MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT VỀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
TRƯỞNG KINH TẾ.
I. Các khái niệm liên quan đến tăng trưởng kinh tế.
1. Khái niệm về tăng trưởng và phát triển kinh tế
Hiện nay, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều hướng tới mục tiêu phấn đấu
cho sự tiến bộ của quốc gia mình, trong đó tăng trưởng kinh tế là một điều kiện cần
thiết để đạt được sự tiến bộ đó. Tăng trưởng kinh tế thực chất là sự gia tăng về khối
lượng hàng hoá và dịch vụ sản xuất ra trong một thời kỳ nhất định. Đây là sự lớn
lên, gia tăng đơn thuần về quy mô của nền kinh tế, tức là về khối lượng hàng hoá
và dịch vụ sản xuất ra trong một thời kỳ nhất định. Tăng trưởng kinh tế thường đạt
được do các nhân tố sau:
Do sự sử dụng hợp lý, có hiệu quả hơn các nguồn lực sẵn có đang bị sử
dụng lãng phí. Thông thường các nguồn lực không được kết hợp sử dụng một cách
tối ưu nhất, hay nói cách khác là nền kinh tế nằm trong đường giới hạn khả năng
sản xuất. Vì vậy, nếu sử dụng có hiệu quả các nguồn lực hơn sẽ dẫn đến tăng
trưởng kinh tế.
Do sử dụng thêm các nguồn lực mới: Khi nền kinh tế sử dụng một cách tối
ưu nhất các nguồn lực của nó thì cách thức duy nhất để đạt được tăng trưởng kinh
tế là sử dụng thêm các nguồn lực bổ sung như vốn, lao động…
Đối với các nước đang phát triển, thông thường các nguồn lực sẵn có còn
chưa được sử dụng một cách tối ưu nhất. Chính vì vậy, để đạt được mục tiêu tăng
trưởng kinh tế, các nước đang phát triển cần sử dụng có hiệu quả hơn các nguồn
lực sẵn có đồng thời sử dụng thêm các nguồn lực mới bổ sung như thu hút vốn đầu
tư từ bên ngoài.
Cần phân biệt hai khái niệm tăng trưởng và phát triển kinh tế:
+. Tăng trưởng kinh tế là sự tăng trưởng lên về quy mô và sản lượng của nền
kinh tế, đó là sự gia tăng về khối lượng sản xuất, dịch vụ thực hiện trong một thời
kỳ nhất định.
+. Phát triển kinh tế là sự tăng thêm về mọi mặt của nền kinh tế trong một
thời kỳ nhất định bao gồm cả tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, sự
gia tăng phúc lợi xã hội, chăm sóc y tế, giáo dục, bảo vệ môi truờng… Như vậy

tăng trưởng kinh tế không phải là phát triển nhưng nó là điều cần thiết để có được
sự phát triển.
2. Các đại lượng đo lường
a. Tổng sản phẩm trong nước (GDP).
Tổng sản phẩm trong nước là toàn bộ sản phẩm và dịch vụ được tạo ra trong
năm bằng các yếu tố sản xuất trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Đại lượng này
thường được tiếp cận theo các cách khác nhau:
+. Về phương diện sản xuất: Thì tổng sản phẩm trong nước có thể được xác
định bằng toàn bộ giá trị gia tăng của các ngành, các khu vực sản xuất và dịch vụ
trong cả nước.
+. Về phương diện tiêu dùng: Thì tổng sản phẩm trong nước biểu hiện ở toàn
bộ hàng hoá và dịch vụ cuối cùng tính theo giá hiện hành của thị trường được taọ
ra trên phạm vi lãnh thổ quốc gia hàng năm.
+. Về phương diện tiêu dùng: Thì tổng sản phẩm trong nước là toàn bộ giá
trị mà các hộ gia đình, các doanh nghiệp và các tổ chức nhà nước thu được từ giá
trị gia tăng đem lại.
Tổng sản phẩm trong nước theo các cách xác định trên đã thể hiện là một
thước đo sự tăng trưởng kinh tế do các hoạt động sản xuất trong phạm vi lãnh thổ
quốc gia tạo ra, không phân biệt sở hữu trong hay ngoài nước đối với các kết quả
đó. Do vậy tổng sản phẩm trong nước phản ánh chủ yếu khả năng sản xuất của nền
kinh tế một nước.
b. Tổng sản phẩm quốc dân (GNP).
Tổng sản phẩm quốc dân là toàn bộ sản phẩm và dịch vụ cuối cùng mà tất cả
các công dân trong một nước tạo ra và có thể thu nhập trong năm, không phân biệt
sản xuất được thực hiện ở trong hay ngoài nước. Như vậy tổng sản phẩm quốc dân
là thước đo sản lượng gia tăng mà nhân dân của một nước thực sự thu nhập được.
Tổng sản phẩm quốc dân là thước đo tổng thu nhập của nền kinh tế, sự tăng
thêm GNP chính là sự gia tăng tăng trưởng kinh tế, nó nói nên hiệu quả hoạt động
kinh tế đem lại. Người ta dùng hệ số giảm phát để điều chỉnh tổng sản phẩm quốc
dân danh nghĩa ở các thời điểm và tổng sản phẩm quốc dân thực tế ở thời điểm

gốc, để xác định mức tăng trưởng kinh tế thực tế và tốc độ tăng trưởng qua các thời
điểm.
c. Tổng sản phẩm quốc dân thuần tuý (NNP).
Tổng sản phẩm quốc dân thuần tuý là giá trị còn lại của tổng sản phẩm quốc
dân sau khi đã trừ đi giá trị khấu hao tài sản cố định.
Tổng sản phẩm quốc dân thuần tuý phản ánh phần của cải thực sự mới tạo ra
hàng năm của công dân một nước không phân biệt sản xuất được thực hiện trong
nước hay ngoài nước. Do vậy có lúc người ta gọi chỉ số đó là thu nhập quốc dân
sản xuất (NI).
d. Thu nhập quốc dân sử dụng.
Thu nhập quốc dân sử dụng là phần mà nhân dân nhận được và có thể tiêu
dùng, người ta còn gọi là phần thu nhập được quyền chi của dân cư đó là phần thu
nhập ròng sau khi đã trù đi thuế và cộng với trợ cấp.
Thu nhập quốc dân sử dụng là thước đo để tiếp cận với các trạng thái phát
triển kinh tế. Sản phẩm quốc dân có thể sử dụng (NDI) hay sản phẩm quốc dân
thuần tuý (NNP) được tính toàn bộ hay tính theo đầu người đều có những ý nghĩa
nhất định và được sử dụng tuỳ mục đích nghiên cứu. Đó chỉ là những thước đo xấp
xỉ về các trạng thái và tốc độ biến đổi trong phát triển kinh tế vì bản thân các thước
đo đó chưa thể phản ánh hết được các sự kiện phát triển cả về mặt tốt lẫn mặt chưa
tốt.
e. Thu nhập bình quân đầu người.
Thu nhập bình quân đầu người là thương số giữa toàn bộ sản phẩm và dịch
vụ cuối cùng mà tất cả công dân một nước tạo ra trong năm với số dân của nước
đó.
Thu nhập bình quân đầu người nói lên khả năng nâng cao phúc lợi vật chất
cho nhân dân, không chỉ là tăng sản lượng của nền kinh tế mà còn liên quan đến
vấn đề dân số và con người. Nó tỷ lệ thuận với quy mô sản lượng và tốc độ tăng
trưởng, và nó tỷ lệ nghịch với dân số và tốc độ tăng trưởng dân số tự nhiên hàng
năm. Do vậy chỉ số thu nhập bình quân đầu người là một chỉ số thích hợp hơn để
phản ánh sự tăng trưởng và phát triển mặc dù vậy nó vẫn chưa nói lên mặt chất mà

sự tăng trưởng kinh tế đưa lại.
II. Các mô hình tăng trưởng kinh tế
1. Mô hình cổ điển về tăng trưởng kinh tế
Các yếu tố tăng trưởng kinh tế và quan hệ giữa chúng: Theo Ricardo nông
nghiệp là ngành kinh tế quan trọng nhất, từ đó ông cho rằng các yếu tố cơ bản của
tăng trưởng kinh tế là đất đai, lao động và vốn, và trong từng ngành phải phù hợp
với một trình độ kỹ thuật nhất định. Các yếu tố này kết hợp với nhau theo một tỷ lệ
cố định, không thay đổi. Ông cũng cho rằng hao phí của các yếu tố trong sản xuất
có su hướng khác nhau giữa nông nghiệp và công nghiệp. Trong nông nghiệp khi
nhu cầu về lương thực, thực phẩm tăng lên cần phải tiến hành sản xuất trên những
đất đai kém mầu mỡ hơn làm cho chi phí sản xuất tăng lên và lợi nhuận giảm đi.
Nhung ngược lại, trong công nghiệp khi sản xuất gia tăng theo quy mô thì lợi
nhuận cũng tăng lên. Trong các yếu tố kể trên thì đất đai là yếu tố quan trọng nhất.
Đất đai chính là giới hạn của tăng trưởng vì khi sản xuất nông nghiệp gia tăng trên
những đất đai kém mầu mỡ hơn thì giá lương thực, thực phẩm sẽ tăng lên. Mà
lương thực, thực phẩm là bộ phận quan trọng nhất để có thể đảm bảo được đời
sống của gia đình công nhân. Do đó tiền lương danh nghĩa của công nhân cũng
phải tăng theo tương ứng, lợi nhuận của các nhà tư bản sẽ có xu hướng giảm
xuống. Như vậy lập luận của Ricardo là: Tăng trưởng là kết quả của tích luỹ, tích
luỹ là hàm của lợi nhuận, lợi nhuận phụ thuộc vào chi phí sản xuất lương thực, chi
phí này lại phụ thuộc vào đất đai. Chính vì thế đất đai là giới hạn đối với tăng
trưởng.
Quan hệ cung cầu và vai trò của chính sách kinh tế: các nhà kinh tế cổ điển
cho rằng thị trường tự do được một bàn tay vô hình dẫn dắt để gắn lợi ích các nhân
với lợi ích xã hội. Thị trường với sự linh hoạt của giá cả và tiền công có khả năng
tự điều chỉnh những mất cân đối của nền kinh tế để xác lập những cân đối mới đảm
bảo công ăn việc làm đầy đủ. Đây là quan niệm “Cung tạo lên cầu”. Trong mô hình
này AS luôn thẳng đứng ở mức sản lượng tiềm năng còn AD là hàm của cung tiền
được xác định bởi mức giá, không quan trọng với việc xác định mức sản lượng.
Điều đó có nghĩa là các chính sách kinh tế không có tác động quan trọng vào sự

hoạt động của nền kinh tế. Ricardo còn cho rằng chính sách của Chính Phủ có khi
còn hạn chế sự phát triển của nền kinh tế.
2. Mô hình của R.marx về tăng trưởng kinh tế.
Các yếu tố tăng trưởng kinh tế: Theo R.marx các yếu tố tác động đến quá
trình tái sản xuất là đất đai, lao động, vốn và tiến bộ khoa học kỹ thuật. R.marx đặc