bài Hồn Trương Ba da hàng thịt - Lưu Quang Vũ | Lớp 12, Ngữ văn - Ôn Luyện

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.69 MB, 25 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Lưu Quang Vũ

I. TÌM HiỂU CHUNG

1.

Tác giả

2.

Tác phẩm

II. ĐỌC – HiỂU PHẦN TRÍCH

1.

Xung đột kịch

2.

Hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng

thịt

3.

Hồn Trương Ba đối thoại với vợ con

4.

Hồn Trương Ba đối thoại với Đế Thích

5.

Màn kết

III. CHỦ ĐỀ PHẦN TRÍCH

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Lưu Quang Vũ

I. TÌM HIỂU CHUNG:

1. Tác giả:

 1948 – 1988, quê gốc Đã Nẵng, sinh tại Phú Thọ.

 Là nghệ sĩ đa tài, sáng tác thơ, tranh, truyện,

nổi tiếng nhất là kịch nói (từ 1978).

Ơng là một trong những nhà soạn kịch tài năng 
nhất của Văn học Việt Nam hiện đại.

Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh

 Tác phẩm tiêu biểu:

- Thơ: + Tiếng Việt

+ Mây trắng của đời tôi

- Kịch: + Lời thề thứ 9

+ Khoảnh khắc và vô tận

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4></div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Lưu Quang Vũ

2. Tác phẩm:

 Sáng tác 1981, công diễn 1984.

 Từ cốt truyện dân gian, tác giả xây dựng 
một vở kịch nói hiện đại.

 Vở kịch đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ về xã 
hội và con người với ý nghĩa triết lí nhân 
sinh sâu sắc.

Nêu vài nét chính về vở kịch ?

 Vở kịch có 7 cảnh và 1 màn kết thúc. 
Tiến trình xung đột kịch: Thắt nút, phát 
triển, cao trào, mở nút.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

TÓM TẮT VỞ KỊCH

CẢNH 1

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

CẢNH 2

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

CẢNH 3

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

CẢNH 4

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

CẢNH 5

Trương Ba giờ đây thay đổi tính nết: ăn nhiều, uống 
rượu, cộc cằn, thô lỗ làm vợ, con, cháu rất buồn.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

CẢNH 6

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

CẢNH 7 – ĐOẠN TRÍCH

Trương Ba bị người thân xa lánh.

- Bạn không đánh cờ nữa, vì nước cờ 
khơng cịn trong sáng.

- Vợ buồn đau, muốn bỏ đi, trả Trương Ba

cho vợ hàng thịt.

- Cháu nội dứt khốt khơng nhận ơng nội.

- Trương Ba đau đớn tranh luận với cái xác 
hàng thịt.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

khổ của mình, tranh luận về lẽ sống chết.

- Đế Thích đề nghị cho hồn Trương ba 
nhập vào xác cụ Tị vừa chết hoặc nhập 
vào xác Đế Thích.

- Trương Ba quyết khơng nhập vào xác ai, 
xin được chết, trả xác cho hàng thịt.

- Đế Thích chấp nhận và cho cu Tị sống 
lại. Ông quyết ở lại trần gian, vì chán 
thiên đình.

- Hồn Trương Ba nhập vào cây cỏ trong vườn, 
vẫn nhìn thấy vợ, con. Cây cỏ tiếp tục mọc lên.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

II. ĐỌC – HiỂU PHẦN TRÍCH.

1. Xung đột kịch:

a. Ở cảnh 5 và 6:

Hồn

Trương

Ba

Nhân hậu,

ngay thẳng

Tao nhã, đánh cờ

khoáng hoạt

Trú nhờ thể xác

phàm tục của

hàng thịt

Ăn nhiều, thích

uống rượu,

khơng thích

chơi cờ

Thô lỗ, cộc cằn

Vợ, con, bạn bè buồn chán, xa lánh.

Trương Ba biết được điều đó.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Lưu Quang Vũ

b. Ở cảnh 7:

Lời độc thoại của Trương Ba thể hiện bi kịch gì?

Trương Ba ý thức được bi kịch đau đớn bởi sự mâu thuẫn không thể dung 
hịa được giữa linh hồn và thể xác.

Tính chất – mức độ của xung đột kịch ?

Xung đột kịch đến cao trào, phải mở nút. Đó là các tình huống kịch ở 
phần trích qua 4 màn.

PHẦN TRÍCH

(4 màn)

Hồn Trương Ba đối thoại với xác

Hồn Trương Ba đối thoại với vợ, con

Hồn Trương Ba đối thoại với Đế Thích

Màn kết

“Không! Không! Tôi không muốn sống như thế này

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

2. Hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng thịt:

Hành động của Trương ba ở đầu phần trích ?

a. Trương Ba “ôm đầu”, độc thoại khẩn thiết: “Không! Không! Tôi không 
muốn sống như thế này mãi...Cái thân thể kềnh càng thô lỗ này, ta bắt đầu sợ 
mi”.

Một tâm trạng bức bối, đau khổ tột cùng (qua những câu cảm thán dồn 
dập).

Vì sao Trương Ba đau Khổ ?

Vì Trương Ba tự ý thức: Mình được sống, nhưng khơng cịn là chính mình. 
Một cuộc sống bị tha hóa trầm trọng.

THẢO LUẬN: Nhận xét luận điểm, luận cứ 
và thái độ của xác hàng thịt ?

b. Lập luận của xác hàng thịt:

- Khẳng định mạnh mẽ vai trị khơng thể thiếu của thể xác:

+ “Ơng phải tồn tại nhờ tơi, chiều theo những địi hỏi của tơi...Tơi đã cho 
ơng sức mạnh...Nhờ đôi mắt của tôi, ông cảm nhận thế giới này...”

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Lưu Quang Vũ

- Châm chọc, mỉa mai bằng dẫn chứng: Trương Ba cũng thèm ăn “tiết canh, 
cổ hũ”, cũng “lâng lâng xao xuyến” trước vợ hàng thịt.

- Dạy đời: “Tâm hồn là thứ lắm sĩ diện! Hà hà, miễn là...ông ...thỏa mãn 
những thèm khát của tôi.”

- Ranh mãnh ve vãn hồn Trương Ba thỏa hiệp:
“Chẳng còn cách nào khác đâu...Hai ta đã hòa với 
nhau làm một rồi.”

Thơng điệp từ những lí lẽ sắc bén ấy ?

 Vật chất phàm tục ln có sức mạnh ngự trị, 
khống chế, tàn phá tâm hồn trong sạch, đẹp đẽ 
ở con người.

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

Nhận xét gì về lí lẽ và thái độ của Trương Ba ?

c.

Mọi lí lẽ của hồn Trương Ba nhằm khẳng định sự cao quí riêng rẽ của 
tâm hồn đều bị bác bỏ một cách thuyết phục.

Hồn Trương Ba đuối lí qua những lời thoại ngập ngừng, bực tức, ngậm 
ngùi, tuyệt vọng:

- “Ta...ta đã bảo mày im đi”, “Ta không muốn nghe mày nữa!”

- “Nhưng...nhưng...”

- “Lí lẽ của anh thật ti tiện!”

- “Trời!”

Hàm ý sâu xa của tình trạng đuối lí ấy ?

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Lưu Quang Vũ

3. Hồn Trương Ba đối thoại với vợ, con:

THẢO LUẬN

BÀN 1 BÀN 2 BÀN 3 BÀN 4

 Thái độ của 
vợ Tr. Ba ?

 Vì sao ?

 Thái độ của 
cái Gái ?

 Vì sao ?

 Thái độ của 
con dâu ?

 Vì sao ?

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

3. Hồn Trương Ba đối thoại với vợ, con:

a. Vợ Trương Ba:

 Buồn khổ, trách cứ, tuyệt vọng: “Ông bây giờ cịn biết đến ai nữa...Ơng 
đâu cịn là ơng Trương Ba...”

 Vì là người nhân hậu, bà muốn bỏ nhà đi xa.

b. Cháu nội – cái Gái:

 Quyết không nhận ơng nội bằng những lời gay gắt: “Ơng xấu lắm, ác 
lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi.”

 Vì tâm hồn trẻ thơ trong sáng, khơng thể chấp nhận sự dối trá, xấu xa ở 
người lớn, ở cuộc đời.

c. Con dâu:

 Xót xa: “Con đau đớn thấy thầy mỗi ngày một khác dần, mất mát dần”.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Lưu Quang Vũ

d. Rồi mọi người thân đều rời sân khấu như sự từ chối Trương Ba.

 Trương Ba trơ trọi với nỗi đau tuyệt vọng đến đỉnh điểm, chấp nhận mình 
thua xác hàng thịt: “Mày đã thắng thế rồi đấy...”

Những độc thoại sau thể hiện sự chuyển hướng 
gì ở hồn Trương Ba ?

“Nhưng lẽ nào ta chịu thua mày và tự đánh mất mình?...có 
thật là khơng cịn cách nào khác? Khơng cần đến cái đời 
sống do mày mang lại! Không cần!”

 Từ nỗi đau tột độ ấy mà Trương Ba đã có giải pháp quyết liệt qua:

- Độc thoại: “Nhưng lẽ nào ta chịu thua mày và tự đánh mất mình?...có 
thật là khơng cịn cách nào khác? Khơng cần đến cái đời sống 
do mày mang lại! Không cần!”

- Hành động: Đốt hương gọi Đế Thích xuống.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

4. Hồn Trương Ba đối thoại với Đế Thích:

a. Lí lẽ của Trương Ba:

Các lí lẽ cơ bản nào của Trương Ba 
Các lí lẽ cơ bản nào của Trương Ba

để xin được chết thật ?

 Cương quyết từ chối một đời sống “Bên trong 
một đường, bên ngồi một nẻo”.

 Khẳng định “Khơng thể sống với bất cứ giá 
nào được”, “Cuộc sống giả tạo này...chỉ bọn khốn

khiếp là lợi lộc”.

 Bác bỏ Đế Thích: “Ơng chỉ nghĩ đơn giản là 
cho tơi sống, nhưng sống như thế nào thì ơng 
chẳng cần biết.”

 Từ chối sự sửa sai một lần nữa của Đế Thích: 
cho hồn mình nhập vào xác cụ Tị, vì:

- Sẽ trái với quy luật tự nhiên.

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Lưu Quang Vũ

Qua đó, nhận xét gì về con người Trương Ba ?

 Trương Ba đã can đảm trung thực, thừa nhận sự tha hóa của mình, đã 
khơng ngụy biện để thoả hiệp với xác hàng thịt.

 Ông ý thức rõ ý nghĩa đích thực của một đời sống phải “được là tơi 
tồn vẹn”.

b. Lí lẽ của Đế Thích:

Tìm vài lí lẽ của Đế Thích về đời sống 
Tìm vài lí lẽ của Đế Thích về đời sống

con người và xã hội ?

 Con người chỉ cần tồn tại mà không cần giá trị, ý nghĩa của đời sống: “Ông 
phải sống dù với bất cứ giá nào.”

 Cứ biết sai đâu sửa đó mà khơng cần tính hiệu quả của việc sửa sai, khơng 
cân nhắc làm sao cho khỏi sai.

 Một quan niệm rất hời hợt, quan liêu về đời sống con người.

 Là sự cảnh tỉnh kín đáo nhưng mạnh mẽ, sâu sắc về những vấn đề xã

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT

Lưu Quang Vũ

c. Ý nghĩa triết lí nhân sinh của màn đối thoại:

THẢO LUẬN: Khái quát lên ý nghĩa triết lí nhân sinh ?

GỢI Ý: - Cần nhận thức gì về quan hệ tâm hồn và thể xác?

- Làm thế nào để có một đời sống cho ra Con Người?

- Lịng tốt của Đế Thích có hiệu quả gì?

 Tâm hồn và thể xác phải hài hịa. Khơng thể có một tâm hồn thanh cao 
trong một thể xác ham muốn vật chất dung tục, tội lỗi.

 Sống cho ra CON NGƯỜI không phải dễ. Phải luôn tự ý thức bảo vệ 
quyền được sống toàn vẹn và có ý chí hành động chống lại sự tầm thường, 
giả tạo để hoàn thiện nhân cách.

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Lưu Quang Vũ

5. Màn kết:

 Trương Ba chết thật, cuộc sống tuần hồn theo quy luật của mn đời.

 Hồn Trương Ba nhập vào cây trái trong vườn. Cây trái tiếp tục được 
gieo mầm, sinh sôi.

Ý nghĩa của cách kết thúc ?

Đó là chất thơ lạc quan về cuộc sống đích thực.

III. CHỦ ĐỀ:

Qua phần trích, ta rút ra bài học gì về 
Qua phần trích, ta rút ra bài học gì về

đời sống con người ?

 Sự quý giá thật sự của đời sống là sống trọn vẹn với những giá trị mình 
vốn có, sống hài hịa giữa tâm hồn và thể xác.

 Phải luôn tự nhận thức về mình, can đảm đấu tranh với bản thân để 
hoàn thiện nhân cách.

</div>

bài Hồn Trương Ba da hàng thịt - Lưu Quang Vũ | Lớp 12, Ngữ văn - Ôn Luyện

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>I. TÌM HiỂU CHUNG</b>

<b>1.</b>

<b>Tác giả</b>

<b>2.</b>

<b>Tác phẩm</b>

<b>II. ĐỌC – HiỂU PHẦN TRÍCH</b>

<b>1.</b>

<b>Xung đột kịch</b>

<b>2.</b>

<b>Hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng </b>

<b>thịt</b>

<b>3.</b>

<b>Hồn Trương Ba đối thoại với vợ con</b>

<b>4.</b>

<b>Hồn Trương Ba đối thoại với Đế Thích</b>

<b>5.</b>

<b>Màn kết</b>

<b>III. CHỦ ĐỀ PHẦN TRÍCH</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>I. TÌM HIỂU CHUNG:</b>

<b>1. Tác giả:</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>2. Tác phẩm:</b>

<b>TÓM TẮT VỞ KỊCH</b>

<b>CẢNH 1</b>

<b>CẢNH 2</b>

<b>CẢNH 3</b>

<b>CẢNH 4</b>

<b>CẢNH 5</b>

<b>CẢNH 6</b>

<b>CẢNH 7 – ĐOẠN TRÍCH</b>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>II. ĐỌC – HiỂU PHẦN TRÍCH.</b>

<b>Hồn</b>

<b>Trương</b>

<b>Ba</b>

<b>Nhân hậu,</b>

<b>ngay thẳng</b>

<b>Tao nhã, đánh cờ</b>

<b>khoáng hoạt</b>

<b>Trú nhờ thể xác </b>

<b>phàm tục của</b>

<b>hàng thịt</b>

<b>Ăn nhiều, thích </b>

<b>uống rượu, </b>

<b>khơng thích</b>

<b>chơi cờ</b>

<b>Thô lỗ, cộc cằn</b>

<b>Vợ, con, bạn bè buồn chán, xa lánh. </b>

<b>Trương Ba biết được điều đó.</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>PHẦN TRÍCH </b>

<b>(4 màn)</b>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>2. Hồn Trương Ba đối thoại với xác hàng thịt:</b>

<i><b>Vì sao Trương Ba đau Khổ ?</b></i>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<i><b>Thơng điệp từ những lí lẽ sắc bén ấy ?</b></i>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>c.</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>3. Hồn Trương Ba đối thoại với vợ, con:</b>

<b>THẢO LUẬN</b>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>3. Hồn Trương Ba đối thoại với vợ, con:</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>4. Hồn Trương Ba đối thoại với Đế Thích:</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT</b>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<i><b>Lưu Quang Vũ</b></i>

<b>5. Màn kết:</b>