Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (223.31 KB, 29 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>1. Dàn ý phân tích tâm trạng các nhân vật trong Hạnh phúc của một</b>
<b>tang gia</b>
<b>1.1. Dàn ý số 1</b>
<b>a. Mở bài</b>
Giới thiệu vấn đề: Số đỏ là cuốn tiểu thuyết ghê gớm có thể làm vinh dự cho
mọi nền văn học có nó cũng là tác phẩm đặc sắc bậc nhất trong sự nghiệp sáng tác
của Vũ Trọng Phụng. Trong đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia” tài năng
nghệ thuật của Vũ Trọng Phụng được thể hiện trực tiếp thơng qua việc khắc họa
tâm trạng và tính cách của từng nhân vật trong câu chuyện.
<b>b. Thân bài</b>
– “Hạnh phúc của một tang gia” thuộc chương V của tiểu thuyết Số đỏ nói
về đám ma của cụ cố Tổ.
–> Qua đám ma rình rang, hồnh tráng đó tính cách của từng nhân vật dần
được bộc lộ.
– Đám ma của cụ cố Tổ diễn ra thật lạ lùng, lạ lùng từ những nghi thức đến
thái độ của những thành viên trong gia đình và những người ngồi gia đình.
– Khơng hề có giọt nước mắt đau khổ, xót thương nào mà ngược lại sự ra đi
của cụ cố Tổ còn mang đến hạnh phúc cho tất cả mọi người, nghịch lí này được thể
hiện chính trong nhan đề của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”.
+ Cố Hồng vui vì được diễn vai của người con cả có hiếu, muốn được nghe
+ Văn Minh cảm thấy vui sướng vì cái chúc thư kia cuối cùng cũng đi vào
giai đoạn thực hành.
+ Cơ Tuyết vui vì được mặc bộ trang phục ngây thơ để khoe với mọi người
rằng mình chưa đánh mất chữ trinh
+ Phán Mọc Sừng vui sướng, hạnh phúc vì nhận được khoản tiền kha khá.
+ Cậu Tú Tân vui vì có dịp trổ tài chụp ảnh
– Khơng những người trong gia đình cảm thấy hạnh phúc mà niềm vui có
khả năng lây lan ra tất cả mọi người ngồi gia đình.
+ Những người bạn của gia đình vui vì có dịp khoe các loại râu, các loại
huân chương cao quý, đặc biệt hơn họ còn cảm thấy vui vì được ngắm bờ ngực
thấp thống trong bộ y phục ngây thơ của cô Tuyết.
+ Hai viên cảnh sát Min-đơ, Min-toa thì vui vì được ghi biên bản phạt.
+ Đám thanh niên nam nữ đi đưa tang vui vì được trị chuyện vui vẻ, chim
chuột nhau.
+ Người dân hàng phố thì vui vì được “thưởng thức” một đám ma to của gia
đình đại tư sản danh giá.
–> Đám ma được tổ chức hoành tráng, nhưng lại mất đi cái trang nghiêm
vốn có mà thể hiện đến tận cùng cái lố lăng, thiếu hiểu biết của những người trong
gia đình.
Thơng qua bối cảnh của đám ma, từng lớp mặt nạ của những nhân vật trong
truyện được bóc trần, thể hiện đến cùng cái giả dối, giả nhân giả nghĩa của những
kẻ tự xưng trí thức, những người thuộc giới thượng lưu danh giá.
<b>1.2. Dàn ý số 2</b>
<b>I. Mở bài</b>
- Giới thiệu những nét tiêu biểu nhất về cây bút hiện thực Vũ Trọng Phụng
và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia
- Trong đoạn trích, tâm trạng các nhân vật trước cái chết của cụ cố Tổ là một
khía cạnh làm nên chất trào phúng cho đoạn trích
<b>II. Thân bài</b>
Trước cái chết của một con người, đáng lẽ những người xung quanh phải có
thái độ đau buồn nhưng tâm trạng của các nhân vật (kể cả trong gia đình hay ngồi
gia đình) đều làm cho người đọc cảm giác phẫn nộ
<b>a. Tâm trạng của những người trong gia đình</b>
- Cụ cố Hồng:
+ đặc biệt háo danh: mới năm mươi tuổi, cụ cố Hồng mong được gọi là “cố”
+ sung sướng đến ngây ngất vì nhờ có cái chết thật của cha mình mà được
mọi người chú ý, vui vì được diễn trị già yếu trước mọi người
+ mơ màng nghĩ mình được mặc áo xơ gai, lụ khụ ho khạc mếu máo để
người ta nghĩ “ úi kìa con giai nhớn đã già thế kia kìa”
=> con người háo danh bề ngồi, khơng hề tiếc thương gì trước cái chết của
chính người sinh ra mình
- Cụ bà: sung sướng vì ơng Đốc tờ Xn đã khơng giận mà cịn giúp đáp,
phúng viếng đến thế, và đám ma như thế kể là đã danh giá nhất
+ Vui vì chúc thư đã đi vào thời kì thực hiện chứ khơng cịn là lí thuyết viển
vơng nữa
+ vị đầu rứt tóc hợp thời trang hợp với một nhà có đám, kì thực, ơng ta đang
lo gột rửa bằng xà phòng thơm cho quá khứ của Xuân…
=> Bất hiếu, đầy dã tâm
- Bà Văn Minh vợ:
+ sốt cả ruột vì mãi khơng được mặc đồ xơ gai tân thời, cái mũ mấn trắng
viền đen…
+ mừng rỡ vì được lăng xê những mốt y phục táo tạo nhất.
=> người cháu thực dụng, thiếu tình người
- Cậu Tú Tân: Điên người lên vì bây giờ mới có dịp dùng đến mấy cái máy
ảnh mà cậu đã chuẩn bị từ lâu => thiếu suy nghĩ, thiếu tình cảm ruột thịt
- Tuyết:
+ Vui vì có dịp mặc bộ y phục “Ngây thơ” để thiên hạ thấy rằng mình chưa
đánh mất cả chữ trinh.
+ khuôn mặt buồn, nhưng không phải cái buồn đau thương mà là buồn lãng
mạn “đúng mốt” vì chờ mãi chưa thấy bạn giai đâu cả
=> Người con gái hư hỏng, lẳng lơ.
- Phán mọc sừng:
+ Là kẻ trơ trẽn nhất, y vơ cùng hãnh diện vì khơng ngờ “đơi sừng hươu vơ
hình ai cắm trên đầu mình lại có giá trị như vậy”.
=> Chỉ coi trọng và vui mừng vì mình được thêm một khoản, khơng có nhân
cách, vô liêm sỉ
<b>b. Tâm trạng của những người ngồi gia đình</b>
- Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: “giữa lúc khơng có ai đáng bị phạt…đương
buồn rầu…thì sung sướng cực điểm”.
- Bạn bè cụ cố Hồng: những kẻ vừa háo danh, vừa háo sắc, họ chia buồn để
khoe khoang các loại râu ria cùng những huân huy chương
- Nhà sư: Sư cụ Tăng Phú sung sướng và vênh váo ngồi trên một chiếc xe, vì
sư cụ chắc rằng, trong số thiên hạ đứng xem ở các phố, thế nào cũng có người nhận
ra rằng sư cụ đã đánh đổ được Hội Phật giáo
- Hàng phố: đám ma đi đến đâu huyên náo đến đấy, cả phố nhốn nháo khoe
đám ma to, thiên hạ chỉ chu ý vào những kiểu quần áo tang...
=> Không một ai thực sự tiếc thương cho sự ra đi của người đã mất, đây là
những con người không một chút hiếu nghĩa, mất hết tình người
<b>III. Kết bài</b>
- Khẳng định nhưng nét nghệ thuật tiêu biểu thể hiện thành công tâm trạng
của các nhân vật trong đoạn trích: bút pháp hiện thực, nghệ thuật trào phúng…
- Bài học đạo đức rút ra cho bản thân
<b>2. Bài văn mẫu Phân tích tâm trạng các nhân vật trong Hạnh phúc của</b>
<b>một tang gia</b>
<b>2.1. Bài văn mẫu 1</b>
thông qua việc khắc họa tâm trạng và tính cách của từng nhân vật trong câu
chuyện.
“Hạnh phúc của một tang gia” thuộc chương V của tiểu thuyết Số đỏ nói về
đám ma của cụ cố Tổ. Qua đám ma rình rang, hồnh tráng đó tính cách của từng
nhân vật dần được bộc lộ, không những thế, bằng tài năng nghệ thuật bậc thầy, tác
giả Vũ Trọng Phụng đã vô cùng tinh tế khi đi miêu tả tâm trạng của từng nhân vật
xuất hiện trong đoạn trích ấy.
Đám ma của cụ cố Tổ diễn ra thật lạ lùng, lạ lùng từ những nghi thức đến
thái độ của những thành viên trong gia đình và những người ngồi gia đình. Theo
lẽ thường, một gia đình khi có tang thì khơng khí bao trùm là sự đau khổ, xót xa
khi mất mát cả về người và tình cảm thì đám ma của cụ cố Tổ lại hồn tồn trái với
cái lẽ thường ấy. Khơng hề có giọt nước mắt đau khổ, xót thương nào mà ngược lại
sự ra đi của cụ cố Tổ còn mang đến hạnh phúc cho tất cả mọi người, nghịch lí này
được thể hiện chính trong nhan đề của đoạn trích “Hạnh phúc của một tang gia”.
Tất cả mọi người trong gia đình đều có những niềm vui riêng trước sự ra đi
mặc bộ trang phục ngây thơ để khoe với mọi người rằng mình chưa đánh mất chữ
trinh mà không biết rằng hành động của mình lố lăng đến kệch cỡm.
Phán Mọc Sừng vui sướng, hạnh phúc vì nhận được khoản tiền kha khá, cậu
Tú Tân vui vì có dịp trổ tài chụp ảnh. Khơng những người trong gia đình cảm thấy
hạnh phúc mà niềm vui có khả năng lây lan ra tất cả mọi người ngồi gia đình.
Những người bạn của gia đình vui vì có dịp khoe các loại râu, các loại hn
chương cao quý, đặc biệt hơn họ còn cảm thấy vui vì được ngắm bờ ngực thấp
thống trong bộ y phục ngây thơ của cô Tuyết.
Hai viên cảnh sát Min-đơ, Min-toa thì vui vì được ghi biên bản phạt, đám
thanh niên nam nữ đi đưa tang vui vì được trị chuyện vui vẻ, chim chuột nhau.
Người dân hàng phố thì vui vì được “thưởng thức” một đám ma to của gia đình đại
tư sản danh giá. Đám ma được tổ chức hồnh tráng, nhưng lại mất đi cái trang
nghiêm vốn có mà thể hiện đến tận cùng cái lố lăng, thiếu hiểu biết của những
người trong gia đình.
Thơng qua bối cảnh của đám ma, từng lớp mặt nạ của những nhân vật trong
truyện được bóc trần, thể hiện đến cùng cái giả dối, giả nhân giả nghĩa của những
kẻ tự xưng trí thức, những người thuộc giới thượng lưu danh giá. Từ việc khắc họa
chân dung tính cách, tâm trạng của từng nhân vật Vũ Trọng Phụng đã châm biếm
sâu cay với xã hội thực dân nửa phong kiến.
<b>2.2. Bài văn mẫu 2</b>
đoạn nào cũng thú vị, hấp dẫn như một màn hài kịch trọn vẹn. Đặc biệt gây ấn
tượng là chương “hạnh phúc của một tang gia”.
Ý nghĩa châm biếm gửi cả trong cái tên của chương truyện. Một gia đình có
tang, thậm chí đại tang ắt phải tiếc thương, sầu não đến chừng náo, ấy vậy mà lại
hạnh phúc. Mới nghe có vẻ ngược đời nhưng trong hồn cảnh cụ thể của gia đình
này thì điều ấy lại chân thực, hợp lí. Ở đám tang cụ Tổ, mọi người đều vui như
“tết”: con cái, cháu chắt, họ hàng thân thích, người quen biết… ai cũng thấy đây là
một dịp may hiếm có để thoả mãn một nguyện vọng, một ý đồ nào đó.
Vũ Trọng Phụng vạch rõ chân tướng nhố nhăng, lố bịch của những hạng
người mang danh là thượng lưu, quý phái, văn minh, tân tiến nhưng thực chất lại là
những cặn bã, quái thai của cái xã hội dở Tây dở ta buổi ấy.
Trong chương này, tác giả đã xây dựng thành công những tình huống điển
hình để bộc lộ những tính cách đặc sắc. Trước hết, phải nói đến thái độ của những
kẻ có quan hệ ruột rà với cụ Tổ.
Cái chết của cụ chẳng làm cho đứa con, đứa cháu nào tiếc thương bởi đã từ
lâu, họ mong cụ chết cho nhanh để chia gia tài. Thay vào sự tiếc thương, cái chết
của cụ đã đem đến cho họ niềm vui to lớn không che giấu nổi – một “hạnh phúc”:
Cái chết kia đã làm cho nhiều người sung sướng lắm. Bọn con cháu vơ tâm ai cũng
vui sướng thoả thích… Người ta tưng bừng vui vẻ đi đưa giấy cáo phó, gọi phường
kèn, thuê xe đám ma… Tang gia ai cũng vui vẻ cả…
Còn người con trai cả của cụ Tổ thì sung sướng vì một lí do khác lớn hơn
“cụ cố Hồng mơ màng đến cái lúc cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống gậy, vừa ho
khạc vừa khóc mếu để cho thiên hạ bình phẩm, ngợi khen: úi kìa, con giai nhớn đã
Khơng khí của đám ma là khơng khí của một ngày hội. Đây cũng chính là
mâu thuẫn trào phúng gây cười ra nước mắt xuyên suốt hoạt cảnh này. Đám ma rất
to, to chưa từng thấy ở đất Hà Thành xưa nay., Có đủ cả kiệu bát cống, lợn quay đi
lọng, vài ba trăm câu đối, bức trướng, vòng hoa phúng điếu, vài trăm người đưa
đám nghiêm nghị, thành kính đi sát ngay sau linh cữu cụ Tổ, trong đủ thứ tiếng kèn
huyên náo: kèn ta, kèn Tây, kèn Tàu, có cả âm thanh chói tai, rộn rã của lốc bốc
xoảng và bu-dích…
Ngồi những thân nhân của người q cố phải nói đến đám bạn bè, quan
khách của tang chủ, đi đưa đám không phải để chia buồn mà là cốt khoe ngực đầy
những huy chương như: Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Vạn Tượng bội tinh….
trên mép và cằm đều đủ râu ria, hoặc dài hoặc ngắn, hoặc đen hoặc hung hung,
hoặc lún phún hay rầm rậm …Đám phụ nữ quý phái, đám trai thanh gái lịch đang
theo đuổi, học địi phong trào Âu hố, vừa đi đưa ma vừa cười tình với nhau, bình
phẩm nhau, chê bai nhau, hẹn hò nhau… Và mỉa mai thay, họ làm tất cả những
chuyện ấy bằng vẻ mặt buồn rầu của những người đi đưa ma. Điều đó chứng tỏ họ
hồn tồn dửng dưng với người chết, tất cả đều thản nhiên, vui vẻ và dối trá.
Người dân hai bên đường đổ xô ra xem đám ma như xem một sự lạ. Đám ma
to đến nỗi những người trong tang gia cảm thấy hết sức sung sướng và hàng phố
nhốn nháo cả lên khen đám ma to. Nhà văn lạnh lùng bình luận: “đám ma to tát có
thể làm cho người chết nằm trong quan tài cũng phải mỉm cười sung sướng, nếu
Đằng sau sự phô trương, cố làm ra vẻ long trọng, danh giá ấy là sự rởm đời
đến mức lố lăng, là thói háo danh đến trơ trẽn của bọn người giàu sang, hãnh tiến
và bao trùm lên tất cả là thói đạo đức giả, tự lừa mình và lừa người.
Xuân Tóc Đỏ xuất hiện, đẩy sự lố lăng, dị hợm của đám ma cụ Tổ lên tới
đỉnh cao. Hắn chọn đúng lúc để có mặt, trước sự chú ý của mấy trăm con người và
gây ấn tượng mạnh với hai vòng hoa đồ sộ, sáu chiếc xe kéo sang trọng và một
đám sư, cùng loại sư của báo Gõ mõ. Điều này khiến cho bà cố Hồng càng thêm
sung sướng: “ấy, giả khơng có món ấy thì là thiếu chưa được to, may mà ông Xuân
đã nghĩ hộ tơi”. Cịn cơ Tuyết, người u của Xn Tóc Đỏ cũng phải cảm động
mà liếc mắt đưa tình với hắn.
Mấy chi tiết tả cảnh hạ huyệt càng mỉa mai, trào phúng. Vũ Trọng Phụng tả
nó như một vở kịch mà bàn tay dàn dựng của đạo diễn quá ư lộ liễu, trắng trợn: cậu
Tú Tân bắt từng người phải chống gậy, gục đầu, cong lưng, lau mắt… để cậu chụp
ảnh, trong khi bạn hữu của cậu rầm rộ nhảy lên những ngôi mả khác mà chụp để
cho ảnh khỏi giống nhau. Chất bi hài của cảnh khiến người đọc cười ra nước mắt.
Chỉ có một tiếng khóc lớn nhất bật lên là của ông Phán mọc sừng: “ông oặt người
đi, khóc mãi khơng thơi và tiếng khóc của ơng thật đặc biệt: Hức! Hức! Hức”. Ông
thương cho người đã khuất chăng? Khơng phải! Ơng đang đóng kịch trước mặt
mọi người. Thực ra, cụ Tổ chết…ơng ta rất mừng vì được chia phần khá nhiều, kể
cả cái giá của bộ sừng mà cô vợ ông đã cắm lên đầu ông. Miệng khóc, tay ơng
Phán dúi nhanh vào tay Xn Tóc Đỏ một cái giấy bạc năm đồng gấp làm tư… để
trả công hắn đã gọi ông là Phán mọc sừng trước họ hàng nhà vợ, nhờ đó mà ơng ta
có thêm được một món tiền lớn.
kịch sinh động, một bức biếm hoạ khổng lồ và chi tiết về cái xã hội tự xưng là
thượng lưu, sang trọng ở Hà Nội thời đó đang phơi bày tất cả cái bản chất lố lăng
<b>2.3. Bài văn mẫu 3</b>
Ở đời có mấy ai lại “sung sướng”, “hạnh phúc”, “vui vẻ” trước cái chết của
con người, đôi khi đến cả cái chết của kẻ thù khơng đội trời chung cũng khơng như
thế. Huống chi đó lại là sự ra đi của người thân, là sự ra đi của đấng sinh thành thì
làm sao có thể lấy làm hạnh phúc được? Thế mà kì lạ với mỉa mai thay, có một
“tang gia” trong tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng lại “hạnh phúc” thật, lại
“nhiều người sung sướng lắm”, lại “ai cũng vui vẻ cả”,...! Điều này đã được thể
hiện rất rõ ở chương Hạnh phúc của một tang gia.
Vũ Trọng Phụng được biết đến là “ơng vua phóng sự đất Bắc” và ơng có rất
nhiều tác phẩm để đời nổi tiếng như mang được những phong thái riêng và ơng nổi
nhất đó chính là mảng văn học trào phúng. Tác phẩm Số đỏ là một trong những
“đứa con yêu” nhất của nhà văn tài năng này. Và có lẽ rằng tác phẩm hay ở cách
nhà văn xây dựng được nhiều nhân vật, nhưng mỗi nhân vật lại như được mang
một sắc thái riêng để hịa vào sắc thái chung của truyện.
Ơng Phán mọc sừng là thành viên được tác giả nhắc đến đầu tiên trong đám
con cháu đó. Phán mọc sừng – cháu rể “q hóa” của cụ cố thì đang sung sướng vì
với sự giúp đỡ của Xn Tóc Đỏ, kế hoạch hoang dâm tai tiếng của vợ ông làm vũ
khí “đào mỏ” đã thành cơng mĩ mãn. Nhờ đó mà ơng cháu rể này “đã được cụ cố
Hồng nói nhỏ vào tai rằng sẽ chia cho con gái và con rể thêm một số tiền là vài
nghìn đồng”. Chính ông ta cũng “không ngờ rằng giá trị đôi sừng hươu vơ hình
trên đầu ơng ta mà lại to đến thế”.
Niềm vui của cụ cố Hồng thuộc kiểu “hiếu danh mù quáng” đến mức ngu
xuẩn và lố bịch. Đối với nhân vật kì quặc này, ơng cụ thân sinh qua đời sẽ là một
cơ hội hiếm có để cụ cố Hồng lên chức cụ cố trước mắt bàn dân thiên hạ, mặc dù
Cịn Văn Minh – cháu đích tơn của cụ cố tổ thì cũng có lí do để vui: chắc
chắn sẽ được chia cho một số tài sản rất lớn nên điều “băn khoăn” của ông ta là
“mời luật sư đến chứng kiến cái chết của ông nội”. Thật vui vẻ vì “thế là từ nay trở
đi cái chúc thư kia sẽ đi vào thực hành chứ khơng cịn là lý thuyết viển vông nữa”.
Niềm vui hạnh phúc do cái chết của cụ cố tổ đem lại không chỉ ngập tràn
trong tâm hồn các thành viên trong gia đình cụ cố Hồng mà cịn lan tỏa ra cả ngồi
tang quyến. Đó là niềm vui bỗng lại có cơng ăn việc làm, hai cảnh binh thuộc bộ
thứ mười tám Min Đơ và Min Toa được thuê giữ trật tự cho đám ma “đã trơng nom
rất hết lịng”.
Các ông “tai to mặt lớn” - những người bạn của cụ cố Hồng nhân dịp đến
chia buồn với tang gia mà tiện có dịp khoe cơng trạng một đời với đủ loại huân
chương “Bắc Đẩu bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh, Vân Tượng bội
tinh…”. Tuy nhiên, cái đám đầy râu ria ấy lại đang mãn nguyện, sung sướng khi
đến chia buồn bỗng lại được thưởng thức cái làn da trắng thập thò trong làn áo
voan trên cánh ngực Tuyết.
Sư cụ Tăng Phú thì “sung sướng và vênh váo trên một chiếc xe vì sư cụ chắc
rằng trong số thiên hạ đứng xem ở phố, thể nào cũng có người nhận ra rằng sư cụ
đã đánh đổ được Hội Phật giáo…”
Với đám giai thanh, gái lịch Hà thành, những kẻ khơng dính líu chút nào về
quan hệ họ hàng, ruột thịt với người đã khuất thì niềm vui của họ ở đây là cơ hội
để “chim nhau, cười tình với nhau, bình phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tng
“Đám cứ đi…” cũng đồng thời có nghĩa là sự vơ liêm sỉ ấy khơng hề khép
lại, nó cịn kéo dài mãi trong xã hội. Khơng hề biến mất đi mà nó như được thay
đổi bằng nhiều hình thái khác nhau mà thơi.
Và cho đến lúc đám tang không “cứ đi” nữa mà như cũng đã dừng lại để hạ
huyệt, Vũ Trọng Phụng dường như đã còn hiến cho người đọc hai chi tiết đặc sắc,
đẩy cảnh đưa đám này lên đến đỉnh điểm. Chi tiết thứ nhất đó chính là cảnh cậu Tú
Tân bắt bẻ từng người một làm những động tác, và lúc đó thì giữ những tư thế đau
buồn để cho cậu ta… chụp ảnh. Chi tiết thứ hai được nhắc đến đó chính là ơng
Phán mọc sừng, cái kẻ giả dối và vơ liêm sỉ nhất trong cái gia đình này và cũng
như đã khóc đến tưởng chừng ngất đi. Tuy vậy, ta như thấy được giữa lúc oằn
người khóc lóc, chính ông ta cũng đã nhanh chóng giúi vào tay Xuân Tóc Đỏ món
tiền năm đồng vì đã có cơng gọi ông ta là… “người chồng mọc sừng” và đồng thời
cũng chính là cái cơng gián tiếp khiến cho ơng già chết đi. Và đây quả thật là
những kịch sĩ thượng hạng của những tấn trò đời. Chỉ với hai chi tiết đặc sắc ấy
đóng lại một cách trọn vẹn và sắc sảo chương nói về sự giả dối của con người.
Nỗi sung sướng, hạnh phúc bất thường, kì dị, thậm chí qi gở này, qua ngịi
bút của Vũ Trọng Phụng như có sức lây lan rất rộng : từ người bề trên đến người
bề dưới, từ người trong tang quyến đến người ngoài tang quyến. Tác giả đã vạch
trần cái xã hội Âu hóa đầy lố bịch với những thú vui phù phiếm, tầm thường, vô
nghĩa.
<b>2.4. Bài văn mẫu 4</b>
nhà văn xây dựng được nhiều nhân vật, nhưng mỗi nhân vật lại như được mang
Chương V với tiêu đề “Hạnh phúc của một tang gia” là một chương đặc sắc
như đã thể hiện được những tính cách nhân vật điển hình.
Ta cũng như đã thấy được mọi sự bắt đầu từ cái chết của một ông già. Ơng
già ấy là cha, là ơng của “một gia đình đơng đảo và đáng kính” của một xã hội
được coi là văn minh xã hội “thượng lưu”. Cả ta như thấy được tất cả cái gia đình
ấy đã “nhao lên mỗi người một cách”. Nhưng nếu như sự nhao lên vì đau khổ và
cũng chính vì đau đớn, vì lo lắng… trước cái chết của người thân chăng? Không
phải, chắc chắn không thể nào mà chúng đã nhao lên vì…. hạnh phúc ! “Cái chết
kia đã làm cho nhiều người sướng lắm” Có lẽ chính câu văn tưởng chừng như
ngược đời kia của Vũ Trọng Phụng dường như cũng đã thâu tóm tất cả mọi thứ
“thế thái nhân tình”.
Và ta như thấy được chính cái nhận định ấy khơng hề là một sự bịa đặt cho
vui của nhà văn. Sự thật dường như cũng đã rất rành rành cụ thể.
tang, bà như sung sướng theo đúng cách của một phụ nữ tân thời, bà ta cũng đã
như nhận ra từ cái chết của ông nội chồng chính là một dịp may hiếm có để có thể
mặc “trang phục tân thời” đó chính là những bộ “đồ xô gai tân thời”, “những sáng
tạo mốt mới” của tiệm may Âu hố kệch cỡm của bà.
Cịn đối với nhân vật cô Tuyết - một cô gái hư hỏng nhưng chỉ “hư hỏng một
nửa” và Tuyết chính một thiếu nữ đang rất tiêu biểu cho xã hội “tân thời ngày ấy”.
Tuyết đã chọn và mặc bộ trang phục nửa kín nửa hở, với nét mặt đó chính là một
“vẻ buồn lãng mạn” buồn ở đây chính là vì nhớ nhân tình chứ khơng phải vì
thương người chết, đã gây một hiệu quảnhư thật trùng khớp biết bao nhiêu. Có lẽ
các vị tai to mặt lớn đi đưa đám như cũng chăm chăm như nhìn vào vẻ khêu gợi
của Tuyết để mà cảm động mà thôi chứ như thực sự cảm động trước nỗi buồn tang
Đám ma to thật, có thể nói cái đám ma này nó to đến mức “có thể làm cho
người chết nằm trong quan tài cũng phải mỉm cười sung sướng”. Người ta dường
như cũng đã lợi dụng đám ma đến mức cao nhất để khoe giàu, và khoe sang thậm
chí là cịn để khoe lịng hiếu thảo giả vờ của mình.
thượng lưu xã hội. Có vẻ như chính mặt mũi sang trọng, người đeo đầy đủ các thứ
“bội tinh”. Ta như thấy được trong đám ma này, sự cảm động của họ không phải là
đã nhớ đến người đã khuất, và đó dường như cũng khơng phải vì tiếng kèn đưa ma
não ruột bi ai, mà chỉ vì… được ngắm khơng mất tiền làn da trắng ngần như đang
thập thò trong làn áo mỏng của cơ Tuyết mà thơi.
Đặc biệt hơn nữa đó cũng chính là sự xuất hiện của hai tên đại bịp là Xn
Tóc Đỏ và sư ơng Tăng Phú trong dịp này dường như cũng đã lại khiến người ta
cảm động đến cực điểm. Cho đến bà cụ cố Hồng, dường như có lẽ là người lương
thiện nhất trong cái gia đình vừa hư hỏng vừa đại bịp ấy, cũng cảm động đến hớt
hải lên.
Cảnh đám ma mà như hội. Trai gái thì “chim chuột nhau”, những kẻ khách
thì vui sướng vì được thể hiện được khoe mẽ hay là mừng thầm khi có thể có chút
tài sản của người đã mất. Điệp khúc “Đám cứ đi” như gợi ra một cái gì đó gợi ra
một cái đám ma thật to nhưng lại chất chứa đầy những thói lố lăng và kệch cỡm.
“Đám cứ đi…” cũng đồng thời có nghĩa là sự vơ liêm sỉ ấy khơng hề khép
lại, nó cịn kéo dài mãi trong xã hội. Khơng hề biến mất đi mà nó như được thay
đổi bằng nhiều hình thái khác nhau mà thôi.
tiền năm đồng vì đã có cơng gọi ơng ta là… “người chồng mọc sừng” và đồng thờ
cũng chính là cái cơng gián tiếp khiến cho ông già chết đi. Và đây quả thật là
Bằng nghệ thuật trà phúng bậc thầy của mình thì nhà văn Vũ Trọng Phụng
đúng là sắc như dao. Ta có thể thấy được đằng sau những lời nói như đùa, những
cảnh trào phúng cười ra nước mắt, và đó cũng chính sự thật của đời sống cứ hiện ra
lồ lộ mà trên nó nổi lên hai điều lớn nhất đó chính là sự tàn nhẫn và sự dối trá.
<b>2.5. Bài văn mẫu 5</b>
Số đỏ được đánh giá là tác phẩm xuất sắc nhất của Vũ Trọng Phụng cũng
như của văn học trào phúng Việt Nam hiện đại. Tính chất trào phúng đó khơng chỉ
thể hiện ở ngơn ngữ, giọng điệu, tình huống mà cịn được bộc lộ trực tiếp, sắc nét
nhất qua chân dung từng nhân vật trong tác phẩm trong đoạn trích Hạnh phúc một
tang gia.
Câu chuyện bắt đầu bằng cái chết của một người ơng già – cụ cố tổ. Đó là
người ông, người cha, người bạn đáng kính của một gia đình thượng lưu. Những
tưởng cái chết đó sẽ gây nên niềm đau xót khơn ngi trong lịng người ở lại.
Nhưng không, cái chết của cụ cố tổ lại là niềm vui, niềm hạnh phúc tột cùng của tất
cả đám con cháu. Bởi bản di chúc ở trên giấy nay đã được đi vào thực thi, bọn họ
sẽ nhận được những gia sản kếch xù. Chính trong lúc tang gia bối rối, họ mỗi
người nhao nhao lên theo một cách khác nhau, trưng diện một bộ mặt khác nhau để
thể hiện lịng đau xót trong hạnh phúc tột cùng của mình.
trước đám đông, là cơ hội để thể hiện lịng hiếu thảo với cha mình thơng qua việc
tổ chức một đám ma thật to. Ông Văn Minh: Niềm vui riêng hịa lẫn niềm vui
chung. Niềm vui của ơng Văn Minh là biểu hiện cao độ cho niềm vui của cả gia
đình: nóng lịng đợi luật sư đến để thực tế chia gia tài. Ơng Văn Minh cịn được Vũ
Trọng Phụng miêu tả chi tiết đăm chiêu, vò đầu bứt tóc nhưng thực tế là đang
Ông phán mọc sừng, sung sướng, hả hê khi biết giá trị đôi sừng trên đầu
mình, vì có nó mà ơng sẽ được hưởng thêm một phần gia sản khơng nhỏ. Số tiền
đó là đền bù cho danh dự của ông. Trong đám tang tiếng khóc Hứt ! Hứt của ơng
Phán mọc sừng liên tiếp được vang lên, ơng khóc oằn người đi, đến nỗi khơng thể
đứng vững, phải có Xn Tóc Đỏ đỡ ơng mới đứng được. Tưởng đó là nỗi đau rất
thật, rất chân thành nhưng hành động dúi tiền vào tay Xuân Tóc Đỏ tờ tiền gấp làm
tư đã vạch trần bộ mặt dối trá của ông Phán mọc sừng. Hành động đó cịn thể hiện
mưu tính một cuộc hợp tác doanh thương với Xuân tóc đỏ để kiếm lợi nhuận.
Xuân xuất hiện trong đám tang. Vẻ mặt bề ngoài và thực tế bên trong đã bị Vũ
Trọng Phụng sử dụng lời lẽ châm biếm sâu cay vạch trần.
Cậu Tú Tân, khi nghe ơng mất thì cứ điên người lên, vì chiếc máy ảnh mới
mua của cậu sắp được đưa vào sử dụng. Trong lúc hạ huyệt trong bộ quần áo luộm
thuộm, cậu bắt bẻ từng người chống gậy, gục đầu, cong lưng, lau mắt,… dường
như cậu Tú Tân như một nhà đạo diễn đại tài để cho vở kịch đám tang đau buồn
thêm phần hoàn hảo.
Min Đơ, Min Toa đang trong lúc buồn rầu vì khơng có việc gì làm. Buồn rầu
như những nhà bn sắp vỡ nợ được thuê tới giữ trật tự đám ma thì sung sướng
cực điểm. Sư cụ tăng phú thì vênh váo, ngồi trên chiếc xe, có đám đơng để đến đó
thể hiện sự vui vẻ, tự hào về thành tích đánh đổ hội Phật giáo. Bạn thân cụ cố
Hồng: có dịp được khoe các loại huân huy chương, các loại râu. Bề ngoài họ ai nấy
đều cảm động, nhưng thực chất cảm động khơng phải vì thương xót cho người chết
đổi đã thành cơng và hứa hẹn sẽ có những lần giao thương lớn và thành công hơn
nữa.
Đám cứ đi được nhắc lại hai lần như đậm tô, khắc sâu hơn nữa sự vơ sỉ,
nhẫn tâm của đồn người ấy. Nó kéo dài mãi, khơng hề kết thúc, chỉ là có sự thay
đổi khác nhau về mặt hình thức.
Với nghệ thuật châm biếm, trào phúng bậc thầy Vũ Trọng Phụng đã khắc
họa từng chân dung, đặc sắc, riêng biệt với tiếng cười châm biếm sâu cay. Vạch
trần bộ mặt giả dối của xã hội đương thời.
<b>2.6. Bài văn mẫu 6</b>
Tiếng cười căm hờn mãnh liệt cái xã hội thực dân phong kiến tư sản, cái xã
hội mà Vũ Trọng Phụng gọi là "khốn nạn", "chó đểu" trong Số đỏ nói chung và
Hạnh phúc của một tang gia nói riêng cứ xốy sâu vào tâm trí độc giả. Ấy là một
"thế thái nhân tình" được xây dựng trên hai điều, sự tàn nhẫn và sự dối trá là biểu
hiện sâu sắc nhất được thâu tóm trong câu văn tưởng chừng ngược đời mà lại có lí:
"Cái chết kia đã làm cho nhiều người sung sướng lắm".
với tang gia và tang gia tạo nên hạnh phúc. Đoạn trích đã làm nổi bật hai mặt trái
ngược này bằng một trường phúng dụ gây cười rất tự nhiên, hợp lí.
Nhìn nét mặt, hành động của mỗi nhân vật trong chương truyện, người đọc
- Úi kìa, con giai nhớn đã đến thế kia kìa!
Cụ nhắc cả mười phần rằng ai cũng phải khen ngợi một cái đám ma như thế,
một cái gậy như thế… Viễn cảnh hiện ra trước mắt cụ Hồng sao mà lạ lùng và cay
đắng quá, Người ta đến đưa thi thể của cụ cố xuống nơi suối vàng, chứ đâu phải
ngắm nhìn "con giai" cụ đã bao nhiêu tuổi, chống gậy gì và đám ma to hay là bé.
Nhưng, những suy nghĩ ấy đã phản ánh đúng tâm trạng của cụ Hồng trong cái đám
ma "rộn ràng", "huyên náo".
Ngay trong giờ phút thiêng liêng của một đời người đã kết thúc ấy mà người ta vẫn
không quên đi được chút ít ánh hào quang của đồng tiền, họ càng lao theo nó say
đắm và đam mê hơn.
"Trước những cặp mắt của một bầy con chí hiếu chỉ nóng ruột đem chơn cho
chóng cái xác chết của cụ tổ", thì cụ cố Hồng lại nhắm nghiền mắt kêu khổ lắm.
Sao mà bộ mặt giả dối của họ xấu xa và đê hèn đến thế. Họ đến với đám ma là để
trưng bày trang phục sáng tạo của mình cho mọi người "chiêm ngưỡng". Cậu Tú
Tân thì cứ điên người lên vì cậu đã sẵn sàng mấy cái máy ảnh mà cậu mãi khơng
được dùng đến. Bà Văn Minh thì sốt ruột vì mãi khơng được mặc những đồ xơ gai
tân thời, cái mũ mấn trắng viền đen – là "những sáng tạo mốt mới nhất". Những cái
rất ăn với nhau mà tiệm Âu hóa một khi đã lăng xê ra thì có thể ban cho những ai
có tang đương đau đớn vì kẻ chết cũng được hưởng chút ít hạnh phúc ở đời. Vậy
là, họ đi đám ma dường như là đi dự đám cưới. Họ chỉ biết thỏa mãn cái mong
muốn, ước vọng của mình trong khi khơng hề để ý đến ai đã khám cho cụ tổ khi cụ
mỉm cười sung sướng, nếu không gật gù cái đầu". Câu văn nghe sao mà chua chát
và cay đắng đến vậy. Dường như trong cái xã hội phức tạp ấy khơng cịn tồn tại
tình người. Họ đối xử với nhau, đến với nhau chỉ là do ánh sáng chói chang của
đua địi lối sống "văn minh hiện đại" đưa lối, đôi chút suy nghĩ của họ đâu có gì
gửi gắm vào bản thân người chết. Trong trái tim họ, dường như khơng cịn có sự
tồn tại của tình thương giữa người với người. Giữa họ là khoảng cách của sự tàn
nhẫn và dối trá.
Đọc phần đầu của đoạn trích, cứ tưởng tâm địa của bọn con cháu cụ cố tổ
ghê tởm đến thế là cùng. Nhưng chưa hết, chính lũ con cháu bất hiếu, vơ đạo kia
lại muốn khẳng định chúng là người hiếu thảo nhất trên đời. Đám ma mà chúng
đang tổ chức phải trở thành một kiểu mẫu trong thiên hạ. Những kẻ mong chờ cho
cha ơng mau chết đã tìm thấy hạnh phúc vì đó là dịp để họ bày tỏ lịng hiếu thảo
bằng cách tổ chức một đám ma thật to, thật vang, cái mong muốn "bẩn thỉu" ấy tồn
tại trong mỗi đứa cháu, bất nhân, bất nghĩa là cả bao phức tạp, xô bồ của cuộc sống
xã hội thối nát, "chó đều".
độ. Nhịp cầu mà họ tạo nên để với đến hai chữ "chí hiếu" là từ tàn nhẫn và dối trá
mà ra.
Cố lấy cái vẻ bề ngoài che đậy cái bên trong xấu xa, thối nát là một sự dối
trá đến tàn nhẫn. Thế giới họ đang sống, đang tồn tại đâu có phải là một thế giới ân
tình. Cái thế giới của tình người chỉ có khi con người biết tin yêu và tồn trọng lẫn
nhau. Còn ở đây con người như là vật hiến dâng cho cái vòng quay bất nhân, bất
hiếu.
Nỗi hạnh phúc, sung sướng của bản thân họ là khác nhau nhưng đều quy tụ
chung dưới hai điều tàn nhẫn và dối trá. Những người đi đưa đám thật đông đảo, sự
xấu xa, đồi bại của xã hội có mặt ở khắp nơi. Bằng điệp khúc: "đám cứ đi", tác giả
đã đặc tả một đám ma thật to thiên hạ tha hồ chiêm ngưỡng. Nhưng trong cái đám
ấy, chẳng có ai thật lịng đi đưa đám. Tất cả trong gia đình hay ngồi gia đình, già
hay trẻ, đàn ơng hay đàn bà, tuy cố giữ bộ mặt buồn rầu nhưng thực lòng thì đang
vui vẻ, hạnh phúc vì một điều gì đó. "Đám cứ đi" nghĩa là sự vô liêm sỉ, sự giả dối
cứ ngang nhiên diễn ra không hề khép lại và chẳng biết sẽ kéo dài đến đâu, lúc nào
thì kết thúc. Cái thế giới tình người mà tác phẩm, đoạn trích có nói, có thể hiện chỉ
là sự tàn nhẫn và dối trá. Sự tàn nhẫn, dối trá ấy đâu chỉ diễn ra trong xã hội "người
dưng", mà nó tồn tại sâu sắc, đậm nét hơn cả trong bản thân những con người cùng
một gia đình, họ hàng, thân quen. Cái đám ma giàu sang, phú quý, ồn ào của cụ tổ
đâu có thể che lấp được bản chất tàn nhẫn, dối trá của cụ Hồng, ông bà Văn Minh,
Xuân Tóc Đỏ và cả sư cụ Tăng Phú...
Điều đó ai mà biết được! Chỉ biết sự có mặt của những thứ trên làm cho đám tang
vốn đã lố lăng càng thêm lố lăng. Chỉ biết sư cụ Tăng Phú đã chớp lấy "thời cơ
tang gia để kiếm lợi trong cuộc đấu tranh chính trị nhằm củng cố thanh thế của Hội
Phật giáo". Cịn Xn Tóc Đỏ lại là ân nhân của gia đình cụ cố Hồng và là "người
chồng ăn hỏi" của cô Tuyết.
Hạnh phúc gia đình, dưới con mắt sắc sảo của Vũ Trọng Phụng, những con
người xấu xa ấy khơng phải là một "nhóm người", chúng thật đơng đảo và có mặt
ở khắp nơi. Bởi vậy, có người coi đám tang của cụ cố tổ là hành trình xuống mộ
của tồn xã hội thực dân phong kiến. Bởi sự dối trá, tàn nhẫn của nó đã đến hồi bộc
lộ trắng trợn, vui vẻ ầm ĩ thế kia thì ai để cho nó tồn tại, làm trò hề mãi được.
<b>2.7. Bài văn mẫu 7</b>
Một trong những chương truyện đặc sắc nhất trong tác phẩm Số đỏ của nhà
văn Vũ Trọng Phụng có lẽ chính là Hạnh phúc của một tang gia. Sự trào phúng
trong chương truyện đã phản ánh phần nào nội dung của cả tác phẩm. Tang gia và
hạnh phúc, tưởng chừng như đây là một cách nói đùa nhưng thực chất nó lại rất
hiện thực đối với câu chuyện của nhà cụ cố Hồng.
Bởi vì cái chết của cụ cố tổ là mong ước của nhiều người, là niềm mong mỏi
của tất cả các con cháu trong nhà. Thế nên sau bao lần chết đi sống lại thì cuối
cùng ơng cụ đã chết thật. Quả là cụ cố tổ sống lâu con cháu ghét, nên cụ mất ai ai
cũng mừng thầm, ai ai cũng có một niềm hạnh phúc riêng cho mình.
Con dâu cụ cố tổ thì sung sướng bởi khơng dịp nào có thể khoe được oai
nghiêm gia đình bằng dịp này được nữa. Bà có thể phơ trương thanh thế với cả
thiên hạ, có thể khoe với thiên hạ về cái đám ma có một khơng hai, to nhất cả xứ,
cái đám ma mà có kiệu bát cống, kèn Tây ta lẫn lộn, có máy ảnh chụp tới tấp, có
vịng hoa phủ kín, có người đi đưa đơng đúc, nói chung là có sư rình rang, quy mơ
của một gia đình vọng trọng.
Cháu trai Văn Minh thì sung sướng vì từ nay cái chúc thư đã đi vào thời kì
thực hành, khơng cịn là trên giấy tờ nữa. Niềm hạnh phúc của ông Văn Minh là
niềm hạnh phúc rõ ràng và liên quan nhiều nhất đến giá trị vật chất. Cháu dâu Văn
Minh thì hạnh phúc bởi đây là thời cơ để cửa hàng của bà có thể phô ra những mẫu
áo tang tân tiến với cả bàn dân thiên hạ. Họ sẽ thấy được những nét cách tân quyến
rũ trong cửa tiệm Âu hóa của bà được trưng diện ở cái đám tang này thế nào.
Cô cháu gái Tuyết thì mượn cái đám tang của ơng là cơ hội để chứng minh
sự ngây thơ trong trắng của mình và khoe vẻ đẹp xuân thì qua những mẫu áo cách
tân. Cơ chả đưa mắt tìm người u rồi mang một vẻ buồn lãng mạn đầy khuê các, e
ấp trong cái đám tang của ơng nội cịn gì.
Với cháu trai Tú Tân thì đám ma là dịp để cậu khoe ra cái tài sử sụng máy
ảnh của mình, cái tài điều binh khiển tướng của một nghệ thuật gia chun nghiệp.
Phải biết rằng vào thời kì này mà có được cái máy ảnh là phải rất sang, rất giàu có
và sành điệu. Vậy nên cậu phải chứng tỏ bản thân bằng cách nhảy cả lên mộ để chỉ
đạo đoàn quân hạ huyệt, chụp ảnh.
Với Xuân tóc đỏ, hắn mượn đám tang để làm nổi cho hình ảnh của bản thân
là người lịch lãm tươm tất và rất hào hoa, hắn mượn dịp này để đòi nợ ông Phán
mọc sừng.
Người trong nhà đã vậy, đến cả những người ngoài, bạn bè thân bằng cố hữu
gần xa cũng mang đến đám tang những niềm hạnh phúc độc đáo. Các ơng già thì
mượn đám tang để khoe hn huy chương, thành tích, uy danh của bản thân.
Khơng những vậy ở đây các ơng cịn có cơ hội để mà ngắm nhìn vẻ đẹp của những
thiếu nữ trong đám tang như cô Tuyết chẳng hạn. Những giai thanh gái lịch, lớp
thanh niên trẻ trung thì mượn đám tang thành dịp gặp gỡ, giao lưu, chim chuột, hị
hẹn với nhau.
Khơng khí đám tang quả có vui tươi như một ngày hội. Ai ai đến tham dự
cũng mang theo những tâm tư riêng và họ đã khiến cái đám tang đúng thật là trở
thành rạo rực, nhộn nhịp không đâu bằng, đến người chết có khi cũng phải bật dậy
mà hài lịng.
Quả thật xây dựng được niềm hạnh phúc của các nhân vật trong câu chuyện,
tác giả Vũ Trọng Phụng đã khiến người đọc được mở mang tầm mắt, cảm nhận
được rõ ràng tâm tư tình cảm của mỗi người và khung cảnh đám tang trong câu
chuyện từ đó hiểu được sự logic của tác phẩm. Đám tang như thế này thì đúng là
hạnh phúc thật, hạnh phúc đến trào phúng.
---Trên đây VnDoc.com vừa giới thiệu tới bạn đọc Văn mẫu lớp 11: Phân tích
tâm trạng các nhân vật trong Hạnh phúc của một tang gia. Các bài soạn bài lớp 11