PHÂN HIỆU TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
KHOA TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG

BÁO CÁO
THỰC TẬP NGHỀ NGHIỆP 2
Ngành: Quản Lý Tài Nguyên Rừng, Bậc Đại Học
Địa điểm: BQL RPH Cà Giây, Bắc Bình, Bình Thuận

Giáo viên hướng dẫn:

Trần Thị Hương
Nguyễn Thị Hạnh
Đặng Việt Hùng
Võ Minh Hồn

Học viên thực hiện:
Lớp:

Nhóm 01
K64A3

Bắc Bình, tháng 10 năm 2020

1


DANH SÁCH SINH VIÊN THAM GIA THỰC HIỆN
(NHÓM I)
STT Họ và Tên
Ngơ Quang Ln
1

Hà Tự Lập
2
Lê Đình Hiếu
3
Phạm Cơng Hn
4
Vũ Văn Tuấn
5
Lê Việt Đức
6
Nguyễn Anh Khánh
7
Nguyễn Thanh Trí
8
Nguyễn Hữu Ngọc
9
Nguyễn Ngọc Hưng
10

MỤC LỤC:
MỤC LỤC:........................................................................................................3
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................9
ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................10
CHƯƠNG 1:MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP.......................12
I. Mục đích của đợt thực tập:...........................................................................12
2


II. Mục tiêu, yêu cầu........................................................................................12
1. Mục tiêu.......................................................................................................12

2. Yêu cầu........................................................................................................13
III. Nội dung, phương pháp và tổ chức thực hiện...........................................13
1. Quản lý lửa rừng..........................................................................................13
2. Quản lý lưu vực...........................................................................................13
3. Côn trùng – Bệnh cây..................................................................................14
4 Thực vật rừng quý hiếm...............................................................................18
4.1 Công tác chuẩn bị......................................................................................18
4.2 Ngoại nghiệp.............................................................................................18
4.3 Nội nghiệp:................................................................................................19
Dụng cụ và thiết bị thực tập............................................................................20
5. Kế hoạch dự kiến thực tập...........................................................................20
5.1 Thời gian thực tập: 4 tín chí (16 ngày ngoại nghiệp)................................20
5.2 Phương pháp kế thừa:................................................................................20
5.3 Phương pháp thu thập số liệu:...................................................................21
CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI, TÀI NGUYÊN
THIÊN NHIÊN BAN QUẢN LÝ RỪNG PHÒNG HỘ CÀ GIÂY...............24
I. ĐẶC ĐIỂM ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ XÃ HỘI:.................25
1. Đặc điểm tự nhiên:......................................................................................25
1.1. Vị trí địa lý:..............................................................................................25
1.2. Địa hình, địa thế:......................................................................................25
1.3. Khí hậu.....................................................................................................26
1.4. Thuỷ văn...................................................................................................27
1.5. Thổ Nhưỡng.............................................................................................28
2. Hiện trạng sử dụng đất của đơn vị:.............................................................29
3. Phân tích, đánh giá hiện trạng sử dụng đất, tình hình quản lý, sử dụng đất:
.........................................................................................................................30
3.1. Diện tích đầu kỳ:......................................................................................30
3



3.2. Diện tích có rừng:.....................................................................................30
3.3. Diện tích khơng có rừng:..........................................................................31
3.4. Diện tích đất đưa vào quy hoạch giai đoạn 2016-2025:...........................31
4. Hiện trạng tài nguyên rừng:.........................................................................32
4.1. Hiện trạng diện tích, trạng thái và chất lượng các loại rừng: (kiểu trạng
thái lấy theo kết quả kiểm kê rừng, diễn biến tài nguyên rừng năm 2019):....32
4.2. Tổng trữ lượng, trữ lượng bình quân các loại rừng (lấy theo kết quả kiểm
kê rừng):..........................................................................................................34
4.3. Hiện trạng phân bố lâm sản ngoài gỗ:......................................................35
II. KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI........................................35
1. Nguồn nhân lực...........................................................................................35
1.1. Dân số.......................................................................................................35
1.2. Dân tộc.....................................................................................................36
1.3. Lao động:..................................................................................................36
2. Thực trạng kinh tế - xã hội..........................................................................36
2.1. Về kinh tế.................................................................................................36
2.2. Cơ sở hạ tầng............................................................................................37
3. Xã hội:.........................................................................................................37
4. Dịch vụ môi trường:....................................................................................38
III. ĐẶC ĐIỂM HIỆN TRẠNG CỦA ĐƠN VỊ..............................................39
1. Chức năng:..................................................................................................39
2. Nhiệm vụ, quyền hạn..................................................................................39
3. Sơ đồ tổng quát của đơn vị:........................................................................41
4. Tổ chức bộ máy của đơn vị:........................................................................41
IV. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ BẢO VỆ, PHÁT TRIỂN RỪNG,
BẢO TỒN ĐA DẠNG SINH HỌC:...............................................................44
1. Quản lý bảo vệ rừng:...................................................................................45
2. Phát triển rừng:............................................................................................46
2.1. Khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên không trồng bổ sung:.................46
4



3. Khoán bảo vệ rừng:.....................................................................................48
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ THỰC TẬP.............................................................50
I. QUẢN LÝ LỬA RỪNG:.............................................................................50
1. Khảo sát loại hình rừng dễ cháy:.................................................................52
2. Kế hoạch phòng cháy chữa cháy rừng:.......................................................62
2.1. Mục tiêu....................................................................................................62
2.2. Đối tượng:................................................................................................62
2.3. Biện pháp thực hiện:.................................................................................62
2.3.1. Xác định nguyên nhân gây ra cháy rừng:..............................................62
2.3.2. Xác định thời điểm dễ gây ra cháy rừng:..............................................63
2.3.3. Xác định vùng trọng điểm dễ gây ra cháy rừng:...................................63
2.3.4. Thực hiện các biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng:.........................63
3. Các biện pháp PCCCR đã triển khai...........................................................64
4. Xác định mùa cháy rừng và dự báo cháy rừng............................................66
II. QUẢN LÝ LƯU VỰC:..............................................................................75
1. Khảo sát điều kiện cơ bản, hiện trạng tài nguyên trong lưu vực:................75
2. Xác định các hoạt động kinh tế:..................................................................76
3. Đề xuất các biện pháp kỹ thuật và kinh tế xã hội nhằm quản lý lưu vực
sơng:................................................................................................................76
4. Điều tra số liệu ngồi thực tế nhóm khảo sát..............................................76
5. Kết quả điều tra xung quanh lưu vực:.........................................................79
6. Các ngun nhân chính làm suy giảm và ơ nhiễm nguồn nước:.................79
7. Đề xuất các kiện pháp kỹ thuật và kinh tế xã hội nhằm quản lý lưu vực....79
7.1 Biện pháp bảo vệ đất.................................................................................79
7.2. Quy hoạch sử dụng đất.............................................................................81
7.3. Giao khoán đất rừng.................................................................................82
III. CÔN TRÙNG – BỆNH CÂY...................................................................83
1. Điều tra sâu bệnh hại rừng tự nhiên và rừng trồng:....................................83

1.1. Lập biểu điều tra trên tuyến tại rừng tự nhiên.........................................83
5


1.2. Điều tra sâu bệnh hại rừng trồng cây keo lá tràm:...................................85
1.2.1. Lập biểu điều tra otc..............................................................................85
2. Điều tra tỉ mỉ:..............................................................................................89
2.1 Thống kê thành phần loài sâu hại trên rừng trồng cây Keo lá tràm..........89
2.2 Điều tra mức độ sâu hại lá ở rừng trồng:...................................................92
2.3 Điều tra mức độ bệnh hại lá ở rừng trồng:................................................93
2.4 Điều tra thiên địch ở rừng trồng:...............................................................96
2.5 Điều tra mối mọt ở rừng trồng cây keo lá tràm:........................................96
2.6 Điều tra tỉ lệ bệnh hại rễ ở rừng trồng:.....................................................97
2.7 Điều tra tỉ lệ bệnh hại thân ở rừng trồng keo lá tràm:..............................97
3. Đề xuất các giải pháp phòng trừ sâu hại rừng trồng cây keo lá tràm:.......102
3.1 Phương pháp kiểm dịch thực vật:............................................................102
3.2. Phương pháp Sinh học:..........................................................................102
3.3. Giải pháp kỹ thuật lâm sinh, cơ giới vật lý:...........................................102
3.4. Giải pháp hóa học:..................................................................................103
3.5. Biện pháp tổng hợp (IPM):....................................................................103
4. Một số biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại tại khu vực thực tập:...............104
5. Nội dung biện pháp đề xuất để quản lý sâu bệnh hại được tốt:.................105
IV. THỰC VẬT RỪNG Q HIẾM:............................................................106
1.Danh mục các lồi thực vật rừng tại đơn vị:..............................................106
2.Điều tra các loài cây quý hiếm trong khu vực thực tập:.............................110
2.1. Cẩm Lai (Dalbergia oliveri)...................................................................110
2.2. Trắc (Dalbergia cochinchinensis)...........................................................111
2.3. Cây Gụ Mật (Sindora siamensis)............................................................112
2.4. Giáng Hương Trái To (Pterocarpus macrocarpus)..................................113
2.5. Trắc dây (Dalbergia rimosa)...................................................................115

Chương 4:KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ..........................................................116
I. Kết luận......................................................................................................116
II. Kiến nghị:.................................................................................................117
6


TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................119

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt
SĐVN
PCCCR
BQL
TK
QSDĐ

Nghĩa đầy đủ
Sách đỏ Việt Nam
Phòng cháy chữa cháy rừng
Ban quản lý
Tiểu khu
Quyền sử dụng đất
7


8



LỜI CẢM ƠN
Thực tập ngoại nghiệp là yếu tố quyết định khả năng áp dụng vào thực tế
cho công việc sau này. Bên cạnh đó, giúp sinh viên củng cố kiến thức, nắm
vững chuyên môn, học tập và rèn luyện, phát huy các kỹ năng. Đối với sinh
viên ngành quản lý tài nguyên rừng, môn thực vật rừng quý hiếm, quản lý lửa
rừng, quản lý lưu vực và côn trùng – bệnh cây nhằm quản lý tài nguyên rừng
bền vững. Vì vậy, để bổ sung kiến thức lý thuyết đã học và tập làm quen với
công tác điều tra. Được sự đồng ý của nhà trường, Khoa Tài nguyên & Mơi
trường, dưới sự hướng dẫn tận tình của cơ Nguyễn Thị Hạnh, Trần Thị Hương
và thầy Đặng Việt Hùng, Võ Minh Hoàn mà chúng em đã được tiến hành thực
tập ở Ban Quản lý rừng phòng hộ Cà Giây. Qua đó đã góp phần hình thành,
phát triển phẩm chất và năng lực nghề nghiệp cần thiết của sinh viên theo
mục tiêu đào tạo đã đề ra.
Đợt thực tập Ban Quản lý rừng phòng hộ Cà Giây thật sự là một chuyến
đi thực tế rất có ý nghĩa đối với chúng em để củng cố thêm phần kiến thức lý
thuyết đã học, cung cấp thêm nhiều kỹ năng thực tế, kỹ năng làm việc nhóm
và phát huy được tinh thần của tập thể.
Chúng em cũng xin chân thành gửi lời cảm ơn đến các Thầy Cơ giáo đã
nhiệt tình hướng dẫn, truyền đạt kiến thức thực tế cho chúng em. Với những
kiến thức, kinh nghiện Thầy và Cô truyền đạt, chúng em đã phần nào hiểu
được bản chất của chuyến thực tập và cố gắng hết sức để hoàn thành tốt kỳ
thực tập.
Chúng em cũng xin chân thành cảm ơn Ban Quản lý rừng phòng hộ Cà
Giây đã tạo điều kiện giúp đỡ chúng em trong quá trình thu thập số liệu, và
đóng góp ý kiến xây dựng phục vụ cơng tác nghiên cứu.
Mặc dù đã làm việc nghiêm túc với tất cả nỗ lực nhưng do điều kiện và
thời gian có hạn, trình độ bản thân cịn hạn chế, nhất là trong q trình viết
lách nên Báo Cáo khơng tránh khỏi những thiếu sót nhất định vì vậy Chúng
em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của Thầy Cơ để bài báo cáo được
hoàn thiện hơn.


9


ĐẶT VẤN ĐỀ
Rừng là một hệ sinh thái mà quần xã sinh vật cây rừng giữ vai trò chủ
đạo trong mối quan hệ tương tác giữa sinh vật với môi trường. Rừng là hơi
thở của sự sống, là một nguồn tài ngun vơ cùng q giá khơng có gì thay
thế được, là một bộ phận quan trọng của môi trường sống, nó giữ vai trị rất
quan trong q trình phát triển và sinh tồn của lồi người. Với vai trị quan
trọng trong việc cung cấp oxy và hấp thụ CO 2, rừng góp phần làm giảm hiệu
ứng nhà kính và hạn chế những tác hại của biến đổi khi hậu gây ra. Rừng
không chỉ cung cấp gỗ, củi, đặc sản rừng, các lồi động, thực vật có giá trị
trong nước và xuất khẩu.... phục vụ cho nhu cầu thiết yếu hằng ngày của con
người mà cịn có tác dụng rất quan trọng trong việc: bảo tồn đa dạng sinh học,
bảo vệ môi trường sống, điều tiết lưu lượng nước, kiểm sốt lũ lụt duy trì chất
lượng nước, kiểm sốt dưỡng chất, giảm xói mịn, kiểm sốt bồi lắng và điều
tiết mực nước ngầm. Bên cạnh đó, rừng là nhân tố quang trọng đảm bảo an
tồn mơi trường phát triển, đồng thời có tác động chi phối, điều chỉnh các
nhân tố mơi trường như: đất, nước, khơng khí. Vì vậy, cơng tác quản lý về
cảnh quan thiên nhiên, an ninh quốc phòng, bảo vệ và phát triển rừng là
nhiệm vụ cực kỳ to lớn mà đảng và Chính phủ Việt Nam đang quan tâm .
Rừng vàng- biển bạc! Rừng là lá phổi xanh của Trái đất! Hai câu nói
khá quen thuộc với chúng ta. Qua câu nói này, ta có thể thấy được sự quý báu
và tầm quan trọng của rừng. Thật vậy, rừng đem lại cho ta rất nhiều lợi ích to
lớn. Rừng cung cấp cho chúng ta rất nhiều lâm sản quý: Lim, Táu, Dáng
hương,...Cũng như đa dạng loài động vật để cân bằng hệ sinh thái rừng. Tuy
đa dạng nhưng nguồn tài nguyên rừng rất dễ bị cạn kiệt nếu như khơng có
biện pháp bảo vệ, điều tra giám sát và tái tạo rừng.
Lưu vực là phần diện tích bề mặt đất trong tự nhiên mà mọi lượng nước

mưa khi rơi xuống sẽ tập trung lại và thoát vào một lối thốt thơng thường,
chẳng hạn như vào sơng, vịnh hoặc các phần nước khác. Các lưu vực thoát
nước bao gồm tất cả các nước bề mặt từ dòng chảy mưa, tuyết, và các dòng
10


suối gần đó chạy theo hướng dốc về phía lối thoát chung, cũng như nước
ngầm dưới bề mặt trái đất. Các lưu vực thoát nước kết nối với các lưu vực
thốt nước khác ở độ cao thấp theo mơ hình phân cấp, với các bể chứa nhỏ
hơn, và lần lượt đổ vào một khe thông thường khác.
Nước là một thành phần môi trường, một nhân tố sinh thái vô cùng quan
trọng với sự tồn tại của con người và thiên nhiên. Nước cần thiết để cấu tạo
nên các tổ chức tế bào và cơ thể sống, cần thiết cho nhu cầu sinh hoạt hàng
ngày, cho các hoạt động sản xuất và hình thành nên điều kiện ảnh hưởng đến
tâm lý, tình cảm, điều kiện giải trí, nghỉ dưỡng của con người.
Bảo vệ nguồn nước là toàn bộ những hoạt động duy trì và cải thiện tính
hiệu ích của nguồn nước. Mục tiêu của chúng ta là làm tăng sản lượng nước
tại chỗ ở mọi điểm trên lãnh thổ, đặc biệt là sản lượng nước trong mùa khơ,
làm giảm tính biến động của dòng chảy, làm giảm lũ lụt và hạn hán, ngăn
chặn và khắc phục các q trình làm ơ nhiễm nguồn nước. Nước có tầm quan
trọng đặc biệt nên trên hành tinh sự phân bố không đều về chất lượng và số
lượng của nguồn nước là một trong những nhân tố cơ bản dẫn đến sự phân bố
không đều của cá giống loài sinh vật, các hệ sinh thái, các cảnh quan thiên
nhiên, các khu dân cư và sự phồn thịnh của xã hội loài người.
Thời gian học tập tại trường, sinh viên được đào tạo chương trình lý thuyết
kết hợp với thực tập môn. Thực tập nghề nghiệp là giai đoạn quan trọng trong
quá trình học tập rèn luyện của mỗi sinh viên, nhằm giúp cho sinh viên củng
cố lại kiến thức lý thuyết đã học tại nhà trường và biết vận dụng lý thuyết đó
vào thực tiễn. Được sự đồng ý của nhà trường, cùng Khoa Tài nguyên & Môi
trường đã tổ chức đợt thực tập nghề nghiệp cho sinh viên lớp K64_QLTNR

tại Ban Quản lý rừng phòng hộ Cà Giây

11


CHƯƠNG 1:MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
I. Mục đích của đợt thực tập:
- Giúp sinh viên củng cố những kiến thức đã học, trang bị được những kỹ
năng thực hiện công tác điều tra các điều kiện cơ bản phục vụ những kiến
thức liên quan đến thực vật rừng quý hiếm, quản lý lửa rừng, quản lý lưu
vực và côn trùng – bệnh cây để tiếp cận với những hoạt động thực tiễn
quản lý tài nguyên thiên nhiên.
II. Mục tiêu, yêu cầu
1. Mục tiêu
a) Về kiến thức
- Củng cố được kiến thức lý thuyết những kiến thức liên quan đến
thực vật rừng quý hiếm, quản lý lửa rừng, quản lý lưu vực và côn trùng –
bệnh cây.
- Thu thập và trình bày được thơng tin cơ bản của đơn vị thực tập.
- Xác định được các bước xây dựng, thu thập số liệu và nôi dung cơ
bản.
b) Về kỹ năng
- Khảo sát, đánh giá đƣợc các vấn đề liên quan đến PCCCR; thực
hiện dự báo cháy rừng; vận hành đƣợc 5 thiết bị PCCCR cơ bản và thiết
kế/tu sửa 1 cơng trình PCCCR tại đơn vị.
- Khảo sát được hiện trạng tài nguyên trong lƣu vực; khoanh vẽ tính toán một số đặc trƣng trong lƣu vực; đánh giá và đề xuất được các
hoạt động kinh tế xã hội nhằm quản lý lưu vực bền vững.
- Xác định các loại sâu, bệnh gây hại cho cây trồng để từ đó đề
xuất được biện pháp phịng trừ tại khu vực thực tập.
- Trình bày được bảng phân loại thực vật rừng quý hiếm theo quy

định hiện hành; Tìm hiểu tình hình phân bố, hồn cảnh sống, phân loại,
giá trị của 10-20 loài cây rừng quý hiếm được giới thiệu và đặc điểm
nhận biết 10 loài đại diện, 1 tiêu bản thực vật quý hiếm/4 sinh viên
12


c) Về thái độ
- Có ý thức bảo vệ tài ngun thiên nhiên và bảo vệ mơi trường
- Có thái độ tơn trọng hịa nhã đối với cán bộ tại đơn vị.
- Chấp hành nghiêm chỉnh nội qui, qui chế của đơn vị thực tập, Nhà
trường và pháp luật tại địa phương.
2. Yêu cầu
- Tham gia đầy đủ các buổi thực tập.
- Rèn luyện được kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp với cán bộ
QLBVR
- Mỗi sinh viên viết được một bản báo cáo kết quả về các nội dung đã
thực tập.
III. Nội dung, phương pháp và tổ chức thực hiện
1. Quản lý lửa rừng
a. Khảo sát loại hình rừng dễ cháy: Khảo sát theo tuyến, quan sát, mô tả đặc
điểm cơ bản
b. Đặc điểm vật liệu cháy: Phân nhóm, phân cấp thực bì, mục trắc độ ẩm, lập
ơ đo tính khối lượng VLC.
c. Khảo sát – vận hành thiết bị, dụng cụ PCCCR: Quan sát, phỏng vấn, chụp
hình, mơ tả tính năng, khó khăn khi sử dụng, vận hành theo nhóm.
d. Các biện pháp PCCCR đã triển khai: Thơng qua báo cáo viên và phương
án PCCCR của đơn vị, kết hợp phỏng vấn – tham vấn cán bộ.
e. Xác định mùa cháy rừng và dự báo cháy rừng: Thực hiện theo quy trình
với số liệu đo được và GV cung cấp.
Tổ chức thực hiện: Chia nhóm, mỗi nhóm chọn tuyến điển hình để tiến hành

thực hiện các nội dung; giáo viên hướng dẫn, giám sát trong quá trình thực
hiện; khi thực hiện xong giáo viên sẽ kiểm tra từng nội dung và đánh giá kết
quả tại hiện trường.
2. Quản lý lưu vực
a. Mô tả một số đặc trưng và nhân tố ảnh hưởng đến tài nguyên lưu vực.
+ Sử dụng GPS xác định tọa độ điểm đầu ra của lưu vực.
13


+ Tính tốn Một số đặc trưng lưu vực như chỉ số hình dạng, diện tích, chu vi
lưu vực.
+ Lập tuyến điều tra dọc theo lưu vực xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tài
nguyên lưu vực.
b. Khảo sát điều kiện cơ bản, hiện trạng tài nguyên trong lưu vực:
+ Thu thập số liệu thứ cấp: Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tại khu vực
nghiên cứu.
+ Lập tuyến điều tra và OTC mô tả hiện trạng các tài nguyên của lưu vực bao
gồm tầng cây cao, tầng cây thấp, thảm khô.
c. Xác định các hoạt động kinh tễ - xã hội ảnh hưởng đến lưu vực sông:
Phương pháp phỏng vấn PRA: Xác định khu vực sinh sống người dân xung
quanh lưu vực, những hộ dân có hoạt động trồng rừng, khoán bảo vệ rừng,
những hộ dân hưởng lợi từ lưu vực, tiến hành phỏng vấn hộ theo bộ câu hỏi
mở được xây dựng trước.
d. Đề xuất các kiện pháp kỹ thuật và kinh tế xã hội nhằm quản lý lưu vực:
Tham vấn ý kiến cán bộ địa phương và tổng hợp quá trình điều tra thực địa và
tài liệu thứ cấp đề xuất giải pháp.
Tổ chức thực hiện: Chia nhóm, mỗi nhóm chọn tuyến điển hình để tiến
hành thực hiện các nội dung giáo viên hướng dẫn, giám sát trong quá trình
thực hiện; khi thực hiện xong giáo viên sẽ kiểm tra từng nội dung và đánh giá
kết quả tại hiện trường. Đánh giá kết quả trình bày qua seminar.

3. Côn trùng – Bệnh cây
3.1 Công tác chuẩn bị
- Tập trung nghe phổ biến đề cương; thảo luận về các nội dung cần thực
hiện, phương tiện, địa điểm, thời gian, cách thức thực hiện;
- Chuẩn bị phương tiện, tư trang cá nhân;
- Mượn dụng cụ thực tập theo từng nội dung và thời gian;

14


- Sơ thám hiện trường, thu thập các tài liệu liên quan như: Bản đồ, điều
kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, tình hình sâu bệnh hại cây ở vườn ươm địa
phương.
3.2 Ngoại nghiệp
- Lớp chia thành 02 tổ, nhóm (10 học viên) độc lập thực hiện các công
việc theo nội dung của đề cương. Giáo viên theo dõi và hướng dẫn khi cần
thiết.
- Nhóm thực hiện 2 nội dung ngoại nghiệp là:
+ Điều tra sâu bệnh hại Rừng tự nhiên
+ Điều tra sâu bệnh hại Rừng trồng
A. Điều tra, thu thập và xác định các loại sâu bệnh hại trong rừng
tự nhiên.
a. Điều tra sơ bộ:
+ Đối với Rừng tự nhiên: Phải tiến hành điều tra sơ bộ theo tuyến bằng
cách đi theo tuyến để quan sát, xem xét tình hình sâu hại của cả tuyến đó. Khi
đi khảo sát tuyến thường phải quan sát trên lá, thân, mặt luống nhằm sát định
các loại sâu bệnh hại.
Nội dung công việc:
- Lập tuyến điều tra.
- Điều tra nhanh tất cả các loại sâu bệnh hại trong tuyến đó.

- Lập các biểu thành phần sâu bệnh hại, tỷ lệ cây có sâu, bệnh (P%) và
mức độ hại của chúng (R%).
- Xác định R% lớn nhất làm cơ sở để điều tra tỷ mỷ loại sâu bệnh hại
chủ yếu.
b.Điều tra tỷ mỷ:
- Điều tra mức độ sâu ăn lá
- Điều tra số lượng sâu ăn lá
- Điều tra mức độ bệnh hại lá.
- Mức độ sâu đục thân
15


- Điều tra mức độ bệnh hại rễ.
- Điều tra mức độ bệnh hại thân.
- Điều tra sâu dưới đất
-Điều tra các loài thiên địch.
*Các chỉ tiêu cần điều tra:
- Điều tra, đánh giá mức độ sâu hại lá và mức độ bệnh hại lá:
Trên 30 cây điều tra tiến hành thu thập lá ở 6 vị trí trên mỗi cây (2 vị trí
ở dưới của tán, 2 vị trí ở giữa của tán, 2 vị trí ở trên của tán), mỗi vị trí lấy 5
lá. Như vậy trên mỗi cây ta thu được tất cả là 30 lá. Sau khi thu thập đem về
phân cấp ra các mức độ hại lá như sau:
Phân cấp lá bị hại theo cấp như sau: q
Cấp hại q

% Diện tích lá bị hại

0

Khơng


0

I

Hại nhẹ

<25

II

Hại vừa

25-50

III

Hại nặng

51-75

IV

Hại rất nặng

>75

Kết quả điều tra được ghi vào biểu
- Căn cứ vào số liệu điều tra tính toán mức độ hại của sâu ăn lávà bệnh
hại lá theo cơng thức sau:

R%
Trong đó:
n: số lá bị hại ở mỗi cấp
v: Trị số của cấp hại tương ứng
N: Tổng số lá điều tra trong cây
16


V: Trị số của cấp cao nhất ( V luôn ln = 4)
R% được đánh giá như sau:
Hại nhẹ có R từ 1 - 25%.
Hại vừa có R từ trên 25 –qewr 50%.
Hại nặng có R từ trên 50 – 75%.
Hại rất nặng có R từ trên 75%.
- Tỷ lệ cây có sâu và bệnh hại (P%):
+ Tỷ lệ cây bị sâu Ps% = số cây bị hại/ tổng số cây.
+ Tỷ lệ cây bị bệnh hại Pb% = số cây bị bệnh hại/ tổng số.
Tính giá trị P% bình quân, phân cấp P% theo tiêu chí sau:
P% < 5%: Phân bố cá thể
5% ≥ P% ≥ 10%: Phân bố cụm
10% ≥ P% ≥ 20%: Phân bố theo đám
P% ≥ 30%: Phân bố đều
Mật độ xuất hiện của sâu hại: Tính số lượng bình qn ( con/m 2) cho
từng lồi trong otc.
c. Thu thập các mẫu cơn trùng
- Mỗi nhóm tiến hành thu thập mẫu côn trùng trong khu vực thực tập.
- Dụng cụ thu mẫu là bẫy vợt loại nhỏ: Gồm các vợt bằng kẽm ( dài 30
cm phần đầu vợt được làm một vịng kẽm hơi giống hình ôvan (đường kính
khoảng 15 – 20cm )
d. Phân tích mẫu côn trùng.

- Vật liệu dùng xử lý và phân loại mẫu: Cồn 900…
B. Điều tra, thu thập và xác định các loại sâu bệnh hại trong rừng
trồng.
- Điều tra sơ bộ:
17


+ Xác định tuyến điều tra: Là tuyến đường thẳng.
+ Điểm điều tra: Lập 1 OTC phân bố ở chân núi hoăc đến sườn núi với
diện tích là 1.000m2/ơ.
+ Điều tra nhanh thành phần sâu bệnh hại, tỷ lệ cây có sâu bệnh hại (P
%), mức độ sâu bệnh hại thân, lá, rễ (R%).
+ Xác định R% lớn nhất, qua đó làm cơ sở cho điều tra tỷ mỷ.
- Điều tra tỷ mỷ:
Sau khi xác định được loài sâu bệnh hại chủ yếu ta tiến hành thu thập
mẫu để tính R% tỷ mỷ. Việc chọn cành tiêu chuẩn phải phân bố đều trong tán:
1 cành ngọn, 2 cành giữa tán ( Đông – Tây), 2 cành gốc ( Nam – Bắc). Tiếp
theo chọn lá tiêu chuẩn để điều tra mức độ sâu hại, trên cành tiêu chuẩn chọn
6 lá gồm: 2 lá ngọn, 2 lá giữa, 2 lá gốc.
*Các chỉ tiêu cần xác định: tương tự như điều tra ở vườn ươm.
3.3. Nội nghiệp:
Sau khi khảo sát, điều tra, lấy mẫu, nhận biết và sử dụng theo nhóm, cá nhân
tiến hành chỉnh lý số liệu, phân tích và viết bài thu hoạch
4 Thực vật rừng quý hiếm
4.1 Công tác chuẩn bị
- Tập trung nghe phổ biến đề cương; thảo luận về các nội dung cần thực
hiện, phương tiện, địa điểm, thời gian, cách thức thực hiện;
- Chuẩn bị phương tiện, tư trang cá nhân;
- Mượn dụng cụ thực tập theo từng nội dung và thời gian;
- Sơ thám hiện trường, thu thập các tài liệu liên quan như: Bản đồ, điều

kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, danh lục các loài thực vật rừng tại địa phương.
4.2 Ngoại nghiệp
- Lớp chia thành 02 tổ, nhóm (10 học viên) tập trung thực hiện các công việc
theo nội dung của đề cương. Giáo viên theo dõi và hướng dẫn khi cần thiết.
- Nhóm thực hiện 2 nội dung ngoại nghiệp là:
18


+ Điều tra các loài thực vật rừng quý hiếm tại tuyến khảo sát.
a. Nhận biết loài thực vật rừng nguy cấp quý hiếm: Kế thừa các tài liệu để
xác định loài thực vật rừng quý hiếm; Điều tra theo tuyến 1,5 km xuyên qua
các vùng đại diện cho khu nghiên cứu. Trên mỗi tuyến, SV quan sát, mô tả,
phân loại các loài thực vật rừng quý hiếm đặc trưng tại khu vực thực tập.
b. Xác định vùng phân bố, hoàn cảnh sống và giá trị của thực vật rừng quý
hiếm: Kế thừa các tài liệu nhằm xác định được sinh cảnh, phỏng vấn cán bộ
và người dân về tên địa phương, hoàn cảnh sống, khu vực phân bố, giá trị.
c. Thu mẫu tiêu bản: Chia nhóm đi theo tuyến để thu mẫu tiêu bản tươi trình
giáo viên kiểm tra và đánh giá mẫu tại hiện trường. Dùng kẹp gỗ để bảo quản và
ép mẫu, ghi chú, đóng gói, vận chuyển và hoàn thiện mẫu theo đúng kỹ thuật.
Tổ chức thực hiện: Trên tuyến điều tra, giáo viên gọi tên nhóm mơ tả xác định
được tên lồi, họ thực vật. Chia nhóm đi theo tuyến theo hướng dẫn của giáo
viên hướng dẫn để thu mẫu tiêu bản. Sau khi thực hiện xong giáo viên kiểm tra và
đánh giá kết quả tại hiện trường. Đánh giá kết quả trình bày qua seminar
4.3 Nội nghiệp:
Mô tả các loại thực vật rừng quý hiếm trên tuyến khảo sát:
a. Nhận biết loài thực vật rừng nguy cấp quý hiếm: Kế thừa các tài liệu để
xác định loài thực vật rừng quý hiếm; Điều tra theo tuyến 1,5 km xuyên qua
các vùng đại diện cho khu nghiên cứu. 2 tuyến phụ theo kiểu xương cá được
mở/tuyến chính. Trên mỗi tuyến, SV quan sát, mơ tả, phân loại các loài thực
vật rừng quý hiếm đặc trưng tại khu vực thực tập.

b. Xác định vùng phân bố, hoàn cảnh sống và giá trị của thực vật rừng quý
hiếm: Kế thừa các tài liệu nhằm xác định được sinh cảnh, phỏng vấn cán bộ
và người dân về tên địa phương, hoàn cảnh sống, khu vực phân bố, giá trị.
c. Thu mẫu tiêu bản: Chia /nhóm đi theo tuyến để thu mẫu tiêu bản tươitrình
giáo viên kiểm tra và đánh giá mẫu tại hiện trường. Dùng kẹp gỗ để bảo quản và
ép mẫu, ghi chú, đóng gói, vận chuyển và hoàn thiện mẫu theo đúng kỹ thuật.

19


Tổ chức thực hiện: Trên tuyến điều tra, giáo viên gọi tên nhóm mơ tả
xác định được tên lồi, họ thực vật. Chia nhóm đi theo tuyến theo hướng dẫn
của giáo viên hướng dẫn để thu mẫu tiêu bản. Sau khi thực hiện xong giáo viên
kiểm tra và đánh giá kết quả tại hiện trường. Đánh giá kết quả trình bày qua
seminar.
Dụng cụ và thiết bị thực tập
TT

Dụng cụ

Số lượng (cái)

Người chuẩn bị

1
2

Thước dây
Cân đồng hồ (loại 3 - 5kg)


2
2

TTTN&CGCN
TTTN&CGCN

3

GPS

2

TTTN&CGCN

4

Kẹp gỗ

2

TTTN&CGCN

5

Dao phát

2

TTTN&CGCN


6

Vợt bắt côn trùng

2

TTTN&CGCN

5. Kế hoạch dự kiến thực tập
5.1 Thời gian thực tập: 4 tín chí (16 ngày ngoại nghiệp).
Nội dung thực tập: Nghề nghiệp 2
Địa điểm thực tập: Ban quản lý rừng phòng hộ Cà Giây, tỉnh Bình Thuận
Giáo viên hướng dẫn:
TT

Giáo viên

Đợt

Thời gian

1

Trần Thị Hương

Đợt 1

09/10 – 12/10/2020

2


Nguyễn Thị Hạnh

Đợt 2

16/10 – 19/10/2020

3
4

Đặng Việt Hùng
Võ Minh Hoàn

Đợt 3
Đợt 4

23/10 – 26/10/2020
30/10 - 2/11/2020

5.2 Phương pháp kế thừa:
Thu thập các tài liệu liên quan đến loài … như trong SĐVN, NĐ
06/2019/NĐCP ngày 22/01/2019 về quản lý thực vật rừng, động vật rừng
nguy cấp, quý, hiếm và thục thi công ước về buôn bán Quốc tế các loại động
20


vật hoang dã nguy cấp.
Những tư liệu về điều kiện tự nhiên, khí hậu, thủy văn, đất đai, địa
hình, tài nguyên rừng.
Thông tin, tư liệu về điều kiện kinh tế - xã hội: Dân số, lao động, thành

phần dân tộc, tập quán canh tác.
Những kết quả nghiên cứu, những văn bản liên quan đến loài …. và các
giải pháp bảo tồn loài ở Việt Nam và trên thế giới.
Kế thừa các sản phẩm nghiên cứu, có thể sử dụng, ứng dụng trong
nghiên cứu.
Các loại bản đồ địa hình, hiện trạng của khu vực nghiên cứu.
Các tài liệu tham khảo về đa dạng thực vật cây thân gỗ trong và ngoài
nước.
5.3 Phương pháp thu thập số liệu:
a. Phương pháp kế thừa các tài liệu tại khu vực thực tập:
Danh lục thực vật, động vật, côn trùng rừng tại khu vực thực tập, …
Tài liệu về điều kiện tự nhiên khu vực, tài liệu về tài nguyên thực vật,
bản đồ hiện trạng tài nguyên đất và các tài liệu khác có liên quan….
Bản đồ hiện trạng rừng tại khu vực thực tập.
b. Phương pháp lập tuyến điều tra:
- Dựa vào bản đồ hiện trạng và đặc điểm địa hình, thiết lập các tuyến
thu mẫu sao cho tuyến đường đi phải xuyên qua các môi trường sống của khu
nghiên cứu, nghĩa là các tuyến đó cắt ngang các vùng đại diện cho khu nghiên
cứu. Từ tuyến chính, các tuyến phụ theo kiểu xương cá được mở về hai phía
và đi qua các quần xã khác nhau. Trung bình 1,5 km chiều dài của tuyến chính
lại có 2 tuyến phụ được mở ra. Trên mỗi tuyến, tiến hành nhận biết các loài
động thực vật trên tuyến
- Trên tuyến điều tra, giáo viên gọi tên từng sinh viên hoặc 3 sinh
viên/nhóm và gợi ý cho sinh viên cách quan sát những đặc điểm đặc trưng
nhất để sinh viên mơ tả lồi động thực vật qua đó sinh viên có thể xác định
21


được tên loài, họ
+ Khoanh hiện trạng rừng bằng cách đi theo tuyến và đánh dấu sự thay

đổi của trạng thái rừng.
c. Phương pháp phỏng vấn:
Sử dụng bảng câu hỏi định hướng trên cơ sở đã xác định được các loài
động thực vật và các mối đe dọa đến tài nguyên tại địa điểm thực tập. Giáo
viên hướng dẫn sinh viên lập bảng câu hỏi phỏng vấn định hướng. Chia mỗi
nhóm 4 sinh viên để thực hiện cơng việc phỏng vấn. Đối tượng phỏng vấn là
cán bộ, người dân tại khu vực thực tập.
d. Phương pháp làm tiêu bản:
+ Phương pháp thu mẫu thực vật
Dùng kẹp tiêu bản bằng gỗ để bảo quản bà ép mẫu tươi, cần ghi các
thông tin về loài lấy mẫu tiêu bản, dây buộc, kéo cắt cành, nhãn, kim chỉ, bút
chì (2B), cồn, giấy báo.
* Nguyên tắc thu mẫu
- Mỗi mẫu phải có đầy đủ các bộ phận, nhất là: cành, lá, hoa và cả quả
càng tốt (đối với cây lớn) hay cả cây đối với cây thân thảo.
- Mỗi cây thu từ 3 – 5 mẫu để vừa nghiên cứu các biến dạng của loài,
vừa để trao đổi.
- Các mẫu thu được đánh số hiệu theo ngày thu mẫu.
- Khi thu phải ghi chép ngay những đặc điểm dễ nhận biết ngoài thiên
nhiên như đặc điểm vỏ cây, kích thước cây, nhất là các đặc điểm dễ mất sau
khi khô như màu sắc của hoa, quả, mùi vị,…
- Thu và ghi chép xong cho vào túi polyetylen to mang về nhà mới làm
mẫu. Việc cho vào túi polyetylen có lợi là gọn nhẹ, khơng bị va quệt khi băng
qua rừng, mẫu giữ tươi lâu kể cả khi trời nắng to. Cần chú ý là khi cho mẫu
vào túi phải nhẹ nhàng, nếu có hoa thì dùng lá của mẫu để bọc trước khi cho
vào túi. Có thể dùng túi nhỏ và mỏng đựng riêng từng lồi và buộc chặt tất cả
các túi nhỏ đó cho vào túi to.
22



* Xử lý và bảo quản mẫu
Trên mỗi nhãn cần ghi chép:
- Số hiệu mẫu.
- Địa điểm và nơi lấy (tên khu vực thực tập).
- Ngày lấy mẫu.
- Đặc điểm quan trọng: cây gỗ hay dây leo, độ cao, màu sắc lá, hoa,
quả, lông, gai, mùi vị,…
- Người lấy mẫu.
Khi ghi phải dùng bút chì mềm, tuyệt đối khơng dùng bút bi, bút mực
để tránh bị mất khi ngâm tẩm về sau.
Sau khi đã đeo nhãn, các mẫu cần được xử lý.
* Xử lý mẫu
Mỗi mẫu được đặt gọn trong một tờ báo gập lại, vuốt ngay ngắn nhưng
chú ý trên mỗi mẫu phải có có lá sấp, lá ngửa để có thể quan sát dễ dàng cả
hai mặt lá mà không phải lật mẫu.
Đối với hoa, dùng các mảnh báo nhỏ để ngăn cách nó với hoa hay lá
bên cạnh, phịng khi sấy dễ bị dính vào các bộ phận bên cạnh. Sau đó xếp
chồng các mẫu lên nhau, sau 5-10 mẫu đặt một tấm nhơm lượn sóng để tăng
độ thống khí, giữ nhiệt tốt và dùng đơi cặp ô vuông (mắt cáo) để ốp ngoài rồi
ép chặt mẫu và bó lại, mỗi cặp mẫu khoảng 15-20 mẫu. Các bó mẫu được
đem phơi nắng hoặc sấy. Hàng ngày phải thay giấy báo mới để mẫu chóng
khơ và khơng bị ẩm, khơng làm cho mẫu bị nát.
* Trình bày mẫu
- Nhãn mẫu
Nhãn thường có hình chữ nhật kích thước khoảng 7x10 cm giấy trắng
dai, viết bằng tay hay đánh máy thường được in sẵn và dán ở góc dưới, bên
phải:
+ Số hiệu mẫu (No):
+ Tên phổ thông (Common name):
23



+ Tên Khoa học (Scientific name):
+ Tên họ (Family name):
+ Người thu mẫu (Leg. = Legit):
+ Ngày thu mẫu:
+ Địa điểm thu mẫu:
- Trình bày mẫu
Kích thước 28x42cm. Bìa mẫu là những giấy Crôki dày, đanh và cứng.
Giấy cần phải cứng khó gấp để đỡ hỏng mẫu nhất là khi chuyền tay nhau.
Dùng băng dính hoặc dùng chỉ để khâu các bộ phận đính chặt lên bìa
mẫu.
CHƯƠNG 2: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI, TÀI
NGUYÊN THIÊN NHIÊN BAN QUẢN LÝ RỪNG PHÒNG HỘ CÀ
GIÂY
Ban quản lý rừng phòng hộ Cà Giây được thành lập theo Quyết định số
2239/QĐ-UBBT ngày 1 tháng 11 năm 1996 của UBND tỉnh Bình Thuận.
Hoạt động của Đơn vị theo phân cấp Ban quản lý rừng phịng hộ trực thuộc
Sở Nơng nghiệp và Phát triển nông thôn. Nhiệm vụ chủ yếu là quản lý bảo vệ
và phát triển rừng với mục tiêu đặt ra là diện tích rừng được bảo vệ tương đối
ổn định, số vụ cháy rừng và thiệt hại đến tài ngun rừng giảm đáng kể, cơng
tác giao khốn bảo vệ rừng được duy trì, chất lượng rừng được nâng cao…
Diện tích rừng tự nhiên của đơn vị đang quản lý nằm trên địa bàn 02 xã Phan
Lâm và Bình An của huyện Bắc Bình. gồm nhiều thành phần dân tộc sinh
sống như Kinh, Rac lây, K’ho. Các hộ dân sống ven rừng chủ yếu là thành
phần dân tộc thiểu số, kinh tế chủ yếu dựa vào nơng nghiệp là chính. Do đó
khơng tránh khỏi việc người dân tác động trực tiếp và gián tiếp vào rừng như:
lấn chiếm đất rừng để sản xuất nông nghiệp, khai thác gỗ, lấy củi, chăn thả
gia súc vào rừng, đốt nương rẫy làm cháy rừng... dẫn đến tình trạng mất rừng
và suy thối rừng.

Vì vậy một trong những biện pháp quan trọng hiện nay cần phải thiết lập quản
lý rừng bền vững (QLRBV). Thực hiện QLRBV sẽ đảm bảo lợi ích quốc gia quản lý rừng (QLR) tốt hơn, có trách nhiệm hơn và đạt được cả 3 mục tiêu về
kinh tế, xã hội và môi trường.
24


I. ĐẶC ĐIỂM ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ XÃ HỘI:
1. Đặc điểm tự nhiên:
1.1. Vị trí địa lý:
Ban QLRPH Cà Giây nằm trong ranh giới hành chính 2 xã là Phan Lâm và
Bình An thuộc huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận.
- Toạ độ địa lý:
+ Từ 11020’ đến 11025’ vĩ độ Bắc.
+ Từ 108021’ đến 108029’ kinh độ Đơng.
- Các hướng tiếp giáp
+ Phía Bắc giáp xã Đà Loan và xã Tà Năng - huyện Đức Trọng - tỉnh Lâm
Đồng.
+ Phía Nam Tiếp giáp đất nơng nghiệp xã Bình An - Bắc Bình - Bình Thuận.
+ Phía Đơng giáp rừng phịng hộ Sơng Mao và đất nơng nghiệp xã Bình An.
+ Phía Tây giáp rừng phịng hộ Sơng Lũy và dân cư xã Phan Lâm, Phan Sơn.
Ban QLRPH Cà Giây nằm cách Thị trấn Chợ Lầu (huyện Bắc Bình) 25 km về
hướng Đơng Nam và cách Thành phố Phan Thiết 70 km về hướng Tây nam.
1.2. Địa hình, địa thế:
Ban quản lý rừng phịng hộ Cà Giây có địa hình tiếp giáp giữa cao nguyên Di
Linh tỉnh Lâm Đồng và vùng bằng ven sông Cà Giây, Sông Mao. Vì vậy chịu
ảnh hưởng của sự chia cắt mạnh từ hướng Tây Bắc xuống Đơng Nam, nơi
thấp nhất có độ cao 75m, nơi cao nhất có độ cao trên 1.000 m so với mực
nước biển.
Địa hình có thể chia thành 3 vùng chính gồm:
- Vùng núi cao có độ cao trên 400 m, có dạng địa hình chia cắt phức tạp,

nhiều khe suối, có độ dốc từ 250 - 350. Khu vực này tiếp giáp với huyện Đức
Trọng, tỉnh Lâm Đồng chiếm khoảng 35% diện tích lâm phận.

25