BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ C P TRƯỜNG

XÂY DỰNG BỘ DỮ LIỆU CẬP NHẬT
PHỤC VỤ GIẢNG DẠY HỌC PHẦN
ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI
MÃ SỐ: CS.2014.19.01

Cơ quan chủ trì: Khoa Địa lí
Chủ nhiệm đề tài: ThS. Huỳnh Phẩm Dũng Phát

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 12/2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ C P TRƯỜNG

XÂY DỰNG BỘ DỮ LIỆU CẬP NHẬT
PHỤC VỤ GIẢNG DẠY HỌC PHẦN
ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI
MÃ SỐ: CS.2014.19.01

Xác nhận của cơ quan chủ trì
(ký, họ tên)

Chủ nhiệm đề tài
(ký, họ tên)

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – 12/2015


DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THAM GIA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

1. Phạm Đỗ Văn Trung
2. Hồ Thị Bảo Tiên
3. Lê Nguyễn Linh Trang


MỤC LỤC
Trang
Thông tin kết quả nghiên cứu đề tài bằng tiếng Việt ............................................... 1
Thông tin kết quả nghiên cứu đề tài bằng tiếng Anh ............................................... 2
MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 3
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài .................................... 3
2. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 4
3. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 5
4. Quan điểm nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu ........................................... 5
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 6
NỘI DUNG.............................................................................................................. 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ....................................................... 7
1.1. Khảo sát nhu cầu người học về hệ thống dữ liệu kinh tế - xã hội phục vụ
học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới ............................................................... 7
1.1.1. Thiết kế bảng hỏi ................................................................................... 7
1.1.2. Kết quả khảo sát .................................................................................... 8
1.2. Giới thiệu cách khai thác hệ thống dữ liệu ................................................... 17

1.2.1. Cách khai thác trang dữ liệu trực tuyến của Ngân hàng thế giới
(WB) ................................................................................................................ 17
1.2.2. Cách khai thác trang dữ liệu trực tuyến của Tổ chức nông lương
Liên Hợp Quốc (FAO) .................................................................................... 23
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG BỘ DỮ LIỆU CẬP NHẬT PHỤC VỤ GIẢNG
DẠY HỌC PHẦN ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI ............................. 28
2.1. Xác định hệ thống tiêu chí kinh tế - xã hội phục vụ giảng dạy học phần địa
lí kinh tế - xã hội thế giới ..................................................................................... 28
2.2. Xây dựng bộ dữ liệu cập nhật phục vụ giảng dạy học phần địa lí kinh tế xã hội thế giới ...................................................................................................... 39
2.3. Hướng dẫn sử dụng bộ dữ liệu cập nhật phục vụ giảng dạy học phần địa lí
kinh tế - xã hội thế giới ........................................................................................ 42
2.3.1. Khai thác file sử dụng offline ................................................................ 42
2.3.2. Khai thác hệ thống online ..................................................................... 45
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 50

i


DANH MỤC HÌNH ẢNH
Trang
Hình 1. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 1 .............................................. 9
Hình 2. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 2 .............................................. 9
Hình 3. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 3 .............................................. 10
Hình 4. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời lí do khác ở câu hỏi 3.............................. 11
Hình 5. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 4 .............................................. 11
Hình 6. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 6 ................................................. 12
Hình 7. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 7 ................................................. 14
Hình 8. Kết quả trả lời những trang dữ liệu người học đã biết ở câu hỏi 7 ........... 14
Hình 9. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 8 ................................................. 15
Hình 10. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 9 ............................................... 16

Hình 11. Kết quả trả lời câu hỏi 10 ........................................................................ 17
Hình 12. Hệ thống dữ liệu phân loại theo hệ thống quốc gia ................................ 18
Hình 13. Tải dữ liệu dạng excel của một quốc gia................................................. 19
Hình 14. File dữ liệu excel của một quốc gia ........................................................ 19
Hình 15. Hệ thống dữ liệu phân loại theo chủ đề................................................... 20
Hình 16. Bản đồ thể hiện các tiêu chí kinh tế - xã hội của các quốc gia ............... 21
Hình 17. Hệ thống dữ liệu phân loại theo chỉ tiêu ................................................. 21
Hình 18. Dữ liệu một chỉ tiêu của các quốc gia thể hiện theo thời gian ................ 22
Hình 19. Giao diện trang chủ hệ thống dữ liệu ...................................................... 24
Hình 20. Hệ thống dữ liệu phân loại theo hệ thống quốc gia ................................ 24
Hình 21. Tải dữ liệu dạng excel một chủ đề bất kì của một quốc gia .................... 25
Hình 22. Hệ thống dữ liệu phân loại theo chủ đề................................................... 26
Hình 23. Dữ liệu xuất ra theo hệ thống chủ đề ...................................................... 26
Hình 24. Hệ thống dữ liệu ...................................................................................... 40
Hình 25. File dữ liệu .............................................................................................. 41
Hình 26. Chọn link liên kết .................................................................................... 43
Hình 27. Bảng xác nhận mở file ............................................................................ 43
Hình 28. Kết nối hệ thống ...................................................................................... 44
Hình 29. File dữ liệu đã tải về ................................................................................ 44
Hình 30. Số liệu cập nhật của Ngân hàng thế giới và Hiệp hội thép thế giới ........ 45
Hình 31. Hệ thống dữ liệu khai thác online của Ngân hàng thế giới ..................... 46
ii


Hình 32. u cầu xác nhận thay đổi thơng số ....................................................... 47
Hình 33. Kết quả hiển thị dạng bảng...................................................................... 47
Hình 34. Kết quả hiển thị dạng biểu đồ ................................................................. 48
Hình 35. Định dạng dữ liệu tải về .......................................................................... 48

iii



Mẫu 1.10 CS

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP TRƯỜNG
Tên đề tài: XÂY DỰNG BỘ DỮ LIỆU CẬP NHẬT PHỤC VỤ GIẢNG DẠY

HỌC PHẦN ĐỊA LÍ KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI.
Mã số: CS.2014.19.01
Chủ nhiệm đề tài: Huỳnh Phẩm Dũng Phát. ĐT: 0918234114.
E-mail:
Cơ quan chủ trì đề tài : Khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM.
Cơ quan và cá nhân phối hợp thực hiện : Không.
Thời gian thực hiện: từ 09/2014 đến 12/2015.
1. Mục tiêu:
- Khảo sát ý kiến người học về tính cần thiết của việc xây dựng bộ dữ liệu.
- Lựa chọn, tập hợp các số liệu theo hệ thống tiêu chí phục vụ giảng dạy và học tập
học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới.
- Tạo liên kết để cập nhật số liệu mới nhất của từng tiêu chí từ các nguồn dữ liệu uy tín
như FAO, World Bank,…
2. Nội dung chính: tập hợp hệ thống tiêu chí kinh tế - xã hội của các quốc gia theo yêu
cầu cơ bản của học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới gồm 5 nhóm với 232 tiêu chí
3. Kết quả chính đạt được (khoa học, ứng dụng, đào tạo, kinh tế-xã hội):
- Hệ thống dữ liệu được sắp xếp theo 5 nhóm chính với 232 tiêu chí kinh tế - xã hội.
- Đề tài có khả năng ứng dụng cao khi bất kì người dùng nào khơng sử dụng thành
thạo tin học và ngoại ngữ cũng có thể khai thác được.
- Đề tài sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cũng như tạo được thuận lợi cho cả
người dạy và người học sử dụng kết quả của đề tài.
- Tiết kiệm thời gian tìm kiếm, giảm kinh phí truy cập internet và truy xuất dữ liệu tạo

hiệu quả cao về kinh tế - xã hội.

1


Mẫu 1.11 CS

SUMMARY
Project Title: CONSTRUCTING AN UP-TO-DATE DATA MODULE FOR
TEACHING THE WORLD’S SOCIAL-ECONOMIC GEOGRAPHY.
Code number: CS.2014.19.01
Coordinator: Huỳnh Phẩm Dũng Phát.
Tel: 0918234114. E-mail:
Implementing Institution: Department of Geography, Ho Chi Minh City University of
Pedagogy
Cooperating Institution(s): None
Duration: from September 2014 to December 2015
1. Objectives:
-

Collecting students’ opinion about the necessity of the data module through
survey.

-

Aggregating and filtering data for the module based on the requirement for the
teaching and learning of the world’s social-economic geography.

-


Setting up a network for sharing and updating data based on the requirement of
this subject from reliable sources such as FAO and World Bank

2. Main contents: Aggregating a systematic set of social-economic criteria of countries
around the world, as required for the teaching of the world’s social-economic
geography with 232 criteria in total – arranged into 5 main groups.
3. Results obtained (its applicability in science, education, and social-economy)
-

The data module is arranged into 5 main groups with 232 social-economic criteria.

-

The module is highly applicable, allowing any user to benefit from it albeit their
level of competence in computers and foreign language English.

-

The module assists to improve both the teaching quality and the convenience in
teaching and learning the subject of the world’s social-economic geography.

-

The module is highly economical both time wise and money wise as it reduces
time spent on researching and money spent on getting access to internet as well as
downloading data.

2



MỞ ĐẦU
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài
Địa lí kinh tế - xã hội thế giới là học phần bắt buộc trong chương trình đào tạo
Cử nhân Sư phạm Địa lí của Khoa Địa lí ở các trường Đại học Sư phạm cũng như
tại các khoa Sư phạm có đào tạo chun ngành địa lí tại các trường đại học trên cả
nước. Tuy nhiên, cho đến nay, giáo trình và các chuyên khảo phục vụ cho việc
giảng dạy học phần này cũng còn khá hạn chế khi chỉ có một vài giáo trình của
trường Đại học Sư phạm Hà Nội nên nguồn tham khảo cho việc học tập cho sinh
viên còn khá hạn chế. Bên cạnh đó, việc hệ thống hóa hệ thống số liệu phục vụ dạy
học học phần này chỉ dừng lại ở việc xuất bản giáo trình với hệ thống số liệu có độ
trễ từ 5 đến 10 năm.
Hiện nay, tại Việt Nam vẫn chưa có một hệ thống số liệu kinh tế - xã hội nào
tập hợp đầy đủ hệ thống dữ liệu của các quốc gia trên thế giới qua các năm một
cách chính thức và chính thống. Trên thế giới, các tổ chức quốc tế uy tín đều xây
dựng riêng một hệ thống dữ liệu thống kê của các quốc gia trên thế giới để phục vụ
các mục đích khác nhau của chính tổ chức đó như Ngân hàng thế giới (WB), Tổ
chức lương nông thế giới (FAO),… Những dữ liệu này thường được cập nhật định
kì hàng năm và có thể được xem như là nguồn dữ liệu đáng tin cậy phục vụ cho
công tác nghiên cứu và giảng dạy ở các chuyên ngành khác nhau.
Việc cập nhật số liệu về các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của các quốc gia một
cách thường xuyên theo một hệ thống hiện nay chủ yếu do giảng viên tự thực hiện
dựa trên các giáo trình mơn học đã xuất bản. Việc xây dựng một bộ khung các tiêu
chí kinh tế - xã hội để phục vụ cho giảng dạy hầu như chưa có đề tài chính thức nào
được thực hiện. Do đó, đề tài “Xây dựng bộ dữ liệu cập nhật phục vụ giảng dạy
học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới” sẽ đáp ứng được việc hình thành một hệ
thống chỉ tiêu kinh tế - xã hội của các quốc gia một cách rõ ràng, thuận lợi cho việc
tìm kiếm, cập nhật thơng tin cho người dạy cũng như người học, phục vụ tốt hơn
công tác giảng dạy học phần Địa lí kinh tế - xã hội thế giới.

3



2. Tính cấp thiết của đề tài
Việc giảng dạy và học tập học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới nói riêng
cũng như các học phần địa lí kinh tế - xã hội nói chung trong chương trình đào tạo
Cử nhân Sư phạm Địa lí của Khoa Địa lí trường Đại học Sư phạm Tp.HCM địi hỏi
phải có hệ thống số liệu qui mơ với rất nhiều chỉ tiêu khác nhau của các quốc gia
khác nhau.
Để có đầy đủ số liệu kinh tế - xã hội của tất cả các quốc gia trong học phần
cần phải thu thập từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau và cần có sự thống nhất chung
để có thể so sánh giữa các quốc gia với nhau một cách phù hợp. Đây có thể xem là
đặc thù của học phần này do các tiêu chí về kinh tế - xã hội khá phức tạp và nguồn
cơng bố cịn hạn chế.
Các nguồn cơng bố số liệu kinh tế - xã hội các quốc gia có thể truy cập từ hai
nguồn niên giám thống kê các nước và các cơ sở dữ liệu của các tổ chức quốc tế uy
tín. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nguồn dữ liệu một cách chính xác khơng phải là cách
thức dễ dàng đối với bất kì ai cũng như khơng phải cơ sở dữ liệu nào cũng mang
tính chính thống và chia sẻ miễn phí.
Qua thực tế giảng dạy những năm gần đây và qua kết quả khảo sát từ người
học, tác giả nhận thấy nhiều giảng viên cũng như sinh viên do nhiều nguyên nhân
khác nhau đã gặp nhiều khó khăn trong việc trích xuất dữ liệu vì có q nhiều tiêu
chí cần sử dụng cũng như có nhiều nguồn để truy cập dẫn đến việc mất nhiều thời
gian trong việc tìm kiếm thơng tin, cập nhật số liệu phục vụ cho giảng dạy. Bên
cạnh đó, khả năng tự tìm số liệu phục vụ cho thuyết trình hay tự cập nhật số liệu
mới phục vụ việc học tập một cách nhanh chóng của sinh viên ngành địa lí là chưa
cao; phần lớn sinh viên chỉ dựa vào những số liệu cũ đã được in trong giáo trình,
sách báo. Khả năng cập nhật số liệu mới nhiều khi chỉ mang tính chấp vá, khơng có
hệ thống nên việc phục vụ chun mơn cịn hạn chế. Vì vậy, việc xây dựng một hệ
thống cơ sở dữ liệu thống nhất theo yêu cầu về số liệu của học phần kinh tế - xã hội
thế giới là rất cần thiết để giúp giảng viên và sinh viên không mất quá nhiều thời

gian trong việc tiếp cận nguồn dữ liệu chính thống, tăng hứng thú và tạo cho sinh
viên thói quen tìm kiếm thông tin mới trong học tập và khả năng tự trang bị cho

4


mình nguồn số liệu cập nhật cho q trình cơng tác và giảng dạy sau khi tốt nghiệp
cử nhân ngành Địa lí của các trường.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Khảo sát ý kiến người học về tính cần thiết của việc xây dựng bộ dữ liệu.
- Lựa chọn, tập hợp các số liệu theo hệ thống tiêu chí phục vụ giảng dạy và
học tập học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới.
- Tạo liên kết để cập nhật số liệu mới nhất của từng tiêu chí từ các nguồn dữ
liệu uy tín như FAO, World Bank,… trên CD-ROM.
4. Quan điểm nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu
4.1. Quan điểm nghiên cứu
- Quan điểm nghiên cứu chủ đạo của đề tài là quan điểm hệ thống - tổng hợp
vì các số liệu kinh tế - xã hội rất phong phú. Các yếu tố kinh tế - xã hội có mối liên
hệ mật thiết với nhau và nằm trong một hệ thống phức tạp. Việc nghiên cứu, xây
dựng hệ thống số liệu phải dựa trên quan điểm hệ thống để đảm bảo tính khách
quan và khoa học.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
4.2.1. Phương pháp điều tra xã hội học
Để đánh giá nhu cầu của người học về bộ dữ liệu kinh tế xã hội thế giới,
chúng tôi sử dụng phương pháp điều tra xã hội. Đây được xem là phương pháp tốt
nhất để có thể khảo sát nhu cầu của người học. Để thực hiện đề tài, nhóm tác giả đã
lập bảng khảo sát gồm 10 câu hỏi trên hệ thống điều tra trực tuyến 72 sinh viên
khóa 37 và khóa 38 của Khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh (chiếm khoảng 30% số sinh viên hai khóa) đã học học phần Địa lí kinh tế - xã
hội thế giới. Khảo sát giúp cho nhóm tác giả nắm bắt được nhu cầu của người học

về việc có cần thiết thành lập một hệ thống dữ liệu kinh tế - xã hội thế giới hay
không, tạo tiền đề thực hiện đề tài theo sát nhu cầu người học.
4.2.2. Phương pháp thu thập, tổng hợp số liệu
Đề tài sử dụng phương pháp thu thập, tổng hợp số liệu như là một phương
pháp chủ đạo. Hệ thống số liệu kinh tế - xã hội của các quốc gia khá phức tạp. Để
đảm bảo tính khoa học, các tác giả phải tập hợp số liệu từ những nguồn dữ liệu

5


đáng tin cậy của quốc tế. Sau khi được thu thập đầy đủ, hệ thống dữ liệu sẽ được
tập hợp lại thành một hệ thống hoàn chỉnh theo ý đồ khai thác của các tác giả.
4.2.3. Phương pháp xử lí số liệu
Nhiều số liệu của nước ngồi có đơn vị tính khơng phù hợp với hệ thống đơn
vĩ tính của Việt Nam. Vì vậy trong quá trình thực hiện đề tài, các tác giả phải
chuyển hóa cho phù hợp với thực tiễn sử dụng dữ liệu tại Việt Nam. Ngoài ra,
nhiều tiêu chí cần được xử lí từ số liệu gốc để tạo nên bộ dữ liệu hoàn chỉnh.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
- Hệ thống tiêu chí kinh tế - xã hội phục vụ giảng dạy và học tập học phần địa
lí kinh tế - xã hội thế giới.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: các quốc gia giảng dạy trong học phần địa lí kinh tế - xã hội
thế giới như Ai Cập, Ấn Độ, Braxin, Hoa Kỳ, Nga, Nhật Bản, Pháp, Trung Quốc,
Úc (Ox-tra-li-a).
- Về thời gian: từ năm 2005 đến thời điểm các tổ chức quốc tế công bố số liệu
mới nhất khi hoàn thành báo cáo.
- Về nội dung: tập hợp hệ thống tiêu chí kinh tế - xã hội của các quốc gia theo
yêu cầu của học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới gồm 5 nhóm (kinh tế chung,
khu vực I, khu vực II, khu vực III và dân số) với 232 tiêu chí.


6


NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1.1. Khảo sát nhu cầu người học về hệ thống dữ liệu kinh tế - xã hội phục vụ
học phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới
1.1.1. Thiết kế bảng hỏi
Nhóm tác giả soạn bảng câu hỏi điều tra xã hội học gồm 10 câu hỏi nhằm
đánh giá sơ bộ những thuận lợi, khó khăn của người học đối với học phần địa lí
kinh tế - xã hội thế giới. Qua đó, khảo sát cơ bản về nhu cầu của người học về việc
có cần thiết xây dựng một bộ hệ thống dữ liệu kinh tế - xã hội để phục vụ cho việc
giảng dạy và học tập hay không.
Bảng hỏi được thiết kế trên hệ thống khảo sát trực tuyến trên các dạng trả lời
có khơng, câu hỏi có nhiều lựa chọn, câu hỏi có đáp án mở, câu hỏi có nhiều cấp độ
đánh giá.
Đối tượng được nhóm nghiên cứu lựa chọn là sinh viên hai khóa 37 và 38 của
Khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, đây là những sinh
viên đã hồn thành học phần phần địa lí kinh tế - xã hội thế giới trong thời gian gần
đây. Trong đó, khóa 37 đã tốt nghiệp và chính thức tham gia giảng dạy nên những
đối tượng này sẽ hiểu rõ nhất về nhu cầu bản thân và điều cần thiết cho chương
trình học. Số sinh viên được mời khảo sát gồm 72 sinh viên, chiếm khoảng 30%
sinh viên cả hai khóa, gồm 36 sinh viên khóa 37 và 36 sinh viên khóa 38.
Bảng hỏi gồm 10 câu có liên quan đến những vấn đề nhận thức cũng như
đánh giá khái quát năng lực chuyên môn người được khảo sát và nhu cầu của họ
trong thực tế. các câu hỏi được xây dựng trên những đáp án đa dạng khác nhau.
Câu hỏi 1: Theo anh/chị, việc cập nhật số liệu trong dạy học địa lí kinh tế - xã
hội có cần thiết hay khơng? Câu hỏi trả lời hai lựa chọn có và khơng.
Câu hỏi 2: Anh/chị đã từng tự tìm kiếm cập nhật số liệu lần nào trước khi học

học phần Địa lí KT-XH thế giới chưa? Câu hỏi trả lời hai lựa chọn có và khơng.

7


Câu 3: Vì sao anh/chị lại tìm và cập nhật nguồn số liệu KT-XH? Câu hỏi có
nhiều lựa chọn khác nhau và thêm tùy chọn đáp án mở.
Câu hỏi 4: Anh/chị có thấy việc cập nhật số liệu KT-XH sẽ giúp ích cho cơng
việc sau này của mình? Câu hỏi trả lời hai lựa chọn có và khơng.
Câu hỏi 5: Tại sao anh/chị thấy khơng giúp ích? Câu hỏi có đáp án mở cho
người khảo sát tự trả lời.
Câu hỏi 6: Những điều gì anh/chị cảm thấy khó khăn khi phải tự tìm và cập
nhật số liệu? Câu hỏi có nhiều lựa chọn khác nhau và thêm tùy chọn đáp án mở.
Câu hỏi 7: Trước khi học học phần địa lí KT-XH thế giới, anh/chị có tự biết
đến trang dữ liệu trực tuyến nào không? Câu hỏi trả lời hai lựa chọn có - khơng và
thêm tùy chọn đáp án mở.
Câu hỏi 8: Anh/chị mất bao lâu để tìm ra được số liệu cần sử dụng sau khi đã
được giáo viên hướng dẫn? Câu hỏi có nhiều lựa chọn khác nhau.
Câu hỏi 9: Theo anh/chị có cần xây dựng một hệ thống số liệu KT-XH bằng
tiếng Việt với đường link truy cập được cung cấp sẵn không? Câu hỏi trả lời hai lựa
chọn có - khơng và thêm tùy chọn đáp án mở.
Câu 10: Nếu có một hệ thống số liệu KT-XH được xây dựng, anh/chị hãy cho
biết sự cần thiết của những bộ phận trong hệ thống đó? Câu hỏi nhiều kết quả với
hệ thang đo 5 bậc.
Kết quả khảo sát được nhóm nghiên cứu truy xuất trực tiếp dưới các dạng
biểu đồ và kết quả trả lời trực tiếp của người được khảo sát.
1.1.2. Kết quả khảo sát
Câu hỏi 1: Theo anh/chị, việc cập nhật số liệu trong dạy học địa lí kinh tế - xã
hội có cần thiết hay khơng?
Đối với câu hỏi này, nhóm nghiên cứu mong muốn khảo sát về nhận thức của

người học về việc cập nhật số liệu trong dạy học địa lí kinh tế - xã hội. Tạo cơ sở
tiền đề cho các khai thác chi tiết hơn ở các khía cạnh khác của môn học.

8


Kết quả là 100% số người được khảo sát đã trả lời là cần thiết. Điều này cho
thấy tất cả được khảo sát đều nhận thức được được việc cập nhật số liệu để phục vụ
cho việc giảng dạy và học tập là cần thiết để đảm bảo cho tính khoa học và cập
nhật.

Hình 1. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 1
Câu hỏi 2: Anh/chị đã từng tự tìm kiếm cập nhật số liệu lần nào trước khi học
học phần Địa lí KT-XH thế giới chưa?

Hình 2. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 2
Đối với câu hỏi 2, nhóm nghiên cứu mong muốn tìm hiểu về việc tiếp cận số
liệu trước khi người được khảo sát chưa học học phần địa lí kinh tế - xã hội thế
giới. Kết quả cho thấy có đa phần người được khảo sát (86,11%) đã có tự tìm kiếm,
9


cập nhật số liệu phục vụ cho việc học tập, chỉ có 10 người (chiếm 13,89%) là chưa
từng tự tìm kiếm số liệu trong việc học tập của mình. Tuy đây khơng phải là nhóm
chiếm đa số nhưng đã cho thấy sự bất cập trong nhận thức và hành động của một bộ
phận sinh viên khoa Địa lí Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh khi
100% cho rằng cập nhật số liệu là cần thiết khi học địa lí kinh tế - xã hội nhưng
trong q trình học lại có tỉ lệ nhất định sinh viên khơng thực hiện điều đó trong
q trình học và tự học của bản thân.
Câu 3: Vì sao anh/chị lại tìm và cập nhật nguồn số liệu KT-XH? (có thể chọn

nhiều lựa chọn)

Hình 3. Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát câu hỏi 3
Qua câu hỏi 3, nhóm nghiên cứu mong muốn khảo sát được lí do người được
khảo sát thời gian đi học đã tìm và cập nhật số liệu, đây là câu hỏi có thể lựa chọn
cùng lúc nhiều đáp án khác nhau và có đáp án mở. Trong đó, đa phần người học
cho rằng việc tìm số liệu cập nhật là do giảng viên yêu cầu, với 51 lựa chọn. Đứng
thứ hai là do bản thân người học muốn cập nhật với 48 lựa chọn. Ngồi ra cịn có
14 lựa chọn cho rằng việc cá nhân người học tìm kiếm số liệu đơn giản chỉ vì tị
mị.

10


Hình 4. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời lí do khác ở câu hỏi 3
Trong 11 phản hồi dạng ý kiến khác của người được khảo sát (hình 4) thì đa
phần thể hiện mong muốn của bản thân muốn cập nhật do sách giáo khoa cung cấp
số liệu cũ hay thể hiện mong muốn cập nhật tình hình kinh tế - xã hội thường xuyên
biến động qua nhiều hình thức khác nhau. Có thể thấy, cách trả lời có thể khác nhau
nhưng đa phần cũng thể hiện ý chí mong muốn cập nhật số liệu của người học.
Câu hỏi 4: Anh/chị có thấy việc cập nhật số liệu KT-XH sẽ giúp ích cho cơng
việc sau này của mình?

Hình 5. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời lí do khác ở câu hỏi 4
Có đến 97,18% người đồng ý với việc cập nhật số liệu KT-XH sẽ giúp ích cho
cơng việc sau này của mình (chủ yếu là đi dạy hoặc nghiên cứu địa lí), chỉ có
11


2,82% số người không đồng ý với ý kiến này và tiếp tục trả lời câu hỏi 5: Tại sao

anh/chị thấy khơng giúp ích? Kết quả trả lời cho rằng đa phần số liệu không sử
dụng tới cho công việc sau này. Tuy tỉ lệ sinh viên nhận thức theo hướng này còn
khá thấp nhưng cũng thể hiện một bộ phận sinh viên có tư tưởng khác, có thể
khơng gắn bó với nghề nghiệp đã chọn nên khơng cần thiết đầu tư quá mức cho
chuyên môn.
Câu hỏi 6: Những điều gì anh/chị cảm thấy khó khăn khi phải tự tìm và cập
nhật số liệu (có thể chọn nhiều lựa chọn)?
Nhóm nghiên cứu đưa ra một số yếu tố trong quá trình giảng dạy thực tế
người học thường phản hồi và một phần đáp án mở cho người được khảo sát trả lời
nhằm tìm ra ngun nhân chính gây ra khó khăn trong việc phải tự tìm kiếm và cập
nhật số liệu của người học và người dạy. Câu hỏi đưa ra bốn lựa chọn cố định và
một lựa chọn mở cho người khảo sát tự trả lời.

Hình 6. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 6
Kết quả được nhiều người chọn nhất là do trình độ ngoại ngữ còn hạn chế, với
62 lựa chọn. Đây sẽ là hạn chế lớn nhất vì tất cả các số liệu về kinh tế - xã hội thế
giới hiện nay đều do các tổ chức quốc tế hoặc các quốc gia cơng bố bằng các ngoại
ngữ chính trên thế giới như tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nhật,… Kết quả này cũng
cho thấy một mặt hạn chế khá lớn trong quá trình đào tạo của trường sư phạm khi
12


xây dựng các chuẩn đầu ra và đào tạo khá nhiều tính chỉ về ngoại ngữ nhưng khả
năng ứng dụng vào thực tiễn để phục vụ cho quá trình học tập và tự học của sinh
viên còn khá hạn chế.
Đáp án được chọn nhiều thứ hai là người học không biết tìm số liệu ở đâu, với
50 lượt lựa chọn. Đây thuộc về vấn đề kĩ năng nhưng cũng chịu ảnh hưởng một
phần bởi khả năng ngoại ngữ hạn chế. Vì vậy, người học khơng biết sử dụng từ
khóa bằng ngoại ngữ (như tiếng Anh) để tìm kiếm được dữ liệu cần tìm. Đồng thời,
để có thể có đầy đủ hệ thống số liệu, chúng ta chỉ có thể khai thác ở các trang của

nước ngồi, việc khơng hiểu rõ ngôn ngữ cũng khiến người học không hiểu về nội
dung của các trang web nói chung và các trang dữ liệu trực tuyến nói riêng dẫn đến
khơng biết sử dụng trang dữ liệu nào hoặc khai thác ở mục nào của trang dữ liệu
nếu không nhận được hướng dẫn chi tiết.
Những ý kiến khác như không rành về internet hay khơng có thời gian tìm
kiếm chỉ chiếm ít lượt lựa chọn lần là 6 và 8 lượt. Có 3 ý kiến khác thể hiện như số
liệu, hệ thống phân loại các ngành, nhóm ngành chưa thống nhất; Quá nhiều nguồn
cung cấp dữ liệu dẫn đến khó khăn cho việc lựa chọn nguồn chính xác nhất; Nhiều
số liệu khác nhau do khác nguồn, khơng biết chọn lọc. Nhưng nhìn chung cũng là ý
kiến về việc người học không biết chọn lọc nguồn dữ liệu nào đáng tin cậy.
Câu hỏi 7: Trước khi học học phần địa lí KT-XH thế giới, anh/chị có tự biết
đến trang dữ liệu trực tuyến nào khơng?
Nhóm nghiên cứu đưa ra câu hỏi nhằm đánh giá xem người được khảo sát đã
biết đến trang dữ liệu trực tuyến nào hay chưa để định hình được những nguồn
cung cấp dữ liệu trực tuyến ban đầu để có thể cập nhật vào danh mục các trang dữ
liệu trực tuyến mà nhóm đã chọn ban đầu.

13


Hình 7. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 7
Có đến 63,38% người khảo sát trước khi học học phần địa lí kinh tế - xã hội
thế giới không biết đến trang dữ liệu trực tuyến nào, chỉ có 36,62% người được hỏi
trả lời có biết. Tuy nhiên, ở phần hỏi bổ sung đề nghị liệt kê những trang dữ liệu
người được khảo sát đã biết trước đó thì họ liệt kê các trang của ngân hàng thế giới,
FAO, Tổng cục Thống kê Việt Nam,… nhưng không ít người trả lời lại ghi sai tên
các tổ chức hoặc ghi địa chỉ trang dữ liệu hoàn toàn sai như thể hiện ở hình 8.

Hình 8. Kết quả trả lời những trang dữ liệu người học đã biết ở câu hỏi 7
Điều này cũng cho thấy người học đã biết đến các trang dữ liệu có thể nghe

các sinh viên khác hoặc thầy cô giới thiệu ở những học phần khác nhưng hồn tồn
khơng hoặc chưa sử dụng đến lần nào.

14


Câu hỏi 8: Anh/chị mất bao lâu để tìm ra được số liệu cần sử dụng sau khi đã
được giáo viên hướng dẫn?
Câu hỏi được đưa ra nhằm đánh giá khả năng ứng dụng vào việc tự tìm kiếm
của người học sau khi đã được hướng dẫn các cách thức tìm kiếm từ giáo viên bộ
mơn.

Hình 9. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 8
Kết quả thể hiện ở hình 9 cho thấy để tìm được một số liệu đơn giản, tên tiêu
chí bằng tiếng Anh ngắn gọn, dễ nhớ như GDP, dân số,… để sử dụng, người học
thường mất từ 3 đến 5 phút khi thực hiện. Đối với các tiêu chí cịn lại có thể mất từ
5 phút trở lên. Đặc biệt, với những tiêu chí ít thơng dụng như năng lượng, nơng
nghiệp,… để có được kết quả mong muốn, người học phải mất từ 20 đến 30 phút để
tìm kiếm dù đã được hướng dẫn.
Câu hỏi 9: Theo anh/chị có cần xây dựng một hệ thống số liệu KT-XH bằng
tiếng Việt với đường link truy cập được cung cấp sẵn không?
Câu hỏi này nhằm xác định cụ thể nhu cầu của người học về tính cấp thiết của
hệ thống dữ liệu. Căn cứ vào kết quả để nhóm nghiên cứu khẳng định được nhu cầu
thực tiễn đối với đề tài.

15


Hình 10. Biểu đồ thể hiện kết quả trả lời câu hỏi 9
Kết quả khảo sát cho thấy có đến 97,22% số người học trả lời cần có một hệ

thống số liệu kinh tế - xã hội bằng tiếng Việt với đường link truy cập được cung
cấp sẵn để giúp người sử dụng có thể khai thác một cách nhanh chóng và tiện lợi.
Chỉ có 2,78% số người trả lời là khơng cần với lí do nên để người học tự tìm kiếm
số liệu phục vụ cho việc học tập để có thể làm chủ khả năng cập nhật số liệu cho
bản thân. Với kết quả này, có thể khẳng định về mặt thực tiễn, người học có nhu
cầu về một hệ thống các tiêu chí kinh tế - xã hội, do đó, đề tài do nhóm tác giả
nghiên cứu có thể nói là đáp ứng được nhu cầu xã hội.
Câu 10: Nếu có một hệ thống số liệu KT-XH được xây dựng, anh/chị hãy cho
biết sự cần thiết của những bộ phận trong hệ thống đó?
Câu hỏi được xây dựng nhằm mục đích khảo sát ý kiến người học về những
nội dung cơ bản cần được đáp ứng trong hệ thống. Câu hỏi được xây dựng trên ba
hạng mục chính đề tài sẽ thực hiện là hệ thống tiêu chí kinh tế - xã hội bằng tiếng
Việt; đường link dẫn đến nguồn số liệu; hướng dẫn cách tìm ra số liệu trong bảng
kết quả truy cập hoặc tải về. Mỗi tiêu chí đánh giá trên thang đo năm bậc từ rất cần
thiết đến rất không cần thiết.

16


Hình 11. Kết quả trả lời câu hỏi 10
Hình 11 cho thấy kết quả đánh giá của sinh viên cho thấy phần lớn đều cho
rằng hệ thống cần phải Việt hóa được các tiêu chí kinh tế - xã hội với 57 người cho
rằng rất cần thiết và 14 người cho rằng cần thiết. Tương tự là yêu cầu về đường link
dẫn đến nguồn số liệu và hướng dẫn cách tìm ra số liệu trong bảng kết quả truy cập
hoặc tải về cũng có lần lượt 70 người và 62 người cho rằng rất cần thiết và cần
thiết. Những kết quả này cho thấy những định hướng của nhóm nghiên cứu đáp ứng
được phần nào những nhu cầu của người học.
1.2. Giới thiệu cách khai thác hệ thống dữ liệu
1.2.1. Cách khai thác trang dữ liệu trực tuyến của Ngân hàng thế giới
Trang web với địa chỉ truy cập là data.worldbank.org cung cấp cho người

dùng nhiều cách tìm kiếm, khai thác dữ liệu khác nhau. Trang chủ đưa ra rất nhiều
lựa chọn cũng như cách thức sử khai thác, lưu trữ kết quả khác nhau. Trong phần
này, chúng tôi chỉ giới thiệu những phần chính yếu, đơn giản mang tính chất phổ
thơng có thể phục vụ cho việc thu thập số liệu về kinh tế - xã hội phục vụ giảng dạy
và học tập ngành địa lí kinh tế - xã hội bằng cách tải file sử dụng offline. Trong
khuôn khổ đề tài, chúng tôi sẽ giới thiệu những ưu điểm trong việc khai thác hệ
thống theo quốc gia, theo chủ đề và theo chỉ tiêu nhằm phục vụ dạy học địa lí kinh
tế - xã hội.

17


1.2.1.1. Khai thác theo hệ thống quốc gia
Khi chọn thẻ By Country, danh sách 214 quốc gia xuất hiện, người dùng có
thể lựa chọn quốc gia mình cần thu thập dữ liệu đã được sắp xếp theo thứ tự
anphabet như hình 12. Các quốc gia cần khai thác phục vụ cho học phần địa lí kinh
tế - xã hội thế giới gồm Úc (Australia), Bra-xin (Brazil), Trung Quốc (China), Ai
Cập (Egypt), Pháp (France), Nhật Bản (Japan), Ấn Độ (India), Nga (Russia), Hoa
Kì (United States).

Hình 12. Hệ thống dữ liệu phân loại theo hệ thống quốc gia
Khi chọn thẻ một quốc gia bất kì, những thơng tin cơ bản về kinh tế - xã hội
của quốc gia đó sẽ xuất hiện như khu vực địa lí, nhóm thu nhập, GDP, qui mô dân
số, công cụ chỉ báo phát triển thế giới (World Development Indicators - WDI) với
biểu đồ của một số chỉ số chính như tỉ lệ nhập học tiểu học, ô nhiễm CO2, kì vọng
sống,… (xem hình 13). Nếu muốn biết rõ là số liệu chúng ta đang sử dụng lấy
nguồn gốc ở đâu thì có thể click chọn vào từng chỉ số để tìm hiểu thêm.

18



Hình 13. Tải dữ liệu dạng excel của một quốc gia
Kết quả được thể hiện bằng biểu đồ đối với nhiều chỉ tiêu qua nhiều năm và
bằng bản đồ qua một năm cụ thể. Để có thể sử dụng số liệu về sau mà không cần
kết nối internet, chúng ta có thể tải kết quả về theo định dạng excel. Vào Download
Data, chọn thẻ Excel như hình 13. File excel có cấu trúc như hình 13 gồm ba sheet.
Sheet Data với 1340 tiêu chí kinh tế - xã hội với số liệu từ năm 1960 đến thời điểm
cập nhật mới nhất tùy theo tiêu chí. Thơng thường, hệ thống dữ liệu này sẽ được
Ngân hàng thế giới cập nhật một năm ba lần. Sheet Metadata – Countries cung cấp
thông tin về quốc gia như mã quốc gia, khu vực, thuộc nhóm thu nhập nào, ghi chú
nguồn số liệu cơng bố chính thức của quốc gia đó. Sheet Metadata – Indicators
cung cấp khái niệm, cách thức tính các hệ thống chỉ tiêu, nguồn gốc số liệu của tất
cả các chỉ tiêu trong hệ thống dữ liệu.

Hình 14. File dữ liệu excel của một quốc gia
19