<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Cảm nhận Ai đã đặt tên cho dịng sơng của Hồng Phủ Ngọc Tường</b>

<b>Dàn ý chi tiết</b>

<b>1. Mở bài</b>

- Giới thiệu về tác giả Hồng Phủ Ngọc Tường

- Tác phẩm bút kí Ai đã đặt tên cho dịng sơng là lời tri ân của ông tới Huế.

<b>2. Thân bài</b>

a. Sông Hương với vẻ đẹp trong cảnh sắc thiên nhiên:

- Sông Hương khi con ở trên thượng nguồn:

+ Là “bản trường ca của rừng già” => vẻ đẹp hùng tráng, hung bạo nhưng cũng khơng kém
phần trữ tình “dịu dàng ...đỗ qun rừng”.

+ Là một cơ gái Di –gan “ phóng khống và man dại”: một vẻ đẹp phóng khống của tự do,
mãnh liệt, trong sáng.

+ Ra khỏi rừng, nó biến đổi thành “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”: đẹp dịu
dàng mà lại trí tuệ, sâu lắng, dịu êm.

=> Sông Hương ở thượng nguồn mang vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa trữ tình, có lúc lại hoang dại, tự
do như một cô gái trẻ tràn đầy sức sống, đến lúc ra khỏi rừng, nó liền hiền dịu, biến thành một
người mẹ.

=> Biện pháp nghệ thuật được sử dụng: ẩn dụ, nhân hóa, so sánh, với các từ ngữ giàu hình
tượng, nhịp văn dồn dập để người đọc có thể cảm nhận đc sự mãnh liệt của sơng Hương khi

cịn chưa gặp Huế.

- Sơng Hương khi đến đồng bằng và ngoại vi thành phố Huế:

+ Nó trở thành “ người con gái đẹp ...hoa dại” - cô gái Di gan phóng khống và man dại phía
trên. Nó đang chờ đợi người tình mong đợi đến đánh thức.

+ Nó đột ngột “chuyển mình liên tục”, biến đổi thành một vóc dáng mới, với một sức sống mới,
căng tràn hơn “ từ ngã ba Tuần ...xuôi dần về Huế”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

=> Nhịp văn nhẹ nhàng, lối ví von so sánh giàu hình tượng, đầy sáng tạo như những nét bút di
chuyển trên bức tranh đầy màu sắc giúp người đọc càng thêm thích thú với cuộc khám phá
hành trình của sơng Hương.

- Sơng Hương khi vào trong lịng thành phố Huế

+ Trải qua bao sự thay đổi, bao lần chuyển dịng, trưởng thành, sơng Hương “vui tươi hẳn lên”
khi gặp được người tình của nó – thành phố Huế. Nó lập tức quấn qt người tình lang của
mình.

+ Đầu tiên, nó uốn một cánh cung ...Cồn Hến”: Sự dịu dàng, e thẹn, cách bộc lộ tình cảm vừa
kín đáo lại bừa dạt dào yêu thương “như một tiếng “vâng” ... tình u” => Sơng Hương như
người con gái Huế, vô cùng ê áp, dịu dàng mà đắm say.

+ Sông Hương tỏa đi khắp thành phố, như muốn bao bọc, gần gũi, hịa mình vào Huế, để linh
hồn của nó gắn bó với linh hồn của Huế thân thương “đầu và cuối ...xúm xít”

+ Sơng Hương vào Huế biến thành bà mẹ của dân ca xứ Huế.

=> Vào thành phố, sơng Hương khơng cịn ồn ào, mãnh liệt mà “như mặt hồ tĩnh lặng”, phải

chăng nó muốn trơi “ thật chậm, thật chậm” để được gần gũi thêm thành phố thân u của
mình.

=> Sơng Hương và Huế như cặp tình nhân đầy say đắm, với vẻ đẹp nên thơ, trữ tình.

- Sơng Hương khi rời xa Huế:

+ Nó ngập ngừng, không nỡ rời xa, bịn rịn, lưu luyến thành phố tím mộng mơ, để rồi “đang xa
dần thành phố”, nó “như sức nhớ ...Bao Vinh xưa cổ”.

+ Sơng Hương cố tình trơi chậm chạp, thật chậm để mà lưu luyến, dặn người ta đừng quá buồn
với sự biến đổi của dịng thời gian.

=> Ở đây, sơng Hương như người con gái bịn rịn lúc chia xa người yêu, mang trong mình “nỗi
vương vấn ...tình yêu”=> lời văn miêu tả vừa trữ tình lại đầy màu sắc, sự so sánh, liên tưởng
hết sức thú vị.

b. Sông Hương với vẻ đẹp trong dịng lịch sử:

- Nó là một dịng sơng anh hùng từ thuở xa xưa tới nay:

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Vào thời phong kiến, nó là “dịng sơng viễn châu ...Đại Việt” mang tên Linh Giang. Rồi tới
thời Nguyễn Huệ, nó “soi bóng kinh thành ...Nguyễn Huệ”.

+ Sơng Hương cũng “sống hết lịch sử ...khởi nghĩa” cho tới thời đại Cách mạng Tháng Tám với
bao chiến công oanh liệt của dân tộc.

- Sông Hương là một trong những dịng sơng anh hùng

- Sơng Hương mang bề dày lịch sử, “ của sử viết ...xanh biếc”.

=> Sông Hương được khắc họa qua bề dày lịch sử dân tộc Việt Nam và ở thời đại nào nó cũng
góp phần vào dịng lịch sử ấy.

c. Vẻ đẹp của sơng Hương trong văn hóa xứ sở

- Sơng Hương là dịng sông khởi nguồn của âm nhạc cổ điển Huế,là nguồn cảm hứng để
Nguyễn Du viết lên khúc ca cho Kiều “ tồn bộ nền âm nhạc ...dịng sơng này”.

- Là dịng sơng của thi ca với nguồn cảm hứng bất tận cho các thi nhân:

+ Với Tản Đà, sông Hương là vẻ đẹp mơ màng, “dịng sơng trắng lá cây xanh”.

+ Với Cao Bá Quát, nó mang vẻ đẹp hùng tráng “như kiếm dựng trời xanh”.

+ Nó cịn là nỗi hoài vạn cổ trong thơ Bà Huyện Thanh Quan

+ Và là nguồn “sức mạnh phục sinh tâm hồn” như trong thơ Tố Hữu.

- Nó cịn là dịng sơng gắn liền với những phong tục và tâm hồn của con người xứ Huế:

+ Màu sương khói mờ ảo của sơng Hương như màu áo lục điều, với vải vân tràm lồng lên màu
đỏ, tạo thành màu tím, sắc áo cưới của cô dâu mặc sau tiết sương giáng.

+ Vẻ đẹp sâu lắng, trầm mặc của sơng Hương giống hệt nét tính cách rất riêng trong tâm hồn
người dân xứ Huế.

d. Tên gọi sơng Hương:

- Mở đầu và kết thúc bài kí bằng câu hỏi Ai đã đặt tên cho dịng sơng có ý nghĩa:

+ Nhan đề khơi gợi sự tị mị, mong muốn khám phá về dịng sơng

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

+ Nội dung tác phẩm là câu trả lời mang đầy tính ngợi ca dịng sơng với những vẻ đẹp và chất
thơ riêng của mình, hồn tồn phù hợp với cái tên mỹ miều của nó.

+ Câu hỏi cịn là cái cớ đầy logic để nhà văn đi sâu vào tim hiểu, miêu tả và ngợi ca dịng sơng
Hương gắn với thành phố cố đơ cổ kính thân u của mình.

+ Thể hiện niềm trân trọng, ngợi ca đầy tinh tế đối với mảnh đất Huế và sông Hương thân
thuộc.

e. Nghệ thuật

- Giọng điệu vừa trữ tình vừa triết lí, nhịp văn nhẹ nhàng, khúc triết, đắm say, xen lẫn với văn
xuôi một cách khéo léo.

- Sử dụng liên tiếp các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, ... Vơ cùng đặc sắc, giàu hình
tượng tạo nên những góc nhìn đa chiều về sơng Hương, giúp người đọc hiểu rõ hơn về nó
khơng chỉ về mặt địa lý mà còn là về phương diện lịch sử và văn hóa.

- Ngơn từ hết sức dung dị, chân thành, tự nhiên cùng vốn kiến thức uyên thâm trong nhiều lĩnh
vực

<b>3. Kết bài</b>

- Khẳng định lại vẻ đẹp của dịng sơng Hương xứ Huế

- Tình yêu và vốn kiến thức sâu rộng của Hồng Phủ Ngọc Tường về sơng Hương và xứ Huế
khiến chúng ta càng thêm yêu quý mảnh đất cố đô này

<b>Bài làm</b>

Ai đã một lần đến với Huế chắc hẳn sẽ khơng thể nào qn dịng sơng Hương xinh đẹp. Những
nét đẹp cổ kính, trầm mặc, thơ mộng trên mảnh đất này đều ít nhiều mang dáng hình của sông
Hương. Bởi vậy khi viết về sông Hương, các nhà thơ, nhà văn ln dành cho dịng sơng này
một tình cảm thiết tha, nâng niu và trân trọng. Bài tùy bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường "Ai đã
đặt tên cho dịng sơng" in trong tập sách cùng tên cũng đã dành cho sơng Hương những tình
cảm như thế. Bằng những rung cảm tinh tế và những lời văn giàu chất trữ tình, lối liên tưởng
phong phú, tác giả đã mang người đọc đến với vẻ đẹp của một dòng sông đầy mê đắm, thân
thương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

liệt, tự do, dịng sơng như "một cơ gái Di- gan phóng khống và man dại". Song, có lúc, cũng
dịu dàng, đằm thắm, sâu sắc vô bờ "trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ
sở-đẹp dịu dàng và trí tuệ". Nàng Hương xinh sở-đẹp ấy cũng vơ cùng yêu kiều giữa những bông hoa
đỗ quyên nơi rừng già "dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ
quyên rừng".

Sau những cuộc du hành của mình đến với bao địa điểm mới lạ và hấp dẫn như: Điện Hịn
Chén, Nguyệt Biều, Lương Qn, chùa Thiên Mụ,.. sơng Hương sẽ đến với Huế thương. Giữa
những cánh đồng mênh mông, êm đềm, nàng Hương như "người con gái đẹp nằm ngủ mơ
màng giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại". Đường cung uốn mình đầy điệu nghệ và dẻo dai
của sông Hương đưa nàng đến với Huế sau khi vỗ về ơm ấp chùa Thiên Mụ. Nằm trong lịng cố
đô, nàng mỉm cười với Huế trong niềm háo hức và hạnh phúc khơn ngi, có lẽ sau bao vất vả,
đến được với người thương của mình khiến nàng khơng khỏi xúc động, và có lẽ với niềm
thương chân thành ấy mà sông Hương lúc này đây đang dâng tặng trọn vẹn sự đẹp đẽ của mình
cho Huế.

Giữa lịng thành phố thương u, sơng Hương mềm mại như một dải lụa, lững lờ trôi êm
đềm trông vô cùng xinh đẹp và dịu dàng, điểm xuyết giữa dòng là những chiếc thuyền bé nhỏ,

lập lòe trong màn đêm, là những ánh đèn nhỏ trên thuyền trông đẹp và thơ mộng biết bao. Sông
Hương lúc này đây như một điệu "slow" ngọt ngào dành riêng cho Huế ,cho mỗi mình Huế mà
thơi.

Sơng Hương cịn là nơi ghi dấu bao nét văn hố của dân tộc, đó là những làn điệu ca Huế
trên sông khi về đêm, là tiếng đàn tinh tế của người tài nữ trên khoang thuyền khi về khuya. Là
những câu hò dân gian khiến bao người mê đắm. Tiếng nhạc hòa cùng hồn thiên nhiên vang
vọng mãi trong lòng người.

Không chỉ mang vẻ đẹp của thiên nhiên, mang dấu ấn của văn hố, sơng Hương cịn là
chứng nhân cho bao thời kỳ lịch sử của vùng đất kinh kỳ này. Từ xa xưa, nó đã là một dịng
sơng biên thùy xa xơi, qua thời kì trung đại, dịng Linh Giang đã cùng người anh dũng chiến
đấu với quân thù. Trải qua bao mồ hôi, máu và nước mắt, sông Hương cùng nhân dân nước
Việt lập nên bao chiến công hiển hách, hào hùng. Dường như sông Hương như một người mẹ
hiền từ và bao dung, suốt đời mình lặng lẽ đồng hành, dõi theo từng bước trưởng thành của đất
Huế cho tới bây giờ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

hình của những người con gái Huế, mang cốt cách của con người Huế, chân thành, bình dị, đằm
thắm, tin yêu,

Bằng khát khao tìm kiếm, sự đam mê khám phá cùng những rung cảm tinh tế, Hoàng Phủ
Ngọc Tường viết nên những dịng bút kí đầy chất thơ, chạm đến tâm hồn người đọc một cách
nhẹ nhàng mà đầy chân tình. Đọc xong đoạn bút kí, em thấy thêm yêu, thêm quý những cảnh
đẹp quê hương mình. Vẻ đẹp thực chẳng cần tìm kiếm ở đâu xa, nó đến từ những điều bình dị
gần gũi nhất của đất nước, quê hương. Hy vọng rằng, em sẽ có dịp được đến với thành phố Huế
mộng mơ để đắm chìm và cảm nhận những nét đẹp của dịng sơng Hương này.

<b>Bài làm 2</b>

Nếu ai đã một lần đến Huế, chắc hẳn chẳng thể nào quên được hình ảnh của dịng sơng Hương

xanh mát uốn lượn thật mềm mại quanh thành phố Huế. Nhưng đã có ai hiểu rõ dịng sơng hiền
hịa, êm dịu ấy bằng một người u Huế tha thiết- Hoàng Phủ Ngọc Tường hay chưa? Bằng
một phong cách riêng vừa giàu trí tuệ lại giàu chất thơ, với đầy đủ kiến thức về địa lý, lịch sử,
văn hóa, ơng đã mang đến cho chúng ta những hình ảnh thật chân thực về con sông Hương của
xứ Huế mộng mơ qua bút kí Ai đã đặt tên cho dịng sơng.

Sơng Hương, nhắc đến cái tên, người ta chợt nhận thấy cái đặc biệt của nó. Sơng Hương, chỉ
nghe thôi đã thấy thật nồng nàn, thật lãng mạn, nên thơ. Và quả thật, cái tên ấy đúng với dịng
sơng mang bao điều vừa kì lạ từ cảnh sắc thiên nhiên với thủy trình độc đáo, vừa mang trong
mình dịng lịch sử văn hóa của xứ Huế cổ kính này.

Vẻ đẹp của dịng sơng Hương qua bút ký của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường được khơi gợi
từ cảnh sắc thiên nhiên mà nó trải qua trong suốt thủy trình dài dằng dặc từ rừng già cho tới khi
đặt chân vào kinh thành Huế. Là người am tường về địa lý, lịch sử, văn hóa, tác giả Hồng Phủ
Ngọc Tường đã cho chúng ta thấy rõ ngọn nguồn của dòng sơng êm dịu này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

nào có được sự so sánh độc đáo đến nhường ấy, so sánh một dịng sơng giữa đại ngàn như một
cơ gái Di – gan vừa đầy cá tính lại mang vẻ đẹp "man dại" của núi rừng? Chắc hẳn chỉ có
Hồng Phủ Ngọc Tường với sự tường tận và tấm lòng yêu quý sơng Hương đến bất tận mới có
được sự so sánh độc đáo đến như thế! Phải, sông Hương cuồng say chảy trong chốn âm u đại
ngàn, nơi đã "hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng". Bản năng
của một người con gái thật mãnh liệt phải khơng, khi sơng Hương phóng khống chảy trong tự
do giữa lịng Trường Sơn hùng vĩ? Để rồi cũng chính rừng già ấy lại biến nó trở thành "một
người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở" với một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ. Vậy đấy, có
ai biết một dịng sơng Hương lặng lờ trơi nhẹ giữa lịng Huế lại có những chặng đường ở
thượng nguồn đầy cá tính và mãnh liệt tới vậy?

Bằng những biện pháp so sánh, ẩn dụ, liên tưởng hết sức thú vị, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã
dẫn chúng ta tìm lại cội nguồn của sơng Hương, nơi người con gái ấy vẫn cịn là một cơ gái Di
– gan "phóng khống và man dại". Nhịp văn tràn đầy cảm xúc, dồn dập và mãnh liệt, giống như

cá tính của cơ gái sơng Hương ấy, đầy cuồng si với sức mạnh thật hùng vĩ, cuồng say trước khi
trở thành một người mẹ phù sa dịu dàng, đầy trí tuệ khi bước chân vào Huế.

Chảy khỏi rừng già, sông Hương được "hun đúc" để mang một vẻ đẹp khác, khơng cịn cuồng
si, hoang dại nữa mà thay vào đó, sông Hương lại trở thành một người con gái đẹp mang vẻ đẹp
thật dịu dàng. Đó là khi nó tiến tới vùng đồng bằng và ngoại vi thành phố trước khi thực sự đặt
chân vào Huế.

Sông Hương giờ đây lại biến đổi, "nàng" trở thành "một người con gái đẹp nằm mơ màng giữa
cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại" cứ dịu dàng, đắm đuối, say mê như thế. Cũng như cơng chúa
ngủ trong rừng cần chàng hồng tử để thức giấc, sơng Hương cũng đang chờ đợi "người tình
mong đợi mới đến đánh thức" sự dịu êm, bình yên của nó. Và rồi, như một cơ gái đẹp cịn đầy
sự e thẹn, nó uốn mình thật nhanh, thật khéo, "chuyển dịng một cách liên tục", "uốn mình theo
những đường cong thật mềm". Hoàng Phủ Ngọc Tường đã dựng lên sông Hương như một
người cô gái trẻ đầy sức sống, nàng đang cố gắng vươn mình, thay đổi diện mạo mới để chạy
thật nhanh để tìm đến với người tình "thành phố tương lai" của mình "như một cuộc tìm kiếm
có ý thức".

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Mạnh mẽ và dịu dàng, người con gái ấy với một vóc dáng mới, mỹ miều và thanh thoát, với
một sức sống căng tràn, chuyển dịng liên tục, "từ ngã ba Tuần, sơng Hương theo hướng nam –
bắc qua điện Hòn Chén" rồi đến "Vấp Ngọc Trản, nó chuyển hướng sang tây – bắc", vịng qua
Nguyệt Biều, Lương Quán và đột ngột "vẽ một hình cung thật trịn về phía đơng – bắc, ơm lấy
chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế". Phải, sông Hương mới vừa từ rừng già trở về, vẫn còn
"đi trong dư vang của Trường Sơn", vẫn cịn chút cá tính của một cô gái nơi hoang hoải, thế
nên đến khi qua những "điểm cao đột khởi như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo" gập ghềnh,
người ta mới thấy nó thật mềm như một tấm lụa, thực sự biến đổi thành một cô gái dịu dàng.
Nếu ai đã từng đọc bút kí "Người lái đị sơng Đà" của Nguyễn Tn thì hẳn sẽ hiểu, sơng Đà
qua thác ghềnh thì hung hãn, hùng vĩ bao nhiêu thì sơng Hương, vượt qua thác ghềnh, nó lại trở
thành một nàng thơ trong mắt của mọi người. Đi giữa những ngọn đồi, sông Hương cùng
những ngọn đồi tạo nên những "mảng phản quang nhiều màu sắc trên nền trời tây – nam thành

phố, "sớm xanh, trưa vàng, chiều tím"". Màu sắc của dịng sơng khơng còn mang một màu
xanh thăm thẳm nữa mà thay đổi theo từng thời điểm trong ngày. Và mỗi khi đi qua những
dịng lăng tẩm của vua chúa, nó lại "trầm mặc" như để tưởng nhớ đến những quá khứ oai hùng
xưa kia. Phải, sông Hương mang một vẻ đẹp vô cùng bình dị, vơ cùng lắng đọng, dịu êm, thế
nhưng lại không hề tầm thường, trầm mặc, dịu dàng nhưng lại khơng chút ủy mị mà đầy chất trí
tuệ, tiềm ẩn sức mạnh sâu kín của thiên nhiên. Kiến thức của Hồng Phủ Ngọc Tường thật là
un bác, khơng chỉ cho người đọc thấy được vẻ đẹp của dịng sơng Hương kiều diễm, ơng cịn
in dấu lên nó những địa danh với những lăng tẩm, đền đài, mang nó vào trong từng tiếng
chng chùa Thiên Mụ. Dưới ngịi bút của ông, sông Hương quả thật vừa kiều diễm lại vừa cổ
kính, đúng với vẻ đẹp của cố đơ Huế.

Sơng Hương ở vùng đồng bằng qua con mắt của tác giả thật giàu hình ảnh, thật nên thơ biết
bao. Với lối hành văn vừa lịch lãm lại uyển chuyển, sự so sánh độc đáo, đầy hình tượng, đa
dạng về hình ảnh đã như giúp người đọc chúng ta tận hưởng được từng nét cọ đang vẽ lên dịng
sơng Hương thơ mộng của xứ Huế thân yêu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

gái Huế, cũng dịu dàng, tha thiết, thẹn thùng như thế. Những người con gái khi yêu, đâu cần
nói ra lời, chỉ một ánh mắt, một nụ cười, một cái cúi đầu e thẹn cũng là tín hiệu bày tỏ sự thuận
tình của tình u.

Vào đến Huế, sơng Hương khơng cịn ồn ào, mãnh liệt nữa, nó trở lại dịu dàng, cơ hồ chỉ như
"một mặt hồ yên tĩnh". Cũng giống như bao dịng sơng nổi tiếng thế giới, "sơng Xen của Paris,
sơng Đanp của Budapet", sơng Hương nằm trọn trong lịng thành phố u thương của mình.
Nó cơ hồ thật lặng lẽ "tỏa đi khắp thành phố", đến bên những cây đa, cây dừa cổ thụ, đến bên
những con thuyền chài với ánh lửa như một linh hồn xưa cũ. Vào Huế, nó chầm chậm tĩnh lặng
chảy trong lịng Huế, mà tác giả cảm tưởng như "đó là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế".
Phải chăng, đến với thành phố của mình, sơng Hương muốn được ngắm nhìn thành phố u
thương thật lâu, thật nhiều, trước khi rời xa, để từ đó linh hồn của sơng Hương đã hịa với Huế
làm một, không thể tách rời. Để sau này, khi nhắc đến Huế, người ta lại nhắc đến sông Hương
như một đơi tình nhân khơng xa cách.

Đến với Huế, người ta không chỉ đến với những lăng tẩm, đền đài cổ kính từ những triều đại
xưa cũ, mà cịn đến với những làn điệu, với nền âm nhạc cổ điển Huế. Và sơng Hương chính là
bà mẹ của nền âm nhạc ấy. Những làn điệu ca dao dân ca Huế chao nghiêng trên mặt sơng
Hương, chẳng ai có thể cảm nổi thứ nhạc ấy khi ban ngày, bởi "sông Hương đã trở thành một
người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya", nơi mà những tiếng nước rơi bán âm trên những mái
chèo khuya. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khẳng định rằng "toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã
được sinh thành trên mặt nước của dịng sơng này". Phải, bởi chính Nguyễn Du cũng đã lênh
đênh trên dịng sơng này bao năm để từ đó mà những bản nhạc Kiều được sinh ra với tiếng đàn
cầm réo rắt. Sông Hương và Huế giống như một đơi tình nhân Kiều và Kim Trọng, hết mực
xinh đẹp, hết mực tài hoa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Và hơn thế, sơng Hương chẳng những là dịng sơng với vẻ đẹp của thiên nhiên hữu tình mà nó
cịn mang trong mình vẻ đẹp của dịng lịch sử hào hùng với mảnh đất cố đô nữa. Lần giở lại
những trang lịch sử hào hùng, người ta thấy sông Hương từ khi nó cịn là "một dịng sơng biên
thùy xa xôi của đất nước các vua Hùng". Vào thời trung đại, nó đã chiến đấu hết mình oanh liệt
bảo vệ biên giới phía nam của đất nước Đại Việt và nó cịn soi bóng cả kinh đơ Phú Xn lộng
lẫy của người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ. Có thể nói, sơng Hương đã chứng kiến hết thảy
những dịng bi tráng của lịch sử phong kiến Việt Nam, "với máu của biết bao nhiêu con người
đã đổ xuống trong những cuộc khởi nghĩa". Và đến khi hai cuộc chiến tranh anh dũng nhất của
dân tộc nổ ra, nó vẫn là "dịng sơng của thời gian ngân vang", cứ thế đi vào trong thời đại Cách
mạng Tháng Tám với biết bao "chiến cơng rung chuyển". Có thể nói, dịng sơng ấy đã chứng
kiến bao sự đổi khác của từng thời đại, từ xa xưa đến tận ngày nay. Nó là một trong những
dịng sơng chịu nhiều đau thương, mất mát nhất, có bề dày lịch sử nhất, tự thân nó "biến mình
làm một chiến cơng". Với góc độ lịch sử, sơng Hương hiện lên thật chói lọi khi trải qua biết bao
trang sử hào hùng cùng dân tộc ta. Nó đã ở đó, chứng kiến và góp phần vào sứ mệnh của dân
tộc, để đến ngày nay, người ta vẫn tự hào khi nhắc tới dịng sơng Hương, kể cả khi nó đã trở về
cuộc sống thường ngày, "làm một người con gái dịu dàng của đất nước".

Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc họa dịng sơng Hương với bao nhiêu là thi ca ấy qua dòng lịch

sử. Với vốn kiến thức phong phú của mình, ơng đã tái hiện nó từ thời cịn là một dịng sơng
biên thùy xa xơi, đến tận khi nó hịa mình vào dịng Cách mạng tháng Tám. Quả thật, ông là
người am tường cả sông Hương lẫn lịch sử nước nhà.

Là một chứng nhân của lịch sử, nhưng nó cũng là một dịng sơng của thi ca, âm nhạc, của văn
hóa một vùng xứ sở. Nếu như ở trên, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khẳng định "toàn bộ nền âm
nhạc của điển Huế" xuất phát từ mặt dịng sơng Hương này, là nơi mà Nguyễn Du viết lên khúc
ca da diết của Kiều, thì ở dưới đây, ơng cịn khẳng định nó cịn là một dịng sơng của thi ca, của
nét phong tục, tâm hồn con người Huế.

Phải, trong những thơ của Tản Đà, sông Hương với vẻ đẹp mơ màng "dịng sơng trắng lá cây
xanh", trong thơ của Cao Bá, nó mang vẻ đẹp hùng tráng "như kiếm dựng trời xanh", trong thơ
Bà Huyện Thanh Quan, nó là "nỗi quan hồi vạn cổ với bóng chiều lãng bãng", và với thơ Tố
Hữu, nó là "sức mạnh phục sinh tâm hồn". Sông Hương quả thực là dịng sơng gợi lên nguồn
cảm hứng bất tận cho các thi nhân cả xưa và nay. Đúng thật, nó quả thật "Kiều rất Kiều", vừa
xinh đẹp lại giàu tài năng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

tràm lồng trên một màu đỏ ở bên trong" thấp thoáng trong ánh sương mờ tạo nên ánh tím trên
mặt sơng. Nét trầm mặc rất riêng của tâm hồn con người Huế "rất dịu dàng và rất trầm tư" phải
chăng cũng được tạo nên từ vẻ trầm mặc, sâu lắng thật nên thơ của sông Hương?

Bài bút kí của Hồng Phủ Ngọc Tường kết lại bằng câu hỏi "Ai đã đặt tên cho dịng sơng?", đó
cũng là câu hỏi khi mở đầu bài viết. Nó đã gợi lên trong lịng người đọc khơng chỉ nỗi tị mị
mà cịn là khao khát được tìm hiểu, được khám phá dịng sơng huyền bí ấy. Cùng với huyền
thoại, "nước của trăm lồi hoa đổ xuống dịng sơng" đã mang tới cho sông Hương một danh
thơm muôn đời cũng như cái đẹp vĩnh hằng mà nó đang sở hữu. Và để trả lời câu hỏi ấy, Hoàng
Phủ Ngọc Tường đã đi vào bài kí để chứng minh cho chúng ta thấy rõ từ ngọn nguồn của dịng
sơng cùng vẻ đẹp và chất thơ mà nó mang trong mình. Quả thật, nó hồn tồn xứng đáng với
danh xưng của mình: sơng Hương.

Khơng chỉ vậy, "Ai đã đặt tên cho dịng sơng" cịn là cái cớ, cái lý do nhà văn đặt ra để được
hợp lý đi vào tìm hiểu, miêu tả, ngợi ca cái vẻ đẹp trường tồn của dịng sơng gắn với cố đơ cổ
kính mà tươi đẹp. Và ơng cũng mượn nó để mà thể hiện cảm xúc của mình, tình cảm của mình,
sự trân trọng, ngợi ca của mình với sơng Hương, với Huế thân u.

Về nghệ thuật, Hồng Phủ Ngọc Tường đã viết bút kí "Ai đã đặt tên cho dịng sơng?" bằng
giọng điệu hết sức suy tưởng, đầy tính triết lý. Ơng đã huy động hết những hiểu biết của mình
về địa lý, văn hóa,lịch sử để khám phá và cảm nhận. Giọng điệu vừa ngọt ngào, vừa êm dịu, với
cấu tứ nhịp nhàng, khoan thai, chọn lọc những điều nổi bật, vừa viết bút kí, vừa đưa vào đó
giọng văn trần thuật hết sức tài tình. Để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương, ông đã sử dụng triệt
để những biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, ẩn dụ, liên tưởng, … để gợi lên hình ảnh
một sơng Hương từ man dại, phóng khống tới dịu dàng, đắm say. Câu văn giàu hình ảnh, giàu
tính nhạc và tính thơ, với góc nhiều từ đa chiều đưa người đọc tìm hiểu hết thảy các khía cạnh
của dịng sơng Hương.

Tóm lại, Ai đã đặt tên cho dịng sơng có thể nói là một bài bút kí đặc sắc nhất, hay nhất khi viết
về vẻ đẹp của dịng sơng Hương xứ Huế. Viết nó, Hồng Phủ Ngọc Tường đã thể hiện tình yêu
của mình với xứ Huế thân thương, với sơng Hương trữ tình và hơn cả là tình yêu đất nước,
niềm tự hào về cảnh sắc của quê hương, tinh thần dân tộc đều chứa chan trong từng câu chữ.
Đây còn như lời cảm tạ của ông tới xứ Huế, nơi đã nuôi dưỡng tâm hồn và cho ông niềm cảm
hứng bất tận trong thi ca.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Đã từ lâu hình ảnh những dịng sơng đã trở thành đề tài bất tận trong thi ca của biết bao nhà
văn, nhà thơ. Những con sông êm đềm, dịu dàng, chảy chậm rãi hoà với vẻ đẹp nên thơ của
cảnh sắc thiên nhiên phải chăng đã làm rung động trái tim, tâm hồn nhạy cảm của những người
nghệ sĩ tài hoa, yêu thích cái đẹp. Chính bởi lẽ đó, Hồng Phủ Ngọc Tường đã viết lên bút ký
Ai đã đặt tên cho dịng sơng, bằng ngịi bút tài hoa lãng mạn của mình ơng đã để lại trong lịng
độc giả hình ảnh một sơng Hương rất thơ mộng, trữ tình, có thể làm say đắm trái tim của bao kẻ
si tình.

Cuộc đời gắn bó với xứ Huế mộng mơ từ thuở nhỏ đến khi lớn lên, đã cho nhà văn Hồng Phủ
Ngọc Tường có cơ hộ tìm hiểu tường tận, am hiểu về lịch sử, văn hoá, địa lý và con người nơi
đây, để từ đó viết lên bài bút ký tuyệt vời đến thế. Ông cũng được mệnh danh là nhà văn của
những con sơng: Từ dịng sơng Hương xinh đẹp, con sơng Đà hoang dại, đến dòng Cửu Long
đổ ra biển lớn,… Tất cả đều nằm trong ký ức người nghệ sĩ tài hoa, sâu lắng. Điểm mới trong
phong cách văn chương của Hồng Phủ Ngọc Tường, khiến tác phẩm của ơng khơng thể trộn
lẫn với ai khác chính là: Sức liên tưởng, tưởng tượng hết sức phong phú dồi dào, lối hành văn
mê đắm tài hoa, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trữ tình và chất trí tuệ. Những đặc điểm ấy
đã tạo nên những trang bút ký Ai đã đặt tên cho dịng sơng rất xuất sắc. Đoạn trích Ai đã đặt tên
cho dịng sơng được in trong tập sách cùng tên, viết tại Huế năm 1981. Đoạn trích là phần đầu
của bút ký, tập trung khai thác vẻ đẹp của dịng sơng Hương gắn với cả lịch sử hào hùng của
mảnh đất cố đô xinh đẹp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

sống những đứa con bằng tất những tinh t mình có, bồi đắp phù sa, nuôi lớn đứa con trở nên
trù phú, rộng lớn, bao la.

Sơng Hương là dịng sơng duy nhất thuộc thành phố Huế, nó đã trải qua biết bao thăng trầm
gian truân nhưng lại chẳng muốn bộc lộ cho ai thấy, nó muốn giữ kín cho riêng mình nên đã
đóng kín cửa tâm hồn lại và “ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”.
Chính lẽ đó, sơng Hương mang vẻ đẹp vang bóng một thời của cố đơ Huế xa xưa, vẻ đẹp bí ẩn,
quyến rũ, nồng nàn hơn bao giờ hết. Để rồi trải qua hàng thế kỷ, “người tình trong mộng mới
đến đánh thức cô gái Di-gan man dại đang ngủ say giữa cánh đồng Châu Hố thơ mộng”. Sơng
Hương quả thật mang tâm tình như một người con gái trẻ đẹp khi nghe tiếng gọi của người u,
nó vội vã “vịng những khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm”, như
trang điểm, tơ son cho mình trước khi xi dịng về gặp lại thành phố Huế thân u của nó.

Sơng Hương qua điện Hịn Chén, vấp Ngọc Trản nó đột ngột chuyển hướng Tây Bắc, vẽ một
cung thật trịn về hướng Đơng - Nam, ơm lấy chân núi Thiên Mụ, xi dần về Huế. Từ đây
dịng sơng trở nên xanh thẳm, “mềm như tấm lụa”, có khi ánh lên những tia sáng phản quang
nhiều màu sắc “Sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Sự chuyển đổi màu sắc theo từng mùa, theo

từng khoảng thời gian trong ngày đã làm nên một nét đặc trưng, một vẻ đẹp không thể nhầm
lẫn của dòng Hương giang với bất cứ con sông nào khác. Giáp mặt với thành phố ở Cồn Hến
con sơng chuyển mình thật mệt mại như một tiếng “vâng” khơng nói ra của tình u.

Hồng Phủ Ngọc Tường dùng những câu văn rất nhẹ nhàng, uyển chuyển tái hiện vẻ đẹp kiềm
diễm, e thẹn của Hương giang, qua đó ta thấy được sức liên tưởng dồi dào, phong phú của tác
giả. Dưới cái nhìn của ơng, dịng sơng thật sự là một người con gái trẻ, có cảm xúc, có tâm hồn
như người đang yêu. Những đường đường cong mềm mại , say đắm ấy đã gây cho người đọc
những cảm xúc ngỡ ngàng, cuồng si, cứ thế vẻ đẹp sơng Hương len lỏi vào tâm trí độc giả một
cách tự nhiên, mộc mạc và chân thực nhất. Trong lịng thành phố, dịng sơng trơi lững lờ chậm
rãi như “bản slow của tình u”, tác giả nhân hố nó như một “người tài nữ” đánh đàn lúc đêm
khuya, ông đã cảm nhận sông Hương qua cái nhìn âm nhạc sâu lắng với vẻ đẹp nồng nàn không
thể cưỡng lại. Rời khỏi thành phố Huế, dịng sơng ơm lấy Cồn Hến rồi lại đột ngột đổi dòng rẽ
ngang, tác giả cho rằng có lẽ đó là chút “lẳng lơ” âm thầm của tình u, nó sực nhớ ra chưa nói
điều gì liền vội vã quay lại tìm người u. Tác giả với sức liên tưởng phong phú của mình, ơng
ví Hương giang như nàng Kiều chí tình quay về tìm Kim Trọng để nói lời hẹn cuối trước khi về
với biển cả bao la rộng lớn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

địa chí dịng sơng viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ vùng phía Nam tổ quốc, dịng sơng
“soi bóng kinh thành Phú Xuân”, “sống hết lịch sử bi tráng của thế kỷ 19”. Hương giang là thế,
nó biết biến đời mình thành những trang sử biếc, lập những chiến công vang dội, để rồi khi về
với cuộc sống đời thường “làm một người con gái dịu dàng của đất nước”.

Hình ảnh dịng Hương giang có lẽ đã in sâu trong lịng Hồng Phủ Ngọc Tường , ơng dành cho
nó cả một tình cảm sâu nặng, sự yêu thương da diết. Tác giả cảm nhận dịng sơng qua nhiều vẻ
đẹp, nhiều khía cạnh khác nhau với lối viết nhẹ nhàng, mộc mạc, dịng sơng cứ thế đi vào lịng
người đọc theo mạnh cảm xúc dâng trào không thể dứt ra. Ông đã vận dụng thành công thể bút
ký để tạo nên một tác phẩm có giá trị to lớn cho nền văn học Việt Nam.

<b>Bài làm 4</b>

Con sông Hương thơ mộng của xứ Huế đã làm ngẩn ngơ không ít những tâm hồn nhạy cảm và
cũng làm “khổ” không ít bậc nghệ sĩ tài hoa. Ta bắt gặp sông Hương ở muôn mặt của nghệ
thuật: thơ, ca, nhạc, hoạ. Đến với bút kí Ai đã dặt tên cho dịng sơng của Hồng Phủ Ngọc
Tường một lần nữa ta cảm nhận vẻ đẹp sông Hương và sự đam mê của tác giả khi viết về dịng
sơng.

Bài bút kí đưa ta về với cội nguồn con sơng Hương của xứ Huế phát hiện những vẻ đẹp đẩy
chất thơ khi nó chảy qua những vùng đất khác nhau, làm cho ta càng thêm yêu con sông của xứ
sở từ lâu đă đi vào tâm thức của mỗi người Việt Nam, khơng riêng gì những người q ở đất cố
đơ.

Đoạn trích học gồm 5 phần:

- Mở đầu, gợi cảm xúc để đến với dịng sơng Hương.

- Vẻ đẹp của sơng Hương ở nơi đầu nguồn, vùng thượng lưu.

- Vẻ đẹp của sông Hương khi chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố.

- Vẻ đẹp của sông Hương khi chảy vào thành phố Huế.

- Kết thúc bài kí: huyền thoại về sơng Hương nói lên sâu sắc ý nghĩa của nhan đề bài kí.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn chuyên về bút kí. Nét đặc sắc trong
phong cách nghệ thuật của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa trữ tình và chính luận, sử thi
hoá lịch sử và khám phá chiều sâu văn hố của đối tượng. Chất trữ tình trong bút kí của ơng
xun thấm vào tất cả và thăng hoa thành chất thơ của ngôn ngữ.

Ai đã đặt tên cho dịng sơng là bài bút kí mà Hồng Phủ Ngọc Tường đã viết bằng tất cả tình

yêu say đắm với sơng Hương đẹp và dịu dàng, với Huế cổ kính mà thơ mộng.

Đoạn mở đẩu với những khu vườn cổ, những kí ức về Nguyễn Du đã gợi cảm xúc về một
vùng đất có vẻ đẹp sâu lắng (thanh khiết, cổ kính, có tác dụng như một khúc dạo đầu của một
bản đàn hay bài ca thơ mộng).

Mỗi đoạn văn là một chắt lọc tinh tuý về hành trình, về dáng vẻ, về vẻ đẹp và sức cuốn hút
riêng của mỗi đoạn sông.

Sông Hương được miêu tả như một cá thể sống, như một người con gái với những từ gợi
cảm, diễn tả tình yêu say đắm của con người với dịng sơng “Sơng Hương đã sống một nửa
cuộc đời của mình như một cơ gái Digan phóng khống và man dại". "Sơng Hương khi về đồng
bằng đã thay đổi tính cách, sơng như đi chế ngự bản năng của người con gái để mang một sắc
đẹp dịu dàng và trí tuệ trở thành phù sa của một vùng văn hoá xứ sở".

Với liên tưởng kỳ thú, diễm tinh, tác giả ví sơng Hương như một người con gái đẹp được
người tình mong đợi đến đánh thức. Những câu văn đẹp, đầy màu sắc và ấn tượng. "Sông
Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn", "Sắc nước trở nên xanh thắm", "Nó trơi đi giữa
hai dẫy đồi sừng sững như những thành qch". "Dịng sơng như tấm lụa, với những chiếc
thuyền xuôi ngược nhỏ bé vừa bằng con thoi, những ngọn đồi này tạo nên nhiều mảng phản
quang nhiều màu sắc", "Sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”.

Đến ngoại vi thành Huế, sơng Hương lại có vẻ đẹp trầm mặc như những rừng thông u tịch và
những lăng tẩm đồ sộ phong kín niềm hãnh âm u.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

Thi trung hữu nhạc đó là nhạc của lịng, trong văn của Hồng Phủ Ngọc Tường cũng có nhạc,
gợi nhớ nhạc "điệu chảy lặng lờ của nó (sơng Hương) ngang qua thành phố. Đúng là điệu slow
tình cảm dành riêng cho Huế". Những câu văn trải dài, uyển chuyển, du dương mà tự nhiên,
nhuần nhị như dòng sơng, dịng nhạc đẹp, một "Đa nuyp xanh" trong văn.

Trí tưởng tượng thật phong phú trong những liên tưởng so sánh, những hồi tưởng đầy hình
ảnh kỳ thú "Sông Nêva với những phiến băng trôi nhanh như những chiếc thuyền của những
chú chim hải âu” (Chim hải âu đứng băng trên bang – NBS)

Vẻ đẹp của đoạn văn tăng lên trong từng chi tiết, đến chi tiết cuối thì thăng hoa cao nhất, đẹp
nhất. Tác giả lí giải tên dịng sơng bằng huyền thoại đầy thơ khiến cho dịng sơng vốn có cái tên
thơ càng thơ hơn: Hương là thơm, thơm của ngàn hoa, của nước nâu trăm loài hoa đổ xuống,
làm thơ đến cả từng hơi đất.

Bài kí của Hồng Phủ Ngọc Tường đã cung cấp thêm cho người đọc nhiều tri thức, sự việc
mới lạ về sơng Hương, nó góp phần tạo nên sức hấp đẫn của tác phẩm. Nhưng đó khơng phải là
yếu tố chính, bên cạnh những tri thức tiếp nhận được, người đọc còn cảm nhận được vốn văn
hoá, vốn sống đầy đặn và đặc biệt sự ngân vang của chất thơ trong bài kí. Tất cả được viết nên
bằng nguồn cảm xúc, bằng tình yêu nồng nàn với dịng sơng, với xứ Huế mà ơng đã gửi gắm
nhiều kỉ niệm của những năm tháng tuổi thơ.

</div>

<!--links-->