CHỦ ĐỀ STEM : LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (963.54 KB, 25 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chủ đề. LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

( TRƯỜNG THCS PHƯỚC MỸ TRUNG, HUYỆN MỎ CÀY BẮC, TỈNH

BẾN TRE)

GVHD: Hồ Thị Thuyết

1. Tên chủ đề:

LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

(Số tiết: 03 tiết – Lớp 9)

2. Mô tả chủ đề:

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại rượu có nồng độ khác nhau, 1 số loại

rượu chứa nhiều hóa chất độc hại đáng lo ngại ( hay còn loại là rượu giả). Do có

nhiều lo ngại về an tồn thực phẩm và dễ bị ngộ độc rượu do uống phải rượu giả

Vì thế việc tự chế biến rượu bằng cách lên men rượu từ trái cây sạch để sử dụng

sẽ giúp chúng ta hạn chế được tình trạng ngộ độc.

Ngộ độc rượu bia cũng là một trong những vấn đề nóng trong xã hội hiện nay,

vì vậy cần giúp cho học sinh hiểu đúng, hiểu rõ các ứng dụng và biết cách phân

biệt các loại rượu ( ancol ) đặc biệt là ancol metylic và ancol etylic.

Trong chủ đề này, HS sẽ thực hiện dự án lên men rượu từ trái cây làm thức

uống tốt cho sức khỏe;

Theo đó, HS phải tìm hiểu và chiếm lĩnh các kiến thức sau:

– Rượu etylic (Bài 45 – Hóa học lớp 9);

Đồng thời, HS phải vận dụng các kiến thức liên quan :

– Biết cách sử dụng ống đong để đong thể tích rượu cho trước. biết đo thể tích

chất lỏng (Mơn Vật lý );

– Biết vận dụng kiến thức Toán học để biến đổi cơng thức tính tốn về độ

rượu, những cơng thức chuyển đổi giữa các đại lượng để thực hiện 1 bài tốn Hóa

(Mơn Tốn);

- Biết tác hại của rượu đối với sức khỏe con người ( Môn Sinh Học )

- Giải thích vấn đề bảo về mơi trường trong sản xuất, tận dụng những phế

phẩm của quá trình sản xuất rượu để sản xuất những sản phẩm khác ( Môn GDCD)

- Lựa chọn lĩnh vực kinh doanh ( Môn Công Nghệ).

3. Mục tiêu:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Biết được, độ rượu. Công thức cấu tạo, đặc điểm cấu tạo phân tử,.

 Tính chất vật lí, Tính chất hố học của rượu.ứng dụng của rượu

 Phương pháp điều chế rượu từ etylen, điều chế rượu từ những chất có bột

hoặc đường. Ứng dụng của rượu. Giáo dục kỹ năng sống và phòng tránh ngộ độc

rượu bia.

 Xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo của rượu.

- Vận dụng kiến thức về lên men hô hấp của vi sinh vật để tạo ra sản phẩm

nước uống từ trái cây ở địa phương.

-Biết qui trình lên men rượu từ trái cây.

b. Phát triển phẩm chất

Có tinh thần trách nhiệm hòa đồng, giúp đỡ nhau trong nhóm, lớp.

u thích mơn học, thích khám phá tìm tịi và vận dụng các kiến thức học

được vào giải quyết vấn đề thực tiễn trong cuộc sống.

c. Phát triển năng lực:

Năng lực tự chủ và tự học

Năng lực khoa học tự nhiên

Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.

Năng lực giao tiếp và hợp tác.

4. Thiết bị:

Máy tính, máy chiếu.

Mẫu vật: các loại trái cây, đường, lọ thủy tinh, rượu, men.

5. Tiến trình dạy học

Hoạt động 1: XÁC ĐỊNH YÊU CẦU ĐỐI VỚI SẢN PHẨM LÊN MEN

RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

(Tiết 1 – 45 phút)

A. Mục đích:

Học sinh trình bày được kiến thức về rượu; hiểu được quá trình lên men của vi

sinh; tiếp nhận được nhiệm vụ lên men rượu từ trái cây và hiểu rõ các tiêu chí đánh

giá sản phẩm.

B. Nội dung:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

trình bày các kiến thức mà mình đã biết được về những vấn đề này. Từ đó giáo viên đi
đến kết luận vì sao chúng ta phải học bài rượu, nghiên cứu ứng dụng của rượu.

GV trình bày một số thơng tin về lợi ích từ rượu được diều chế từ trái cây lên men, từ
đó giới thiệu nhiệm vụ dự án là lên men rượu từ trái cây với các yêu cầu:

Sản phẩm rượu lên men từ trái cây trong dự án phải vận dụng được kiến thức

rượu và quá trình lên men.

Sản phẩm được tạo ra từ vật dụng dễ kiếm.

Học sinh đưa ra được qui trình để thực hiện.

Sản phẩm phải có các thơng số thành phần, hàm lượng.

Lớp chia làm 8 nhóm, mỗi nhóm gồm 01 sản phẩm bắt buộc là làm rượu sari

lên men và 01 sản phẩm tự chọn.

Có đáp ứng được tiêu chuẩn định tính như rượu thu được trong, màu tươi, vị

ngọt vừa phải, mùi thơm đặc trưng của trái cây, độ cồn ở giới hạn quy định từ 0,5

đến 10

. có thơng tin về nhóm sản xuất và định giá sản phẩm.

GV thơng báo, phân tích và thống nhất với học sinh các tiêu chí đánh giá của rựulên
men từ trái cây.

GV hướng dẫn HS về tiến trình dự án và yêu cầu HS ghi nhận vào nhật kí học tập.

▪ Bước 1. Nhận nhiệm vụ

▪ Bước 2. Tìm hiểu kiến thức kĩ năng liên quan
▪ Bước 3. Lập bản phương án thiết kế và báo cáo.

▪ Bước 4. Làm sản phẩm

▪ Bước 5. Báo cáo và đánh giá sản phẩm

GV giao nhiệm vụ cho các nhóm tìm hiểu kiến thức và kĩ năng liên quan trước khi
lập bản thiết kế sản phẩm.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:

– Bảng tổng kết nguyên lí hoạt động của lên men rượu từ trái cây.
– Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

D. Cách thức tổ chức hoạt động:
Tổ chức nhóm học tập

GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm dự án từ 4–5 HS. Mỗi nhóm bầu nhóm
trưởng, thư kí.

Đặt vấn đề – giao nhiệm vụ học tập

GV cập nhật các vấn đề thời sự nóng hiện nay là tình trạng ngộ độc rượu bia, ngộ độc
rượu từ cồn y tế, truyền 15 lon bia cứu sống người ngộ độc rượu…từ đó để học sinh trình
bày các kiến thức mà mình đã biết được về những vấn đề này. Từ đó giáo viên đi đến kết
luận vì sao chúng ta phải học bài rượu, nghiên cứu ứng dụng của rượu.

Xem các videoclip về vấn đề này

– ngộ độc rượu

– xử lý ngộ độc rượu bia

– truyền bia cứu người

ngộ độc khi uồng cồn y tế chứa
methanol.

GV cùng học sinh tìm hiểu những vấn đề thực tế liên quan đến rượu. Từ đó hình thành
ý thức , kỹ năng sống cho học sinh.

trái cây lên men.

về Gị Cơng thưởng

thức nước uống sori lên men độc đáo.

GV trình bày thơng tin về sự an tồn và lợi ích của rựu được lên men từ trái cây để HS
có thể nhận thấy rõ mối liên hệ của dự án học tập với thực tiễn cuộc sống.

Tìm hiểu sơ lược về nguyên lý lên men rượu từ trái cây.
Vấn đề cần tìm hiểu:

(1) Liệt kê các nguyên tắc để làm rượu lên men từ trái cây
(2) Trình bày ngun lí hoạt động của quá trình lên men trái cây.

Thống nhất tiến trình dự án

GV đặt vấn đề: Để hoàn thành hiệu quả nhiệm vụ học tập này cần thực hiện theo tiến trình
như thế nào? GV thống nhất cùng HS kế hoạch dự án.

– Với HS chưa quen làm dự án, GV thông báo tiến trình và hướng dẫn HS. Đối với HS đã có

kinh nghiệm thực hiện dự án, GV yêu cầu HS tự đề xuất các công việc và phân phối thời gian trong

dự án.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

TT Nội dung Thời gian Ghi chú

1 Tiếp nhận nhiệm vụ 45 phút Kế hoạch dự án, phân nhóm,
bầu nhóm trưởng

2 Tìm hiểu kiến thức, kĩ năng liên quan 1 tuần HS làm việc theo nhóm
3 Báo cáo kiến thức, kĩ năng liên quan 45 phút HS báo cáo tại lớp, poster

4 Lập phương án thiết kế 1 tuần HS làm việc theo nhóm
5 Trình bày phương án thiết kế 45 phút HS báo cáo tại lớp

6 Làm sản phẩm theo phương án thiết
kế

1 tuần HS làm việc theo nhóm

7 Báo cáo sản phẩm 45 phút HS báo cáo tại lớp

Thống nhất tiêu chí đánh giá

– GV đặt vấn đề: Làm thế nào để đánh giá sản phẩm học tập là rượu được lên men từ trái
cây? GV nhấn mạnh cần phải có bản tiêu chí đánh giá để định hướng cũng như đánh giá công
bằng.

– GV và HS thống nhất các tiêu chí đánh giá và tỉ lệ điểm (phụ lục 1).

Giao nhiệm vụ tìm kiến thức và kĩ năng nền

– GV thơng báo các chủ đề kiến thức nền cần tìm hiểu.

Chủ đề 1.Cấu tạo phân tử, tính chất vật lý, độ rượu
Chủ đề 2. tính chất hóa hoc.ứng dụng

Chủ đề 3. Điều chế, quá trình lên men rượu từ trái cây

– GV giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm.
+ Mỗi nhóm 1 chủ đề

+ Hình thức trình bày: Powerpoint

+ Thời gian báo cáo và trả lời câu hỏi cho mỗi nhóm: 10 phút

+ Sau khi nghe các nhóm báo cáo, có phần kiểm tra đánh giá. Hình thức: trị chơi đố vui.

* Lưu ý: GV có thể sử dụng hệ thống câu hỏi định hướng (phụ lục 2) trong mỗi chủ đề để gợi

ý HS nghiên cứu các vấn đề trọng tâm hoặc sử dụng hệ thống câu hỏi này để trao đổi trong buổi
báo cáo kiến thức.

Hoạt động 2. NGHIÊN CỨU BÀI RƯỢU ETYLIC; 
ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN ĐIỀU CHẾ RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

(Báo cáo: 45 phút)

A. Mục đích:

Sau hoạt động này, HS có khả năng

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

3. Phương pháp điều chế ruọu và đề xuất phương án lên men rượu từ trái cây.

4. Lựa chọn những kiến thức liên quan đến ruơu etylic và quá trình lên men vi sinh
vật có thể vận dụng được để thực hiện nhiệm vụ điều chế rượu từ trái cây.

B. Nội dung:

Trong 1 tuần, HS tìm hiểu các chủ đề kiến thức theo phân công.
Chủ đề 1.Cấu tạo phân tử, tính chất vật lý, độ rượu

Chủ đề 2. tính chất hóa hoc.ứng dụng

Chủ đề 3. Điều chế, q trình lên men rượu từ trái cây

Trong tiết học trên lớp, HS báo cáo theo nhóm. GV và bạn học phản biện. Cuối tiết học,
học sinh lên phương án thiết kế lên men rượu từ trái cây

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
– Bài báo cáo.

– Bản ghi nhận ý kiến đóng góp của bạn học và các câu hỏi, ý kiến phản biện
nhóm bạn.

D. Cách thức tổ chức hoạt động:

Mở đầu – Tổ chức báo cáo

– GV thơng báo tiến trình của buổi báo cáo.
+ Thời gian báo cáo của mỗi nhóm: 5 phút
+ Thời gian đặt câu hỏi và trao đổi: 5 phút

+ Trong khi nhóm bạn báo cáo, mỗi HS ghi chú vào nhật kí học tập cá nhân và đặt câu
hỏi tương ứng.

Báo cáo

– Các nhóm HS trình bày chủ đề được phân công.

– GV sử dụng các câu hỏi định hướng để trao đổi về mặt nội dung.
– GV sử dụng phiếu đánh giá để đánh giá phần trình bày của HS
Tổng kết và giao nhiệm vụ

– GV đánh giá về phần báo cáo của các nhóm dựa trên các tiêu chí
+ Nội dung

+ Hình thức bài báo cáo

+ Kĩ năng thuyết trình (trình bày và trả lời câu hỏi)

– GV đặt vấn đề: Có thể vận dụng những kiến thức nào từ những chủ đề này trong việc thực
hiện sản phẩm?

+ Đọ rượu là gì ?

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

+ Qúa trình lên men glucozo

– GV giao nhiệm vụ cho hoạt động kế tiếp.

▪ Nhiệm vụ học tập: Dựa trên kiến thức vừa tìm hiểu, lập bản thiết kế điều chế lên men

rượu từ trái cây từ những nguyên vật liệu đơn giản thỏa mãn các tiêu chí đánh giá.

▪ Yêu cầu sản phẩm học tập:

Poster bản thiết kế sản phẩm bao gồm các nội dung:
– Cấu tạo (hình vẽ)

– Nguyên vật liệu dự kiến (có định lượng)

– Nguyên lí hoạt động (có phương trình hóa học và lí giải việc vận dụng nguyên lí làm nước trái
cây lên men).

- Có sử dụng chất xúc tác hay khơng ?Chất gì ?

* Lưu ý:

GV có thể lựa chọn linh hoạt hình thức bản thiết kế: poster (giấy roki, lịch cũ…), bài trình chiếu
powerpoint, hình vẽ trên bảng...

Hoạt động 3. TRÌNH BÀY VÀ BẢO VỆ PHƯƠNG ÁN THIẾT KẾ 
LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

(Báo cáo: 45 phút)

A. Mục đích:

Sau hoạt động này, HS có khả năng:

1. Mơ tả được bản thiết kế quy trình lên men rượu từ trái cây;

2. Vận dụng các kiến thức liên quan đến rượu etylic và q trình lên men vi sinh vật
để lí giải và bảo vệ cơ sở khoa học và nguyên tắc hoạt động đã lựa chọn trong phương án
thiết kế .

3. Lựa chọn phương án thiết kế tối ưu để thực hiện lên men rượu từ trái cây.
B. Nội dung:

 Trong 1 tuần, HS làm việc nhóm để hồn thành bản thiết kế. 
Hướng dẫn lập phương án thiết kế

1. Mỗi thành viên lên ý tưởng, chọn loại trái cây mình muốn điều chế lên men rượu
từ trái cây. Cập nhật vào nhật kí cá nhân.

2. Các thành viên thảo luận tất cả các ý tưởng của các thành viên và lựa chọn 1 ý
tưởng tốt nhất. Vẽ vào nhật kí học tập của nhóm.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

– Liệt kê các nguyên vật liệu ứng với từng bộ phận, các chất cần sử dụng

– Dự kiến về kích thước, hình dáng, khối lượng, thể tích, nồng độ… hoặc các thơng
số kĩ thuật khác liên quan đến vật liệu dự định sử dụng để thiết kế cho từng sản phẩm

– Vận dụng các kiến thức liên quan để giải thích cơ chế hoạt động của quy trình lên
men rượu từ trái cây cũng như sự lựa chọn các nguyên vật liệu và các thông số kĩ thuật.

 Trong buổi lên lớp, HS báo cáo phương án thiết kế. HS vận dụng các kiến thức
và kĩ năng liên quan để bảo vệ phương án thiết kế. GV và HS khác phản biện. Nhóm HS
ghi nhận nhận xét, điều chỉnh và đề xuất phương án tối ưu để tiến hành làm sản phẩm.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
– Bản thiết kế.

– Bản ghi nhận ý kiến đóng góp của bạn học và các câu hỏi, ý kiến phản biện nhóm bạn.
D. Cách thức tổ chức hoạt động:

Mở đầu – Tổ chức báo cáo

– GV thơng báo tiến trình của buổi báo cáo.
+ Thời gian báo cáo của mỗi nhóm: 5 phút
+ Thời gian đặt câu hỏi và trao đổi: 5 phút

+ Trong khi nhóm bạn báo cáo, mỗi HS ghi chú về ý kiến nhận xét và đặt câu hỏi
tương ứng.

– GV thơng báo về các tiêu chí đánh giá cho bản thiết kế.

*** GV có thể hướng dẫn HS sử dụng bảng tiêu chí đánh giá để đánh giá nhóm khác
Báo cáo

–Nhóm HS báo cáo, ghi nhận và trả lời câu hỏi phản biện.
– GV nhận xét.

–GV sử dụng phiếu đánh giá để đánh giá phần trình bày của HS.

***Một số phương án thiết kế lên men rượu từ trái cây dự kiến

 Làm từ trái cây, đường.

 Làm từ trái cây, đường, ít rượu.

 Làm từ trái cây, đường, ít men.

Tổng kết và dặn dị

– GV đánh giá về phần báo cáo của các nhóm dựa trên các tiêu chí
+ Nội dung

+ Hình thức bài báo cáo

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

– GV yêu cầu HS tổng hợp các góp ý của GV và các nhóm, điều chỉnh bản thiết kế và
lựa chọn phương án thiết kế tối ưu.

– GV thông báo nhiệm vụ hoạt động học tập kế tiếp: thi công và báo cáo sản phẩm.

Hoạt động 3. LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY

( 4 TUẦN )

A. Mục đích:

Sau hoạt động này, HS có khả năng:

1. Điều chế lên men rượu từ trái cây dựa trên phương án thiết kế tối ưu đã lựa chọn;
2. Thử nghiệm sản phẩm và điều chỉnh.

B. Nội dung:

HS điều chế lên men rượu từ trái cây theo nhóm ngồi giờ học. GV theo dõi, tư vấn hỗ
trợ HS.

C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
– Sản phẩm trái cây lên men rượu.

– Bản thiết kế sau điều chỉnh (nếu có).

– Bài báo cáo quá trình và kinh nghiệm thực hiện.
D. Cách thức tổ chức hoạt động:

GV có thể lập nhóm trên Zalo và yêu cầu HS cập nhật quá trình thi cơng sản phẩm.
Từ đó, GV có thể đơn đốc, hỗ trợ và tư vấn khi cần thiết.

Hướng dẫn chế tạo và thử nghiệm sản phẩm

 Chế tạo: Dựa trên bản thiết kế đã điều chỉnh sau buổi bảo cáo, nhóm học sinh 
điều chế lên men rượu từ trái cây đúng phương án đã lựa chọn.

 Thử nghiệm lần 1

(1) Quan sát, ghi nhận đầy đủ các tiến trình và kết quả.

(2) Đánh giá mức độ hoạt động của sản phẩm so với tiêu chí đã đặt ra ban đầu

TT Tiêu chí Đạt/Khơng đạt

1 Sản phẩm có vận dụng kiến thức về tính chất của rượu etylic.
2 Sản phẩm có làm được từ những vật liệu dễ kiếm.

3 Có đủ thông tin về các thông số kĩ thuật như: loại vật liệu, phản ứng
hóa học (nếu có), lượng chất sử dụng và tạo thành.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

trong, màu tươi, vị ngọt vừa phải, mùi thơm đặc trưng của trái cây,
độ cồn ở giới hạn quy định từ 0,5 đến 50.

(3) Phần nào trong sản phẩm đáp ứng tốt?

(4) Phần nào trong sản phẩm hoạt động khơng tốt?

(5) Có thể làm gì để cải tiến thiết kế của mình? Phác hoạ và ghi rõ cách cải tiến.
Có thể suy nghĩ về lượng chất, nồng độ, loại hoá chất, vật liệu, phương án cho các
hoá chất tương tác…

 Các lần thử nghiệm lần sau

(1) Các cải tiến đã thực hiện là gì? (lưu lại ảnh sản phẩm cải tiến)

(2) Đánh giá mức độ hoạt động của sản phẩm so với tiêu chí đã đặt ra ban đầu

TT Tiêu chí Đạt/Khơng đạt

1 Sản phẩm có vận dụng kiến thức về tính chất của rượu etylic.
2 Sản phẩm có làm được từ những vật liệu dễ kiếm.

3 Có đủ thơng tin về các thông số kĩ thuật như: loại vật liệu, phản ứng
hóa học (nếu có), lượng chất sử dụng và tạo thành.

4 Có đáp ứng được tiêu chuẩn về màu sắc, độ cồn, thẩm mỹ

(3) Phần nào trong sản phẩm đạt tốt?

(4) Phần nào trong trong sản phẩm khơng tốt?
(5) Có thể làm gì để cải tiến thiết kế của mình?

Thực hiện điều chỉnh sản phẩm đến phiên bản tốt nhất trong điều kiện thời gian và
nguồn lực.

Hoạt động 5. TRÌNH BÀY SẢN PHẨM “LÊN MEN RƯỢU TỪ TRÁI CÂY” 
VÀ THẢO LUẬN

A. Mục đích:

Sau hoạt động này, HS có khả năng:
- Giới thiệu sản phẩm.

- Giải thích được sự thành công hoặc thất bại của sản phẩm;
- Đề xuất các ý tưởng cải tiến

B. Nội dung:

HS báo cáo và thử nghiệm sản phẩm. GV và HS nhận xét và nêu câu hỏi. HS giải
thích sự thành cơng hoặc thất bại của sản phầm và đề xuất các phương án cải tiến.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

- Hồ sơ học tập hoàn chỉnh của dự án “lên men rượu từ trái cây”.
D. Cách thức tổ chức hoạt động:

GV tổ chức buổi báo cáo sản phẩm theo 3 bước:

1. Báo cáo trong lớp

Nội dung báo cáo của mỗi nhóm

– Tiến trình thi công sản phẩm
– Kết quả các lần thử nghiệm

– Phương án thiết kế cuối cùng

2. Thực hành kinh doanh, giới thiệu sản phẩm tại lớp.

- Thực hiện hoạt động giới thiệu sản phẩm của các nhóm.

– GV và HS ghi nhận vào phiếu đánh giá sản phẩm cho các nhóm.

3. Tổng kết, đánh giá dự án trong lớp

– HS và GV nhận xét về sản phẩm.
– GV tổng kết và đánh giá chung về dự án.
+ Kiến thức, kĩ năng liên quan đến ancol.
+ Quá trình thiết kế và thi công sản phẩm
+ Kĩ năng làm việc nhóm

+ Kĩ năng trình bày, thuyết phục…

– GV u cầu HS thực hiện nhiệm vụ cuối dự án: Hoàn thành hồ sơ dự án.

Một số câu hỏi gợi ý trong buổi tổng kết

1. Em đã vận dụng những kiến thức nào của rượu etylicl để thực hiện sản phẩm.
2. Nêu những kĩ năng mà em rèn luyện được qua dự án?

3. Em thích sản phẩm của nhóm nào nhất? Tại sao?

4. Nếu có thời gian thêm để làm sản phẩm, em sẽ cải tiến sản phẩm như thế nào?
...

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Các bảng tiêu chí đánh giá

Bảng tiêu chí đánh giá hoạt động báo cáo kiến thức nền

TT Tiêu chí Điểm

Bài báo cáo kiến thức (15)

1 Đầy đủ nội dung cơ bản về chủ đề được báo cáo. 2

2 Kiến thức chính xác, khoa học. 3

Hình thức

3 Bài trình chiếu có bố cục hợp lí. 1

4 Bài trình chiếu có màu sắc hài hịa. 1

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

5 Trình bày thuyết phục. 1

6 Trả lời được câu hỏi phản biện. 1

7 Tham gia đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi phản biện cho nhóm báo cáo. 1

Tổng điểm 10

Bảng tiêu chí đánh giá hoạt động báo cáo phương pháp điều chế
Bản phương án thiết kế (30)

1 Có chú thích đầy đủ các thành phần của sản phẩm. 1

2 Có liệt kê rõ danh mục các nguyên vật liệu cần sử dụng 1

3 Có đầy đủ các thơng số kĩ thuật (loại vật liệu, độ dài, độ dày…, lượng chất
sử dụng và nồng độ)

4 Có trình bày phương trình hoá học cơ bản hoặc hiện tượng vật lý xảy ra . 1

5 Mơ tả được ngun lí lên men rượu từ trái cây. 1

Hình thức bản thiết kế

1 Hình vẽ và chú thích rõ ràng, dễ quan sát 1

2 Poster có màu sắc hài hịa, bố cục hợp lí. 1

Kĩ năng thuyết trình

5 Trình bày thuyết phục. 1

6 Trả lời được câu hỏi phản biện. 1

7 Tham gia đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi phản biện có chất lượng cho nhóm
báo cáo.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Bảng tiêu chí đánh giá hoạt động báo cáo sản phẩm

Nước trái cây lên men

1 Sản phẩm có vận dụng kiến thức về tính chất của rượu, độ rượu. 1
2 Sản phẩm có làm được từ những vật liệu dễ kiếm. 1
3 Có đủ thơng tin về các thơng số kĩ thuật như: loại vật liệu, phản ứng

hóa học (nếu có), lượng chất sử dụng và tạo thành.

4 Có đáp ứng được tiêu chuẩn định tính như nước trái cây thu
đượctrong, màu tươi, vị ngọt vừa phải, mùi thơm đặc trưng của trái
cây, độ cồn ở giới hạn quy định từ 0,5 đến 50.

5 Bình rượu trái cây có hình thức đẹp. 1

Bài báo cáo

6 Nêu được tiến trình thử nghiệm đánh giá để có được phiên bản hiện
tại

7 Nêu được nguyên lí hoạt động của sản phẩm 1

Kĩ năng thuyết trình

9 Trình bày thuyết phục. 1

10 Trả lời được câu hỏi phản biện. 1

11 Tham gia đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi phản biện cho nhóm báo cáo. 1

Tổng điểm 10

Bảng tiêu chí đánh giá kĩ năng làm việc nhóm

1 Kế hoạch có tiến trình và phân cơng nhiệm vụ rõ ràng và hợp lí. 5
2 Mỗi thành viên tham gia đóng góp ý tưởng, hợp tác hiệu quả để hoàn

thành dự án.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Phụ lục 2. Hệ thống câu hỏi định hướng cho các chủ đề kiến thức
Chủ đề 1.Khái niệm độ rượu, cấu tạo phân tử, tính chất vật lý.

Cơng thức phân tử , công thức cấu tạo , đặc điểm cấu tạo

- Tính chất vật lí , trạng thái , màu sắc , mùi vị , tính tan , khối lượng

riêng , nhiệt độ sôi

- Khái niệm độ rượu

-Chủ đề 2. tính chất hóa hoc, ứng dụng.

- Tính chất hóa học : Phản ứng với natri , với axit axetic , phản ứng cháy

- Ứng dụng : Làm nguyên liệu , dung môi trong công nghiệp

-Chủ đề 3. Điều chế lên men rượu từ trái cây

1. Ngồi phương pháp hóa học chúng ta còn thấy người ta đ/c rượu uống bằng từ
nguồn nguyên liệu nào? Cách điều chế?

BÀI 40: RƯỢU ETYLIC ( ANCOL ETYLIC )

I./ Tính chất vật lý

-Rượu etylic là chất lỏng, không màu, sôi ở 78,30C, nhẹ hơn nước, tan vơ hạn trong nước,

hịa tan được nhiều chất.

- Số ml rượu etylic có trong 100ml hỗn hợp rượu với nước gọi là độ rượu

- Rượu 450 cho biết :Trong 100ml rượu 450 có chứa 45ml rượu etylic

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

H H

H C C O H

H H

Viết gọn: CH3 CH2 OH

C2H5 OH

Trong phân tử rượu etylic có một nguyên tử H không liên kết với nguyên tử C mà liên
kết với nguyên tử O, tạo ra nhóm –OH. Chính nhóm này làm cho rượu có tính chất
đặc trưng.

III./ Tính chất hóa học 1. Rượu etylic có cháy không?

- Rượu etylic tác dụng mạnh với oxi khi đốt nóng.

Dạng

rỗng

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

- PTHH

C2H5OH + 3O2

t

  2CO2 + 3H2O

2. Rượu etylic có phản ứng với natri khơng?

Rượu etylic tác dụng được với natri, giải phóng khí H2.

2CH3- CH2 – OH + 2Na 2CH3- CH2 – ONa + H2 (Natri etylat)

Thu gọn:

2 C2H5OH + 2 Na  2C2H5ONa + H2

3. Phản ứng với axit axetic

( Học ở bài sau)

IV./ Ứng dụng

Quan sát hình ảnh và nêu một số ứng dụng quan trọng của rượu etylic?

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hoạt động 5: Vận dụng kiến thức sinh học để giải thích vì sao uống nhiều rượu
có hại cho sức khỏe

Theo thống kê mới nhất năm 2012 nước ta tiêu thụ khoảng 3000 tỷ lít rượu bia mỗi
năm, Bình qn mỗi người tiêu thụ trên 32 lít/ năm

*Một số tác hại của rượu

- Rượu đã ảnh hưởng tới hormone tăng trưởng, hàm lượng testosterone, tới sự phục
hồi, tới sự tổng hợp glycogen … những yếu tố này cần thiết cho cơ. Đặc biệt khi sử
dụng rượu mà tham gia hoạt động thể dục thể thao thì làm tăng nhanh hàm lượng acid
lactid trong cơ gây mỏi cơ.

- Cồn(Rượu)làm giãn các mạch máu, đặc biệt là các mạch máu bên ngồi. Từ đó mà
người ta có cảm giác ấm khi uống các loại thức uống có cồn. Khi đó việc điều chỉnh
nhiệt lượng tự nhiên của cơ thể khơng cịn hiệu lực nữa. Đồng thời cồn lại có tác dụng
gây mê vì thế mà giá lạnh khơng cịn cảm nhận được. Do đó uống cồn trong mùa đơng

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

có thể dẩn đến lạnh cóng cho đến chết

.

- Ngay khi chỉ uống một lượng vừa phải (0,2 phần ngàn (0,2 ‰) cồn trong máu, tương
đương với 0,3 l bia hoặc 100 ml rượu vang), tùy theo cân nặng và cấu tạo của cơ thể,
cồn đã có tác động đến hệ thống thần kinh và đặc biệt là lên não: góc nhìn bị thu hẹp lại
và thời gian phản ứng chậm đi. Các nhà nghiên cứu của Đại học Stockholm đã tìm thấy
rằng uống 50 g cồn hằng ngày sẽ để lại tác hại vĩnh viễn. Ước lượng vào khoảng
100.000 tế bào não sẽ bị giết chết khi uống một ly bia. Trong một cơn say rượu con số
tế bào não chết đi có thể lên đến 10.000.000.

- Người mẹ uống rượu trong thời gian mang thai dễ sinh ra các đứa trẻ có khuyết tật về
trí tuệ.

- Tác động lớn nhất của các thức uống có cồn là các tác động lên hệ thần kinh. Với
khối lượng từ trên 250 đến 500 ml thức uống có cồn, tùy theo tỷ lệ độ cồn có trong
thức uống, có thể gây các trạng thái như sau:

 Mức độ nhẹ (dưới 20% alcol với khối lượng tùy theo trọng lượng và trạng thái
cơ thể): Chất cồn trọng thức uống có thể gây trạng thái bay bổng. Khi đó, người có
trạng thái này khơng thể xác định được nhu cầu của chính mình, khơng thể biết
mình cần gì và khơng cần gì. Thơng thường, người ta vẫn gọi đây là trạng thái
"ngà ngà say".

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

não. Ở trạng thái "ngất ngây" này, con người mất khả năng điều khiển lý trí và tình
cảm; chỉ cịn lại khả năng tự vận động theo bản năng. Đây là trạng thái "say".
 Mức độ nặng (trên 45% alcol với khối lượng tùy theo trọng lượng và trạng thái

cơ thể): Cơ thể hoàn toàn mất điều khiển tại tất cả các tuyến thần kinh ngoại biên,
mất cảm giác không gian và thời gian, mất ý thức; thậm chí rơi vào hơn mê. Đây là

trạng thái "q say" khi uống rượu.

- Tác hại lâu dài của rượu

Ngoài các tác hại đã kể ở trên, cịn có các tác dụng bất lợi khác do việc sử dụng rượu
kéo dài:

- Tăng các hoạt động trong gan, gây ra viêm gan nhiễm mỡ do rượu, làm hoại tử tế
bào gan và tạo mô sẹo, lâu ngày dẫn đến xơ gan, ung thư gan do rượu.

- Các tế bào não ở nhiều vùng bị chết, dẫn đến giảm khối lượng não.

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

- Tăng huyết áp do tim bù trừ lại hiện tượng tụt áp gây ra do rượu.

- Tế bào sinh dục nam giảm sản xuất tinh trùng (do hạ đồi tuyến yên bị rượu ức chế
làm giảm tiết hormone hướng sinh dục).

* Học sinh có những hiểu biết cơ bản về các tác hại của rượu đối với cơ thể để biết
cách phòng tránh, tuyên truyền cho người thân và cộng đồng biết không nên sử dụng
rượu bia q nhiều vì nó gây ra những thiệt hại về kinh tế và tiềm ẩn nguy cơ gây tử
vong.

* Vì sao cồn (rượu etylic) diệt được vi khuẩn?

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

mặt của vi khuẩn đông tụ nhanh tạo ra lớp màng ngăn không cho cồn thấm sâu vào
bên trong, làm giảm tác dụng diệt khuẩn. Ở nồng độ thấp, khả năng làm đơng tụ
protein giảm, vì vậy hiệu quả sát trùng kém. Thực nghiệm cho thấy cồn 750 có tác
dụng sát trùng mạnh nhất.

* Học sinh có thể vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết một số tình

huống gặp phải trong thực tế cuộc sống, biết cách sơ cứu khi bị sát thương.

Hoạt động 6: Vận dụng kiến thức sinh
học và cơng nghệ tìm hiểu q trình lên
men

Trong thực tế em thấy người dân điều chế
rượu để uống bằng cách nào ?

1. Qui trình sản xuất rượu gạo

Gạo Nấu chín  để nguội  rắc men 
lên men  chưng cất  rượu etylic.

2. Giải thích qui trình

Nấu chín:

- Ngâm gạo : để rửa sạch chất bẩn bám bên
ngoài hạt, đồng thời làm cho hạt gạo mềm,
trương nở giúp dễ dàng cho quá trình nấu.

- Sau đó gạo được để ráo và được cho vào
nồi, thêm nước và nấu chín. Tỉ lệ gạo nước
theo thể tích khoảng 1:1. ( Để tạo cơm mềm
khơng khơ q cũng khơng nhão q)

(Mục đích của việc làm chín hạt gạo nhằm
hồ hóa tinh bột gạo, giúp cho vi sinh vật dễ
sử dụng tinh bột này để lên men rượu.)

V./ Điều chế

Tinh bột hoặc đường lên men

Rượu
etylic

Hoặc trong công nghiệp

C2H4 + H2O
axit

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Làm nguội và rắc men:

- Cơm sau khi nấu chín được trải đều trên
một bề mặt phẳng để làm nguội đến nhiệt độ
thích hợp (khoảng 35 - 40oC) chuẩn bị cho

việc trộn bánh men rượu. Nếu cho men vào
lúc nhiệt độ cơm cao sẽ làm bánh men rất
khó hoạt động hoặc có thể gây chết men.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Lên men: Lên men rượu là một q trình
lên men yếm khí (khơng có mặt của oxy)
diễn ra rất phức tạp, bao gồm các q trình
sinh hóa học và các q trình vi sinh vật.
Quá trình lên men diễn ra ở nhiệt độ thường,
trong thời gian này có 3 q trình diễn ra
song song với những mức độ khác nhau.

Trước tiên là q trình tăng sinh khối nấm

men. Q trình đường hóa có sự phân cắt
tinh bột thành đường nhờ men amylase và
glucoamylase của nấm mốc có sẵn trong
bánh men rượu. Đường vừa tạo ra trở thành
thức ăn để nấm men thực hiện quá trình lên
men rượu. Quá trình lên men rượu diễn ra
do nấm men sử dụng đường để tạo thành
rượu etylic và CO2. CO2 sinh ra trong quá

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Sau 2 ngày đầu lên men, có thể bổ sung
nước vào khối lên men với tỷ lệ nước và
cơm khoảng 3:1, sau đó đậy nắp và tiếp tục
lên men thêm khoảng 3 ngày nữa.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Quá trình chưng cất rượu nhằm tách hỗn
hợp rượu và nước có nhiệt độ sơi khác nhau.
Ở áp suất thường, rượu sôi và bốc hơi ở
78oC, còn nước là 100oC. Khi chưng cất,

rượu được tách ra khỏi nước nhờ nhiệt độ
bốc hơi thấp hơn nước.

Quá trình chưng cất được tiến hành bằng
cách đun sôi hỗn hợp lên men, hơi bay lên
được dẫn qua ống dẫn và được làm lạnh
bằng cách cho ống dẫn đi qua bồn nước để
ngưng tụ rượu bên trong lòng ống. Dung
dịch rượu thu được trong suốt, có mùi thơm
đặc trưng và nồng độ rượu sẽ giảm dần theo
thời gian chưng cất. Thông thường từ 15 kg

gạo sẽ thu được khoảng 10 – 15 lít
rượu.( Tùy sở thích của người uống mà ta
có thể tiến hành pha trộn các loại rượu thu
được ở các khoảng thời gian chưng cất khác
nhau để tạo ra rượu có nồng độ khác nhau.)

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>