Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (294.88 KB, 18 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH </b>
<b>CÔNG TÁC XÃ HỘI </b>
<i><b>Mã số: 60 90 01 01 </b></i>
<b>Ngƣời hƣớng dẫn khoa học </b>
<i><b>TS. Mai Thị Kim Thanh </b></i>
<b>Chủ tịch Hội đồng </b>
<b>LỜI CẢM ƠN </b>
<i>Sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu và khảo sát thực địa, tơi đã hồn </i>
<i>thành Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Công tác xã hội. </i>
<i>Với tình cảm trân trọng và lịng biết ơn sâu sắc, cho phép tôi được gửi lời </i>
<i>cảm ơn đến: </i>
<i>Tiến sỹ Mai Thị Kim Thanh – Giảng viên trường Đại học Khoa học Xã hội </i>
<i>và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo và </i>
<i>động viên tơi hồn thành nghiên cứu. </i>
<i>Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, Cán bộ chương trình của các đơn vị, </i>
<i>tổ chức xã hội như: Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học về Giới – Gia </i>
<i>đình – Phụ nữ và Vị thành niên (CSAGA); Cục phòng chống tệ nạn xã hội; Chi cục </i>
<i>phòng chống tệ nạn xã hội; tổ chức quốc tế Plan vùng Hà Nội; Viện nghiên cứu sức </i>
<i>khỏe cộng đồng Ánh Sáng (LIGHT); Trung tâm dạy nghề nhân đạo REACH và các </i>
<i>chị em phụ nữ bán dâm là đối tượng hưởng lợi của Dự án nghiên cứu đã giúp đỡ tơi </i>
<i>rất nhiều trong q trình thu thập thơng tin và hồn thành nghiên cứu. </i>
<i>Qua đây tơi cũng xin cảm ơn các Thầy, cô trong khoa Xã hội học, các thầy </i>
<i>cô giáo bộ môn Công tác xã hội trong quá trình nghiên cứu đã tạo mọi điều kiện </i>
<i>thuận lợi và trợ giúp tơi hồn thành luận văn của mình. </i>
<i>Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn! </i>
<b> Tác giả nghiên cứu </b>
<b>DANH MỤC CÁC TƢ̀ VIẾT TẮT </b>
<b>Chƣ̃ viết tắt </b>
ASXH
BQLDA
CTXH
LĐTBXH
NGO
NBD
<b>Nội dung đầy đủ </b>
An sinh xã hội
Ban quản lý dự án
Công tác xã hội
Lao động – Thương binh và xã hợi
Tổ chức phi chính phủ
Người bán dâm
Phịng chống tệ nạn xã hợi
Phịng chống mại dâm
<b>DANH MỤC BẢNG VÀ DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>
<b>1. DANH MỤC BẢNG </b>
<i><b>Bảng 2.2. Con đường dẫn tới mại dâm ... Error! Bookmark not defined. </b></i>
<i><b>Bảng 2.3. Những khó khăn của chị em bán dâm khi làm nghề Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i><b>Bảng 2.4. Đối tượng tìm kiếm sự hỗ trợ của các chị em ... Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i><b>Bảng 2.5. Các hành vi tự kỳ thị bản thân của chị emError! Bookmark not defined. </b></i>
<i><b>Bảng 2.6. Mong muốn bỏ nghề của chị em ... Error! Bookmark not defined. </b></i>
<i><b>Bảng 2.8. Mức độ hài lòng với hoạt động truyền thông tại cộng đồng ... Error! </b></i>
<b>Bookmark not defined. </b>
<i><b>Bảng 2.9. Mức độ hài lòng với độ ngũ đồng đẳng viên Dự án Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i><b>Bảng 2.10. Những khó khăn thường gặp hiện nay của các chị em Error! Bookmark </b></i>
<b>not defined. </b>
<i><b>Bảng 2.11. Đối tượng tìm kiếm sự hỗ trợ của các chị em ... Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i><b>Bảng 2.12. Các hành vi tự kỳ thị bản thân của chị em ... Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i>Bảng 2.13. Mức độ nắm thông tin về Luật xử lý vi phạm hành chính áp dụng cho </i>
<i><b>NBD ... Error! Bookmark not defined. </b></i>
<i><b>Bảng 2.14. Mong muốn bỏ nghề của chị em ... Error! Bookmark not defined. </b></i>
<i><b>Bảng 2.15. Khó khăn của chị em khi chuyển nghề khác ... Error! Bookmark not </b></i>
<b>defined. </b>
<i>Bảng 3.1. Mức độ khả thi của một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động hỗ trợ </i>
<i><b>tâm lý cho chị em đích của Dự án: ... Error! Bookmark not defined. </b></i>
<i>Biểu đồ 2.1. Đánh giá những khó khăn của chị em bán dâm trước và sau can thiệp</i>
<b> ... Error! Bookmark not defined. </b>
<b>MỤC LỤC </b>
<b>MỞ ĐẦU </b>
<b>1. Lý do chọn đề tài: </b>
Mại dâm là một hoạt động đã xuất hiện, tồn tài từ rất lâu trong xã hợi lồi người và
đến nay vẫn bị coi là phạm pháp ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Cùng với sự phát
triển của xã hội và sự mở rợng của nền kinh tế hàng hóa, hoạt đợng mại dâm cũng vì thế
mà phát triển mạnh mẽ hơn, rợng rãi hơn với nhiều hình thức khác nhau và trở thành tệ
nạn mang tính tồn cầu.
Ở Việt Nam, mại dâm đã xuất hiện rất lâu từ thời phong kiến đến Pháp thuộc, và
sau đổi mới những năm 80 đến nay khi có sự mở cửa kinh tế và giao lưu văn hóa xã hợi
thì hoạt đợng mại dâm càng trở nên phức tạp hơn và trở thành vấn nạn quốc gia. Mại dâm
có hồ sơ quản lý là 11.240 người, trong đó tập trung nhiều nhất ở một số khu vực như:
Đồng bằng sông Hồng gồm: 3.700 người; vùng Đông Nam Bộ: 3.200 người; Đồng bằng
sơng Cửu Long: gần 1.200 người… Cịn lại các khu vực khác khoảng 1.000 người…[7].
Những người làm mại dâm trong đó phần lớn là phụ nữ thường xuyên phải đối mặt với
rất nhiều rủi ro và nguy cơ như bị bóc lợt tình dục, bị bạo lực thể chất và tinh thần, bị
cưỡng ép sử dụng ma túy, khơng được quyền lựa chọn tình dục an toàn, dẫn tới các hệ
quả bị lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bị tổn thương tâm lý và thể
chất. Bên cạnh đó, do đặc thù lĩnh vực nhạy cảm và đi ngược lại các giá trị xã hội, giá trị
văn hóa truyền thống và các văn bản quy phạm pháp lý, người bán dâm thường phải chịu
sự phân biệt đối xử nặng nề từ gia đình, cợng đồng và xã hội, tự kỳ thị, bị bắt và xử phạt
bởi các cơ quan chức năng.
Trước những tác động tiêu cực mà hoạt động mại dâm đem lại, Chính phủ Việt
Nam đã có nhiều cố gắng trong cơng tác phịng chống mại dâm. Hàng loạt các hệ thống
văn bản ra đời quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành pháp lệnh phòng, chống mại dâm
đầy đủ và đồng bộ được ban hành, góp phần điều chỉnh tất cả các hoạt đợng liên quan về
cơng tác phịng chống mại dâm bao gồm: công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận
thức của cợng đồng, nhất là nhóm nguy cơ cao, các hoạt động quản lý, giáo dục, hỗ trợ
tái hịa nhập cợng đồng cho người hoạt đợng mại dâm…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được tự sự cương quyết của
Chính phủ trong cơng tác phịng, chống mại dâm nhưng vấn đề này vẫn còn nhiều diễn
biến phức tạp, tinh vi, kín đáo và lan rợng ra tất cả các khu vực trong cả nước ngay cả
vùng nông thôn và miền núi. Vẫn còn những quan điểm trái chiều đối với vấn đề mại
dâm trong khi quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng đã đặt ra những thách thức mới với
cơng tác phịng, chống mại dâm giai đoạn mới. Do vậy, Chính phủ đã nỗ lực và phối hợp
trong đó có vấn đề mại dâm là: kinh nghiệm thực hành can thiệp giải quyết các vấn đề xã
hội ở cấp cơ sở; là việc thiết lập các mơ hình can thiệp trợ giúp các đối tượng xã hội dựa
vào cộng đồng; là sự huy động sự tham gia của cợng đồng và tăng cường tính tự chủ của
cộng đồng trong việc tự giải quyết các vấn đề xã hội của bản thân đối tượng; Thử nghiệm
cơ chế chính sách can thiệp trợ giúp các đối tượng xã hội… Một trong số những hợp tác
điển hình giữa Chỉnh phủ với các tổ chức phi Chính phủ quốc tế và trong nước nhằm giải
quyết vấn đề mại dâm là sự hợp tác giữa Bộ LĐTBXH, đại diện là Cục PCTNXH với tổ
chức quốc tế PLAN tại Việt Nam cùng một số tổ chức phi chính phủ trong nước trong dự
án thí điểm mơ hình hỗ trợ tái hịa nhập cợng đồng cho phụ nữ bán dâm tại Hà Nội.
Xuất phát từ việc nhận thức những tác động của vấn đề mại dâm mang lại, từ
mong muốn hỗ trợ những người phụ nữ yếu thế trong xã hợi nói chung và sự nhân văn
trong chương trình hỗ trợ phụ nữ bán dâm tái hịa nhập cợng đồng của dự án hợp tác mà
<i><b>Bộ LĐTBXH kết hợp với các NGO thực hiện, tác giả quyết định lựa chọn đề tài: Hoạt </b></i>
<i><b>động trợ giúp phụ nữ bán dâm tái hòa nhập cộng đồng trong dự án “Hỗ trợ nghiên </b></i>
<i><b>cứu, xây dựng chính sách và thí điểm mơ hình hịa nhập cộng đồng cho nữ lao động </b></i>
<i><b>tình dục tại Hà Nội” do tổ chức CSAGA thực hiện (Sau đây gọi là Dự án) làm nghiên </b></i>
cứu của mình.
<b>2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu </b>
Trong những năm qua đã có nhiều cơng trình nghiên cứu, tài liệu và bài viết trên thế
giới cũng như ở Việt Nam về vấn đề mại dâm và người bán dâm. Đề tài xin được đề cập đến
một số các nghiên cứu sau:
<i><b>2.1. Các nghiên cứu về mại dâm trên thế giới </b></i>
về kinh tế - xã hội của mại dâm; Thống kê về sự tác động kinh tế của mại dâm; Thu nhập
của mại dâm…Trong khuôn khổ bài viết liên quan đến hoạt động hỗ trợ phụ nữ bán dâm
tái hịa nhập cợng đồng, tơi xin phép chỉ đề cập đến những nghiên cứu gần với đề tài của
mình.
<i>2.1.1. Nghiên cứu về mơ hình thốt khỏi mại dâm đường phố của Lynda M. Baker, </i>
<i>Rochelle L. Dalla và Celia Williamson (được xuất bản bởi SAGE – 2010): </i>
Khi tổng hợp các mơ hình thốt khỏi mại dâm đường phố của nhiều tác giả khác
nhau trên thế giới và đưa ra mợt mơ hình tích hợp gồm sáu giai đoạn thoát khỏi mại dâm
của phụ nữ đường phố như một nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về quá trình phụ
nữ bán dâm đường phố rời bỏ nghề. Nghiên cứu này xem xét hai mơ hình nói chung và
hai mơ hình thoát khỏi mại dâm cụ thể cùng khả năng ứng dụng của nó vào quá trình
thốt khỏi mại dâm. Rào cản gặp phải khi phụ nữ cố gắng để rời khỏi các đường phố
được xác định trong nghiên cứu này. Nghiên cứu dựa trên bốn mơ hình với các rào cản,
các kinh nghiệm được chia sẻ trong hoạt động mại dâm của người trong nghề, và kinh
nghiệm của các tác giả với phụ nữ mại dâm để hình thành mơ hình tích hợp sáu giai
đoạn:
Giai đoạn đầu tiên “ngâm nước” được xem như là điểm khởi đầu trong đó mợt
người phụ nữ là hồn tồn đắm trong hoạt đợng mại dâm và khơng có ý nghĩ rời khỏi
hoặc bất kỳ nhận thức ý thức về sự cần thiết phải thay đổi. Giai đoạn này có thể thay đổi
đáng kể từ vài tháng đến nhiều năm và một số phụ nữ không bao giờ có thể tiến xa hơn
và khơng thể thốt khỏi.
Giai đoạn thứ hai “nhận thức”. Người phụ nữ làm mại dâm ban đầu có thể bỏ qua
hoặc từ chối những cảm xúc về hoạt đợng tình dục mình đang làm, nhưng khi cảm giác
Giai đoạn thoát ban đầu là khi người phụ nữ bán dâm bắt đầu tích cực sử dụng
khơng chính thức dịch vụ hỗ trợ.
Giai đoạn bảo trì, duy trì thói quen tốt và những thay đổi hành vi
Giai đoạn cuối cùng với vô số những rào cản một người phụ nữ bán dâm phải vượt
qua để thốt thành cơng. Mợt người phụ nữ bán dâm trong giai đoạn cuối cùng cũng phải
có những thay đổi đáng kể trong c̣c sống
Hạn chế mơ hình tích hợp dựa trên kinh nghiệm với nhóm phụ nữ bán dâm ở
đường phố, không áp dụng với nhiều nhóm mại dâm khác đang hiện có như mại dâm
trong nhà chứa, mại dâm nam, đồng tính… Cần nghiên cứu thêm về tất cả những người
hành nghề mại dâm để đạt được một sự hiểu biết tốt hơn về các chiến lược mà họ sử dụng
để thoát khỏi hoạt động mại dâm.
<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>
[1] Vũ Ngọc Bình (2001), Quyền con người và người tàn tật, NXB Lao động – Xã hội,
<b>Hà Nội. </b>
[2] Vũ Ngọc Bình (2014), Nghiên cứu rà soát pháp luật và chính sách của Việt Nam về
phòng, chống mại dâm trên cơ sở quyền con người.
[3] Bộ LĐTBXH (2013), Báo cáo sơ kết 3 năm (2011-2013) thực hiện Chương trình hành
đợng phịng, chống mại dâm giai đoạn 2011-2015 và nhiệm vụ, giải pháp thực hiện 2
năm tiếp theo (2014-2015)
[4] Bộ LĐTBXH (2013), Đối thoại quốc gia “thực trạng vấn đề văn hóa phẩm đồi trụy và mại
dâm trên mạng tại Việt Nam: thách thức và giải pháp”
[5] Bộ LĐTBXH (2015), Báo cáo tổng kết năm năm thực hiện Chương trình hành đợng
phịng, chống mại dâm giai đoạn 2011-2015
[6] Bộ LĐTBXH (2015), Tài liệu hướng dẫn thực hiện mơ hình hỗ trợ giảm hại và hịa nhập
cợng đồng cho người bán dâm
Ban chỉ đạo giáo dục phòng chống AIDS, ma túy – Bộ Giáo dục và đào tạo (1996). Các văn
bản pháp quy về giáo dục phòng chống AIDS – tệ nạn xã hội.
[8] Bộ LĐTBXH (2001), hệ thống văn bản pháp luật hiện hành về bảo trợ xã hội, NXB
LĐXH, Hà Nội.
[9] Bộ LĐTBXH, Cục bảo trợ xã hội (2000), Hệ thống các văn bản pháp luật về bảo trợ
xã hội, NXB Lao động – Xã hội
[10] Bộ LĐTBXH, UNFPA Việt Nam (2012), Tài liệu Hội nghị tọa đàm về chính sách,
Pháp luật phịng chống mại dâm và HIV/AIDS (tổ chức tại Quảng Ninh)
[11] Bộ LĐTBXH (2011), Tài liệu Hợi nghị triển khai Chương trình hành đợng phịng
chống mại dâm giai đoạn 2011 - 2015
[12] Cục PCTNXH (2013), Tài liệu hội nghị sơ kết 3 năm (2011-2013) thực hiện chương
trình hành đồng phòng, chống mại dâm giai đoạn 2011-2015
[12] Cục PCTNXH, UNAIDS Việt Nam (2008), Hợi thảo phịng ngừa và hỗ trợ người
bán dâm tái hòa nhập cợng đồng
[13] Cục PCTNXH, Nơi Bình n, PLAN (2015), Báo cáo đánh giá nhu cầu ưu tiên của
chị em lao đợng tình dục ở Hà Nợi.
[14] Cục PCTNXH (2013), Tài liệu hướng dẫn thực hiện mô hình hỗ trợ giảm hại và hịa
nhập cợng đồng cho người bán dâm
[15] Cục PCTNXH (2012) và IOM, Đặc điểm di biến động của người hoạt động mại dâm
nhìn từ góc đợ giới tại 3 tỉnh thành phố ở Việt Nam.
[16] CSAGA (2015), Báo cáo tổng kết Dự án của CSAGA
[17] Cục PCTNXH (2010), Bộ cơng cụ Tìm hiểu và giảm kỳ thị liên quan đến ại dâm và
HIV ở Việt Nam (ISDS 2010)
[18] Cục PCTNXH, PLAN Hà Nợi (2012), Báo cáo tóm tắt đánh giá nhu cầu hỗ trợ
người bán dâm.
[19] Cục PCTNXH (2014), Tài liệu tổng kết 10 năm thi hành pháp lệnh phòng, chống
mại dâm năm 2003
[21] Cục PCTNXH (2011), Cẩm nang thực hiện cơng tác hỗ trợ tái hịa nhập cợng đồng
cho nạn nhân bị mua bán
[22] Cục PCTNXH (2011), Tài liệu hướng dẫn hỗ trợ hịa nhập cợng đồng cho người bán
dâm
[23] Công ước Liên hiệp quốc về phịng chống tợi phạm có tổ chức xun quốc gia
[24] Cục PCTNXH (2015), Báo cáo tổng kết Dự án
[25] Cục PCTNXH ( 2013), văn kiện Dự án
[26] PTS. Bùi Thế Cường (1992), Mãi dâm: Nghiên cứu lịch sử và so sánh, Viện xã hợi
học, phịng cơ cấu và chính sách xã hợi.
[27] Nguyễn Hữu Dũng (2008), Mối quan hệ giữa phát triển kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và thực hiện chính sách an sinh xã hợi ở nước ta trong quá
trình hợi nhập, Tạp chí Lao đợng xã hợi (sớ 332).
[28] Ngũn Văn Định (2008), Giáo trình an sinh xã hợi, NXB Đại học Kinh tế quốc dân,
Hà Nội.
<i>[29] Trần Thị Minh Đức, Giáo trình tham vấn tâm lý, NXB Đại học quốc gia Hà Nội. </i>
[30] Trần Hàn Giang (2002), Mại dâm ở Việt Nam thời kỳ Pháp tḥc, tạp chí Khoa học
về Phụ nữ (tr.22 – 24)
[31] Giáo trình Phát triển cợng đồng (2013), Đại học Mở - TPHCM
[32] Khuất Thu Hồng (1998), Mãi dâm: Phân tích xã hợi học về lịch sử hình thành và
phát triển, những bài học kinh nghiệm, Viện xã hội học. (tr.2)
[33] Khuất Thu Hồng, Mại dâm: Lịch sử hình thành và phát triển. Những giải pháp đã
từng được áp dụng.
[34] Vũ Thị Minh Hạnh (1996), Lạm dụng tình dục trẻ em vì mục đích thương mại. Hiện
trạng và giải pháp
[35] Khuất Thu Hồng (1998), Nghiên cứu tình dục ở Việt Nam: Những điều đã biết và
chưa biết
[37] Nguyễn Thị Huệ, Nguyễn Chí Dũng (1997), Mợt số vấn đề về phịng chống tệ nạn
xã hội ở nước ta hiện nay. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Hà Nợi
[38] Đỗ Trọng Hùng (1994), Ảnh hưởng của tệ nạn xã hợi đến sự hình thành và phát triển
nhân cách của con người Việt Nam. Báo cáo nghiên cứu.
[39] Ngũn Hải Hữu (2007), Giáo trình nhập mơn an sinh xã hội , NXB Lao động – Xã
hội, Hà Nội.
[40] TS. Bùi Thị Xuân Mai (2011), Giáo trình tham vấn cá nhân, NXB Lao động – Xã
hội
[41] Nhà xuất bản Văn hóa Thơng tin (2010), Tài liệu tập huấn tư vấn điều trị nghiện ma
túy. Family Health International – FHI 306 Hà Nợi.
[42] Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc (2010), Tài liệu tập huấn tư vấn nâng cao
[43] Nghị định thư về ngăn chặn và trừng phạt nạn buôn người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ
em. UN 2000
[44] Nghị định thư về ngăn chặn và trừng phạt nạn buôn người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ
em. UN 2000
[45] Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê
<i>duyệt Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến 2020” </i>
[46] Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê
<i>duyệt Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến 2020” </i>
[47] Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê
[48] Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc tại Việt Nam (UNICEF) (2005), Tài liệu tập huấn kỹ
năng cơ bản trong tham vấn
[49] Phạm Bích San, Viện xã hội học, Mại dâm: Một vấn đề của xã hội Việt Nam đương
đại.
[51] Mai Thị Kim Thanh (2011), Giáo trình nhập mơn cơng tác xã hội, NXB Giáo Dục
Việt Nam.
[52] UBND tỉnh Lào Cai (2013), BC sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình phịng chống
mại dâm giai đoạn 2011 – 2013 của UBND tỉnh Lào Cai
[53] UBND TP Đà Nẵng (2013), BC sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình phịng chống
mại dâm giai đoạn 2011 – 2013
[54] UBND tỉnh Thanh Hóa (2013), BC sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình phòng
chống mại dâm giai đoạn 2011 – 2013
[55] UBND tỉnh Phú Thọ (2013), BC sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình phịng chống
mại dâm giai đoạn 2011 – 2013
[56] UBND Thành Phố Hồ Chí Minh, BC sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình phịng
chống mại dâm giai đoạn 2011 – 2013
[57] Viện nghiên cứu phát triển xã hội ISDS (2015), Bạo lực trên cơ sở giới với phụ nữ
lao đợng tình dục tại Hà Nợi
[58] Viện nghiên cứu phát triển xã hội (2015), Bạo lực trên cơ sở giới với phụ nữ lao đợng
[59] Care, SCDI, Glink (20120, Civil society effectiveness research project on HIV/AIDS
prevention
[60] International Organization for Migration (IOM) 2005, Directly services for victim.
[61] Paccific Grove, CA. Các kyx năng tham vấn trong quan hệ hỗ trợ: mợt mơ hình thúc đẩy
sự phát triển quan hệ cá nhân. Nhà xuất bản Broohs/cole
[63] Lynda M. Baker, Rochelle L. Dalla và Celia Williamson (2010), được xuất bản bởi
SAGE
[64] Michael O'Donnell, Mary Khozombah và Selina Mudenda (27 tháng 2 năm 2002),
“Sinh kế cho phụ nữ bán dâm tại Huyện Binga”