<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Tập 170, số 10, 2017</b>

Tập 170

, Số

10

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i> </i>

Tạp chí Khoa học và Công nghệ

CHUYÊN SAN KHOA HỌC XÃ HỘI – NHÂN VĂN – KINH TẾ

Môc lôc

Trang

Lưu Bình Dương, Nguyễn Văn Tiến - “Thiêng hóa” - yếu tố cơ bản cấu thành luật tục 3

<i>Nguyễn Thị Mai Chanh, Bùi Thuỳ Linh - Phương thức huyền thoại hoá nhân vật trong Tửu quốc của Mạc Ngôn </i> 9

Phạm Văn Cường - Nghiên cứu sự thích ứng với phương thức đào tạo theo học chế tín chỉ của sinh viên dân

tộc thiểu số miền núi phía Bắc 15

Bùi Linh Phượng, Mai Thị Ngọc Hà - Phân tích, so sánh nội dung tốn học trong chương trình đào tạo ngành

nông lâm nghiệp của một số trường đại học trên thế giới 19

Trịnh Thị Kim Thoa - Thực trạng và giải pháp để nâng cao chất lượng học tập môn tư tưởng Hồ Chí Minh tại

<i>Trường Đại học Cơng nghệ Thơng tin và Truyền thông – Đại học Thái Nguyên </i> 25

Thân Thị Thu Ngân - Kỷ niệm 90 năm ra đời tác phẩm “Đường Kách mệnh” (1927 – 2017) - Ý nghĩa lý luận

và thực tiễn việc nghiên cứu tác phẩm “Đường Kách mệnh” của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh 31

Ma Thị Ngần - Một số đặc điểm cần lưu ý khi xây dựng chương trình mơn học giáo dục thể chất nhằm nâng

cao kết quả học tập của sinh viên 35

Dương Thị Hương Lan, Nguyễn Vũ Phong Vân, Nguyễn Hiền Lương - Ứng dụng các hoạt động học tập
trải nghiệm vào trong một giờ học nói tiếng Anh ở Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh – Đại học

Thái Nguyên 41

Lê Ngọc Nương, Nguyễn Thị Hà, Nguyễn Hải Khanh - Xây dựng khung lý thuyết về sự hài lịng trong cơng việc

của người lao động tại Cơng ty Cổ phần Quản lý và Xây dựng giao thông Thái Nguyên 47

Đoàn Quang Thiệu - Xây dựng hệ thống nghiệp vụ kinh tế phát sinh và bộ chứng từ kế toán mẫu để thực hành

cho sinh viên 53

Đỗ Thị Hà Phương, Đoàn Thị Mai, Chu Thị Hà, Nguyễn Thị Giang - Các yếu tố ảnh hưởng tới mức sẵn lòng

chi trả của người tiêu dùng đối với thực phẩm an toàn trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên 59

Nguyễn Thị Thanh Thủy - Phân tích tình hình tài chính của cơng ty cổ phần FPT 65

Vũ Hồng Vân, Lương Thị Mai Uyên - Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành cơ khí trong q trình hội nhập

kinh tế quốc tế 71

Nguyễn Thị Linh Trang, Bùi Thị Ngân - Phát triển dịch vụ thanh tốn khơng dùng tiền mặt tại Ngân hàng

Thương mại Cổ phần quân đội – chi nhánh Thái Nguyên 77

Nguyễn Thị Lan Anh, Nông Thị Vân Thảo - Xây dựng hệ thống hỗ trợ quản lý chấm điểm cán bộ tại sở giao

dịch Vietcombank 85

Nguyễn Thu Nga, Kiều Thị Khánh, Hoàng Văn Dư - Hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng khi tính đến rủi

ro tín dụng 91

Nguyễn Thị Vân, Nguyễn Bích Hồng - Giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh Bắc Giang theo

hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2020, tầm nhìn 2030 97

Đàm Thị Phương Thảo, Nguyễn Tiến Mạnh - Đánh giá ảnh hưởng của một số nhân tố đến hiệu quả hoạt động

kinh doanh của các công ty bất động sản niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam 103

Phạm Thị Huyền - Án lệ và việc áp dụng án lệ trong hệ thống pháp luật Việt Nam 109

Dương Thị Huyền - Mối quan hệ của thương điếm Anh ở Hirado (1613- 1623) với chính quyền Nhật Bản 115

Trần Nguyễn Sĩ Nguyên - Dân vận khéo là vấn đề cốt lõi trong nghệ thuật hoạt động chính trị Hồ Chí Minh 121

Đinh Thị Giang - Quan điểm của J.Locke về nguồn gốc và bản chất của nhà nước 127

Journal of Science and Technology

170

(10)

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Trần Bảo Ngọc, Lê Thị Lựu, Bùi Thanh Thủy và cộng sự - Nhận thức của sinh viên Dược về môi trường giáo

dục tại trường Đại học Y Dược - Đại học Thái Nguyên bằng bảng hỏi DREEM 131

Lương Ngọc Huyên - Thực trạng việc vận dụng toán học vào thực tiễn trong dạy học và kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập mơn Tốn của học sinh lớp 10 ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Tuyên

Quang, nguyên nhân và giải pháp 137

Nguyễn Thị Hồng, Nguyễn Xuân Trường, Hoàng Thị Giang - Tiếp cận địa lý trong nghiên cứu quan hệ
giữa phát triển kinh tế gắn với đảm bảo an ninh quốc phòng khu vực các xã vùng cao biên giới (ví dụ tại tỉnh

Hà Giang) 143

Đỗ Thị Quyên, Nguyễn Thị Kim Tuyến - Nghiên cứu các yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến hành vi mua trực tuyến của

người tiêu dùng tỉnh Thái Nguyên 149

Phương Hữu Khiêm, Nguyễn Đắc Dũng, Nguyễn Ngọc Lý - Phát triển thị trường sản phẩm đầu ra cho rừng

<i>trồng sản xuất theo hướng bền vững trên địa bàn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên </i> 155

Phan Thị Thanh Huyền, Hà Xuân Linh- Nghiên cứu giá đất ở trên địa bàn huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội 161

Nguyễn Thị Vân Anh - Thu hút đầu tư – động lực và cơ sở phát triển kinh tế bền vững tỉnh Thái Nguyên 167

Văn Thị Quỳnh Hoa, Nguyễn Lan Hương - Hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giảng

dạy tiếng Anh cho sinh viên năm thứ nhất trường Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên 173

Mai Văn Cẩn - Sử dụng hình tượng nhân vật Thạch Sanh trong một số hoạt động dạy thực hành tiếng Anh bậc

trung học phổ thông 179

Đỗ Thị Hương Liên - Bàn thêm về cuộc khởi nghĩa của Hồng Đình Kinh (Cai Kinh) và mối liên hệ với các

cuộc khởi nghĩa đương thời 185

Phạm Văn Quang, Nguyễn Huy Ánh - Giải pháp tăng cường tính tích cực, chủ động trong học tập của sinh

viên khoa Thể dục thể thao trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên 191

Nguyễn Thị Minh Thu, Bùi Thị Ngọc Anh - Ca dao, dân ca làng chài Vịnh Hạ Long - nét văn hóa mang đậm

yếu tố biển 197

Đặng Anh Tuấn, Ngô Thị Minh Hằng, Phạm Thị Trung Hà - Sự hồi phục của thị trường bất động sản và rủi

ro kinh doanh của các công ty bất động sản 203

Lê Văn Thơ, Vũ Anh Tuấn - Đánh giá tình hình sử dụng đất tại các khu đô thị trên địa bàn thành phố Việt Trì,

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

115

MỐI QUAN HỆ CỦA THƯƠNG ĐIẾM ANH Ở HIRADO (1613- 1623)

VỚI CHÍNH QUYỀN NHẬT BẢN

Dương Thị Huyền*

<i>Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên </i>

TÓM TẮT

Sau khi thiết lập được trụ sở thương mại ở Bantam (Indonesia), Công ty Đông Ấn Anh phái tàu
<i>Clove đến Nhật Bản, diện kiến chính quyền Mạc phủ và chính thức thiết lập quan hệ thương mại, </i>
bang giao Anh- Nhật Bản. Công ty Đông Ấn Anh sớm giành được một số đặc quyền thương mại ở
Nhật, đặc biệt là sự ra đời của thương điếm Hirado (1613). Sự ra đời và phát triển của thương điếm
Hirado phụ thuộc rất nhiều vào chính sách của chính quyền Nhật Bản. Những chính sách đó không
nhất quán mà thay đổi theo từng thời kỳ, từng Tướng quân và phần nào đó quyết định tới sự thịnh
suy trong hoạt động thương mại ở người Anh ở Nhật Bản. Do đó, bài viết tập trung phân tích
những vấn đề cơ bản trong mối quan hệ của chính quyền Nhật Bản với thương điếm Hirado của
người Anh giai đoạn 1613- 1623.

<i>Từ khóa: Thương điếm, Hirado, chính quyền Nhật Bản, Cơng ty Đông Ấn Anh, thương mại </i>

MỞ ĐẦU *

Thế kỷ XVI – XVII chứng kiến sự phát triển
mạnh mẽ của thương mại khu vực Đông Ấn,
bên cạnh hoạt động sôi nổi của thương nhân
khu vực cịn có sự du nhập mạnh mẽ của các
thế lực hàng hải phương Tây. Cùng với Trung
Quốc và Ấn Độ, Nhật Bản là một thị trường
vô cùng hấp dẫn, hứa hẹn đem lại lợi nhuận
cao cho hoạt động buôn bán của thương nhân

phương Tây. Mặc dù không phải là những
thương nhân ngoại quốc đầu tiên ở Nhật Bản
(sau Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan),
Công ty Đông Ấn Anh đã sớm đặt được quan
hệ thương mại chính thức với Nhật Bản thông
qua việc thiết lập được thương điếm ở Hirado
(1613). Thương điếm Hirado được xếp vào
nhóm thương điếm ra đời dựa trên sự thỏa
thuận với chính quyền bản địa nên sự phát
triển của thương điếm phụ thuộc rất lớn vào
mối quan hệ với Mạc phủ Đức Xuyên.
Thương điếm tồn tại trong một thời gian ngắn
(10 năm) nhưng đã thể hiện những chiến lược
cụ thể của người Anh trong việc thiết lập
mạng lưới thương mại ở phương Đông, là cơ
sở quan trọng để Anh tái thiết quan hệ thương
mại với Nhật Bản ở những thập niên cuối của
thế kỷ XVII.

*

<i>Tel: 0975702362 ; Email: </i>

SỰ RA ĐỜI CỦA THƯƠNG ĐIẾM ANH Ở
HIRADO (1613)

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

116

thuyền đến Nhật Bản. Ngày 18 tháng 4 năm
1611, từ Bantam - trụ sở chính của Công ty
<i>Đông Ấn Anh ở phương Đông, ba tàu Clove, </i>

<i>Thomas và Hector với 262 thủy thủ đoàn tiến </i>

đến Nhật Bản.

<i>Tháng 6 năm 1613, tàu Clove cập cảng </i>
Hirado- một cảng mậu dịch lớn của Nhật Bản
thuộc đảo Honshu. Lãnh chúa Matsura
Takanobu, cùng với 40 tàu ra biển chào đón
chính thức người Anh bởi họ muốn tìm kiếm
những thế lực thương mại mới để tăng sức
cạnh cạnh với các lãnh chúa khác. Đáp lại
mối thân tình của Matsura, Saris mở một bữa
tiệc thịnh soạn và gửi lá thư từ Quốc vương
James I cùng những quà tặng đến các lãnh
chúa [8; tr.98].

Đại diện Công ty Đông Ấn Anh đã đến diện
kiến Tướng quân Ieyasu ở Suruga và
Hidetada ở Edo. Tại đây, Saris đã gửi thư của
Quốc vương Jame I cùng quà tặng lên Tướng
quân Ieyasuvà trình bày những nguyện vọng
kinh doanh của người Anh ở Nhật Bản [2;
tr.208]. Chính quyền Mạc phủ Tokugawa
ban hành nhiều đặc quyền kinh doanh cho

người Anh: được lựa chọn địa điểm để thiết
lập thương điếm và được quyền kinh doanh
trên khắp lãnh thổ Nhật Bản, tàu được cập
bến ở mọi cảng biển trên đất nước Nhật Bản;
nhân viên thương điếm có quyền định đoạt
hàng hóa của những người Anh quá cố, giám
đốc thương điếm có quyền xét xử nhân viên
khi phạm tội [3; tr.104, 105]. Đây là thuận
lợi cơ bản bước đầu mà Anh đạt được ở Nhật
Bản so với các đối thủ cạnh tranh của mình.

Cơng ty Đơng Ấn Anh quyết định chọn
Hirado để xây dựng thương điếm bởi: Hirado
có thể cung cấp thực phẩm và thịt động vật
cho hoạt động của thương điếm; sự hiếu
khách và tiếp đón nồng nhiệt của Matsura và
cư dân địa phương; và đặc biệt người Anh
cũng muốn cạnh trạnh với thương điếm Hà
Lan ở Nhật Bản [8; tr.120,121]. Như vậy,
nhờ những chính sách tích cực của chính
quyền Nhật Bản, người Anh đã nhanh chóng
thiết lập được thương điếm ở Hirado. Sự ưu

ái đó xuất phát từ những nguyên nhân có
phần nghiêng về mưu đồ chính trị và mục
tiêu kinh tế.

Thứ nhất, trong khi chính quyền nhà Minh ở
Trung Quốc hạn chế quan hệ giao thương
với phương Tây, chính quyền Mạc phủ

Tokugawa ra sức phát triển ngoại thương
như một phương tiện tăng cường tiềm lực tài
chính đồng thời muốn thiết lập quyền lực ở
Đông Á, thách thức Trung Quốc [4; tr.21].

Thứ hai, chính quyền Mạc phủ vừa bắt đầu
chiến dịch chống lại Cơ đốc giáo vì sự đe
dọa của các tu sĩ dòng Tên người Bồ Đào
Nha và Tây Ban Nha, gây những bất ổn của
xã hội Nhật Bản. Những người Anh theo đạo
Tin Lành với mục tiêu hàng đầu là lợi nhuận
thương mại chứ không phải truyền bá niềm
tin Cơ đốc, đã nhanh chóng giành được niềm
tin của chính quyền trung ương Nhật Bản [4;
tr. 662].

Thứ ba, sự có mặt của người Anh cũng mở
ra cho Mạc phủ khả năng thoát khỏi sự o ép
trong chính sách bn bán độc quyền của
những thương nhân sành sỏi Bồ Đào Nha [7;
tr. 88].

NHỮNG THĂNG TRẦM TRONG MỐI
QUAN HỆ GIỮA THƯƠNG ĐIẾM
HIRADO CỦA NGƯỜI ANH VỚI CHÍNH
QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Các nước phương Tây trên hành trình Đông
tiến đều hiểu rất rõ quy luật các thương điếm
ra đời và hoạt động phụ thuộc rất lớn vào thái

độ và chính sách của chính quyền bản địa.
Thương điếm của Anh ở Hirado cũng khơng
nằm ngồi quy luật này. Mặc dù tồn tại trong
thời gian ngắn, thương điếm đã cố gắng duy
trì mối quan hệ thân thiện với chính quyền
Nhật Bản.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

117
diện cho Công ty thường xuyên thực hiện

những mối quan hệ ngoại giao với các cấp
chính quyền ở Nhật Bản. Để tạo điều kiện
thuận lợi cho việc tiến hành nghi thức ngoại
giao, nhân viên Công ty Đông Ấn Anh phải
chuẩn bị những món q cho chính quyền địa
phương. Đây không phải là vấn đề mới của
các thương điếm Anh và các nước khác ở
Viễn Đông nhưng ở Nhật Bản là vấn đề đặc
biệt quan trọng. Thương gia Hà Lan và Anh
tại Nhật thường dùng khoảng 10 % số vốn để
tặng quà cho tất cả các quan chức địa phương
và các lãnh chúa, từ Tướng quân đang tại vị
đến các Tướng quân đã thối vị [1; tr.141].
Những món quà này góp phần làm cho mối
quan hệ ngoại giao của người Anh với chính
quyền bản địa trở nên thân thiện và hiệu quả
hơn. Bên cạnh đó, Cơng ty Đơng Ấn Anh tìm
hiểu đầy đủ và chi tiết những nghi thức ngoại

giao của chính quyền Mạc phủ như khơng
đích thân đưa thư của Quốc vương James I tới
Tướng quân Ieyasu mà thông qua một người
hầu cận; không đeo kiếm và súng khi vào tiếp
kiến vì sẽ làm hủy hoại thanh thế của Tướng
quân. Việc tuân thủ nghi lễ thể hiện sự tôn
trọng Tướng quân và qua đó bảo đảm các đặc
quyền thương mại.

Sau khi thiết lập thương điếm, người Anh vẫn
duy trì những mối quan hệ ngoại giao với
chính quyền Nhật Bản. Chính quyền Nhật
Bản còn yêu cầu giám đốc thương điếm Anh
Richard Cocks đến triều đình một năm một
lần hoặc ít nhất phải chuyển quà tặng khi có
tàu cập bến. Trên thực tế, quan lại của Tướng
quân là khách hàng lớn của Công ty Đông Ấn
Anh với mối quan tâm đặc biệt đến chì và vũ
khí [1; tr.142]. Khi đến Kyoto để thiết lập
thương điếm phụ, phái đoàn Anh đã dành
nhiều món q cho Hồng đế, Thái tử và bán
hàng nếu có thể gồm vải Cambay, vải lụa tơ
tằm của Trung Quốc, ngà voi. Phái đoàn đã
đến Sunpu ngày 8 tháng 10 năm 1615 và
nhanh chóng có một cuộc tiếp kiến với Tướng
quân Ieyasu, trong khi Bồ Đào Nha trước đó
phải chờ đợi 40 ngày mà không được vào gặp

Tướng quân. Wickham và Copepindale-
những thương nhân giữ vai trò quan trọng của

thương điếm Hirado, tiếp tục gửi thêm một số
hoa long diên hương và gỗ tốt, chì và sáp làm
quà tặng. Đổi lại Anh nhận được một loạt các
kimono, mũi tên và dao [5; tr.8]. Wickham
cảm thấy cuộc viếng thăm đã thành công:
người Anh đã được trao quyền thương mại ở
Lưu Cầu, với sự chấp thuận của Shimazu ở
Satsuma. Tướng quân Ieyasu sẽ đáp lại những
lời khẩn nài của Adams và mua hầu hết hàng
<i>hóa của tàu Hosiander, ngoại trừ vải Cambay. </i>
Những cuộc gặp gỡ giữa đại diện thương điếm
và chính quyền Mạc phủ đã góp phần phát
triển mối quan hệ bang giao giữa hai nước
Anh- Nhật. Đây không phải là mối quan hệ
đơn phương, một chiều của người Anh mà là
mối quan hệ song phương với sự chủ động, sẵn
sàng tiếp nhận và hồi đáp thông thư cũng như
quà tặng của chính quyền Mạc phủ. Chính mối
quan hệ tốt đẹp này đã thúc đẩy hoạt động của
thương điếm cũng như mang lại nhiều lợi
nhuận từ thuế cho chính quyền Mạc phủ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

118

những quyền lợi kinh doanh trước đây [2;
tr.318]. Ông phản đối quyết liệt nhưng hết sức
sắc sảo các quyết định của Mạc phủ trong
việc hạn chế các đặc quyền kinh doanh của

người Anh tại Nhật Bản. Với uy tín và tài
năng của Cocks, người Anh đã thành công
trong việc bảo vệ những đặc quyền kinh
doanh giống như những năm đầu [5; tr.7].
Tuy nhiên, sau sự kiện này, hoạt động thương
mại của thương điếm Hirado khơng cịn khởi
sắc như giai đoạn trước mà dần bước vào giai
đoạn suy thoái.

Trái ngược với mối quan hệ thân thiết ở giai
đoạn đầu, thương điếm Hirado thường xuyên
phải đối phó với những địi hỏi q đáng của
chính quyền bản địa từ Trung ương tới địa
phương. Chính quyền Mạc phủ yêu cầu đại
diện thương điếm hàng năm đều phải về kinh
đô để diện kiến Tướng quân. Trong những
chuyến viếng thăm đó hoặc khi có tàu Anh
cập bến Hirado, đại diện của chính quyền
ln địi hỏi những món quà có giá trị lớn
hoặc những hàng hóa Tướng quân thích. Các
lãnh chúa ở Hirado và thân nhân lợi dụng
những thương nhân nước ngoài ln tìm mọi
cách vay hàng hóa hoặc tiền mặt của thương
điếm để phục vụ cho nhu cầu xa xỉ và cho các
mục đích chính trị. Tiền vay được trao cho
khách hàng quen thuộc, những thương gia
giàu có của Kinai, Edo và Hirado, với điều
kiện phải phát triển mối quan hệ lâu dài.
Những thương gia này đã mua hàng nhập
khẩu lớn nhất của Anh, bao gồm vải, chì và

các loại vũ khí. Tuy nhiên, những thương gia
và các quan chức địa phương thường khơng
chịu thanh tốn ngay, thậm chí ln từ chối
việc thanh tốn theo thỏa thuận. Lối bn bán
bất công này chứng tỏ sự o bế, chèn ép của
người bản địa với những thương khách nước
ngoài. Đây là thách thức rất lớn đối với sự tồn
tại của thương điếm Anh ở Hirado [3; tr.319].

Quan điểm của Wickham về chính sách bán
hàng khác với những gì mà Cocks dự định áp
dụng. Wickham cho rằng nếu không cho vay,
sẽ có rất ít doanh thu: nếu thương điếm từ

chối bất kỳ tín dụng nào, trong 10 hoặc 20
ngày sẽ phải giữ hàng hoá và không thể bán
được cho ai. Sau khi xem xét thực tế tại Nhật
Bản, Cocks hối thúc Wickham đi theo đường
lối của người Hà Lan và những người môi
giới khác vẫn làm là cho chính quyền và
thương nhân ở Hirado vay tiền. Tuy nhiên,
việc vay nợ hoặc mua chịu đã làm cho việc
kinh doanh ở Edo ngày càng lâm vào trì trệ.
Wickham tìm cách thu hồi nợ càng nhanh
càng tốt nhất là từ Mikumoya, người mà ông
đã hết sức tin tưởng giao cho quản lý hàng
hóa ở Edo. Wickham bi quan về việc bán
hàng thêm. Trên thực tế khơng có doanh số
bán hàng được thực hiện và sau khi sử dụng
một số hàng hóa cịn lại được gửi lại cho

Kinai. Đây thực sự là thực tế kinh doanh mà
Anh đã phải chấp nhận và tiếp tục sử dụng,
khơng có lựa chọn nào khác nếu muốn duy trì
sự tồn tại của thương điếm Hirado [8; tr.143].

Cocks lo ngại những đòi hỏi quá đáng ngày
càng tăng của lãnh chúa Matsura ở Hirado;
việc bắt buộc phải tặng quà khi các tàu đến;
việc vay tiền và mua hàng tín dụng 'nhưng
hiếm khi và không bao giờ chịu thanh toán.
Sự bắt buộc phải tặng quà, không chỉ ở
Hirado mà còn ở Edo là một nhiệm vụ chính
thức của hải quan mặc dù người Anh không
phải nộp những khoản thuế như vậy. Đó là
hành vi bất công và thất thường không có ở
Anh. Nhưng đó là phương pháp thuận lợi nhất
của người Anh để nâng cao doanh thu và có
thêm lợi thế cho thương mại ở Nhật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

119
ý tưởng về sự chuyển dời thương điếm bị bỏ

lỡ. Do đó, người Anh tiếp tục duy trì thương
điếm Hirado cho đến năm 1623. Ngoài
nguyên nhân về chủ quan về phía Cơng ty
Đơng Ấn Anh (chưa có được những mặt hàng
chiến lược để trao đổi với thị trường Nhật
Bản, thiếu vốn kinh doanh, nhân viên thiếu

kinh nghiệm, chỉ tập trung vào buôn bán cá
nhân….), một trong những nguyên nhân khác
quan dẫn đến sự đóng cửa của thương điếm
Anh ở Hirado là gặp phải những trở ngại rất
lớn từ những quy định của chính quyền bản
địa và sự sách nhiễu của quan chức. Lãnh
chúa, thậm chí là cả Tướng quân thường
xuyên đòi hỏi những món quà rất có giá trị.
Việc vay tiền hay mua hàng hóa khơng chịu
trả tiền của quan chức và thương gia ở Nhật
Bản thường xuyên diễn ra [8]. Khi rút lui khỏi
Hirado, điều lo lắng nhất của người Anh là
làm thế nào để thu được hết số nợ đó. Những
người nợ tiền của thương điếm đều phải ký
kết những giấy tờ bằng tiếng Nhật. Giấy ủy
quyền thu nợ và danh sách những người mắc
nợ được giao cho người Hà Lan thu giúp. Số
nợ này rất lớn và làm thâm hụt ngân quỹ của
thương điếm. Vấn đề tài chính bế tắc khiến
cho người Anh khơng đủ kiên trì để duy trì
thương điếm này.

KẾT LUẬN

Đầu thế kỷ XVII, người Anh đã thiết lập được
mạng lưới thương điếm rộng lớn từ Ấn Độ
đến Nhật Bản. Trong đó, thương điếm Hirado
nhanh chóng được thiết lập nhờ những chính
sách ưu đãi của chính quyền Nhật Bản. Chính
sách thu hút thương nhân nước ngoài đến

buôn bán của Mạc phủ Đức Xuyên không chỉ
mang lại lợi nhuận lớn cho nhà nước mà cịn
nhanh chóng đưa Nhật Bản hội nhập vào kỷ
nguyên thương mại thế giới lúc bấy giờ. Đây
là bài học kinh nghiệm quý báu cho các quốc
gia trong q trình tồn cầu hóa hiện nay.

Thương điếm Anh ở Hirado tồn tại trong thời
gian ngắn nhưng thể hiện rất rõ mối quan hệ
với chính quyền bản địa. Giai đoạn

1613-1617, thương điếm phát triển mạnh mẽ, thu
được nhiều lợi nhuận nhờ những chính sách
ưu đãi của Tướng quân Iyasu. Tuy nhiên, khi
Iyasu mất (1616), tướng quân Hidetada lên
nắm quyền đã thực thi nhiều chính sách kiểm
sốt chặt chẽ hoạt động ngoại thương. Chính
quyền chỉ cho phép người Anh được buôn
bán ở Hirado; thực thi chính sách cấm đạo,
lục soát những tàu thuyền ra vào để tìm kiếm
những giáo sĩ. Do đó, hoạt động của thương
điếm Hirado giai đoạn này không thực sự
hiệu quả. Vì vậy, có thể khẳng định rằng
chính sách của chính quyền Mạc phủ một
phần nào đó quyết định tới sự thịnh suy của
thương điếm Anh ở Hirado.

Mặc dù tồn tại trong một thời gian ngắn,
nhưng sự hiện diện của thương điếm Hirado
chứng tỏ thời kỳ phát triển sôi động của nền

thương mại Đông Tây. Người Anh cũng đã để
lại những dấu ấn nhất định ở Nhật Bản, nhất
là những đóng góp của William Adams đối
với chính trị của Nhật Bản. Hoạt động của
thương điếm Hirado đã tạo nền tảng cơ sở để
Công ty Đông Ấn Anh quay trở lại thiết lập
thương mại với Nhật Bản cuối thế kỷ XVII.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Cooper, Michael (1982), “The Second

Englishman in Japan. The Trials and Travails of
<i>Richard Cocks, 1613–1624”, Transactions of the </i>
<i>Asiatic Society in Japan, Third series, p. 17. </i>
<i>2. Cocks, Richard (1883), Diary of Richard </i>
<i>Cocks, Cape-merchant in the English factory in </i>
<i>Japan, 1615-1622: with Correspondence, ed. </i>
Edward Maunde Thompson, London: Hakluyt
Society.

<i>3. Farrington, Anthony (1991), The English </i>
<i>Factory in Japan, 1613-1623, 2 vols. London: </i>
British Library.

<i>4. George Sansom (1995), Lịch sử Nhật Bản, Lê </i>
Năng An dịch, Tập, 2, 3, Nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội.

<i>5. Ian Nish and Yoichi Kibata (2000), The history </i>

<i>of Anglo- Japanese Relations, Volume 1: The </i>
<i>Political- Diplomatic Dimension, 1600- 1930, </i>
Machillan press Ltd.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i>Dương Thị Huyền </i> Tạp chí KHOA HỌC & CƠNG NGHỆ 170(10): 115 - 120

120

<i>7. Nguyễn Văn Kim (2000), Chính sách đóng </i>
<i>cửa Nhật Bản thời kỳ Tokugawa- Nguyên nhân và </i>
<i>hệ quả, Nxb Thế giới, Hà Nội. </i>

<i>8. Massarella, Derek (1990), A World Elsewhere. </i>
<i>Europe’s Encounter with Japan in the Sixteenth </i>
<i>and Seventeenth Centuries, New Haven and </i>
London: Yale University Press.

SUMMARY

THE RELATIONSHIP OF THE ENGLISH'S FACTORY IN HIRADO
(1613- 1623) WITH JAPAN GOVERNMENT

Duong Thi Huyen*<i> </i>

<i>University of Science - TNU </i>

After setting up a trading office in Bantam (Indonesia), the English East India Company
dispatched the Clove to Japan, audienced Bakufu and formally established the British-Japanese
diplomatic relationship. The Enghlish East India Company soon won a number of commercial
privileges in Japan, particularly the setting English factory in Hirado.The formation and

development of the Hirado facroty depended on the policies of the Japanese government.These
policieshad been inconsistent but had changed over time, Shoguns and partly determined the
prosperity of English commerce in Japan.Thus, the article analyzes the fundamental issues in the
relationship of the Japan government with English factory in Hirado1613-1623.

<i>Keywords: Factory, Hirado, Japan government, The English East India Company, trade </i>

<i>Ngày nhận bài: 27/7/2017; Ngày phản biện: 11/8/2017; Ngày duyệt đăng: 28/9/2017 </i>

*

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>oµ </i>

<i>soT</i>

T¹p chÝ Khoa học và Công nghệ

SOCIAL SCIENCE – HUMANITIES – ECONOMICS

Content

Page

Luu Binh Duong, Nguyen Van Tien - "Sacred" fundamental structure of customary law 3

Nguyen Thi Mai Chanh, Bui Thuy Linh - The characters of mythology in “The Republic of Wine” by

Guan Moye 9

Pham Van Cuong - Studying adaptation to the training menthod of the credit for northern mountainous ethnic

minority students 15

Bui Linh Phuong, Mai Thi Ngoc Ha - Analysis and comparison of mathematical content in the forestry

agricultural sector training program of a number of universities in the world 19

Trinh Thi Kim Thoa - The situation and the solutions to improve the quality of teaching and learning Ho Chi

Minh ideology at University of Information and Communication Technology – TNU 25

Than Thi Thu Ngan - The 90th<i> anniversary of the publication of "Duong Kach menh" book (1927 – 2017) </i>

Theoretical and practical meaning of the work “Duong Kach menh” of the leader Nguyen Ai Quoc - Ho Chi Minh 31

Ma Thi Ngan - Some features should be regarded when building a physical education program to increase the

learning result of students 35

Duong Thi Huong Lan, Nguyen Vu Phong Van, Nguyen Hien Luong - Applied experiential learning
activities in an English speaking lesson of University of Economics and Business Administration - Thai

Nguyen University 41

Le Ngoc Nuong, Nguyen Thi Ha, Nguyen Hai Khanh - Building the theory of integrity of satisfaction in the

work of laborers at Thai Nguyen Traffic Trading and Management Joint Stock Company 47

Doan Quang Thieu - Establishing the standard sample system of occurred economic operations and accounting

vouchers for students' practice 53

Do Thi Ha Phuong, Doan Thi Mai, Chu Thi Ha, Nguyen Thi Giang - Factors influencing willingness to pay

for safety food in Thai Nguyen city, Thai Nguyen province 59

Nguyen Thi Thanh Thuy - Analysis of FPT Joint Stock Company 's financial situation 65

Vu Hong Van, Luong Thi Mai Uyen - Strengthen competitive capability of mechanical industry in the process

of international economic integration 71

Nguyen Thi Linh Trang, Bui Thi Ngan - The development of non - cash payment service at military JSC Bank

– Thai Nguyen branch 77

Nguyen Thi Lan Anh, Nong Thi Van Thao - Building the system of management support in scoring staffs at

Vietcombank transaction deparment 85

Nguyen Thu Nga, Kieu Thi Khanh, Hoang Van Du - Investigation of commercial bank’s efficiency with

credit risk incorporated 91

Nguyen Thi Van, Nguyen Bich Hong - Solutions to promote the economic structural transformation in Bac

Giang province towards industrialization and modernization to 2020 with a vision to 2030 97

Dam Thi Phuong Thao, Nguyen Tien Manh - Estimating the effect of some factors on operational efficiency

of real estate companies posted up in Viet Nam stock market 103

Pham Thi Huyen - Precedent and the application of precedent in Vietnam law system 109

Duong Thi Huyen - The relationship of the English's factory in Hirado (1613- 1623) with Japan government 115

Tran Nguyen Si Nguyen - Subtle mass mobilization is core of political activism art of Ho Chi Minh 121

Journal of Science and Technology

170

(10)

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Dinh Thi Giang - J. Locke’s thoughts of the origin and characteristics of civil society 127

Tran Bao Ngoc, Le Thi Luu, Bui Thanh Thuy et al - The pharmaceutical students’ perception of educational

environment at Thai Nguyen University of Medicine and Pharmacy by DREEM questionnare 131

Luong Ngoc Huyen - A current issue of applying mathemarics into teaching practice and assessing,
evaluating the result of learning mathemarics of 10th grade students in high schools in Tuyen Quang city,

causes and solutions 137

Nguyen Thi Hong, Nguyen Xuan Truong, Hoang Thi Giang - Geographical approaches in research of the
relationship between economic development and ensuring national defense and security for border communes,

Ha Giang province 143

Do Thi Quyen, Nguyen Thi Kim Tuyen - Study psychological factors which affect to the buy online behavior of

<i>consumers in Thai Nguyen province </i> 149

Phuong Huu Khiem, Nguyen Dac Dung, Nguyen Ngoc Ly - Developing the output product market for forest

plantations followed sustainable trend in Dong Hy district, Thai Nguyen province 155

Phan Thi Thanh Huyen, Ha Xuan Linh - Study on residental land price in Soc Son district, Ha Noi city 161

Nguyen Thi Van Anh - Attracting investment – motivation and foundation to develop sustainable economic in

Thai Nguyen province 167

Van Thi Quynh Hoa, Nguyen Lan Huong - The effects of information technology in teaching English to first

year students at University of Agriculture and Forestry - Thai Nguyen University 173

Mai Van Can - Using the character of Thach Sanh in teaching English practice at secondary school 179

Do Thi Huong Lien - Discussion on revolution of Hoang Dinh Kinh (Cai Kinh) and relationship with

contemporary revolutions 185

Pham Van Quang, Nguyen Huy Anh - Solutions to enhance the activeness of study of students physical

education and sport faculty at Thai Nguyen University of Education 191

Nguyen Thi Minh Thu, Bui Thi Ngoc Anh - Folk songs in fishing village of Ha Long Bay - characterristics of

sea culture 197

Dang Anh Tuan, Ngo Thi Minh Hang, Pham Thi Trung Ha - Recovering of real estate market and business

risk of real estate companies 203

Le Van Tho, Vu Anh Tuan - Assessment land use in urban areas in Viet Tri city – Phu Tho province from

2011 to 2016 209

</div>

<!--links-->