biïịt ăïịn nhûơng biïơn phâp gip
khúi díơy vađ phât triïín trđ thưng minh ca con tûđ lc chng cođn
bê vađ cho rùìng bíy giúđ múâi bùưt ăíìu lađ quâ trïỵ thị khưng ăng
ăíu! No bươ ca chng ta liïn tuơc phât triïín qua tûđng giai ăoaơn
cơc sưịng. Vađ mươt khi nô chûa ặúơc víơn hađnh hïịt cưng sịt thị
chng ta cođn cô thïí tùng cûúđng khă nùng tíơn duơng sûâc maơnh no
bươ úê bíịt cûâ ăươ tíi nađo.

Mưåt trong nhûäng vđ d tưët nhêët mâ tưi cố thïí kïí cho bẩn nghe lâ
cêu chuån vïì cåc àúâi tưi. Àïí bùỉt àêìu, tưi xin nhêën mẩnh mưåt
àiïìu lâ tưi sinh ra khưng cố gị àùåc biïåt. Trấi lẩi, hưìi bế tưi côn bõ
coi lâ... “àêìn àưån”, “tưëi dẩ”, “ngu lêu”, “àêìu àêët” nûäa.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 55

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

lêu khố àâo tẩo” vâ than phiïìn vïì viïåc tưi “khưng cố khẫ nùng
têåp trung”. Àêu chó cố thïë, sau khi dđnh vâo khấ nhiïìu v àấnh
nhau vâ vi phẩm k låt trong trûúâng, tưi côn bõ àíi hổc vâo
nùm chđn tíi (lc tưi àang hổc lúáp ba).

Meơ tưi phăi cađy cuơc mi múâi xin ặúơc cho tưi vađo hoơc úê mươt
trûúđng khâc (trûúđng tiïíu hoơc Ngee Ann), nhûng tưi víỵn “chûâng
nađo tíơt íịy”, tiïịp tuơc “xúi ngưỵng” trong câc kyđ thi, tiïịp tuơc bõ goơi
lïn phođng giâm thõ nghe mùưng vưịn. Trong kyđ thi cịi cíịp tiïíu
hoơc (Primary School Leaving Exams – PSLE), ăiïím thi ca tưi xíịu
ăïịn nưỵi cha meơ tưi vâc hoơc baơ ăïịn xin hoơc úê ăíu lađ y nhû rùìng bõ
tûđ chưịi úê ăíịy (sâu trûúđng că thăy). Chă ai mịn nhíơn mươt hoơc
sinh lûúđi biïịng vađ dưịt nât nhû víơy. Cịi cuđng, tưi bơc phăi vađo
mươt ngưi trûúđng mađ khưng ai biïịt túâi. Ăô lađ mươt trong nhûơng
trûúđng úê Singapore cô thûâ tûơ xïịp haơng cao nhíịt “tûđ dûúâi ăïịm
lïn” vađo thúđi ăiïím ăô.

Mùơc duđ ặúơc că thíìy cư trûơc tiïịp giăng daơy líỵn thíìy hiïơu trûúêng
tíơn tím gip ăúơ nhûng tưi víỵn “ngûơa quen ặúđng c”, chó khoâi
ăađn ăm vúâi l tr giưịng tưi: thđch trưịn hoơc ăi chúi, ăiïím sưị
tưịt xíịu gị cng mùơc kïơ. Ăâm baơn tưi lc bíịy giúđ chùỉng ặâa nađo
dâm mú vađo trung hoơc chûâ ặđng nôi gị ăïịn ngûúơng cûêa ăaơi
hoơc. Phíìn lúân ăïìu nghơ, may mùưn lùưm mịnh múâi hoơc xong trung
hoơc cú súê rưìi nhúđ vađo víơn sưị xem cô ặúơc nhíơn vađo hoơc úê mươt
trûúđng trung hoơc daơy nghïì nađo ăô khưng.

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

Ăúđi tưi chó bùưt ăíìu thay ăưíi khi cha tưi (trong nưỵi tơt voơng

ghï gúâm) ă qịt ắnh lađm mươt viïơc mang nghơa “cođn nûúâc
cođn tât” lađ ăùng k cho tưi vađo hoơc câc chûúng trịnh vïì ăương lûơc
cơc sưịng dađnh cho thiïịu niïn. Thưng qua nhûơng chûúng trịnh
nađy, líìn ăíìu tiïn tưi ặúơc biïịt mươt sûơ thíơt rùìng: tíịt că chng ta
ăïìu súê hûơu no bươ vúâi nhûơng khă nùng híìu nhû vư tíơn, nhûng
thađnh cưng chó ăïịn vúâi nhûơng ngûúđi cô câch nghơ ăng ăùưn, tin
tûúđng vađo băn thín vađ nùưm ặúơc câc phûúng phâp hoơc tíơp hiïơu
quă. Cng nhúđ khôa hoơc nađy, tưi nhû tâi sinh thađnh mươt con
ngûúđi khâc: cô niïìm tin múâi m vađo băn thín vađ cuđng vúâi nô lađ
nhûơng ăương lûơc vûún lïn trong cơc sưịng.

Cûá nhû thïí tưi vûâa chẩm vâo cêy àa thêìn vâ biïën hốa thânh
ngûúâi khấc. Thưng qua nhûäng khoấ hổc ngùỉn hẩn vâ rêët nhiïìu
quín sấch tưi àậ àổc ngêëu nghiïën, tưi nhû bûâng tónh vâ nhờồn
ra rựỗng tửi ang nựổm trong tay chũa khoỏa mỳó caỏnh cỷóa dờợn tỳỏi
thaõnh cửng, nhỷ tửi hựỗng mú ûúác tûâ têån àấy lông mâ khưng dấm
th nhêån d vúái chđnh mịnh.

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 57

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Trong tím traơng hađo hûâng cao ăươ vúâi nhûơng viïỵn cănh tûúi sâng
sau mươt phât hiïơn mang tđnh ăươt phâ nhû thïị, ặâa tr 13 tíi íịy
cođn ăùơt ra mươt sưị muơc tiïu khưng tûúêng (ăưịi vúâi mươt hoơc sinh
vưịn “ăươi sưí” trong trûúđng nhû tưi).

1. Vûún lïn trúã thânh hổc sinh xët sùỉc nhêët ngưi trûúâng tưi 
àang hổc

2. Àêåu vâo trûúâng Trung Hổc Victoria – mưåt trong đt trûúâng 
danh giấ nhêët Singapore

3. Àêåu vâo khoa Quẫn Trõ Kinh Doanh ca trûúâng Àẩi Hổc 
Qëc Gia Singapore – NUS luửn nựỗm trong top 50 trỷỳõng 
aồi hoồc haõng àêìu thïë giúái trong nhiïìu nùm qua)

4. Kiïịm ặúơc mươt triïơu ăưla ăíìu tiïn vađo nùm 26 tíi – mươt 
muơc tiïu mađ ngay că nhûơng hoơc sinh tađi gii nhíịt cng 
khưng dâm mú túâi

Tưi toađn tím toađn cho câc muơc tiïu cao vúđi ca mịnh, vađ dơ
nhiïn tưi lao vađo hoơc – cûơc kyđ chùm chó vađ víịt vă – nhû ăïí buđ
laơi qung thúđi gian ă míịt. Bïn caơnh ăô, viïơc âp duơng tíịt că câc
phûúng phâp hoơc tiïn tiïịn mươt câch thađnh thaơo (k thơt ghi
nhúâ, câch ăoơc nhanh, líơp Sú Ăưì Tû Duy, ûâng duơng l thịt vađo
thûơc hađnh, k thơt thi cûê,...) vađo tíịt că mưn hoơc cng gip tưi
ríịt nhiïìu trong viïơc nhanh chông bùưt kõp baơn beđ. Sau míịy nùm
cưị cưng gùưng sûâc, moơi nưỵ lûơc ca tưi ă ặúơc ăïìn buđ mươt câch
híơu hơnh. Tûđ mươt hoơc sinh dưịt nhíịt trûúđng, tưi leo lïn ặâng nhíịt
trûúđng vúâi băy ăiïím mûúđi tơt ăưịi trong kyđ thi tưịt nghiïơp cíịp
hai, vađ ặúơc nhíơn vađo trûúđng Victoria danh tiïịng (nhû muơc tiïu
tưi ă ăïì ra).

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

àêåu vâo trûúâng NUS, khoa Quẫn Trõ Kinh Doanh. Tẩi NUS, tưi
vêỵn tiïëp tc sûã dng cấc phûúng phấp àậ ûáng nghiïåm vúái mịnh,
vâ bao giúâ cng cố mùåt trong danh sấch 1% sinh viïn xët sùỉc
nhêët trûúâng. Tưi cng lâ mưåt trong nhûäng sinh viïn àêìu tiïn
tham gia chûúng trịnh Phất Triïín Tâi Nùng ca NUS. Tưi hoân
thânh chỷỳng trũnh aồi hoồc bửởn nựm vỳỏi bựỗng cỷó nhờn danh dûå

chó trong vông ba nùm. Vâ trong sët ba nựm oỏ, tửi luỏc naõo
cuọng nựỗm trong tửởp sinh viïn giỗi nhêët trûúâng.

Àố cng lâ thúâi àiïím tưi viïët tấc phêím àêìu tay “I Am Gifted,
So Are You!”–“Tưi Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!”. Quín sấch nây
lâ phûúng tiïån hiïåu quẫ cho phếp tưi gûãi gùỉm mưåt thưng àiïåp
mẩnh mệ àïën cấc bẩn trễ xa gêìn rựỗng: cho duõ trong quaỏ khỷỏ, hoồ 
coỏ hoồc dỳó àïën mûác nâo, bõ nhûäng ngûúâi xung quanh gấn cho 
nhûäng danh hiïåu tưìi tïå ra sao thị hổ vêỵn cố thïí àẩt kïët quẫ cao 
trong hổc têåp vâ thânh cưng trong cåc sưëng, nïëu (vâ chó thïë mâ 
thưi) hổ cố niïìm tin vâo bẫn thên, cố cấch nghơ àng àùỉn cng 
nhû cấc phûúng phấp hổc têåp hiïåu quẫ.

Cng xin nôi thïm lađ qín sâch “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”
ă liïn tiïịp díỵn ăíìu danh saâch baân chaơy taơi Singapore. Sau khi
ặúơc hai dõch giă Tríìn Ăùng Khoa - ng Xn Vy biïn dõch vađ
hiïơu chónh ăïí phuđ húơp vúâi ngưn ngûơ tiïịng Viïơt vađ hoađn cănh úê
Viïơt Nam, “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” khưng nhûơng nhanh
chông trúê thađnh mươt trong nhûơng qín sâch bân chaơy nhíịt taơi
Viïơt Nam mađ cođn lađ möơt “hiïơn tûúơng” trong giúâi treê.

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 59

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

dânh cho thiùởu niùn tỷõ 13 ùởn 18 tuửới. Hựỗng nựm, hai chûúng
trịnh nây àâo tẩo khoẫng 13.000 hổc sinh úã Singapore, Mậ Lai,
Indonesia vâ mưåt sưë nûúác khấc.

Víơy cíu chơn vïì ăúđi tưi mịn nhùưn nh vúâi baơn – nhûơng

ngûúđi lađm cha lađm meơ – ăiïìu gị? Ăô lađ duđ con baơn hoơc hađnh
chïính măng vađ kêm ci ăïịn mûâc nađo thị trong mưỵi ặâa tr cng
ăïìu chûâa ặơng mươt tiïìm nùng phi thûúđng. Ăûđng bao giúđ ăânh
míịt niïìm tin ăô vađo ặâa con ca baơn. Ăiïìu quan troơng lađ baơn
phăi daơy cho chng câch tin vađo băn thín, cng nhû câch sûê
duơng câc phûúng phâp tiïn tiïịn, ăïí kđch hoaơt vađ thùng hoa tađi
nùng thíơt sûơ víỵn íín nâu trong mưỵi ặâa tr.

Chng tưi sệ chia sễ vúái bẩn nhiïìu phûúng phấp mâ bẩn cố thïí
dng àïí gip con bẩn thânh cưng trong hổc têåp úã cấc chûúng
sau. Tuy nhiïn, cấch àún giẫn nhêët mâ bẩn cố thïí thûåc hiïån ngay
bêy giúâ lâ tùång cho chng mưåt quín sấch “Tưi Tâi Giỗi, Bẩn
Cng Thïë!”.

BẠN VÀ TƠI ĐỀU SINH RA VỚI NHỮNG HẠT

GIỐNG TAØI NĂNG VƯỢT TRỘI. TIẾC THAY,

NHIỀU NGƯỜI ĐÃ VƠ TÌNH ĐÁNH MẤT NĨ

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

Nối cấch khấc, khưng hïì cố nhûäng cấi àêìu “ngu ngưëc”, “mđt
àùåc”, “khưng thïí nhêån thûác”... Têët cẫ trễ em àïìu cố tiïìm nùng
trúã thânh ngûúâi tâi (nhû tưi lâ mưåt minh chûáng hng hưìn). Nïëu
mưåt em nâo àố chùm hổc nhûng chûa àẩt kïët quẫ tưët, thị àố lâ vị
phûúng phấp hổc ca em chûa hiïåu quẫ chûá khưng phẫi do em
cố “cấi àêìu àêìn àưån”. Nhûäng hổc sinh khưng may bõ xïëp hẩng
“chêåm tiïu” thûúâng lâ do cấch hổc ca chng khưng ph húåp
vúái cấch dẩy vâ hổc truìn thưëng trong nhâ trûúâng. ÚÃ phêìn tiïëp
theo ca chûúng nây, bẩn sệ cng tưi tịm hiïíu cấch hổc ca con
bẩn, vâ hûúáng dêỵn chng àiïìu chónh phûúng phấp hổc àïí thânh
cưng hún.

Cođn bíy giúđ, tưi mịn kïí cho baơn nghe vïì mươt ặâa tr khưng
thïí nôi ặúơc cho ăïịn khi hai tíi. Khưng nhûơng thïị, nô cođn gùơp
ríịt nhiïìu khô khùn trong viïơc tră lúđi nhûơng cíu hi ăún giăn. Dơ
nhiïn, baơn s khưng líịy lađm laơ khi biïịt rùìng thíìy cư ca ặâa tr
íịy ă tin chùưc mai sau nô s chùỉng lađm nïn trođ trưịng gị.

Nïịu ặâa tr íịy ặúơc sinh ra úê Singapore hay Viïơt Nam ngađy höm
nay, cô l cíơu s bõ dân nhn “no cô víịn ăïì” hay “trị ăươn”, bõ
nêm vađo mươt câi roơ “ăưì b” nađo ăô vađ cịi cuđng ríịt cô thïí s
chùỉng lađm nïn trođ trưịng gị thíơt. Baơn cô ngaơc nhiïn khưng khi
biïịt ặâa tr mađ tưi ăang nôi túâi chđnh lađ Albert Einstein – mươt
trong nhûơng thiïn tađi bíơc nhíịt ca moơi thúđi ăaơi, ngûúđi ặúơc ăúđi
sau xûng tuơng lađ mươt trong đt khưịi ôc vơ ăaơi nhíịt ca nhín loaơi,
cha ă ca Thịt Tûúng Ăưịi vađ Víơt L Lûúơng Tûê.

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 61

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

vïì mổi chuån, ln mú mưång, suy tûúãng vâ cëi cng bao giúâ
cng hoâi nghi vïì nhûäng quan àiïím mang tđnh “khn vâng
thûúác ngổc” ca nhûäng bêåc tiïìn bưëi.

TÌM HIỂU SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ

Ăïí hiïíu r trđ thưng minh ca chuâng ta kyđ diïơu ăïịn mûâc nađo,
trûúâc hïịt baơn cíìn biïịt câch thûâc hoaơt ăương ca bươ no phi thûúđng
cuêa baơn. Voê naôo cuêa chuâng ta (lúâp trïn cuđng vađ lúâp trung tím)
– ăông vai trođ chđnh trong câc suy nghơ bíơc cao – ặúơc cíịu taơo
tûđ khoăng mươt triïơu triïơu (1.000.000.000.000) tïị bađo no goơi

lađ nú-ron.

Do tíịt că chng ta cô sưị lûúơng nú-ron xíịp xó nhau (đt hún hay
nhiïìu hún vađi triïơu thị cng chùỉng khâc biïơt gị nhiïìu), chng ta
cô hïơ thíìn kinh cú băn, hay cođn goơi lađ “phíìn cûâng”, giưịng nhau.
Ăïí hiïíu ặúơc “phíìn cûâng” ca chng ta thíơt sûơ phi thûúđng ăïịn
mûâc nađo, baơn hy so sânh bươ no vúâi tưịc ăươ xûê l thưng tin ca
mây vi tđnh ặúơc ăo bùìng MIPS (triïơu xûê l/giíy).

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

nhín ặúơc nưịi vúâi nhau vađ hoaơt ăương cuđng mươt lc. Khoa hoơc
ă chûâng minh tíịt că chng ta ăïìu cô cuđng sûâc maơnh no bươ vư
cuđng lúân, nhûng tđnh chung chng ta sûê duơng chûa ăïịn 1% tiïìm
nùng thíơt sûơ nađy.

Liên kết nơ-ron: bí mật của trí thông minh

Cíu hi ặúơc ăùơt ra lađ nïịu tíịt că chng ta cô cuđng sưị lûúơng
nú-ron (tûúng ặúng vúâi 73.855 mây tđnh câ nhín), thị taơi sao cô
hiïơn tûúơng mươt sưị hoơc sinh laơi tiïịp thu vađ xûê l víịn ăïì nhanh
hún hùỉn nhûơng em khâc? Taơi sao mươt sưị em tiïịp nhíơn vađ ghi nhúâ
thưng tin dïỵ dađng trong khi mươt sưị khâc laơi gùơp khô khùn?
Cíu tră lúđi khưng nùìm úê hïơ thíìn kinh no bươ (phíìn cûâng) mađ
chđnh lađ câch thûâc trong ăô câc nú-ron ca chng ta ặúơc kđch
hoaơt vađ sûê duơng (phíìn mïìm).

Hai mûúi tìn sau khi thuơ thai, câc nú-ron no bươ ca chng ta
bùưt ăíìu taơo nïn nhûơng mưịi liïn kïịt vúâi nhau. Caâc liïn kïịt nađy
ặúơc goơi lađ liïn kïịt nú-ron. Mưỵi khi nú-ron taơo ra mươt liïn kïịt
(cođn goơi lađ khúâp thíìn kinh), mươt khn míỵu tû duy ặúơc hịnh
thađnh. Tûđ ăô suy ra, cađng cô nhiïìu liïn kïịt nú-ron trong mươt

khu vûơc vađo ăô, chng ta cađng trúê nïn nhaơy bên hún trong lơnh
vûơc íịy. Vđ duơ, nïịu con baơn hoơc gii Toân, ăô lađ vị phíìn no bươ
chõu trâch nhiïơm cho khă nùng líơp lơn Toân hoơc cô ríịt nhiïìu
liïn kïịt nú-ron. Trong khi ăô, tuy gii Toân nhûng con baơn laơi
cô thïí v khưng ăeơp, ăô lađ vị khu vûơc tûúêng tûúơng liïn quan ăïịn
thõ giâc trong no bươ khưng cô nhiïìu liïn kïịt nú-ron.

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con baồn 63

Trờỡn ựng Khoa - Uửng Xuờn Vy

nựỗm ỳó viïåc kđch thđch vâ thûã thấch khu vûåc àố ca nậo bưå, tûâ àố
tẩo ra nhiïìu liïn kïët nú-ron vâ tùng cûúâng mûác àưå thưng minh,
nhẩy bến.

Nôi câch khâc, bùìng viïơc lơn tíơp nhiïìu líìn mươt viïơc gị ăô,
baơn chùưc chùưn s thưng minh hún, xûê l víịn ăïì nhanh nhaơy hún
trong hoaơt ăương ăô. No bươ cng giưịng nhû cú bùưp, mươt khi
ặúơc lơn tíơp vađ sûê duơng thûúđng xn, s cô mûâc ăươ tùng
trûúêng maơnh meô hún. Ngûúơc laơi, naôo seô ýịu díìn... giưịng nhû
bíịt kyđ cú bùưp nađo trong cú thïí khi khưng ặúơc lơn tíơp vađ sûê
duơng thûúđng xn.

Ăíy lađ l do taơi sao chng tưi bao giúđ cng nhùưc nhúê hoơc viïn
mịnh rùìng: câch duy nhíịt ăïí gii Toân lađ nùưm ặúơc câch hoơc
ăng vađ thûúđng xn lađm câc daơng bađi tíơp cho ăïịn khi thìn
thuơc. Nïịu mịn cô mươt trđ nhúâ siïu ăùỉng, baơn cng phăi hoơc câc
k thơt ghi nhúâ hiïơu quă vađ liïn tuơc lơn tíơp trđ nhúâ cho ăïịn
khi ăaơt ăïịn khaê nùng ghi nhúâ tuýơt vúđi.

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Tiềm năng vơ hạn của trí thơng minh con người

Cô phăi mưỵi ngûúđi ặúơc sinh ra vúâi mươt “haơn mûâc” thưng minh
nađo ăô vađ mûâc ăươ íịy lađ cưị ắnh trong sịt cơc ăúđi? Khưng phăi
víơy, mûâc ăươ thưng minh ca mươt ngûúđi cô thïí ặúơc tùng cûúđng
nïịu cô sûơ kđch thđch no bươ húơp l.

Nhûng liïơu cô giúâi haơn nađo cho trđ thưng minh khưng? Mươt
ngûúđi chíơm hiïíu cô thïí ređn lơn băn thín ăïí trúê nïn nhanh
nhaơy hún khưng? Câc nghiïn cûâu cho thíịy, vúâi phûúng phâp
ăng ăùưn vađ chïị ăươ ređn lơn phuđ húơp, ăiïìu gị cng cô thïí xăy
ra. Câc nhađ khoa hoơc ă tđnh ặúơc tưíng sưị liïn kïịt nú-ron cô thïí
ặúơc taơo thađnh trong no bươ chng ta. Con sưị íịy lúân ăïịn mûâc,
nïịu biïíu hiïơn thađnh câc con sưị liïn tiïịp nhau thị nô kêo dađi
khoăng... 10,5 triïơu kilưmêt. Tûđ ăô cô thïí suy ra rùìng trđ thưng
minh tiïìm íín ca con ngûúđi trong thûơc tïị lađ khưng cô giúâi haơn.
Ăíịy lađ l do taơi sao câc nhađ khoa hoơc ăi ăïịn kïịt lơn rùìng mươt
ngûúđi trung bịnh chó tíơn duơng chûa ăïịn 1% tiïìm nùng no bươ
trong sịt cơc ăúđi.

Tóm lược về não trái và não phải

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 65

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

TẠI SAO TRẺ THƯỜNG

KHÔNG THỂ TẬP TRUNG LÂU ĐƯỢC

Víịn ăïì phưí biïịn nhíịt ăưịi vúâi tr em lađ chng khưng thïí ch vađ
tíơp trung líu vađo mươt viïơc gị. Thûúđng sau khi tíơp trung ặúơc vađi
pht lađ ăíìu ôc chng laơi miïn man vúâi nhûơng nghơ khưng ăíìu
khưng cịi. Chùỉng haơn, trong giúđ Sinh hoơc cư giâo ăang giăng
vïì mươt sưị loađi sinh víơt biïín, sau khi nghe ặúơc vađi cíu líơp tûâc
trong ôc cíơu bê James hiïơn lïn hịnh ănh vïì mươt bi biïín nađo ăô
vađ nhûơng k niïơm vïì chịn ăi nghó cuđng gia ằnh, vađ cûâ thïị suy
nghơ nađy nưịi tiïịp nghơ kia mađ chùỉng cô nghơ nađo liïn quan
ăïịn nhûơng ăiïìu cư giâo ăang giăng giăi.

Thíơt ra, mươt trong nhûơng l do lađm cho ăiïìu nađy thïm tríìm
troơng lađ do hïơ thưịng giâo duơc ca chng ta cô khuynh hûúâng
thiïn vïì nhûơng mưn hoơc liïn quan ăïịn no trâi nhû Toân, Ngưn
ngûơ, Lõch sûê, Ăõa l, Víơt l, Hôa hoơc, Kïị toân, Sinh hoơc, Tin
hoơc,... Hún nûơa, trong giúđ lïn lúâp, giâo viïn cô xu hûúâng daơy
hoơc bùìng câc phûúng phâp chó tíơn duơng no trâi (giăng bađi ăún
ăiïơu vúâi nhûơng con sưị khư khan, dûơ liïơu thìn ty, câc bađi tíơp

NÃO TRÁI

Ngơn ngữ
nói và viết
Lập luận
Tốn học
Phân tích
Thứ tự
Sự kiện

NÃO PHẢI

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

vađ bađi kiïím tra). Ngoađi ra, câc lúâp hoơc trìn thưịng nhịn chung
đt sûê duơng câc duơng cuơ trûơc quan sinh ăương taơo ra ím thanh, hịnh
ănh, khúi gúơi trđ sâng taơo, hoaơt ăương di chín, lưi cịn căm
xc hay trđ tûúêng tûúơng ca ngûúđi hoơc. Tuy nhiïn, gíìn ăíy mươt
sưị trûúđng tû thuơc tiïn phong ăang bùưt ăíìu âp duơng câc phûúng
phâp mang tđnh bưí trúơ nađy vađo hoơc ặúđng.

Khi no phăi ca mươt ặâa tr khưng cô cú hươi tham gia nhiïìu vađo
quâ trịnh hoơc, nô ăíu cô chõu “ngưìi chúi xúi nûúâc” mađ s giïịt thúđi
gian bùìng câch dïơt nïn nhûơng hịnh ănh. Ăô lađ l do taơi sao, ngưìi hoơc
mön Sinh mađ con baơn laơi bay vađo xûâ súê thíìn tiïn vúâi nhûơng bi biïín
xanh biïịc vađ hađng coơ ta bông trïn nïìn cât trùưng phau. Nïịu khưng
thïị thị nô cng h hoây v ngúơch ngoaơc hịnh cư giâo hay ặâa baơn
ngưìi bađn trïn, hóơc ngưìi xoay ngûúơc ngô xi trïn ghïị, hóơc gíịp
tađu bay nêm trong lúâp, hóơc choơc phâ ặâa baơn ngưìi bïn caơnh... Ăiïìu
nađy cng l giăi taơi sao nhiïìu ặâa tr, nhíịt lađ câc bê trai lc nađo cng
cô v bưìn chưìn, khưng thïí ngưìi ýn ặúơc líu. Chó sau vađi pht,
chng bùưt ăíìu ngûâa ngây chín tay vađ nhíịt ắnh phăi lađm mươt câi gị
ăô. Tiïịc thay, “câi gị ăô” íịy thûúđng khưng phăi lađ viïơc lađm ặúơc
thíìy cư giâo vađ phuơ huynh khen ngúơi. Súê dơ cô hiïơn tûúơng nađy lađ vị
no phăi căm thíịy “bìn chân”, nô cíìn sûơ “dõch chín”, “tûúêng
tûúơng” vađ “ím ăiïơu” lađm cho bíơn rươn. Kïịt quă, hoơc sinh ăô bõ phín
tân khưng thïí tíơp trung vađo bađi hoơc.

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

Chûúng 2: Giaãi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 67

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

nhûơng ặâa tr bõ cho lađ cô triïơu chûâng “Rưịi Loaơn Khă Nùng Tíơp
Trung vađ Hiïịu Ăương Thâi Quâ” (Attention Deficit Hyperactive
Disorder) víỵn cô thïí tíơp trung 100% khi trđ ôc ca chng ặúơc
víơn hađnh ăng câch.

Tẩi sao nhûäng hổc sinh “thiïëu khẫ nùng têåp trung” lẩi cố thïí chùm
ch 100% vâo chúi game sët mêëy tiïëng àưìng hưì? L do lâ vị cấc trô
chúi nây têån dng cẫ hai bấn cêìu nậo. Àïí chúi game giỗi cêìn àïën l
lån, phên tđch, ngưn ngûä (nậo trấi) cng nhû cấc k nùng ca nậo
phẫi nhû di chuín, cẫm xc, mâu sùỉc vâ tđnh sấng tẩo.

HỌC BẰNG CẢ NÃO BỘ

Vêåy bđ quët gip trễ ch , têåp trung vâ hổc hânh hiïåu quẫ lâ
gị? Cêu trẫ lúâi lâ têån dng cẫ hai bấn cêìu nậo vâo quấ trịnh 
hổc. Tûác lâ haọy hoồc bựỗng caó naọo bửồ.

Khi hoồc sinh sỷó duồng nậo phẫi (tûúãng tûúång, sấng tẩo, êm àiïåu,
mâu sùỉc, cẫm xc, di chuín, v.v...) vâo viïåc hổc, hai bấn cêìu
nậo sệ tẩo ra cấc tấc àưång tûúng hưỵ cho nhau gip têån dng sûác
mẩnh nậo bưå nhiïìu hún. Àưìng thúâi, viïåc hổc cng trúã nïn th võ
vâ hâo hûáng hún. Cấc nhâ khoa hổc àậ chûáng minh bưå nậo con
ngûúâi cố khẫ nùng ghi nhúá nhỷọng thửng tin bựỗng hũnh aónh, ờm
thanh tửởt hỳn lâ tûâ ngûä vâ nhûäng con sưë àún thìn.

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

ănh, vïì mươt tríơn thùưng chùỉng haơn, rưìi v biïíu ăưì thïí hiïơn nhûơng
thùưng lúơi ca qn ta vïì ngûúđi vađ ca; míịt mât thûúng vong vïì
phđa qn ắch. Con trai baơn thíơm chđ cô thïí phông chiïịu trđ
tûúêng tûúơng ca mịnh vïì quâ khûâ trong khi hịnh dung ríịt r nêt
chỵi sûơ kiïơn díỵn ăïịn thùưng lúơi cịi cuđng ... tíịt că giưịng nhû mươt

ăoaơn phim 3D trong tím trđ, trong ăô cíơu bê cô thïí mûúđng tûúơng
vađ nhû nghe thíịy cơc ăưịi thoaơi giûơa câc nhín víơt liïn quan. Viïơc
sûê duơng hai bân cíìu no s gip thưng tin trúê nïn sưịng ăương vađ
múê rương khă nùng lûu trûơ thưng tin ca no bươ. Hoơc nhû víơy,
chùưc chùưn cíơu s nhúâ líu hún vađ thíơm chđ cođn cô nhûơng kiïịn giăi
riïng ca mịnh vïì câc sûơ kiïơn lõch sûê, chûâ khưng phăi lađ mươt con
veơt chó biïịt nôi laơi nhûơng ăiïìu sâch ă nôi.

BÍ MẬT CỦA CÁC BẬC THIÊN TÀI:

HÃY TƯ DUY BẰNG CẢ NÃO BỘ

Nhađ víơt l hoơc Albert Einstein, ăaơi thi hađo ca dín tươc Ăûâc –
Goethe, ăaơi doanh hoơa Leonardo da Vinci vađ nhađ soaơn nhaơc vơ ăaơi
Beethoven ăïìu lađ nhûơng nhín víơt ặúơc ngûúđi ăúđi sau ăânh giâ lađ
nhûơng thiïn tađi vơ ăaơi nhíịt trong lơnh vûơc ca mịnh. Tưi xin nhíịn
maơnh rùìng, hoơ trúê thađnh thiïn tađi khưng phăi vị hoơ súê hûơu mươt
bươ no siïu phađm. Bđ míơt lađ úê chưỵ hoơ nùưm ặúơc câch thûâc “cúêi
trôi” cho tiïìm nùng no bươ töịt hún ăaơi ăa söị ngûúđi ăúđi. Trong
khi möơt ngûúđi bịnh thûúđng sûê duơng đt hún 1% tiïìm nùng no
bươ trong sịt cơc ăúđi, thị thiïn tađi nhû hoơ sûê duơng tûđ 3% ăïịn
5% khă nùng íịy.

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 69

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Vđ d, nïëu bẩn bẫo mưåt hổc sinh trung bịnh hổc cấc mưn khoa
hổc, cêåu ta sệ sûã dng nậo trấi nhiïìu hún, trong khi nậo phẫi
ca cêåu sệ bõ phên tấn búãi cấc hoẩt àưång khấc (nhû mú mâng,
vệ ngụåch ngoẩc, ngố ngoấy liïn tc, v.v...). Nối cấch khấc, chó

cố mưåt trong hai phêìn nậo bưå ca cêåu ta lâm viïåc. Viïåc nây giẫi
thđch cho sûå thiïëu ch , thiïëu têåp trung, khưng hiïíu bâi vâ nhúá
bâi kếm ca cêåu hổc sinh trung bịnh êëy.

Trong khi ăô, mươt hoơc sinh tađi nùng s tíơn duơng că no trâi vađ
no phăi vađo viïơc hoơc câc mưn khoa hoơc. Bùìng câch víơn duơng că
hai bân cíìu no cuđng mươt lc, nhûơng ngûúđi tađi tíơn duơng ặúơc
nhiïìu sûâc maơnh no bươ hún trong tû duy vađ hoơc tíơp.

Câc nghiïn cûâu vïì nhûơng thiïn tađi xịt chng trong moơi thúđi ăaơi
ă chûâng minh l thịt trïn lađ ăng. Câi gị ă gip Einstein giăi
phông khă nùng thiïn ph vađ hịnh thađnh tûúêng khi öng ặa ra
Thuýịt Tûúng Ăöịi (E = MC2) lađm thay ăưíi că thïị giúâi?

Trong khi hêìu hïët cấc nhâ khoa hổc chó têån dng nậo trấi trong
viïåc nghiïn cûáu khoa hổc (lêåp lån, sưë liïåu, phên tđch, toấn hổc,
chỵi sûå kiïån), Einstein kïët húåp têån dng nhiïìu chûác nùng nậo
phẫi. Nhâ bấc hổc thđch chúi àân viưlưng (êm àiïåu) àïí thû giận
vâ ưng cng dânh hâng giúâ cho nhûäng mú mưång sấng tẩo.

Ưng tûúãng tûúång mịnh àang cûúäi trïn mưåt tia sấng vâ du lõch
àïën têån cuâng vuä truå. Chñnh trong chuyïën bay tûúãng tûúång êëy mâ
ưng àậ cố nhûäng suy tû mang tđnh àưåt phấ vâ hịnh thânh khấi
niïåm vïì mưëi liïn hïå giûäa khưng gian vâ thúâi gian. Ưng dng nậo
phẫi àïí khúi gúåi phất triïín tûúãng, àưìng thúâi dng nậo trấi àïí
húåp l hốa chng bựỗng toaỏn hoồc.

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

tranh sửởng maọi vỳỏi thỳõi gian. Cho àïën têån ngây nay, cấc nhâ
phên tđch tûâ nghïå thuêåt àïën khoa hoåc, tûâ quang hoåc àïën têm l
hổc vêỵn khưng ngûâng tịm hiïíu vâ tranh lån vïì n cûúâi bđ êín

ca thiïëu ph trong kiïåt tấc Mona Lisa ca ưng. Trong khi hêìu
hïët cấc hổa sơ ch ëu sûã dng nậo phẫi àïí vệ (sấng tẩo, tûúãng
tûúång, phưëi mâu, hịnh dung, v.v...), Leonardo da Vinci côn têån
dng cấc chûác nùng nậo trấi. Trûúác khi vệ, ưng dng cấc phûúng
trịnh vâ cưng thûác toấn hổc àïí tđnh chđnh xấc tó lïå giỷọa caỏc gam
maõu, ửồ saỏng tửởi nhựỗm taồo ra hiïåu ûáng hịnh ẫnh vâ mâu sùỉc
mong mën.

Víơy, chng ta cô thïí hịn lơn con câi câch suy nghơ vađ hoơc tíơp
nhû mươt ngûúđi tađi khưng? Chùưc chùưn lađ ặúơc! Mưỵi ặâa tr ăïìu
cô tiïìm nùng trúê thađnh ngûúđi tađi gii, tưi cng thïị mađ baơn cng
thïị. Bđ qịt nùìm úê viïơc daơy chng câch tíơn duơng tiïìm nùng khưịi
ôc trong tû duy vađ hoơc tíơp. Trong phíìn cođn laơi ca chûúng nađy,
chng tưi s giúâi thiïơu vúâi baơn nhûơng câch thûâc ăïí lađm ặúơc viïơc
nađy. Ăíy cng chđnh lađ nhûơng gị chng tưi daơy hoơc sinh trong
chûúng trịnh “Thiïịu Nhi Siïu Ăùỉng” vađ “Tưi Tađi Gii!”.

HÃY GIẢI PHĨNG SỨC MẠNH

NÃO BỘ CỦA BẠN NGAY BÂY GIỜ

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 71

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Hy viïịt ra cađng nhiïìu cađng tưịt nhûơng tûđ mađ baơn nhúâ ặúơc!

Baơn nhúâ ặúơc bao nhiïu tûđ sau hai pht ghi nhúâ? Híìu hïịt nhûơng
ngûúđi bịnh thûúđng cô thïí nhúâ ặúơc 7-12 tûđ theo thûâ tûơ. Baơn cô
nghơ mịnh cô thïí nhúâ ặúơc tíịt că 20 tûđ theo thûâ tûơ, sau khi chó
lûúât qua danh sâch trïn mươt líìn duy nhíịt khưng?

Cô thïí baơn ăang lùưc ăíìu hoađi nghi. Chùưc chùưn baơn khưng thïí
lađm ặúơc viïơc nađy nïịu chó sûê duơng phûúng phâp no trâi trìn
thưịng, tûâc lađ lùơp ăi lùơp câc tûđ trong ăíìu ăïí ghi nhúâ.

11. Cấi quẩt
12. Tốc
13. Con ma
14. Cẫnh sất
15. Súã th

16. Àiïån thoẩi di àưång
17. Ban quẫn l

18. Nhêåt Bẫn
19. Phưíi
20. Nhẫy d
1. Bûác tûúång

2. Bấch Khoa Toân Thû
3. Vûúng miïån

4. Hypecbon
5. Ngûúâi lao cöng
6. Cêy duâ

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Tuy nhiïn, khi ta sûê duơng phûúng phâp huy ăương toađn no bươ thò
viïơc nhúâ ặúơc 20 tûđ trïn trúê thađnh “chuýơn nh”. Cô câch nađo gip
baơn lađm ặúơc viïơc nađy? Bđ qịt nùìm úê viïơc huy ăương trđ tûúêng
tûúơng, tđnh sâng taơo, căm xc, sûơ di chín, mađu sùưc vađ ím ăiïơu vađo

quâ trịnh ghi nhúâ. Hy lađm theo hûúâng díỵn sau ăíy:

Hy tûúêng tûúơng baơn nhịn thíịy mươt BÛÂC TÛÚƠNG bùìng vađng 
cao ba thûúâc trong tím trđ. Bíy giúđ, hy hịnh dung bûâc tûúơng 
ăô mươt tay ưm QÍN BÂCH KHOA TOAĐN THÛ mađu níu 
nùơng trõch, cođn tay kia thị giûơ câi VÛÚNG MIÏơN trïn ăíìu.
Trïn vûúng miïơn lađ mươt QUĂ BÔNG HỊNH BÍÌU DUƠC (hịnh 
daơng giưịng ặúđng HYPECPON) ăang xoay nhanh. Quă 
bông vùng ra ngoađi vađ bay truâng vađo möơt NGÛÚĐI LAO 
CƯNG khiïịn ưng lađm rúi CÍY DUĐ băy sùưc cíìu vưìng.

ÚÊ ẳnh duđ, mươt bưng hoa núê ra vađ HO khaơc nûúâc xịng 
mùơt ăíịt (phât ím tûúng tûơ nhû CHÍỊT FLO). Nûúâc lađm cho 
ăíịt tûúi tưịt vađ tûđ ăô moơc lïn mươt CÍY SƯÌI mađu ă khưíng 
lưì. Ăíy lađ mươt cíy sưìi thíìn kyđ, khi QUANG HÚƠP, nô taơo ra 
tíịm hịnh mươt cư gâi trïn thín cíy.

Trong têëm hịnh, cư gấi cêìm mưåt TRẤI CHËI. Cư àang lưåt 
vỗ chëi tẩo thânh mưåt CẤI QUẨT thưíi tung TỐC cư gấi. 
Tốc cư bay ra dđnh vâo mưåt CON MA. Con ma sau àố bõ 
CẪNH SẤT bùỉt nhưët vâo SÚÃ TH.

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 73

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

Bẩn cố thêëy viïåc ghi nhúá nhû vêåy vui hún khưng? Nâo, hậy viïët
ra 20 tûâ theo thûá tûå.

Lêìn nây bẩn nhúá danh sấch tûâ dïỵ dâng hún nhiïìu, àng khưng

nâo? Tẩi sao vêåy? Àố lâ vị bẩn àậ kđch hoẩt cẫ hai bấn cêìu nậo vâo
viïåc ghi nhỳỏ lờỡn thỷỏ hai naõy. Bựỗng viùồc sỷó duồng trủ tûúãng tûúång,
sûå mú mưång, sûå sấng tẩo, mâu sùỉc vâ cẫm xc (tưi cấ lâ bẩn àậ
cûúâi trong lc tûúãng tûúång), bẩn àậ giẫi phống tûâ 3% àïën 5%
sûác mẩnh nậo bưå giưëng nhû mưåt thiïn tâi.

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 75

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

àêìu thûåc hiïån bâi têåp nây cố vễ húi nhiïu khï àưëi vúái bẩn nhûng
sau mưåt vâi lêìn, bẩn sệ quen vâ trđ tûúãng tûúång sấng tẩo ca bẩn
tha hưì phất huy sûác mẩnh ca nố.

Hậy hịnh dung nïëu bẩn cố thïí tûå têåp luån vâ hûúáng dêỵn con
bẩn cấch hổc l th vâ hiïåu quẫ hún gêëp nhiïìu lêìn nhû thïë, thûã
hỗi con bẩn cố thđch hổc khưng? Vâ àiïím sưë ca con bẩn cố tùng
lïn mưåt cấch àấng kïí khưng? Hùèn thïë rưìi, cho phếp tưi nïu thïm
vâi vđ d khấc vïì cấch ấp dng phûúng phấp nây nhế.

Làm cách nào để nhanh chóng gia tăng

vốn từ của trẻ?

Mươt vưịn tûđ vûơng phong ph, ăa daơng lađ hïịt sûâc cíìn thiïịt cho
thađnh cưng trong hoơc tíơp ca con baơn. Tuy nhiïn, nhiïìu ặâa
treê hay than phiïìn rùìng viïơc hoơc tûđ múâi thíơt nhađm chân vađ khô
khùn, ăiïìu nađy cađng khô khùn hún vúâi viïơc hoơc ngoaơi ngûơ.
Hy giă sûê, baơn phăi ghi nhúâ nghơa ca nhûơng tûđ sau.

Nghơa

Chi (tiïìn)

Bêët ngúâ mêët khẫ nùng di chuín
Cûåc k súå hậi

Nhâ tûâ thiïån
Tẩo sûå tin tûúãng
Kễ ùn cùỉp vùåt
Àấ bổt

Tûâ múái

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Hậy xem chng ta sûã dng phûúng phấp hoồc bựỗng caó naọo bửồ ùớ
hoồc nghụa cuóa nhỷọng tûâ múái nây mưåt cấch th võ vâ dïỵ dâng nhû
thïë nâo nhế!

Bûúác 1: Chuín “tûâ múái” thânh mưåt hịnh ẫnh mâ bẩn cố thïí hịnh
dung trong àêìu. Baồn coỏ thùớ laõm vờồy bựỗng caỏch chia nhoó tỷõ àố ra
hóåc sûã dng k thåt êm thanh tûúng tûå.

Bûúác 2: Dng trđ tûúãng tûúång vâ sûå sấng tẩo ca bẩn àïí liïn kïët
hịnh ẫnh àố vúái nghơa ca tûâ.

Sau nây, mưỵi lêìn nghơ àïën tûâ “disburse”, têm trđ ca bẩn sệ tûå
àưång gip bẩn nhúá túái nghơa – “chi (tiïìn)”.

Nâo, bẩn hậy dng phûúng phấp nây vâ têån dng cẫ bưå nậo ca
mịnh àïí ghi nhúá têët cẫ bẫy tûâ trïn. Chc bẩn thânh cưng!

Cố mưåt cư bế tham dûå khốa àâo tẩo ca tưi nùm 10 tíi (hổc
lúáp bưën). Cư bế hûáng th vúái k thåt nây àïën nưỵi cư u cêìu
mể mưỵi ngây cho mịnh 10 tûâ múái vâ thêåt khố, rưìi cư bế tûå phất
huy trđ tûúãng tûúång, khẫ nùng sấng tẩo vâ nùng khiïëu vệ àïí ghi
nhúá nhûäng tûâ àố.

Chûa ăíìy 12 tíi (ba nùm sau), vưịn tûđ ca cư ă tùng lïn trïn
10.950 tûđ, nhiïìu hún bíịt kyđ ặâa baơn nađo trong trûúđng. Vađ phong

chia nhỗ tûâ nghe nhû

Vđ d: Disburse Dis + burse Ài búi

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 77

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

ph àïën nưỵi thêìy cư giấo trong trûúâng thûúâng phẫi dng àïën tûâ
àiïín khi chêëm cấc bâi lån àấng kinh ngẩc ca cư.

GHI CHÚ BẰNG CẢ NÃO BỘ

Ăa phíìn hoơc sinh ặúơc nhađ trûúđng trìn thuơ phûúng phâp
ghi ch trìn thưịng theo kiïíu liïơt kï. Mươt câch thûâc thìn ty
duđng no trâi vađo viïơc viïịt hïịt dođng chûơ nađy ăïịn dođng chûơ khâc,
khiïịn viïơc tiïịp thu kiïịn thûâc trúê nïn nhađm chaân, ỳn iùu va
khoõ khựn.

Ngỷỳõi ta khaỏm phaỏ ra rựỗng, tûâ lêu cấc thiïn tâi nhû Leonardo da
Vinci àậ phất huy vâ têån dng sûå sấng tẩo, hịnh ẫnh, mâu sùỉc,

trđ tûúãng tûúång, sûå liïn tûúãng trong cấc ghi chuỏ cuóa mũnh. Caỏch
ghi chuỏ bựỗng caó naọo bưå gip gia tùng sûác mẩnh sấng tẩo vâ ghi
nhúá ca nậo bưå.

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79></div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 79

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

Câc kiïíu ghi ch bùìng că no bươ nađy giăi phông câc chûâc nùng
xûê l ca no phăi nhû mađu sùưc, sûơ sâng taơo, sûơ liïn tûúêng, căm
xc, trđ tûúêng tûúơng vađ lơn l. Chng tưi phât hiïơn ra rùìng,
câch ghi ch nađy gip hoơc sinh cô thïí tùng cûúđng trđ nhúâ lïn
ăïịn 350% vađ ăưìng thúđi gip hoơc sinh tiïịt kiïơm thúđi gian ăâng
kïí (búêi vị mươt sưị lûúơng lúân thưng tin ặúơc rt goơn trong vađi tûđ
khôa vađ hịnh aênh).

TĂNG CƯỜNG

SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ VỚI TTC

Bïn caơnh viïơc hiïíu ặúơc sûâc maơnh cuêa sûơ kïịt húơp că hai bân cíìu
no vađo viïơc hoơc, baơn cng phăi biïịt ặúơc câc câch thûâc khâc
nhau trong viïơc xûê l thưng tin trong no bươ ca con ngûúđi (úê
ăíy lađ trong viïơc hoơc).

Chng ta tiïëp thu vâ xỷó lyỏ thửng tin bựỗng ba caỏch chuó yùởu sau:

a) Bựỗng thừ giaỏc (hũnh aónh)

Caỏch ờỡu tiùn maõ chng ta xûã l thưng tin lâ tẩo ra hịnh
aónh trong ờỡu.

b) Bựỗng thủnh giaỏc (ờm thanh)

Thúnh thoẫng bẩn cố nối chuån mưåt mịnh hay nghe mưåt
tiïëng nối vùng vùèng bïn trong khi àang hổc hay suy nghơ
khưng? Bẩn àang xûã l thưng tin dûúái daồng thủnh giaỏc.

c) Bựỗng caóm nhờồn (caóm giaỏc vaõ sỷồ di chuín)

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 81

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Mùơc duđ baơn vađ tưi (vađ con câi chng ta) ăïìu cô tiïìm nùng sûê
duơng că ba câch thûâc trïn (thõ giâc, thđnh giâc vađ căm nhíơn),
nhûng nhiïìu ngûúđi trong chng ta ûa duđng mươt daơng xûê l
thưng tin hún că. Viïơc nađy ặúơc biïịt ăïịn nhû CÂCH HOƠC ch
ýịu ca chng ta.

Tịm hiïíu vïì cấch hổc ca bẩn

Tưi xin giúâi thiïơu mươt bađi tíơp mađ baơn cô thïí tûơ lađm mươt mịnh
vađ sau ăô thûơc hiïơn cuđng vúâi con mịnh. Hy nhùưm mùưt laơi vađ
nghơ vïì mươt sưị ăiïơn thoaơi hay mươt ắa chó. Hy lûu nhûơng
gị diïỵn ra trong tím trđ ca baơn.

l Bẩn cố THÊËY con sưë àố trong têm trđ nhû mưåt hịnh
ẫnh khưng?

g Nùởu vờồy, baồn ang xỷó lyỏ thửng tin bựỗng THế GIẤC.

l Bẩn cố NỐI/ÀỔC con sưë àố cho mịnh nghe hay khưng?

g Nïëu vêåy, bẩn àang xûã l thưng tin bựỗng THẹNH GIAC.

lBaồn coỏ THấậY con sửở oỏ vaõ NOI sưë àố cho mịnh nghe hay
khưng?

g Nïëu cố, bẩn àang sûã dng kiïíu kïët húåp THÕ GIẤC vâ
THĐNH GIẤC.

lBẩn cố CẪM GIẤC con sưë àố lâ cấi gị khưng?

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Viïåc con bẩn xûã l thưng tin trong têm trđ nhû thïë nâo (thõ giấc,
thđnh giấc, cẫm nhêån hay kïët húåp giûäa chng) cố tẩo ra sûå khấc
biïåt nâo khưng? Chùỉc chùỉn lâ cố! Viïåc nây ẫnh hûúãng àïën khẫ
nùng àấnh vêìn, hiïíu, ghi nhúá vâ tđnh toấn ca con bẩn.

Chng tưi phât hiïơn ra rùìng khi ặâa tr gùơp khô khùn trong viïơc
ăânh víìn, ăô lađ vị chng khưng nhịn thíịy hịnh ănh ca tûđ ăô
trong tím trđ (PHI THÕ GIÂC), mađ chó cưị ăoân ra câch ăânh víìn
ca tûđ ăô thưng qua ím thanh (THĐNH GIÂC). Búêi vị câch ăânh
víìn ca mươt tûđ khưng phăi bao giúđ cng khúâp vúâi câch tûđ ăô
ặúơc phât ím (nhíịt lađ trong tiïịng Anh), tr thûúđng mùưc lưỵi ăânh
víìn sai.

Nhûơng ngûúđi ăânh víìn gii cô khuynh hûúâng duđng trđ nhúâ ăïí
nhịn thíịy tûđ ăô trong tím trđ (THÕ GIÂC) vađ so sânh tûđ ăô vúâi
tûđ mađ hoơ ăang viïịt. Vđ duơ, sau khi lađm viïơc vúâi nhûơng ặâa tr
thơc haơng EM3 taơi Singapore (bõ coi lađ chíơm hiïíu), chng tưi
khâm phâ ra rùìng chng lađ nhûơng ặâa tr hoơc bùìng căm nhíơn

ríịt tưịt, trong khi laơi cô k nùng thõ giâc vađ thđnh giâc ríịt thíịp. Vị
thïị, nhûơng ặâa tr nađy gùơp khô khùn trong viïơc tíơp trung, nhíịt
lađ khi bõ êp bơc phăi ngưìi mươt chưỵ vađ lùưng nghe bađi giăng ca
thíìy cư trong mươt khoăng thúđi gian dađi. Ăïí câc em nađy hoơc tưịt,
cíìn hûúâng díỵn câc em hoơc lyâ thuýịt kïịt húơp vúâi thûơc hađnh, tiïịp
xuâc vađ di chín xung quanh. Khi hoơc câi gị ăô trong traơng thâi
ngưìi ýn mươt chưỵ vađ chó lùưng nghe hóơc ăoơc sâch, chng s bưìn
chưìn khưng ýn vađ cịi cuđng s ng qún.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 83

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Bûúác 1: Phất êm tûâ

Bûúâc ăíìu tiïn lađ phât ím tûđ ăô mươt câch chđnh xâc vađ sau ăô
phât ím tûđ ăô theo câch mađ nô ặúơc ăânh víìn (mươt sưị tûđ tiïịng
Anh khưng ặúơc phât ím theo câch chng ặúơc ăânh víìn).

Vđ d: Phất êm àng lâ “gro-tesk”

Phất êm theo kiïíu àấnh vêìn lâ “gro-tes-cue”

Bûúác 2: Chia nhỗ tûâ ra tûâng phêìn

Vđ d: grotes-que

Bûúác 3: Nhịn lïn trïn vâ viïët tûâ àố (theo tûâng phêìn) 
trong tờm trủ baồn bựỗng nhỷọng maõu sựổc maõ baồn thủch. 
Hịnh dung tûâ àố hiïån lïn trong têm trđ bẩn

cư êëy hịnh dung cấc thđ nghiïåm vâ hịnh ẫnh trong têm trđ (thõ
giấc), tûå àổc thêìm cho bẫn thên (thđnh giấc) vâ viïët hóåc vệ ra
cấc cưng thûác vâ sûå kiïån (cẫm nhêån).

Phương pháp đánh vần tiếng Anh hiệu nghiệm

Hậy àïí chng tưi chia sễ vúái bẩn mưåt phûúng
phấp hiïåu nghiïåm mâ

chng tưi sûã dng àïí gip
trễ em àẩt hiïåu quẫ cao

trong viïåc hổc tiùởng Anh. Phỷỳng phaỏp
naõy daồy aỏnh vờỡn bựỗng viùồc kïët húåp thõ
giấc, thđnh giấc vâ cẫm nhêån ca nậo bưå.
Cố tưíng cưång nùm bûúác. Giẫ sûã bẩn mën
con bẩn hổc cấch àấnh vêìn tûâ “grotesque”.

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

BÍ QUYẾT THÀNH CÔNG

TRONG HỌC TẬP CHỈ Cể MI BC

Chuỏng tửi seọ kùởt thuỏc chỷỳng naõy bựỗng viïåc chia sễ vúái bẩn mûúâi
bûúác hổc têåp mâ têët cẫ hổc sinh giỗi àïìu sûã dng àïí àẩt kïët quẫ
xët sùỉc.

Nhûng trûúâc hïịt hy tịm hiïíu taơi sao chng ta CÍÌN daơy con
chng ta CÂCH hoơc? Trong thûơc tïị ăađo taơo, mưỵi khi chng tưi
hi câc em hoơc sinh vïì PHÛÚNG PHÂP hoơc thi ca câc em thị

chng tưi ăïìu nhíơn ặúơc nhûơng cíu tră lúđi ríịt khâc nhau. Ăô lađ
l do taơi sao kïịt quă thi cûê ca câc em laơi ăa daơng vađ cô nhiïìu
khâc biïơt ăïịn thïị. Dûúâi ăíy lađ mươt sưị cíu tră lúđi thưng thûúđng
mađ chng tưi nhíơn ặúơc.

Bûúác 4: Àổc to tûâ àố (theo tûâng phêìn) khi bẩn 
 lâm bûúác 3

Viïåc lâm nây kđch hoẩt thđnh giấc ca bẩn.

Bûúác 5: Àấnh vêìn tûâ àố (theo tûâng phêìn) xi vâ 
ngûúåc 3-4 lêìn

L do ca viïåc àấnh vêìn ngûúåc lâ àïí båc bẩn phẫi nhịn
thêëy hịnh ẫnh tûâ àố trong têm trđ.

Bûúác 6: Kiïím tra lẩi

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 85

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Cô mươt l do ríịt r rađng cho biïịt taơi sao möơt söị em khöng lađm
bađi thi töịt. KHƯNG PHĂI vị chng KHƯNG THÏÍ hoơc hiïơu quă,
mađ lađ vị chng chûa bao giúđ ặúơc daơy vïì PHÛÚNG PHÂP HOƠC.
Víơy thị cô phăi tíịt că hoơc sinh thơc tưịp ăíìu ăïìu sûê duơng cưng
thûâc thađnh cưng nađy vađ nhúđ ăô chng ln ăaơt ăiïím tưịi ăa
khưng? Ăuâng víơy. Vúâi kinh nghiïơm hún 15 nùm ăađo taơo, chng
tưi rt ra kïịt lơn rùìng, bùìng viïơc daơy bíịt kyđ hoơc sinh nađo Mûúđi
Bûúâc Thađnh Cưng sau ăíy, ai cng cô thïí ăaơt ặúơc ăiïím 10 úê

trûúđng. Tíịt că hoơc sinh thađnh cưng ăïìu lađm theo “Mûúđi Bûúâc”
nađy ăïí ăaơt ặúơc muơc tiïu hoơc tíơp.

Mưåt bûúác hổc

1) Àổc sấch giấo khoa vâ
hy vổng thi àêåu

Nùm bûúác hổc

1) Àổc sấch giấo khoa
2) Cưë hiïíu bâi

3) Cưë nhúá bâi

4) Thûåc hânh vúái nhiïìu àïì thi c
5) Ài thi vúái hy vổng lâm bâi thi tưët

Bưën bûúác hổc

1) Àổc sấch giấo khoa
2) Cưë hiïíu bâi

3) Cưë nhúá bâi

4) Ài thi & cêìu nguyïån

Tyã lïå: rúát nhiïìu

hún àêåu

Tyã lïå: 5 ùn 5 thua

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

Bûúác 1: Niïìm tin tđch cûåc

Ăiïím gùơp gúơ ăíìu tiïn ca tíịt că hoơc sinh xịt sùưc lađ chng cô
mươt cú súê niïìm tin ríịt tđch cûơc. Chng tin rùìng chng CÔ THÏÍ
vađ XÛÂNG ĂÂNG ăaơt ặúơc ăiïím tơt ăưịi. Niïìm tin tđch cûơc nađy
trìn căm hûâng maơnh m cho chng trong hoơc tíơp. Nïịu giă
sûê chng cô sú xịt hay khưng ăaơt ặúơc nhûơng gị ăïì ra, chng
khưng b cơc mađ trâi laơi s hoơc hi tûđ sai líìm ca mịnh vađ lađm
laơi cho ăïịn khi thađnh cưng.

Trong phêìn côn lẩi ca quín sấch (àùåc biïåt trong chûúng sấu),
bẩn sệ hổc cấch gip con bẩn tẩo dûång cho mịnh mưåt thấi àưå
tưët, mưåt tinh thêìn tđch cûåc vâ lông tûå trổng cao.

Bûúác 2: Àïì ra mc tiïu phêën àêëu c thïí, rộ râng

ëu tưë thûá hai phên biïåt nhûäng hổc sinh giỗi nây vúái nhûäng em

Niïìm tin
tđch cûåc
Àùåt mc tiïu
c thïí rộ râng

Quẫn l

thỳõi gian tửởt

Ghi chuỏ
bựỗng caó naọo bửồ
Loồc ra

thưng tin chđnh

Ưn bâi
Àổc nhanh

K nùng thi

ÛÁng dng l thuyïët
vaâo laâm baâi têåp

Kyä thuêåt
ghi nhúá

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 87

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

cođn laơi lađ chng hûúâng ăïịn câc muơc tiïu cuơ thïí, r rađng vađ trïn tíịt
că, chng biïịt mịnh mịn gị trong cơc sưịng. Câc muơc tiïu trong
tûúng lai ca chuâng (vñ duơ: hoơc taơi trûúđng Harvard, trúê thađnh triïơu
ph, tịm phûúng thịc chûơa bïơnh ung thû, v.v...) mang laơi cho
chng ngìn ăương lûơc lúân thc ăííy băn thín chng cô tinh thíìn vađ
thâi ăươ hoơc tíơp chùm chó, trong khi nhûơng em khâc bõ phín tân vađo
nhûơng viïơc khâc ngoađi chơn hoơc tíơp. Chng ăùơt ra nhûơng mưịc cuơ

thïí nhû ăaơt toađn ăiïím 10 trong kyđ thi vađ lađm hïịt sûâc mịnh ăïí ăaơt
ặúơc ăiïìu ăô. Chng coi ăiïím sưị cao nhû mươt phûúng tiïơn gip
mịnh ăaơt ặúơc mong mịn trong cơc sưịng.

Trong khi àố, nhûäng hổc sinh trung bịnh dïỵ dâng bõ phên têm (vđ
d: chúi trô chúi àiïån tûã, lûúát mẩng Internet, chat vúái bẩn bê)
vâ thiïëu hùèn àưång lûåc vûún lïn, àún giẫn búãi vị chng khưng cố
hûúáng ài c thïí trong cåc sưëng. Chng khửng biùởt rựỗng mũnh
hoồc ùớ laõm gũ. a sửở nhûäng em nây hổc vị bõ cha mể vâ thêìy cư
ếp båc phẫi hổc. Trẫ lúâi cho cêu hỗi chng mën àẩt kïët quẫ
nhû thïë nâo, chng thûúâng aỏp rựỗng Tửi khửng biùởt, iùỡu 
oỏ phuồ thuửồc vaõo mûác àưå khố ca bâi thi” hay “Tưi chó hy vổng 
mịnh thi àêåu”.

Trong chûúng “Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái
thânh cưng”, chng tưi sệ chia sễ mưåt sưë phûúng phấp gip bẩn
truìn cẫm hûáng cho con bẩn àïí chng àùåt ra nhûäng mc tiïu rộ
râng trong hổc têåp vâ cåc sưëng. Tuy nhiïn, mưåt àiïìu quan trổng
mâ bẩn nïn biïët rộ lâ: NÏËU con bẩn khưng cố lông tûå trổng cao,
tinh thêìn vâ thấi àưå tđch cûåc, chng sệ khưng bao giúâ à tûå tin àïí
àùåt ra mc tiïu cho bẫn thên. Vâ dơ nhiïn, trong quín sấch nây,
chng tưi cng sệ hûúáng dêỵn bẩn cấch nêng cao lông tûå trổng vâ tûå
tin cho con cấi.

Bûúác 3: Quẫn l thúâi gian

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

gian tưịt ăïí hoađn thađnh nhûơng nhiïơm vuơ ăïì ra. Nïịu khưng nùưm
ặúơc k nùng quăn l thúđi gian, chng s bưịi rưịi khưng biïịt câch
phín bưí thúđi gian cho nhûơng ýu cíìu trong hoơc tíơp, hoaơt ăương
ngoaơi khôa, gia ằnh vađ giăi trđ. Chng s thûúđng rúi vađo traơng thâi

hoang mang khưng biïịt phăi lađm câi gị trûúâc câi gị sau, hóơc
ăïí nûúâc ăïịn chín múâi nhăy. Cíu cûêa miïơng ca nhûơng em nađy
thûúđng lađ “Mịnh s lađm viïơc ăô khi cô thúđi gian” hay “Thưi cûâ ăïí 
ăïịn mai hùĩng hay”.

Trong qín “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”, chng tưi daơy hoơc
sinh câch sûê duơng sưí tay vađo viïơc tưí chûâc, lïn kïị hoaơch vađ quăn l
thúđi gian cho nhûơng hoaơt ăương hoơc tíơp ăïí ăaơt ăiïím tưịi ăa trong
câc mưn hoơc. Chng phăi dûơ tđnh nhûơng viïơc cíìn lađm trong sâu
bûúâc tiïịp theo ăïí ăaơt ặúơc kïịt quă tưịi ăa, ăô lađ: ăoơc nhanh, thu
thíơp thưng tin, ghi ch, ghi nhúâ, ûâng duơng vađ ưn bađi.

Bûúác 4: Àổc nhanh

Àiïìu àêìu tiïn mâ hổc sinh cêìn lïn kïë hoẩch phẫi lâm lâ àổc sấch
giấo khoa vâ cấc tâi liïåu tham khẫo khấc. Trong cấc khốa àâo
tẩo vâ nhûäng quín sấch khấc ca Adam Khoo, chng tưi hën
luån hổc sinh k nùng àổc nhanh, gip cấc em khưng nhûäng rt
ngùỉn thúâi gian àổc sấch mâ côn àổc hiïåu quẫ hún.

Trong khi mươt ngûúđi trung bịnh ăoơc khoăng 150-240 tûđ mươt
pht vađ hiïíu ặúơc dûúâi 50%, nhûơng hoơc sinh ặúơc hịn lơn
khă nùng ăoơc nhanh cô thïí ăoơc ặúơc khoăng 850-1500 tûđ mươt
pht. Ăoơc nhanh gíịp sâu líìn vađ hiïíu ặúơc tûđ 80% ăïịn 100%!

a) Àổc phêìn tốm tùỉt trûúác

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 89

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

hoơc sinh cô mươt khâi niïơm r rađng hún, mươt câi nhịn tưíng quan
vïì câc chđnh vađ câc ăún võ kiïịn thûâc. Sau ăô, khi ăoơc vađo nươi
dung chi tiïịt, chng cô thïí lơnh hươi vađ nùưm bađi ặúơc tưịt hún

b) Àổc cêu hỗi trûúác

Tiïëp theo àố cêìn àổc cấc cêu hỗi (thûúâng úã àoẩn cëi chûúng)
trûúác khi àổc nưåi dung. Khi biïët cêu hỗi trûúác, hổc sinh cố mc
tiïu rộ râng hún khi àổc sấch vâ cố khấi niïåm sú bưå vïì nhûäng
thưng tin chđnh cêìn nùỉm. Mưåt lêìn nûäa, cấch thûác nây sệ gia tùng
khẫ nùng hiïíu bâi ca ngûúâi hổc lïn àấng kïí.

c) Ăoơc vúâi cíy bt díỵn ặúđng

Mươt k thơt quan troơng lađ ăoơc vúâi mươt cíy bt díỵn ặúđng cho
ânh mùưt baơn qua tûđng dođng chûơ. Nhûơng hoơc sinh sûê duơng víơt díỵn
ặúđng s ăoơc tíơp trung hún vađ hiïơu quă hún trong viïơc nùưm .

d) Àổc mưåt lc tûâng cm 5-7 tûâ

L do chđnh khiïịn ăa sưị moơi ngûúđi cô tưịc ăươ ăoơc sâch dûúâi tiïìm
nùng thíơt sûơ ca hoơ lađ vị ngay tûđ ăíìu hoơ ă nhiïỵm thôi quen ăoơc
tûđng chûơ mươt. Khi mùưt ta dûđng laơi vađ dđnh vađo tûđng chûơ mươt,
tưịc ăươ ăoơc cuêa ta khöng vûúơt qua ặúơc vaơch giúâi haơn lađ 240 tûđ
mươt pht.

Ăiïìu mađ nhiïìu ngûúđi cođn chûa nhíơn ra lađ mùưt ngûúđi cô khă nùng
ăoơc ặúơc 5-7 tûđ cuđng mươt lc (goơi lađ khííu ăươ mùưt). Lađm câch
nađo hoơc sinh ca chng tưi cô thïí ăoơc vúâi töịc ăöơ 1500 tûđ möơt

phuât? Chùỉng qua lađ chng tưi ređn lơn câc em ăoơc tûđng cuơm
5-7 tûđ trong mưỵi líìn nhịn. Kïịt quă lađ tưịc ăươ ăoơc ca chng ngay
líơp tûâc tùng gíịp 5-7 líìn.

Bûúác 5: Lổc ra thưng tin chđnh

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

Nhûơng em hoơc kêm cưị ăoơc vađ ghi nhúâ tíịt tíìn tíơt moơi thûâ trong bađi.
Trong khi caâc em hoơc gioêi biïịt rùìng mưỵi bađi trong sâch giâo khoa
chó cô 20% tûđ khôa chûâa ặơng thưng tin cíìn thiïịt ăïí ăaơt ăiïím 10. Vị
víơy, chng loơc vađ trđch ra 20% thưng tin chđnh ýịu ăô, nhúđ víơy mađ
thúđi gian hoơc vađ ưn bađi giăm xịng ăâng kïí.

Bûúác 6: Ghi chuỏ bựỗng caó naọo bửồ

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

Chỷỳng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 91

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Bûúác 7: Kyä thuêåt ghi nhúá

Lúđi biïơn minh vađ cng lađ lúđi than phiïìn thûúđng gùơp nhíịt ca
nhûơng ặâa tr hoơc ýịu lađ chng cô trđ nhúâ kêm. Trong khi câc
em hoơc gii biïịt rùìng khưng cô chơn trđ nhúâ tưịt hay kêm, mađ
chó cô viïơc trđ nhúâ ăô cô ặúơc ređn lơn hay khưng.

Bùìng viïơc sûê duơng câc k thơt trđ nhúâ siïu ăùỉng ă ặúơc ăïì cíơp
chi tiïịt trong sâch “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”, hoơc sinh cô thïí
ghi nhúâ ăíìy ă vađ sau ăô nhúâ laơi tíịt că sûơ kiïơn vađ con sưị trong ghi
ch mươt câch dïỵ dađng.

Bûúác 8: ÛÁng dng kiïën thûác l thuët àïí giẫi cấc dẩng bâi 
têåp, cêu hỗi

Hiïëm khi nâo nhûäng cêu hỗi vâ àïì thi ra giưëng hïåt trong sấch
hóåc chó cêìn bï ngun si nhûäng kiïën thûác trong bâi hổc vâo
lâm lâ àẩt àiïím 10. Vị thïë múái cố chuån nhûäng ngûúâi hổc vểt
chùèng mêëy khi àẩt àiïím tuåt àưëi. Sau khi lûu têët cẫ sûå kiïån vâ
thưng tin vâo bưå nhúá, hổc sinh phẫi biïët cấch ûáng dng vâ tưíng
húåp nhûäng gị vûâa hổc vâo trẫ lúâi cấc dẩng cêu hỗi vâ giẫi cấc bâi
têåp khấc nhau thûúâng ra trong àïì thi.

Súê dơ câc em hoơc sinh xịt sùưc ăaơt nhiïìu ăiïím 10 lađ búêi vị chng
biïịt câch ûâng duơng linh hoaơt kiïịn thûâc vađo nhûơng daơng cíu hi
vađ ăïì bađi cuơ thïí. Chng cng biïịt rùìng mưỵi ăún võ kiïịn thûâc cô
mươt sưị daơng cíu hi vađ bađi tíơp nhíịt ắnh. Chng s lađm quen vúâi
tíịt că câc daơng cíu hi cô thïí ra thi (tûđ câc ăïì thi c) vađ hoơc câc
bûúâc ăïí ặa cíu tră lúđi tưịt nhíịt cô thïí.

Bûúác 9: Ưn bâi

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 93

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

em hoơc gii biïịt rùìng chng phăi liïn tuơc ưn bađi tûđ câc ghi ch
bùìng că no bươ. Cô nhû víơy, kiïịn thûâc múâi khưng bõ phai múđ vađ
cô thïí múê sùĩn mươt “cưíng vađo” ăïí khi cíìn chó cíìn nhíịp vađo ăô,
khưịi kiïịn thûâc s ặúơc ăânh thûâc díơy. Chng ta lađm ăiïìu ăô nhû
thïị nađo? Chó cô mươt câch: bao giúđ cng ưn laơi nhûơng gị ă hoơc
trong vođng 24 tiïịng.

Bûúác 10: Kyä nùng thi

Bûúác cuöëi cng lâ hổc vâ ấp dng cấc k nùng thi cûã khi lâm bâi
thi. Nhûäng ngûúâi hổc hânh hiïåu quẫ biïët cấch thû giận trûúác giúâ
thi, khi vâo phông thi rưìi thị biïët cấch trịnh bây bâi ngùỉn gổn,
sc tđch vâ quẫn l thúâi gian hiïåu quẫ àïí hoân thânh bâi thi tưët
nhêët trong ngây quan trổng nây.

Baơn ăoơc thín mïịn, thïị lađ tưi ă mâch baơn bđ qịt gip nhûơng
hoơc sinh ặâng ăíìu ăaơt ặúơc câc kïịt quă tơt ăưịi. Nhû baơn ă
thíịy, ăïí hoơc tíơp hiïơu quă ăíu phăi chó ăún giăn cíìm sâch giâo
khoa lïn vađ ăoơc thơc lođng nhû châo chăy lađ ăaơt ăiïím cao. Cíìn
phăi thíịm nhìn Mûúđi Bûúâc Hoơc Tíơp Hiïơu Quă vađ kiïn trị âp
duơng tíịt că nhûơng bûúâc ăô.

SỨC MẠNH CỦA MƯỜI BƯỚC

HỌC TẬP HIỆU QUẢ

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

Xin giúái thiïåu mưåt sưë email do cấc hổc viïn gûãi àïën chng tưi.

Điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp tiểu học

Ngûúâi gûãi: “Wan Ting Leong”
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Ngaây: Thûá hai, 27 thấng 9 nùm 2006, 16:28
Ch àïì: Thû cẫm ún

Châo ch Khoo,

Cấm ún ch vâ khốa hổc “Thiïëu Nhi Siïu Àùèng” ca ch. Chấu vûâa àẩt 265 àiïím

trong k thi hùởt bờồc Tiùớu hoồc. Chaỏu aọ tỷỳóng rựỗng khửng thùớ àẩt àiïím sưë cao nhû thïë. 
Mc tiïu chấu àïì ra chó lâ 240 àiïím, trûúác àêy chấu hổc mưn Sinh rêët dúã.

Víơy mađ châu ă ặúơc ăiïím 10 mưn ăô, ăíy lađ sưị ăiïím châu ă tûđng cưị ăaơt ặúơc tûđ 
khi hoơc lúâp 4 nhûng hiïịm khi nađo cô ặúơc. Sú Ăưì Tû Duy thíơt hûơu đch ch aơ, vị châu 
khưng cíìn phăi nhúâ nhûơng thưng tin khưng cíìn thiïịt vađ châu cng tíơp trung vađo bađi 
tưịt hún vúâi nhûơng mađu sùưc vađ hịnh ănh trong ăíìu. Châu giăi Toân nhanh hún nïn 
cô thúđi gian ăoơc laơi bađi thi Toân vị châu cô thïí ăoơc câc con sưị nhanh hún. Mưn tiïịng 
Anh châu cng cô tiïịn bươ r rïơt.

Cẫm ún ch mưåt lêìn nûäa vâ hy vổng cấc khốa hổc ca ch sệ ngây câng cố nhiïìu 
bẩn tham gia hún, vị khốa hổc nây thêåt sûå hiïåu quẫ.

Kđnh thû,

Wan Ting (Cư bế hay quêåy àïën tûâ St Nicks)

Từ lớp học bình thường đến lớp cấp tốc ...

Ngûúâi gûãi: Pamela Leck
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Gûêi: Thûâ hai, 6 thâng 9 nùm 2006, 11:06
Ch ăïì: Tưi ăaơt ặúơc muơc tiïu rưìi !!!!

Adam Khoo thên mïën,

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

Chûúng 2: Giẫi phống tâi nùng tiïìm tâng trong con bẩn 95

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Từ thi rớt đến đạt sáu điểm 10 xếp thứ 3 ở trường

Ngây: 7 thấng 1, nùm 2007 20:48

Ch àïì: Chó lâ mưåt lúâi cẫm ún àún giẫn nhûng chên thânh
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Anh Adam Khoo kđnh mïën,

Em viïët lấ thû nây cho anh vị em mën anh biïët mưåt sûå thêåt lâ anh àậ cûáu vúát cåc 
àúâi em. Em biùởt rựỗng viùồc laõm cuóa anh aọ thay ửới cuửồc àúâi ca rêët nhiïìu ngûúâi nïn 
lấ thû nây cố thïí khưng phẫi lâ mưåt ngẩc nhiïn àưëi vúái anh. Àún giẫn em chó mën 
gûãi lúâi cẫm ún thânh têm nhêët túái anh mâ thưi.

Nùm nay em 16 tíi, vûđa thi lïn cíịp ba, em ăaơt ặúơc 6 mưn xịt sùưc vađ ặâng thûâ 3 
toađn trûúđng. Tíịt că ăïìu nhúđ vađo qín sâch “Tưi tađi gii, baơn cng thïị!” cuêa anh. Em 
xin dađnh tùơng kïịt quaê nađy cho anh. Nïịu khưng cô anh, em cô thïí ă trúê thađnh mươt 
k hû hng, cô thïí lûu ban thïm mươt nùm nûơa. Nhûng tíịt că ă thay ăưíi nhúđ qín 
sâch kyđ diïơu ca anh. Em ă hoơc hađnh chùm chó trong sịt 2 thâng vađ ăaơt ặúơc kïịt 
quă mong mịn.

Lần đầu tiên đứng nhất lớp

Ngûúâi gûãi: Kenneth Cher

Ngây: thûá Bẫy, 24 thấng 3 nùm 2007 21:46
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Ch ăïì: Khôa hoơc “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị! Em ăaơt ặúơc 5 ăiïím 10!”

Thêìy Adam kđnh mïën,

Em thađnh thíơt căm ún tíịt că nhûơng ăiïìu mađ thíìy ă daơy cho hoơc viïn ca mịnh. Em ă 
âp duơng tíịt că 10 bûúâc ăïí hoơc tưịt hún vađ kïịt quă ăaơt ặúơc ríịt m mn. Em khưng chó 
ăaơt ặúơc nùm ăiïím 10 mađ cođn ặâng nhíịt lúâp. Căm giâc khi nhíơn lúđi khen ngúơi vađ phíìn 
thûúêng thíơt kyđ diïơu, búêi vị ăưịi vúâi em ăô lađ líìn ăíìu tiïn.

Cô ặúơc kïịt quă nađy lađ nhúđ thíìy vađ em xin căm ún thíìy mươt líìn nûơa. Em thíơt sûơ trín 
troơng tûđng giíy pht mađ thíìy, anh Amin vađ Gary ă daơy băo em. Mong nhíơn ặúơc thû 
ca thíìy súâm!

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

Giải thưởng tiến bộ nhanh nhất ở trường tiểu học

Ngûúâi gûãi: “awongkw”
Ngûúâi nhêån: Adam Khoo

Ngây: Thûá Sấu, 23 thấng 3 nùm 2007, 16:39

Ch àïì: TRÚÅ L HËN LUåN TRONG CHÛÚNG TRỊNH THIÏËU NHI
SIÏU ÀÙÈNG

Châo thêìy Adam,

Ngûúđi gûêi email cho thíìy lađ mươt ngûúđi lađm cha. Că ba ặâa con tưi ăïìu tham dûơ 
chûúng trịnh Thiïịu Nhi Siïu Ăùỉng ca thíìy, mađ khôa hoơc gíìn ăíy nhíịt lađ vađo kyđ 
nghó thâng ba vûđa rưìi.

Că ba châu ăïìu gùơt hâi ặúơc nhiïìu ăiïìu bưí đch tûđ chûúng trịnh nađy, ăùơc biïơt lađ ặâa 
con gâi lúân nhíịt ca tưi, Xin Yi, ă ăaơt ặúơc nhûơng tiïịn bươ ăâng kïí, nô cođn nhíơn

giăi thûúêng Father Barre úê trûúđng tiïíu hoơc CHIJ nûơa.

Àố lâ giẫi thûúãng dânh cho nhûäng hổc sinh tiïën bưå nhanh nhêët trong hổc têåp. Lâ mưåt 
ngûúâi cha, tưi hïët sûác tûå hâo vïì thânh tđch ca con vâ tưi mën gûãi lúâi tri ên túái thêìy. 
Nhúâ cưng lao ca thêìy, chđnh thêìy chûá khưng phẫi ai khấc àậ mang lẩi àưång lûåc vâ 
niïìm tin cho con bế.

Mưåt lêìn nûäa, cẫm ún thêìy thêåt nhiïìu vị têët cẫ sûå tiïën bưå ca cấc con tưi trong cåc 
sưëng vâ hổc têåp.

Kđnh thû,
Alfred Wong

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

CHƯƠNG 3

BẬC PHỤ HUYNH

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

Nhû ă nôi úê chûúng trûúâc, trong nhiïìu nùm ăađo taơo câc khôa
hoơc ăùơc biïơt cho ăưịi tûúơng hoơc sinh, chng tưi cô dõp tiïịp xc
vađ quan sât nhûơng biïíu hiïơn mn mađu mn v trong thâi ăươ
vađ hađnh vi ûâng xûê ca câc em nh. Mươt trong nhûơng sûâ mïơnh
mađ chng tưi ăïì ra cho mịnh lađ lađm thïị nađo ăïí ngađy cađng cô
nhiïìu em hoơc gii hún úê trûúđng, cô biïíu hiïơn tưịt hún úê nhađ
vađ cô thâi ăươ sưịng tđch cûơc hún ngoađi x hươi. Ăiïìu ăô cng cô
nghơa lađ thưng qua viïơc ăađo taơo ca mịnh, chng tưi ch ăïịn
viïơc chín hôa câc em hoơc sinh cô thâi ăươ bíịt mn, thiïịu chđ
vûún lïn, thíơm chđ cô hađnh vi xíịu thađnh nhûơng con ngoan, trođ
gii, cưng dín tưịt. Nhûng chùưc mươt ăiïìu, chng tưi khưng thïí
lađm ặúơc ăiïìu ăô nïịu khưng cô baơn, nhûơng ngûúđi lađm cha lađm
meơ vađ bao giúđ cuông quan tím lo lùưng cho con câi.

Taơi sao bïn caơnh nhûơng “con ngoan, trođ gii, cưng dín gûúng
míỵu” víỵn cô nhûơng em hoơc kêm, qơy phâ, cô hađnh vi khưng tưịt
că úê nhađ líỵn trong trûúđng vađ ngoađi x hươi? Chng ta khưng thïí
chưịi b sûơ thíơt rùìng, cô ríịt nhiïìu ýịu tưị hịnh thađnh nïn thâi ăươ
vađ hađnh vi ca mưỵi câ nhín nh tíi, trong ăô cô: nhađ trûúđng,
gia ằnh, băn tđnh, khđ chíịt, tâc ăương ca baơn beđ... nhûng quan
niïơm ca cha meơ múâi chđnh lađ ýịu tưị cô ănh hûúêng lúân nhíịt ăïịn
viïơc hịnh thađnh nhín câch tr.

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

ngûúđi cô quan niïơm “cha meơ bao giúđ cng ăng”, thïị múâi cô
cíu “Câ khưng ùn mịi câ ûún, con ci cha meơ trùm ặúđng con
hû”. Trong khi ăô, nhûơng ngûúđi khâc laơi cô quan niïơm bịnh
ăùỉng giûơa “cho vađ nhíơn”, ăưìng thúđi cho phêp con câi cô cú hươi
ặúơc ăưịi thoaơi hóơc thûúng lûúơng câc víịn ăïì vúâi hoơ.

Sau mươt thúđi gian dađi lađm cưng tâc ăađo taơo, chng tưi ghi nhíơn
rùìng, r rađng cô mưịi liïn hïơ nhín quă vađ logic giûơa nhûơng ặâa
tr cô thâi ăươ vađ hađnh vi tưịt vúâi câch thûâc mađ cha meơ chng giao
tiïịp vúâi con câi. Vađ chùưc hùỉn, cha meơ ca nhûơng ặâa tr chûa
ngoan, hoơc hađnh chûa gii cng cô câch thûâc ăưịi xûê vađ giao tiïịp
nhû thïị nađo ăô vúâi con câi hoơ.

Ăiïìu nađy cô nghơa lađ nhûơng ặâa con ngoan trođ gii khưng phăi

tûơ nhiïn mađ cô. Phât hiïơn nađy ăưịi vúâi câc bíơc cha meơ lađ mươt tin
tưịt lađnh: bùìng câch theo gûúng vađ âp duơng nhûơng phûúng phâp
hiïơu quă ca nhûơng bíơc cha meơ thađnh cưng trong ni daơy con
câi, chng ta cô thïí taơo ra nhûơng ănh hûúêng tưịt ăưịi vúâi caâch
hađnh xûê cuêa con treê. Vađ cho duđ lc nađy con baơn cô biïíu hiïơn xíịu
ăïịn mûâc nađo ăi nûơa, thị chó cíìn thay ăưíi câch thûâc ăưịi xûê ca ta
vúâi chng lađ ta s taơo ra mươt sûơ khâc biïơt lúân.

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

QUAN NIỆM THỨ NHẤT: CON CÁI CĨ CÁCH

NHÌN NHẬN MỌI VIỆC KHÁC CHA MẸ

Chng ta cíìn phăi hiïíu vađ thûđa nhíơn rùìng thïị hïơ sau cô nhûơng
nhíơn thûâc vađ quan niïơm vïì thïị giúâi khưng ăưìng nhíịt vúâi chng
ta, că ngưn ngûơ mađ chng sûê duơng cng khưng giưịng hoađn toađn.
Câi câch mađ tr nhịn nhíơn vïì cơc ăúđi cô nhiïìu ăiïím khâc biïơt
vúâi câch nhịn nhíơn cuêa ngûúđi lúân. Ăiïìu nađy hoađn toađn khoa hoơc.
Nïịu Ăûâc Phíơt daơy rùìng thïị gian vư thûúđng, nghơa lađ moơi víơt
ln biïịn ăưíi thị tûđ ríịt líu Socrates ă nôi, “Khưng ai tùưm hai
líìn trong mươt dođng sưng”. Vị víơy, baơn khưng thïí bùưt bơc mươt
ngûúđi ra ăúđi sau baơn 20-30 nùm laơi cô câch nghơ y hïơt nhû baơn.
Thïị múâi coâ chuýơn, baơn cho rùìng mịnh mịn tưịt cho con múâi
khn con nïn đt chúi game mađ tíơp trung vađo hoơc, thị nô laơi
nghơ baơn ăang ríìy la âp ăùơt nô. Hóơc khi baơn hi han giúđ giíịc ca
con baơn, thị nô cho lađ baơn chó mịn ăiïìu khiïín cơc ăúđi nô.
Cho phêp tưi nïu mươt vđ duơ ăún giăn chûâng minh rùìng nhûơng
ngûúđi khâc nhau cô nhíơn thûâc khâc nhau vïì mươt víơt nhû thïị
nađo. Baơn hy nhùưm mùưt laơi vađ nghơ ăïịn mươt chiïịc ghïị. Baơn ăang
nghơ ăïịn chiïịc ghïị nađo víơy? Trong nhûơng khôa ăađo taơo, bíịt cûâ
khi nađo ăùơt ra cíu hoêi nađy, chng tưi ăïìu nhíơn ặúơc hađng tâ câc
cíu tră lúđi khâc nhau. Ngûúđi hịnh dung trong ăíìu chiïịc ghïị sùưt,

k thíịy chiïịc ghïị ăííu bùìng gưỵ, rưìi xđch ău, ghïị gíịp, ghïị bađnh,
ghïị sa lưng, ghïị nhûơa thíơm chđ că chiïịc ghïị mât-xa.

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

101

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

taơi mươt ăươ vïnh trong suy nghơ ca cha meơ vađ con câi vïì cuđng
mươt ăưịi tûúơng. Chùỉng haơn baơn nghơ, khi con mịnh phaơm lưỵi,
trûđng phaơt nô tûâc lađ ýu thûúng nô, ặa nô vïì con ặúđng sâng.
Nhûng con baơn khưng nghơ víơy, nô chó thíịy nô bõ ăânh ăođn, bõ
chûêi mùưng oan íng, quâ ăâng vađ ăem lođng oân trâch cha meơ.
Súê dơ cô chơn íịy lađ vị chng quan niïơm vađ ắnh nghơa vïì tịnh
thûúng ýu khâc vúâi baơn.

Dûúâi ăíy lađ mươt ăoaơn ăưịi thoaơi ăiïín hịnh giûơa mươt ngûúđi meơ
vađ ặâa con trai múâi lúân. Cíơu ta ăi chúi vúâi baơn mađ khưng ặúơc
phêp ca meơ. Că hai ngûúđi ăïìu cô thiïơn chđ nhûng quan ăiïím vađ
nhíơn thûâc khâc nhau vïì cuđng mươt sûơ viïơc (ăi chúi) ă lađm cho
quan hïơ meơ con trúê nïn cùng thùỉng vađ xíịu ăi.

Meơ: AĐ, cịi cuđng con cng mođ vïì ăïịn nhađ! Meơ ă nôi ríịt r qua
ăiïơn thoaơi lađ con khưng ặúơc ăi chúi, thïị mađ con víỵn ăi. Meơ
khưng cho phêp con lađm nhû víơy. Meơ ă quâ cùng thùỉng vađ mïơt
mi vúâi cưng viïơc úê cưng ty rưìi. Con ặđng khiïịn meơ thïm cùng
thùỉng nûơa.

Con trai:(Im lùång)

Meơ: Sao? Con khưng cô gị ăïí nôi vúâi meơ sau chơn nađy û?
Khưng biïịt taơi sao con cûâ ăađn ăm vúâi nhûơng ặâa baơn vư tđch
sûơ íịy? Trûúâc kia con ăíu cô nhû víơy. Con ngoan ngon, hiïíu
chơn vađ coi troơng gia ằnh cú mađ. Bíy giúđ con chó thđch rong
chúi vúâi mươt l tïơ haơi mađ con goơi lađ baơn. Cô phăi ăưịi vúâi con,
chng quan troơng hún gia ằnh khưng?

Con trai:Meơ, ặđng nôi baơn con lađ vư tđch sûơ hay tïơ haơi.

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

phẫi vị chng, con trai mể àêu cố lâm trấi mể nhû vêåy? Hưìi
côn hổc tiïíu hổc, con hổc hânh chùm ngoan vâ àẩt nhiïìu àiïím
tưët thïë kia mâ. Bêy giúâ thị sao? Mể àậ bao lêìn khun bẫo con,
hổc nhiïìu hún chúi đt ài, nhûng cố lúâi nâo lổt tai con àêu. Trúâi
úi, mể phẫi lâm gị àïí con hiïíu ra àêy?

Con trai: Mể, mể khưng hiïíu nhûäng gị con àang phẫi trẫi
qua àêu.

Mể: Vêåy thị nối cho mể nghe ài. Lâm cho mể hiïíu xem chuån
gị àang xẫy ra ài!

Con trai: Thưi... chùèng cố gị. Con khưng mën bân vïì chuån
nây. Con mïåt rưìi. Con mën ài ng.

Mể: Con sệ khưng ài àêu hïët cho àïën khi chng ta giẫi quët
xong chuån nây, vâ ngay bêy giúâ.

Con trai: Mể! Nối chuån kiïíu nây thị cố đch gị? Mưỵi lêìn nối
chuån vúái mể vùỡ ùỡ taõi naõy laõ y nhỷ rựỗng chuỏng ta lẩi cậi nhau.

Lc nâo cng vêåy thưi.

Mể:Con nối lc nâo cng vêåy nghơa lâ thïë nâo? Têët cẫ nhûäng gị mể
àôi hỗi úã con chó lâ nối ra cho mể biïët àïí mể hiïíu con hún.

Con trai: Con àậ cưë nối chuån vúái mể trong nhiïìu nùm
qua, cưë lâm cho mể nhịn nhêån mổi viïåc theo cấch ca
con nhûng mể chó biïët ấp àùåt kiïën ca mịnh, bùỉt con
phẫi tn theo. Suy cho cng, àêu phẫi lâ mể mën hiïíu con mâ
lâ mể mën ra lïånh cho con lâm theo mể àêëy chûá.

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

103

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bíơc phuơ huynh thađnh cưng cô quan niïơm gị khâc vúâi l thûúđng
Con trai: AĐ, meơ mịn nôi ăïịn chơn xăy ra hưm nay? Ăûúơc
thưi! Mưỵi líìn con xin phêp meơ ăi chúi, mûúđi líìn thị hïịt chđn líìn
meơ nôi “khưng”. Víơy thị cođn xin x lađm gị khi con biïịt chùưc lađ
cô nôi gị thị meơ cng s khưng cho con ăi chúi. Đt ra hưm nay
con ă bâo vúâi meơ lađ con ăi chúi chûâ khưng phăi lùỉng lùơng ăi mađ
khưng nôi gị.

Meơ: Súê dơ meơ khưng cho phêp con ăi chúi lađ vò meơ lo lùưng cho
con. Kyđ thi ăang ăïịn gíìn. Chùỉng phăi con nïn tíơp trung hoơc bađi
hún lađ chúi míịy trođ chúi ăiïơn tûê ngu ngưịc íịy sao? Nïịu con dađnh
thúđi gian hoơc cng nhiïìu nhû chúi game, thị kïịt quă hoơc tíơp ca
con s tưịt hún nhiïìu ăíịy. Con nghơ meơ khoâi la mùưng con lùưm
hă? Nïịu con tûơ giâc hoơc hađnh vađ cô thûâc k lơt thị meơ ăíu
mịn nôi ăuơng ăïịn con lađm gị. Nhúâ ăíịy, meơ s khưng ăïí con

ýn cho ăïịn khi con ăaơt ặúơc nhiïìu ăiïím tưịt hún.

Con trai: Thưi, con khưng mën nối nûäa. Con mïåt rưìi (bùỉt àêìu 
bûúác túái cûãa phông riïng).

Meơ: Con quay laơi ăíy ngay. Con khưng ặúơc ăi ăíu hïịt cho ăïịn
khi chng ta giăi qịt xong viïơc nađy. (Cíơu con trai ăông síơp 
cûêa phođng laơi sau lûng. Ngûúđi meơ ăi ăïịn cûêa phođng con trai).
Con lađm nhû thïị khưng cô nghơa lađ cơc nôi chơn nađy chíịm
dûât ăíu. Múê cûêa ra ngay, con cô nghe meơ nôi khưng? (Ngûúđi meơ 
ăíơp tay thịnh thịnh lïn cânh cûêa).

Con trai:(Cịi cuđng cng múê cûêa) Meơ cô thưi lađm lúân chơn
vađ ăưịi xûê con nhû mươt ặâa con nđt khưng? Con ă 16 tíi rưìi vađ
con biïịt mịnh ăang lađm gị vúâi cơc ăúđi mịnh. Meơ cûâ la ríìy vađ âp
chïị con theo kiïíu íịy cng chùỉng ặúơc tđch sûơ gị ăíu.

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

àố dânh thúâi gian hổc thi. Nïëu con chùm ngoan giỗi giang nhû
con ngûúâi ta thị mể àêu cêìn la rêìy con.

Con trai: Con chõu hïët nưíi rưìi. Con ài ra ngoâi mưåt cht cho
thoấng àêy. (Cêåu ài vïì hûúáng cûãa chđnh vúái chm chịa khốa 
trong tay).

Meơ: Con khưng ặúơc ăi ăíu hïịt. Ăûâng laơi ăô cho meơ! (Nhûng cíơu 
con trai ă ra khi nhađ vađ síơp cûêa laơi sau lûng).

Hoaơt cănh trïn nghe cô quen thơc vúâi baơn khưng? Chùưc lađ baơn
biïịt cíu chơn s kïịt thc nhû thïị nađo. ắnh tưịt ăeơp ca
ngûúđi meơ lađ mịn con trai tíơp trung hoơc, búât giao du vúâi baơn

beđ ăím ra “xưi hng bng khưng”. Trâi ngûúơc vúâi mong mịn
ca mịnh, bađ chó nhíơn ặúơc nhûơng phăn ûâng tiïu cûơc, thâi ăươ
bíịt húơp tâc ca con trai. Chùưc chùưn ăïm íịy bađ s bìn lođng khi
ặâa con trai khưng nhûơng khưng nghơ lađ nô sai (ăi chúi mađ chûa
ặúơc phêp ca meơ) mađ cođn phăn khâng ra mùơt (b ra khi nhađ).
Cô l bađ cng ăi ăïịn chưỵ cho rùìng mịnh thíịt baơi trong vai trođ
lađm meơ vị ă khưng thïí nôi chơn ăïí meơ con hiïíu nhau hún.
Trong khi ăô, ặâa con trai ra khi nhađ vúâi traơng thâi bûơc doơc,
bíịt mn vị meơ cíơu khưng chõu hiïíu cho mịnh, khưng lùưng nghe
căm nghơ ca mịnh. Cíơu căm thíịy meơ “ln nhăy xưí” vađo ăúđi
mịnh vúâi nhûơng lúđi kïu ca, phađn nađn bíịt tíơn, rùìng bađ khưng ăïí
cho cíơu ýn pht nađo vađ rùìng sûâ mïơnh duy nhíịt trong ăúđi bađ lađ
trâch mùưng, ríìy la con trai.

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

105

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

Súê dơ cha meơ vađ con câi, tuy söịng dûúâi möơt nhađ, ùn úê vađ sinh
hoaơt cuđng nhau, nhûng laơi cô nhûơng nhíơn thûâc vïì thïị giúâi khâc
nhau lađ vị mưỵi ngûúđi cô mươt “bươ loơc” khâc nhau trong tím trđ.
Chđnh nhûơng bươ loơc khâc nhau nađy taơo ra nhûơng câch nhịn khâc
nhau trong suy nghơ ca mưỵi ngûúđi chng ta vïì thïị giúâi xung
quanh. Nhûơng bươ loơc nađy ặúơc hịnh thađnh cuđng vúâi nùm thâng
vađ cng thay ăưíi theo nùm thâng búêi câc giâ trõ, niïìm tin vađ thâi
ăươ sưịng ca mưỵi ngûúđi.

Vêën àïì lâ úã chưỵ, àa sưë ph huynh nghụ rựỗng con caỏi nhờồn thỷỏc

vùỡ thùở giỳỏi cuọng giửởng nhỷ mũnh. Baồn cho rựỗng suy nghụ cuóa
cha meồ vaõ con caỏi nựỗm trùn cuõng mửồt phỷỳng, nïn giao tiïëp vúái
chng tûâ tổa àưå CA BẨN (nghụ rựỗng chuỏng cuọng tiùởp nhờồn theo
phỷỳng ờởy), vờồy thị chùỉc chùỉn bẩn sệ nhêån lẩi nhûäng phẫn hưìi
lïåch phûúng rưìi.

Cô nhûơng bíơc cha meơ khô mađ hiïíu nưíi, taơi sao ăiïìu mịnh mịn
nôi ăún giăn nhû víơy mađ con câi víỵn khưng nghe ra. Hoơ cíịt
tiïịng kïu trúđi, “Tưi thíơt sûơ khưng hiïíu chng cô câi gị trong ăíìu 
nûơa”, “Lađm sao chng cô thïí lađm chơn íịy?”, “Chng ăang 
nghơ gị thïị khưng biïịt?”. Giöịng nhû viïơc hai ăöịi tûúơng tham gia
vađo mươt cơc trao ăưíi, nhûng laơi khưng sûê duơng cuđng mươt thûâ
ngưn ngûơ, cịi cuđng chùỉng ai hiïíu ai vađ viïơc giao tiïịp nhû thïị lađ
thíịt baơi. Mịn thađnh cưng, trûúâc tiïn baơn phăi hiïíu ặúơc ngưn
ngûơ ca ăưịi tûúơng vađ sau ăô nôi bùìng ngưn ngûơ íịy.

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

quanh, nhûơng sûơ viïơc trong cơc sưịng,...) khâc vúâi baơn. Sau khi
ă nùưm ặúơc ăiïìu nađy, viïơc chng ta cíìn biïịt tiïịp theo lađ giao
tiïịp vúâi chuâng nhû thïị nađo, tiïịp cíơn vúâi chuâng ra sao ăïí chng
tiïịp nhíơn ăiïìu chng ta nôi vađ lađm theo. Quan niïơm thûâ hai s
gip baơn vïì viïơc nađy.

QUAN NIỆM THỨ HAI: TẠO DỰNG MỐI QUAN HỆ

TÍCH CỰC TRÊN CƠ SỞ TƠN TRỌNG NHẬN THỨC

CỦA TRẺ VỀ THẾ GIỚI

Cêu than phiïìn cûãa miïång cuãa nhiïìu bêåc ph huynh xûa nay lâ,

“Tưi khưng cô câch nađo nôi cho con tưi hiïíu ặúơc. Chng cûâng 
ăíìu lùưm. Taơi sao con câi laơi khưng nghe lúđi cha meơ chûâ?”

Câc bíơc cha meơ thađnh cưng khưng rúi vađo tịnh cănh ăô, hoơ cô thïí
khiïịn con câi nghe lúđi vađ húơp tâc vúâi mịnh, búêi vị hoơ vun ăùưp ặúơc
mưịi quan hïơ hiïíu biïịt vađ căm thưng giûơa ăưi bïn. Chó khi nađo
con baơn căm thíịy chng cô thïí TIN TÛÚÊNG baơn, rùìng baơn HIÏÍU
chng thị chng múâi sùĩn sađng lùưng nghe vađ húơp tâc vúâi baơn.
Víịn ăïì lúân nhíịt mađ câc bíơc cha meơ thûúđng gùơp lađ hoơ khưng xíy
ăùưp ặúơc mưịi quan hïơ tưịt vúâi con câi. Nhûơng ặâa con căm thíịy
cha meơ khưng hiïíu mịnh nghơ gị, mịn gị vađ ăang phăi ăưịi diïơn
vúâi nhûơng víịn ăïì gị (thị ngûúđi lúân cô víịn ăïì ca ngûúđi lúân,
ngûúđi tr cng cô nhûơng víịn ăïì ca ngûúđi tr chûâ). Ăưìng thúđi,
chng cng khưng ă tûơ tin ăïí nghơ rùìng mịnh cô thïí chia s
nhûơng suy nghơ vađ căm xc síu kđn nhíịt vúâi cha meơ vị súơ bõ chó
trđch, quy tươi vađ trûđng phaơt.

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

107

Trêìn Àùng Khoa - Uöng Xuên Vy

Chûúng 3: Bêåc phuå huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

tră lúđi nhât gûđng mưỵi khi cha meơ quan tím hi han. ÚÊ mûâc ăươ
xíịu hún, chng cô thïí b ngoađi tai nhûơng kiïịn khưn ngoan vađ
lúđi khn băo tím hịt ca chng ta. Ăún giăn chng nghơ,
nhûơng ngûúđi khưng hiïíu ta, khưng biïịt ta mịn gị thị lađm sao
cô thïí cho lúđi khn xâc ăâng ặúơc. Hóơc tïơ hún nûơa, chng 
cô thïí cưng khai phăn ăưịi vađ thâch thûâc nhûơng quan ăiïím 
vađ giâ trõ ca cha meơ.

Mûâc ăươ nguy hiïím khưng dûđng laơi úê ăô. Con ngûúđi ai cng cô

nhu cíìu ặúơc ngûúđi khâc căm thưng, nhịn nhíơn vađ chia s. Khi
mươt ặâa tr căm thíịy mịnh khưng thïí cô ặúơc nhûơng ăiïìu ăô tûđ
cha meơ, nô cô khuynh hûúâng tịm kiïịm nhûơng ăiïìu ăô úê ngûúđi
khâc, bíịt cûâ ai khiïịn nô căm thíịy mịnh thíơt sûơ ặúơc lùưng nghe vađ
ặúơc cưng nhíơn. Ăô lađ l do giăi thđch taơi sao nhiïìu thanh thiïịu
niïn trúê thađnh miïịng mưìi ngon cho nhûơng k xíịu lưi kêo, lúơi
duơng. Búêi vúâi nhûơng ặâa tr íịy, lađm theo nhûơng lúđi ngon ngoơt
ca boơn ngûúđi “lûúđi nhâc hóơc tïơ haơi” dïỵ dađng hún nhiïìu so vúâi
viïơc lađm theo nhûơng lúđi daơy baêo ăuâng ăùưn cuêa cha meơ.

Nhû vêåy, nïëu mën con cấi múã lông vúái bẩn, tûå nguån lùỉng
nghe vâ lâm theo bẩn, trûúác hïët bẩn phẫi xêy dûång mưëi quan
hïå tưët vúái chng. Chó khi con caỏi coỏ thùớ tin tỷỳóng cha meồ, rựỗng
cha mể thêåt sûå hiïíu chng thị bẩn múái cố thïí phất huy ẫnh
hûúãng tđch cûåc àưëi vúái con cấi trong bêët cûá vêën àïì gị! Con bẩn
lc êëy sệ trúã nïn cúãi múã vâ sùén lông lùỉng nghe nhûäng kiïën vâ
lúâi khun khưn ngoan ca cấc “bêåc trûúãng bưëi”.

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

Giẫ sûã, nïëu con bẩn nối nhûäng cêu sau vúái bẩn. Thûúâng thị bẩn
sệ trẫ lúâi nhû thïë nâo?

“Hổc hânh chó tưën thúâi gian!”
“Con ghết cư giấo ngu xín nây!”

Àêy lâ mưåt sưë phẫn ûáng tiïu biïíu ca ph huynh ...

Ăûâa tr: Hoơc hađnh chó tưịn thúđi gian!

Cha mể: Con àiïn â? Hổc hânh KHƯNG bao giúâ lâ viïåc 
tưën thúâi gian cẫ! Mâ lâ àêìu tû nghe rộ chûa. Con phẫi hổc vị

tûúng lai ca mịnh.

Ăûâa tr :Con ghêt cư giâo ngu xín nađy. Ngađy nađo cư 
cng giao că ăưịng bađi tíơp vïì nhađ.

Cha mể: Sao mây dấm ùn nối lấo lïëu nhû thïë? Ngûúâi ngu 
xín lâ mây biïët chûa? Cư giấo giao nhiïìu bâi vïì nhâ lâ àïí mây 
hổc tưët hún, cố thïë mâ cng khưng hiïíu.

Baơn nghơ con mịnh s căm thíịy thïị nađo sau khi bõ cha hóơc meơ
“dưìn” cho mươt tríơn nhû thïị? Liïơu nô cô vui khưng? Cô căm
thíịy mịnh ặúơc lùưng nghe khưng? Líìn sau nô cô sùĩn lođng thưí lươ
nhûơng suy tû ca mịnh vađ nghe theo quan ăiïím, kiïịn ca cha
meơ khưng? Tưi thị tưi khưng nghơ thïị.

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

109

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

rKhưng dấm phất biïíu yá kiïën hay têm sûå bêët cûá chuyïån gò
nûäa (àïí khỗi bõ mùỉng)

r Mùåc d khưng dấm cậi lẩi (vị chûa à l lệ, vị súå bõ mùỉng
thïm) nhûng nố cng sệ KHƯNG cho vâo àêìu nhûäng “lúâi vâng
ngổc” ca bẩn

r Dêìn dêìn ài àïën chưỵ nghơ cha mể mịnh àưåc àoấn, phi l,
chó mën ấp àùåt kiïën ca mịnh lïn ngûúâi khấc

Thïị baơn cô nghơ lađ líìn sau ặâa tr cođn mịn bađy t suy nghơ vađ
căm xc ca mịnh vúâi cha meơ khöng? Chùưc lađ khöng. Möịi quan
hïơ hiïíu biïịt vađ căm thưng giûơa hai bïn thïị lađ bõ phâ vúơ.

Hãy tơn trọng cách nhìn nhận của trẻ trước khi

tìm cách thay đổi chúng

Mën tấc àưång àïën mửồt ngỷỳõi nhựỗm thay ửới quan iùớm cuóa
hoồ, ùớ hổ sùén lông chêëp nhêån nhûäng àïì nghõ ca ta, trûúác hïët
ta phẫi TƯN TRỔNG vâ thïí hiïån sûå àưìng cẫm vúái nhêån thûác vïì
thïë giúái ca hổ.

Ta cô thïí lađm ặúơc ăiïìu nađy bùìng câch sûê duơng nhỷụng caõch noõi
nhỷ sau:

rTửi ửỡng yỏ rựỗng...
rTửi hiùớu rựỗng...
rTửi àấnh giấ cao...

Dûúái àêy lâ mưåt vđ d vïì cấch phẫn ûáng tđch cûåc hún, thưng qua
viïåc tưn trổng quan àiïím vâ cẫm nghơ ca con cấi:

Ăûâa tr:Hoơc hađnh chó tưịn thúđi gian!

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

Ăûâa tr: Con ghêt cư giâo ngu xín nađy. Ngađy nađo cư cng giao
caờ ửng bai tớp.

Cha meồ: Ba meồ hiùớu rựỗng con khưng thđch viïåc cho quấ nhiïìu
bâi vïì nhâ. Chùỉc con cẫm thêëy bìn bûåc lùỉm.

Sau khi thïí hiïơn sûơ thưng căm vúâi căm giâc vađ quan ăiïím ca tr
(ăïí chng thíịy rùìng baơn hiïíu chng), baơn cô thïí thay ăưíi thâi
ăươ ca chng bùìng câch ặa ra mươt quan ăiïím khâc. Sau ăíy lađ
vđ duơ vïì câch lađm:

Ăûâa tr: Hoơc hađnh chó tưịn thúđi gian!

Cha meơ:ÛĐ! Ba meơ ăưìng rùìng viïơc hoơc cô v nhû tưịn thúđi gian
thíơt NÏỊU con khưng biïịt mịnh hoơc vị câi gị. Nïịu con khưng
ngaơi trúê thađnh k ùn bâm vađ bõ baơn beđ qua mùơt thị ăng lađ viïơc
hoơc thíơt vư đch. Bïn caơnh ăô, nïịu con muöịn sau nađy thađnh cöng
trong cuöơc söịng, trúê nïn giađu cô vađ ặúơc nhiïìu ngûúđi tưn troơng,
thị viïơc hoơc tíơp chn cíìn s gip con ăi mươt ăoaơn ặúđng ngùưn
nhíịt ăïịn thađnh cưng, tưịn đt thúđi gian vađ cưng sûâc nhíịt.

Ăûâa tr:Con ghêt cư giâo ngu xín nađy. Ngađy nađo cư cng giao
că ăưịng bađi tíơp.

Cha meơ:Ba meơ hiïíu rùìng con khưng thđch viïơc cư cho quâ nhiïìu
bađi vïì nhađ. Chùưc con căm thíịy bìn bûơc lùưm. Cuđng lc ăô, chùưc
con cng biïịt r kyđ thi ăang ăïịn gíìn, nhúđ lađm nhiïìu loaơi bađi tíơp
mađ con cô thïí tră lúđi ặúơc tíịt că câc cíu hi, hún hùỉn nhûơng baơn
khưng bõ thíìy cư cho nhiïìu bađi tíơp. Con cô nghơ thíơt ra cư giâo
mađ con goơi lađ “ngu xín” íịy ăang gip con khưng?

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>

111

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

NGHƠA. Baơn s hoơc ặúơc caâch sûê duơng biïơn phaâp hiïơu nghiïơm
nađy trong câc chûúng sau.

Bûúác àêìu, mưåt sưë cha mể cẫm thêëy quan niïåm nây rêët khố
“nët”. “Sao tưi lẩi phẫi tưn trổng nhêån thûác non núát vïì thïë giúái 
ca con trễ? Tưi àễ ra chng kia mâ? Trûáng mâ àôi khưn hún võt 
â?! Chng phẫi nhịn nhêån sûå viïåc theo cấch ca tưi múái àng 
àẩo lâm con chûá”.

Chùèng cố gị phẫi nghi ngúâ, vúái tû cấch lâm cha mể, bẩn cố thïí
ếp båc con mịnh ngưìi xëng, ci àêìu nghe bẩn nối, têët nhiïn
chó khi chng chûa à lúán. Nhûng mưåt sûå thêåt khưng thïí chưëi
cậi lâ: nïëu ngay tûâ àêìu bẩn àậ tỗ thấi àưå khưng tưn trổng cấch
hiïíu, cấch nghơ ca chng vïì thïë giúái thị tiïëng nối ca bẩn sệ
khưng côn cng “ngưn ngûä” vúái chng nûäa, vâ sệ khưng cố cấi
sûác mẩnh nhû nố vưën cố ca tịnh thûúng u vâ cẫm hốa, à àïí
khuën khđch vâ àưång viïn con trễ trong mổi viïåc.

Àiïìu nây cng tûúng tûå nhû viïåc tẩc tûúång gưỵ vêåy. Con bẩn lâ
mưåt miïëng gưỵ ngun sú nhûng cố tiïìm nùng trúã thânh mưåt
kiïåt tấc dûúái bân tay tóa tốt ca bẩn. Bẩn lâ mưåt thúå th cưng
lânh nghïì cố àêìy à dng c vâ phûúng tiïån àïí biïën mưåt thûá
bịnh thûúâng thânh phi thûúâng. Bẩn cố thïí chổn cấch àệo ngang
thúá gưỵ (chó khiïën cho mổi viïåc khố khùn hún vâ gia tùng khẫ
nùng lâm miïëng gưỵ bõ gậy), hóåc chổn cấch bâo dổc theo thúá gưỵ
àïí sau mưỵi nhất bâo, miïëng gưỵ trúã nïn trún tru hún, ra hịnh ra
dấng hún.

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

câi bađo nûúng theo câc hûúâng khâc nhau ca thúâ gưỵ ăïí ăaơt ặúơc
kïịt quă m mn. Giao tiïịp vađ tûúng tâc vúâi con câi cng thïị. Baơn
cô thïí choơn câch âp ăùơt kiïịn vađ nhíơn thûâc ca mịnh cho ặâa
con múâi lúân, hóơc tịm câch nađo ăô ăïí că baơn vađ con baơn cuđng
hađi lođng vúâi kïịt quaê ăaơt ặúơc.

QUAN NIỆM THỨ BA: ĐỂ MỌI VIỆC THAY

ĐỔI, CHA MẸ PHẢI THAY ĐỔI TRƯỚC

Trong khi tưí chûâc câc bíi chn ăïì giúâi thiïơu vïì chûúng trịnh
“Thiïịu Nhi Siïu Ăùỉng” vađ “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”, chng
tưi thûúđng gùơp nhûơng phuơ huynh t ra bíịt lûơc trong viïơc quăn
l con câi. Hoơ tơt voơng vị khưng cô khă nùng taơo ăương lûơc cho
con vûún lïn trong hoơc tíơp vađ víng lúđi cha meơ. Căm thíịy mịnh
khưng thïí lađm gị hún ặúơc nûơa, thïị lađ hoơ quýịt ắnh gûêi gùưm
con em mònh vađo nhûơng khôa ăađo taơo ca chng tưi vúâi hy voơng
s cô mươt phêp mađu thay ăưíi con em hoơ.

“Thíìy Adam ađ, hy lađm sao thay ăưíi con trai tưi ăi! Thíìy hy lađm 
câch nađo ăô bơc nô tiïịn bươ trong moơi chơn!” Ăô lađ nhûơng
ýu cíìu khíín thiïịt mađ tưi thûúđng nhíơn ặúơc.

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

113

Trêìn Àùng Khoa - Uöng Xuên Vy

Chûúng 3: Bêåc phuå huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

àêíy chng àïën chưỵ bêët mận hóåc rt vâo vỗ ưëc ca têm trẩng tûå
ti, thiïëu vùỉng hùèn àưång lûåc phêën àêëu.

Chng tưi cng phât hiïơn ra mươt ăiïìu khâc, nhûơng ngûúđi thíịt
baơi trong vai trođ lađm cha meơ cô quan niïơm “hoơ lađ naơn nhín”. Hoơ
tin rùìng moơi viïơc vûúơt quâ tíìm kiïím soât ca mịnh vađ rùìng hoơ
khưng thïí nađo thay ăưíi l nh. Khi ặúơc hi taơi sao mưịi quan hïơ
giûơa hoơ vađ con câi laơi xoay ra chiïìu hûúâng xíịu, hóơc taơi sao con
hoơ hoơc khưng gii, hoơ ln ăưí thûđa con câi hay nhûơng sûơ viïơc
khâch quan: “Con tưi lûúđi biïịng lùưm”, “Nô ûúng bûúâng ngang 
ngaơnh thị khưng ai bùìng”, “Con bê khưng hê miïơng nôi vúâi tưi 
chơn gị că”, “Nô tiïịp thu kêm”, “Nô ăađn ăm vúâi ăâm baơn 
xíịu”, “Nô cô chõu nghe lúđi hay l phăi ăíu” hay“Bađ ngoaơi chiïìu 
nô quâ”, “Viïơc nhađ bíơn bõu quâ, tưi chùỉng cô thúđi gian ăíu mađ 
ăïí mùưt ăïịn nô” v.v...

Mùơc duđ viïơc ăưí thûđa con câi vađ hoađn cănh quă thíơt cô thïí gip ta
trt giíơn, xă stress nhûng ăiïìu ăô khưng thïí thay ăưíi ặúơc hoađn
cănh hay căi thiïơn mưịi quan hïơ. Khi ta ăưí lưỵi cho ngûúđi khâc vïì
nhûơng gị ăang diïỵn ra, tûâc lađ ta ă tûơ tûúâc ăi ca mịnh khă nùng
thay ăưíi nhûơng sûơ viïơc íịy. Nhûơng ngûúđi thíịt baơi trong vai trođ
lađm cha meơ ln l lơn rùìng, “Ăïí cho moơi viïơc tưịt hún, con tưi 
phăi lađ ngûúđi thay ăưíi trûúâc chûâ, viïơc ca nô kia mađ! Nïịu tưi 
khưng thïí căi taơo nô, tưi s nhúđ ngûúđi khâc lađm viïơc nađy!”

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

nhûng hổ múái lâ nhên tưë quan trổng bêåc nhờởt. Hoồ coỏ niùỡm tin
vỷọng vaõng rựỗng, ùớ thay àưíi mổi chuån, trûúác hïët mịnh phẫi 
thay àưíi thấi àưå vâ phûúng phấp lâm cha mể ca chđnh mịnh”.

Nhû víơy, nhûơng ngûúđi nađy xâc ắnh r rùìng hoơ phăi chõu trâch
nhiïơm cho moơi kïịt quă tưịt xíịu. Buđ laơi, khi nùưm líịy qìn ch
ăương, hoơ cô khă nùng xoay chín tịnh thïị.

Hậy lêëy vđ d vïì mưåt cêåu bế khưng mën vïì nhâ sau giúâ tan
trûúâng. Thay vâo àố, cêåu thûúâng la câ vúái bẩn bê cẫ ngây, cố
hưm àïën têån tưëi mõt. Khi cha mể nhùỉc nhúã cêåu hổc bâi, cêåu tỗ ra
khố chõu. Khi hổ bẫo cêåu dổn phông, cêåu miïỵn cûúäng lâm qua
loa cho xong chuån. Nhûng mưỵi khi bẩn bê nhúâ cêåu gip viïåc
gị, thị cêåu têån tịnh hïët sûác. Chng ta hậy xem cấch mâ hai kiïíu
cha mể khấc nhau giẫi quët cng mưåt tịnh hëng nây nhû thïë
nâo nhế.

1) Cha mẹ có quan niệm mình là “nạn nhân”

Nhûơng ngûúđi lađm cha meơ cô quan niïơm mịnh lađ naơn nhín s
“chơa mi duđi” vađo moơi lưỵi líìm ca cíơu bê, ăưí lưỵi cho cíơu, trâch
cûâ baơn beđ cíơu vađ cô nhu cíìu than phiïìn vúâi bíịt kyđ ai chõu lùưng
nghe hoơ. “Con tưi bõ gị khưng biïịt nûơa”. “Thùìng bê cô thâi ăươ 
khưng chíịp nhíơn ặúơc”. “Nô íịy ađ, lûúđi biïịng kinh khng”. “Nô 
chó nghe theo míịy ặâa baơn ngu ngưịc ca nô thưi”.

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

115

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

síu vađo viïơc ặâa con trai hû hng, khô băo vađ ln miïơng than
phiïìn vïì tíịt că nhûơng gị khưng nùìm trong tíìm kiïím soât ca
mịnh (nhû baơn beđ nô, tđnh biïịng nhâc ca nô), nïịu hoơ víỵn khû
khû câch nghơ rùìng mịnh lađ naơn nhín (ca baơn beđ nô, ca thôi
lûúđi biïịng đch k) thị hoơ chó mang nùơng trong lođng căm giâc BÍỊT

LÛƠC, khưng thïí lađm gị ăïí thay ăưíi con mịnh. Tïơ hún nûơa, nïịu
cha meơ liïn tuơc la mùưng hay cíịm cíơu giao du vúâi baơn beđ, hoơ cô
thïí lađm moơi viïơc trúê nïn xíịu hún nhiïìu.

2) Bậc cha mẹ đứng ra “lãnh trách nhiệm”

Nhûơng bíơc cha meơ nađy cng khưng trânh khi căm giâc giíơn
dûơ, thíịt voơng nhûng ăưìng thúđi, hoơ nhíơn ra rùìng viïơc búâi môc
lưỵi líìm vađ ăưí lưỵi cho con trai hoađn toađn khưng gip hoơ ăaơt ặúơc
muơc ăđch ca mịnh (vđ duơ, khiïịn nô ăi vïì ăuâng giúđ vađ dađnh thúđi
gian cho gia ằnh).

Hổ tûå àùåt ra cho mịnh nhûäng cêu hỗi sau àêy: “Lâm thïë nâo àïí 
mịnh cố thïí chõu trấch nhiïåm vïì thấi àưå vâ hânh vi ca con? 
Thûã nghơ xem mịnh àậ lâm gị khiïën nố khưng mën vïì nhâ vâ 
cûáng àêìu khưng chõu nghe lúâi? Cêìn thay àưíi phûúng phấp ca 
mịnh nhû thïë nâo àïí con trai thđch úã nhâ nhiïìu hún vâ ngoan 
ngoận hún?”

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>

khưng hổc bâi? Tẩi sao con vïì nhâ trïỵ quấ vêåy? Tẩi sao con àïí 
àưì àẩc vung vậi khùỉp nhâ nhû thïë?”.

Chùỉng cô gị ăâng ngaơc nhiïn khi thùìng bê khưng thđch úê nhađ, ai
laơi mịn nghe mi nhûơng cíu nôi nhû thïị. Nô thđch úê bïn baơn
beđ hún, nhûông ặâa nađy sùĩn lođng chíịp nhíơn con ngûúđi nô. Vúâi
chng, nô căm thíịy mịnh quan troơng hún vađ ặúơc tưn troơng
hún. Tûđ phât hiïơn íịy, bíơc cha meơ nađy ăi ăïịn kïịt lơn: “Mưịi quan 
hïơ lng lo vađ khưng tưịt giûơa mịnh vúâi con cng lađ l do taơi sao 
nô khưng thđch nghe lúđi cha meơ vađ b ngoađi tai tíịt că”.

Sau khi nhíơn trâch nhiïơm, nhûơng ngûúđi lađm cha meơ nađy qịt
ắnh thay ăưíi thâi ăươ ăưịi xûê vúâi con trai vađ giao tiïịp vúâi cíơu
bùìng mươt câch khâc. Hoơ chín thađnh lùưng nghe con trai vađ tưn
troơng câch nghơ ca cíơu. Hoơ bùưt ăíìu nghơ ăïịn nhûơng cûê chó vađ
viïơc lađm tưịt ca cíơu tûđ xûa ăïịn nay mađ hoơ chûa nhíơn ra vađ ăânh
giâ cao, sau ăô cô biïơn phâp khđch lïơ vađ ăương viïn con nhiïìu
hún. Chùưc chùưn sau mươt thúđi gian, cíơu bùưt ăíìu căm nhíơn ặúơc
tịnh thûúng ýu vađ sûơ tưn troơng ăïịn tûđ nhûơng ngûúđi trûúâc ăíy
chó phï phân vađ haơch sâch mịnh.

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

117

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thỷỳõng
Baồn thờởy ờởy, bựỗng viùồc chuó ửồng i bỷỳỏc ờỡu tiïn àïí thay 
àưíi thấi àưå vâ phûúng phấp giao tiïëp ca mịnh, chng ta 
cố thïí cố nhûäng ẫnh hûúãng tđch cûåc àưëi vúái hânh vi ca 
con cấi.

Dûúái àêy lâ nhûäng vđ d trong viïåc chuín àưíi nhûäng lúâi trấch
mốc vâ àưí lưỵi cho con thânh nhûäng hânh àưång tđch cûåc vâ cố
trấch nhiïåm.

Quan niïåm “nẩn nhên” Quan niïåm “lậnh trấch nhiïåm”

Thay vị bẫo con bẩn lâ 
àưì lûúâi biïëng

Thay vị nghơ con mịnh

lâ àêìn àưån, kếm cỗi

Thay cho àấnh giấ: con 
mịnh thêåt ngang ngẩnh
Thay vị àưí tưåi cho con 
bẩn dïỵ bõ ẫnh hûúãng tûâ 
àấm bẩn xêëu

Hậy nghơ cấch khđch lïå con 
caỏi bựỗng caỏch tũm hiùớu sỳó 
thủch vaõ ỷỳỏc mú ca chng
Hậy dẩy con bẩn phûúng 
phấp “Têån dng tưëi àa nậo 
bưå trong hổc têåp” àïí gip cho 
viïåc hổc trúã nïn th võ vâ 
hiïåu quẫ hún

Hậy tẩo dûång mưëi quan hïå gùỉn 
bố vúái con cấi sao cho chuáng 
cúãi múã hún vúái cha meå

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>

Mưỵi khi chng tưi chia s quan niïơm nađy trong câc cơc hươi thăo
dađnh cho cha meơ, thïị nađo cng cô mươt sưị ngûúđi phăn ûâng bùìng
cíu hi, “Nôi víơy thị chng tưi phăi nhíơn lnh moơi trâch nhiïơm 
vïì mịnh sao? Con câi cng phăi cô trâch nhiïơm ca chng 
chûâ?”. Dơ nhiïn rưìi, trâch nhiïơm thơc vïì că hai phđa! Thíơt ra,
trong nhûơng khôa ăađo taơo dađnh cho hoơc sinh, chng tưi cng tíơp
trung hịn lơn câc em ặâng lïn nhíơn trâch nhiïơm cho nhûơng
viïơc chng lađm. Chng tưi nôi vúâi câc em rùìng, nïịu mịn kïịt
quă hoơc tíơp thay ăưíi, chng cíìn thay ăưíi trûúâc. Ăïí lađm múâi vađ

tưịt ăeơp hún mưịi quan hïơ vúâi cha meơ, chng cng phăi thay ăưíi
thâi ăươ vađ hađnh vi ca mịnh ăưịi vúâi cha meơ.

Baơn thín mïịn, cíìn phăi tin rùìng, mươt khi că hai bïn ăïìu cô cuđng
câch nghơ vïì viïơc ặâng ra nhíơn trâch nhiïơm, baơn vađ con baơn s
nhanh chông ăaơt ặúơc kïịt quă hađi lođng cho că ăưi bïn. Cịi
cuđng, chó nhûơng ngûúđi dâm chõu trâch nhiïơm vïì mịnh múâi cô
khă nùng thay ăưíi thïị giúâi.

QUAN NIỆM THỨ TƯ: CHA MẸ

LÀM GƯƠNG CHO CON CÁI

Mưåt trong nhûäng àiïìu mâ chng tưi biïët rộ nhêët lâ trễ em thûúâng
rêåp khn theo cấch hânh xûã ca cha mể hay ngûúâi lúán trong
nhâ. Àiïìu àố cố nghơa lâ thấi àưå vâ cấch hânh xûã ca cấc em
thûúâng mư phỗng lẩi nhûäng àiïìu mâ cấc em mùỉt thêëy tai nghe
tûâ lúâi nối vâ hânh àưång ca cha mể. Thêåt vêåy, cấc em nhỗ hổc
mưåt cấch vư thûác hay cố thûác tûâ nhûäng viïåc cha mể chng lâm
nhiïìu hún lâ nhûäng gị cha mể chng nối.

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

119

Trêìn Àùng Khoa - Uöng Xuên Vy

Chûúng 3: Bêåc phuå huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

con trai bâ tiïu hïët tiïìn vâo game vâ cêåu côn àôi mể mua nhûäng
mốn àưì hiïån àẩi nhêët cho mịnh (nhû àiïån thoẩi iphone Apple).

“Lâm nhû nố nghơ àưìng tiïìn dïỵ kiïëm lùỉm hay sao êëy!” – chõ nối.

Khi tưi u cêìu chõ suy nghơ vïì thối quen tiùu tiùỡn cuóa mũnh thũ
chừ nhờồn ra rựỗng, chừ ln mua àưì chúi múái cho con khi nố côn
nhỗ vâ chđnh bẫn thên mịnh thị rêët thđch ài shopping, liïn tc
sùỉm sûãa qìn ấo vâ àưì dng múái. Chđnh thối quen ca chõ àậ dẩy
cho con thấi àưå khưng biïët qu trổng giấ trõ àưìng tiïìn.

Cng trong víịn ăïì nađy, tưi xin kïí baơn nghe trûúđng húơp tưi tû
víịn cho mươt ngûúđi cha cô víịn ăïì vúâi ặâa con. Ngûúđi cha than
phiïìn rùìng con trai mịnh tđnh tịnh thư lưỵ vađ khưng biïịt lïỵ phêp
vúâi ngûúđi lúân. “Nô khưng bao giúđ biïịt nôi tûđ “lađm ún” hay “câm 
ún”. Nôi míịy tûđ ăô quâ khô vúâi nô hay sao?”. Nhûng khi bíi tû
víịn kïịt thc, ngûúđi cha ặâng lïn vïì thùỉng mađ khưng nôi vúâi tưi
líịy mươt tiïịng căm ún.

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

noi theo. Nïëu mën con cấi trúã thânh ngûúâi lõch sûå, biïët àiïìu,
lẩc quan, cố quët têm cao vâ chđ tiïën th, hổ phẫi biïíu hiïån
nhûäng phêím chêët nây rộ nết nhêët.

Hy mang ăïịn cho con cú hươi sûêa mịnh bùìng câch lađm gûúng
cho chng. Vđ duơ, nïịu baơn mịn daơy con lađm ch căm xc, bao
giúđ baơn cng phăi biïịt kiïìm chïị nhûơng cún nông giíơn, nhíịt lađ
khi baơn úê trong mươt tịnh hịng dïỵ dađng míịt tûơ ch. Mươt khi
con baơn chûâng kiïịn baơn lađm ch ặúơc băn thín vađ hoađn cănh
mươt câch hiïơu quă thị ăïịn khi rúi vađo mươt tịnh hịng tûúng tûơ,
chng cô thïí dûơa theo khn míỵu ăô mađ xûê sûơ.

QUAN NIỆM THỨ NĂM: KHƠNG CĨ THẤT

BẠI, CHỈ CĨ THƠNG TIN PHẢN HỒI

Nhiïìu ngûúâi mang têm l súå thêët bẩi mâ khưng dấm bùỉt àêìu mưåt

cấi múái. Hổ hỗi tưi: “Nïëu nhûäng phûúng phấp nây khưng hiïåu quẫ 
thị sao?”, “Nïëu chng chó lâm mêët thúâi gian ca tưi thị thïë nâo?”, 
“Chùỉc chùèng ùn thua gị, tưi àậ thûã hïët mổi cấch”. Nhiïìu ngûúâi mêët
hïët tinh thêìn vị nhûäng vïët thûúng lông do thêët bẩi trong quấ khûá
gêy ra vâ hổ khưng dấm liïìu mịnh thûã mưåt phûúng phấp nâo múái.
Vị súå thêët bẩi vâ phẫi thêët vổng mưåt lêìn nûäa, hổ sët àúâi rt rê nghi
hóåc, nhiïìu ngûúâi trong sưë àố thâ khoanh tay chûá khưng dấm lâm
gị. “Ghết ca nâo trúâi trao ca êëy”, nhûäng ngûúâi súå thêët baåi thûúâng
hay gùåp chuyïån bêët nhû yá.

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

121

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

phûúng phấp ca hổ khưng hiïåu quẫ. Sau àố hổ sệ thay àưíi biïån
phấp cho àïën khi thânh cưng múái thưi.

Víơy, nïịu baơn cùìn nhùìn la mùưng con câi trong sịt 15 nùm qua
mađ khưng cô tâc duơng, hy NGÛĐNG LA RÍÌY! Lùơp ăi lùơp laơi mươt
viïơc lađm nađo ăô vađ nhíơn ặúơc kïịt quă nhû c chùỉng phăi lađ ăiïn
rưì hay sao? Nhûng baơn cng chúâ vươi ăíìu hađng vađ nghơ rùìng
mịnh lađ mươt ngûúđi cha ngûúđi meơ thíịt baơi hóơc baơn cô mươt ặâa
con “ăưì b”. Ăưí lưỵi cho băn thín hay cho con câi ăïìu lađ viïơc
tơt ăưịi khưng nïn lađm.

Thay vađo ăô, hy tiïịp nhíơn nô nhû mươt thưng tin phăn hưìi rùìng
phûúng phâp mùưng m cùìn nhùìn khưng cô tâc duơng trong viïơc
lađm thay ăưíi tđnh chíịt mưịi quan hïơ cha meơ vađ con caâi trong

trûúđng húơp nađy. ÚÊ nhûơng chûúng sau, baơn s lađm quen vúâi
nhiïìu cưng cuơ vađ phûúng phâp múâi ă ặúơc chûâng minh lađ
hiïơu quă ăïí giăi qịt rùưc rưịi nađy. Tưi dâm chùưc rùìng baơn s tịm
thíịy mươt phûúng phâp hiïơu quă cho riïng mịnh, vúâi ăiïìu kiïơn
baơn vui lođng thay ăưíi liïn tuơc câc phûúng phâp mưỵi khi nô t ra
khưng cô tâc duơng.

QUAN NIỆM THỨ SÁU: CÀNG LINH HOẠT

BAO NHIÊU CÀNG DỄ

THÀNH CÔNG BẤY NHIÊU

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

Mươt sưị ngûúđi thiïịu linh hoaơt ăïịn nưỵi hoơ cûâ “bưín c soaơn laơi” mươt
câch thûâc daơy con duy nhíịt. Vđ duơ, mươt sưị ưng bưị bađ meơ bao giúđ
cng t ra xúì xođa dïỵ di vađ chiïìu chơng con hïịt mûâc vị súơ rùìng,
nïịu cûâng rùưn nghiïm khùưc vúâi chng mươt cht thị hođa khđ trong
gia ằnh s bõ ănh hûúêng. Nhûơng ngûúđi nađy, dơ nhiïn, thûúđng bõ
con câi líịn ât vađ khưng cô tiïịng nôi qịt ắnh trong nhađ. Cô mươt
cíu thađnh ngûơ vïì viïơc nađy, rùìng chiïìu con khưng ăng câch chó
khiïịn boơn tr “ặúơc ăùìng chín lín ăùìng ăíìu” vađ “ặúơc nûúâc leo
lïn ăíìu lïn cưí cha meơ” hay quay laơi ăiïìu khiïín cha meơ.

Laơi cô nhûơng ngûúđi trâi ngûúơc hùỉn vúâi nhûơng bíơc cha meơ nôi
trïn, hoơ lc nađo cng cûâng rùưn vađ xêt nêt con câi. Hoơ tin rùìng
nïịu hoơ mïìm lođng, “bíìy tiïíu qu” s ặúơc ăađ líịn lûúât, s khưng
tưn troơng “trûúêng bưịi” vađ hoơ khô mađ “cíìm cûúng” ặúơc chng.
Kïịt quă thị sao? Nhiïìu ặâa tr ăím ra súơ bưị meơ khưng dâm ho
he ăiïìu gị vađ thûúđng giíịu giïịm hoơ moơi viïơc lúân nh. Ăïịn tíi võ
thađnh niïn, hóơc chng quay ngóưt 180 ăươ trúê nïn bíịt trõ thíơm
chđ cô khuynh hûúâng nưíi loaơn, hóơc chng trúê thađnh nhûơng k

ýịm thïị run súơ trûúâc moơi ngûúđi vađ moơi viïơc, khöng dâm cô
kiïịn riïng vađ khưng tin vađo băn thín mịnh.

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>

123

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

Bđ qịt lađ úê chưỵ, baơn hy lađm sao cho viïơc baơn sùưp lađm khưng “lưì
lươ giûơa ban ngađy” ăïí ặâa tr khưng thïí lûúđng trûúâc ặúơc. Ngay luâc
baơn toê ra cûâng nhùưc vađ dïỵ ăoân, ặâa nh s lađ ngûúđi nùưm qìn ăiïìu
khiïín chûâ khưng phăi baơn. Tưi phât hiïơn ra l do chđnh giăi thđch
taơi sao nhiïìu ặâa tr (ăùơc biïơt lađ tr nh) ríịt gii “quay bưị meơ nhû
quay dïị”. Ăô lađ vị úê chng, ăươ linh hoaơt vađ tđnh ûâng biïịn cao gíịp
nhiïìu líìn so vúâi phuơ huynh. Chng cô thïí liïn tuơc thay ăưíi chiïu
thûâc cho ăïịn khi cô ặúơc ăiïìu chng mịn.

Lađ cha meơ, baơn cng cíìn phăi nghơ ra nhiïìu chiïịn thơt ăïí quăn
l con câi. Tưi nhúâ trûúđng húơp mươt ngûúđi meơ trúê thađnh “con
dïị” cuêa ặâa con lùưm mûu nhiïìu meơo ca mịnh nhû thïị nađo.
Ngûúđi meơ díỵn ặâa con gâi nh ăi ngang mươt cûêa hađng bân ăưì
chúi. Baơn biïịt tr con mađ ăi ngang cûêa hađng ăưì chúi thị chơn
gị s xăy ra rưìi ăô. Chng hâo hûâc nhịn hïịt môn ăưì chúi nađy ăïịn
môn khâc vađ ăưi mùưt thiïn thíìn ca chng vuơt sâng lïn long lanh
khi thíịy môn ăưì mađ chng ûa thđch nhíịt.

Bế gấi cêìm lïn mưåt mốn àưì chúi, quay sang nhịn mể vúái àưi mùỉt
trôn xoe trong trễo vâ nối, “Mể úi, mua cho con mốn àưì chúi
nây nha mể?”

Ngûúđi meơ: Khưng ặúơc. Con ă cô quâ nhiïìu ăưì chúi rưìi. Con
thíơm chđ chûa ăuơng ăïịn mươt sưị môn úê nhađ. Con cûâ vođi meơ mua
hïịt caâi nađy ăïịn caâi khâc. Meơ ca con cô in ra tiïìn ăíu.

Cư bế:Mể, mốn àưì nây khấc hùèn mâ. Mêëy mốn úã nhâ lâ àïí chúi
cho vui thưi, côn cấi nây sệ gip con hổc àêëy. Mể cng mën
con hổc hỗi thïm mâ, àng khưng mể? (vâ nố móm mưåt n cûúâi 
xinh tuåt).

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

àưëng àưì chúi vïì nhâ. Nïëu ba biïët chuån nây, ba sệ la mể mêët.

Cư bê: Nïịu meơ khưng nôi thị lađm sao ba biïịt ặúơc.

Ngûúđi meơ: Khưng ặúơc. Thưi khưng bađn vïì chơn nađy nûơa. Ta
ăi vïì thưi. (Ngûúđi meơ quay lûng ăi tiïịp).

Cư bế: (ưm mốn àưì chúi vâ ài theo). Mua cho con ài meå, mua ài
meå, mua ài meå, mua ài meå, mua ài meå, mua ài meå, mua ài meå,
mua ài meå, mua ài meå...

Ngûúđi meơ bùưt ăíìu khô chõu vađ cưị lúđ ặâa con gâi ăang vođi vơnh.
Chõ tiïịp tuơc bûúâc thïm vađi bûúâc.

Cư bế: (Ngưìi phõch xëng sân ùn vẩ) Mể, con mën mốn àưì
chúi àố NGAYYYYY! Con ghết mể vị mể khưng thûúng con.
Nïëu mể thûúng con, mể àậ mua cho con mốn àưì chúi àố. CON
GHẾT MỂ LÙỈMMMMMMM!!!!!!!!!!!” (Nố ra sûác gâo thết).

Ngûúđi meơ:(bưịi rưịi ăi laơi gíìn con vị cô quâ nhiïìu ngûúđi hiïịu kyđ

ăang quay sang nhịn hai meơ con hoơ) Thưi ặúơc rưìi! Ăûúơc rưìi!
Con thùưng rưìi! Nđn ăi nađo! Meơ s mua cho con môn ăưì chúi ăô.
(Chõ giíơt líịy môn ăưì chúi tûđ tay con vađ ăïịn qìy tđnh tiïìn).

Cư bế:(lêåp tûác nđn khốc) Thêåt thïë hẫ mể? Mể mua thêåt chûá?

Ngûúđi meơ: (ặa ăưì chúi ă tđnh tiïìn cho con vađ nôi) Giúđ con
hađi lođng rưìi chûâ?

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>

125

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

Baơn ă nhíơn ra ai lađ ngûúđi thùưng cơc trong cơc “ăíịu trđ” nađy.
Cô thïí nôi ăíịy lađ biïíu hiïơn ca cơc ăíịu tranh “giađnh qìn
lûơc” vađ r rađng cư bê lùưm trođ ăïịn mûâc ngûúđi meơ khưng thïí xûê
l nưíi. Nïịu ta lađm mươt cơc phín tđch vađ ăùơt nhûơng biïơn phâp
ca bê gâi nađy vađo ngûơ cănh ngûúđi lúân, ta s thíịy ăíy lađ nhûơng
“chiïu bân hađng” mađ ặâa nh ă âp duơng ríịt tưịt.

1) Sûã dng cấch tiïëp cêån lõch sûå ca mưåt nhên viïn chùm sốc 
khấch hâng (hỗi xin mể mua àưì chúi mưåt cấch lïỵ phếp).
2) Trỳó thaõnh ngỷỳõi baỏn haõng chuyùn nghiùồp bựỗng caỏch quaóng

cấo lúåi đch ca mốn àưì chúi nây so vúái nhûäng mốn mâ nố 
àậ cố úã nhâ.

3) Bùưt ăíìu thûúng lûúơng bùìng câch nôi, “Nïịu meơ khưng nôi

thò sao ba biïịt ặúơc”.

4) Sûã duång chiïu thûác “gan l” ca ngûúâi tiïëp thõ/bấn hâng 
kiïn trị bựỗng caỏch leọo eọo i theo meồ nựn nú mua ài meå, 
mua cho con ài meå”.

5) Têån duång chiïu thûác cëi cng (cûåc chùèng àậ) lâ àe dổa 
khaỏch haõng, tỷỏc laõ ngỷỳõi meồ, bựỗng caỏch laõm cho mể nố 
phẫi xêëu hưí núi cưng cưång.

6) Sau khi ă ăaơt ặúơc muơc ăđch lađ cô môn ăưì chúi trong tay, 
cư bê cođn biïịt câch âp duơng chđnh sâch híơu mi bùìng câch 
nõnh meơ (“con ýu meơ nhíịt trïn ăúđi”) ăïí sau nađy cô thïí 
“bân hađng” tiïịp.

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

ngûúâi mể bùỉt àêìu gâo thết vâ nưíi cún tam bânh trûúác khi nố kõp
lâm gị.“Tẩi sao con cûá àôi mua àưì chúi? Tẩi sao thïë? Tẩi sao thïë?

– ngûúđi meơ gađo nhû mươt ngûúđi ăiïn. Ăûâa con gâi hoăng hưịt vađ
súơ hi ăïịn nưỵi nô vươi ăùơt tră môn ăưì chúi lïn kïơ vađ nôi, “Thưi... 
khưng cíìn nûơa ăíu meơ”.

Àêy lâ mưåt vđ d tiïu biïíu vïì sûác mẩnh ca tđnh linh hoẩt trong
cấc biïån phấp vâ khố àoấn trûúác trong hânh àưång. Bẩn cố thïí lêëy
lẩi quìn lâm chuó bựỗng caỏch hoồc ùớ trỳó nùn linh hoaồt hỳn, ûáng
biïën hún. Vêën àïì nâo cng cố giẫi phấp, àiïìu mâ chng ta cêìn
lâm lâ tịm ra phûúng ấn “ÀNG ÀÙỈN” àïí hốa giẫi mâ thưi.

QUAN NIỆM THỨ BẢY: KHƠNG CĨ ĐIỀU

GÌ KHƠNG ỔN VỚI TRẺ, CHỈ CĨ CÁI GÌ ĐĨ

KHƠNG ỔN TRONG HÀNH VI CỦA CHÚNG

MÀ THƠI

Nhûơng ngûúđi thíịt baơi trong vai trođ cha meơ cô khuynh hûúâng gân
ghêp băn chíịt ca tr vúâi hađnh vi cuêa chuâng. Búêi thïị nïịu ặâa
con khưng chùm hoơc, cha meơ gân cho cíơu lađ “ăưì lûúđi biïịng”.
Nïịu nô ăânh vúơ ăưì vađi líìn thị s bõ meơ nôi lađ “k híơu ăíơu”. Sau
ăô, hoơ tiïịp tuơc cng cưị vađ nhíịn maơnh nhûơng tđnh câch nađy bùìng
nhûơng cíu ăânh giâ thûúđng xn, “Sao con lûúđi thïị khưng biïịt”, 
“Ăng lađ híơu ăíơu hïịt chưỵ nôi”. Nïịu chùỉng may nô cô hađnh vi
xíịu, hoơ thíơm chđ cođn duđng câch nôi nghiïm troơng hún, “Con bõ 
ma âm ađ? Ăưì hû hng, ăưì râc rûúêi!”.

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>

127

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 3: Bêåc ph huynh thânh cưng cố quan niïåm gị khấc vúái lệ thûúâng

biïịng, híơu ăíơu, cô víịn ăïì vađ lađ ăưì b. Chng ta cađng lađm viïơc
nađy thûúđng xuýn bao nhiïu, ặâa treê cađng hađnh xûê theo ăuâng
nhûơng “nhn dân” mađ cha meơ gân cho chng bíịy nhiïu.

Nhûơng bíơc phuơ huynh nađy ln khû khû quan niïơm rùìng con
ca hoơ cô víịn ăïì vađ cíìn phăi ặúơc căi taơo. Vúâi thâi ăươ vađ câch
ăưịi xûê vúâi con câi nhû thïí chng vưịn lûúđi biïịng, hû hoêng hay
híơu ăíơu, treê súâm míịt ăi lođng tûơ troơng vađ sûơ tûơ tin vađo băn thín,
cô khuynh hûúâng coi mịnh kêm ci, chùỉng bùìng ai.

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>

Sau mươt vađi tiïịng ăưìng hưì lađm quen vađ trao ăưíi vúâi cíơu bê ăïí

tịm hiïíu tím tû tịnh căm ca cíơu, tưi phât hiïơn rùìng ăô lađ mươt
cíơu nhôc ríịt thưng minh vađ hiïịu ăương. Nô chó mịn ặúơc ngûúđi
khâc ch ăïịn mịnh vađ ặúơc căm thíịy mịnh quan troơng (mươt
ắnh tưịt ăeơp). Ăiïìu khưng may lađ cíơu laơi ăi sai ặúđng. Cíơu căm
thíịy viïơc gíy rưịi ăânh lươn khiïịn cíơu trúê thađnh “ngûúđi huđng”.
Tưi vađo cơc bùìng câch băo vúâi cu cíơu rùìng nô “ríịt thưng minh
vađ cô tiïìm nùng lnh ăaơo”. Sau ăô, tưi nôi cho cíơu câch thûâc
lađm sao nhíơn ặúơc sûơ ch vađ ặúơc tưn troơng thíơt sûơ ca ngûúđi
khâc. Tưi cođn múđi cíơu thiïịu niïn “cô víịn ăïì” nađy lađm cưị víịn tịnh
ngơn trong câc khôa hoơc vïì lnh ăaơo câc hoaơt ăương ngoađi trúđi
dađnh cho thiïịu niïn nûơa. Trong vođng nùm thâng sau, câch hađnh
xûê ca cíơu thay ăưíi mươt câch íịn tûúơng. Meơ cíơu ăi tûđ bíịt ngúđ nađy
sang bíịt ngúđ khâc. Tûđ mươt ặâa tr ham chúi qơy phâ, cíơu trúê
thađnh mươt nhađ lnh ăaơo nùng nưí, cô trâch nhiïơm vađ cô thïí ăương
viïn ăađn em hoađn thađnh xịt sùưc câc hoaơt ăương ngoađi trúđi.

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

CHƯƠNG 4

LÀM THẾ NÀO

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

Ăưịi vúâi híìu hïịt câc bíơc cha meơ, thađnh cưng ca con câi cođn quan
troơng hún thađnh cưng ca chđnh mịnh. Chng ta cô thïí hy sinh
tíịt că ăïí doơn ặúđng cho con ăi ăïịn thađnh cưng trong bíịt cûâ lơnh
vûơc nađo mađ chng lûơa choơn. Khi con cođn bê, ta mong chng cô
thađnh tđch hoơc tíơp tưịt nhû mươt bïơ phông vûơng chùưc ăïí tûđ ăô
chng bay lïn chinh phuơc nhûơng ẳnh cao vađ biïịn ûúâc mú thađnh
hiïơn thûơc.

Nhûng lađm thïị nađo ăïí gip con câi ăíy? Vađ nïn bùưt ăíìu tûđ ăíu?
Trûúâc hïịt, baơn cíìn xâc ắnh rùìng cơc ăúđi lađ ca con baơn, chng

phăi sưịng cơc ăúđi ca chng. Vađ nhû víơy ăïí thađnh cưng, băn
thín chng phăi cô KHÂT VOƠNG thađnh cưng vađ ĂƯƠNG LÛƠC
vûún túâi thađnh cưng. Tiïịc thay, khưng ai cô thïí lađm duđm chng
viïơc nađy, kïí că cha meơ chng.

Tuy nhiïn, trong khi chó cô mươt sưị đt tr cô ăương lûơc phíịn ăíịu
tûơ thín vađ vị thïị gùơt hâi nhûơng thađnh quă liïn tiïịp trong bíịt cûâ
viïơc gị chng lađm, thị phíìn ăưng nhûơng tr khâc chó ăaơt kïịt quă
lađng nhađng hóơc ýịu kêm. Ăiïìu ăâng bìn lađ ngûúđi lúân chng ta
ăïìu biïịt rùìng nhûơng ặâa tr “lađng nhađng” íịy cô thïí lađm tưịt hún
nhiïìu nïịu chng nưỵ lûơc. Khoa hoơc vïì no bươ cho chng ta thíịy
híìu nhû tíịt că tr em trïn ăúđi ăïìu cô tiïìm nùng trúê thađnh ngûúđi
tađi gii, chó cô ăiïìu câc em chûa biïịt câch phât triïín nhûơng tađi
nùng chûa lươ r íịy mađ thưi. Thay vị khai thâc tiïìm nùng ca băn
thín, nhiïìu em trang bõ cho mịnh thâi ăươ bíịt cíìn, sùĩn sađng thđ b
hay cô tû tûúêng thíịt baơi ch nghơa: “Ăún giăn tưi khưng thïí lađm 
ặúơc ăiïìu ăô. Viïơc nađy quâ khô ăưịi vúâi tưi. Bô tay thưi”.

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

131

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

so sânh tưịi kyơ: “Sao con khưng chõu khô hoơc hún?”, “Hoơc hađnh 
biïịng nhâc thïị thị cođn mong ăúơi ặúơc gị!”, “Anh mađy bao giúđ 
cng ặâng nhíịt lúâp, cođn mađy thị sao?”, “Phăi chõu khô ăương no 
mươt cht chûâ?”.

Cô thïí con baơn hoađn toađn dûêng dûng trûúâc nhûơng lúđi cùìn nhùìn

ca thân bíịt tíơn kiïíu íịy, cô thïí chng chùm hoơc hún mươt cht
nhûng chó trong mươt thúđi gian ngùưn, sau ăô “međo laơi hoađn međo”.
Taơi sao thïị, ăô lađ vị trong nhûơng ặâa tr nhû víơy, khât voơng
thađnh cưng nïịu cô cng chó lađ ngoơn lûêa leo lêt khưng ă sûâc
lađm nông bíìu nhiïơt hịt ca tíi tr, búêi vị ngoơn lûêa íịy ặúơc
thưíi lïn búêi cha meơ chng chûâ khưng phăi tûơ băn thín chng.
Do ăô, nhûơng lúđi la mùưng cùìn nhùìn ca cha meơ cng giưịng nhû
viïơc qịt roi vađo con ngûơa ă gíìn kiïơt sûâc, giuơc nô phăi bûúâc
nhanh hún.

Vị víơy, thay cho lúđi la mùưng, hy trao cho con “tíịm biïín chó 
ặúđng” ăi túâi thađnh cưng.

“TẤM BIỂN CHỈ ĐƯỜNG”

ĐI ĐẾN THÀNH CƠNG

Nhûäng ngûúâi thânh cưng trong vai troõ laõm cha meồ khửng tin
rựỗng coỏ thïí “cêëy ghếp” àưång lûåc phêën àêëu tûâ bïn ngoâi vâo cho
trễ, nhû kiïíu y hổc hiïån àẩi vêỵn cêëy ghếp nưåi tẩng trong cú thïí
ngûúâi. Hổ cho rựỗng trùn cỷỳng vừ laõm cha meồ, hoồ nùn vaõ chú
nùn taỏc ửồng ùởn con caỏi bựỗng nhỷọng caỏch thûác àng àùỉn, gip
chng cố àưång lûåc tûå thên àïí vûún túái thânh cưng.

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

chng khất khao mậnh liïåt vâ trang bõ cho chng nhûäng phûúng
phấp dêỵn àïën thânh cưng trong bêët cûá lơnh vûåc nâo.

Qua hađng trùm khoâa ăađo taơo vúâi hađng trùm ngađn thiïịu niïn nhi
ăưìng mađ chng tưi tưí chûâc trong 15 nùm qua, chng tưi gùơp
khưng đt em khưng hïì cô niïơm mịnh mịn lađm gị trïn ăúđi,
chûâ ặđng nôi ăïịn khao khât thađnh cưng. Chng hađi lođng vúâi viïơc

lađ mươt hoơc sinh sûâc hoơc trung bịnh vađ thi vûđa ă ăiïím ăíơu. Chó
cíìn nhịn bïn ngoađi cng biïịt lađ chng khưng cô cht “lûêa” nađo
trong tím hưìn.

Tuy víơy, chó sau bưịn ăïịn nùm ngađy trong “lođ lơn” ca chng
tưi, trong tím hưìn ca nhûơng ặâa tr trung bịnh nađy, ngoơn lûêa
khât voơng thađnh cưng ă ặúơc thùưp sâng lïn – ăiïím khúêi ăíìu cho
mươt sûơ thay ăưíi. Tưi mịn giúâi thiïơu vúâi baơn vađi lâ thû trong
sưị hađng ngađn email mađ nhûơng em nađy ă gûêi cho tưi trong thúđi
gian qua.

Ngây: Thûá sấu, 13 thấng 7 nùm 2007, 17:34

Châo thêìy Adam,
Em cố mưåt tin vui

Em vûđa nhíơn ặúơc chûâng chó sâng nay thíìy aơ. Tûđ trûúđng University of New South 
Wales. Em ăíơu loaơi xịt sùưc mưn Sinh hoơc.

Em thêåt sûå vui sûúáng vị àêy lâ lêìn àêìu tiïn em àẩt àiïím xët sùỉc. Tûâ hưìi nâo àïën giúâ 
em toân àẩt àiïím trung bịnh!

Trûúác k thi, em tỷồ nhuó rựỗng em CO THẽ aồt iùớm xuờởt sùỉc. Em phẫi khiïën cho bẫn 
thên em vâ cha mể tûå hâo vïì mịnh.

Vađ em ă lađm ặúơc ăiïìu ăô!!! Ăiïím ca em nùìm trong tưịp 9% sưị ăiïím cao nhíịt ca 
câc thđ sinh lúâp 4 taơi Singapore. Trong líìn thi túâi ca trûúđng UNSW, em qịt ắnh s 
ăaơt toađn ăiïím xịt sùưc vađ lađm tưịt hún nûơa.

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

133

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo giuáp con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Năm điểm 10 tuyệt đối và thủ khoa mơn luật

Ngûúâi gûãi: “Loh Ting Hui”

Ngây: Thûá tû, 18 thấng 10 nùm 2006, 17:51
Ch àïì: Cẫm ún!!!

Anh Adam thên mïën,

Em tïn lađ Samathan Loh Ting Hui vađ em ăaô tham dûơ khôa hoơc “Tưi Tađi Gii, Baơn 
Cng Thïị!” ặúơc tưí chûâc taơi M Lai vađo thâng 12 nùm 2005. Ăô chùưc chùưn lađ nhûơng 
ngađy tơt vúđi ăưịi vúâi em.

Kïịt quaê cuêa kyđ thi A-Level Cambridge vûđa ặúơc cöng böị vađ anh biïịt khöng? Em ăaơt 
ặúơc nùm ăiïím 10 tơt ăưịi, nhûng chûa hïịt, em cođn ặúơc tin lađ bađi thi Lơt ca 
mịnh ặúơc ăiïím cao nhíịt thïị giúâi! ? Sưị mươt THÏỊ GIÚÂI ăíịy nhê!

Chùỉng lúđi nađo cô thïí miïu tă niïìm vui sûúâng vađ tûơ hađo ca em. Gia ằnh em cng 
víơy. Giúđ ăíy em chó mịn gûêi lúđi căm ún ăïịn tíịt că moơi ngûúđi úê cưng ty AKLTG. Khôa 
hoơc ă daơy cho em nhiïìu k nùng hoơc tíơp vư cuđng hûơu đch. Em cng hoơc ặúơc câch 
tíơp trung hïịt sûâc lûơc cho muơc tiïu cuêa mònh, nhûng quan troơng nhíịt lađ niïìm tin múâi 
m vađo băn thín.

Trïn tíịt că, em mịn căm ún câc hịn lơn viïn trûúêng trong khoâa hoơc cuêa em lađ 
anh Stuart, Amin vađ dơ nhiïn lađ anh nûơa, Adam aơ. Nïịu khưng cô câc anh thc ăííy vađ 
ăương viïn, em ă chùỉng gùơt hâi ặúơc nhiïìu ăïịn thïị trong bưịn ngađy íịy.

Từ hạng 26 đến hạng 16 trong lớp!

Ngûúâi gûãi: “noelle chua”

Ngây: Thûá sấu, 24 thấng 11 nùm 2006, 16:25
Ch àïì: thû tûâ noelle

châo thêìy adam,

châo thêìy! em àang ngưìi trûúác quín sưí hổc bẩ ca mịnh vâ mën nối cho thêìy nghe 
mưåt tin vui nhỗ, em vûâa hổc xong lúáp 7 vâ sang nùm sệ lïn lúáp 8.

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

giỗi, bẩn cng thïë!” em àậ àùåt ra mưåt mc tiïu. àố lâ cố mùåt trong 10 ngûúâi giỗi nhêët 
lúáp trong kyâ thi lïn lúáp nùm 2006.

nay em ă nhíơn hoơc baơ sau kyđ thi cịi nùm, em ặâng haơng 16 trong lúâp. mùơc duđ 
khưng nùìm trong tưịp 10 ngûúđi gii nhíịt lúâp, nhûng em ă tùng ặúơc 10 haơng. bíy 
giúđ, em ăùơt muơc tiïu khâc lađ xïịp haơng 6 trong lúâp vađo kyđ thi giûôa nùm 2007! em s 
lađm ặúơc! cưị lïn!

noelle chua (tưët nghiïåp akltg)

Mười điểm 10 đỏ chói trong các kỳ thi quốc gia

Ngûúâi gûãi: Nan Aisyah

Ngây: Thûá bẫy, 17 thấng 3 nùm 2006, 17:51

Thêìy Adam Khoo kđnh mïën,

Em vûđa biïịt ặúơc kïịt quă thi cíịp ba tìn trûúâc, em ặúơc că mûúđi ăiïím 10 ăíịy thíìy aơ. 
Tûđ ăây lođng mịnh em mịn gûêi ăïịn thíìy lúđi căm ún chín thađnh nhíịt, thíìy ă trìn 
căm hûâng cho em, ăương viïn em ăaơt ặúơc muơc tiïu. Sau khi tham dûơ khoâa hoơc ca 
thíìy vađo thâng 8 nùm ngoâi, em ă dûơ kyđ thi thûê vađo thâng 9 vađ em phăi th thíơt vúâi 
thíìy em chó ăaơt ặúơc nùm ăiïím 10 cođn laơi lađ ăiïím 8-9, nhûng ăiïìu ăô khưng ngùn 
căn em nhùìm thùỉng muơc tiïu mađ tiïịn. Trong vođng hai thâng, em ă mang ra sûê duơng 
tíịt că nhûơng k thơt hoơc tíơp mađ thíìy ă daơy em vađ ln giûơ vûơng lođng tin vađo băn 
thín rùìng, em s thûơc hiïơn ặúơc ûúâc mú mađ em ă nôi vađo cịi khôa hoơc ca thíìy 
trûúâc tíịt că moơi ngûúđi.

Em tham dûơ kyđ thi vađo cíịp ba vađo thâng 11 nùm ngoâi trong tím traơng khâ tûơ tin. Em 
ăaơt toađn ăiïím 10 trong tíịt că câc mưn thi vađ bíy giúđ em mịn xin hoơc bưíng ăïí hoơc 
ngađnh Y. Hy chc em may mùưn thíìy nhê. Tûđ khi biïịt nghơ ăïịn giúđ, bao giúđ em cng 
mú ặúơc lađm bâc sơ. Nay em chó mịn nôi vúâi thíìy lađ em hïịt sûâc căm kđch trûúâc nưỵ 
lûơc ca thíìy trong viïơc thûâc tónh em, khiïịn em trúê thađnh mươt ngûúđi maơnh m hún ăïíđ 
nhíơn ra rùìng, sûâc maơnh ca khât voơng thađnh cưng ă ăíìy ùưp trong em, thc ăííy em 
cô nhûơng bûúâc thay ăưíi khưng thïí tûúêng tûúơng ặúơc.

Nan Aisyah

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

135

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo giuáp con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Từ “học lực xoàng” đến bảy điểm 10 tuyệt đối

Ngûúâi gûãi: Malvin Seow EiHa

Ngây: Thûá nùm, 17 thấng 11 nùm 2005, 11:04
Ch àïì: Em àẩt mc tiïu rưìi!!!

Kđnh thûa cấc thêìy!

Căm ún câc thíìy ă ng hươ em hïịt mịnh vađ thc ăííy em cô ặúơc kïịt quă bíịt ngúđ nađy. 
Nùm trûúâc em ặâng gíìn chôt lúâp (chó hún mươt baơn), vađ trong kyđ thi thûê em lađm bađi khưng 
tưịt, em ặúơc mươt ăiïím 10, bưịn ăiïím 7 vađ hai ăiïím 5. Tuy víơy, trong kyđ thi hai thâng trûúâc, 
em nhùưm túâi băy ăiïím 10. Nhiïìu ngûúđi ă nôi vúâi em nhûơng cíu xûa nhû trâi ăíịt: “Ăô lađ 
ăiïìu khưng tûúêng!”. Nhûng em ă hoơc ngađy hoơc ăïm vađ cịi cuđng nhíơn ặúơc kïịt quă ngađy 
hưm qua.

Khi em múã phiïëu bấo àiïím, cố sấu àiïím 10, em àậ rêët bêët ngúâ. Vâ em nghơ “Mịnh àùåt ra 
mc tiïu bẫy àiïím 10, nhûng sao àêy chó cố sấu àiïím 10”. Thêìy giấo àậ ửm em maõ noỏi 
rựỗng, thờồt ra em aồt baóy àiïím 10, vị Phông Giấo Dc àậ tùng phêìn trùm cuãa mön thi Tiïëng 
Hoa tûâ 80% lïn 85% nhûng em lẩi chó àẩt 80%. Mưỵi cêu hỗi lâ 2.5%, nghơa lâ em chó thiïëu 
mưåt cht xđu.

Duđ sao ăi nûơa, em mịn gûêi lúđi căm ún nhiïơt liïơt nhíịt ăïịn cha meơ, thíìy cư vađ dơ nhiïn, tíịt 
că câc thíìy ă dađnh thúđi gian qu bâu ăïí ăương viïn em ăïịn cuđng. Bíy giúđ em biïịt lađ em 
ă qua ặúơc “bûúâc khúêi ăíìu nan” trong cơc sưịng. Muơc tiïu kïị tiïịp ca em lađ tâm ăiïím 10 
trong kyđ thi túâi. Căm ún câc thíìy ríịt nhiïìu!

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

AI CŨNG CĨ ƯỚC MUỐN THÀNH CƠNG

Nhiïìu ngûúđi ăùơt cíu hi cho chng tưi rùìng, lađm thïị nađo mađ
mươt k kêm ci lađng nhađng laơi bíịt thịnh lịnh năy sinh khât voơng
vađ ăam mï vûún túâi thađnh cưng ặúơc? Cíu tră lúđi chùưc nõch ca
chng tưi lađ tíịt că moơi ngûúđi, khưng loaơi trûđ mươt ai, síu thùỉm
trong ăây lođng mịnh ăïìu khao khât ặúơc ta sâng, ặúơc cưng

nhíơn vađ ặúơc tưn vinh, kïí tûđ khi hoơ biïịt nghơ. Baơn thûê chó ra cho
tưi mươt ngûúđi bịnh thûúđng khưng hïì mong mịn ặúơc ngûúđi
khâc ngûúơng mươ, ặúơc ýu thûúng vađ ặúơc trúê thađnh ngûúđi
quan troơng xem.

Tuy víơy, ăa sưị moơi ngûúđi khưng nùưm ặúơc cưng thûâc ăïí thađnh
cưng (vị thïị ngûúđi thađnh cưng múâi trúê nïn hiïịm hoi) hóơc hoơ mùơc
ắnh rùìng mịnh khưng thïí thađnh cưng. Tûđ nhûơng kinh nghiïơm
thíịt baơi, míịt mât trong quâ khûâ, hoơ ăi ăïịn chưỵ tûđ b hoađn toađn
khât voơng ăô vađ trûúâc mùơt ngûúđi khâc thị nôi rùìng: “Ưi dađo, vúâi 
töi thïị nađy lađ ăuê. Töi khöng muöịn thađnh cưng.”hay “Tưi hađi lođng 
vúâi viïơc lađm ngûúđi bịnh thûúđng”. Ăưịi vúâi hoơ, viïơc nôi rùìng mịnh
khưng mịn thađnh cưng dïỵ hún nhiïìu so vúâi viïơc chõu ặơng nưỵi
ăau ăúân thíịt voơng ca nhûơng ûúâc mú khưng thađnh.

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

137

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo giuáp con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

CƠNG THỨC THÀNH CƠNG TỘT ĐỈNH

Chng tưi thíơt sûơ tin rùìng tíịt că tr em trïn ăúđi ăïìu cô tiïìm
nùng thađnh cưng trong hoơc ặúđng vađ cơc sưịng. Phăi, trong bíịt
cûâ lơnh vûơc nađo mađ chng lûơa choơn. Ăưịi vúâi nhûơng em hoơc chûa
tưịt, l do khưng phăi vị chng khưng thïí hoơc gii mađ vị chng
chûa nùưm ặúơc câc phûúng phâp hoơc tíơp hiïơu quă. Nôi câch
khâc, chng chûa cô ặúơc niïìm say mï hoơc tíơp, câch suy nghơ vađ
phûúng phâp ăïí thađnh cưng.

Bẩn thêëy chûa, mổi chuån trúã nïn saỏng toó hỳn nhiùỡu. Nùởu vờởn
ùỡ nựỗm ỳó phỷỳng phấp vâ cấch thûác, vêåy thị chng ta cố thïí dẩy
con cấi lâm thïë nâo àïí thânh cưng... cng tûúng tûå nhû dẩy cấc
bâ nưåi trúå cấch nêëu ùn vêåy.

Qua nhiïìu nùm ăađo taơo thïị hïơ tíi teen, chng tưi phât hiïơn
rùìng tíịt că nhûơng hoơc sinh thađnh cưng vûúơt bíơc ăïìu chia s vúâi
nhau mươt sưị ăiïím chung. Ăô khưng phăi lađ nhûơng ặâa tr cô chó
sưị thưng minh (IQ) cao ngíịt, cng khưng phăi thơc diïơn con
dođng châu giưịng hay cô cha meơ lađ nhûơng nhađ khoa hoơc lưỵi laơc.
Khưng cô chơn ăô, chng chó cô câch nghơ vađ hađnh ăương theo
mươt “cưng thûâc” khâc vúâi nhûơng em cođn laơi mađ thưi. Trïn cú súê
quan sât thûơc nghiïơm, chng tưi ă ăc kïịt laơi câc phûúng phâp
ca câc em hoơc xịt sùưc vađ ăùơt tïn lađ “Cưng thûâc Thađnh Cưng
Tơt Ăónh”.

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

duơng Cưng thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh vađo thûơc tïị.
Sâu thađnh phíìn/phíím chíịt ăô lađ:

1. Niïìm tin mẩnh mệ 
2. Têìm nhịn cấ nhên

3. Phûúng phấp àïí thânh cưng

4. Khẫ nùng lâm ch cẫm xc vâ hânh àưång

5. Khẫ nùng chuín thêët bẩi thânh bâi hổc kinh nghiïåm
6. Lông tûå trổng vâ thûác vïì giấ trõ ca mịnh

Lông tûå

trổng cao
Niïìm tin

mẩnh mệ

Têìm nhịn
cấ nhên

Thânh cưng

Phûúng phấp
thânh cưng
Lâm ch cẫm xc

vâ hânh àưång
Chuín thêët bẩi thânh

bâi hổc kinh nghiïåm
Thay àưíi

Bâi hổc 
 kinh nghiïåm

THÊËT BẨI

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

139

Trêìn Àùng Khoa - Uöng Xuên Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo giuáp con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

PHẨM CHẤT THỨ NHẤT: NIỀM TIN MẠNH MẼ

Nïịu chuâng ta phín treê em ra lađm hai loaơi: thađnh cöng vađ khöng
thađnh cưng, thị ăiïím chung ăíìu tiïn mađ nhûơng ặâa tr thađnh
cưng cuđng cô lađ niïìm tin tơt ăưịi vađo băn thín mịnh. Niïìm tin
vađo băn thín cô trûúđng nghơa rương hún sûơ tûơ tin ăún thìn. Nïịu
tûơ tin lađ câi thûúđng biïíu lươ ra bïn ngoađi qua câch ùn nôi, cûê chó,
dâng ăiïơu thị niïìm tin vađo băn thín lađ sûâc maơnh bïn trong mưỵi
ngûúđi, bíịt kïí chơn gị xăy ra cng khưng lay chín lođng tin
ăô. Nôi câch khâc, nhûơng ặâa tr nađy tin rùìng chng cô thïí vađ
xûâng ăâng ăaơt ặúơc nhûơng thađnh tđch to lúân trong cơc sưịng.
Niïìm tin íịy lađ ăương lûơc thc ăííy chng ln ăïì ra nhûơng tiïu
chín cao cho tûđng chùơng ặúđng ăúđi. Mưỵi khi ăưịi ăiïơn vúâi khô
khùn hay thíịt baơi, niïìm tin sùưt son nađy gip chng kiïn trị tiïịn
bûúâc mađ khưng luđi laơi hóơc b cơc giûơa chûđng.

Trong khi ăô, nhûơng ặâa tr cođn laơi khưng cô niïìm tin íịy vađo
băn thín mịnh hóơc nïịu cô cng chó lađ sûơ tûơ tin múđ nhaơt, nhû
mươt ăưịm lûêa nh khưng cô sûâc bưịc lïn thađnh ngoơn lûêa nhiïơt
hịt ă ăïí thc ăííy chng phăi dưịc sûâc lađm cho ặúơc mươt viïơc
gị ăô. Nhiïìu em trong sưị nađy tin rùìng chng khưng ă tađi nùng
hay khưng hươi ă ăiïìu kiïơn ăïí thađnh cưng. Thíơm chđ trûúâc khi
cưị gùưng lađm bíịt cûâ viïơc gị, chng ă tùơc lûúơi mađ rùìng, “Ưi viïơc 
nađy khô lùưm, mịnh khưng cô cûêa ăíu”.

Ngoâi niïìm tin vâo bẫn thên thị cng cố nhiïìu loẩi niïìm tin khấc
trong mưỵi ngûúâi. Nhûäng niïìm tin êëy cố thïí mang tđnh tđch cûåc,
hóåc ngûúåc lẩi mang tđnh tiïu cûåc. Mưỵi khi chng tưi hỗi hổc
sinh ca mịnh rựỗng,Coỏ bao nhiùu baồn cho rựỗng hoồc rờởt vui? vaõ

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

Nùởu coỏ nhỷọng em tin rựỗng hoồc Toấn dïỵ nhû chúi game thị lẩi cố
nhiïìu em cho rựỗng Toaỏn laõ bửồ mửn khoỏ nhai nhờởt. Mửồt sưë em tin
chùỉc mịnh cố thïí àẩt àiïím 10 tuåt àưëi nïëu chõu khố hổc bâi, lẩi
cố nhûäng em khaỏc khửng daỏm nghụ rựỗng chuỏng coỏ thùớ aồt àiïím
cao, kïí cẫ khi cố ưn bâi rêët k ài chùng nûäa.

Baơn ă bao giúđ thûê tịm hiïíu xem con mịnh cô nhûơng niïìm tin gị
xung quanh viïơc hoơc tíơp, sûơ thađnh cưng vađ quan troơng nhíịt lađ vïì băn
thín chng chûa? Ăô cô phăi lađ nhûơng niïìm tin cô tâc duơng thc ăííy
chng thađnh cưng (tđch cûơc) hay chó căn trúê chng (tiïu cûơc)?
Nïịu con baơn tin rùìng hoơc tíơp lađ míịt thúđi gian vađ nhađm chân, chùưc
hùỉn chng s giam trđ tûúêng tûúơng vađ ôc tođ mođ ca mịnh trong
nhûơng gian híìm khôa kđn, trong khi ăô chđnh lađ nhûơng nhín tưị
cô tâc duơng thc ăííy con ngûúđi múê mang tri thûâc vađ chinh phuơc
caâc ẳnh cao múâi. Nïịu câch ăíy 500 nùm, Isaac Newton khưng tođ
mođ tûơ hi vị sao trâi tâo ruơng xịng thị cô l ưng ă khưng tịm
ra ắnh lơt Vaơn Víơt Híịp Díỵn. R rađng, mươt niïìm tin tiïu cûơc cô
thïí kêo theo mươt chỵi quan hïơ nhín quă tiïu cûơc: viïơc hoơc ríịt
nhađm chân g b bï hoơc bađi g thi rúât g khùưc síu niïìm tin nađy...
vađ mươt vođng lín qín nûơa lùơp laơi.

Trong khi ăô, nïịu mươt ặâa tr khâc tin rùìng ăi hoơc ríịt vui, cíơu
ta s cô khuynh hûúâng tham gia nhiïìu hún, hùng hâi hún trong
giúđ hoơc vađ nhûơng hoaơt ăương úê trûúđng. Nhúđ thïị mađ cíơu cô thađnh
tđch tưịt, vađ trûúđng hoơc thíơt sûơ trúê thađnh sín chúi vui v ăưịi vúâi
cíơu! Nôi câch khâc, ăiïìu mađ baơn tin tûúêng nhiïìu khi trúê thađnh
nhûơng lúđi dûơ bâo ăng, câi câch baơn nhịn nhíơn sûơ viïơc s ắnh
hịnh thïị giúâi chung quanh baơn.

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>

141

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng
trâo thânh sëi àưí ra biïín lúán.

Niïìm tin “TƯI KHƯNG THÏÍ” ngûúåc lẩi cố thïí chùån lẩi dông 
chẫy, hóåc thêåm chđ ngùn khưng cho mẩch nûúác ngêìm 
phất lưå.

Niïìm tin ca con tr ănh hûúêng ríịt nhiïìu ăïịn nhûơng tiïìm nùng
bïn trong mađ chng cô thïí ăânh thûâc hay ăïí mùơc cho nô ng vuđi.
Khi con baơn tin rùìng chng CÔ THÏÍ ăaơt toađn ăiïím 10, chng s
phât huy toađn bươ nươi lûơc bïn trong ăïí hađnh ăương, trong trûúđng
húơp nađy nghơa lađ hoơc miïơt mađi khưng quăn khô khùn. Chng s
ăïì ra cho mịnh nhûơng muơc tiïu cao hún, vđ duơ trúê thađnh hoơc sinh
gii nhíịt khưịi, lađm thïm nhiïìu bađi tíơp hóơc nghe giăng chùm ch
hún. Víơy cịi cuđng chng cô trúê thađnh hoơc sinh gii nhíịt khưịi
khưng? Cô thïí cô hóơc cô thïí khưng, chùỉng cô gị ăăm băo 100%
că. Díỵu víơy, kïịt quă mađ chng ăaơt ặúơc (hoơc sinh xịt sùưc) víỵn
lađ mươt bûúâc tiïịn dađi so vúâi ăiïím xịt phât. Bao giúđ cng víơy,
khi con baơn nưỵ lûơc lađm mươt viïơc gị ăô, chng s khúi ngìn cho
nhûơng tiïìm nùng thíơt sûơ trong băn thín chng.

Khi con tr cô niïìm tin sai líìm nhû “Tưi khưng thïí hoơc gii 
Toân”, “Ăíìu tưi rưỵng nhû quă bđ”, “Trđ nhúâ ca tưi kêm lùưm”, 
“Lõch sûê lađ mưn hoơc chân chïịt” hay “Tưi khưng thïí lađm ặúơc viïơc 
gị ra hưìn cho duđ cưị gùưng ăïịn míịy”, baơn cô thïí chùưc chùưn mươt
ăiïìu lađ chng s khưng bao giúđ cưị gùưng vađ chó nhíơn ặúơc nhûơng
kïịt quă tíìm thûúđng nïịu khưng mịn nôi lađ tïơ haơi.

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

tíìm cao múâi. Vađ cûâ thïị. Mươt líìn nûơa, niïìm tin trúê thađnh lúđi dûơ
bâo chđnh xâc cho kïịt quă cao hún ăaơt ặúơc trong tûúng lai.

“Duđ baơn tin rùìng mịnh cô thïí lađm ặúơc hay khưng thïí lađm 
ặúơc, thị câch nghơ nađo cng ăng.”

– Henry Ford

Niềm tin từ đâu mà có?

Cíu hi ặúơc ăùơt ra, taơi sao ặâa tr nađy cô nhûơng niïìm tin thc
ăííy nô ăi túâi, trong khi ặâa tr khâc laơi mang trong lođng nhûơng
câch nghơ trôi bơc nô laơi? Trûúâc khi tră lúđi cíu hi nađy, chng
ta cíìn biïịt mươt sûơ thíơt rùìng, niïìm tin ca tr chõu ănh hûúêng tûđ
nhiïìu lìng khâc nhau: cha meơ, ngûúđi thín, thíìy cư, baơn beđ vađ
kinh nghiïơm trong quâ khûâ. Trïn tíịt că, chng ta – nhûơng ngûúđi
lađm cha lađm meơ – múâi lađ ngûúđi ăoâng vai trođ lúân nhíịt vađ quýịt
ắnh nhíịt trong viïơc hịnh thađnh niïìm tin ca con câi. Taơi sao û,
vị cha meơ lađ ngûúđi cô ăiïìu kiïơn gíìn gi vúâi con câi nhíịt, cô thúđi
gian úê bïn con nhiïìu nhíịt, cô qìn haơn lúân nhíịt, ýu thûúng
chng vađ cng ăođi hi úê chng nhiïìu nhíịt.

Thïë thị bêy giúâ cêu trẫ lúâi thåc vïì bẩn!

Cô thïí nôi nhûơng lúđi l chng ta duđng, thâi ăươ cûê chó khi ta giao
tiïịp vúâi con câi giưịng nhû nhûơng haơt giưịng (tưịt vađ xíịu) ặúơc

NIÏÌM TIN

KÏËT QUẪ

NƯỴ LÛÅC

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>

143

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

gieo xịng ăíịt vađ díìn díìn hịnh thađnh nhûơng niïìm tin ca con
câi vïì thïị giúâi bïn ngoađi vađ vïì băn thín chng. Vđ duơ, nïịu baơn
thûúđng xn cho rùìng con mịnh thơc haơng hû hng hay lûúđi
biïịng, chùỉng bao líu sau chng s tin rùìng MỊNH lûúđi biïịng vađ
hû hng thíơt. Ăíy lađ câch con tr bùưt ăíìu vađ cng cưị nhûơng hịnh
ănh tiïu cûơc vïì băn thín. Cng víơy, nïịu chng ta ặa ra nhûơng
nhíơn xêt nhû “Viïơc ăún giăn ăïịn ặâa lïn ba cng hiïíu mađ con 
laơi khưng hiïíu ặúơc sao?”, ặâa tr s bùưt ăíìu tin rùìng mịnh ngu
dưịt thíơm tïơ vị khưng thïí hiïíu că nhûơng viïơc ăún giăn nhíịt. Khi
ta lùơp ăi lùơp laơi vúâi tr cíu hi, “Con cô bõ lađm sao khưng víơy?”,

chng sệ bùỉt àêìu phất sinh cấch nghơ lâ mịnh cố vêën àïì.

Kinh nghiệm của bản thân tôi về niềm tin

Khi con gâi Kelly ca tưi cođn nh, châu thûúđng hay líịy bt chị
mađu v lïn tûúđng. Vúơ chưìng tưi beđn nôi vúâi con bê lađ nô khưng
ặúơc v bíơy lïn tûúđng nûơa, nïịu khưng chng tưi s tõch thu hươp

bt chị mađu ca nô. Ngûúđi gip viïơc ca chng tưi, do khưng cô
kiïịn thûâc vïì tím l tr em, thûúđng mùưng, “Ăưì con gâi hû! Hû 
quâ ăi!” bíịt cûâ khi nađo chõ thíịy cư bê v lïn tûúđng. Chõ ta khưng
nhíơn ra rùìng, vúâi viïơc nôi ăi nôi laơi cư bê hû, ặâa tr súâm tin
rùìng nô hû thíơt vađ bùưt ăíìu cû xûê ăng vúâi quan ăiïím ăô. Tr em
ln sưịng ăng vúâi nhûơng mong mịn ca cha meơ hóơc ngûúđi
ni dûúơng chng.

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>

Baơn cô nghơ lađ cíu cănh bâo ca ngûúđi meơ tâc ăương xíịu ăïịn con
trai khưng? Cô ăíịy, nïịu lùơp ăi lùơp laơi nhiïìu líìn, nô s íịn ắnh
mươt niïìm tin sai líìm rùìng, mưỵi khi cưị vûúơt qua mươt thûê thâch
nađo ăô, cíơu bê s lnh híơu quă xíịu. Cô mươt câch nôi vûđa gip
băo ăăm an toađn cho cíơu bê vûđa cho cíơu cú hươi thûê thâch băn
thín vađ taơo dûơng niïìm tin: “Con cô thïí leo lïn nhûng hy cíín 
thíơn” vađ ngûúđi meơ cô thïí canh chûđng cho con tûđ phđa sau.

Giúp củng cố niềm tin mạnh mẽ trong con cái là giúp

chúng miễn dịch với ảnh hưởng xấu từ bên ngoài

Khi baơn cng cưị niïìm tin ca con câi vađo băn thín chng bùìng
nhûơng cíu nôi khđch lïơ nhû, “Meơ biïịt con s lađm ặúơc!”, “Ba tin 
con s lađm tưịt hún vađo líìn sau”, hóơc “Con s lađ ngûúđi chiïịn 
thùưng!” hóơc “Nïịu con cưị gùưng hïịt sûâc, con s ăaơt ặúơc bíịt cûâ 
thûâ gị” hóơc “Ba meơ tin con”, baơn gip chng miïỵn dõch vúâi
nhûơng ănh hûúêng tiïu cûơc tûđ bïn ngoađi.

Theo câc nhađ tím l hoơc, nhûơng ặâa tr lúân lïn trong khưng khđ
gia ằnh hođa thơn vađ thûúđng xn tiïịp nhíơn thưng tin phăn hưìi
tđch cûơc, cô lođng tin vađo băn thín mịnh cng nhû đt cô khă nùng bõ
tâc ăương tûđ nhûơng kinh nghiïơm xíịu hóơc nhûơng nhíơn xêt, ăânh

giâ tiïu cûơc tûđ baơn beđ, thíìy cư. Chng cng cô khă nùng miïỵn
nhiïỵm cao trûúâc tâc ăương ca boơn ngûúđi xíịu trong x hươi.

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

145

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

meơ anh íịy ln ặâng bïn con, tin tûúêng con, khđch lïơ con vađ daơy
con khưng bao giúđ b cơc. Ăiïím khâc biïơt lađ úê chưỵ ăô!

Cha mẹ cần làm gì để

giúp trẻ có niềm tin tích cực?

Trûúác tiïn, cha mể hậy lâ ngûúâi gieo mêìm niïìm tin tđch cûåc

Thay vị ngưìi khoanh tay mong àúåi con cấi tûå cẫi thiïån hânh vi vâ
kïët quẫ hổc têåp, lâm cha mể chuỏng ta haọy khỳói ờỡu trỷỳỏc bựỗng
caỏch giuỏp chuỏng thay àưíi niïìm tin vïì bẫn thên. Nïëu chng tiïëp tc
ni dûúäng nhûäng niïìm tin sai lêìm thị têët caó nhỷọng lỳõi cựỗn nhựỗn,
la mựổng hay khuyùn baóo cuọng chựống ủch gũ. Chuỏng ta haọy bựổt ờỡu
bựỗng viïåc gip àúä con cấi àấnh bêåt nhûäng niïìm tin tiïu cûåc.
May thay, cha mể hay ngûúâi ni dûúäng bao giúâ cng lâ ngûúâi cố
ẫnh hûúãng lúán nhêët àïën niïìm tin ca con cấi, nïn bẩn côn chêìn
chûâ gị nûäa mâ khưng ài nhûäng bûúác àêìu tiïn trong viïåc gieo vâo
têm hưìn trễ nhûäng hẩt giưëng ca niùỡm tin tủch cỷồc rựỗng chuỏng uó
sỷỏc vaõ uó lûåc ài àïën nhûäng vinh quang trong cåc sưëng.

con sẽ l

à người chiến thắng!

mẹ biết
con sẽ l

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

Nhûng trûúác khi gieo hẩt giưëng tưët xëng, tûúng tûå nhû ngûúâi
nưng dên, bẩn cêìn nhưí sẩch cỗ dẩi àïí cố àêët cho hẩt giưëng phất
triïín. Tûác lâ àấnh bêåt nhûäng niïìm tin tiïu cûåc ra khỗi têm trủ treó.

Deồp boó niùỡm tin tiùu cỷồc bựỗng caỏch loaồi trỷõ caỏc bựỗng 
chỷỏng liùn quan ùởn noỏ

Coõ nhiùỡu bỷỳõc mađ cha meơ cô thïí tiïịn hađnh ăïí gip tr gúơ b
nhûơng rađo căn tinh thíìn ăang giam hm tiïìm nùng ca chng.
Ăíìu tiïn, baơn cíìn xâc ắnh r con baơn hiïơn cô suy nghơ tiïu cûơc
gị. Chùỉng haơn, chng nghơ gị vïì hoơc tíơp, vïì cơc sưịng vađ nhûơng
viïơc khâc. Câch tưịt nhíịt ăïí thûơc hiïơn viïơc tịm hiïíu nađy lađ hy
thûúđng xn ch ăïịn nhûơng gị chng nôi. Qua câch lùưng
nghe mađ khưng chó trđch, baơn díìn díìn nhíơn diïơn ặúơc nhûơng
niïìm tin vađ câch nghơ tiïu cûơc núi tr.

Qua kinh nghiïåm lâm viïåc vúái cấc em à mổi lûáa tuửới, chuỏng tửi
khaỏm phaỏ ra rựỗng hờỡu hùởt boồn trễ cố cấch nghơ rêët tiïu cûåc nhû

“ngûúđi khâc lađm ặúơc viïơc ăô, riïng mịnh thị khưng”. Chng
tin rùìng nhûơng ặâa baơn ăaơt ăiïím cao hún vađ thađnh cưng hún vị
“chng nô” thưng minh hún, gii giang hún hóơc ặúơc ûu ăi
hún (vđ duơ, ặúơc thíìy cư ûu âi hún).

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

147

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Cha meơ cô thïí lađm câch nađo ăïí gip con câi thay ăưíi nhûơng niïìm
tin xíịu ăang giúâi haơn khă nùng phât triïín ca chng khưng? Khn
băo hóơc êp bơc chng tin vađo ăiïìu ngûúơc laơi r rađng khưng cô
tâc duơng. Nïịu con baơn nghơ rùìng mưn Toân khô mađđ baơn cûâ khùỉng
ắnh rùìng “Khưng! Mưn Toân dïỵ úơt”, thûê hi chng nghơ thïị nađo?
Chng s cho rùìng baơn vư l, khưng nhûơng khưng hiïíu chơn
mađ cođn ăươc ăoân bùưt chng phăi nghơ theo mịnh nûơa. Chng s
cô căm giâc ngúđ ngúơ rùìng suy nghơ vađ tịnh căm ca chng bõ xem
nheơ. Hóơc tïơ hún, chng căm thíịy mịnh“hïịt thịc chûơa”vị “mưn 
hoơc dïỵ nhû búơn víơy mađ cng khưng hoơc ặúơc”.

Chng tưi cô mươt câch. Khi trao ăưíi vúâi nhûơng em cô câch nghơ
sai líìm nađy, viïơc ăíìu tiïn chng tưi lađm lađ cưng nhíơn vađ bađy t
sûơ thưng căm vúâi l do taơi sao chuâng nghô nhû thïị. Chùưc baơn cođn
nhúâ trong chûúng trûúâc, chng ta ă thưịng nhíịt vúâi nhau rùìng
trûúâc hïịt, cíìn phăi tưn troơng nhíơn thûâc vïì thïị giúâi ca con tr.
Mươt khi quan ăiïím riïng ca chng ặúơc tưn troơng, chng s
trúê nïn cúêi múê hún, dïỵ tiïịp thu quan ăiïím vađ nhûơng gúơi yâ cuêa
chuâng ta hún.

Sau khi ăaô taơo dûơng ặúơc mưịi quan hïơ tûúng tâc hai chiïìu vúâi
con, baơn s cô cú hươi tịm hiïíu taơi sao chng laơi cô nhûơng niïìm
tin nhû thïị. Nhûơng dûơ kiïơn nađo díỵn túâi sûơ hịnh thađnh vađ cng

cưị nhûơng niïìm tin ăô? Vđ duơ, con gâi baơn cô thïí nghơ rùìng nô
dưịt Toân vị bõ ăiïím 1 trong bađi kiïím tra, mùơc duđ nô ă cưị gùưng
hoơc bađi.

Dûä kiïån liïn quan
Nhêån àiïím 1 mưn

Toấn

Niïìm tin
“Mịnh dưët Toấn

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

Cố mưåt cấch àïí bûáng têån gưëc niïìm tin tiïu cûåc, àố lâ loẩi trûâ
nhûäng dûä kiïån liïn quan lâm phất sinh niïìm tin àố. Mưåt niïìm
tin sai lêìm chó tưìn tẩi khi côn cố nhûäng dûä kiïån trong quấ khûá
hay hiïån tẩi “ni sưëng” nố. Khi dûä kiïån êëy tỗ ra khưng côn giấ
trõ xấc thûåc nûäa, niïìm tin êëy sệ “khưng cố cấi ùn mâ ... chïët”.
Hùèn trong àúâi mịnh bẩn àậ tûâng hïët lông tin tûúãng vâo mưåt cấi
gị àố nhûng bêy giúâ bẩn khưng côn tin nûäa. Vêåy cấi gị àậ thay
àưíi niïìm tin êëy trong bẩn? Rêët cố thïí cố mưåt chuån gị àố àậ xẫy
ra, thûã sûác bïìn ca dûä kiïån c vâ àấnh bêåt niïìm tin àố.

Chùèng hẩn chng tưi gùåp mưåt hổc sinh tin rựỗng: cờồu khửng thùớ
naõo giaõu nửới vũ cha mể cêåu “nghêo rúát mng túi” nïn hổ khưng
thïí mang lẩi cho cêåu cú hưåi cng nhû àiïìu kiïån vêåt chêët àïí
gip cêåu khúãi nghiïåp thânh cưng. Hổ hâng xa gêìn ca cêåu cng
nghêo nưët vâ hổ ln miïång than thúã vïì vêån ri vâ cẫnh thiïëu
trûúác ht sau. Têët cẫ nhûäng àiïìu nây lâ nhûäng ëu tưë liïn quan
ni dûúäng niïìm tin àố ca cêåu.

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

149

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

niïìm tin tiïu cûåc – “Con vua thị lẩi lâm vua. Con sậi úã cha lẩi
quết lấ àa” – ca cêåu bế êëy.

Vị thïị, ăïí gip con baơn loaơi b niïìm tin tiïu cûơc, hy ặa ra
nhûơng bùìng chûâng xâc thûơc vađ vđ duơ phăn biïơn ăïí tûơ chng nhíơn
thíịy niïìm tin ca mịnh khưng cô cú súê. Nïịu con baơn tin rùìng
chng khưng thïí lađm ặúơc mươt viïơc gị ăô, hy gip chng nhúâ
laơi nhûơng thûê thâch mađ chng ă vûúơt qua trong quâ khûâ. Nïịu
chng nghơ rùìng trđ nhúâ ca chng quâ kêm, hy gip chng nhúâ
laơi tíịt că nhûơng líìn chng hoơc vađ nhúâ bađi mươt câch dïỵ dađng.
Mươt líìn tưi gùơp mươt hoơc sinh cho rùìng cíơu cô trđ nhúâ kêm, vị thïị
cíơu múâi “ăươi sưí”. Tưi ặa ra míịy cíu dođ hi vađ phât hiïơn rùìng
cíơu ăam mï mây bay chiïịn ăíịu vađ cíơu thíơt sûơ cô thïí nhúâ ặúơc
tíịt că câc mư hịnh khâc nhau ăïịn tûđng chi tiïịt nhû kđch thûúâc,
kiïíu dâng, nùm săn xịt... Thïị lađ chng tưi duđng phât hiïơn nađy
nhû mươt dûơ kiïơn phăn biïơn hoađn hăo, rùìng thíơt ra cíơu súê hûơu
mửt trủ nhỳõ phi thỷỳng.

Vờởn ùỡ nựỗm ỳó chửợ, mửồt sưë ph huynh thay vị dng dûä kiïån phẫn
biïån àïí gẩt bỗ niïìm tin tiïu cûåc ca con cấi laồi vử tũnh laõm maồnh
hỳn niùỡm tin ờởy bựỗng cấch cng cưë cấc sûå viïåc liïn quan. Mưåt sưë
ngûúâi thûúâng “vư tû” nhêån xết, “Sao mâ con hay qụn thïë? Àêy 
àêu phẫi lâ lêìn àêìu tiïn. Nùm ngoấi con qụn mang theo hưå 
chiïëu lc nhâ mịnh ài du lõch, tìn trûúác con qụn ấo khoấc úã

nhâ nưåi, hưm qua qụn tùỉt mấy lẩnh, bêy giúâ lẩi qụn...”.

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

Cha mẹ cần gieo những niềm tin tích cực gì nơi trẻ?

Song song vúái viïåc nhưí têån gưëc nhûäng niïìm tin sai trấi, cha mể
phẫi truìn nhûäng niïìm tin àng àùỉn cho con cấi àïí thc àêíy
chng vûún túái thânh cưng. Sau nhiïìu nùm tiïëp xc vúái cấc em
àẩt thânh tđch cao trong trỷỳõng hoồc, chuỏng tửi phaỏt hiùồn ra rựỗng
nhỷọng em nây cố chung mưåt têåp húåp cấc niïìm tin àng àùỉn gip
chng têån dng tưëi àa tiïìm nùng ca mịnh. Hai trong sưë nhûäng
niïìm tin tđch cûåc nhêët ca chng lâ...

Niïìm tin thûâ nhíịt: Tíịt că moơi ngûúđi ăïìu cô tiïìm nùng nhû 
nhau. Nïịu anh lađm ặúơc thị tưi cng lađm tưịt. Víịn ăïì lađ úê 
phûúng phâp.

Nhûơng hoơc sinh kêm tin rùìng chng khưng thïí ăaơt ặúơc nhûơng
gị câc baơn khâc cô thïí dïỵ dađng ăaơt ặúơc. Rùìng ăô lađ vị chng
khưng ă thưng minh, khưng ă khêo lêo hay khưng cô nhûơng
ăiïìu kiïơn cíìn vađ ă.

Trâi laơi, nhûơng ặâa tr thađnh cưng thị tin chùưc rùìng moơi ngûúđi ai
cng cô cú hươi thađnh cưng nhû nhau. Nïịu ngûúđi khâc lađm ặúơc,
chng cng lađm ặúơc. Víịn ăïì chó nùìm úê phûúng phâp. Ăiïím 10
tơt ăưịi khưng phăi chó dađnh cho mươt sưị đt ngûúđi mađ lađ cho tíịt
că moơi ngûúđi, chó cíìn tịm ặúơc câch hoơc ăng mađ thưi.

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

151

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Mươt vađi nùm trûúâc, chng tưi lađm viïơc vúâi mươt hoơc trođ tin rùìng
cíơu khưng thïí ăânh víìn ặúơc. Khi chng tưi daơy cíơu phûúng
phâp ăânh víìn bùìng mùưt, cíơu ă sûêng sưịt khi thíịy rùìng cíơu cô
thïí ăânh víìn xi vađ ngûúơc nhûơng tûđ dađi túâi 12 kyâ tûơ. Viïơc nađy
hoađn toađn thay ăưíi niïìm tin c ca cíơu. Mươt câch ăïí cng cưị
niïìm tin tđch cûơc trong con câi lađ sûê duơng khííu hiïơu “Nïịu ngûúđi
khâc lađm ặúơc, tưi cng lađm ặúơc!”

Niïìm tin thûá hai: Tưi cố sûå lûåa chổn lâm ngûúâi thânh cưng 
hay kễ thêët bẩi

Nhiïìu ngûúđi bịnh thûúđng tin chùưc nhû ăinh ăông cươt rùìng hoơ sinh
ra ă lađ nhûơng “tríu chíơm ịng nûúâc ăuơc” hay “thíịt baơi”vađ rùìng
hoơ khưng cô khă nùng giađnh ặúơc bíịt cûâ ăiïìu gị tưịt ăeơp. Khi ặúơc
hi taơi sao hoơ laơi chùưc chùưn nhû thïị, hoơ thûúđng ặa ra nhûơng l do
nhû, “Kïịt quă ca tưi bao giúđ cng tïơ hún ngûúđi khâc”, “Tưi chùỉng 
bao giúđ lađm ặúơc viïơc gị hay ho că” hóơc“Tưi sịt ăúđi thua anh 
kêm chõ trong tíịt că moơi chơn”, “Nhûơng viïơc nhû thïị khiïịn tưi 
thađnh k thíịt baơi”.

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

Trong thûơc tïị, ngûúđi thađnh cưng cng cô lc thíịt baơi chûâ, ăưi khi
cođn thíịt baơi ï chïì nûơa lađ khâc... vị hoơ lađm nhiïìu viïơc hún vađ cao
voơng cng nhiïìu hún. Khâc nhau lađ úê chưỵđ khi gùơp thíịt baơi hóơc
kïịt quă khưng nhû , hoơ cho ăô lađ bađi hoơc ăâng giâ vađ tiïịp tuơc
hađnh ăöơng cho ăïịn khi thađnh cöng múâi thöi. K thíịt baơi, trâi laơi,
chûa kõp bùưt ăíìu ă vươi thâo chaơy. Cô mươt cíu thađnh ngûơ vïì nhûơng
ngûúđi nađy: “Ra ặúđng múâi víịp phăi chiïịc lâ ă vươi quay vïì”.

K thíịt baơi lađ nhûơng ngûúđi cô khuynh hûúâng tịm cúâ biïơn minh,
quy trâch nhiïơm cho ngûúđi khâc vađ than phiïìn ln miïơng. Vđ
duơ, nïịu thi rúât, hoơ cô că ăưịng l do nhû: “Tưi khưng cô thúđi gian 
hoơc”, “Bađi thi líìn nađy khô quâ”, “Mưn hoơc chân chïịt”, vađ thíơm
chđ că... “Ra ng gùơp gâi!” Bùìng viïơc ăưí lưỵi cho ngûúđi khâc hóơc
cho hoađn cănh vađ viïơn ă l do, k thíịt baơi ăïí cho ngûúđi khâc vađ

Cấch nghơ ca ngûúâi thânh cưng

Ăûâng ra nhíơn trâch nhiïơm vïì nhûơng viïơc lađm ca mịnh
Hoơc hi tûđ sai líìm/thíịt baơi vađ tiïịp tuơc hađnh ăương cho
ăïịn khi thađnh cưng

Lưëi nghơ ca kễ thêët bẩi
Tịm l do biïån minh

Àưí lưỵi cho ngûúâi khấc

Than phiïìn vïì nhûäng gị khưng nhû
Dïỵ dâng thưëi chđ, bỗ cåc

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

153

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

nhûäng gị xẫy ra chung quanh quẫn l cåc àúâi hổ, côn hổ thị ...
vư can! Kïët quẫ, hổ khưng cố khẫ nùng thay àưíi viïåc gị, chó cẫm
thêëy bêët lûåc vâ vư vổng.

Ngûúơc laơi, ngûúđi thađnh cưng lađ nhûơng ngûúđi dâm lnh hïịt trâch
nhiïơm vïì hađnh vi vađ híơu quă ca mịnh. Nïịu khưng lađm ặúơc
viïơc gị (vđ duơ nhû thi rúât), hoơ khưng cho lađ vị cư giâo giăng bađi
khô hiïíu, mưn hoơc khư khan hay bađi thi vûđa dađi vûđa khô. Thay vị
lađm thïị, hoơ chõu trâch nhiïơm cho sûơ thíơt rùìng hoơ ă khưng hoơc
hïịt bađi vúê hóơc phûúng phâp hoơc tíơp ca hoơ chûa ưín. Chđnh tinh
thíìn chõu trâch nhiïơm nađy khiïịn hoơ giađnh laơi cú hươi thay ăưíi kïịt
quă theo câch hoơ mịn.

Do àố, bẩn hậy thûúâng xun cng cửở caỏch nghụ trong con baồn
rựỗng: laõm mửồt ngỷỳõi thânh cưng hay thêët bẩi LÂ SÛÅ LÛÅA CHỔN
CA CHNG chûá khưng phẫi ca bêët cûá ai khấc. Hậy truyùỡn thuồ
cho con caỏi niùỡm tin rựỗng: chú khi nâo chng chõu trấch nhiïåm
cho kïët quẫ ca mịnh (thay vị quy cho cấc ëu tưë khấc), chng
múái cố khẫ nùng lâm ch àúâi mịnh. Hai cêu nối àêìy sûác mẩnh
mâ chng tưi sûã dng àïí truìn àẩt niïìm tin nây lâ:

“Àïí mổi viïåc thay àưíi, tưi phẫi thay àưíi trûúác.”

“Tưi cố sûå lûåa chổn ca mịnh vâ tưi chổn thânh cưng.”

PHẨM CHẤT THỨ HAI: TẦM NHÌN CÁ NHÂN

Chuyïån cố thêåt vïì mưåt trûúâng hổc

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

Cêåu hổc sinh àêìu tiïn tưi hỗi trẫ lúâi ngay, “Thûa thêìy, chđn àiïím 
10”. Rưìi cêåu dộng dẩc nối thïm: “Ûúác mú ca em lâ vâo trûúâng 
trung hổc Victoria, sau àố lâ vâo trûúâng NUS, hổc ngânh Y. Em 
mën trúã thânh bấc sơ chun khoa ung thû àïí tịm cấch chûäa 
bïånh ung thû”. Châ! Thêåt lâ mưåt cêu trẫ lúâi àêìy êën tûúång!

Vúâi em hoơc sinh thûâ hai, tưi cng nhíơn ặúơc cíu tră lúđi íịn tûúơng
nhû thïị. Cíơu nađy noâi: “Muơc tiïu cuêa em lađ ăaơt 11 ăiïím 10 vị 
em nhùưm vađo trûúđng Pembrooke thơc Ăaơi Hoơc Oxford ăïí hoơc 
vïì chđnh trõ, kinh tïị vađ triïịt hoơc.” “Taơi sao em muöịn hoơc nhûơng 
mưn ăô?”, tođ mođ tưi hi.“Em thđch ăi síu nghiïn cûâu chđnh trõ, 
em tin rùìng mịnh cô nhiïìu tûúêng ăïí xíy dûơng ăíịt nûúâc ta 
ngađy cađng phât triïín hún.” – Cíơu tră lúđi mươt câch tûơ tin.

Híìu nhû mưỵi mươt hoơc sinh mađ tưi hi (đt nhíịt 30 em) ăïìu ặa
ra nhûơng cíu tră lúđi íịn tûúơng nhû thïị. Chađ chađ! Tưi tûơ nh, heđn
chi nhûơng ặâa tr nađy ặúơc hoơc úê ngưi trûúđng haơng nhíịt. Tưi cô
íịn tûúơng maơnh khưng phăi vị sưị ăiïím 10 mađ câc em nađy mịn
ăaơt ặúơc, chđnh viïơc chng biïịt r mịnh mịn gị vađ qịt tím
theo ăíi muơc tiïu ăô múâi lađ ăiïìu khiïịn tưi căm phuơc vađ biïịt
rùìng phíìn ăưng câc em nađy s ăaơt ặúơc ăiïìu chng mong mịn.
Nghiïn cûâu vïì nhûơng ngûúđi thađnh cưng cho ta biïịt ặúơc, súê dơ
hoơ ăaơt ặúơc súê ngơn ca mịnh lađ vị hoơ ặúơc thc ăííy búêi mươt
tíìm nhịn cao rương vađ mươt muơc ăđch r rađng. Chđnh nhûơng muơc
ăđch íịy s taơo nïn ăương lûơc phíịn ăíịu cho hoơ.

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

155

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

cêìn phẫi nối thïm, nhûäng em nây khưng biïët chng sệ lâm gị
sau khi hổc xong cêëp hai. Cêu trẫ lúâi ca chng àẩi khấi nhû, “Àïí 
xem mổi viïåc thïë nâo àậ, nối trûúác bûúác khưng khỗi”. Thêåm chđ
cấc em côn khưng hiïíu tẩi sao mịnh ài hổc nûäa, nhiïìu em nối,

“Em khưng cố lûåa chổn nâo khấc” hay “Mể em bùỉt em ài hổc”.

Tûâ nhûäng quan sất so sấnh nhû thïë, tưi ài àïën kïët lån lâ têët
cẫ nhûäng hổc sinh giỗi vâ cố àưång lûåc phêën àêëu àïìu lâ nhûäng
ngûúâi cố tđnh mc tiïu rêët cao. Chng biïët mịnh mën gị. Tưi
cng nhêån ra ëu tưë quan trổng nhêët khưng phẫi lâ mc tiïu
ngùỉn hẩn trong hổc têåp mâ chđnh mc tiïu lêu dâi trong cåc
sưëng múái lâ bïå phống gip chng thânh cưng. Chng àùåt ra
cho baãn thên nhûäng muåc tiïu cao siïu trong cåc sưëng nhû: xêy
dûång mưåt àïë chïë tó àư, noi gûúng Donald Trump, trúã thânh th
tûúáng chđnh ph hóåc nhâ di truìn hổc àïí gip hïå sinh thấi.
Hay trong trûúâng húåp cêåu hổc sinh àêìu tiïn mâ tưi hỗi thị cêåu
mën tịm ra phûúng thëc trõ bïånh ung thû.

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

Vúâi tû caâch lađm cha lađm meơ, chng ta cô thïí lađm gị ăïí gip con
câi cô tíìm nhịn cao rương trong tûúng lai, hađnh ăương vị ngađy mai,
ăùơt ra nhûơng muơc tiïu r rađng vađ maơnh m cho băn thín chng?
Sau ăíy lađ mươt sưị phûúng phâp ă ặúơc thûê nghiïơm vađ chûâng
minh lađ cô hiïơu quă.

a) Khuën khđch con cấi sưëng cố ûúác mú

Nhûơng ngûúđi thađnh cưng trong vai trođ cha meơ ln ăương viïn con
câi ni nhûơng mú ûúâc lúân, cho duđ thoaơt nghe noâ coâ veê ăiïn rưì
ăïịn mûâc nađo chùng nûơa. Hoơ thûúđng nôi nhûơng cíu nhû, “Con cô 
thïí lađm ặúơc nïịu con toađn tím toađn lađm viïơc ăô”, “Con cô thïí 
trúê thađnh ngûúđi mađ con mịn vađ lađm bíịt cûâ viïơc gị trong ăúđi”.

Lõch sûê cho biïịt, nhiïìu ngûúđi ăaơt ặúơc kyđ tđch trong ăúđi mươt

phíìn lađ nhúđ vađo nhûơng bíơc cha meơ ln tin tûúêng con vađ biïịt
câch trìn căm hûâng cho con trong viïơc xíy dûơng nhûông ûúâc
mú cao ăeơp. Tiger Woods trúê thađnh ngûúđi chúi gưn gii nhíịt thïị
giúâi cng mươt phíìn nhúđ cha anh bao giúđ cng ng hươ vađ hưỵ trúơ
con hïịt mịnh. Vađo nùm tâm tíi, khi Tiger nôi rùìng anh mịn
trúê thađnh ngûúđi chúi gưn sưị mươt thïị giúâi, cha anh khưng nhûơng
khưng băo “con ăiïn ađ” mađ cođn nôi “Cha khưng măy may nghi 
ngúđ vïì viïơc con s trúê thađnh ngûúđi chúi gưn gii nhíịt thïị giúâi”.

Nhúâ sûå àưång viïn êëy mâ Tiger cưë gùỉng khưng ngûâng vâ 13 nùm
sau àậ chỷỏng minh rựỗng cha anh noỏi uỏng!

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

157

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Trùng. Baơn thûê tûúêng tûúơng chơn gị xăy ra nïịu meơ cíơu tră lúđi
con trai theo thôi thûúđng ca mươt phuơ huynh nhû: “Con cô ăiïn 
khưng ăíịy? Ăûđng ngưìi ăô mađ mú mương ho hìn!” Nïịu thïị,
ríịt cô thïí Amstrong s khưng bao giúđ lađ tâc giă ca cíu nôi nưíi
tiïịng: “Chó lađ bûúâc ăi nh ca con ngûúđi, nhûng lađ bûúâc nhăy 
vơ ăaơi ca nhín loaơi”.

Nhûơng bíơc phuơ huynh ni daơy con khưng ăng câch thûúđng
cô khuynh hûúâng kêo thíịp ûúâc mú ca con câi xịng, deđ bóu vađ
băo chng rùìng “Hy tónh mương ăi”. Viïơc lađm vư tịnh nađy, tiïịc
thay ă bôp chïịt ûúâc mú bay bưíng ca ríịt nhiïìu ặâa tr chûa
biïịt chûđng s lađm nïn nghiïơp lúân. Hoơ thûúđng nôi nhûơng cíu

ăâng năn lođng nhû thïị nađy mươt câch vư thûâc: “Hoơc nhû thïị mađ 
ăođi lađm bâc sơ ađ?”, “Con cô tónh tâo khưng ăíịy?”, “Hûđm, lûúđi 
biïịng nhû con mađ mú lađm triïơu ph, ăng lađ ăưì ăiïn!”

Cng cố ngûúâi àùåt cêu hỗi cho tưi, “Nïëu ûúác mú ca con tưi quấ 
hậo huìn nhû trúã thânh phi cưng v tr thị sao?”, “Con tưi côn 
quấ nhỗ lâm sao biïët lâ chng thêåt sûå mën gị?”

Thíơm chđ nïịu ûúâc mú ca con baơn dûúđng nhû hoang ặúđng ăi
chùng nûơa thị cng chùỉng cô haơi gị. Ăiïìu quan troơng lađ nhûơng
ûúâc mú cao ăeơp cô tâc duơng trìn căm hûâng cho tr, ăùơt chng
vađo mươt traơng thâi tinh thíìn ăíìy hùng say, thuâc ăííy chuâng hoơc
tíơp vađ vûún lïn trong cuöơc söịng. Con baơn muöịn trúê thađnh phi
hađnh gia û? Thïị thị châu nô s nhiïơt tịnh hoơc câc mưn Víơt l,
Toân hoơc vađ Ngoaơi ngûơ, nađo cô thiïơt haơi gị!

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>

thúđi ăiïím nađo trong ăúđi, con câi chng ta cng phăi cô muơc tiïu
ăïí ăi túâi vađ ûúâc mú ca chng cô tâc duơng nhû tíịm biïín chó
ặúđng, nhû lađn giô níng cao ăưi cânh diïìu vađ lađm cho mưỵi ngađy
trưi qua trong ăúđi chng ăïìu cô nghơa.

Nïëu con cấi chng ta khưng biïët rộ thêåt ra chng mën gị 
thị sao?

Ríịt nhiïìu bíơc cha meơ tím sûơ vúâi tưi rùìng, khi hi con câi vïì ûúâc
mú ca chng, hoơ thûúđng nhíơn ặúơc nhûơng cíu tră lúđi nhû,

“Con khưng biïịt” hóơc “Con cođn chûa nghơ túâi”. Cô nhiïìu l do
giăi thđch cho viïơc nađy. Thûâ nhíịt, nhûơng ặâa tr íịy cô niïìm tin
sai líìm, giúâi haơn. Mươt khi cô niïìm tin nhû víơy, chng s khưng

bao giúđ dâm ăùơt muơc tiïu to lúân búêi vị moơi thûâ dûúđng nhû nùìm
ngoađi tíìm tay ca chng. Ăíy lađ l do taơi sao viïơc gíìy dûơng niïìm
tin tđch cûơc trong con câi lađ bûúâc qịt ắnh ăíìu tiïn trong Cưng
thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh. Nïịu con baơn khưng tin tûúêng vađo
băn thín mịnh, sao chng dâm ăùơt ra nhûơng muơc tiïu cao xa.
L do thûâ hai thưng thûúđng hún, nhûơng ặâa tr nađy chûa suy
nghơ vïì chơn ăô vị chûa bao giúđ chng thíơt sûơ tiïịp cíơn vúâi
nhûơng khă nùng mađ chng cô thïí ăaơt ặúơc trong cơc sưịng. Ăíy
lađ lc chng ta phăi bùưt tay vađo gip con câi tiïịp cíơn vúâi nhûơng
khă nùng khâc nhau, chó cô nhû víơy chng múâi tûơ tin ăùơt ra
nhûơng muơc tiïu khâc nhau trong cơc sưịng.

Tíi nâo thđch húåp nhêët àïí con trễ ni mú ûúác?

Nghe chng tưi nối vïì têìm quan trổng ca viïåc hûúáng dêỵn con
cấi cấch àùåt ra mc tiïu trong àúâi, nhiïìu ph huynh thùỉc mùỉc,

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

159

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Nhûng vúái kinh nghiïåm àâo tẩo hổc sinh à mổi lûáa tíi, chng
tưi phất hiïån ra mưåt àiïìu tûúãng nhû nghõch l: chđnh nhûäng em
nhỗ tíi hún lẩi cố trđ tûúãng tûúång phong ph hún vâ nhûäng
ûúác mú tấo bẩo hún. Chng dấm mú tẩo ra nhûäng k tđch trong
tûúng lai. Quấ trịnh lúán lïn cng lâ quấ trịnh con ngûúâi va vêëp
vúái thûåc tïë nhiïìu hún, vâ nhûäng lêìn cổ sất êëy khiïën chng ta cố
khuynh hûúáng hoâi nghi vïì mûác àưå khẫ thi ca nhûäng ûúác mú

vơ àẩi ca mịnh. Chđnh vị vêåy, câng lúán lïn con ngûúâi câng dê
dùåt hún, đt sấng tẩo hún. Trûúác khi bûúác vâo tíi 40, àa sưë mổi
ngûúâi trúã nïn àa nghi vâ mïåt mỗi vïì hêìu hïët mổi thûá trïn àúâi,
chng ta àấnh mêët ài niïìm àam mï chấy bỗng trong cåc sưëng
vâ thûúâng khưng dấm theo àíi mưåt hoâi bậo nâo mâ sùén sâng
hâi lông vúái nhûäng cấi trong têìm tay.

Nïịu baơn thđch ăoơc nhûơng cíu chơn cô thíơt vïì nhûơng danh nhín
trong lõch sûê, baơn s rt ra ặúơc mươt ăiïìu lađ nhûơng bíơc vơ nhín
íịy, tíịt că ăïìu cô chung mươt ăiïím: ăùơt ra muơc tiïu vơ ăaơi vađ cuơ
thïí cho cơc ăúđi mịnh tûđ khi cođn ríịt nh. Tiger Woods mịn trúê
thađnh ngûúđi chúi gưn gii nhíịt thïị giúâi vađo nùm lïn tâm. Nùm
tíi 12, Steven Spielberg xâc ắnh ưng mịn trúê thađnh nhađ lađm
phim nưíi tiïịng nhíịt thïị giúâi. Warren Buffet mịn trúê thađnh triïơu
ph tûđ nùm sâu tíi vađ bùưt tay vađo ăíìu tû chûâng khoân tûđ nùm
11 tíi. Michael Jordan thị mú trúê thađnh víơn ăương viïn bông rưí
hađng ăíìu tûđ lc mûúđi tíi. Vị thïị chùỉng bao giúđ lađ quâ súâm cho
viïơc hịnh thađnh mú ûúâc vađ xâc líơp nhûơng muơc tiïu trong ăúđi!
Thûơc tïị chûâng minh baơn lađm ăiïìu nađy cađng súâm bao nhiïu, baơn
cađng cô nhiïìu khă nùng ăaơt ặúơc muơc ăđch tưịi cao bíịy nhiïu.

Gip con lêåp ra bẫn Lưå Trịnh Cåc Sưëng

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

mịnh vaơch ra nhûơng mưịc mađ nô phăi ăi túâi ăïí cịi cuđng cô thïí
cùưm lâ cúđ chiïịn thùưng. Ăng thïị, mươt trong nhûơng câch tưịt nhíịt
ăïí gip tr xâc ắnh muơc tiïu lađ sûê duơng caâi mađ chuâng ta taơm
goơi lađ Băn Lươ Trịnh Cơc Sưịng nađy. Baơn hy hûúâng díỵn tr líịy ra
mươt túđ giíịy khưí to bùìng tíịm âp phđch lúân vađ v mươt ặúđng thúđi
gian ăi qua nhûơng mưịc quan troơng trong cơc sưịng.

Sau àố, hûúáng dêỵn chng àùåt ra àđch àïën cho nhûäng giai àoẩn
khấc nhau trong àúâi. Con bẩn cêìn chi tiïët hốa nhûäng mc tiïu
nây vúái nưåi dung c thïí vâ thúâi hẩn kêm theo.

Àïí cấc mc tiïu trúã nïn hêëp dêỵn, sinh àưång vâ ln àêåp vâo mùỉt
ngûúâi thûåc hiïån, bẩn hậy sûu têìm tranh ẫnh liïn quan àïën nhûäng
mc tiïu àố vâ àđnh kêm vâo tûâng cưåt mưëc. Vđ d, nïëu ûúác mú
ca con bẩn lâ trúã thânh tấc giẫ sấch bấn chẩy nhêët, chng cố thïí
dấn hịnh nhûäng quín sấch bấn chẩy nhêët ca nhûäng tấc giẫ mâ
chng ngûúäng mưå.

b) Chia sễ ûúác mú vâ mc tiïu ca bẩn vúái con cấi

Trễ thûúâng hổc hỗi tûâ nhûäng gị chng quan sất (nhêët lâ kinh
nghiïåm trong cåc àúâi cha mể) nhiïìu hún lâ nhûäng àiïìu khư
khan mâ cấc bêåc ph huynh giấo hën. Thïë nïn, mưåt trong
nhûäng cấch tưët nhêët gip xấc lêåp mc tiïu phêën àêëu lâ chia sễ
mc tiïu vâ mú ûúác thêìm kđn ca bẩn vúái con cấi.

Nhûơng ngûúđi thađnh cưng trong vai trođ lađm cha meơ cng thađnh
cưng trong hoaơt ăương nhôm, nghơa lađ hoơ biïịn gia ằnh mịnh
thađnh mươt nhôm, trong ăô câc thađnh viïn chia s câc muơc tiïu
vúâi nhau vađ hưỵ trúơ nhau ăaơt ặúơc muơc tiïu ăïì ra cho mưỵi ngûúđi,
thưng qua viïơc kiïn trị ăương viïn, nhùưc nhúê líỵn nhau.

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

161

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

phíịn ăíịu cho gia ằnh. Kïí că mươt ngûúđi meơ úê nhađ lađm nươi trúơ
hay lađm cưng tâc tịnh ngơn x hươi cng cô nhûơng muơc tiïu
ăâng trín troơng ăïí chia s vúâi con câi. Vđ duơ, mươt ngûúđi nươi trúơ
mađ tưi biïịt ăïì ra muơc tiïu víơn ăương nhûơng ngûúđi dín trong khu
phưị nôi “khưng” vúâi hađnh vi xă râc núi cưng cương ăïí băo vïơ mưi
trûúđng. Ăô chùỉng phăi lađ muơc tiïu cao ăeơp hay sao?

Bùìng câch nađy, chđnh baơn ăang giân tiïịp daơy con câi rùìng, mịn
cô mươt cơc sưịng chíịt lûúơng cao, chng phăi lïn kïị hoaơch trûúâc
cho nhûơng gị chng lađm úê tíi trûúêng thađnh. Ăíy cng lađ mươt
trong nhûơng phûúng phâp hiïơu quă nhíịt gip con câi lađm quen vúâi
nhûơng víịn ăïì cơc sưịng thûúđng nhíơt trong thïị giúâi ngûúđi lúân.
Möơt söị ngûúđi toê ra bùn khón, khưng biïịt liïơu con mịnh cô quan
tím ăïịn nhûơng víịn ăïì ca ngûúđi lúân hay khưng. Nhûng cûâ tin
tưi ăi, rưìi baơn s phăi ngaơc nhiïn khi thíịy boơn treê hûâng thuâ ăïịn
mûâc nađo khi cha meơ sùĩn lođng chia s mươt phíìn cơc sưịng ca
mịnh vúâi chng. Ăương tâc nh nađy lađm cho chng cô căm giâc
nhû mịnh ă lúân, vađ ăô lađ ăiïìu mađ chng khưng bao giúđ hoơc
ặúơc tûđ nhađ trûúđng hóơc bíịt cûâ ai ngoađi cha meơ.

Cha tưi àậ lâm gị àïí khuën khđch tưi cố nhûäng ûúác mú 
khưng tûúãng?

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

Cha tưi àậ têån dng niïìm àam mï ca tưi, coi àố lâ cú hưåi àïí
truìn cẫm hûáng dẩt dâo, thưi thc tưi vẩch ra nhûäng mc tiïu
vơ àẩi. Ưng kïí cho tưi nghe moồi chuyùồn vùỡ Schwarzenegger. Rựỗng
anh tỷõng laõ mửồt ngỷỳõi nhêåp cû àïën M vúái mú ûúác chấy bỗng
trúã thânh diïỵn viïn àiïån ẫnh. Nhûng cẫ thiïn hẩ àïìu xuỏm laồi noỏi
rựỗng anh khửng coỏ cỷóa laõm diùợn viùn trong vỷỳng quửởc iùồn

aónh Hollywood. Rựỗng tiùởng Anh ca anh “nùång” àïën nưỵi Thấnh
cng khưng hiïíu nưíi. Anh khưng cố kinh nghiïåm sưëng trïn àêët
M. K nùng diïỵn xët ca anh nghêo nân thư sú côn tùn cuóa anh
thũ daõi ngoựỗng vaõ nghe khửng Myọ cht nâo.

Mùơc cho tíịt că nhûơng lúđi deđm pha cay nghiïơt, Arnold víỵn mươt
mûơc trung thađnh vúâi ûúâc mú ca mịnh vađ hađnh ăương qịt liïơt
ăïí biïịn ûúâc mú thađnh hiïơn thûơc. Mùơc duđ thíịt baơi vađ bõ tûđ chưịi
vư sưị líìn, cịi cuđng Arnold víỵn lađm ặúơc ăiïìu mađ anh khât khao
nhíịt. Anh khưng nhûơng trúê thađnh diïỵn viïn ăiïơn ănh mađ cođn
trúê thađnh mươt trong đt nhûơng siïu sao ặúơc tră thuđ lao cao nhíịt
vađ nưíi tiïịng nhíịt úê Hollywood. Sau ăô anh tiïịp tuơc chinh phuơc
ẳnh cao thûâ hai: trúê thađnh chđnh khâch vađ anh ă ặúơc bíìu lađm
Thưịng ăưịc bang California. Arnold ăaơt ặúơc tíịt că nhûơng ăiïìu
nađy khưng phăi do anh cô ngưi sao chiïịu mïơnh may mùưn, hóơc
tađi nùng bíím sinh mađ lađ do anh dâm mú ûúâc. Cíu chơn vïì anh
cô sûâc lay ăương tưi ăïịn tíơn tím can, vađ tûđ lc 13 tíi, tưi ă haơ
qịt tím trúê thađnh tâc giă sâch bân chaơy nhíịt vađ lađ mươt triïơu
ph tay trùưng lađm nïn sûơ nghiïơp.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

163

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

“tuåt chiïu” nïëu bẩn cố nhûäng vđ d sưëng àưång liïn quan àïën
àam mï, súã thđch sùén cố núi con bẩn.

c) Cha mể gip con tiïëp cêån vúái cåc sưëng thêåt

Nhiïìu bíơc cha meơ than phiïìn rùìng con hoơ khưng hïì bíơn tím ăïịn
viïơc lïn kïị hoaơch cho tûúng lai. Mươt trong nhûơng ngn nhín lađ
do khưng cô nhiïìu phuơ huynh nôi chơn vúâi con tr vïì cơc sưịng
mn mađu mn v ngoađi khn khưí gia ằnh hay trûúđng hoơc.
ÚÊ trûúđng, thíìy cư cô khuynh hûúâng nhíịn maơnh tíìm quan troơng
ca viïơc tiïịp thu kiïịn thûâc vađ viïơc ăaơt ăiïím cao trong câc mưn
Toân, L, Hôa, Sinh, Sûê, Ăõa... Chùỉng lađ hoơ phăi hoađn thađnh
nhiïơm vuơ truýìn ăaơt kiïịn thûâc mađ nhađ trûúđng vađ x hươi giao
phô. Thïị nïn hoơ khưng cô thị giúđ mađ cng khưng cô tím thïị
trang bõ cho hoơc sinh nhûơng kiïịn thûâc thûơc tiïỵn trong x hươi,
lađ nhûơng gị thíơt sûơ xăy ra khi câc em rúđi mâi trûúđng thím nhíơp
vađo cơc sưịng. Vị l ăô, ăa sưị hoơc sinh khưng thíịy ặúơc mưịi
liïn quan giûơa viïơc hoơc trong sâch vúê vúâi viïơc ûâng duơng múâ kiïịn
thûâc khư cûâng ăô vađo câc hoaơt ăương thûơc tiïỵn.

Chng tưi tûđng gùơp mươt nûơ sinh ríịt ăùơc biïơt. Cư thûúđng chia s
vúâi chng tưi vïì nhûơng muơc tiïu trong ăúđi, cư xâc ắnh r rùìng
cư cíìn hoơc tíơp chùm chó ăïí vađo ặúơc nhûơng trûúđng danh tiïịng
mađ cư mong mịn, rưìi ăi lađm úê nhûơng cưng ty danh giâ nhû
thïị nađo. Chng tưi tûơ hi, sao cư gâi nađy laơi mau trûúêng thađnh
vađ cô câi nhịn chđn chùưn nhû thïị. Tưi chó vúơ l khi ặúơc dõp
nôi chơn vúâi meơ cư. Tûđ khi cư lïn tâm tíi, ngûúđi meơ ă nôi
chơn vúâi cư vïì nhûơng ch ăïì ngûúđi lúân vađ gip cư tiïịp cíơn vúâi
cơc sưịng ngoađi hoơc ặúđng tûđ ríịt súâm.

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

troơng hún, nhûơng ăiïìu mađ bađ ýu thđch trong cưng viïơc. Bađ nôi
vïì nhûơng thûê thâch mađ câc nhađ kinh doanh gùơp phăi vađ bađ ă
gip hoơ giăi qịt câc víịn ăïì trong tiïịp thõ vađ quaên lyâ nhû thïị
nađo. Mùơc duđ cư bê Jenny khưng hiïíu hïịt ặúơc tíịt că nhûơng gị

meơ mịnh nôi, cư cng ăùơt ra nhiïìu cíu hi nhû “Quăn l lađ gị? 
Tû víịn lađ gị?”. Meơ cư cưị gùưng hïịt sûâc giăi thđch cho cư cađng ăún
giăn cađng tưịt. Vđ duơ, bađ giăi thđch “Lađm cưng viïơc quăn l lađ khi 
con lađm sao ăïí băo ăăm rùìng nhín viïn dûúâi qìn con lađm 
viïơc hiïơu quă vađ phưịi húơp tưịt vúâi nhau”. Ngûúđi meơ cng nôi vïì
nhûơng ăiïìu bađ khâm phâ trong nghïì nghiïơp vađ bađ phăi hoơc hi
nhû thïị nađo ăïí tûđng bûúâc thùng tiïịn trong sûơ nghiïơp (dơ nhiïn,
bađ ln giăi thđch bùìng mươt lưịi nôi ăún giăn, dïỵ hiïíu).

Khi hoơ cuđng ăi khâm bâc sơ chùỉng haơn, ngûúđi meơ s tíơn duơng
cú hươi nađy ăïí nôi cho Jenny biïịt vïì nhûơng viïơc bâc sơ lađm, vađ
hoơ phăi hoơc nhûơng gị ăïí ặúơc hađnh nghïì chûơa bïơnh cûâu ngûúđi.
Nïịu gùơp víịn ăïì mađ bađ chûa cô cíu tră lúđi, bađ s cuđng nghiïn cûâu
trïn maơng vúâi con gâi. Bùìng câch nađy, bađ giân tiïịp daơy Jenny trúê
nïn tûơ líơp vađ tûơ xoay xúê tịm ra cíu tră lúđi cho nhûơng víịn ăïì mađ
cư khưng biïịt.

Cố mưåt sûå thêåt chùỉc bẩn àậ biïët nhûng tưi vêỵn mën nhùỉc lẩi:
nhiïìu ngûúâi thânh cưng vûúåt bêåc, nhûäng triïåu ph nưíi tiïëng àậ
àïí con cấi mịnh tiïëp cêån thïë giúái ngûúâi lúán khi chng côn rêët
nhỗ, vâ nhúâ àố lâm cho cåc sưëng ca chng phong ph hún,
mûác àưå trûúãng thânh nhanh hún, gia tùng khẫ nùng thêm nhêåp
thûåc tiïỵn ca chng.

</div>
(166)<div class='page_container' data-page=166>

165

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Khi Clinton trúê thađnh Tưíng thưịng vađ gia ằnh öng doơn vađo Nhađ
Trùưng, Chelsea luâc bíịy giúđ ă lađ mươt cư bê 13 tíi tûơ tin ẵnh
ăaơc, thûúđng xuýn thaâp tuđng cha meơ trong nhûơng chịn cưng
du vođng quanh thïị giúâi, thíơm chđ ăïịn că nhûơng ăiïím “nông”
nhû Trung Ăưng. Giưịng nhû Cưng nûúng Diana, cư ặúơc cha
meơ taơo ăiïìu kiïơn thím nhíơp vađo cơc sưịng mn mađu mn v
khùưp núi ăïí cô ặúơc thâi ăươ ăưìng căm vúâi nhûơng ngûúđi cô hoađn
cănh khâc xa cư, vađ cô thûâc tịm hiïíu vïì câc víịn ăïì x hươi ca
hoơ. Sau nađy khi trûúêng thađnh, Chelsea trúê thađnh caânh tay ăùưc lûơc
trong chiïịn dõch thađnh cöng cuêa meơ cư, bađ Hillary, trúê thađnh
Thûúơng nghõ sơ bang New York.

Nhađ tó ph Hưìng Kưng Li Kah Shing bùưt ăíìu chín bõ cho con trai
ưng tiïịp quăn ăïị chïị ca ưng tûđ khi cíơu cođn ríịt nh. Ưng ặa
con trai ăi theo trong câc chịn viïịng thùm cưng ty, vađ ăïí cíơu
tham dûơ trong câc cơc hoơp hươi ăưìng quăn trõ.

Nhûơng ngûúđi thađnh cưng vûúơt bíơc hiïíu r rùìng viïơc cho phêp
con mịnh tiïịp cíơn súâm vúâi cuöơc söịng thûơc tïị bïn ngoađi khuön
viïn trûúđng hoơc seô giuâp con hoơ súâm trûúêng thađnh hún vađ tûơ tin
vađo băn thín hún. Ngoađi ra cođn cô mươt lúơi đch khâc, vị vư cuđng
bíơn rươn khưng cô nhiïìu thúđi gian dađnh cho gia ằnh, nïn bùìng
câch díỵn dùưt con câi tham gia vađo cưng viïơc ca hoơ tûđ ríịt súâm,
hoơ cng cô ăiïìu kiïơn cng cưị mưịi quan hïơ cha meơ – con câi
vûơng chùưc hún.

</div>
(167)<div class='page_container' data-page=167>

ăaơt ặúơc trong cơc sưịng lađ ríịt quan troơng, viïơc lïn kïị hoaơch
thay cho chuâng laơi khöng nïn chuât nađo.

Ăûđng bao giúđ trûơc tiïịp sùưp ăùơt moơi viïơc cho con câi, cng ặđng bao

giúđ băo chng phăi lađm gị trong tûúng lai. Nhíịt lađ baơn ặđng mong
chng thay mịnh lađm nhûơng viïơc mađ baơn khao khât mịn thûơc hiïơn
nhûng chûa lađm ặúơc. Nïịu baơn lïn kïị hoaơch tûúng lai cho con câi
thay chng, baơn s tûúâc míịt ca chng cú hươi lađm ch cơc sưịng,
cng nhû sûơ tûơ tin vađ lođng tûơ troơng ca con câi.

Bao giúđ cng nhúâ rùìng mưỵi ặâa con chng ta cô niïìm ăam mï
riïng, khă nùng riïng vađ muơc ăđch riïng trong cuöơc söịng. Vai
trođ lađm cha lađm meơ cuêa chuâng ta lađ ăïí gip ăúơ chng khâm phâ
nhûơng ăiïím maơnh ca chng lađ gị, chng say mï ăiïìu gị vađ lađm
thïị nađo ăïí chng cô thïí ăông gôp nhûơng giâ trõ cao nhíịt cho
cương ăưìng, x hươi vađ cho câi thïị giúâi ăang díìn thu nh laơi nađy.
Thay vị ặa ra chó thõ hay mïơnh lïơnh phăi thïị nađy thïị kia, tíịt că
nhûơng gị mađ nhûơng ngûúđi lađm cha meơ chng ta cô thïí lađm lađ
taơo ăiïìu kiïơn vađ hûúâng díỵn con câi vaơch ra mươt lươ trịnh thđch
húơp trong cơc sưịng cng nhû trong sûơ nghiïơp. Víơy nhû thïị nađo
lađ mươt lươ trịnh thđch húơp

</div>
(168)<div class='page_container' data-page=168>

167

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

d) Gip con cấi ln têåp trung vâo nhûäng mc tiïu 
ca chng

Khi nối vïì chuån xấc lêåp mc tiïu phêën àêëu, cố nhiïìu em nhỗ
tỗ ra rêët hâo hûáng vúái nhûäng viïỵn cẫnh tûúi sấng vïì tûúng lai,
nhûng chó đt lêu sau, nhûäng mc tiïu êëy múâ dêìn rưìi mêët hùèn.

Nhûng vúái cấc em hổc sinh xët sùỉc thị khấc, mưåt trong nhûäng
àùåc àiïím lúán nhêët lâ chng biïët cấch têåp trung cao àưå cho mc
tiïu phđa trûúác.

Àïí lâm tưët viïåc nây, bẩn hậy hûúáng dêỵn con mịnh thiïët kïë mc
tiïu rưìi viïët ra chi tiïët trïn mưåt túâ giêëy khưí lúán. Chng cố thïí
dấn “Bẫng mc tiïu ca tưi” lïn tûúâng àïí nố ngây ngây àêåp vâo
mùỉt chng, nhùỉc nhúã chng phẫi têåp trung vâ duy trị àưång lûåc
liïn tc àïí cố nhûäng viïåc lâm thđch húåp hûúáng túái mc tiïu. Tuy
nhiïn, nhiïìu ph huynh cố khuynh hûúáng dng bẫng êëy lâm
cưng c àïí khiïín trấch con cấi khi chng khưng hổc hânh chùm
chó, nhûng àố lâ mưåt biïån phấp hïët sûác sai lêìm. Bẩn cêìn dng
nhûäng mc tiïu êëy àïí àưång viïn con cấi, chûá khưng phẫi biïën
chng thânh cấi gưng àeo trïn cưí con mịnh.

PHẨM CHẤT THỨ BA: PHƯƠNG PHÁP

ĐỂ THÀNH CƠNG

</div>
(169)<div class='page_container' data-page=169>

Trong cưng tâc giăng daơy ca mịnh, chng tưi thûúđng ăïịn caâc
trûúđng hoơc khaâc nhau úê Singapore vađ nhiïìu nûúâc khâc ăïí tưí
chûâc câc bíi hịn lơn vïì phûúng phâp hoơc. Trong nhûơng
bíi hoơc nhû thïị, cô nươi dung daơy câc em câch ghi nhúâ mươt
danh sâch 30 tûđ trong vođng hai pht. Ăa sưị câc em chó nhúâ ặúơc
tưịi ăa 6-10 tûđ mươt lc. Khi chng tưi nôi rùìng quă thíơt chng cô
thïí ghi nhúâ tíịt că 30 tûđ theo ăng thûâ tûơ chó sau mươt líìn hoơc,
nhiïìu em ă nghơ lađ chng tưi “nưí”.

Nhûng sau khi chng tưi dẩy chng phûúng phấp ghi nhúá hiïåu
quẫ, têët cẫ cấc em àïìu lêëy lâm thđch th vâ tỗ ra bêët ngúâ khi thờởy
rựỗng chuỏng quaó thờồt coỏ mửồt trủ nhỳỏ hoân hẫo, sau khi vûâa hổc

vûâa ấp dng phûúng phấp ghi nhúá múái ngay tûác thị.

Tưi cođn bíịt ngúđ hún trong líìn ặúơc múđi ăïịn trûúđng Raffles Girls
ăïí tưí chûâc mươt bíi hịn lơn cho 50 hoơc sinh ca chûúng
trịnh nùng khiïịu. Khi chng tưi ặa ra danh sâch 30 tûđ vađ hi
xem cô em nađo nhúâ ặúơc tíịt că câc tûđ nađy trong vođng hai pht
khưng, thị bíịt ngúđ lađm sao, că 50 cânh tay trong phođng ăïìu giú
lïn. Khi chng tưi hi thûê nùm hoơc sinh ngíỵu nhiïn, mưỵi em ăïìu
ăoơc to danh sâch tûđ ăng theo thûâ tûơ. “Ưi! Hoơc sinh nùng khiïịu 
cô khâc!” tưi chó cođn biïịt tríìm trưì nhû thïị.

</div>
(170)<div class='page_container' data-page=170>

169

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

giăn lađ vị chng sûê duơng nhûơng phûúng phâp hiïơu quă, vađ nhúđ
ăô mađ viïơc hoơc trúê nïn dïỵ dađng, th võ vađ nhanh hún ríịt nhiïìu.
Baơn cô bao giúđ tûơ hi taơi sao mươt sưị ặâa tr cô thïí viïịt chđnh tă
ríịt tưịt trong khi nhûơng ặâa tr khâc (cô thïí ríịt thưng minh) laơi
gùơp khô khùn trong viïơc viïịt ăng chđnh tă khưng? Mươt líìn nûơa,
ăô lađ vị phûúng phâp mađ chng sûê duơng. Chng tưi phât hiïơn
ra rùìng nhûơng em viïịt chđnh tă tưịt sûê duơng phûúng phâp xûê l
bùìng thõ giâc. Nhúđ víơy, chng cô thïí nhịn thíịy tûđ ngûơ trong tím
trđ nhû mươt hịnh ănh. Sau ăô, chng chó viïơc chêp hịnh ănh ca
tûđ trong tím trđ ra giíịy.

Nhûơng em viïịt chđnh tă kêm cô khuynh hûúâng sûê duơng phûúng
phâp thđnh giâc hay căm giâc ăïí viïịt ra mươt tûđ. Khi viïịt, chng

khưng nhịn thíịy hịnh ănh tûđ ăô trong tím trđ. Thay vađo ăô,
chng viïịt ra câc k tûơ dûơa vađo ím thanh vang lïn trong tím
trđ. Ngn nhín ca viïơc chng hay sai chđnh tă lađ do phât ím
khưng ăng chín. Vđ duơ: ngûúđi miïìn Nam hay phât ím líỵn lươn
giûơa tûđ cô díịu hi vađ ng, thađnh ra dïỵ viïịt sai chđnh tă nhûơng tûđ
nađy. Tûđ phât hiïơn nađy cô thïí ặa ra kïịt lơn rùìng, bùìng câch daơy
cho nhûơng ặâa tr kêm chđnh tă câch hịnh dung tûđng con chûơ
trong tím trđ, khă nùng viïịt ăng chđnh tă ca chng s ặúơc căi
thiïơn mươt câch ăâng kïí!

Nhû víơy, tíịt că tr em ăïìu cô cuđng hïơ thíìn kinh nhû nhau (cuđng
tiïìm nùng no bươ). Nïịu con ca ngûúđi hađng xôm ăaơt kïịt quă
xịt sùưc, con baơn cng cô thïí lađm ặúơc! Chó cô mươt ăiïím cíìn
lûu , baơn phăi nhíịn maơnh cho con baơn hiïíu rùìng, mịn thađnh
cưng phăi cô phûúng phâp ăng.

</div>
(171)<div class='page_container' data-page=171>

phấp ghi nhúá hiïåu quẫ. Mưỵi hânh vi vâ kïët quẫ àïìu cố mưåt
phûúng phấp kêm theo. Bao giúâ cng cố nhûäng phûúng phấp
hiïåu quẫ trong viïåc hổc tûâ, àổc sấch, ghi nhúá, quẫn l thúâi gian,
tûå àưång viïn bẫn thên, chïë ngûå cẫm xc tiïu cûåc vâ vûúåt qua
nhûäng thêët bẩi trong cåc sưëng.

Khi híìu hïịt boơn tr (vađ că ngûúđi lúân chng ta nûơa) khưng lađm tưịt
mươt viïơc nađo ăô, chng cô khuynh hûúâng b cơc vị cho rùìng
mịnh khưng cô khă nùng lađm viïơc ăô. Chng căm thíịy mịnh ăún
giăn lađ kêm ci vađ cô lađm gị cng khưng thay ăưíi ặúơc sûơ thíơt
ăô. Trong khi íịy nhûơng ặâa treê hoơc gioêi, khi khöng lađm töịt möơt
viïơc gị ăô, chng líơp tûâc tịm câch thay ăưíi phûúng phâp.

Víơy thị ăïí thađnh cưng trong viïơc ni daơy con, xin baơn vui lođng

khưng nôi nhûơng cíu nhû, “Taơi sao trđ nhúâ con kêm thïị?”, “Sao 
con lûúđi víơy?” hay“Sao con khưng thïí hoơc gii ặúơc?”. Thay vađo
ăô, baơn hy nôi cíu “thíìn ch” nađy thûúđng xn hún, “Con 
cô thïí lađm ặúơc! Bao giúđ cng cô câch lađm mađ! Hy thay ăưíi 
phûúng phâp cho húơp l hún.”

Trong qín sâch bân chaơy nhíịt “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!”
vađ câc chûúng trịnh ăađo taơo ca mịnh, chng tưi daơy hoơc sinh
câc phûúng phâp hoơc tíơp, tû duy ăïí chng cô thïí gùơt hâi thađnh
cưng trong trûúđng hoơc vađ cơc sưịng. Tưi xin bâo cho baơn mươt
tin vui, qín “Tưi Tađi Gii, Baơn Cng Thïị!” ă ặúơc dõch sang
tiïịng Viïơt, vađ chûúng trịnh ăađo taơo “Tưi Tađi Gii!” cng ă cô
mùơt taơi Viïơt Nam.

PHẨM CHẤT THỨ TƯ: KHẢ NĂNG CHẾ NGỰ

CẢM XÚC VÀ BẮT TAY VÀO HÀNH ĐỘNG

</div>
(172)<div class='page_container' data-page=172>

171

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

àưång viïn bẫn thên lâm nhûäng viïåc cêìn lâm, vâ tûâng bỷỳỏc tiùởn
ùởn gờỡn muồc tiùu bựỗng caỏch kiùớm soaỏt tưët àúâi sưëng tinh thêìn
cng nhû cẫm xc ca mịnh. Bẩn cng biïët con ngûúâi (nhêët lâ
trễ em) thûúâng bõ chi phưëi rêët nhiïìu búãi cấc loẩi cẫm xc vui
sûúáng, bìn phiïìn, thêët vổng, giêån dûä... vâ chđnh àúâi sưëng tịnh
cẫm nây tẩo thânh mưåt ngìn lûåc thc àêíy chng ta àïën gêìn
mc tiïu hay ngûúåc lẩi, cẫn trúã chng ta hânh àưång.

Khi boơn tr sưịng trong tím traơng tiïu cûơc nhû chân năn, thúđ ú,
lûúđi biïịng hay súơ hi, chng s khưng cô ăương lûơc ăïí hoơc tíơp
hay lađm bíịt cûâ viïơc gị. Tûúng tûơ, khi boơn tr căm thíịy tûơ tin,
hùng hâi vađ nhiïơt tịnh, chng s hađnh ăương mươt câch hiïơu quă
nhíịt. Chđnh vị thïị, căm xc cô thïí ặúơc chia ra lađm hai daơng:

Cẫm xc tđch cûåc
Thc àêíy trễ hânh àưång

lHùng hấi

lNhiïåt tịnh

lVui vễ vâ hâo hûáng

lTûå tin

lTêåp trung

Cẫm xc tiïu cûåc

Ngùn cẫn thânh cưng ca trễ

lKhưng têåp trung

lLûúâi biïëng

lChấn nẫn

lTuåt vổng

lSúå hậi

lCùng thùèng

</div>
(173)<div class='page_container' data-page=173>

Trong thûåc tïë, nhûäng em hổc kếm lẩi thûúâng lâ nhûäng em đt cố
khẫ nùng lâm ch cẫm xc ca bẫn thên. Bõ cấc xc cẫm mẩnh
che múâ, lêën lûúát l trđ, chng hóåc sệ khưng hânh àưång khi cêìn
phẫi hânh àưång, hóåc ngûúåc lẩi, hânh àưång mưåt cấch sai trấi. Vđ
d, vïì mùåt l trđ, chng hoân toân hiïíu rộ mịnh cêìn phẫi hổc
cho bâi kiïím tra sùỉp túái, nhûng cẫm giấc chấn hổc àậ trối båc
chng lẩi (khưng hânh àưång àng), àïí rưìi chng lẩi bõ thc àêíy
búãi ham mën ài chúi game (hânh àưång sai).

Cuđng vúâi viïơc thiïịu ăi khă nùng kiïìm chïị căm xc, tr ăún thìn
phăn ûâng tûơ ăương vúâi nhûơng tâc ăương bïn ngoađi. Chng tin rùìng
ngûúđi khâc hóơc nhûơng sûơ viïơc khâch quan cô lưỵi trong viïơc
KHIÏỊN CHNG cô căm giâc tưìi tïơ. Khi mươt ngûúđi baơn vư tịnh
nôi mươt cíu lúơ lúđi vúâi chng, chng líơp tûâc phăn ûâng laơi mươt
câch gay gùưt, giíơn dûơ. Khi khưng giăi ặúơc mươt bađi Toân, chng
căm thíịy thíịt voơng. Ngưìi trûúâc nhûơng bađi tíơp giao vïì nhađ, chng
căm thíịy choâng ngúơp vađ ăím ra chân năn, khưng mịn lađm bíịt
cûâ viïơc gị.

Mươt khi chng khưng cô khă nùng kiïím soât căm xc ca mịnh
thị ăiïìu ăô cng cô nghơa lađ chng ăïí cho nhûơng căm xc tiïu
cûơc ăô mùơc sûâc chïị ngûơ chng. Khi bõ căm giâc lûúđi biïịng chi
phưịi, chng yđ ra khưng ăuơng ăïịn bađi vúê, mùơc cho chơn gị xăy
ra cng ặúơc. Khi bìn b, chng lui vïì gôc ca mịnh khưng

Trễ hổc kếm hiïåu quẫ

</div>
(174)<div class='page_container' data-page=174>

173

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

tiïịp xc vúâi ai hóơc tịm câch giăi khy bùìng câch lao vađo chúi
game. Khi gùơp chuýơn khöng nhû yâ, chuâng b cơc. Chng cho
rùìng cíìn phăi cô mươt câi gị ăô hóơc mươt ai ăô ặâng ra ăương viïn
chuâng hay giuâp chuâng vûơc díơy lođng tin ăïí hađnh ăương. Díìn díìn
híìu hïịt nhûơng ặâa tr nađy khùưc síu căm giâc bíịt lûơc, khưng thïí
thay ăưíi ăúđi mịnh theo chiïìu hûúâng tưịt hún.

Àưëi vúái nhûäng trễ hổc tờồp hiùồu quaó thũ khaỏc, chuỏng tin rựỗng
mũnh CHếU TRẤCH NHIÏåM vïì nhûäng cẫm xc ca bẫn thên. Khi
cố cẫm giấc lûúâi khưng mën lâm bâi têåp, chng khưng trưng
àúåi mưåt àiïìu gị àố xẫy ra hay ai àố àïën bïn àưång viïn mịnh.
Chng biïët cấch tûå àưång viïn bẫn thên àïí hânh àưång. Khi båc
phẫi nïëm trẫi thêët bẩi hay bõ tûâ chưëi, chng cố thïí nhanh chống
vûúåt qua tịnh trẩng àố.

Víơy con câi chng ta cô thïí hoơc ặúơc câch lađm ch nhûơng căm
xc ca mịnh hay khưng? Chùưc chùưn lađ ặúơc! Vađ ăíy chđnh lađ
mươt trong nhûơng k nùng quan troơng nhíịt (cođn goơi lađ câch thûâc
kiïím soât traơng thâi căm xc) mađ chng tưi giăng daơy trong

Trễ thânh cưng chõu trấch nhiïåm vïì cẫm xc ca mịnh

“Tưi cố khẫ nùng lâm ch cẫm xc ca mịnh”

Sûå viïåc + Phẫn ûáng ca tưi = Kïët quẫ

Trễ kếm hiïåu quẫ àïí cẫm xc ca chng chïë ngûå bẫn thên
“Tưi khưng cố khẫ nùng kiïìm chïë cẫm xc”

</div>
(175)<div class='page_container' data-page=175>

cấc khốa hổc nhû “Tưi Tâi Giỗi, Bẩn Cng Thïë!” vâ “Thiïëu Nhi
Siïu Àùèng”.

Mưåt trong nhûäng khấi niïåm quan trổng àêìu tiïn mâ chng tưi
mën hổc sinh ca mịnh lơnh hưåi lâ bẫn thên cấc sûå viïåc xẫy ra
cho chng ta KHƯNG tẩo ra cẫm xc trong lông ta. Chđnh cấi
cấch mâ ta CHỔN PHẪN ÛÁNG nhû thïë nâo vúái sûå viïåc êëy múái
tẩo ra nhûäng cẫm xc tđch cûåc hay tiïu cûåc.

Bùìng câch kiïím soât hóơc ăiïìu khiïín câch thûâc mađ chng ta
choơn ăïí phăn ûâng laơi nhûơng sûơ viïơc xăy ra trong ăúđi, chng ta cô
thïí lađm ch ặúơc căm xc, hađnh vi vađ nhûơng kïịt quă ăaơt ặúơc.
Câc em nh thađnh cưng biïịt rùìng: chng cô khă nùng lûơa choơn
câch phăn ûâng laơi vúâi sûơ viïơc. Cho duđ chơn gị xăy ra vúâi chng
ăi chùng nûơa, chng s phăn ûâng laơi theo câch nađo ăô gip chng
úê vađo mươt tím thïị tđch cûơc ăïí hađnh ăương tđch cûơc, ng híìu ăaơt
ặúơc kïịt quă mong mịn. Vađ ngûúơc laơi, nhûơng em khưng thađnh
cưng cô khuynh hûúâng phăn ûâng laơi theo câch khiïịn chng bõ
căm xc chïị ngûơ, sai khiïịn, díỵn ăïịn khưng lađm gị că hóơc lađm
viïơc sai trâi ăïí rưìi lnh híơu quă xíịu.

</div>
(176)<div class='page_container' data-page=176>

175

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng
SÛÅ VIÏåC

Vđ d : Thi rúát

PHẪN ÛÁNG 1
“Mịnh thêåt vư vổng”

“Hổc àïí lâm gị?”

KÏËT QUẪ

Bìn phiïìn
Nẫn chđ

Khưng cố àưång lûåc hổc
Kïët quẫ hổc têåp vêỵn tïå hẩi

PHẪN ÛÁNG 3
“Mịnh khưng chín bõ 
tưët! Lêìn sau mịnh phẫi

lâm bâi tưët hún!”

KÏËT QUẪ
Cố àưång lûåc !

Hoơc hađnh chùm chó hún

Kïịt quă hoơc tíơp ặúơc 
căi thiùn

PHAN NG 2
Thờồt khửng cửng bựỗng!

Baõi kiùớm tra quaỏ khố!”

KÏËT QUẪ

Giêån dûä, thêët vổng

Khưng cố àưång lûåc hổc

</div>
(177)<div class='page_container' data-page=177>

Bùìng câch daơy tr câch kiïím soât phăn ûâng vađ căm xc ca mịnh,
chng s cô khă nùng hađnh ăương kiïn ắnh ăïí ăaơt kïịt quă tưịt.
Trong chûúng sau, baơn cng s biïịt rùìng hađnh vi ca tr ặúơc
thc ăííy búêi nùm căm xc chđnh. Khi biïịt r vïì nhûơng căm xc
thc ăííy chng hađnh ăương, baơn cô thïí tíơn duơng nhûơng căm xc
íịy ăïí cưí v con baơn hađnh ăương tđch cûơc ăïí thađnh cưng.

PHẨM CHẤT THỨ NĂM: CHUYỂN THẤT

BẠI THÀNH KINH NGHIỆM HỌC HỎI

Lyâ do chuê ýịu khiïịn nhiïìu ặâa treê sưịng khưng cô ắnh hûúâng,
khưng dâm ặa ra muơc tiïu vađ khưng hađnh ăương lađ vị chng súơ
thíịt baơi. Nhiïìu em ríịt súơ thíịt baơi, súơ míịt mât, súơ mùưc phăi sai
líìm vađ súơ căm giâc tưìi tïơ. Chđnh nưỵi súơ nađy căn trúê chng ăùơt ra
nhûơng tiïu chín cao cho băn thín hóơc nưỵ lûơc ăïí thađnh cưng.
Tíịt că chng ta ăïìu biïịt viïơc vư tịnh mùưc phăi sai líìm lađ ăiïìu

bịnh thûúđng vađ cíìn thiïịt trong quâ trịnh hoơc hi hóơc lađm bíịt
cûâ viïơc gị. Chng ta biïịt rùìng thíịt baơi taơm thúđi – nïịu biïịt tíơn
duơng ăuâng – chùưn chùưn s trúê thađnh tiïìn ăïì cho thađnh cưng líu
dađi. Híìu hïịt tr em hađnh ăương vị băn thín chng, vađo luâc nađy
hay luâc khaâc. Tuy nhiïn, khi chuâng khưng ăaơt ặúơc muơc tiïu,
chng s b cơc. Chng s tûơ biïơn hươ, ăưí lưỵi cho hoađn cănh
xung quanh, than phiïìn rùìng chng khưng cô ă ăiïìu kiïơn ăïí
thađnh cưng vađ s khưng dâm hađnh ăương nûơa. Vúâi câch hađnh xûê
nhû thïị, tưi dâm băo ăăm rùìng ặâa tr khưng bao giúđ lađm nưíi
viïơc gị to tât trong cơc sưịng.

</div>
(178)<div class='page_container' data-page=178>

177

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

ắnh nghơa sûơ thíịt baơi khâc vúâi nghơa thưng thûúđng. Bíịt cûâ khi
nađo hoơ lađm hïịt sûâc mịnh nhûng khưng ăaơt ặúơc muơc tiïu, hoơ
khưng xem ăô lađ thíịt baơi mađ coi ăô lađ kinh nghiïơm ăïí hoơc hi,
ăïí hoađn thiïơn băn thín. Sau ăô hoơ s trânh khưng mùưc phăi sai
líìm tûúng tûơ bùìng câch thay ăưíi phûúng phâp vađ lađm laơi tûđ ăíìu.
Vađ cûâ thïị cho ăïịn khi hoơ thađnh cưng. Ăưịi vúâi nhûơng ngûúđi nađy,
chó khi nađo b cơc múâi lađ thíịt baơi thíơt sûơ.

Nhû víơy, nïịu baơn mịn con mịnh dng căm ăïì ra muơc tiïu cao
ăeơp, kiïn qịt hađnh ăương ăïí ăaơt muơc tiïu vađ ặâng vûơng trûúâc
khô khùn, baơn phăi liïn tuơc cng cưị khâi niïơm nađy vúâi chng,

“Khưng cô thíịt baơi, chó cô kinh nghiïơm cíìn hoơc hi”. Hy

hịnh thađnh mươt vùn hôa nhû sau trong gia ằnh: “Vư tịnh mùưc 
phăi sai líìm û, khưng hïì gị, miïỵn lađ tưi hoơc ặúơc câi gị tûđ 
sai líìm ăô”. Cô thíịm nhìn hai phûúng chím trïn, con baơn múâi
cô ă niïìm tin ăïí nưỵ lûơc hïịt mịnh trong hoơc tíơp vađ cơc sưịng.
Víơy thị, bíịt cûâ khi nađo con baơn thi rúât hay vïì chôt trong mươt
cơc thi, hy nôi vúâi chng rùìng viïơc thi rúât hay thíịt baơi hoađn
toađn khưng phăi lađ víịn ăïì lúân, miïỵn lađ chng ă cưị gùưng hïịt sûâc,
biïịt hoơc hi tûđ sai líìm vađ víỵn tiïịp tuơc nưỵ lûơc ăïịn cuđng. Baơn cô
thïí duđng khííu hiïơu qu giâ nađy “Thíịt baơi lađ meơ thađnh cưng”

ăïí ăương viïn chng. Chng tưi bao giúđ cng nhùưc nhúê câc em
hoơc sinh mươt sûơ thíơt lađ chó khi nađo chng b cơc hóơc thưi
khưng cưị gùưng nûơa, thị khi íịy chng múâi lađ k thíịt baơi thíơt sûơ.
Vị víơy, khi ặâa con ca baơn khưng lađm tưịt mươt viïơc gị ăô, thay vị
nôi “Taơi sao con thíịt baơi?”, hy duđng câch nôi cô sûâc ăương viïn
chng hún: “Con thûê nghơ xem mịnh hoơc ặúơc gò tûđ viïơc nađy?”

</div>
(179)<div class='page_container' data-page=179>

PHẨM CHẤT THỨ SÁU: XÂY DỰNG VÀ

BỒI ĐẮP LỊNG TỰ TRỌNG

Phíím chíịt cịi cuđng, cng lađ phíím chíịt quan troơng nhíịt ca
nhûơng ặâa tr haơnh phc vađ cô ăương lûơc hoơc tíơp tưịt, chđnh lađ
lođng tûơ troơng. Câc em nađy tûơ hađo vïì băn thín vađ ríịt tûơ tin. Lođng
tûơ hađo vađ ýu qu băn thín gip chng ăùơt ra nhûơng tiïu chín
cao vađ mang laơi ăương lûơc khiïịn chng cưị gùưng hïịt mịnh trong
tûđng viïơc lúân nh. Chng khưng bõ gânh nùơng tím l súơ thíịt baơi
hay súơ bõ tûđ chưịi.

Trấi lẩi, nhûäng em cố thânh tđch kếm mưåt phêìn lâ vị chng khưng
cố lông tûå trổng; chng thûúâng àấnh giấ thêëp bẫn thên mịnh,

vị vêåy mâ khưng à can àẫm vâ tûå tin àïí lâm tưët bêët cûá viïåc gị.
Àiïìu nây thêåt dïỵ hiïíu, khi bẩn nghơ mịnh tưìi tïå, lâm sao bẩn cố
àưång lûåc àïí vûún lïn cẫi thiïån bẫn thên mịnh. Thêåt lâ mưåt vông
lín qín, trong àố cấi nây kếo theo cấi kia ài xëng.

Lâ cha mể, chng ta àống mưåt vai trô lúán trong viïåc khúi gúåi,
phất huy lông tûå trổng vâ thûác vïì giấ trõ ca mịnh núi con
em chuỏng ta. Xin lỷu yỏ rựỗng loõng tỷồ troồng vaõ sûå tûå tin lâ nhûäng
trẩng thấi tinh thêìn tđch cûåc, nhûng lẩi khấc vïì cú bẫn vúái sûå
kiïu ngẩo vâ tđnh tûå mận. Trong thûåc tïë, chó nhûäng ngûúâi tin vâo
bẫn thên múái lâ ngûúâi biïët bây tỗ tịnh u thûúng, àưång lông
trùỉc êín vúái ngûúâi khấc vâ cố mưëi quan hïå hâi hôa vúái con ngûúâi
vâ thiïn nhiïn.

</div>
(180)<div class='page_container' data-page=180>

179

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 4: Lâm thïë nâo gip con bẩn cố àưång lûåc vûún túái thânh cưng

Sú ăưì dûúâi ăíy tôm tùưt laơi Cưng thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh
mađ nhûơng thanh thiïịu niïn thađnh cưng trong hoơc tíơp thûúđng sûê
duơng trong trûúđng hoơc vađ cuöơc söịng.

Trong chûúng tiïịp theo, baơn s hoơc ặúơc câch taơo ra nhûơng ănh
hûúêng tđch cûơc ăưịi vúâi con baơn bùìng câch nùưm bùưt câc bûúâc
trong Cưng thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh vađ ăaơt ặúơc nhûơng
thađnh tđch ngoaơn muơc.

Lông tûå
trổng cao
Niïìm tin

mẩnh mệ

Têìm nhịn
cấ nhên

Thânh cưng

Phûúng phấp
thânh cưng
Lâm ch cẫm xc

vâ hânh àưång
Chuín thêët bẩi thânh

bâi hổc kinh nghiïåm
Thay àưíi

Bâi hổc 
 kinh nghiïåm

THÊËT BẨI

</div>
(181)<div class='page_container' data-page=181></div>
(182)<div class='page_container' data-page=182>

CHƯƠNG 5

</div>
(183)<div class='page_container' data-page=183>

Mưỵi khi trìn ăaơt Cưng thûâc Thađnh Cưng Tơt Ăónh cho giâo

viïn vađ phuơ huynh, chng tưi ăïìu nhíơn ặúơc nhûơng thùưc mùưc
kiïíu nhû thïị nađy, “Nghe thị thíơt hay! Tưi ăưìng rùìng boơn tr cíìn 
phăi xâc ắnh r muơc tiïu, hoơc hi nhûơng phûúng phâp ăng 
ăùưn vađ bùưt tay vađo hađnh ăương. Nhûng víịn ăïì lađ úê chưỵ lađm thïị 
nađo ăïí chng chõu lađm tíịt că nhûơng viïơc nađy? Nïịu chng khưng 
nghe tưi thị sao? Ăiïìu gị cô thïí khiïịn chng chõu lađm theo chûâ?”

Chung quy, nhûơng cíu hi mađ phuơ huynh vađ giâo viïn ặa ra
ăïìu xoay quanh ăiïím chđnh: Ăiïìu gị xui khiïịn hađnh vi ca tr?
Câi gị thc ăííy chng hađnh ăương? Tră lúđi ặúơc cíu hi nađy, baơn
cô thïí tịm ra ặúơc ngn do khiïịn con mịnh ăưi khi cô nhûơng
câch hađnh xûê hoađn toađn vư l.

Nhiïìu ưng bưị bađ meơ líịy lađm kinh ngaơc khi thíịy chng tưi cô thïí
khiïịn con hoơ thay ăưíi “gíìn nhû 180 ăươ” chó sau mươt khôa hoơc
bưịn ngađy, trong khi hoơ khưng thïí lađm ặúơc viïơc ăô sịt 14 nùm
vúâi nhûơng lúđi cùìn nhùìn, ăay nghiïịn bớt tớn. Mửt sử ngỷỳi nghụ,

Khửng hiùớu sao thựỗng con tưi khưng chõu hổc hânh chùm 
chó cho tûúng lai gị cẫ?”

“Vị sao nố khưng chõu nghe lúâi tưi, d tưi àậ nhùỉc nhúã 
nố nhiïìu lêìn?”

“Tưi khưng thïí hiïíu nưíi ặâa con mịnh ă ra ăang nghơ 
gị nûơa!”

“Sao mađ nô cô thïí lađm thïị ặúơc?”

</div>
(184)<div class='page_container' data-page=184>

183

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

“Thị “bt ch nhâ khưng thiïng” chûá sao, bổn trễ ngưỵ nghõch chó 
chõu nghe ngûúâi ngoâi chûá khưng chõu nghe lúâi cha mể”. Nhûng
tưi phẫi nối vúái bẩn rựỗng, oỏ laõ caỏch hiùớu sai lờỡm vùỡ nhỷọng gũ
thêåt sûå diïỵn ra trong têm hưìn trễ.

Súê dơ boơn tr chõu lùưng nghe chng tưi – kïí că nhûơng ặâa nưíi loaơn
vađ bíịt cíìn ăúđi nhíịt – lađ vị chng tưi hiïíu ặúơc ăiïìu gị tâc ăương
maơnh nhíịt ăïịn suy nghơ vađ hađnh vi ca tr. Chng tưi biïịt câch
“ăiïím ăng hơt” khiïịn chng bûđng tónh mađ hiïíu ra víịn ăïì.
Mươt khi hoơc ặúơc nhûơng bđ qịt trong chûúng nađy, baơn cng
cô thïí tâc ăương ăïịn con mịnh theo câch íịy. Tuy nhiïn, baơn hy 
chín bõ tinh thíìn ăïí thay ăưíi câch nghơ ca mịnh trûúâc 
ă, vađ sau ăô lađ thay ăưíi nhûơng biïơn phâp (cô thïí ríịt kêm 
hiïơu quă) mađ baơn vưịn quen duđng.

ĐỘNG LỰC NÀO THÚC ĐẨY HÀNH VI

CỦA TRẺ?

Víơy thị ăiïìu gị cô tâc ăương qịt ắnh ăïịn suy nghơ vađ hađnh vi
con tr? Cíu tră lúđi lađ CĂM XC ca chng. Trong thûơc tïị, căm
xc tûâc thúđi ca tr thûúđng líịn ât, che múđ hóơc thíơm chđ khưịng
chïị l trđ ca chng. Ăiïìu ăô cô nghơa lađ tr xi theo nhûơng
căm xc ca chng nhiïìu hún lađ l l vïì nhûơng ăiïìu tưịt – xíịu

ăưịi vúâi chng.

</div>
(185)<div class='page_container' data-page=185>

Ngûúđi baơn tr nađo cng r rùìng “con ci cha meơ trùm ặúđng
con hû”, rùìng chùỉng ai lo cho chuâng nhû cha meơ, ngùơt mươt ăiïìu
hïỵ cûâ nghe bưị meơ lïn lúâp hay ca cíím lađ chng chõu khưng nưíi,
chó mịn ci laơi hóơc lađm mươt câi gị ăô cho b tûâc. Khưng mươt
ặâa tr nađo úê tíi võ thađnh niïn khưng hiïíu r nhûơng ăiïìu bõ
cíịm ăoân nhû ht thịc, nôi tuơc, trưịn hoơc, chúi game... ăïìu lađ
nhûơng viïơc cô haơi. Nhûng mươt sưị ặâa víỵn cûâ lađm, nhû thïí cô
mươt câi gị lưi kêo, xi giuơc chng lađm viïơc íịy, nhû thïí chng
CĂM THÍỊY mươt sûơ tha mn nađo ăô khi lađm nhûơng ăiïìu bõ
ngûúđi lúân cíịm tiïơt.

CẢM XÚC ĐI TRC, Lí L THEO SAU

Mửồt khi aọ biùởt roọ rựỗng con cấi chng ta bõ sai khiïën búãi tịnh cẫm
nhiùỡu hỳn lyỏ trủ, baồn seọ nhờồn ra rựỗng cửở gựổng thay ửới haõnh vi
cuóa treó bựỗng caỏch lùn lúáp, liïn tc nhùỉc nhúã hay àe nểt lâ vư đch,
thêåm chđ phẫn tấc dng, bêët kïí lúâi lệ ca bẩn cố hay ho vâ àng
àùỉn àïën mûác nâo chùng nûäa.

</div>
(186)<div class='page_container' data-page=186>

185

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

Hiïíu ặúơc “cú chïị” ăô, tûâc lađ chng ta ăang tiïịp cíơn vúâi mươt thûơc
tïị lađ ta chó cô thïí tâc ăương ăïịn con câi bùìng câch nhíơn biïịt vađ quan
tím thíơt sûơ ăïịn căm xc ca tr. Ta cng nïn hoơc câch ca ngûúđi

xûa, lúơi duơng sûâc giô ăïí ăííy cânh bìm ăi mađ khưng cíìn tưịn sûâc.
Tûâc lađ biïịt câch nûúng theo câc loaơi căm xc thc ăííy con câi hađnh
ăương ăïí lâi chng lađm nhûơng viïơc mađ ta mịn. Boơn tr chó lađm
nhûơng viïơc mađ chng thđch lađm mađ thưi, vađ câch ca chng ta lađ
lađm cho chng thđch nhûơng ăiïìu ta mịn chng lađm.

CHA MẸ THƯỜNG ĐỐI PHÓ VỚI NHỮNG

VẤN ĐỀ CỦA CON CÁI NHƯ THẾ NÀO?

</div>
(187)<div class='page_container' data-page=187>

Baơn ă viïịt ra nhûơng cíu nôi hóơc phăn ûâng thưng thûúđng ca
baơn chûa? Ăûa ra nhûơng cíu tră lúđi thađnh thíơt lađ ăiïìu kiïơn tiïn
qịt, vị chó cô thïị baơn múâi hiïíu r biïơn phâp mađ baơn thûúđng
sûê duơng lađ nhû thïị nađo, ăïí cô thïí tịm kiïịm giăi phâp múâi hóơc
căi thiïơn giăi phâp hiïơn taơi cho phuđ hỳp hỳn.

1) Con trai: Con aỏnh nhau vỳỏi thựỗng Jerry ngu ngưëc úã trûúâng”.
Phẫn ûáng ca bẩn:

2) Con trai: “Cô ặâa nađo chưm míịt ăiïơn thoaơi ca con khi con ăïí 
trïn bađn hoơc trong lúâp”.

Phẫn ûáng ca bẩn:

</div>
(188)<div class='page_container' data-page=188>

187

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

Sau khi phỗng vêën khoẫng trïn mưåt trùm ph huynh vïì nhûäng

phẫn ûáng ca hổ, tưi àậ tưíng húåp nhûäng cêu trẫ lúâi thưng thûúâng
nhêët vâ kï ra dỷỳỏi ờy.

1) Con aỏnh nhau vỳỏi thựỗng Jerry ngu ngưëc úã trûúâng.”
Phẫn ûáng thưng thûúâng ca cha mể:

l “Con nghơ àấnh nhau lâ khưn ngoan lùỉm hẫ?”

l “Ð bao líìn meơ nôi con khưng ặúơc ăânh nhau rưìi?

Con cố mën bõ àíi hổc khưng?”

l “Con cố phẫi lâ hẩng du cưn khưng vêåy? Chó cố bổn du

cưn múái àấnh nhau thưi.”

l “Ai gêy sûå trûúác? Lêìn nây con lẩi gêy ra chuån gị thïë

khưng biïët?”

2) “Cô ặâa nađo chưm míịt ăiïơn thoaơi ca con khi con ăïí trïn 
bađn hoơc trong lúâp.”

Phẫn ûáng thưng thûúâng ca cha mể:

l“Ai băo con baơ chưỵ nađo cng víịt ăưì ăaơc lung tung!”
l“Con thị cô bao giúđ giûơ ặúơc câi gị ăíu!”

l“Ai cho con mang àiïån thoẩi àïën trûúâng? Khưng biïët

giûơ thị khưng ăâng ặúơc xađi! Ðâng ăúđi lùưm!”

l“Con cố chùỉc lâ mịnh khưng àấnh rúi hay àïí qụn úã

àêu àố chûá?”

3) “Nhỗ bẩn thên nhêët ca con àậ phẫn lẩi con!”
Phẫn ûáng thưng thûúâng ca cha mể:

l“Chùỉc con àậ lâm chuån gị vúái nố àng khưng?”
l“Ðûâng lo, trïn àúâi nây thiïëu gị bẩn tưët.”

</div>
(189)<div class='page_container' data-page=189>

Bẩn cố cêu trẫ lúâi nâo giưng giưëng vúái nhûäng cêu trẫ lúâi trïn
khưng? Bêy giúâ, hậy àùåt bẫn thên bẩn vâo trûúâng húåp ca con
trễ khi nghe nhûäng lúâi àấp lẩi ca cha mể. Bẩn cẫm thêëy mịnh
nhể nhộm hún, khy khỗa hún hay chó thêëy bìn phiïìn, giêån
dûä hún? Bẩn cố côn mën “dưëc bêìu têm sûå” vúái ngûúâi lúán vïì
nhûäng mêët mất, tưín thûúng mâ mịnh àang gấnh chõu, hay àún
giẫn bẩn nghơ ngêåm miïång lâ hún? Bẩn mën nghe nhûäng lúâi
vâng ngổc ca cha mể hay chó mën bõt tai lẩi? Nhûäng lúâi êëy cố
tiïëp thïm sûác mẩnh vâ àưång lûåc àïí bẩn giẫi quët vêën àïì ca
mịnh khưng?

QUAN NIỆM CŨ: KHƠNG CẦN BIẾT ĐẾN

CẢM XÚC CỦA CON CÁI. TRƯỚC TIÊN

HÃY CHO CHÚNG VÀO KHN PHÉP

VÊËN ÀÏÌ

Lïn lúáp

Tra hỗi

Àưí lưỵi vâ kïët tưåi

CẪM XC

</div>
(190)<div class='page_container' data-page=190>

189

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

Gùåp nhûäng chuån nhû thïë, hêìu hïët cấc bêåc cha mể cố khuynh
hỷỳỏng nghụ rựỗng, Mũnh coỏ traỏch nhiùồm phaói caói tẩo l nhỗ nïëu 
khưng thị chng hỗng mêët”.

Khi ăưịi mùơt vúâi nhûơng víịn ăïì ca boơn tr, theo băn nùng lađm
cha meơ, hoơ nhăy bưí ngay vađo ûâng cûâu bùìng câch ặa ra lúđi
khn phăi lađm thïị nađy thïị noơ mađ tơt nhiïn khưng ăïí ăïịn
viïơc “ặúng sûơ” cô căm giâc nhû thïị nađo.

Chng ta thûúđng ặâng úê cûúng võ bïì trïn ăïí băo ban con câi
phăi nghơ ra sao, phăi lađm nhû thïị nađo. Mươt sưị phuơ huynh thíơm
chđ cođn só vă con câi vađ kïịt tươi ríịt nùơng nïì. Búêi vị hoơ cng bõ
sai khiïịn búêi căm xc giíơn dûơ, bíịt an trong lođng, cho nïn ngưn
ngûơ mađ hoơ duđng cô thïí nùơng nïì gíịp nhiïìu líìn so vúâi lc bịnh
thûúđng. Tưi biïịt cô nhiïìu ngûúđi cođn mùưng nhiïịc con câi vađ duđng
ăïịn nhûơng lúđi l thíơm tïơ: “ăưì míịt daơy”, “nhađ nađy ăïịn hưìi maơt 
víơn vị con rưìi”v.v... Theo tưi, ăô lađ nhûơng bíơc cha meơ khi bûơc
lïn rưìi thị khưng cô tûđ nađo khưng duđng ăïí trt giíơn, cûâ nhû thïí
con câi lađ câi hưì chûâa ăïí hoơ xă nhûơng căm xc “nhiïỵm ăươc”.

</div>
(191)<div class='page_container' data-page=191>

1) Đổ lỗi, kết tội và lên lớp

Con đánh nhau với
thằng Jerry ngu
ngốc ở trường

Tại sao lại đánh nhau
trong trường? Con đến
trường là để học hành
nên người chứ không phải
đánh nhau, nghe chưa?

Nhưng mà nó gây sự
với con trước.

Ba không quan tâm
ai gây sự với ai. Con
tuyệt đối không được
đánh nhau ở trường.
Hiểu chưa?

Nhưng nó lao vào
đẩy con trước!

Chỉ có bọn mất dạy, ngu ngốc
mới giải quyết mọi chuyện bằng
nắm đấm. Con hành động như một
thằng du côn. Lần sau dù có thế
nào cũng khơng được đánh nhau.
Rõ chưa? Ba sẽ không tha thứ

cho đâu.

</div>
(192)<div class='page_container' data-page=192>

191

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

2) Tra hỏi, giáo huấn

Có đứa nào chơm
mất điện thoại của
con ở trường,
mẹ ạ.

Con có chắc là
mình khơng đánh
rơi ở đâu đó chứ?

Khơng mà, rõ
ràng con để trên
bàn, quay đi quay
lại thế là mất
tiêu ln.

Trời ơi! Sao mà
đoảng thế khơng
biết? Món đồ giá
trị như thế lại để

tơ hơ trên bàn
được sao?

Thì con
để trên
bàn có vài
giây à.

Nhưng mẹ không cho
con mang điện thoại đi
học cơ mà! Thế cũng
được, cho chừa cái tội
không nghe lời mẹ.
Cũng chẳng phải là lần
đầu tiên con đánh mất
đồ. Đừng có mơ mẹ sẽ

mua cho cái khác nhé. Con cũng
cóc cần!

</div>
(193)<div class='page_container' data-page=193>

3) Không để ý đến cảm xúc của con mà khuyên

bảo một cách giáo điều

Nhỏ bạn thân nhất của
con đã phản lại con.

Có chuyện gì vậy?

Nó cướp bạn trai
của con.

Thế thì có gì phải buồn,
rồi con sẽ tìm được
người khác tốt hơn.

Nhưng con khơng
muốn thế. Con thích
Mike. Với lại làm
sao con nhỏ đó có
thể làm thế với con
được chứ?

</div>
(194)<div class='page_container' data-page=194>

193

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

Nhû baơn cô thïí mûúđng tûúơng tûđ câc hịnh minh hoơa trïn, nhûơng
câch thûâc nađy hiïịm khi nađo múê ặúơc cânh cûêa cho phêp baơn ăi
vađo tím hưìn tr, cânh cûêa íịy s khêp laơi, thïị lađ giao tiïịp giûơa
hai bïn trúê nïn kêm hiïơu quă. Vị víơy, nïịu con baơn khưng nghe
lúđi cha meơ, khưng cô nhûơng hađnh ăương tđch cûơc nhû baơn mong
mịn thị ăô cng khưng phăi lađ ăiïìu khô hiïíu vađ khưng phăi
lưỵi hoađn toađn úê phđa tr. Mươt khi thïị giúâi căm xc ca tr khưng
ặúơc quan tím ăng mûâc, căm giâc cư ăươc, giíơn dûơ vađ phăn
khâng s trúê nïn síu ăíơm hún. Nïịu chng cođn rúi vađo nhûơng
tím traơng tiïu cûơc nađy thị moơi lúđi khn qu bâu ca chng ta
cng chó nhû “nûúâc ăưí ăíìu võt”.

Trong thûåc tïë, chó sau vâi lêìn gùåp phẫn ûáng nhû thïë tûâ cấc bêåc
“trûúãng bưëi”, àa sưë trễ sệ lui vïì lưëi sưëng khếp kđn, khưng côn
hưìn nhiïn chia sễ vúái cha mể nhûäng vêën àïì lúán nhỗ ca chng
nûäa, “nối laõm gũ ùớ phaói nghe cựỗn nhựỗn laõ suy nghụ thưng
thûúâng ca chng. Liïåu bẩn cố hiïíu hïët nguy cú ca viïåc nây
khưng? Tưi biïët khưng đt ph huynh àậ “tế ngûãa” ra khi nhâ
trûúâng àíi hổc con mịnh, vị hổ hoân toân khưng hay biïët gị vïì
nhûäng vêën àïì ca nố.

TỐM TÙỈT

Khưng quan têm àïën cẫm xc ca trễ, àún phûúng 
 giấo hën mưåt chiïìu sệ khiïën trễ:

lKhùỉc sêu cẫm giấc giêån dûä vâ bìn phiïìn

lBỗ ngoâi tai nhûäng chó thõ vâ rùn dẩy ca mể cha

lSưëng khếp kđn, khưng chia sễ vêën àïì ca mịnh vúái cha mể

lThiïëu tûå tin vâ thiïëu trấch nhiïåm trong viïåc giẫi quët

</div>
(195)<div class='page_container' data-page=195>

QUAN NIỆM MỚI: HIỂU VÀ THƠNG CẢM VỚI

CẢM XÚC CỦA TRẺ, TẠO ĐIỀU KIỆN ĐỂ

CHÚNG TỰ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CỦA MÌNH

Nhûơng ngûúđi thađnh cưng trong vai trođ lađm cha meơ cô câch thûâc
ríịt khâc biïơt trong viïơc gip giăi qịt víịn ăïì ca con câi. Trûúâc

hïịt, hoơ hiïíu vađ thưng căm vúâi nhûơng căm xc trong lođng chng.
Khi con baơn căm thíịy chng ặúơc lùưng nghe vađ căm thưng, chng
s cúêi múê hún, vui lođng chia seê nhûông suy nghô vađ tịnh căm ca
mịnh mươt câch tûơ nhiïn hún. Nhûơng ngûúđi nađy cho rùìng, mươt
khi tr tûơ tin hún, chng khùưc cô câch tûơ giăi qịt víịn ăïì (vúâi
sûơ hûúâng díỵn ca chng ta nïịu cíìn thiïịt).

Trỷỳỏc hùởt, chuỏng ta cờỡn nhỳỏ rựỗng nựỗm sêu dûúái mưỵi vêën àïì
trong cåc sưëng lâ cẫ mưåt dông sưng cẫm xc lêỵn lưån ln tn
chẫy, àưi khi sưi sng sc nhû mưåt dông thấc. Àiïìu àố l giẫi tẩi
sao nhiïìu tưåi phẩm th ấc trong khi bõ khưëng chïë búãi nhûäng cẫm
giấc th hêån hóåc tuåt vổng àiïn cìng.

VÊËN ÀÏÌ

Tẩo àiïìu kiïån

cho con cấi tûå

giẫi quët vêën

àïì ca chng

CẪM XC

CƯNG NHÊÅN

</div>
(196)<div class='page_container' data-page=196>

195

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

Khi con trai nối vúái baồn rựỗng noỏ aỏnh mờởt iùồn thoaồi, coỏ leọ noỏ
àang bìn phiïìn (vị mêët ài mưåt mốn àưì thên thiïët), bûåc dổc
(vúái kễ àậ thố cấi àiïån thoẩi), cẫm thêëy bẫn thên mịnh tưìi tïå (vị
àậ húá hïnh àấnh mêët àiïån thoẩi) vâ nëi tiïëc (àïí mêët ài nhûäng
k niïåm gùỉn bố vúái chiïëc àiïån thoẩi).

Khi con gâi tím sûơ vúâi baơn lađ cư bê bõ phăn bươi, cô l cư bê ăang
gânh chõu mươt c sưịc lúân trong ăúđi mađ khưng phăi ngûúđi lúân
nađo cng vûúơt qua ặúơc mươt câch ngoan cûúđng. Chia s vúâi baơn
nhû víơy, cô nghơa lađ chng tịm vïì vúâi cha meơ, nhû con chim
tịm vïì tưí íịm, núi chng cô thïí nhíơn ặúơc căm giâc ặúơc an i,
ặúơc vưỵ vïì, ặúơc nghe nhûơng lúđi khn thíịu tịnh ăaơt l ăïí cô
thïí lađm liïìn seơo vïịt thûúng lođng, vađ can ăăm vûúơt qua hóơc giăi
qịt câc híơu quă. Víơy mađ cûâ theo câch ûâng xûê thưng thûúđng
ca chng ta, thûê hi con câi chng ta nhíơn ặúơc gị ngoađi căm
giâc cay ăùưng, b bađng rùìng, thị ra că nhûơng ngûúđi thín ýu nhíịt
trïn ăúđi cng chùỉng hiïíu mịnh nưịt.

</div>
(197)<div class='page_container' data-page=197>

Àêu chó dûâng lẩi úã àố, khi lâm nhû vêåy, chng ta khưng chó gip
chng gúä rưëi vêën àïì, mâ côn gip chng trúã vïì trẩng thấi tinh
thêìn tđch cûåc, cố trấch nhiïåm àïí chng tûå tịm ra giẫi phấp cho
vêën àïì ca mịnh. Xin hậy nhỳỏ rựỗng nhỷọng bờồc cha meồ thaõnh
cửng khửng ựồt nùång viïåc cẫi tẩo, ën nùỉn con cấi hay cho chng
vâo khn phếp. Hổ chó lâm têët cẫ àïí tẩo àiïìu kiïån cho con cấi
tûå giẫi quët vâ àiïìu chónh nhûäng vêën àïì ca chng.

HAI CÁCH THỨC CƠNG NHẬN VÀ

CHIA SẺ CẢM XÚC VỚI TRẺ

Cố hai cấch thûác tđch cûåc qua àố nhûäng ngûúâi lâm cha lâm mể

cố thïí sûã dng àïí hưìi àấp lẩi cẫm xc ca trễ vâ tẩo ra bêìu
khưng khđ cúãi múã chia sễ giûäa àưi bïn.

1) Tồn tâm tồn ý lắng nghe và chia sẻ những

cảm xúc đó

Cố nhûäng lc chng ta chó cêìn chùm ch lùỉng nghe mâ khưng
cêìn phẫi nối gị cẫ. Khi bẩn têåp trung lùỉng nghe àïën 100% vúái
vễ mùåt àưìng cẫm, bẩn sệ ngẩc nhiïn khi thêëy dông cẫm xc ca
trễ àang cìn cån tn trâo nhû dông thấc tûâ tûâ hiïìn hôa trúã
lẩi. Trong tơnh lùång, trễ àưåt nhiïn bûâng tónh vâ nhêån ra nhûäng gị
mịnh chûa àng, chûa phẫi mâ khưng cêìn cha mể phẫi lïn tiïëng
phï phấn hay hën thõ àiïìu gị.

</div>
(198)<div class='page_container' data-page=198>

197

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ

traõng, Thựỗng oỏ khửng biùởt tỷõ ờu chaồy ùởn, huõng hửớ quaỏt con 
laõ chỳi xờởu. Mờởy thựỗng khaỏc xuỏm àïën hô hết. Thïë lâ ti con àïìu 
tûác khđ lao vâo vêåt nhau, lùn lưån trïn àêët,... Mể thêëy cố àấng 
giêån khưng?”

“ÛÂ, mể hiïíu cẫm giấc àố lâ nhû thïë nâo.”

Sau khi nhíơn ặúơc câi gíơt ăíìu ca meơ, ríịt cô thïí con trai baơn
dûđng laơi ngíỵm nghơ, cho rùìng l ra nô phăi hi laơi thùìng baơn kia
vị sao laơi tûâc tưịi vúâi mịnh nhû thïị, vađ cô l tríơn ăânh ă khưng

diïỵn ra nïịu khưng cô l baơn hođ reo cưí v.

Mùơc duđ viïơc nađy nghe cô v ăún giăn, nhûng ăô lađ mươt trong
nhûơng viïơc khô nhíịt ăưịi vúâi câc bíơc cha meơ. Ăa sưị phuơ huynh
căm thíịy thíơt khô mađ nghe con câi nôi cho ăïịn ăíìu ăïịn ăa.
Múâi nghe ăïịn cíu ăíìu tiïn “con vûđa ăânh nhau”lađ ai níịy ă nưíi
xung lïn rưìi. Ngûúđi lúân gíìn nhû ai cng ặúơc líơp trịnh sùĩn vúâi
nhûơng khn míỵu ăânh giâ ch quan (ăânh nhau lađ ăiïìu cíịm
kyơ), nïn nhăy ngay vađo kïịt lơn (thùìng con hû ăưịn, tưịi ngađy
ăânh nhau vúâi baơn) vađ ặa ra giăi phâp tûâc thị (khưng cíìn biïịt
cú sûơ gị hïịt, con lađ ngûúđi cô lưỵi). Chùưc baơn hiïíu r chơn gị s
xăy ra, thùìng bê s khưng nôi nûơa, nhûng nô tíịm tûâc vị khưng
ặúơc phêp gii bađy vađ giăi ta căm giâc bíịt an vađ bíịn loaơn trong
lođng. Nô ăi ăïịn kïịt lơn: “líìn sau chúâ hê mưi ra nôi nhûơng 
chơn nhû víơy”, vị nô khưng mịn bõ tưín thûúng thïm vúâi
nhûơng ăânh giâ v ăoân, âp ăùơt ca ngûúđi lúân.

</div>
(199)<div class='page_container' data-page=199>

cng giẫi quët àng nhû cấch mưåt ngûúâi àân ưng àđch thûåc sệ
lâm. Cố phẫi nhûäng va vêëp kiïíu êëy sệ khiïën con bẩn mau chống
trûúãng thânh hún khưng?

Dûúái àêy lâ mưåt vâi vđ d vïì cấch thûác mâ cấc bêåc cha mể thânh
cưng thûúâng dng àïí gip con cấi giẫi quët vêën àïì ca chng.

Lùỉng nghe vâ thêëu hiïíu

Con vừa đánh
nhau với thằng
Jerry ngu ngốc
ở trường!

Con có bị thương
gì không?

Dạ không, con
chỉ bị mấy vết bầm
trên mặt thôi.

Vậy có chuyện gì
xảy ra thế?

Thằng đó khơng biết
từ đâu chạy đến,
hùng hổ quát con là
chơi xấu. Mấy thằng
khác xúm đến hò hét.
Thế là tụi con đều
tức khí lao vào vật
nhau, lăn lộn trên
đất,...

Ra thế!

Nhưng con đâu
muốn đánh nhau...
Thơi được, mai con
sẽ nói chuyện đàng
hồng với nó.

</div>
(200)<div class='page_container' data-page=200>

199

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Chûúng 5: Nùm loẩi cẫm xc tấc àưång mẩnh àïën hânh vi con trễ 
Lùỉng nghe vâ chia sễ

Con bị mất điện
thoại ở trường
rồi mẹ.

Sao theá con?

Con để điện thoại
trên bàn thế mà
nhống một cái
nó biến mất

Thế à, thời buổi này
thật kinh khủng!

Chán thật, đây là
cái thứ hai rồi.

Mẹ hiểu.

Từ nay trở đi, con sẽ
khơng để điện thoại hay
bất cứ thứ gì quý giá
trên mặt bàn nữa mà phải
bỏ vào trong cặp.

</div>

Con cai chung ta dieu gioi - Adam Khoo & Gary Lee

Con Caái

Chuáng Ta Đïìu Giỗi

Bđ quët lâm trưỵi dêåy

tâi nùng trong con bẩn

ADAM KHOO & GARY LEE

Trêìn Àùng Khoa - ng Xn Vy

Dõch giẫ:

<b>Người trình bày và minh họa</b>

<b>CHƯƠNG 1</b>

BẠN CÓ THỂ

GIÚP CON MÌNH

NỖI NIỀM KHÔNG CHỈ CỦA RIÊNG AI

CHỈ CĨ BỐN DẠNG CHA MẸ TRÊN ĐỜI

<b>Bậc cha mẹ tiêu cực</b>

<b>Bậc mẹ cha thích sự hồn hảo</b>

<b>Bậc phụ mẫu nuông chiều con hết mực</b>

<b>Bậc sinh thành theo chủ nghóa vật chất</b>

THƯƠNG U THƠI CHƯA ĐỦ,

CẦN CĨ PHƯƠNG PHÁP TỐT

TÌM HIỂU VỀ THẾ GIỚI TUỔI TEEN

VÌ SAO TRẺ NGHIỆN CHƠI GAME?

<b>Game tạo ảo giác về việc làm chủ cuộc sống</b>

<b>Game giúp chúng ta “thốt ly” thực tế</b>

BẠN LÀM GÌ NẾU KHƠNG PHẢI GIÚP CON

ĐƯƠNG ĐẦU VỚI NHỮNG CÁM DỖ VÀ KHĨ

KHĂN TRONG CUỘC SỐNG?

“LUÔN LUÔN LẮNG NGHE,

LUÔN LUÔN THẤU HIỂU”

MONG MUỐN VÀ SUY NGHĨ CỦA TRẺ

HIỂU VẤN ĐỀ CỦA CON

TRƯỚC KHI GIANG TAY GIÚP ĐỠ

GIẢI QUYẾT “VẤN ĐỀ GỐC” CHỨ

KHÔNG PHẢI “TRIỆU CHỨNG BÊN NGOÀI”

VÌ SAO TÔI VIẾT QUYỂN SÁCH NÀY?

CHA MẸ PHẢI LÀ

NGƯỜI TẠO RA SỰ KHÁC BIỆT

CHA MẸ CĨ NĂNG LỰC MAØU NHIỆM TẠO

NÊN SỰ THAY ĐỔI NƠI CON CÁI

<b>CHƯƠNG 2</b>

THỰC NGHIỆM EDITH

NHÂN TAØI ĐƯỢC TẠO RA NHƯ THẾ NAØO?

TỪ HỌC LỰC YẾU KÉM

ĐẾN HỌC SINH XUẤT SẮC TOÀN DIỆN

BẠN VÀ TƠI ĐỀU SINH RA VỚI NHỮNG HẠT

GIỐNG TAØI NĂNG VƯỢT TRỘI. TIẾC THAY,

NHIỀU NGƯỜI ĐÃ VƠ TÌNH ĐÁNH MẤT NĨ

TÌM HIỂU SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ

<b>Liên kết nơ-ron: bí mật của trí thông minh</b>

<b>Tiềm năng vơ hạn của trí thơng minh con người</b>

<b>Tóm lược về não trái và não phải</b>

TẠI SAO TRẺ THƯỜNG

KHÔNG THỂ TẬP TRUNG LÂU ĐƯỢC

HỌC BẰNG CẢ NÃO BỘ

BÍ MẬT CỦA CÁC BẬC THIÊN TÀI:

HÃY TƯ DUY BẰNG CẢ NÃO BỘ

HÃY GIẢI PHĨNG SỨC MẠNH

NÃO BỘ CỦA BẠN NGAY BÂY GIỜ

<b>Làm cách nào để nhanh chóng gia tăng </b>

<b>vốn từ của trẻ?</b>

GHI CHÚ BẰNG CẢ NÃO BỘ

TĂNG CƯỜNG

SỨC MẠNH CỦA NÃO BỘ VỚI TTC

<b>Phương pháp đánh vần tiếng Anh hiệu nghiệm</b>

BÍ QUYẾT THÀNH CÔNG

TRONG HỌC TẬP CHỈ Cể MI BC

SỨC MẠNH CỦA MƯỜI BƯỚC

HỌC TẬP HIỆU QUẢ

<b>Điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp tiểu học </b>

<b>Từ lớp học bình thường đến lớp cấp tốc ...</b>

<b>Từ thi rớt đến đạt sáu điểm 10 xếp thứ 3 ở trường</b>

<b>Lần đầu tiên đứng nhất lớp</b>

<b>Giải thưởng tiến bộ nhanh nhất ở trường tiểu học</b>

<b>CHƯƠNG 3</b>

BẬC PHỤ HUYNH

<b>QUAN NIỆM THỨ NHẤT: CON CÁI CĨ CÁCH </b>

<b>NHÌN NHẬN MỌI VIỆC KHÁC CHA MẸ</b>

<b>QUAN NIỆM THỨ HAI: TẠO DỰNG MỐI QUAN HỆ </b>

<b>TÍCH CỰC TRÊN CƠ SỞ TƠN TRỌNG NHẬN THỨC </b>

<b>CỦA TRẺ VỀ THẾ GIỚI</b>