Trang
1
GIA CÄNG POLYMER
Chỉång I GIÅÏI THIÃÛU CHUNG
I. Âënh nghéa v mủc âêch ca k thût gia cäng polymer
Cäng nghiãûp hiãûn âải ca cạc cháút cao phán tỉí bàõt âáưu våïi sỉû khạm phạ ra k thût
biãún tênh hoạ hc cạc polymer thiãn nhiãn, trong cạc khạm phạ quan trng ny l viãûc lỉu
hoạ cao su v acetat hoạ cellulose.
Trong nhỉỵng nàm gáưn âáy polymer (P) täøng håüp â chiãúm vai tr ch âảo trong cäng
nghiãûp. Våïi viãûc sn xút âỉåüc nhiãưu loải polymer cọ tênh cháút hoạ hc, hoạ l thay âäøi, cọ
nhiãưu ỉïng dủng trong thỉûc tãú, täøng håüp polymer â tråí thnh hoảt âäüng báûc nháút ca cäng
nghiãûp hoạ hc.
Cng våïi sỉû phạt triãøn polymer täøng håüp v
nhán tảo r rng l pháưn phi phạt triãøn
song song mäüt ngnh biãún âäøi cạc váût liãûu polymer thnh cạc sn pháøm sỉí dủng vo cạc
viãûc cáưn thiãút. Cho nãn trong lénh vỉûc polymer cáưn phi phạt triãøn âäưng thåìi c hai màût l
tçm ra cạc váût liãûu polymer måïi v ci tiãún hồûc âỉa ra cạc phỉång phạp gia cäng thêch håüp
våïi loải váût liãûu v u cáưu sỉí dủng. Khêa cảnh thỉï 2 ny chênh l cạc váún âãư m män k
thût gia cäng polymer phi gii quút, âáy cng l mäüt lénh vỉûc quan trng ca cäng
nghiãûp polymer. Trong nhỉỵng nàm gáưn âáy, säú lỉåüng loải polymer måïi tçm ra êt hån so våïi
nhỉỵng nàm âáưu tiãn ca sỉû phạt triãøn ca ngnh. Vç váûy, cạc nh
khoa hc â cäú gàõng tçm ra
cạc biãûn phạp sỉí dủng hiãûu qu cạc loải polymer hiãûn âang cọ.
Så bäü, ta cọ thãø âënh nghéa k thût gia cäng polymer nhỉ sau: K thût gia cäng
polymer l mäüt ngnh ca k thût hc, nghiãn cỉïu cạc quạ trçnh v thiãút bë dng âãø tàng
tênh cháút ca váût liãûu polymer v âãø gia cäng chụng thnh nhỉỵng sn pháøm sỉí dủng theo u
cáưu âi hi. Trong quạ trçnh gia cäng, trong ngun liãûu cọ thãø xy ra cạc phn ỉïng hoạ hc,
cạc biãún dảng v cúi cng l sỉû thay âäøi báút thûn nghëch cạc tênh cháút váût l ca váût liãûu.
Song cọ mäüt âiãøm cáưn lỉu l nhỉỵng phn ỉïng xy ra trong quạ

trçnh täøng håüp polymer
khäng làûp lải trong quạ trçnh gia cäng chụng. (táút nhiãn cọ mäüt säú trỉåìng håüp ngoải lãû)
Viãûc nghiãn cỉïu cạc quạ trçnh gia cäng nhàòm mủc âêch tçm ra phỉång phạp v thiãút bë
thêch håüp âãø gia cäng loải váût liãûu polymer thnh cạc sn pháøm mong mún. Phỉång phạp
gia cäng cọ nh hỉåíng ráút låïn âãún cháút lỉåüng sn pháøm v âãún lỉåüng nọ, phỉång phạp gia
cäng bë chi phäúi båíi tênh cháút ca váût liãûu polymer cng nhỉ u cáưu vãư hçnh dạng, tênh cháút
ca sn pháøm cúi cng.
Viãûc chn lỉûa mäüt phỉång phạp gia cäng thêch håüp nọi chung l ráút phỉïc tảp, phi chụ
âãún nhiãưu khêa cảnh nhỉ tênh cháút ca váût liãûu ban âáưu, u cáư
u vãư cháút lỉåüng sn pháøm,
u cáưu vãư låüi êch kinh tãú... Nọi chung phi âm bo thu âỉåüc sn pháøm cọ tênh nàng täút v
cọ låüi êch vãư kinh tãú.
Âäúi våïi nhỉûa nhiãût ràõn, phỉång phạp gia cäng thêch håüp v cọ låüi hån c l phỉång
phạp ẹp nọng, vç quạ trçnh ẹp nhanh v cọ thãø âảt nàng sút cao, âiãưu kiãûn nhiãût âäü khäng
cao thêch håüp cho viãûc âọng ràõn váût liãûu, khi ẹp xong khäng cáưn phi lm ngüi váût liãûu
trong khn.


Trang
2
Trại lải âäúi våïi nhiãût nhỉûa do thç phỉång phạp ẹp nọng nọi chung l khäng thêch håüp
vç sau khi thnh hçnh phi lm ngüi váût liãûu trong khn, nãn quạ trçnh ny khäng thãø tiãún
hnh nhanh vç nhỉ thãú s tảo ra nhỉỵng ỉïng sút näüi lm gim cháút lỉåüng sn pháøm. Âãø gia
cäng nhỉûa nhiãût do ngỉåìi ta thỉåìng dng cạc phỉång phạp nhỉ ân, âục dỉåïi ạp sút... Tuy
nhiãn cng phi tu theo tênh cháút váût liãûu m ạp dủng phỉång phạp gia cäng. Vê dủ PE v
PS thç phỉång phạp âục dỉåïi ạp sút l thêch håüp, cn âäúi våïi PVC, do nhiãût âäü chy nhåït
ca nhỉûa gáưn våïi nhiãût âäü phán hu nãn loải nhỉûa ny thỉåìng âỉåü
c gia cäng bàòng phỉång
phạp ân.
Âäúi våïi cạc loải nhỉûa epoxy, ngỉåìi ta thỉåìng gia cäng bàòng phỉång phạp âäø khn

(hay âục khäng ạp sút). Âäúi våïi cạc loải celluloid, phỉång phạp gia cäng thỉåìng dng l
tảo hçnh nhiãût åí trảng thại mãưm cao.
Kêch thỉåït, hçnh dạng v sỉû äøn âënh kêch thỉåït, hçnh dạng sn pháøm trong quạ trçnh sỉí
dủng cng l nhỉỵng u cáưu quan trng v chëu nh hỉåíng ca phỉång phạp gia cäng. Màût
khạc, tạc dủng ca nhiãût cọ nh hỉåíng ráút låïn âãún tênh cháút ca sn pháøm, cọ loải nhỉûa dỉåïi
tạc dủng ca nhiãût tênh cháút khäng âäøi, nhỉng cng cọ loải nhỉûa khäng bãưn nhiãût. Do âọ,
viãûc chn phỉång phạp gia cäng cáưn ph
i âm bo chãú âäü nhiãût thêch håüp âãø tênh cháút sn
pháøm thu âỉåüc täút nháút.
II. Phán loải cạc phỉång phạp gia cäng
Phỉång phạp gia cäng gàõn liãưn våïi thiãút bë dng âãø thỉûc hiãûn quạ trçnh gia cäng v cọ
liãn quan âãún sỉû biãún âäøi trảng thại ca váût liãûu trong thiãút bë. Vç váûy cho âãún nay chỉa cọ
cạch phán loải no cọ thãø nãu lãn âáưy â cạc úu täú trãn âỉåüc.
Trong cäng nghiãûp âãø dãù nàõm bàõt cạc quạ trçnh gia cäng, ngỉåìi ta tảm thåìi xãúp cạc quạ
trçnh gia cäng tỉìng nhọm theo nhiãûm vủ ca quạ trçnh hồûc trảng thại váût l ca ngun liãûu
trong quạ trçnh gia cäng.
Cạc quạ trçnh gia cäng thỉåìng âỉåüc xãúp thnh 3 nhọm nhiãûm vủ chênh l:
1.
Nhọm cạc phỉång phạp tảo hçnh: cọ nhiãûm vủ tảo cho váût liãûu cọ hçnh dảng sn pháøm sỉí
dủng thüc nhọm ny gäưm cạc phỉỉong phạp gia cäng nhỉ ẹp, ẹp âục, âục dỉåïi ạp sút,
ân, tảo hçnh nhiãût, càõt gt...
2. Nhọm cạc phỉång phạp làõp ghẹp: cọ nhiãûm vủ tảo liãn kãút giỉỵa cạc chi tiãút ca sn pháøm
våïi nhau. Trong nhọm ny cọ thãø kãø âãún phỉång phạp gia cäng nhỉ: hn v ph bãư màût
(bao gäưm dạn hồûc phun).
3. Nhọm cạc phỉång phạp biãún tênh: cọ nhiãûm vủ thay âäøi cáúu trục cáúu trục polymer bàòng
phỉång phạp váût l hồûc bàòng phn ỉïng hoạ h
c nhỉ cạc phỉång phạp träün, hoảt hoạ ãư
màût, biãún tênh polymer...
Trong quạ trçnh gia cäng, dỉåïi tạc dủng ca nhiãût âäü v ạp sút, trảng thại váût liãûu bë
biãún âäøi. Tu theo, trảngt thại váût liãûu v âiãưu kiãûn gia cäng, cạc quạ trçnh gia cäng polymer

cng âỉåüc chia thnh 6 nhọm chênh:
- Nhọm 1:


Trang
3
Gäưm cạc phỉång phạp gia cäng åí âiãưu kiãûn nhiãût âäü, ạp sút cao, váût liãûu åí trảng thại
chy nhåït trong quạ trçnh gia cäng. Thüc nhọm ny gäưm cạc quạ trçnh ch úu nhỉ sau:
+ Ẹp
+ Âục dỉåïi ạp sút
+ Ân
Trong âọ quạ trçnh âục dỉåïi ạp sút âỉåüc tiãún hnh åí ạp sút cao hån c (ạp sút lãn âãún
100 MPa), cn quạ trçnh ẹp v ân cọ thãø tiãún hnh åí ạp sút tháúp hån.
- Nhọm 2:
Gäưm cạc phỉång phạp gia cäng åí âiãưu kiãûn nhiãût âäü v ạp sút, váût liãûu åí trảng thại mãưm
cao, phäø biãún nháút l cạc phỉång phạp gia cäng váû
t liãûu åí dảng táúm. Phỉång phạp tảo hçnh
nhiãût tu theo bãư dy táúm váût liãûu m ạp sút sỉí dủng bẹ hån 10 ÷ 100 láưn so våïi cạc phỉång
phạp åí nhọm 1, nhiãût âäü gia cäng cng tháúp hån.
- Nhọm 3:
Gäưm cạc phỉång phạp gia cäng åí âiãưu kiãûn nhiãût âäü, ạp sút gáưn nhỉ bçnh thỉåìng, váûût
liãûu gia cäng cng giỉỵ ngun cạc cáúu trçnh ban âáưu nhỉ quạ trçnh gia cäng cå khê.
- Nhọm 4:
Thüc nhọm ny gäưm cạc phỉång phạp gia cäng sau:
+ Âục khäng ạp sút
+ Âục li tám
trong âọ váût liãûu gia cäng åí trảng thại lng hồûc mãưm cao åí nhiãût âäü thỉåìng hồûc nhiãût âäü
khäng cao làõm (trỉåì
ng håüp cọ âäút nọng så bäü).
- Nhọm 5:

Âáy l nhọm cạc quạ trçnh gia cäng bàòng cạch náúu chy v âäø khn, thỉåìng âỉåüc sỉí
dủng âãø gia cäng sn pháøm cọ kêch thỉåït låïn v PE l loải polymer thỉåìng âỉåüc gia cäng
bàòng phỉång phạp ny.
- Nhọm 6:
Bao gäưm phỉång phạp hn v dạn polymer, nhàòm mủc âêch liãn kãút cạc chi tiãút sn
pháøm. Trong quạ trçnh hn, liãn kãút tải bãư màût tiãúp xục âỉåüc tảo båíi quạ trçnh khúch tạn ca
cạc mảch phán tỉí tải bãư màût tiãúp xục nhåì vảo sỉû ho tan trong dung mäi åí nhiãût âäü thỉåìng.
Nhỉ â nọi åí trãn, quạ trçnh gia cäng gàõn liãư
n våïi thiãút bë, cho nãn ngỉåìi ta cn phán loải
theo cạch chãú tảo sn pháøm nhỉ gia cäng bàòng phỉång phạp ẹp, âục, ân, tảo hçnh nhiãût
âäü...