Bộ giáo dục và đào tạo
Trường đại học bách khoa hà nội
------------

Nguyễn đìNH dương

Một số giảI pháp hoàn thiện công tác quản lý
thu bảo hiểm xà hội trên địa bàn tỉnh vĩnh phúc
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

LUậN VĂN THạC Sỹ kỹ thuật
NGàNH: QUảN TRị KINH DOANH

NGười hướng dẫn khoa học:
Ts. Phan diệu hương

Hà Nội, Năm 2012


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực
sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát
tình hình thực tế và dưới sự dẫn dắt khoa học của Tiến sĩ Phan Diệu Hương.
Các số liệu và kết quả trong luận văn là trung thực, có trích dẫn nguồn gốc rõ
ràng, các giải pháp đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm công tác. Các kết
quả nghiên cứu trong luận văn chưa từng được tác giả công bố dưới bất kỳ hình thức
nào.

Tác giả luận văn

Nguyễn Đình Dương


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Lời cảm ơn
Tác giả xin chân thành cảm ơn quý Thầy/ Cô Viện Kinh tế và Quản lý,
trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội đà tận tình giảng dạy và hướng dẫn cho tác giả
nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời gian theo học tại trường.
Tác giả xin được gửi lời cảm ơn tới TS. Phan Diệu Hương người đà nhiệt tình
hướng dẫn tác giả thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn cán bộ lÃnh đạo của Bảo Hiểm XÃ Hội tỉnh Vĩnh
Phúc, các bạn bè đồng nghiệp đà động viên, hỗ trợ cho tác giả nhiều thông tin và ý
kiến thiết thực trong quá trình tác giả thu nhập thông tin để hoàn thành luận văn này.
Với tất cả tình cảm yêu thương xin cảm ơn mọi thành viên trong gia đình,
luôn bên cạnh chăm sóc, động viên khích lệ và giúp sức để Tôi hoàn thành luận văn.

Tác giả luận văn

Nguyễn Đình Dương


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Mục lục
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Danh mục từ ngữ viết tắt

Danh mục bảng
Danh mục sơ đồ, biểu đồ
Phần mở đầu .......................................................................................................... 1
Chương 1: Lý LUậN CHUNG Về BảO HIểM XÃ hộI Và công
tác QUảN Lý THU BảO HIểM XÃ Hội ..................................................... 5
1.1 .................................................................................................................... K
hái niệm về bảo hiểm xà hội................................................................................. 5
1.1.1 ............................................................................................................ K
hái quát chung về bảo hiểm xà hội .............................................................. 5
1.1.2 ............................................................................................................ K
hái niệm về bảo hiểm xà héi ........................................................................ 6
1.1.3 ............................................................................................................ B
¶n chÊt b¶o hiĨm x· héi ............................................................................... 8
1.1.4 ............................................................................................................ Đ
ối tượng bảo hiểm xà hội ............................................................................. 9
1.1.5 ............................................................................................................ C
hức năng của bảo hiểm xà hội ..................................................................... 10
1.1.6 ............................................................................................................ H
ệ thống các chế độ trong bảo hiểm x· héi ................................................... 11
1.1.7 ............................................................................................................ Q
b¶o hiĨm x· héi ....................................................................................... 12


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

1.2 .................................................................................................................... N
ội dung công tác quản lý thu bảo hiểm xà hội.................................................... 14
1.2.1 ............................................................................................................ K
hái niệm chung về công tác qu¶n lý thu B¶o HiĨm X· Héi.......................... 14
1.2.2 ............................................................................................................ N

éi dung công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội ........................................... 15
1.3 .................................................................................................................... V
ai trò, ý nghĩa của BHXH và công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội............. 23
1.3.1 ............................................................................................................ V
ai trò của bảo hiểm xà hội ........................................................................... 23
1.3.2 ............................................................................................................ ý
nghÜa cđa b¶o hiĨm x· héi .......................................................................... 24
1.4 .................................................................................................................... C
ăn cứ pháp lý liên quan đến Bảo Hiểm XÃ Hội và công tác quản lý thu Bảo
Hiểm XÃ Hội .......................................................................................................... 25
1.4.1 ............................................................................................................ C
ăn cứ pháp lý liên quan đến Bảo Hiểm XÃ Hội ............................................ 25
1.4.2 ............................................................................................................ Q
uy định về công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội của Bảo Hiểm XÃ Hội
Việt Nam ...................................................................................................... 29
1.5 .................................................................................................................... C
ác yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội .................... 30
1.6 .................................................................................................................... P
hương pháp và các chỉ tiêu đánh giá về công tác quản lý thu bảo hiểm xÃ
hội ........................................................................................................................... 31
Tóm tắt nội dung Chương 1........................................................................................ 33
Chương 2 : thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên
địa bàn tình Vĩnh Phúc (2004 2010) .................................................... 34


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

2.1 .................................................................................................................... G
iíi thiƯu chung vỊ c¬ quan BHXH tØnh VÜnh Phúc ............................................ 34
2.1.1 ............................................................................................................ Q

uá trình hình thành và phát triĨn cđa B¶o HiĨm X· Héi tØnh VÜnh Phóc ....
..................................................................................................................... 34
2.1.2 ............................................................................................................ T
ổ chức bộ máy quản lý của BHXH tỉnh Vĩnh Phúc ...................................... 36
2.1.3 ............................................................................................................ C
hức năng và nhiệm vơ cđa BHXH tØnh VÜnh Phóc ....................................... 38
2.2 .................................................................................................................... P
h©n tích thực trạng quản lý thu BHXH tại Việt Nam ....................................... 39
2.2.1 ............................................................................................................ V
ề phân cấp quản lý thu Bảo HiĨm X· Héi ViƯt Nam ................................... 39
2.2.2 ............................................................................................................ V
Ị ®èi tượng thu Bảo Hiểm Xà Hội ................................................................ 40
2.2.3 ............................................................................................................ C
ăn cø thu B¶o HiĨm X· Héi ......................................................................... 40
2.2.4 ............................................................................................................ M
øc thu B¶o HiĨm X· Héi .............................................................................. 41
2.2.5 ............................................................................................................ T
hêi gian và phương thức thu Bảo Hiểm XÃ Hội............................................ 41
2.2.6 ............................................................................................................ H
ồ sơ và quy trình thực hiện đúng Bảo Hiểm X· Héi ..................................... 41
2.3 .................................................................................................................... K
inh nghiƯm thùc tiƠn c«ng tác quản lý thu BHXH ở một số nước .................... 42
2.3.1 ............................................................................................................ B
µi häc kinh nghiƯm tõ Trung Qc .............................................................. 42
2.3.2 ............................................................................................................ K
inh nghiƯm vỊ tõ Ên §é................................................................................ 44


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương


2.4 .................................................................................................................... P
hân tích thực trạng công tác quản lý thu B¶o HiĨm X· Héi tØnh VÜnh Phóc
(2004 - 2010) .......................................................................................................... 45
2.4.1 ............................................................................................................ K
Õt qu¶ thùc hiƯn thu cđa BHXH tØnh Vĩnh Phúc (2004 - 2010) ................... 45
2.4.2 ............................................................................................................ Đ
ối tượng tham gia BHXH thuộc phạm vi quản lý của BHXH tỉnh Vĩnh
Phúc ............................................................................................................. 51
2.4.3 ............................................................................................................ C
ăn cứ đóng BHXH tại BHXH tỉnh Vĩnh Phúc ............................................... 55
2.4.4 ............................................................................................................ Q
uản lý phương thức và mức đóng tại BHXH tỉnh Vĩnh Phúc ........................ 58
2.4.5 ............................................................................................................ C
ông tác quản lý thu nộp bảo hiểm x· héi t¹i BHXH tØnh VÜnh Phóc ........... 62
2.5 .................................................................................................................... Đ
ánh giá kết quả đạt được và các tồn tại về công tác quản lý thu bảo hiểm xÃ
hội trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc (2004 - 2010) ................................................... 65
2.5.1 ............................................................................................................ N
hững kết quả đà đạt đợc ............................................................................... 65
2.5.2 ............................................................................................................ N
hững điểm còn tồn tại................................................................................... 66
2.6 .................................................................................................................... C
ác nguyên nhân chính ảnh hưởng đến công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ
Hội trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc ......................................................................... 68
2.6.1 ............................................................................................................ N
guyên nhân chính ảnh hưởng dến công tác quản lý thu tại Bảo Hiểm XÃ
Hội tỉnh Vĩnh Phúc ...................................................................................... 68
2.6.2 ............................................................................................................ B
µi häc kinh nghiƯm ....................................................................................... 71



Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Tóm tắt nội dung Chương 2........................................................................................ 73
CHƯƠNG 3: Xây dựng MộT Số GIảI PHáP NHằM HOàN THIệN
CÔNG TáC QUảN Lý THU BảO HIểM XÃ HộI TRÊN ĐịA BàN
TỉNH Vĩnh Phúc. ............................................................................................. 74
3.1 .................................................................................................................... Đ
ịnh hướng hoạt động và hoàn thiện quản lý thu BHXH Việt Nam đến năm
2015 ........................................................................................................................ 74
3.1.1 ............................................................................................................ Q
uan điểm về hoàn thiện và phát triển hoạt động Bảo Hiểm XÃ Hội ở Việt
Nam đến năm 2015 ...................................................................................... 74
3.1.2 ............................................................................................................ Đ
ịnh hướng hoạt động và hoàn thiện quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội Việt
Nam đến năm 2015 ...................................................................................... 75
3.2 .................................................................................................................... Đ
ịnh hướng hoạt động của cơ quan BHXH tØnh VÜnh Phóc trong thêi gian tíi 76
3.3 .................................................................................................................... X
ây dựng một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu Bảo Hiểm
XÃ Hội tỉnh Vĩnh Phúc ......................................................................................... 77
3.3.1

Hoàn thiện thiện quy trình công tác quản lý thu Bảo Hiểm XÃ Hội phù
hợp với từng loại đối tợng tham gia Bảo Hiểm XÃ Hội .................................. 77

3.3.2

Nâng cao năng lực hoạt động của bảo hiểm xà hội tỉnh Vĩnh Phúc ....... 80


3.3.3

Cải cách thủ tục hành chính trong công tác giải quyết chế độ Bảo
Hiểm XÃ Hội ...................................................................................................

3.3.4

ứng dụng công nghệ tin học trong quản lý ............................................. 86

3.3.5

Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền.............................................. 89

3.3.6

Tăng cường , đề cao vai trò, hiệu quả trong việc phối kết hợp của các
cơ quan quản lý nhà nước .............................................................................. 92

83


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

3.3.7

Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra, nâng cao hiệu quả hoạt động
thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật Bảo Hiểm XÃ Hội ................. 93

Tóm tắt nội dung Chương 3........................................................................................ 94
Kết luận và kiến nghị .................................................................................... 95

Tài liệu tham khảo .......................................................................................... 101


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Danh mục từ ngữ viết tắt

BHXH :

Bảo hiểm xà hội

BHYT:

Bảo hiểm y tế

LĐTBXH:

Lao động thương binh xà hội

KBNN:

Kho bạc nhà nước

TNHN:

Trách nhiệm hữu hạn

HĐLĐ:

Hợp đồng lao động


BHTN:

Bảo hiểm thất nghiệp

HTX:

Hợp tác xÃ

NLĐ:

Người lao động


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Danh mục bảng

Bảng 2.1. Số đơn vị và số lao động tham gia BHXH theo khối, loại hình tại BHXH
tỉnh Vĩnh Phóc (2004 - 2010) ...................................................................... 47
B¶ng 2.2. KÕt qu¶ thu BHXH tỉnh Vĩnh Phúc (2004-2010) ......................................... 50
Bảng 2.3. Số đơn vị tham gia BHXH và số đơn vị phải tham gia BHXH tại tỉnh Vĩnh
Phúc năm 2010............................................................................................. 53
Bảng 2.4. LÃi suất chậm đóng BHXH tại BHXH tỉnh Vĩnh Phúc (2009-2010) ............ 60
Bảng 2.5. Tình hình nợ đọng BHXH tại BHXH tỉnh Vĩnh Phúc năm 2010 .................. 61


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Danh mục hình


Hình 1.1 Quy trình Bảo Hiểm XÃ Hội........................................................................... 22
Hình 2.1 Tỉ chøc bé m¸y BHXH tØnh VÜnh Phóc ......................................................... 36
Hình 2.2 Vị trí của BHXH tỉnh Vĩnh Phúc trong hệ thống tổ chức quản lý BHXH ..... 37
Hình 2.3 Đơn vị tham gia BHXH thuộc tỉnh Vĩnh Phúc (2004-2010) .......................... 49
Hình 2.4 Số lượng đơn vị tham gia và đơn vị phải tham gia BHXH ............................. 54
Hình 2.5 Tỷ trọng nợ đọng theo thời gian tại BHXH tỉnh Vĩnh Phóc 2010.................. 61


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Phần mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm xà hội (BHXH) là một chính sách lớn của Đảng và Nhµ n­íc ta,
nhiƯm vơ chđ u lµ tỉ chøc thùc hiện tốt chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT)
bao gồm các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử
tuất, khám chữa bệnh BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động và nhân dân
trên phạm vi cả nước. Vì vậy, trong những năm qua Nhà nước có nhiều những văn
bản sửa ®ỉi, bỉ xung ®Ĩ phï hỵp víi nỊn kinh tÕ trong từng thời điểm, có thể nói các
chính sách BHXH luôn mang tính cấp thiết thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà
nước ta về vấn đề an sinh x· héi.
Thùc hiƯn Bé Lt lao ®éng trong ®ã cã Chương XII về BHXH, và nhất là từ
khi Chính phủ ban hành Nghị định số: 12/NĐ-CP ngày 23/01/1995 thì các ®èi t­ỵng
tham gia ®ãng, h­ëng BHXH ®· ®­ỵc më réng đến tất cả các thành phần kinh tế. Vì
vậy, số lao động tham gia BHXH tăng hàng năm khoảng 7,5%. Số thu BHXH tăng
bình quân hàng năm 10%, quỹ BHXH độc lập với ngân sách nhà nước. Đây là bước
chuyển đổi căn bản về sự nghiệp BHXH từ cơ chế bao cấp chủ yếu dựa vào ngân
sách nhà nước sang cơ chế quỹ BHXH chủ yếu dựa trên nguồn thu do ng­êi lao
®éng, ng­êi chđ sư dơng lao ®éng ®ãng góp để chi trả các chế độ BHXH.
Tính đến hết năm 2010, cả nước có 9,7 triệu người tham gia BHXH bắt buộc

đạt trên 82% số đối tượng phải tham gia. Số lao động còn lại chưa tham gia BHXH
tập trung chđ u ë khu vùc ngoµi nhµ n­íc nh­ Các doanh nghiệp ngoài quốc
doanh, tổ hợp tác, người buôn bán nhỏ...trốn tránh không tham gia BHXH cho người
lao động hoặc còn cố tình tìm mọi cách trốn đóng BHXH mặt khác nợ đọng BHXH
thời gian dài, thậm chí có những đơn vị sử dụng lao động lạm dụng quỹ BHXH, lạm
dụng tiền đóng BHXH của người lao động để làm vốn sản xuất kinh doanh. Do đó,
đà ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện chế độ, chính sách BHXH cho người lao
động nói chung và việc thực hiện công tác quản lý thu BHXH nói riêng, làm ảnh
hưởng ®Õn viÖc thu, nép BHXH.

1


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Để đảm bảo nguyên tắc thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, đáp ứng được những yêu
cầu trong công tác quản lý thu BHXH nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu
BHXH. Do vậy, tôi chọn đề tài "Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu
BHXH trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc" để nghiên cứu trong luận văn tốt nghiệp của
mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
Nội dung của luận văn cần đạt được những mục tiêu nghiên cứu chính như sau:
- Tổng hợp và hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý thu BHXH tại
Việt Nam để làm nền tảng cho việc phân tích và đề xuất các giải pháp hữu hiệu
trong tình hình thực tế tại địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
- Đánh giá tổng quát thực trạng công tác quản lý thu BHXH trong giai đoạn từ
năm 2004 đến năm 2010 và định hướng phát triển đến năm 2015 tại tỉnh Vĩnh Phúc.
Từ đó nhận diện được những điểm mạnh và yếu trong thực hiện quản lý thu BHXH
tại tỉnh Vĩnh Phúc hiện tại. Các phân tích này làm căn cứ cho việc đề xuất các giải
pháp thực tế cho BHXH tỉnh Vĩnh Phúc.

- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH tỉnh Vĩnh
Phúc nhằm phát huy được những điểm mạnh và khắc phục các điểm yếu đà được
nhận diện qua phân tích thực tế và các bài học kinh nghiệm từ BHXH các tỉnh ở
Việt Nam cũng như BHXH tại một số nước.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Đối tượng nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu của luận văn là BHXH tỉnh Vĩnh Phúc, bao gồm những
hoạt động có liên quan đến công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn tỉnh. Những
quy phạm pháp luật về BHXH liên quan đến công tác quản lý thu BHXH, các quy
định nghiệp vụ về công tác quản lý thu BHXH của BHXH Việt Nam được áp dụng
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc là những căn cứ pháp lý để giám sát và phân tích hoạt
động quản lý thu BHXH của tỉnh Vĩnh Phúc.
- Tuy nhiên, do đối tượng liên quan đến công tác quản lý thu BHXH tỉnh Vĩnh
Phúc khá nhiều, đa dạng (bao gồm cả BHXH bắt buộc và tự nguyện) nên trong
khuôn khổ luận văn chỉ tập trung nghiên cứu công tác quản lý thu BHXH b¾t buéc

2


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

trên địa bàn tỉnh (không nghiên cứu quỹ khám chữa bệnh, BHXH tự nguyện và Bảo
hiểm thất nghiệp).
Phạm vi nghiên cứu của luận văn
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là tập trung nghiên cứu công tác thu BHXH trên
địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn từ năm 2004 đến năm 2010.
4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Luận văn sử dụng các văn bản pháp luật, các quy định cụ thể đối với công tác
thu BHXH tại Việt Nam làm căn cứ để xác định nội dung và phân tích công tác
quản lý thu BHXH tại tỉnh Vĩnh Phúc.

- Phương pháp phân tích sử dụng chủ yếu trong luận văn là phương pháp tổng
hợp và phân tích thống kê. Các số liệu liên quan đến công tác quản lý thu BHXH
tỉnh Vĩnh Phúc được phân tích so sánh theo thời gian và không gian. Trong luận văn
cũng phối hợp sử dụng các công cụ minh họa trực quan cho các số liệu phân tích
như sơ đồ, đồ thị...
5. ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Trên cơ sở phân tích, đánh giá về thực trạng thu BHXH trên địa bàn tỉnh từ
năm 2004 đến năm 2010 phân tích nguyên nhân chủ doanh nghiệp muốn trốn tránh
việc tham gia BHXH cho ng­êi lao ®éng, ng­êi lao ®éng thiÕu hiĨu biÕt về chính
sách BHXH không dám đấu tranh với chủ sử dụng lao động, sợ mất việc làm, vì vậy
quyền lợi của người lao động bị bỏ rơi. Trách nhiệm thuộc về người lao động, chủ sử
dụng lao động hay cơ quan quản lý nhà nước về lao động tại địa phương. Đưa ra
những biện pháp khắc phục các điểm còn yếu kém trong công tác thu BHXH tại địa
bàn tỉnh Vĩnh Phúc. Nhờ vậy, luận văn đà đóng góp hệ thống các biện pháp khả thi
mang ý nghĩa thực tiễn cao nhằm làm tăng số lao động được tham gia BHXH, tăng
mức thụ hưởng từ các chế độ, chính sách BHXH của người lao động, góp phần làm
tăng số thu, hoàn thiện công tác quản lý thu trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và các phần như mục lục, phụ lục, danh mục tài
liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
3


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Chương 1. Lý luận chung về Bảo hiểm xà hội và công tác quản lý thu Bảo
hiểm xà hội.
Chương 2. Thực trạng công tác quản lý thu BHXH trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
(2004-2010).
Chương 3. Xây dựng một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu

BHXH trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
Thông qua các nghiên cứu lý luận và thực tiễn, Luận văn mong muốn góp phần
làm rõ thêm các nguyên nhân dẫn đến những tồn tại còn yếu trong công tác quản lý
BHXH tỉnh Vĩnh Phúc và biện pháp khắc phục nhằm hoàn thiện công tác BHXH
tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng, cũng như bài học kinh nghiệm cho công tác quản lý thu
BHXH các tỉnh khác có ®iỊu kiƯn t­¬ng ®ång.

4


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

CHƯƠNG 1
Lý LUậN CHUNG Về BảO HIểM XÃ HộI
Và công tác QUảN Lý THU BảO HIểM XÃ HộI

1.1 Khái niệm về Bảo hiểm xà hội
1.1.1 Khái quát chung về Bảo hiểm xà hội
Trong quá trình sinh tồn và trưởng thành, mỗi con người phải lao động để
làm ra của cải vật chất, nhằm thỏa mÃn những nhu cầu thiết yếu nhất là ăn, ở,
mặc, sinh hoạt... Nhưng trong thực tế, không phải lúc nào con người cũng gặp
may mắn, thuận lợi, có đầy đủ thu nhập và mọi điều kiện sinh sống bình
thường. Trái lại, có rất nhiều trường hợp khó khăn, trắc trở, rủi ro xảy ra do
điều kiện tự nhiên, môi trường sống, hoặc điều kiện khách quan như Môi
trường, ốm đau, tai nạn, mất việc làm, già yếu, không có khả năng lao động, tử
vong...
Vì vậy, từ xa xưa, con người đà có ý thức san sẻ, cưu mang đùm bọc lẫn nhau,
trong cộng đồng làng, xóm, thôn, bản... theo tinh thần tương thân tương ái, "nhường
cơm sẻ áo", "lá lành đùm lá rách", "tích cốc phòng cơ, tích y phòng hàn". Sự tương
trợ cộng đồng dần dần được mở rộng và phát triển dưới nhiều hình thức khác nhau

như việc lập quỹ tương tế, các hội đoàn bằng tiền hoặc bằng hiện vật để trợ giúp lẫn
nhau. Những hình thức trợ giúp tự nguyện của cá nhân, của cộng đồng đà góp phần
bảo đảm nguồn vật chất cần thiết đối với những người hoạn nạn, khó khăn, thiếu
thốn. Đây chính là hình thức hình thành nên bảo hiểm.
Sự trợ giúp này là thụ động, cục bộ, không ổn định và không chắc chắn. Trong
quá trình nền công nghiệp phát triển, đội ngũ làm công ăn lương tăng nhanh, cc
sèng cđa hä phơ thc vµo thu nhËp do lao động làm thuê mang lại. Do đó, khi mất
việc làm hoặc gặp rủi ro như ốm đau, bệnh tật luôn là mối đe dọa. Trước sức ép của
người lao động và để duy trì lực lượng làm công ăn lương, giới chủ buộc phải từng
bước can thiệp, cam kết ®¶m b¶o cho ng­êi lao ®éng cã mét kho¶n thu nhËp nhÊt
5


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

định gọi là trợ cấp để họ trang trải những nhu cầu sinh sống thiết yếu khi ốm đau, tai
nạn... Trong thực tế, nhiều khi các trường hợp trên không xảy ra và người chủ không
phải chi ra một đồng nào. Nh­ng cịng cã khi x¶y ra dån dËp, bc hä phải bỏ ra
một lúc nhiều khoản tiền lớn mà họ không muốn. Vì thế, mâu thuẫn chủ- thợ phát
sinh, giới thợ liên kết đấu tranh buộc giới chủ thực hiện cam kết. Cuộc đấu tranh này
diễn ra ngày càng rộng lớn và có tác động nhiều mặt đến đời sống kinh tế xà hội. Do
vậy, Nhà nước đà phải đứng ra can thiệp và điều hoà mâu thuẫn buộc cả giới chủ và
giới thợ phải đóng góp một khoản tiền nhất định hàng tháng để hỗ trợ một phần khi
không có việc làm, ốm đau, tai nạn... Số tiền đóng góp của cả chủ và thợ hình thành
một quỹ tiền tệ tập trung có sự quản lý giám sát của Nhà nước. Nhờ đó mà cuộc
sống của người lao động và gia đình họ ngày càng được đảm bảo ổn định. Giới chủ
cũng thấy mình đỡ bị thiệt hại về kinh tế, ổn định lực lượng lao động để phát triển
sản xuất kinh doanh, tránh được những xáo trộn không cần thiết, nguồn quỹ tiền tệ
tập trung được thiết lập ngày càng lớn và nhanh chóng.
Toàn bộ những hoạt động với những mối quan hệ ràng buộc chặt chẽ trên được

thế giới quan niệm là BHXH đối với người lao động. Như vậy, BHXH ra đời và phát
triển là một tất yếu khách quan và ngày càng phát triển cùng với sự phát triển của
mỗi quốc gia, mọi thành viên trong xà hội đều thấy cần thiết tham gia BHXH, nó trở
thành quyền lợi và nhu cầu không thể thiếu của người lao động và là nhu cầu tất yếu
khách quan.
1.1.2 Khái niệm về Bảo hiểm xà hội
Bảo hiểm và BHXH đà hình thành rất sớm trong lịch sử phát triển của xà hội
loài người và đà được nhiều nhà khoa học đề cập và nghiên cứu một cách sâu sắc
dưới nhiều góc độ và khía cạnh khác nhau. Bảo hiểm xà hội đà xuất hiện và phát
triển theo cùng với quá trình phát triển kinh tế- xà hội của nhân loại. Theo Tổ chức
lao động Quốc tế (ILO) thì nước Phổ (nay là Cộng hòa Liên bang Đức) là nước đầu
tiên trên thế giới ban hành chế độ bảo hiểm ốm đau vào năm 1883, đánh dấu sự ra
đời của BHXH. Đến nay, hầu hết các nước trên thế giới đà thực hiện chính sách
BHXH và coi nó là một trong những chính sách xà hội quan trọng nhất trong hệ
thống chính sách bảo đảm an sinh xà hội. Mặc dù đà có quá trình phát triển tương

6


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

đối dài, nhưng cho đến nay còn có nhiều khái niệm vỊ BHXH, ch­a cã kh¸i niƯm
thèng nhÊt. Bëi lÏ, BHXH là đối tượng nghiên cứu của nhiều môn khoa học khác
nhau như kinh tế, xà hội, pháp lý...
Theo từ điển Bách khoa "BHXH là sự đảm bảo, thay thế hoặc bù đắp một phần
thu nhập cho người lao động khi họ mất hoặc giảm thu nhập do bị ốm đau, thai sản,
tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, tàn tật, thất nghiệp, tuổi già, tử tuất, dựa trên
cơ sở một quỹ tài chính do sự đóng góp của các bên tham gia BHXH, có sự bảo hộ
của Nhà nước theo pháp luật, nhằm đảm bảo, an toàn đời sống cho người lao động
và gia đình họ, đồng thời góp phần đảm bảo an toàn xà hội" [1].

Công ước 102 cđa Tỉ chøc lao ®éng qc tÕ (ILO) ®­a ra khái niệm về BHXH
như sau BHXH là sự bảo vệ mà xà hội cung cấp cho các thành viên của mình thông
qua một loạt các biện pháp công cộng, nhằm chống lại những khó khăn về kinh tế
và xà hội dẫn đến việc ngừng hoặc giảm sút đáng kể về thu nhập gây ra bởi ốm đau,
thai sản, tai nạn lao động, thất nghiệp, tàn tật, tuổi già, và chết; đồng thời bảo đảm
chăm sóc y tế và trợ cấp cho các gia đình đông con. Khái niệm này đà phản ánh
được sự kết hợp hai mặt của BHXH là mặt kinh tế và mặt xà hội.
Còn theo khái niệm của BHXH Việt Nam BHXH là sự bảo vệ của xà hội đối
với người lao động thông qua việc huy động các nguồn đóng góp để trợ cấp cho họ,
nhằm khắc phục những khó khăn về kinh tế và xà hội do bị ngừng hoặc bị giảm thu
nhập gây ra bởi ốm đau, thai sản, tai nạn, thất nghiệp, mất khả năng lao động, tuổi
già và chết. Đồng thời, bảo đảm chăm sóc y tế và trợ cấp cho các thân nhân trong
gia đình người lao động, để góp phần ổn định cuộc sống của bản thân người lao
động và gia đình, góp phần an toàn xà hội[2].
Như vậy, có thể khái quát về BHXH như sau BHXH là sự đảm bảo thay thế
hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động, khi họ gặp phải những biến cố
rủi ro làm suy giảm sức khỏe, mất khả năng lao động, mất việc làm, chết; gắn liền
với quá trình tạo lập một quỹ tiền tệ tập trung được hình thành bởi các bên tham gia
BHXH đóng góp và việc sử dụng quỹ đó cung cấp tài chính nhằm đảm bảo mức
sống cơ bản cho bản thân người lao động và những người ruột thịt (bố, mẹ, vợ/

7


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

chồng, con) của người lao động trực tiếp phải nuôi dưỡng, góp phần đảm bảo an
toàn xà hội.
Từ các góc độ khác, cũng có thể có những khái niệm khác nhau về BHXH
như

- Từ góc độ pháp luật BHXH là một chế độ pháp định bảo vệ người lao động,
sử dụng tiỊn ®ãng gãp cđa ng­êi lao ®éng, ng­êi sư dơng lao động, người lao động
và được sự tài trợ, bảo hộ của Nhà nước, nhằm trợ cấp vật chất cho người được bảo
hiểm và gia đình trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập bình thường do ốm
đau, tai nạn lao động, thai sản, hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật (hưu)
hoặc chết.
- Từ góc độ tài chính BHXH là thuật (kỹ thuật) chia sẻ rủi ro về tài chính giữa
những người tham gia bảo hiểm theo quy định của pháp luật.
- Từ góc độ chính sách xà hội BHXH là một chính sách xà hội nhằm đảm bảo
đời sống vật chất cho người lao động khi họ không may gặp phải các rủi ro xà hội,
nhằm góp phần đảm bảo an toàn xà hội.
1.1.3. Bản chất của bảo hiểm xà hội
Cùng với quá trình phát triển, tiến bộ của loài người, BHXH được coi là một
chính sách xà hội quan trọng của bất kỳ nhà nước nào, nhằm bảo đảm an toàn cho
sản xuất, cho đời sống vật chất và tinh thần cho mọi người trong xà hội. BHXH là
sản phẩm tất yếu của nền kinh tế hàng hóa. Khi trình độ phát triển, kinh tế của một
quốc gia đạt đến một mức độ nào ®ã th× hƯ thèng BHXH cã ®iỊu kiƯn ra ®êi và phát
triển. Vì vậy, các nhà kinh tế cho rằng, sự ra đời và phát triển của BHXH phản ánh
sự ph¸t triĨn cđa nỊn kinh tÕ. Mét nỊn kinh tÕ chậm phát triển, đời sống nhân dân
thấp kém không thể có một hệ thống BHXH vững mạnh được. Kinh tế càng phát
triển, hệ thống BHXH càng đa dạng, các chế độ BHXH ngày càng mở rộng, các
hình thức BHXH ngày càng phong phú.
Thực chất BHXH là sự tổ chức đền bù hậu quả của những rủi ro xà hội hoặc
các sự kiện bảo hiểm. Sự đền bù này được thực hiện thông qua quá trình tổ chức và
sử dụng quỹ tiền tệ tập trung hình thành do sự đóng góp của các bên tham gia
BHXH và các nguồn thu hợp pháp khác của quỹ BHXH. Như vậy, BHXH cũng là

8



Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

quá trình phân phối lại thu nhập. Xét trên phạm vi toàn xà hội, BHXH là một bộ
phận của GDP, được xà hội phân phối lại cho những thành viên khi phát sinh nhu
cầu BHXH như ốm đau, sinh đẻ, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, già yếu, chết
Xét trong nội tại BHXH, sự phân phối của BHXH được thực hiện cả theo chiều dọc
và chiều ngang. Phân phối theo chiều ngang là sự phân phối của chính bản thân
người lao động theo thời gian (nghĩa là sự phân phối lại thu nhập của quá trình làm
việc và quá trình không làm việc). Phân phối theo chiều dọc là sự phân phối giữa
những người khỏe mạnh cho người ốm đau, bệnh tật, giữa những người trẻ cho
người già, giữa những người không sinh đẻ (nam giới) và người sinh đẻ (nữ giới),
giữa những người có thu nhập cao và người có thu nhập thấp.
BHXH là hình thức bảo hiểm thu nhập cho người lao động, là sản phẩm tất yếu
khách quan của xà hội phát triển, là hình thức dịch vụ công để quản lý và đáp ứng
nhu cầu chia sẻ các rủi ro trong cộng đồng.
BHXH vừa để thực hiện các mục đích xà hội, vừa để thực hiện các mục đích
kinh tế trong mỗi cộng đồng, quốc gia, trong đó mục đích kinh tế và mục đích xÃ
hội luôn được thực hiện đồng thời, đan xen lẫn nhau, là hai mặt không thể tách rời
của BHXH. Khi đề cập đến các lợi ích kinh tế của BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ
®èi víi x· héi lµ đà bao hàm cả mục đích xà hội của nó. Ngược lại các mục đích của
BHXH cũng chỉ đạt được khi nó đồng thời mang lại các lợi ích kinh tÕ thiÕt thùc cho
ng­êi tham gia.
VỊ ph­¬ng diƯn x· héi BHXH là sự chia sẻ rủi ro, bảo đảm an toàn xà hội.
Về phương diện kinh tế BHXH là quá trình phân phối lại thu nhập giữa những
người tham gia bảo hiểm, thông qua việc hình thành quỹ tiền tệ chung.
Về phương diện chính trị, pháp lý Khi được nhà nước điều chỉnh bằng pháp
luật, BHXH đà trở thành quyền cơ bản của người lao động, xét trên cả bình diện
quốc gia và quốc tế. Đồng thời đó cũng là trách nhiệm của họ và người sử dụng lao
động phải tham gia BHXH, vì vậy. BHXH là một chính sách xà hội quan trọng là bộ
phận cơ bản để đảm bảo an sinh xà hội của mỗi quốc gia

1.1.4. Đối tượng Bảo hiểm xà hội

9


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

BHXH là một hệ thống đảm bảo khoản thu nhập bị giảm hoặc bị mất đi do
người lao động bị giảm hoặc bị mất khả năng lao động, bị mất việc làm vì các
nguyên nhân rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, già yếu Chính vì vậy, đối tượng
của BHXH chính là thu nhập của người lao động bị biến động giảm hoặc mất đi do
bị giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm của những người tham gia
BHXH.
Đối tượng tham gia BHXH là người lao động và người sử dụng lao động. Tuy
vậy, tuỳ theo điều kiện phát triển kinh tế- xà hội của mỗi nước mà đối tượng này có
thể là tất cả hoặc một bộ phận những người lao động nào đó.
Hầu hết các nước khi mới có chính sách BHXH, đều thực hiện BHXH đối với
các viên chức Nhà nước, những người làm công hưởng lương. Việt Nam cũng không
vượt ra khỏi thực tế này, mặc dù biết rằng như vậy là không bình đẳng giữa tất cả
những người lao động.
Nếu xem xét trên mối quan hệ ràng buộc trong BHXH, ngoài người lao động
cũng có người sử dụng lao động và cơ quan BHXH, dưới sự bảo trợ của Nhà nước.
Người sử dụng lao động đóng góp vào quỹ BHXH là trách nhiệm của họ để bảo
hiểm cho người lao động mà họ sử dụng. Các cơ quan BHXH nhận sự đóng góp của
người lao động và người sử dụng lao động, phải có trách nhiệm quản lý và sử dụng
quỹ để thực hiện mọi công việc về BHXH đối với người lao động. Quỹ BHXH quyết
định sự tồn tại và phát triển của BHXH một cách ổn định và bền vững.
1.1.5. Chức năng của BHXH
BHXH thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động tham gia
BHXH khi họ bị mất hoặc giảm thu nhập do mất khả năng lao động hoặc mất việc

làm. Đây là chức năng cơ bản nhất của BHXH, nó quyết định nhiệm vụ tính chất và
cơ chế tổ chức của BHXH.
BHXH tiến hành phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những người tham
gia BHXH. Các bên tham gia BHXH đều phải đóng góp vào quỹ BHXH. Quỹ này
dùng để trợ cấp cho mét sè ng­êi lao ®éng tham gia BHXH khi họ bị giảm hoặc mất
thu nhập. Theo quy luật số đông bù số ít BHXH thực hiện phân phèi l¹i thu nhËp

10


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

cả theo chiều dọc và chiều ngang. Thực hiện chức năng này BHXH góp phần thực
hiện công bằng xà hội.
BHXH góp phần kích thích người lao động hăng hái lao động sản xuất, góp
phần nâng cao năng suất lao động cá nhân và năng suất lao động xà hội. Người lao
động khi bị đau, thai sản, tai nạn lao động, về già đà có BHXH trợ cấp thay thế
nguồn thu nhập bị mất. Do đó cuộc sống của họ và gia đình họ luôn được bảo đảm,
tạo cho người lao động luôn yên tâm làm việc.
BHXH góp phần thu hút lao động, hình thành và phát triển thị trường lao
động, gắn bó các lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động và các lợi ích
xà hội.
+ Thu hút lao động tốt trong xà hội vào khu vực thuộc phạm vi BHXH. ở Việt
Nam trong thởi kì nền kinh tế kế hoạch tập trung, khu vực nhà nước luôn hÊp dÉn
ng­êi lao ®éng.
+ Muèn khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tự tạo việc làm, dịch chuyển quan hệ
lao động để phân phối lao động theo yêu cầu của thị trường thì phải mở rộng BHXH,
kết hợp hình thức bắt buộc và hình thức tự nguyện trong BHXH.
+ Điều hòa mâu thuẫn về tiền lương, tiền công, thời gian lao động giữa người
sử dụng lao động và người lao động, làm cho các bên có trách nhiệm với nhau hơn,

gắn bó lợi ích dược với nhau, hợp tác phát triển cùng có lợi.
1.1.6. Hệ thống các chế độ trong BHXH
Hệ thống các chế độ trong BHXH là những quy định cụ thể về điều kiện mức
trợ cấp, thời gian trợ cấp mức đóng góp và mức hưởng BHXH. Hệ thống này được
xây dựng trên cơ sở điều kiện tự nhiên, kinh tế xà hội và cơ sở pháp lý của mỗi
nước. Tổ chức lao động Quốc tế (ILO) có khuyến cáo BHXH gồm 9 chế độ
1. Chế độ chăm sóc y tế.
2. Chế độ trợ cấp ốm đau.
3. Chế độ trợ cấp thất nghiệp.
4. Chế độ trợ cấp tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp.
5. Chế độ trợ cấp tuổi già.
6. Chế độ trợ cấp gia đình.

11


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

7. Chế độ trợ cấp thai sản.
8. Chế độ trợ cấp khi tàn phế.
9. Chế độ trợ cấp cho những người còn sống.
Tuỳ theo điều kiện kinh tế của mỗi nước mà có thể thực hiện các chế độ khác nhau.
Nhưng nhất thiết phải thực hiện được ba chế độ trong ®ã cã c¸c chÕ ®é (3, 4, 5, 8,
9). ë nước ta mới thực hiện được 5 chế độ (2, 4, 5, 7, 9) và từ năm 2010 thực hiện
thêm chế độ (3) do đó đà góp phần đảm bảo được quyền lợi cho những người lao
động làm công ăn lương.
1.1.7. Quỹ Bảo hiểm xà hội
Quỹ BHXH là một nội dung quan träng nhÊt trong hƯ thèng BHXH. Q b¶o
hiĨm là tập hợp những đóng góp bằng tiền của các bên tham gia bảo hiểm và các
nguồn thu hợp pháp khác, hình thành một quỹ tiền tệ tập trung, được sử dụng để chi

trả cho những người được BHXH và gia đình họ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập
do bị giảm, mất khả năng lao động hoặc bị mất việc làm, hoặc bị chết.
Như vậy quỹ BHXH là một quỹ tiêu dùng, đồng thời là một quỹ dự phßng nã
võa mang tÝnh kinh tÕ võa mang tÝnh x· hội rất cao và là điều kiện hay cơ sở vật chất
quan trong nhất đảm bảo cho toàn bộ hệ thống BHXH tồn tại và phát triển.
Quỹ BHXH hình thành và hoạt động đà tạo ra khả năng giải quyết những sự
kiện, những rủi ro xà hội của tất cả nh÷ng ng­êi tham gia víi tỉng dù tr÷ Ýt nhÊt,
gióp cho việc dàn trải rủi ro được thực hiệntheo cả hai chiều ko gian và thời gian
đồng thời giúp giảm thiĨu tèi thiĨu thiƯt h¹i kinh tÕ cho ng­êi sư dụng lao động, tiết
kiệm chi cho cả ngân sách nhà nước và cả ngân sách gia đình.
Quỹ BHXH được hình thành bởi nhiều nguồn khác nhau, trước hết đó là phần
đóng góp của người sử dụng lao động, người lao động và nhà nước. Đây là nguồn
chiếm tỷ trọng lớn nhất và cơ bản của quỹ, thứ hai là phần tăng thêm do bộ phận
nhàn rỗi tương đối của quỹ được tổ chức BHXH chuyên trách đưa vào hoạt động
sinh lợi, thứ ba là phần nộp phạt của những cá nhân và tổ chức kinh tế vi phạm luật
lệ về BHXH. Ngoài ra quỹ còn có các nguồn thu hợp pháp khác được pháp luật của
mỗi nước quy định.

12


Luận văn Thạc sĩ kỹ thuật[Type text] Nguyễn Đình Dương

Theo mục đích của BHXH, quỹ BHXH phải đảm nhận chi những khoản chủ
yếu như Trả trở cấp theo các chế độ BHXH (khoản chi này chiếm tỷ trọng lớn nhất),
chi phí cho bộ máy hoạt động BHXH chuyên nghiệp (tiền lương, đào tạo...) chi phí
bảo đảm các cơ sở vật chất cần thiết và chi phí quản lý khác.
Quỹ BHXH có những đặc điểm chủ yếu sau:
- Quỹ ra đời, tồn tại và phát triển gắn với mục đích đảm bảo ổn định cuộc sống
cho người lao động và gia đình họ khi gặp các biến cố, rủi ro làm giảm hoặc mất thu

nhập từ lao động. Hoạt động của quỹ không nhằm mục đích kinh doanh kiếm lời. Vì
vậy, nguyên tắc quản lý quỹ BHXH là Cân bằng thu- chi.
- Phân phối quỹ BHXH vừa mang tính chất hoàn trả vừa mang tính chất không
hoàn trả. Tính chất hoàn trả thể hiện ở chỗ, người lao động là đối tượng tham gia và
đóng góp BHXH đồng thời họ cũng là đối tượng được nhận trợ cấp, được chi trả từ
quỹ BHXH cho dù chế độ, thời gian trợ cấp và mức trợ cấp của mỗi người sẽ khác
nhau, tuỳ thuộc vào những biến cố hoặc rủi ro mà họ gặp phải, cũng như mức đóng
góp và thời gian đóng góp BHXH của họ. Tính không hoàn trả thể hiện ở chỗ, cùng
tham gia và đóng góp BHXH, nhưng có người được hưởng trợ cấp nhiều lần và
nhiều chế độ khác nhau, nhưng cũng có những người được ít lần hơn, thậm chí
không được hưởng. Chính từ đặc điểm này nên một số đối tượng được hưởng trợ cấp
từ quỹ BHXH thường lớn hơn nhiều so với mức đóng góp của họ và ngược lại. Điều
đó thể hiện tính chất xà hội của toàn bộ hoạt động BHXH.
- Quá trình tích luỹ để bảo tồn giá trị và bảo đảm an toàn về tài chính đối với
quỹ BHXH là một vấn đề mang tính nguyên tắc
- Quỹ BHXH là hạt nhân, là nội dung vật chất của tài chính BHXH. Nó là khâu
tài chính trung gian cùng với ngân sách Nhà nước và tài chính doanh nghiệp hình
thành nên hệ thống tài chính quốc gia.
- Sự ra đời, tồn tại và phát triển BHXH phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tếxà hội của từng quốc gia và điều kiện lịch sử trong từng thời kỳ nhất định của đất
nước. Kinh tế - xà hội càng phát triển thì càng có điều kiện thực hiện đầy đủ các chế
độ BHXH, nhu cầu thoả mÃn về BHXH đối với người lao động càng được nâng cao.

13