<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i><b>Trường THCS Thường Phước 1 Lê Thị Thúy Loan </b></i>
<b>ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN 8 </b>

<b>I/ Văn nghị luận xã hội: </b>

<b>1/ Cách làm bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí: </b>
<b>a. Mở bài: </b>

- Dẫn dắt vào đề (…)

- Giới thiệu về tư tưởng, đạo lí nêu ở đề bài (…)
- Trích dẫn ý kiến, nhận định (nếu có) (…)
<b>b. Thân bài: </b>

<b>* Giải thích tư tưởng, đạo lí cần bàn luận (…). </b>

Tùy theo yêu cầu đề bài mà có thể có những cách giải thích khác nhau:
<i>- Giải thích khái niệm, trên cơ sở đó giải thích ý nghĩa, nội dung vấn đề. </i>
<i>- Giải thích nghĩa đen của từ ngữ, rồi suy luận ra nghĩa bóng, trên cơ sở </i>
<i>đó giải thích ý nghĩa, nội dung vấn đề. </i>

<i>- Giải thích mệnh đề, hình ảnh trong câu nói, trên cơ sở đó xác định nội </i>
dung, ý nghĩa của vấn đề mà câu nói đề cập.

* <b>Phân tích và chứng minh những mặt đúng của tư tưởng , đạo lí cần </b>
<b>bàn luận (…) </b>

Bản chất của thao tác này là giảng giải nghĩa lí của vấn đề được đặt ra để
làm sáng tỏ tới cùng bản chất của vấn đề. Phần này thực chất là trả lời câu
<i><b>hỏi: Tại sao? (Vì sao?) Vấn đề được biểu hiện như thế nào? </b></i>

* <b>Phê phán, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề </b>
<b>đang bàn luận (…) </b>

* <b>Bình luận, đánh giá (bàn bạc, mở rộng, đề xuất ý kiến…): </b>

<i>- Đánh giá vấn đề: Nêu ý nghĩa của vấn đề, mức độ đúng – sai, đóng góp </i>
<i>– hạn chế của vấn đề. </i>

<i>- Từ sự đánh giá trên, rút ra bài học kinh nghiệm trong cuộc sống cũng </i>
<i>như trong học tập, trong nhận thức cũng như trong tư tưởng, tình cảm… </i>

- Đề xuất phương châm đúng đắn…
<b>c. Kết bài: </b>

- Khẳng định chung về tư tưởng, đạo lí đã bàn luận ở thân bài (…)
- Lời nhắn gửi đến mọi người (…)

<b>2/ Cách làm bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống: </b>
<b>1. Mở bài: Giới thiệu hiện tượng đời sống cần nghị luận </b>
<b>2. Thân bài: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i><b>Trường THCS Thường Phước 1 Lê Thị Thúy Loan </b></i>
- Nêu thực trạng và nguyên nhân (khách quan – chủ quan) của hiện tượng
bằng các thao tác phân tích, chứng minh.

- Nêu tác dụng – ý nghĩa (nếu là hiện tượng tích cực; tác hại- hậu quả (nếu là
hiện tượng tiêu cực)

- Giải pháp phát huy (nếu là hiện tượng tích cực); biện pháp khắc phục (nếu
hiện tượng tiêu cực)

<b>3. Kết bài </b>

- Bày tỏ ý kiến của bản thân về hiện tượng xã hội vừa nghị luận
- Rút ra bài học về nhận thức, hành động cho bản thân.

<b>II/ Nghị luận văn học: </b>

Nghị luận văn học là dạng văn bản dùng để bày tỏ sự cảm thụ tác phẩm văn
học theo suy nghĩ của cá nhân, là những lý lẽ để đánh giá, phân tích, bàn bạc
về vấn đề thuộc lĩnh vực văn học để khám phá thế giới nội tâm của tác giả,
đồng thời tìm ra những giá trị thuyết phục người khác nghe theo quan điểm, ý
kiến cá nhân của mình.

<b>A. Yêu cầu: </b>

– Cần nắm vững nội dung kiến thức tác phẩm.

– Đọc kỹ đề, gạch chân dưới những từ ngữ quan trọng trong đề. Phải hiểu đề
thi đang hỏi ta điều gì?

– Xác định đề thi thuộc dạng đề thi nào? Chứng minh một nhận định hay phân
tích một hình tượng, một đoạn thơ, một bài thơ… hay so sánh đối chiếu giữa
các tác phẩm với nhau?

<b>B. Các bước làm bài giống như ở phần đã lập dàn ý nhưng cần chú ý: </b>
<b>1. Mở bài: nêu được yêu cầu của đề bài. (Nghĩa là đề thi yêu cầu như thế nào </b>
thì phải dẫn vào vấn đề như thế. Tránh lối viết mở bài mà không làm nổi bật
được yêu cầu của đề.)

Thông thường mở bài thường làm theo các cách sau:
<i><b>Cách 1 </b></i>

Giới thiệu
tác giả

Hoàn cảnh
sáng tác

Chủ đề và đại ý
tác phẩm

Trích đề, nêu nhận xét
chung

<i><b>Cách 2: </b></i>

Chọn những câu thơ có
nội dung phù hợp với tác
phẩm để dẫn dắt vào đề

Giới
thiệu tác
giả

Hoàn
cảnh
sáng
tác

Chủ đề và
đại ý tác
phẩm

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>Trường THCS Thường Phước 1 Lê Thị Thúy Loan </b></i>
<i><b>Cách 3: </b></i>

Mượn nội dung,
tiêu đề để dẫn dắt
vào đề

Giới thiệu
tác giả

Hoàn cảnh
sáng tác

Chủ đề và
đại ý tác
phẩm

Trích đề,
nêu nhận
xét chung

<b>2. Thân bài </b>
<b>Lưu ý: </b>

<b>* Khái quát về tác giả (phong cách sáng tác), tác phẩm, xuất xứ: (Phần </b>
này rất quan trọng học sinh làm tốt những yêu cầu này sẽ đạt 0,50 điểm; nếu

các em đã đưa phần tác giả lên mở bài thì phần khái qt có thể khơng cần
nữa; hoặc phần khái qt sẽ dùng để nói hồn cảnh sáng tác)

<b>* Nội dung phân tích, cảm nhận: </b>

– Trong phần nội dung của bài làm, học sinh phải xác lập được các luận điểm
chính rồi từ đó dựa vào các thao tác: chứng minh, bình luận, phân tích, cảm
nhận… để làm rõ luận điểm.

– Nên viết đoạn văn theo lối diễn dịch để ý được rõ ràng, giám khảo chấm
cũng dễ cho điểm. Đầu mỗi luận điểm, lùi bút vào 2 ơ giấy để giám khảo dễ
nhìn bố cục của mình hơn.

– Đối với thơ hay truyện thì phải lấy nghệ thuật để phân tích phần nội dung
(Nhất là phân tích thơ).

– Khi hành văn, cần tránh những câu từ sáo rỗng. Cần viết thật cô đọng, giọng
văn phải kết hợp được chất lý luận và suy tư cảm xúc.

– Tránh gạch bỏ quá nhiều trong bài làm, làm bẩn bài làm sẽ gây phản cảm
cho người chấm.

– Để tăng chiều sâu cho bài viết, cần có sự so sánh, đối chiếu giữa nhân vật
này, nhân vật kia, tác phẩm này, tác phẩm nọ. Cần đưa một số lời phê bình,
nhận định văn học vào trong bài làm. Cần có dẫn chứng thêm ngồi tác phẩm.
Những yếu tố vừa nói trên đây sẽ làm cho bài văn của các em thêm phong phú
và có chiều sâu, chắc chắn sẽ được giám khảo cân nhắc mà cho điểm cao.
<b>* Phần tổng kết nghệ thuật: theo đáp án, trước khi kết bài sẽ có phần tổng </b>
kết nghệ thuật. Học sinh cần có đánh giá, nhận xét chung về nghệ thuật của
tác phẩm (phần này đáp án cho từ 0,5 – 1,0 điểm). Thực ra phần nghệ thuật

này đã nói trong khi chúng ta làm bài. Đây chỉ là bước đệm cuối cùng cho đủ
<b>bố cục bài văn. </b>

<b>3. Kết bài: đánh giá chung về vấn đề. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>Trường THCS Thường Phước 1 Lê Thị Thúy Loan </b></i>
- Tổng hợp đánh giá chung về nghệ thuật và nội dung, hình thành kết luận
quan trọng.

- Cảm nghĩ chung của người phân tích.

Để kết bài cho hay, các em có thể chọn hai câu thơ thật hay, thật phù hợp để
kết bài tạo ấn tượng. Phần này các em cố gắng viết cho lắng đọng, vì sẽ có
cảm tình rất lớn với người chấm (giống như khi ca sĩ hát, cuối bài hát thường
rất hay, mà hay thì tiếng vỗ tay không ngớt)

<i><b>*Dàn bài của bài văn nghị luận về nhân vật văn học: </b></i>
<b>Mở bài </b>

– Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả (Có thể nêu phong cách)
– Giới thiệu và nêu đánh giá sơ lược về tác phẩm

– Nêu nhân vật cần nghị luận và ấn tượng sâu sắc về nhân vật.
<b>Thân bài </b>

1. Tóm tắt tác phẩm

2. Khái quát nội dung câu chuyện

3. Phân tích nhân vật với các đặc điểm về:

– Lai lịch.

– Ngoại hình.
– Ngơn ngữ
– Nội tâm.

– Cử chỉ, hành động.

– Những nhận xét của các nhân vật về nhân vật đang được phân
tích.

<b>Đánh giá vai trị của nhân vật đối với tác phẩm. </b>
Có thể đánh giá dựa trên những tiêu chí sau:

<b>– Nhân vật đóng vai trị gì trong việc thể hiện nội dung tác phẩm. (giá trị hiện </b>
thực, giá trị nhân đạo,…)

<b>– Nhân vật đóng vai trị gì trong việc thể hiện nghệ thuật tác phẩm. (điểm </b>
nhìn, tình huống, tâm lí)

<b>Kết bài </b>

– Đánh giá vai trị của nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm.
– Thông điệp mà tác giả muốn hướng tới.

</div>

<!--links-->