Máy công cụ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.3 MB, 165 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Bài mở đầu

i cng về máy cơng cụ

 Máy cơng cụ trong CTM có nhiều loại, trong đó chủ yếu là máy cắt kim

lo¹i.

 Chế tạo các chi tiết kim loại
 Hình dáng, kớch thc xỏc nh

Lịch sử phát triển MCC: tiền thân là máy tiện gỗ.

Máy GC gỗ xuất hiện 2000 năm TCN, Aicập
XIV tại TQ: máy mài, phay g/c kiếm, bánh xe
XVII Nga chế tạo máy tiện

Máy CC chiếm ~40% CN, ~30% nền KTQD có nhiều chủng loại, độ 
chính xác khác nhau

 ViƯt nam: C¬ khí HN, Cơ khí Duyên Hải
Máy tiện T616, T620

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

i cng v mỏy cụng c

Phân loại máy cắt kim loại trong CTM

Công dụng: Tiện , Phay, Bµo, Khoan, Mµi…

 Trình độ vạn năng: Máy vạn năng, Máy chuyên dùng…
 Độ chính xác: Máy chính xác thường, máy chính xác cao…

 Trọng lượng:

 M¸y TB: <10 tấn
Máy nặng: 10-30 tấn

Máy nặng vừa: 30-100 tấn
Cùc nỈng: > 100 tÊn

 Mức độ tự động:
 Máy bán TĐ
 Máy TĐ

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>



Ký hiƯu m¸y:



ViÖt Nam:

T - tiÖn, K - khoan, P - Phay, M - mµi…

Chữ số đầu chỉ mức độ vạn năng (6-vạn năng, 1-máy

TĐ 1 trục), CS tiếp theo chỉ kích thước cơ bản, CS

tiếp theo chỉ mức độ cải tin. T620, T812A

Liên Xô cũ:

1 - Tiện, 2 - Khoan doa TH, 3 - Mµi, 6 - Phay..

(1K62, 3B12, 6H82..)

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Chương 1

Tạo hình bề mặt

và cấu trúc động học máy cắt kim loại

Đ

1. Tạo hình bề mặt bằng phương

pháp hình học

Đ

2. Các phng phỏp to hỡnh b mt

chi tit

Đ

3. Tạo hình bề mặt chi tiết trên máy

công cụ

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Đ

1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học



Tạo hình bằng phương pháp hình học:

VÝ dơ:

-Gia c«ng bề mặt trụ tròn xoay.

- Gia cụng b mt nh hỡnh trũn xoay.

Bề mặt gia công các chi tiết rất khác nhau. Muốn tạo ra các bề mặt này

Q

T

T

1

Q

T

2

T

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>



Các dạng bề mặt thường dựng trong CTM:

Dạng bề mặt có đường chuẩn tròn:

trụ, cơn, định hình, ren …

Đ1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học

§ưêng ch n (C) §ưêng sinh (S) C1 C2 S

a) - H×nh trơ b) - Hình côn

S S

C

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Dạng bề mặt có đường chuẩn thẳng:

Đường sinh: thẳng; cong; gẫy khúc ...

Dng b mt c bit:

Cam, cánh tuốc bin, thân khai…

Phân biệt đường sinh và đường chuẩn chỉ có tính chất tương đối.

a. b. c.

C S

C
S

Đ

1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học

S

C

S

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>



để hình thành các dạng bề mặt khác nhau của chi tiết gia công

trong ngành chế tạo máy cần thiết phải tạo ra các đường sinh và

đường chuẩn tương ứng.



Tạo hình bề mặt trong CTM dùng 2 loại đường sinh:

Đường sinh thẳng, tròn, thân khai, xoắn acsimet

Khi ú máy cắt cần có chuyển động thẳng, quay trịn đều.

 Đường sinh hypecbol, elip, xoắn log

Khi ú mỏy ct cn có chuyển động thẳng và quay trịn khơng đều.



Các đường sinh chuyển động tựa trên đường chuẩn hình thành b

mặt cần gia công.

Muốn gia công được các bề mặt trên cần phải truyền cho phôi và

dao các chuyển động tương đối hình thành các đường sinh và

đường chuẩn

các chuyển động tạo hình

.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

2.1 Chuyển động tạo hình MCC: phương pháp hình thành đường

sinh, đường chuẩn.



định nghĩa CđTH

:

Bao gồm mọi chuyển động tương đối giữa dao và phôi

trùc tiÕp tạo ra bề mặt gia công.

Phõn loi chuyn động tạo hình

:



đơn giản :

Các chuyển động độc lập
- không phụ thuộc vào một 
chuyển động nào khác

theo một qui luật nhất định



Phøc t¹p:

Chuyển động có sự phụ 
thuộc theo một qui luật

nhất định – Q quay 1 vòng,

I I

a. b.

I I

Q Q

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>



Vừa đơn giản vừa phức tạp:

Q: đơn giản, T1 & T2: phức tạp tạo ra bề mặt côn



Chuyển động tạo hình có thể do dao hoặc phơi thực hiện bố

trí các chuyển động tạo hình để chuyển động của cơ cấu chấp

hành đơn giản và chính xác

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

2.2 Tổng hợp chuyển động



Số chuyển động tạo hình phụ thuộc vào tính chất hình

học của bề mặt g/c và hình dạng dao.

Trên MCC thơng thường có 4 c/đ TH với 2 loi CB:

Q&T tổ hợp các PA của máy CKL

Bào

: 2 CĐTH T&T



TiƯn

: 2 C§TH Q&T



Phay

: 2 C§TH Q&T

Gia công răng: 3-4 CĐTH

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Cần phân biệt rõ G/C không phoi và có phoi

3.1 Phương pháp chép hình :

Lưỡi dao (đường cắt) trùng với đường sinh của bề mặt tạo hình, ln tiếp 
xúc với bề mặt tạo hình

Lưỡi cắt là đường sinh tạo ra bề mặt chi tiết khi nó chuyển động dựa vo 
ng chun

Đ

3 Tạo hình bề mặt chi tiết trên máy công cụ

I

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

đường chuẩn :

đường tròn mặt tròn xoay
đường thẳngmặt phẳng

đường cong phẳngbề mặt cam

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

3.2 Phng phỏp theo vt:

Bề mặt tạo hình là vết chuyển động của lưỡi dao, hay là có đường sinh

tạo hình là quĩ tích của chất điểm do lưỡi dao chuyển động vạch ra.

 Tạo ra vết bằng phương pháp hình học, OR thước chép hình, OR điều

chỉnh xích động, OR theo chương trình số

Tiện cơn: quay bàn dao, thước chép hình, tổng hợp c/đ

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

3.3 Phương pháp bao hình :

Lưỡi dao c/đ tạo ra nhiều bề mặt,
đường hình hc luụn luụn

tiếp tuyến với bề mặt gia công.

Quĩ tích của những điểm này chính 
là đường sinh của bề mặt g/c (hình

bao ca li ct), b mt tạo hình

khơng phụ thuộc vào hình dáng lưỡi cắt

 Bề mặt tạo hình cịn phụ thuộc vào vị trí tương đối giữa đường sinh và 
đường chuẩn:

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

3.4 Các chuyển động trên máy cắt kim loại:



Chuyển động chính tạo ra tốc độ cắt: (CB

)

 Tiện, mài , khoan...: quay tròn V=πdn/1000 m/ph
 Bào, chuốt, xọc...: chuyển động tịnh tiến:

V=2.l.nhtk /1000 m/ph



Chuyển động chạy dao (CB) 

NS g/c, độ bóng bề mặt

 TiƯn: dµi - l, tiÕn dao – s (mm/v), thêi gian g/c - T
 n.T=l/s  s=l / (n.T)

 Có chạy dao dọc, ngang, hướng kính, vịng v.v...



Các chuyển động khác:

Phân độ , bao hình, vi sai, phụ…

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

4.1 Sơ đồ kết cấu động học:



Xích truyền động

:

đường truyền nối từ động cơ đến khâu chấp

hành để thực hiện 1 c/đ tạo hình đơn giản (xích tốc độ), hoặc nối liền 
giữa 2 khâu c/h phối hợp giữa 2 chuyển động tạo hình phức tạp (xích 
chạy dao)



Tổ hợp

các xích truyền động trong máy gọi là sơ đồ động của máy.



Sơ đồ kết cấu động học

của máy là mối liên hệ và sự tổ hợp của các

chuyển động tạo hình, hay nó là hình đơn giản của sơ đồ động:

 Thay hộp tốc độ : ký hiệu - iv

 Thay hép ch¹y dao: ký hiÖu - is

i: tỷ số truyền, v, s: đại lượng cần biến đổi

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>



Sơ đồ kết cấu động học máy tiện

 Xích tốc độ: c-1-2-iv-3-4-5-phụi

Xích chạy dao: Phôi-4-5-is-6-7-8-vít me

4 S kt cu H, liờn kt H, phõn

tp

Dao

tx
Bàn dao

Vít me

ng
Phụi

ĐC

i

v

i

s V

1

2

3
5

6
4

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>



Phương trình xích động:

là PT tính tốn truyền động từ đầu đến cuối 
xích :

 PT xích tốc độ:

n

đc

.i

12

.i

v

.i

34

.k=n

tc

 PT xích xhạy dao:

1vịng

tc

.i

45

.i

s

.i

67

.t

x

=S

m
 i12,, i34, tỷ số truyền cố định

 k, hƯ sè ®iỊu chØnh

 tx, bước vít me

 nđc, ntc,1vịngtc, Sm : lượng di động tính tốn

 Điều chỉnh lượng di động tính toỏn:

Cơ cấu điều chỉnh iv, is
Công thức:

I

v

= n

tc

/ (n

®c

.i

12

.i

34

.k)



I

= S / (i

.i

.t

)

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

4.2 Xích truyền động tạo hình bề mặt:



Chuyển động tạo hình đơn giản:

Mµi, khoan, phay

3 chuyển động độc lập:

 Quay đá mài Qđ
 Quay chi tiết Qct

Tịnh tiến bàn máy Tbm

i

v
Qỏ

ĐC

Tbàn

Đầu vào Đầu ra

Qchi tiết

i

ĐC

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

 Chuyển động tạo hình phức tạp:

Tiªn ren: 2 c/đ có quan hệ:

Quay chi tiết 1 vòng Qct

 Tịnh tiến bàn máy một bươc S=tp

 Chuyển động tạo hình đơn giản - phức tạp:

3 chuyển động :

Quay dao độc lập Qd

Đ

4 Sơ đồ kết cấu đH, liên kt H, phõn

tp

Dao

tx
Bàn dao

Vớt me
 ng
Phụi

ĐC

iv

is V

1
2

3

5

6
4

7

ĐC

is

T3

iv1

ĐC

iv2 S

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

4.3 Xích truyền động phân độ:

Chuyển động g/c được lặp lại ở các 
vị trí khác nhau ( thường l cỏch u)

nhằm hình thành toàn bộ chi tiết g/c.

Ví dụ: Phay răng trên máy phay vạn năng,
dao phay môđun

Phân độ có thể dùng tay hay động cơ

 Có ix biến đổi tỷ số truyền

VD: ix=1/4: Đĩa phân độ quay 1v, phôi quay 900

Đ

4 Sơ đồ kết cu H, liờn kt H, phõn

i

Bộ ly hợp

Phôi
Phôi

i

Cht nh vị
Đĩa phân độ

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

4.4 Liên kết động học (tổ hợp chuyển động):

MCC thường tổ hợp các c/đ tạo hình và phân độ với nhiều

phương án khác nhau



máy khác nhau:

 Phân độ gián đoạn

 Phân độ liên tục (gia cơng răng bao hình)

Tổ hợp chuyển động của máy phay bánh răng bằng dao phay mô đun

Đ

4 Sơ đồ kết cấu đH, liên kết đH, phân độ

Bé ly hợp

ĐC1

i

p

i

Q1 a phõn

Cht nh v 
Vớt me

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Tổ hợp chuyển động của máy tiện hớt lưng dùng xích vi sai:

→ để bù trừ một số chuyển động truyền đến khâu chấp hành

4.5 Sơ đồ động của máy:

Sơ đồ biểu thị cách bố trí tương đối của tất cả các thành phần trong tất cả các
xích truyền động được gọi là Sơ đồ động. Mỗi máy cơng cụ đều có sơ đồ động
đặc trưng của nó, căn cứ vào sơ đồ động sẽ xác định c cỏc chuyn ng c

bản của máy.

i

x
ĐC

i

Vít me
Dao

i

i

Phôi

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Ví dụ: gia công ren nhiều đầu mối:

Phơi quay phân độ:

 Mlh đóng-g/c xong 1 mối ren
 Ngắt Mlh-động cơ quay-phơi

quay α=2π / k

 §ãng Mlh gia c«ng mèi ren 2

 Dao tịnh tiến phân độ:
 Khi phân độ ngat Mv

 §/c quay –is - vit me - dao tÞnh tiÕn

T =S (bước ren)

Mèi ren thø hai

§C

Qphân độ

iv S

Mèi ren thø hai
M

§C

Tphân độ

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Chương 2

Sơ đồ động & Các Cơ cấu truyền dẫn

trong Máy Cơng cụ

Đ1 Sơ đồ động

§2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

3 Cỏc c cu đặc biệt

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Đ1 Sơ đồ động

 Biểu thị cách bố trí tương đối của tất cả các thành phần trong
tất cả các xích truyền động.

 Ký hiƯu c¸c chi tiết, cơ cấu và bộ truyền bằng các ký hiƯu qui

íc:

Cụ thể hóa hơn sơ đồ kết cấu động học → phương trình xích

Trơc chÝnh m¸y tiƯn

Trơc chÝnh máy phay

Bộ truyền vít me - đai ốc

Bánh răng trụ lắp lồng không
Bộ truyền xích

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

1 S động



VÝ dơ:

 Phương trình xích động:

n®c . i® . ibr = nTC

Tû sè trun

i® = D1 / D2
ibr = ZCđ / ZBđ

Z1 Z2 Z3

Z'3

Z'2

Z'1

Đ
C

Đ
B

n

i

=

I

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

2.1 Phân loại:

Theo hình thức truyÒn dÉn:

 Truyền dẫn tập trung: Dùng 1 động cơ, sử dụng đai dẹt, puli nhiều

bË c. HiÖu suÊ t thÊ p, kÝch th-íc lín, khã sưa ch÷a.

 Truyền dẫn phân nhóm: 1 động cơcho 1 nhóm máy, trong CN nhẹ.
 Truyền dẫn độc lập: 1 động cơ cho 1 máy, 1 ĐC cho 1 chuyển

động → phổ biến.

Theo cÊp:

 Trun dÉn ph©n cÊp:

Máy có một số l-ợng hữu hạn tốc độ cắt hay l-ợng ch ạy dao -Máy
tiện T616 có 12 tơc độ từ 44v/ph → 1980 v/ph.

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

2.2 Cơ cấu truyền dẫn trong hộp tốc độ.

1. C¬ cÊu truyền dẫn vô cấp.

a. Puli côn:

I

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Đ2 Các c¬ cÊu trun dÉn c¬ khÝ

2.2 Cơ cấu truyền dẫn trong hp tc .

1. Cơ cấu truyền dẫn vô cấp.

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

c. Trun dÉn dÇu Ðp

1 – Läc dÇu
2 – B¬m

3 – Van tiÕt lu
4 – Piston

5 – Xi lanh

Thay đổi tốc độ:

- Thay đổi lưu lượng bơm 2

- Thay đổi tiết diện van tiết lưu 3

d. Dùng động c in Servo

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

1
2
3

5
4

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

2. Cơ cấu truyền dẫn phân cấp.

a. Dùng puly nhiều bậc:

Động cơ đai trục I puli

- Trùc tiÕp:

đóng chốt → trục II

- Gi¸n tiÕp:

më chèt → trôc trung gian

→ trôc III → trôc II

n§C

Iii
Z3

nTC

Ii
I

chèt

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

b. Dùng bánh răng di trượt:

Từ trục I → III qua 2 nhóm bánh răng di trượt:
Di trượt 2 bậc: Z1/Z1’ - Z2/Z2’

Di trượt 3 bậc: Z3/Z3’ - Z4/Z4’ - Z5/Z5’
Thay đổi lần l-ợt cho 6 tốc độ:

 nTC1= nI .. Z1/Z1’ . Z3/Z3’
 nTC2= nI . Z2/Z2’ . Z3/Z3’ 
 nTC3= nI . Z1/Z1 ’. Z4/Z4’
 nTC4= nI . Z2/Z2’ . Z4/Z4’

 nTC5= nI . Z1/Z1’ . Z5/Z5’
 nTC6= nI . Z2/Z2’ . Z5/Z5’

Số tốc độ : Z= p1.p2…pi

Trong đó : pi - số tỷ số truyền trong nhóm truyền thứ i

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

Iii

Z'3 Z'4 Z'5

n

I I

Z'2

Z'1

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

C. Dùng bánh răng thay thế

n

đc

. i

đ

. a/b . i

c

= n

TC

 Thay đổi tốc độ → thay tỷ số truyền a/b

Sử dụng trong máy tự ng v mỏy chuyờn dựng.

b a

i

côn

i

đai

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

2.3

Cơ cấu truyền dẫn trong hộp chạy dao.

Nhiệm vụ

:

Bin i tốc độ chạy dao để đảm bảo năng suất & ch

chy dao phự hp

a. Cơ cấu Nooctông (khối bánh răng hình tháp):

Bánh răng
thay thế

b c

Cơ cấu

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

Trun c® tõ trơc I → II:

 Z0: Bánh đệm, quay

hµnh tinh xung quanh
trơc II.

 Za, trục III, Z0 di trượt

cïng nhau.

 Za, Z0, Zi lu«n an khíp

víi nhau, cho c¸c TST: 
Z1/Za; Z2/Za; Zi/Za

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

A
A

Ii
Bánh răng

đệm Z0

Iii
I

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

b. C¬ cÊu then kÐo:

Truyền động từ trục I → II:

 Khối BR tháp trục I cố định

 Khối BR tháp trục II lồng không
 4 BR quay, trục II không quay
 Rút then đến 1 trong 4 BR

→ Trôc II quay

1 – Then kÐo
2 Bánh răng
3 Lò xo lá

(Thng dựng trong hp chy dao mỏy khoan)

Đ2 Các cơ cấu truyền dẫn cơ khí

Z'1

Z'3

Z'2

Z'4

i
nI

Ii
nIi

1 2 3

Then kéo

4
Z4

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

c. Cơ cấu Mê-an (Meandr)

Loại 1: * Trục I: 3 khối BR 2 bậc như nhau, 1 cố định, 2 lồng không.
* Trục II: 4 khối BR 2 bậc như nhau, lồng không.

* Trục III: BR di trượt Z5 ăn khớp với 4 BR Z3 cho 4 t s truyn.

Đ2 Các cơ cấu trun dÉn c¬ khÝ

Z5
(III)

(II)
(I)

(I)

(III)
Z5

(II)

Z1 Z2

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

d. C¬ cÊu bánh răng thay thế (trạc đầu ngựa):

Trục I qua BR thay thÕ a/b, c/d → trôc III: itt = a/b . c/d

 Thay đổi itt thay a, b, c, d → thay đổi D của BR

A0 = Const → dùng trạc đầu ngựa.

- Chốt 2 lắp trên trạc 1, ®iỊu chØnh 
theo r–nh 4

- BR b, c: lång kh«ng trên chốt 2
- Trạc 1 quay quanh trục BR d

Đảm bảo Sự ăn khớp khi a, b, c, d
thay đổi.
A
0
a
b
c
d

a
b c
d
R
4
3
2
1
A
A
B
B
III
II
I
b
1
2
7
8
c
6
8
2
AA BB
1
3

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

e. Dùng động cơ điện vô cấp:

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

1. Cơ cấu thực hiện đảo chiu

CC bánh răng tổ hợp.

CC o chiu trờn mặt phẳng (a).

 CC đảo chiều giữa hai trục song song (b).

 CC đảo chiều giữa hai trục vng góc (c).

Đ3 Các cơ cấu đặc biệt

Z1 Z2

Z'2

Z'1

Ii
I

Z1 Z2

Z3
M

Z4 Tay g¹t

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

2. Cơ cấu tổng hợp chuyển động

Tổng hợp 2 chuyển động từ 2 đường TĐ đến cùng một CC chp hnh.

Cơ Cấu vi sai

Đường vào I,II ra III

Từ IIII coi z4 đứng yên: i I-III =VIII/VI=1/2
Từ IIIII coi z1 ng yờn: i II-III =1/2

Đường vào I,III ra II

Từ III như là nối trục: i I-II =1/1
Từ IIIII coi z1 ng yờn: i III-II =2/1

Đường vào III,II ra I

Từ IIII coi z5 đứng yên: i III-I =2/1
Từ III coi như là nối trục : i II-I =1/1

Chó ý chiỊu quay

Ii Iii

Viii

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

3. Cơ cấu bin i chuyn ng quay thng

a. Cơ cấu bánh răng thanh răng.

BR truyền c/đ cho thanh răng.

BR vừa quay tròn xung quanh trục vừa tịnh tiến

BR quay tròn, không tịnh tiến

nbr= l1/ (Z.t)

Z.t - di chu vi vũng ln

BR tịnh tiến không quay,

TR ng yên l0 =0 (lăn trên thanh răng), 
BR phải lùi lại 1 đoạn là l2, tương ứng số 
vòng quay khụng l2/ (z.t)

Tổng hợp lại

l1+l0 = l1/ (z.t) + l2 / (z.t) = (l1+l2)) / (z.t)

Đ3 Các cơ cấu đặc biệt

t
T2

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

b. C¬ cÊu trơc vÝt - đai ốc:

Trục vít quay 1 vòng đai èc tÞnh

tiến 1 lượng bằng bước vít t.

c. Cơ cấu cam:

Cam quay cần tịnh tiến theo qui luËt

(do biên dạng cam quyết định)

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

4. Cơ cấu biến đổi chuyển động quay → quay giỏn on

Cơ cấu Man tít:

Z= 3 ữ 8
2β = 2π/Z
 α + β = π/2

 R = l.sin β = l.sin π/z

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

V= πdn/1000 (m/ph)
S= L/nT (mm/v)

V (n): ảnh hưởng đến tuổi thọ dao.

S: ảnh hưởng đến cl bề mặt và năng suất.

Từ vl, kt phôi, vl dụng cụ, loại dụng cụ,
đk gia công  tra V, S  n, S thích hợp.
Mục đích: có S, n nhanh chúng.

1 Đồ thị tia hình quạt:

V= dn/1000 (m/ph)  V= md (m= πn/1000)

 V là hàm bậc nhất đối với d.

 Thay đổi n  chùm các tia qua gốc toạ độ ứng với n1, n2, ..., ni.

Đ4 đồ thị phương trình tốc độ cắt

& lng chy dao

d0 d0

nj-1

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

2. Đồ thị Lô-ga:

V= πdn/1000 (m/ph)  LgV = lgd + lg(πn/1000).
 D¹ng y= x + b

 Thay đổi n  thay đổi b
 họ đường thẳng //.

BiÕt kÝnh d0, V0  tra ®ỵc n.

Đ4 đồ thị phương trình tốc độ cắt

& lng chy dao

V0 V

d
(logd)

318

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

Đ1 Công dụng và phân loại

Đ2 Máy tiện 1K62

Đ3 điều chỉnh máy tiện

Đ4 Máy tiƯn hít lng

Chương 3

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

1.1 C«ng dơng cđa m¸y tiƯn

– Là MCC phổ biến nhất, chiếm 25ữ50% trong phân xưởng cơ khí.

– Gia cơng các mặt trịn xoay: trụ, định hình, nón, ren, lỗ, xén mặt
đầu, khoan, kht, doa, ta rơ; có đồ gá: mặt khơng trịn xoay, hình
nhiều cạnh, cam...

– Độ chính xác có thể đạt đến cấp 6, cấp 7.

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

1.3 C¸c bé phËn chÝnh:



Bộ phận cố định:

 Hộp tốc độ

 Hép ch¹y dao



Bộ phận di động:

 Bàn xe dao
 Bàn dao
 ng

Bộ phận điều khiển:

Tay gạt

Trục vít me tiện ren
Trục trơn tiện trơn

Phụ tùng:

Luynet

Mâm cặp 4 vấu

1.2 Phân loại máy tiện

Cú nhiu cn c phõn loi, thng chia thành vạn năng và chuyên dùng:
– Máy tiện vạn năng: tiện đứng, tiện cụt, tiện Rêvơnve

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

C¸c bé phËn chÝnh cđa m¸y tiƯn

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54></div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

2.1 Tính năng kỹ thuật cơ bản:

Đường kính ph«i lín nhÊt: φ400mm.

 Số cấp tốc độ trục chính: 23. Phạm vi: 12,5 ữ 2000v/ph.
 Lượng chạy dao:

Däc: 0,07 ữ 4,16mm/vg
Ngang: 0,035 ữ 2,08mm/vg.

Cắt ren: Quèc tÕ: tp= 1 ÷ 192 mm.

Ren Anh: 24 ÷ 2 v/inch.
Ren Modul: 0,5 ÷ 48π mm.
Ren Pitch: 96 ÷ 1

Động cơ chính: N= 10kw, n= 1450v/ph.

Động cơ ch¹y nhanh: N= 1kw, n= 1410v/ph.

2.2 Phân tích động học máy:

Máy có 2 xích động:

 Xích tốc độ: từ động cơ đến phơi.
 Xích chạy dao: cắt ren và tiện trơn.

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56></div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

1. Xích tốc độ:

Phương trỡnh xớch tc :

Đ2 Máy tiện 1K62

iv

vi
iii
ii

Ly hợp ma sát

i

v

Thuận NghÞch

Từ động cơ

Tốc độ cao

Tốc độ thấp

ThuËn

Tốc độ thấp

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

 Đường truyền tốc độ cao : Zcao= 2x3x1 = 6 tốc độ
 Đường truyền tốc độ thấp : Zthấp = 2x3x2x2x1 = 24

Thực tế từ III →V chỉ còn 3 tốc độ

Zthấp = 2x3x3x1 = 18 tốc độ

Khi xích cắt ren xp từ TC đảo ngược thành: 16/1, 4/1, 1/1 i khđ
Tỷ số truyền khuyếc đại dùng để cắt bước ren khuyếc đại.

 Tốc độ của đường quay thuận:

 18 tốc độ thấp: n1, n2 –..n18

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

2. Xích chạy dao: tiện ren và tiện trơn

a. TiÖn ren

Ren quốc tế, anh, modul, pitch, khuyếc đại, chính xác, mặt đầu.

 Xt ph¸t tõ trơc chÝnh VIVII, VIII, BR tt  hép CDvÝt me:

1 vịng trục chính bc ren tp (mm)

Có 4 khả năng đIều chØnh cho 4 lo¹i ren:

 BR tt – VII&IX cã 2 khả năng: itt = 64/97 hoặc 42/50

C cu Nooctơng có 2 đường chủ động và bị động

 NT c®: IXC2XI (NT quay)XC4XIIXIIIXIVC5 vÝt me

 NT b®:

IX35/35X28/25(NT)XI 35/35XIIXIIIXIV C5vít me
 Cắt các bước ren khác nhau của cùng loại ren

:

28 bước ren (7X4

)

 7 bước: 0,5; 0,75; 1; 1,25; 1,5; 1,75; 2.

dïng 7 BR cña NT: 26, 28, 32, 36, 40, 44, 48 gọi là icơ sở

4 tỷ số truyền: 2 khối BR di trượt 2 bậc giữa XII, XIII, XIV: igấp bội

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

 Cắt ren trái:

chiu quay TC khụng i, dao chy ra, xích CD đảo chiều:

VII  BR đệm 28: iđảo chiều = 35/28 x 28/35 VIII (và 2 tỷ số thuận)
 S kt cu ng hc:

Đ2 Máy tiện 1K62

iđc

1 vòng Trơc chÝnh tp

iTT

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

 Phương trình tổng qt ca xớch ct ren:

1 vòng TC x iđc x itt x ics (OR 1/ ics) x igb x tx = tp

 Cắt ren quốc tế: đơn vị: bước ren tp; itt = 42/50; NT chủ động.

⇒tp = KQT.Zn.igb  tp ~ Zn, igb

 Cắt ren Modul: đơn vị đo: m = tp/π - itt= 64/97; NT chủ động.

tp = K1.Zn.i  m.π= K1.Zn.i  m= Km. Zn. I ; Km= K1/

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Cắt ren Anh: Đơn vị: K: số vòng ren trên 1 inch - 25,4 mm.

K=25,4/tp  tp=25,4/K - itt= 42/50; NT bị động.

K2.igb/Zn = tp = 25,4/K  K = KA.Zn/igb (thuËn Zn, nghÞch igb)

 Cắt ren Pitch: Đơn vị: Dp: số modul m trong 1 tÊc Anh.

 Dp=25,4/m, m=tp/ π  Dp=25,4.π/tp  tp= 25,4.π/Dp

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

 Cắt ren khuyếch đại: g/c ren nhiều đầu mối, rãnh xoắn dẫn dầu –
 Khuyếc đại 4 loại bước ren tiêu chuẩn lên 2, 8, 32 lần.

 Truyền động không đi từ VIIVIII mà qua ikđ:

 Cắt ren chính xác: Y/c đường truyền phảI ngắn nhất – tÝnh itt

VIVIIVIIIittIX(C2 đóng)XI (C3 đóng)XIV (C5 đóng) vit me
 Cắt ren mặt đầu: g/c đường xoắn Acsimet trên mõm cp 3 vu.

Tiếp đường truyền cắt ren CX tới XIV 28/56 (ko qua LHSV)XV(trục
trơn)vào hộp xe daovitme ngang(tx=5)

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

b. TiƯn tr¬n:

Như cắt ren đến XIV (C5 ngắt)  LHSV - 28/56  XVII (trục trơn) 
27/20.20/28 TV-BV 4/20 trái  chạy dao dọc.

ph¶i  ch¹y dao ngang.
 Ch¹y dao däc:

 TiÕn dao:

Trục BV  40/37 (37 lồng ko)đóng C7
14/66BR-TR (m=3)

 Lïi dao :

Trục BV  40-qua BR đệm 45BR 37
đóng C614/66BR-TR (m=3)

§2 Máy tiện 1K62

xix

xx xxii

xiii

xxii
xx

Z=37 Z=37

Z=45
k=4 Z=20

Z=40

Lồng không

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Ch¹y dao ngang:

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

2.3 Các cơ cấu đặc bit.

1. Cơ cấu ly hợp siêu việt.

Trục trơn nhận 2 c/®:

 Tõ ®c chÝnh – vá 2 - n1

 Tõ ®c ch¹y nhanh - lâi 1 - n2

 Vỏ 2 quay n1 (hình)lõi 1 quay n1
 Vỏ 2 quay ngược n1 (1) ko quay

 Khi cã n2>n1 cïng chiÒubi nÐn lò xo trục trơn quay ko kẹt

Đ2 Máy tiện 1K62

Ly hợp siêu việt
56

T ng
c chớnh

Trục trơn

T ng c
chy nhanh

xiv

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

2. Cơ cấu đai ốc mở đơi.

Khi tiƯn trơn Phải cắt liên hệ giữa bàn xe dao và vít me thông 
qua đai ốc đai ốc có cấu tạo 2 nửa gắn trên bàn xe dao.

2 rãnh xoắn bố trí lệch nhau 180o trên đĩa.
 Quay tay quay úng - m ai c.

Đ2 Máy tiện 1K62

(1)
(2)

(5)
(6)

(4) (4)

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

3. Cơ cấu an toàn bàn xe dao:

quá tải khi tiện trơn:

Ly hp lũ xo: Khi quá tải li hợp 
lo xo bị nén lại cắt c/đ (trượt)

 C¬ cÊu trơc vÝt r¬i: T630

(1A62): TV lồng không, quá tải
TV dừng lại đẩy M phảiTV rơi
xuốngko ăn khớp; khôi phục
phải nâng thanh chống

T616: lò xo đẩy biép càng
gạtép lyhợp Mkhi qu¸

tảiTV đẩy M racàng gạt nén
biquay bật lên trên; khơi phục
gạt tay gạt đóng ly hợp M

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

3.1 Tiện côn trên máy tiện

Lm lch ụ động: đ/c ụ động

theo phương vng góc với
đường tâm trên mf ngang

 Sử dụng thước chép hình

 Quay bn dao trờn

3.2 Cắt ren trên máy tiện

Ct cỏc bước ren trong cùng loại ren: điều chỉnh ics, igb, ik bng

các tay gạt

Cắt các loại khác có thĨ thay BR tt
 TÝnh BR thay thÕ cho tiƯn ren

chính xác OR máy tiện đơn giản
khơng có hộp chạy dao

 Sơ đồ cắt ren

 Pt xích động:

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

 icd: tỷ số truyền cố định từ TC - TV
 tp: bước ren cần gia công

 x = a/b .c/d = tp / (icđ.tx)

Đ K Ă K:

 Ra+Rb>Rc (ko chạm vào trục) a+b>c , c+d>b
 tính n d trc: a+b>c(15+20)

Tiêu chuẩn BR (theomáy)

B 4 -có 20 BR: 20,24,..120
 Bộ 5-có 20 BR:20,25,30,..120
 BR đặc biệt: 47,97,27,147

Chỉ được chọn trong cùng một bộ, và BR đặc biệt

3.3 Phương pháp phân tích x - a,b,c,d

 Phân tích chính xác:  thừa số ng tố

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

 Phân tích gần đúng: PP chia ngược
Khi khơng phân tích chính xác như trên

A/B = ao dư C, B/C= a1 dư D, C/D= a2 dư E–an  độ chính xác

Tuỳ vào độ CX chọn x– = a/b

 KiĨm nghiệm sai số thay vào PT : 1vòng . icđ . x– . tx = tp–
 δs=tp – tp– = tp – ic®. x–. tx

 Sai số bước ren tích lũy trên 1000mm: δsM= 1000.δs/tp < [δsM]

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>



VÝ dơ:

Ph©n tÝch: x= A/B = 40/103

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Sử dụng để gia cơng các chi tiết có biên dạng đường cong Acsimet (pt:
ρ=Aϕ)-tạo thành góc sau cho lưỡi cắt:dao phay mođun, dao phay lăn 
trụ, dao phay lăn trục vít...

Sơ đồ kết cấu động học máy tiện

hớt lng

Dao phay a moun:

Phôi có Z răng.

Phôi quay gãc α=2π/Z : 3/4α: tiÕn dao, 1/4α: lïi dao
 Dao quay góc : 2/K (K: số lần nâng của cam)

PT: Cam quay 1/K vòng ~ Phôi quay 1/Z vòng

Đ4 Máy tiện hớt lưng

c
b

a S

Lửợng dử cần hớt đi
3

(T2)

Đửờng cong lùi dao

Đửờng cong Acsimet
tiến dao T2

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Sơ đồ KCĐH:



Pt xích tốc độ:

n

®c.iv.ic®1= ntc (Q1)

Pt xích hớt lưng:

1/Z vg phôi. ix. icđ2 = 1/K vg cam 
 ix= Z/ (K. ic®2)

icđ2: tỷ số truyn c nh.

Đ4 Máy tiện hớt lưng

i

v
ĐC

i

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

Đ4 Máy tiện hớt lưng

Dao phay lăn trụ:

Phôi quay Q1, dao tÞnh tiÕn

khứ hồi T2 hớt lần lượt qua

các răng.

Dao TT T3 ht ton b
chiu di rng.

Phôi quay thêm, dao TT

thờm DE v ng xp.

Khai triển dao phay lăn trụ:

Sau mỗi răng bổ xung
CF

Sau mỗi vòng tiến thêm
DE

Do có răng xoắn:

Dao dịch chuyển AD:
Z răng

Dao dịch chuyển DE;
Zb

M N D A

(T2)

(T3)

B
C
F
E
D
Đử
ờng
răng
1

2

D
tp
T3
T2
Q1
T2

T3(S)

Đửờng răng số 1
Q1

E

D

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

S đồ kết cấu động học:

 Xích tốc độ:

n®c . iv = nQ1

Xich hớt lưng: 1vgphdao hớt

Z răng (& tịnh tiến = s)

1vgph .i x . i cđ1 . iHT = Z/K vg cam
 ix= Z/ (K.iHT .i c®1 ) (iht = 1)

Xich vi sai: bổ xung DE:

Bàn máy tịnh tiến s, vit me quay 
s/tx vßng →cam quay BX:

Zb = Z.s / tp vòng

Xích chạy dao dọc

Đ4 Máy tiện hớt lưng

Cam

ix
ĐC

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Dao phay lăn trục vít-g/c răng

Z là số rÃnh và n số đầu mối răng.
Hớt lưng các răng nằm trên 1 ®g

xoắn có bước xoắn tp.

các chuyển động như dao phay trụ

 Phải phân độ để hớt lưng các đầu

mối khác.

Xích chạy dao T3 như tiện ren:

1 vòng ph . is. t x = tp

 Các xích khác và sơ đồ KCĐH hớt
lưng dao phay lăn trụ.

§4 Máy tiện hớt lưng

Mt mi ng rng

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

Đ1 Công dụng và phân loại

Đ2 Máy tiện 1K62

Đ3 điều chỉnh máy tiện

Đ4 Máy tiện hớt lưng

Chng 3

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

1.1 Công dụng của máy tiện

L MCC ph bin nht, chiếm 25ữ50% trong phân xưởng cơ khí.

– Gia cơng các mặt trịn xoay: trụ, định hình, nón, ren, lỗ, xén mặt
đầu, khoan, kht, doa, ta rơ; có đồ gá: mặt khơng trịn xoay, hình
nhiều cạnh, cam...

– Độ chính xác có thể đạt đến cấp 6, cấp 7.

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

1.3 C¸c bé phËn chÝnh:



Bộ phận cố định:

 Hộp tốc độ

 Hép ch¹y dao



Bộ phận di động:

 Bàn xe dao

Bn dao
ng

Bộ phận điều khiển:

Tay gạt

Trục vít me tiện ren
Trục trơn tiện trơn

Phụ tùng:

Luynet

Mâm cặp 4 vấu

1.2 Phân loại máy tiện

Cú nhiu cn c phân loại, thường chia thành vạn năng và chuyên dùng:
– Máy tiện vạn năng: tiện đứng, tiện cụt, tiện Rêvônve

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

C¸c bé phËn chÝnh cđa m¸y tiƯn

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82></div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

2.1 Tính năng kỹ thuật cơ bản:

Đường kính phôi lớn nhất: 400mm.

S cp tc độ trục chính: 23. Phạm vi: 12,5 ữ 2000v/ph.
 Lượng chạy dao:

Däc: 0,07 ÷ 4,16mm/vg

Ngang: 0,035 ÷ 2,08mm/vg.

Cắt ren: Quốc tế: tp= 1 ữ 192 mm.

Ren Anh: 24 ÷ 2 v/inch.
Ren Modul: 0,5 ÷ 48π mm.
Ren Pitch: 96 ữ 1

Động cơ chính: N= 10kw, n= 1450v/ph.

Động cơ chạy nhanh: N= 1kw, n= 1410v/ph.

2.2 Phõn tích động học máy:

Máy có 2 xích động:

 Xích tốc độ: từ động cơ đến phơi.
 Xích chạy dao: cắt ren và tiện trơn.

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84></div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

1. Xớch tc :

Phng trỡnh xớch tc :

Đ2 Máy tiện 1K62

iv

vi
iii
ii

Ly hợp ma sát

i

v

Thuận Nghịch

T ng c

Tc cao

Tc thp

Thuận

Tc độ thấp

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

 Đường truyền tốc độ cao : Zcao= 2x3x1 = 6 tốc độ
 Đường truyền tốc độ thấp : Zthấp = 2x3x2x2x1 = 24

Thực tế từ III →V chỉ còn 3 tốc độ

Zthấp = 2x3x3x1 = 18 tốc độ

Khi xích cắt ren xp từ TC đảo ngược thành: 16/1, 4/1, 1/1 i khđ
Tỷ số truyền khuyếc đại dùng để cắt bước ren khuyếc đại.

 Tốc độ của đường quay thuận:

 18 tốc độ thấp: n1, n2 –..n18

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

2. XÝch ch¹y dao: tiƯn ren và tiện trơn

a. Tiện ren

Ren quc t, anh, modul, pitch, khuyếc đại, chính xác, mặt đầu.

 Xt ph¸t tõ trôc chÝnh VIVII, VIII, BR tt  hép CDvÝt me:

1 vịng trục chính  bước ren tp (mm)

 Cã 4 khả năng đIều chỉnh cho 4 loại ren:

BR tt VIIl&IX có 2 khả năng: itt = 64/97 hoặc 42/50

 Cơ cấu Nooctơng có 2 đường chủ động và bị động

 NT c®: IXC2XI (NT quay)XC4XIIXIIIXIVC5 vÝt me

 NT b®:

IX35/35X28/25(NT)XI 35/35XIIXIIIXIV C5vít me
 Cắt các bước ren khác nhau của cùng loại ren

:

28 bước ren (7X4

)

 7 bước: 0,5; 0,75; 1; 1,25; 1,5; 1,75; 2.

dïng 7 BR cña NT: 26, 28, 32, 36, 40, 44, 48 gäi là icơ sở

4 t s truyn: 2 khi BR di trượt 2 bậc giữa XII, XIII, XIV: igấp bội

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

Cắt ren trái:

chiu quay TC khụng i, dao chạy ra, xích CD đảo chiều:

VII  BR đệm 28: iđảo chiều = 35/28 x 28/35 VIII (và 2 t s thun)
S kt cu ng hc:

Đ2 Máy tiện 1K62

iđc

1 vòng Trục chính tp

iTT

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

Phng trình tổng qt của xích cắt ren:

1 vßng TC x i®c x itt x ics (OR 1/ ics) x igb x tx = tp

 Cắt ren quốc tế: đơn vị: bước ren tp; itt = 42/50; NT chủ động.

⇒tp = KQT.Zn.igb  tp ~ Zn, igb

 Cắt ren Modul: đơn vị đo: m = tp/π - itt= 64/97; NT chủ động.

tp = K1.Zn.i  m.π= K1.Zn.i  m= Km. Zn. I ; Km= K1/

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Cắt ren Anh: Đơn vị: K: số vòng ren trên 1 inch - 25,4 mm.

K=25,4/tp  tp=25,4/K - itt= 42/50; NT bị động.

K2.igb/Zn = tp = 25,4/K  K = KA.Zn/igb (thuËn Zn, nghÞch igb)

 Cắt ren Pitch: Đơn vị: Dp: số modul m trong 1 tÊc Anh.

 Dp=25,4/m, m=tp/ π  Dp=25,4.π/tp  tp= 25,4.π/Dp

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

 Cắt ren khuyếch đại: g/c ren nhiều đầu mối, rãnh xoắn dẫn dầu –
 Khuyếc đại 4 loại bước ren tiêu chuẩn lên 2, 8, 32 lần.

 Truyền động không đi từ VIIVIII mà qua ikđ:

 Cắt ren chính xác: Y/c đường truyền phảI ngắn nhất – tÝnh itt

VIVIIVIIIittIX(C2 đóng)XI (C3 đóng)XIV (C5 đóng) vit me
 Cắt ren mặt đầu: g/c đường xoắn Acsimet trên mõm cp 3 vu.

Tiếp đường truyền cắt ren CX tới XIV 28/56 (ko qua LHSV)XV(trục
trơn)vào hộp xe daovitme ngang(tx=5)

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

b. TiƯn tr¬n:

Như cắt ren đến XIV (C5 ngắt)  LHSV - 28/56  XVII (trục trơn) 
27/20.20/28 TV-BV 4/20 trái  chạy dao dọc.

ph¶i  ch¹y dao ngang.
 Ch¹y dao däc:

 TiÕn dao:

Trục BV  40/37 (37 lồng ko)đóng C7
14/66BR-TR (m=3)

 Lïi dao :

Trục BV  40-qua BR đệm 45BR 37
đóng C614/66BR-TR (m=3)

§2 Máy tiện 1K62

xix

xx xxii

xiii

xxii
xx

Z=37 Z=37

Z=45
k=4 Z=20

Z=40

Lồng không

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

Ch¹y dao ngang:

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

2.3 Các cơ cấu đặc bit.

1. Cơ cấu ly hợp siêu việt.

Trục trơn nhận 2 c/®:

 Tõ ®c chÝnh – vá 2 - n1

 Tõ ®c ch¹y nhanh - lâi 1 - n2

 Vỏ 2 quay n1 (hình)lõi 1 quay n1
 Vỏ 2 quay ngược n1 (1) ko quay

 Khi cã n2>n1 cïng chiÒubi nÐn lò xo trục trơn quay ko kẹt

Đ2 Máy tiện 1K62

Ly hợp siêu việt
56

T ng
c chớnh

Trục trơn

T ng c
chy nhanh

xiv

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

2. Cơ cấu đai ốc mở đơi.

Khi tiƯn trơn Phải cắt liên hệ giữa bàn xe dao và vít me thông 
qua đai ốc đai ốc có cấu tạo 2 nửa gắn trên bàn xe dao.

2 rãnh xoắn bố trí lệch nhau 180o trên đĩa.
 Quay tay quay úng - m ai c.

Đ2 Máy tiện 1K62

(1)
(2)

(5)
(6)

(4) (4)

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

3. Cơ cấu an toàn bàn xe dao:

quá tải khi tiện trơn:

Ly hp lũ xo: Khi quá tải li hợp

lo xo bị nén lại cắt c/đ (trượt)

 C¬ cÊu trơc vÝt r¬i: T630

(1A62): TV lồng không, quá tải
TV dừng lại đẩy M phảiTV rơi
xuốngko ăn khớp; khôi phục
phải nâng thanh chống

T616: lò xo đẩy biép càng
gạtép lyhợp Mkhi qu¸

tảiTV đẩy M racàng gạt nén
biquay bật lên trên; khơi phục
gạt tay gạt đóng ly hợp M

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

3.1 Tiện côn trên máy tiện

Lm lch ụ động: đ/c ụ động

theo phương vng góc với
đường tâm trên mf ngang

 Sử dụng thước chép hình
 Quay bn dao trờn

3.2 Cắt ren trên máy tiện

Ct cỏc bước ren trong cùng loại ren: điều chỉnh ics, igb, ik bng

các tay gạt

Cắt các loại khác có thĨ thay BR tt
 TÝnh BR thay thÕ cho tiƯn ren

chính xác OR máy tiện đơn giản
khơng có hộp chạy dao

 Sơ đồ cắt ren

 Pt xích động:

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

 icd: tỷ số truyền cố định từ TC - TV
 tp: bước ren cần gia công

 x = a/b .c/d = tp / (icđ.tx)

Đ K Ă K:

 Ra+Rb>Rc (ko chạm vào trục) a+b>c , c+d>b
 tính n d trc: a+b>c(15+20)

Tiêu chuẩn BR (theomáy)

B 4 -có 20 BR: 20,24,..120
 Bộ 5-có 20 BR:20,25,30,..120
 BR đặc biệt: 47,97,27,147

Chỉ được chọn trong cùng một bộ, và BR đặc biệt

3.3 Phương pháp phân tích x - a,b,c,d

 Phân tích chính xác:  thừa số ng tố

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

 Phân tích gần đúng: PP chia ngược
Khi khơng phân tích chính xác như trên

A/B = ao dư C, B/C= a1 dư D, C/D= a2 dư E–an  độ chính xác

Tuỳ vào độ CX chọn x– = a/b

 KiĨm nghiệm sai số thay vào PT : 1vòng . icđ . x– . tx = tp–
 δs=tp – tp– = tp – ic®. x–. tx

 Sai số bước ren tích lũy trên 1000mm: δsM= 1000.δs/tp < [δsM]

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>



VÝ dơ:

Ph©n tÝch: x= A/B = 40/103

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

Sơ đồ kết cấu động học máy tiện

hớt lng

Dao phay a moun:

Phôi có Z răng.

Phôi quay gãc α=2π/Z : 3/4α: tiÕn dao, 1/4α: lïi dao
 Dao quay góc : 2/K (K: số lần nâng của cam)

PT: Cam quay 1/K vòng ~ Phôi quay 1/Z vòng

Đ4 Máy tiện hớt lưng

c
b

a S

Lửợng dử cần hớt đi
3

1
2

(T2)

Đửờng cong lùi dao

Đửờng cong Acsimet
tiến dao T2

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

Sơ đồ KCĐH:



Pt xích tốc độ:

n

®c.iv.ic®1= ntc (Q1)

Pt xích hớt lưng:

1/Z vg phôi. ix. icđ2 = 1/K vg cam 
 ix= Z/ (K. ic®2)

icđ2: tỷ số truyn c nh.

Đ4 Máy tiện hớt lưng

i

v
ĐC

i

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

Đ4 Máy tiện hớt lưng

Dao phay lăn trụ:

Phôi quay Q1, dao tÞnh tiÕn

khứ hồi T2 hớt lần lượt qua

các răng.

Dao TT T3 ht ton b
chiu di rng.

Phôi quay thêm, dao TT

thờm DE v ng xp.

Khai triển dao phay lăn trụ:

Sau mỗi răng bổ xung
CF

Sau mỗi vòng tiến thêm
DE

Do có răng xoắn:

Dao dịch chuyển AD:

Z răng

Dao dịch chuyển DE;
Zb

M N D A

(T2)

(T3)

B
C
F
E
D
Đử
ờng
răng
1
2

D
tp
T3
T2

Q1
T2

T3(S)

Đửờng răng số 1
Q1

E

D

</div>
(104)<div class='page_container' data-page=104>

S đồ kết cấu động học:

 Xích tốc độ:

n®c . iv = nQ1

Xich hớt lưng: 1vgphdao hớt

Z răng (& tịnh tiến = s)

1vgph .i x . i cđ1 . iHT = Z/K vg cam
 ix= Z/ (K.iHT .i c®1 ) (iht = 1)

Xich vi sai: bổ xung DE:

Bàn máy tịnh tiến s, vit me quay 
s/tx vßng →cam quay BX:

Zb = Z.s / tp vòng

Xích chạy dao dọc

Đ4 Máy tiện hớt lưng

Cam

ix
ĐC

</div>
(105)<div class='page_container' data-page=105>

Dao phay lăn trục vít-g/c răng

Z là số rÃnh và n số đầu mối răng.
Hớt lưng các răng nằm trên 1 ®g

xoắn có bước xoắn tp.

các chuyển động như dao phay trụ

 Phải phân độ để hớt lưng các đầu

mối khác.

Xích chạy dao T3 như tiện ren:

1 vòng ph . is. t x = tp

 Các xích khác và sơ đồ KCĐH hớt
lưng dao phay lăn trụ.

§4 M¸y tiƯn hít lng

Một mối đửờng răng

</div>
(106)<div class='page_container' data-page=106>

Chương 4

máy phay

Đ1. Công dụng và phân loại

Đ2. Máy phay nằm ngang 6H82

</div>
(107)<div class='page_container' data-page=107>

Đ1. Công dụng và phân loại

Máy phay được phát triển từ thế kỷ 16, chiếm 1/10 MCC

 1815 : Máy phay nằm ngang
 1884 : Máy phay giường

Máy phay hạng nặng có khối lượng hàng trăm tấn, bàn máy kích 
thước hàng chục mét. Máy phay do VN chế tạo : P623, P613

1.1 C«ng dơng:

Gia cơng mặt phẳng, 
mặt định hình, lỗ, 
rãnh, cắt ren,

</div>
(108)<div class='page_container' data-page=108>

1.2. Phân loại máy phay

-

Căn cứ vào công dụng : + máy công dụng chung 
+ máy chép hình

+ máy phay liên tục

-

Phân theo nhóm : + máy phay vạn năng : phay ngang, đứng, giường
+ máy phay chun mơn hố :phay ren vít, phay
chép hình, phay rãnh then

-

KÝ hiƯu : VN : P 6 23

phay vạn năng kích thước cơ bản bàn máy 320x1250
LX : 6 H 8 2

phay TC côngxôn nằm ngang KT bmáy cđa m¸y

1 : đứng 5 : phay đứng không côngxôn
2 : liên tục 6 : phay giường

4 : chÐp h×nh 7 : vạn năng rộng

</div>
(109)<div class='page_container' data-page=109>

Đ1. Công dụng và phân loại

</div>
(110)<div class='page_container' data-page=110>

2.1 Tính năng và công dụng

Tính năng kỹ thuật :

Trục chính n»m ngang :

 18 cấp tốc độ trục chính: 30 - 1500 vg/ph

 18 cấp tốc độ chạy dao: Sd,n= 23,5-1800mm/ph

Bàn máy : 320 x 1250 mm

Dịch chuyển : ( 3 c/đ thẳng góc)

Dọc : 700 mm

 Ngang : 240 - 260 mm

 Lªn xuèng : 380 mm

 Gãc quay bµn max : ± 450

Động cơ chính : N = 7 kW , n = 1440 vg/ph

</div>
(111)<div class='page_container' data-page=111>

§2. M¸y phay n»m ngang 6H82

26
05

24
07

06 08

28
29
30

20
27
20
21
17
18
11
10
09

14

15
16
12
13

22
25

19

23

22 19

</div>
(112)<div class='page_container' data-page=112>



C¸c bé phËn chÝnh :

 Thân máy chứa hộp tốc độ 1 
 Giá đỡ trục chính 2 :

có thể trượt trên sống 
trượt thân máy

 Dao phay 3 
Trục chính 4

Bàn máy 5 : thùc hiƯn

ch¹y dao däc Sd

 Bàn trượt 6 : thực hiện

ch¹y dao ngang Sn

 Bàn máy 7 lên xuống Sđ
 Thanh chống 8 đỡ giá dao

</div>
(113)<div class='page_container' data-page=113>

S ng

Đ2. Máy phay nằm ngang 6H82

iii

13

18
45
19

t1=6x1

40
v
82
38 71
18
t=6x1
30 M7

ii
iii

21
24
27
37
34
M1
40
18
36
24 18
t=6x1
t=6x1
33
M3
22
44
18
M4
16
22
28
v
44
64
27
57
43
vi
ix
18

35
vii
33
15 xii
xi
13
20
26
Viii
M6
37
M5
33
x

t2=6x1

N= 7 kW
n=1440 
 vg/ph

t3=6x1

</div>
(114)<div class='page_container' data-page=114>

2.2. Sơ đồ động máy P623

1. Xích truyền động chính :

</div>
(115)<div class='page_container' data-page=115>

2. Xích truyền động chạy dao

:



Chạy dao dọc, ngang, ng :

</div>
(116)<div class='page_container' data-page=116>

Đ2. Máy phay nằm ngang 6H82

a. Vị trí không làm việc

b. ng truyn giỏn tiếp (tốc độ thấp): 1

→

2

→

3

→

4

c. đường truyền trực tiếp (tốc độ cao): 1

→

2

40

40
13

45

18

M3

M1 2 3

1

4 2

1

</div>
(117)<div class='page_container' data-page=117>



Ch¹y dao nhanh: 3 trôc

2.3. Cơ cấu đặc trưng

 Bộ ly hp trờn trc VI:

+ Ly hợp phòng quá 
tải M2 (1)

+ Ly hợp vấu M3 (7)

+ Ly hợp ma sát M4 (6)

</div>
(118)<div class='page_container' data-page=118>

Hệ thống điều khiển lượng chạy dao (đĩa - chốt)

</div>
(119)<div class='page_container' data-page=119>



C«ng dơng:

đầu phân độ là gá lắp dùng để chia vòng tròn làm nhiều phần
bằng nhau hoặc không bằng nhau

+ Phân độ gián đoạn : g/c răng thẳng

+ Phân độ gián đoạn - liên tục : g/c BR nghiêng

+ Phân độ liờn tc : g/c cam

Phân loại:

+ Phõn n giản

+ Phần độ vạn năng

3.1. Đầu phân độ đơn giản

1. Phân độ trực tiếp :

Tuỳ theo phần chia trên đĩa
→ chia trên phôi

Đ3. Đầu phân độ

A

</div>
(120)<div class='page_container' data-page=120>

2. Phân độ gián tiếp:

 Có đĩa phân độ lồng không

Tay quay → TV - BV

 Sai sè gi¶m nhiỊu

3. Phân độ vi sai:

 Phân độ phôi không trùng độ

chia của đĩa phân độ

 Lắp thêm bánh răng thay thế
 Phôi nhận hai chuyển động

• Do tay quay : 0 → 1 :

ã Do bánh răng : 1 1 :

α+β

Đ3. Đầu phân độ

A

</div>
(121)<div class='page_container' data-page=121>

3.2. Đầu phân độ vạn năng có đĩa phân độ

1. C¸c bé phËn chÝnh :

- Trơc chÝnh

- Tay quay cã chèt lß xo

- Đĩa phân độ lồng khơng - hai mặt có cỏc hàng lỗ cách đều

</div>
(122)<div class='page_container' data-page=122>

2. Các cách phân độ:



Phân độ đơn giản

*

Phương trình xích động

* Th«ng sè m¸y k = 1, Z0 = 40

→ tỷ số truyền TV - BV (Z/k) gọi là đặc tính
đầu phân độ: N = 40, 60, 80, 120

N, Z: số nguyên

A : Số vòng quay của tay quay

nvßngtq

Z
1
Z

k
1

=
⋅

⋅ (vßng TC)

Z
.
k

n 0

vtq =

Đ3. Đầu phân độ

5
3

4
i=1

i=1
i=1

k Trơc chính

</div>
(123)<div class='page_container' data-page=123>

Ví dụ 1:

cắt 37 răng:

răng

Chọn số hàng lỗ có 37 lỗ

Ví dụ 2:

chia vòng tròn thành 9 phần: Z = 9, N = 40

Cắm chốt hàng 54: quay 4 vòng và 24 lỗ trên 54

* Loi a:

mặt 1: 24, 25, 28, 30, 34, 37, 39, 41, 42, 43

mỈt 2: 46, 47, 49, 51, 53, 54, 57, 58, 59, 62, 66

* Phơ tïng nan qu¹t.

37

3

1

37

40 =

+

=

Z

n

vtq

54

24

4

6 .

9

6 .

4

9

4

9

40 Z

N

n

=

+

=

+

=

+

Đ3. Đầu phân độ

b

</div>
(124)<div class='page_container' data-page=124>



Phân độ vi sai:

có lắp thêm BR thay thế

•

Sử dụng khi khơng có số lỗ trên hng Z

ã Chọn hàng có số lỗ là Zx gần nhất với Z
sai số lắp BR thay thế bù sai số này

Sai số:

- Zx>Z: lắp 2 cỈp BR thay thÕ

)

Z

(

Z

N

d

c

b

a

x
x

−

=

⋅

→

d

c

b

a ⋅

Đ3. Đầu phân độ

</div>
(125)<div class='page_container' data-page=125>

Ví dụ:

chia 65 răng:

Đặt Zx = 66 sè vßng quay

- Phân độ đơn giản

- Chọn vịng trịn có 66 lỗ → nan quạt đặt 40 lỗ

- Tû số truyền bánh răng thay thế :

66

40 Z

40 n

=

66

1 .

40 Z

)

Z

(

40 d

c

b

a

=

55 .

30

25 .

40 )

5 .

3 )(

10 .

3 (

)

5 .

5 )(

10 .

4 (

11 .

3

5 .

4 =

</div>
(126)<div class='page_container' data-page=126>



Phân độ phay rãnh xoắn:

• Kết hợp phân độ đơn giản với c/đ quay khi phôi tịnh tiến để hình
thành bước tp

• Nèi xÝch tõ trơc chính tới trục vít me của máy phôi quay 1 vòng
bàn máy tịnh tiến tp

- Phõn n gin:

- Phng trỡnh xớch ng:

1vgphôi

: góc xoắn)

p
x
1
1
1
1
tv

bv t t

a
b
c
d
1
1
1
K
Z
=

p
x
1
1
1
1

t

.

N

y

d

c

b

a

y

=

⋅

→

=

β
β
π

= .D.cotg (

tp

a

b

A

Z

N

n

tq

=

+

π
=
→

⋅
=

= m .Z m Z t .m .Z

D n n

N

Đ3. Đầu phân độ

</div>
(127)<div class='page_container' data-page=127>

- Chọn dao phay môđun phải căn cứ vào m và số răng Z ( do dạng 
thân khai phụ thuộc Z )

- Nu là BR nghiªng → chän theo

3.3. Đầu phân độ vạn năng khơng có đĩa phân độ:

- Khơng đĩa phân độ → tay quay n vịng ngun → phơi quay 1/Z vịng
- Phân độ đơn giản, vi sai, rãnh xoắn



Phân độ đơn giản:

Z

.

2 N

hay

Zn

.

2 N

d

c

b

a

x

Z

1 Z

K

1

2 d

c

b

a

n

bv
tq

=

⋅

=

→

=

⋅

β

=

ϕ 3

cos

Z

Đ3. Đầu phân độ

</div>
(128)<div class='page_container' data-page=128>



Phân độ vi sai:

• Phân độ đơn giản: Zx ≈ Z

ϕ > 0 : 2 cặp BR → Z1 quay ngược tay quay

ϕ < 0 : lắp BR đệm → Z1 quay cùng chiều

n

Z

.

2 N

x

=

x
x
2
2
2
2
x
2
2
2
2

Z

)

Z

(

.

N

d

c

b

a

Z

1 Z

1 N

1 .

1 d

c

b

a

Z

1 −

=

⋅

=

ϕ

→

−

=

⋅

Đ3. Đầu phân độ

</div>
(129)<div class='page_container' data-page=129>



Phân độ rãnh xoắn

•

Phân n gin:

ã

G/c rÃnh xoắn:

1vgphôi.N.1.1.1.

Zn

.

2 N

X

=

p
x
1
1
1
1
p
x
1
1
1
1

t

N

d

c

b

a

y

t

a

b

c

d

=

cos

Z

3. u phõn

</div>
(130)<div class='page_container' data-page=130>

Chng 5

Máy gia công răng

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

Đ2. Máy phay lăn răng 5E32

</div>
(131)<div class='page_container' data-page=131>

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

1.1 Phương pháp gia công bánh răng trụ

 m = 1 ữ 5 mm (Trong máy công cụ)

Dạng răng : thân khai, xicloit, novikop, thẳng, nghiêng, v.v...

1. Phng pháp chép hình

- Máy phay vạn năng
- ụ phân độ

- Dao phay đĩa hoặc ngón (dao vấu)

u ®iĨm :

Không cần máy phay chuyên dùng,dao dễ chế tạo

Nhc im :

+ Năng suất thấp
+ Độ chính xác thấp

</div>
(132)<div class='page_container' data-page=132>

2 Phng phỏp bao hỡnh

*

Đường sinh là thân khai :
* Dao c/đ luôn luôn tiếp xúc
điểm với đường sinh

BR ăn khớp BR

+ Mt BR đứng n → Phơi
+ Một BR quay trịn xung

quanh tâm và lăn Dao

TR ăn khớp BR

+ Một BR đứng yên → Phôi

+ Mét TR võa quay võa tÞnh tiÕn → Dao

Để đơn giản chuyển động của máy → truyền cho phơi 1 c/đ

Phương pháp bao hình g/c răng là nhắc lại sự ăn khớp truyền động 
theo kiểu BR - BR hoặc BR – TR, trong ú:

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

Bánh răng thân 
khai lµm dao

</div>
(133)<div class='page_container' data-page=133>

2.2 Phương pháp lăn răng



Nguyên lý gia công

ăn khớp BR - phôi & TR – dao:

Cần 3 chuyển động :

+ Q1, T2: chuyển động bao hình 
+ T3: g/c hết chiều dài răng

→T2 phải là tịnh tiến khứ hồi 
T2 đủ lớn để ăn khp ht BR

T2 quay vô hạn một chiều Q2

ăn khớp TV BR: Dao phay trục vít

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

T

3

T

2

</div>
(134)<div class='page_container' data-page=134>

Cỏc chuyn ng c bn ca mỏy

Gia công bánh răng trụ răng thẳng

* Mỏy nhc li chuyn ng TV - BR

(TV có K đầu mối - BR có Z răng)

* TV là dao quay Q2 = 1/K vòng

* BR là phôi quay Q1 = 1/Z vòng

* T3: chạy dao, ¨n hÕt chiỊu dµi r¨ng 
// víi r¨ng

* T4: chạy dao ăn hết chiều cao răng
* Quay dao một góc sao cho hng

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

Q1

T4

</div>
(135)<div class='page_container' data-page=135>

Gia công bánh răng trụ răng nghiêng

*

Cơ bản như răng thẳng, nhưng khi T3 = Tp

(Tp: bước răng)→ phơi quay bổ xung 1 góc 
3600 →Q

5

* T3 = Si th× Q = αi (Si ~ αi, Tp ~ 3600)

*

Quay dao mét gãc ϕ= β

: góc ngiêng BR

: góc ngiêng dao

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

Q1

T4
Q5

S

Q2 T

S2

T3
2
2'

Phng ng 
xon dao

Phửơng 
răng phôi

Dao quay

2 phửơng 
trùng nhau

Đửờng răng

</div>
(136)<div class='page_container' data-page=136>

S kt cu ng hc

- Xớch tc : to ra tc ct

nĐC.icđ1-2.iv = n (v/ph)

(Q2: tạo hình đơn giản)

- XÝch bao h×nh: Q2 & Q1 ( dao phôi )

1/K vg dao.icđ1-2.icđ3-4.ix.icđ4-5= 1/Z vg phôi

1 vòng dao.icđ.ix = K / Z vg ph«i

ix: chạc BR thay thế để điều chỉnh khi 
K, Z biến đổi.

- Xích chạy dao thẳng đứng:
(cắt hết chiều di rng): T3

1 vòng phôi. icđ5-6.is.tx = S mm

( tớnh nng sut ca mỏy)

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

Q2

Q1

2
1
ĐC

i

v

5

4
3

i

x

i

s

S

t

x

T3

</div>
(137)<div class='page_container' data-page=137>

- Xích vi sai cắt bánh răng nghiêng:

+ Bàn dao tịnh tiến T3phôi quay thêm Q5

+ Xích nối tõ vitme tíi ph«i : ph«i nhËn Q1
& Q5 → cơ cấu hợp thành.

T/tx vg vitme.icđ6-7.iy.iHT.icđ4-5.ix = 1 vg phôi

T: Bước của BR nghiêng

(+) → Q1 & Q5 cùng chiều - xoắn phải 
(-) → Q1 & Q5 ngược chiều - xoắn trái
- Sơ đồ kết cấu động học máy lăn răng:

+ Hai phương án sơ đồ kết cấu :

Đ có:

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

5 6
4

3
2
1
ĐC
iv
ix
is
S
Q2

Q1 t

</div>
(138)<div class='page_container' data-page=138>

 Phương án 1: ix trong 4 - 5

+ Phương trình xích vi sai:

(Kh«ng phơ thc Zph«i)

 Phương án 2: ix trong 2 - 3
+ Phương trình xớch vi sai:

Đ1. Nguyên lý gia công bánh răng

T3

t

x
Q1
Q2
S

i

s

i

x

HT

i

v

ĐC 1 Q5

2
3
7 4
6
55 6
4
7
3
2
1 Q
5
§C

i

v
HT

i

x

i

s
S
Q2

Q1

t

</div>
(139)<div class='page_container' data-page=139>

Ký hiƯu:

5

e

3

2

5: máy gia công răng;

E :cải tiến;

3 :ch loi răng;
2 :kích thước:

mmax = 6mm ; D

Pmax = 120 - 750mm

Bmax = 250mm

2.1 C¸c bé phËn chÝnh cđa m¸y

1- Thân máy; 2- Trụ đứng mang dao;
3- Trụ đỡ phôi; 4- Dao; 5- Động cơ
điện phụ; 6- Bàn máy di động hướng
kính; 7- Phơi; 8- ụ gá phơi; 9,10- Hộp
lắp chc BRTT.

</div>
(140)<div class='page_container' data-page=140>

Đ2. Máy phay lăn răng 5E32

S đồ động:

30
20 46

xxvii

d2=240

25 xi
viii 30
xxvi
M3
xxv
xiii k=2
xvi
10
25
xiv xxviii
25
vii vi

xxiv 20 t=5x1

iv 20

k=5
20

50
d1 c1

25 25

v

k=4
80

§4 9

t=5x1
k=1
120
16
N=0,18kW
n=1400vg/ph
77 72
79
t=10x1
78
vii
76
25

82 f c

a
e
M4

81 xi

xii

x M5 b

xv 24 d
a1

xxxii 16
xxix
xxxi
b1
k=1 35
16
35
xxx
v
vi
25
18
iii

xxiii 30 ix

34
M2
20
xix
xxii §
2
36 k=16
N=1kW
n=1440vg/ph
K=4
25
M1
19 42
46 30 i 30

iia

A
35

DS A

32

k=1 B B

Bàn dao kÐo dµi

</div>
(141)<div class='page_container' data-page=141>

2.2 Các xích truyền động chính



Xích tốc độ :

Phng trỡnh xớch ng:

Công thức điều chỉnh:

IIa III và IIb→III cã A kh¸c nhau, m = const → ZA + ZB = 70.

Đổi chiều quay của dao: lắp A lên IIb.

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

dao
b

a 72 (VII) n

18
).
VI
(
25
25
).
V
(
25
25
).
IV
(
25
25
).
III
.(
B
A
.
)
II
(
35
35
or
)

II
(
48
32
.
99
,
0
).
I(
240
126
.
1440 =






125
n
B
A
i dao

V = =

dao
dao

dao .D

V
1000
n

</div>
(142)<div class='page_container' data-page=142>



Xích bao hình (Xích phân độ).

 Lượng di động tính tốn: 1vg dao phay TV→K/Zph vg bánh răng gia 
cơng.

 Khi c¾t BR th¼ng: M4 (XI) khíp vÊu víi 81 (IX) →VS: nối trục, ivs = 1
Công thức điều chỉnh:

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

i
ô
ph
4
VS
vgdao
Z
K
)
XIV
(
96
1
).

XIII
(
d
c
.
b
a
).
XII
(
f
e
.
M
:
)
1
(
i
).
VIII
(
46
46
).
III
(
25
25
).

IV
(
25
25
).
V
(
25
25
).
VI
(
18
72
).
VII
(
1
=
=

48

24 hoặc

36 f

e =

Z.ef

.
24
d
c
.
b
a

ix = =

</div>
(143)<div class='page_container' data-page=143>

Xích chạy dao thẳng đứng

 Lượng di động tính tốn: 1 vg phụiS (mm) ca dao phay.

Công thức điều chỉnh:

Xích vi sai :

dùng khi cắt răng nghiêng: iVS= 2, ngắt M4 đóng M5
 Lượng di động tính tốn:±1vg phụiT(mm) chy dao ng ca dao.

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

M5

82

Cần dẫ n

1
96
1

.
d
c
.
b
a
.
f
e
).
2
(
i
).
M
)(
X
(
30
1
.
).
XVIII
(
d
c
.
b
a
)

XVII
.(
45
36
).
XX
(
19
19
).
XXI
(
16
16
).
XXII
(
4
20
).
M
)(
XXIII
)(
M
(
5
30
).
XXVIII

(
10
T
VS
5
2
2
2
2
2
3

=
=
Đ
3
2
1
1
1
1
1
i
ô

vgph 30.10 S

5
).
M

)(
XXIII
)(
M
(
20
4
).
XXII
(
16
16
).
XXI
(
19
19
).
XX
(
36
45
).
XVII
)(
M
)(
XVI
(
d

c
.
b
a
).
XV
(
24
2
).
VIII
(
1
96
.
1 =
Đ
1
1
1
1
S S
10
3
d
c
.
b
a

i = =

K
.
T
Z
25
d
c
.
b
a
i
vào
d
c
.
b
a
.
f
e
:
Thay
2
2
2
2

y = =

⇒
K
.
m
Sin
95775
,
7
d
c
.
b
a
i
m
,
:

Cho 2 2

</div>
(144)<div class='page_container' data-page=144>



Xích chạy dao hướng kính của trục dao phay:

– Lượng di động tính tốn : 1 vịng phơi → SK mm



Xích chạy dao hướng trục:

Dùng khi gc bánh vít theo phương pháp chạy dao hướng trục. Phải lắp 
bàn dao kéo dài: nối trục XXIX với trục XXII.

- Lượng di động tính tốn: 1 vg phụiStr
- Phng trỡnh xớch ng:

Công thức điều chỉnh:

K
2
1
1
1
1

1 .10 S

25
20
.
20
10
.
20
4
.
20
10
)
M
(
20
4

.
16
16
.
19
19
.
36
45
)
M
(
d
c
.
b
a
.
24
2
.
1
96
.

1 = K

1
1
1

1 S
4
5
d
c
.
b
a
=
tr
1
1
1
1

1 .5(XXXII) S

</div>
(145)<div class='page_container' data-page=145>



Xích di động dao phay

- Di chuyển nhanh dao phay - hướng trục khi chạm cơng tắc hành trình 
-đ/c = Rơle thời gian →di chuyển nhanh trục chính VII:

– Bàn dao di động nhanh thẳng đứng : xuất phát từ Đ2

– Trụ đứng di động nhanh hướng kính : xp từ Đ2 qua M2 ngắt M3→XXVII

– Di động bàn dao thẳng đứng bằng tay:
Tay quay → M2 mở , M3 đóng :

– Di động hướng kính trc bn dao bng tay

Hoặc 1/200 vòng TQ SK = 4/200 = 0,02mm

– Ngoài ra chạy dao nhanh hướng trục của trục chính VII – Chỉ khi lắp 
bàn dao kéo dài.

ph
/
m
5
,
32
5
.
120
1
.
16
9
.
1400 =
ph
/
mm
229
10
.
30
5
)

M
)(
M
(
20
4
.
16
16
.
19
19
.
36
45
.
42
16
.
1440

Vn§ = 2 3 =

ph
/
mm
55
10
.
25

20
.
20
10
.
20
4
.
20
10
)
M
(
20
4
.
16
16
.
19
19
.
36
45
.
42
16
.
1440

VnK = 2 =

mm
6
,
1
10
.
30
5
)
M
(
1

S§ = vgTQ 3 =

mm
4
10
.
25
20
.
20
10
.
1

</div>
(146)<div class='page_container' data-page=146>

2.3. điều chỉnh máy gia công bánh vít:

Hai phng phỏp:

Chy dao hng trc:

Chy dao hng kớnh:

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

Q

2

S

tr

Q

1

</div>
(147)<div class='page_container' data-page=147>

Phng phỏp chy dao hướng kính:

 Trơc dao ϕ= 0 - n»m ngang.

 Xích tốc độ :

 XÝch bao h×nh :

 Xích chạy dao hướng kính:

:

1 vịng bàn máy-SKmm
Phương pháp chạy dao hng trc:

Xích chạy dao HT : : 1 vg bàn máy- Str mm dao phay

Pt xích :

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

d
d
D
.
V
.
1000
n

=
f
e
.
Z
K
.
24
d
c
.
b
a =
K
1
1
1
1 S
4
5
d

c
.
b
a
=
tr
1
1
1
1 S
d
c
.
b
a
=
tr
1
1
1
1

1 .5(XXXII) S

50
1
.
35
35
.

16
16
)
XXIX
(
x
)
XXII
(
16
16
.
19
19
.
36
45
)
M
(
d
c
.
b
a
.
24
2
.
1

96
.
1 =

Q1 Q2

</div>
(148)<div class='page_container' data-page=148>

 Dao phay di động Str

→ BR gia công phải quay bổ sung vòng
Z : Số răng của bánh vít.

mtr : mô ®un chiỊu trơc b¸nh vÝt.

Str : chạy dao hướng trục (chọn theo bảng chế độ cắt).

 XÝch nèi tõ trôc vít me XXXII xuống bàn máy :

Str dao phay vòng phôi

Đ

2. Máy phay lăn răng 5E32

</div>
(149)<div class='page_container' data-page=149>

Gia công BR trụ thẳng, răng nghiêng,
răng V, trục then hoa, răng trong, bậc

D = 20 - 1600mm; = 300 , m

max = 12mm

Kí hiệu : 512, 5A12, 514, 5A14,

3.1 Cỏc chuyn ng to hỡnh b

mặt và chu trình gia công

Nguyờn lý: nhc li chuyn ng ăn
khớp giữa BR-BR ( 1 là dao&1 là phôi )

–

Các chuyển động:

 Chuyển động cắt gọt T3 - đơn giản.
 Chuyển động bao hình : Q1 & Q2 ăn

khớp để cắt dần từng lớp phoi - c/đ
tạo hình phức tp.

1 răng dao 1 răng phôi
1/Zdao vòng 1/Zphôi vòng

Đ

3. Máy xọc răng

120

Sk

Q2

Phôi
Dao xọc

B
A

Q1
T3

T4(Sk)
Q1

Q2

A0

</div>
(150)<div class='page_container' data-page=150>

Chuyn ng vo ct SK :

SK =hrăng

m nhỏ: Phôi quay 1/3 vòngSK = hrăngphôi

quay thờm 1 vũng ct ht chiều cao các răng
cịn lại.

 m lín: ph«i quay nhiỊu nhất là 4 vòng, 3 lần ăn

dao:

- Vòng 1: ăn dao phần lớn chiều sâu.
- Vòng 2: ăn dao bổ xung.

- Vòng 3: ăn hết hrăng

ở cuối vòng 3.

Chuyn động vi sai

để cắt răng nghiêng:

Tp bước xoắn răng 
360 phụi.

Đ

3. Máy xọc răng

Q1

A

B

Phôi

Sk

120

Q2
Dao xọc

</div>
(151)<div class='page_container' data-page=151>

Sơ đồ kết cấu động học:



Xích tốc độ:

ĐC1 - 1 - iv - 2 - 3 - đĩa biên → dao xọc

(1 vg đĩa biên - 1 htk dao xọc)



XÝch bao h×nh:

Q1 - BV/TV - 4 - 5 - ix - 6 - 7 - Q2



Xích chạy dao hng kớnh:

Đĩa biên - 3 - 2 - 8 - 9 - i0 10

-- M1 - 11 - Cam C2 (đẩy dao tiến SK)

Xích cơ cấu duy trì chiều sâu h:

Khi SK tiến hết chiều sâu gia c«ng h

→

M1 mở : Q2 - 7 - 6 - 12 - M2 đóng 
-cam C2 : tiếp tục quay để điều khiển 
tự động chu trình gia cụng.

Đ

3. Máy xọc răng

</div>
(152)<div class='page_container' data-page=152>

Xớch nhng dao:

Khi lùi dao phôi lùi ra: không 
mòn dao:

Đĩa biên quay 1 vòng - 3 - 13 - 14

- Cam C1 : kéo phôi ra, đẩy phôi 
vào 1 lần.

Xích chạy dao vòng:

(Để Tính năng suất của m¸y)

Đĩa biên - 3 - 2 - 8 - 9 - Đ (đảo 
chiều) - is - 5 - 4 - TV/BV - dao 
quay Q1.

Đơn vị: Svòngmm: đo trên vòng 
tròn nguyên bản của dao khi dao 
lên xuống 1 lần.

Xích chạy dao nhanh:

Đ

3. Máy xọc răng

</div>
(153)<div class='page_container' data-page=153>

3.2 Máy xọc răng 514

Các bộ phận chính

-Thân máy 1. 
-Bàn máy 2.

-Đầu trục chính 3. 
-Cơ cÊu ch¹y dao

hướng kính của 
đầu trục chính.

</div>
(154)<div class='page_container' data-page=154>

Sơ đồ động máy xọc răng 514

</div>
(155)<div class='page_container' data-page=155>

 Các xích truyền chính
 Xích tốc độ :

Lượng di động tính tốn nvg ĐC → nhtk dao xọc.

 XÝch bao h×nh :

Lượng di động tính tốn 1/Zphơi vũng1/Zdao vũng.

CT điều chỉnh:

Đ

3. Máy xọc răng

dao
i
ô
ph Z
1
100
1
).
VIII
(
30
30
).
IX

(
30
30
.
a
b
.
c
d
).
XI
(
1
240
.
Z
1 =
i
ô
ph
dao
X Z
Z
.
4
,
2
d
c
.

b
a

</div>
(156)<div class='page_container' data-page=156>

 Xích chạy dao hướng kính

Lượng di động tính tốn :

1 vịng đĩa biên 31 → SK mm trục dao:

h: độ nâng hướng kính của đường Acsimet (1 vg)

Công thức:

Xích chạy dao vòng :

Lng di ng tớnh toỏn:1hkkộp dao Svg mm dao quay

Công thức điều chỉnh

Xích nhường dao : đĩa biên 31 – 32 - qua đòn 36, 37 (XIII) đĩa 38 → đòn 41 
 phụi

Xích chạy dao nhanh :

Đ

3. Máy xọc răng

K
2
2
2

B
Đ

vg .h S

40
2
).
M
(
40
1
.
48
24
.
b
a
).
xích
(
28
28
.
1 =
)i
ả
sangph
M
.(

S
.
h
1600
b
a

i K 2

2
2
0 = =

mm
S
Z
.
m
.
.
100
1
).
VIII
(
30
30
.
b
a

.
42
28
.
23
3
).
i
á
tr
)(
V
(
28
28
).
II
(

1 dao vg

1
1

htk =

vg
dao
1

S .m.Z .S

</div>
(157)<div class='page_container' data-page=157>

3.3 Cơ cấu đặc trưng

 Cơ cấu phối hợp xích chạy dao hướng kính và xích cơ cấu tính (xích 
duy trì chiều sâu h)

Đ

3. Máy xọc răng

Trục (V) a2/b2 (VIX) → 24/48 →

(XV) → 1/40. M2 đóng → 2/40 → cam
46 → con lăn 47 → kéo trục (XVIII)
sang phải → chạy dao hk. Cần 2 tỳ
lên mặt cong phụ của cam. Hết mặt
cong phụ → cần 2 hẫng → lò xo 3
ngắt chốt 1 → lò xo 5 kéo càng 4
đẩy trục 6 sang trái, M2 mở, ngừng
chạy dao hk.

Càng 7 sang trái CC 48 khớp với
BC 48 nối xích cơ cấu tính từ
cam 50 lên cam 46 quay ko liên
tục trên vòng tròn.

</div>
(158)<div class='page_container' data-page=158>

 Cơ cấu xích nhường dao

33: đĩa lệch tâm.

32, 35: con lăn.

34: khung.

36: thanh ũn.

37: thanh truyền.

38: a.

41: thanh ũn.

</div>
(159)<div class='page_container' data-page=159>



C¬ cÊu cam

- Thực hiện chạy dao hướng kính.

- 3 loại cam - 3 phương pháp n dao hng kớnh.

m 3mm: ăn dao 1 lần.
Cam t/d kép - quay 1/2 vòng

(ab: n dao đến chiều cao h; bc: duy trì h)

 3< m 6: ăn dao 2 lần.
ab: ăn dao lần 1.

cd: ¨n dao lÇn 2.

 m > 6: ¨n dao 3 lần.

ab: ăn dao lần 1.

cd: ăn dao lần 2.
ef: ăn dao lÇn 3.

</div>
(160)<div class='page_container' data-page=160>

–

Trơc dao gia công bánh răng nghiêng.

Dùng dao xọc răng nghiêng.

Bạc 1 có rÃnh xoắn gắn cứng với trục dao.
Bạc 2 gắn cứng với bánh vít Z = 100.

Cơ cấu điều chỉnh hành trình vị trí trục dao.

iu chỉnh hành trình dao xọc: vặn a thay đổi

độ lch tõm cht 2.

Điều chỉnh vị trí trục dao (vị trí bắt đầu): vặn

b thay i v trớ n khp TR & BR.

Đ

3. Máy xọc răng

1

2

120 80 40 40 80120

1 2 3 4 6 5

Z=26

III

</div>
(161)<div class='page_container' data-page=161>

Phay lăn răng, xọc răng: bánh răng chưa nhiệt luyn, chớnh xỏc ko cao.

cần gia công tinh bánh răng.

4.1 Vê đầu răng.

Mc ớch: bỏnh rng di trt d gt vo khp.

Các dạng vê đầu răng: côn, tang trống, phẳng, lồi, 2 mặt.

Phng phỏp:

</div>
(162)<div class='page_container' data-page=162>

4.2 Lăn ép răng.

Mc ớch: nõng cao nhn búng b mặt.

Phương pháp:

- ép, ăn khớp giữa bánh răng cần gia công 1 
(chưa tôi) với 3 bánh răng mẫu đ– tôi (2, 3, 4).
- Dẫn động từ ĐC điện đến 1 bánh răng mẫu.
- Sau 1 thời gian, tự động đảo chiều quay để
gia cơng mặt cịn lại.

- Tạo lc ộp P: du ộp, i trng, ...

Đặc điểm:

- nhẵn bóng trên chiều cao răng khơng đều.
- Nếu kéo dài → sai lệch hình dáng.

- Lµm biÕn cøng líp bề mặt.

Đ

4. Gia công tinh bánh răng

4

V

2

1
3

</div>
(163)<div class='page_container' data-page=163>

4.3 Cà răng.

Mc ớch: gim ln súng trờn b mặt răng.

Phương pháp:

- Cho dao cà răng là bánh răng nghiêng (hoặc 
thanh răng) ăn khớp với phôi (chưa tơi). Trên 
dao cà có khía các r–nh hướng kính làm lưỡi 
cắt.

- Phơi có thể là bánh răng thẳng hay nghiêng.
- Dao quay chủ động, phôi quay cưỡng bức.

- Đảo chiều để gia công cả 2 mặt răng.

Đặc điểm:

- Lng d gia cụng rt mng: 0,005 ữ 0,1 mm.
- 2 ữ 3 s/răng.

</div>
(164)<div class='page_container' data-page=164>

4.4 Nghiền răng.

Mc ớch: gia cụng tinh bỏnh rng qua tụi.

Phng phỏp:

- Cho 3 bánh răng bằng gang (A, B, C) ăn
khớp với bánh răng gia công D.

- Trc A // trục D, chéo so với trục B, C 
theo 2 chiu ngc nhau.

- Giữa các bánh nghiền và phôi cho 
hỗn hợp dầu và bột nghiền.

Đặc điểm:

- Sau khi gia cụng s to thành “lưới” đan xen theo 3 hướng khác nhau do 
cỏc ht mi to thnh.

Đ

4. Gia công tinh bánh răng

B

D

A

</div>
(165)<div class='page_container' data-page=165>

4.5 Mài răng.

Mc ớch: gia cụng tinh bánh răng đ– qua tôi.

Phương pháp:

- Phương pháp chép hình: đá mài 1 mặt hoặc 
2 mặt, năng suất cao, đá mài nhanh mòn.

Thường dùng chạy dao vòng.
- Phương pháp bao hình: theo
nguyên lý ăn khớp giữa thanh
răng – bỏnh rng.

Đặc điểm:

- Mi rng l phng phỏp t 
độ chính xác dạng răng và độ
bóng cao nhất.

</div>

Máy công cụ

<b>Bài mở đầu</b>

<b>i cng về máy cơng cụ</b>

<b>i cng v mỏy cụng c</b>

<b>Phân loại máy cắt kim loại trong CTM</b>

<b>Ký hiƯu m¸y:</b>

<b>ViÖt Nam: </b>

<b>T - tiÖn, K - khoan, P - Phay, M - mµi…</b>

<b>Chữ số đầu chỉ mức độ vạn năng (6-vạn năng, 1-máy</b>

<b>TĐ 1 trục), CS tiếp theo chỉ kích thước cơ bản, CS</b>

<b>tiếp theo chỉ mức độ cải tin. T620, T812A</b>

<b>Liên Xô cũ: </b>

<b>1 - Tiện, 2 - Khoan doa TH, 3 - Mµi, 6 - Phay..</b>

<b>(1K62, 3B12, 6H82..)</b>

<b>Chương 1</b>

<b>Tạo hình bề mặt </b>

<b>và cấu trúc động học máy cắt kim loại</b>

<b>Đ</b>

<b>1. Tạo hình bề mặt bằng phương </b>

<b>pháp hình học</b>

<b>Đ</b>

<b>2. Các phng phỏp to hỡnh b mt </b>

<b>chi tit</b>

<b>Đ</b>

<b>3. Tạo hình bề mặt chi tiết trên máy </b>

<b>công cụ</b>

<b>Đ</b>

<b>1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học</b>

<b>Tạo hình bằng phương pháp hình học:</b>

<i><b>VÝ dơ:</b></i>

<i>Q</i>

<i><sub>T</sub></i>

<i>T</i>

<i>Q</i>

<i>T</i>

<i>T</i>

<i>T</i>

<b>Các dạng bề mặt thường dựng trong CTM:</b>

<b>Dạng bề mặt có đường chuẩn tròn:</b>

<b>Đ1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học</b>

<b>Dạng bề mặt có đường chuẩn thẳng: </b>

<b>Dng b mt c bit: </b>

<b>Đ</b>

<b>1 Tạo hình bề mặt bằng phương pháp hình học</b>

<i><b>để hình thành các dạng bề mặt khác nhau của chi tiết gia công </b></i>

<i><b>trong ngành chế tạo máy cần thiết phải tạo ra các đường sinh và </b></i>

<i><b>đường chuẩn tương ứng.</b></i>

<b>Tạo hình bề mặt trong CTM dùng 2 loại đường sinh:</b>

<b>Các đường sinh chuyển động tựa trên đường chuẩn hình thành b </b>

<b>mặt cần gia công.</b>

<b>Muốn gia công được các bề mặt trên cần phải truyền cho phôi và </b>

<b>dao các chuyển động tương đối hình thành các đường sinh và </b>

<b>đường chuẩn</b>

<b>các chuyển động tạo hình</b>

<b>.</b>

<b>2.1 Chuyển động tạo hình MCC: phương pháp hình thành đường </b>

<b>sinh, đường chuẩn.</b>

<i><b>định nghĩa CđTH</b></i>

<b>:</b>

<i><b>Phõn loi chuyn động tạo hình</b></i>

<b>:</b>

<b>đơn giản :</b>

<b>Phøc t¹p:</b>

<b>Vừa đơn giản vừa phức tạp:</b>

<b>Chuyển động tạo hình có thể do dao hoặc phơi thực hiện bố </b>

<b>trí các chuyển động tạo hình để chuyển động của cơ cấu chấp </b>

<b>hành đơn giản và chính xác</b>

<b>2.2 Tổng hợp chuyển động</b>

<b>Số chuyển động tạo hình phụ thuộc vào tính chất hình </b>

<b>học của bề mặt g/c và hình dạng dao.</b>

<b>Trên MCC thơng thường có 4 c/đ TH với 2 loi CB: </b>

<b>Q&T tổ hợp các PA của máy CKL</b>

<b>Bào</b>

<b>: 2 CĐTH T&T</b>



<b>TiƯn</b>

<b>: 2 C§TH Q&T</b>



<b>Phay</b>

<b>: 2 C§TH Q&T</b>