CHUYÊN ĐỂ TĂNG CƯỜNG BỒI DƯỠNG CẢM XÚC TÍCH CỰC
CHO GIÁO VIÊN MẦM NON TRONG CHĂM SÓC VÀ GIÁO DỤC TRẺ MẦM NON
I. MỤC TIÊU:
Nắm vững lý luận về cảm xúc tích cực và cách thức bồi dưỡng cảm xúc tích cực cho giáo viên
mầm non trong chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non;
Nhận diện được vai trò, yêu cầu về biểu hiện cảm xúc tích cực của người giáo viên mầm non,
đánh giá được thực trạng cảm xúc của người giáo viên mầm non trong chăm sóc và giáo dục trẻ mầm
non, bước đầu có kỹ năng bồi dưỡng cảm xúc tích cực của người giáo viên mầm non trong thực tiễn
hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non;
Có ý thức phát huy những cảm xúc tích cực của bản thân, có thái độ cầu thị tìm hiểu và tích
cực vận dụng các cách thức hiệu quả để bồi dưỡng cảm xúc tích cực trong chăm sóc và giáo dục trẻ;
Tích cực tìm tịi, sáng tạo trong nghiên cứu và học tập chuyên đề.
II. NỘI DUNG
1. Một số vấn đề lý luận về cảm xúc tích cực và bồi dưỡng cảm xúc tích cực của giáo viên
mầm non trong chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non;
2. Thực trạng cảm xúc tích cực của người giáo viên mầm non và hoạt động bồi dưỡng cảm xúc
tích cực cho giáo viên mầm non trong chăm sóc và giáo dục trẻ mầm;
3. Các biện pháp tăng cường cảm xúc tích cực của giáo viên mầm non trong chăm sóc và giáo
dục trẻ mầm non.
Thảo Luận:
Cảm xúc/CX tích cực là gì?
Vì sao GVMN cần phải BD CX tích cực?
Làm thế nào để giúp GV PT CX tích cực?
Thơng tin phản hồi:
Cảm xúc là sự phản ứng, là sự rung động của con người trước tác động của ngoại cảnh
Cảm xúc là một hình thức trải nghiệm cơ bản của con người về thái độ của chính mình đối với
sự vật, hiện tượng của hiện thực khách quan, với người khác và với bản thân. Sự hình thành cảm xúc
là một điều kiện tất yếu của sự phát triển con người như là một nhân cách.
Cảm xúc như là sự rung động về một mặt nhất định của con người đối với các hiện
tượng nào đó của hiện thực. Cảm xúc có đặc điểm là mang tính chất chủ quan ...
Quan niệm của nhà tâm lý học Barbara Fredrickson, Đại học Stanford (Mỹ) xem những cảm

xúc tích cực là những cảm xúc tốt cho thấy sự hưng thịnh của con người.
Cảm xúc tích cực là cảm xúc chúng ta thường cảm thấy dễ chịu khi trải nghiệm. Cẩm nang
Tâm lý học Tích cực Oxford định nghĩa “cảm xúc tích cực là những phản ứng hài lòng và mong mỏi
thuộc về hoàn cảnh.... " (Cohn & Fredrickson, 2009).

1


Như vậy, có thể hiểu cảm xúc tích cực là các cảm xúc hướng cá nhân mỗi người đến những
điều tốt đẹp, mang chiều hướng phát triển đi lên, góp phần hình thành nên một cá nhân với nhân cách
tốt đẹp.
Tích cực

Tiêu cực

Vui sướng/ vui sướng/ vui vẻ

Tức giận/ giận dữ

Tán thưởng

Buồn bã/ chán nản

Hài lòng

Thất vọng/ tuyệt vọng

Hạnh phúc

Sợ hãi


Khoái lạc

Giận hờn

Đam mê,

Lo âu/ lo lắng

Dễ chịu/ thoải mái/ ấm áp/ thích

Bất an

thú....

Đau khổ/ đau đớn
Tức giận
Khó chịu
Phẫn nộ
Đề phịng
Thờ ơ
Cáu bẳn
Ngạc nhiên
Ghê tởm
Vai trị của cảm xúc tích cực của GVMN trong CS, GD trẻ mầm non
- Cảm xúc tích cực giúp giáo viên làm tăng hiệu quả làm việc

- Cảm xúc tích cực giúp hoạt hố các chức năng sinh lý: hệ nội tiết, hệ miễn dịch, các chất
truyền dẫn thần kinh … làm cơ thể tiết các hormone. Các hormone đó giúp tăng cường hệ miễn dịch,
tăng sức đề kháng cơ thể, đôi khi tạo ra những điều kỳ diệu, giúp con người vượt qua những căn bệnh

hiểm nghèo.
- Cảm xúc tích cực có ảnh hưởng rất lớn đến các quyết định của giáo viên mầm non
- Cảm xúc tích cực giúp GV có thể làm chủ được cảm xúc của mình, giúp GV suy nghĩ và hành
động tốt, chính xác, đạt được thành cơng.
- Những cảm xúc tích cực khơng phải tự nhiên mà có, nó phải do chính bản thân mỗi người tự
ni dưỡng…
- GVMN làm việc với trẻ, không nên để những suy nghĩ tiêu cực chiếm lĩnh, cần duy trì và làm
nảy sinh, phát triển các cảm xúc tích cực.
Hoạt động 2. Bồi dưỡng cảm xúc cho người GVMN trong CS và GD trẻ
2


2.1. Sự cần thiết
- Hoạt động sư phạm của gv MN mang tính đặc thù, khác biệt khơng thể so sánh với bất
kỳ hoạt động nào khác:
+ Đối tượng lao động là trẻ 3 tháng đến 6 tuổi lứa tuổi non nớt nhất của cuộc đời con
người;
+ Trẻ lứa tuổi MN rất hiếu động, chưa đủ khả năng điều chỉnh hành vi và tự chăm sóc
bản thân nên nguy cơ tai nạn ln rình rập, địi hỏi sự chăm sóc tỷ mỷ, tận tình, chu đáo, tận
tâm. Mọi hành vi cảm xúc của giáo viên đều để lại dấu ấn trong tâm hồn trẻ thơ. Do vậy quá
trình tổ chức các hoạt động với trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có sự mẫu mực về nhân cách
cũng như vai trò chủ đạo nghệ thuật sư phạm;
+ Các hoạt động chăm sóc GD trẻ hằng ngày của gv MN rất đa dạng…. nên gv MN phải
tổ chức các hoạt động GD sao cho phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi MN;
+ Thời gian lao động của GV MN mang sắc thái riêng, không giống thời gian làm việc
hành chính hay gv Phổ thơng…., thời gian làm việc 8-10 tiếng, làm việc liên tục, trải dài quanh
năm với cường độ lao động áp lực đòi hỏi GV MN pải biết tổ chức, thực hiện một cách khoa
học để đảm bảo sức khỏe, làm việc lâu dài;
+ Dư luận xã hội ảnh hưởng rất lớn đên cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ của gv MN: Bất
cứ các hoạt động nào cũng có thể xẩy ra những yếu tố khơng mong muốn như: lớp đơng, trẻ

hiếu động có thể cào cấu nhau, ngã, khóc, nơn trớ,…. Cũng gây ra sự hiểu sai về GV. Phụ
huynh nóng nảy, quát tháo….phát tán thông tin trên mạng XH.. gây ra áp lực cho GVMN;
+ Bên cạnh đó, sự kỳ vong của cha mẹ, XH …cũng tạo áp lực cho GVMN;
+ Với những lý do trên, việc bồi dưỡng cảm xúc tích cực cho GV MN trong q trình
chăm sóc GD trẻ là vơ cùng cần thiết. Và hơn ai hết GV phải làm chủ cảm xúc của mình, tự tin,
mẫu mức, vững vàng trước những dư luận của xã hội.
2.2. Mục đích bồi dưỡng
Bồi dưỡng cảm xúc tích cực cho GVMN tạo được bầu khơng khí tâm lý vui vẻ, thỏa mái,
hào hứng, tích cực khi tổ chức hoạt động cho trẻ, khi làm việc với đồng nghiệp, khi giao tiếp,
ứng xử với cha mẹ; sẵn sàng hỗ trợ mọi người cùng giải tỏa tâm lý, trang thái cảm xúc căng
thẳng, chuyển hóa chúng thành cảm xúc tích cực trong cuộc sống và hoạt động nghề nghiệp
của GVMN, xây dựng mối quan hệ thân thiện, cởi mở, hợp tác với nhau trong cuộc sống và
công việc.
2.3. Nội dung bồi dưỡng
* Nhận biết các cảm xúc trong q trình chăm sóc - giáo dục trẻ
* Sử dụng các cảm xúc trong quá trình chăm sóc - giáo dục trẻ em
* Hiểu và sử dụng các cảm xúc trong q trình chăm sóc - giáo dục trẻ em
* Quản lý, điều khiển các cảm xúc trong q trình chăm sóc - giáo dục trẻ em
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng
a. Yếu tố chủ quan
3


* Khả năng của bản thân
* Tuổi đời
* Trình độ chuyên môn được đào tạo và chuyên môn đào tạo
* Kinh nghiệm nghề nghiệp và kinh nghiệm nuôi dạy con cái
b. Yếu tố khách quan
* Nếp sống gia đình và các mối quan hệ trong gia đình
* Các mối quan hệ trong hoạt động nghề nghiệp

* Điều kiện làm việc của giáo viên mầm non
Nội dung 2. Thực trạng cảm xúc tích cực của người giáo viên mầm non và hoạt động bồi
dưỡng cảm xúc tích cực cho giáo viên mầm non trong chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non (chia
sẻ việc thực hiện theo thực tế tại cơ sở GDMN).
Thực tế hàng ngày trẻ được tiếp xúc, được tham gia rất nhiều các hoạt động trong trường, ở
mọi nơi như trong lớp, ngồi sân trường: Hay nói một cách khác là nhu cầu hàng ngày của trẻ là học
tập và vui chơi ở mọi nơi. Đối với một số giáo viên cịn có cách nhìn nhận sai lầm về cách giáo dục
trẻ. Chỉ cố gắng làm thế nào cho trẻ phải nhận thức tiếp thu được lượng kiến thức theo yêu cầu trong
chương trình giáo dục vì vậy bằng mọi cách giáo viên ép trẻ tiếp thu kiến thức cho bằng được. Chính
điều này vơ tình giáo viên gây áp lực đối với trẻ như: nghiêm khắc trong hoạt động, dọa nạt quát tháo.
..mà quên đi rằng những điều mình làm đang ảnh hưởng đến vấn đề đạo đức nhà giáo, ảnh hưởng đến
giao tiếp ứng xử giữa cô với trẻ;
Trong thực tiễn công tác dạy học, giáo viên mầm non sẽ khơng tránh khỏi những tình huống
khó khăn, phức tạp, có thể làm nảy sinh những cảm xúc tiêu cực với trẻ. Đối với lứa tuổi mầm non,
lứa tuổi mà tình cảm chi phối tất cả các mặt trong hoạt động phát triển tâm lý của trẻ, việc thể hiện
cảm xúc của giáo viên mầm non trong quá trình giáo dục sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống tâm lý
của trẻ;
- Trong thực tiễn: Nhiều giáo viên trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm, kỹ năng chăm sóc, giáo dục
và khả năng nhạy cảm, tinh tế trong việc nhận biết, khai thác cảm xúc của chính mình cũng như của
người khác còn hạn chế;
- Trẻ em được gia đình nng chiều, khó hịa nhập, kỹ năng tự phục vụ kém;
- Năng lực kiểm soát cảm xúc của GVMN còn hạn chế. Một số GVMN chưa linh hoạt, khéo léo
trong xử lý các tình huống thường xẩy ra trong quá trình CSGD trẻ.
- Các cơ sở GDMN chưa thật sự quan tâm tới việc bồi dưỡng cảm xúc cho giáo viên.
Nội dung 3. Các biện pháp tăng cường cảm xúc tích cực của giáo viên mầm non trong
chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non
a) Nâng cao nhận thức của giáo viên MN về vai trò, cảm xúc tích cực trong HĐ ni dưỡng
chăm sóc GD trẻ
1. Mục đích: Những hiểu biết cơ bản về cảm xúc là cơ sở quan trong giúp giáo viên mầm non
nhận biết, hiểu được cảm xúc của bản thân, của người khác để có thể chia sẻ sự đồng cảm, thấu hiểu

4


và quản lý điều chỉnh cảm xúc của mình của người khác cho phù hợp, nhằm tạo ra bầu không khí vui
vẻ, biết cách giải tỏa những cảm xúc tiêu cực trong cuộc sống và trong công việc
2. Nội dung và hình thức bồi dưỡng:
- ND bồi dưỡng những hiểu biết cơ bản về cảm xúc, cảm xúc tích cực, các năng lực cảm xúc
của con người nói chung và giáo viên MN nói riêng các yếu tố khách quan, chủ quản ảnh hưởng đến
cảm xúc con người…. giáo viên có thể vận dụng những cảm xúc đó vào cuộc sống, có ý thức rèn
luyện sức khỏe thể chất và tinh thần cho bản thân;
- Tổ chức các buổi thảo luận, chia sẻ cảm xúc… các tình huống nảy sinh trong q trình chăm
sóc giáo dục trẻ, cách xử lý các tình huống xẩy ra trong q trình chăm sóc giáo dục trẻ.
- Mời những chuyên gia có kinh nghiệm về nói chuyện để nâng cao cảm xúc tích cực cho
GVMN.
* Để thực hiên hiệu quả việc nâng cao nhận thức về cảm xúc cho giáo viên mầm non, cần phải
đảm bảo các điều kiện sau:
+ Đội ngũ GVMN phải thật sự quan tâm, mong muốn tìm hiểu về cảm xúc của con người và
liên hệ với bản thân;
- Nội dung bồi dưỡng được xây dựng phải thiết thực, đáp ứng nhu cầu của người học; nội dung
chuyên đề hấp dẫn, tạo sự hứng thú thoải mái khi học tập và dễ tiếp thu đối với đội ngũ giáo viên
MN. Các bài giảng phải mang tính thực tiễn, có thực hành, thảo luận..; Người bồi dưỡng phải có kinh
nghiệm am hiểu về nghề giáo viên MN để giúp cho người học có thể tiếp cận được nội dung cảm xúc.
- Điều kiện cơ sở vật chất phải đảm bảo; môi trường học, thời gian bồi dưỡng phải hợp lý để
giáo viên có tâm trạng thoải mái tiếp thu lý thuyết và thực hành hiệu quả hơn.
b) Một số cách giải toả cảm xúc tiêu cực, phát triển những cảm xúc tích cực
1. Mục đích: Việc giải tỏa cảm xúc tích cực, phát triển, lan tỏa cảm xúc tích cực trong chăm sóc
giáo dục trẻ giúp cho giáo viên mầm non xây dựng được bầu khơng khí tâm lý vui vẻ, thoải mái,
hào hứng, tích cực khi tổ chức các hoạt động cho trẻ, khi làm việc với đồng nghiệp và khi ứng xử
giao tiếp với các bậc cha mẹ; sẵn sàng hỗ trợ mọi người cùng giải tỏa tâm lý, trang thái cảm xúc
căng thẳng, chuyển hóa chúng thành cảm xúc tích cực trong cuộc sống và trong q trình chăm

sóc giáo dục trẻ.
2. Nội dung:
Một số cách có thể làm ngay để PTCX tích cực
1. Dừng lại việc đang làm, nhắm mắt lại và thở 10 nhịp chậm và sâu.
2. Tưởng tượng đến một nơi an toàn.
3. Vào một căn phòng yên tĩnh và đọc một cuốn sách hay.
4. Nghe một bản nhạc yêu thích.
5. Hát thật to.
6. Nhảy/khiêu vũ
7. Chơi trò chơi
5


8. Nghe, xem hay đọc cái gì đó hài hước.
9. Ra ngoài và đi bộ ở một nơi an toàn.
10. Chạy tại chỗ trong 5 phút.
11. Gọi điện thoại cho một người bạn
12. Nói chuyện với người chăm sóc hoặc một người lớn tuổi khác có thể hiểu và lắng nghe
mình.
13. Viết nhật ký
14. Dọn nhà, dọn đồ đạc, chăm sóc cây
15. Làm tình nguyện.
16. Tự nhủ với bản thân rằng mọi thứ sẽ tốt hơn.
17. Tắm nước nóng.
18. Làm gì đó bằng tay – đan, thêu, móc, làm mộc,…
19. Nói ra 5 điều tốt về bản thân
20. Vẽ, tơ màu hoặc sơn.
21. Nói về CX với người bạn tin tưởng.
22. Nói với ai đó rằng bạn yêu người đó.
23. Chơi với thú cưng.

24. Giúp đỡ ai đó.
25. Những cách riêng của bạn
Trong mọi tình hng, để phát triển cảm xúc tích cực cần chú ý:
1. Giữ bình tĩnh
2. Bùng nổ an toàn
3. Chia sẻ
4. Thiền
5. Luyện tập TDTT, thư giãn
6. Những cách riêng của bạn
c) Các điều kiện duy trì và phát triển cảm xúc tích cực
* Tổ chức thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý :
- BGH cung tấp thể GV xây dựng một cơ chế chính sách và quy chế lao động nhằm tạo điều
kiện cho các thành viên trong trường có thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý giúp cho mọi người tái
tạo sức lao động;
- Tạo điều kiện về thời gian để giáo viên MN được thư giãn giữ giờ khi có biểu hiện cảm xúc
ức chế;
6


- Tổ chức các hoạt động sinh hoạt tinh thần như: Đi du lịch, tham quan vào dịp hè…
- Phối hợp cơng đồn trường tổ chức các câu lạc bộ sinh hoạt theo chuyên đề để cán bộ GV,
nhân viên được giải tỏa về cảm xúc tiêu cực như; Nhảy, múa, chơi trờ chơi, thể dục, thể thao tập yoga

* Đảm bảo các điều kiện làm việc ở trường giúp mọi người có thể giải tỏa cảm xúc tích cực:
- Có nơi để sinh hoạt, giải tỏa tâm lý bức xúc;
- Xây dưng bầu khơng khí làm việc ở trường thân thiện, hợp tác và sẵn sàng chia sẻ để mọi
người thấu hiểu hồn cảnh, tính cách, đặc điểm cá nhân, tôn trong sự đa dang và sẵn sàng chấp nhân,
cởi mở trong công việc và cuộc sống;
- Tổ chức những buổi chuyên gia tư vẫn về tâm lý, sức khỏe để gia viên chia sẻ những khó
khăn, bất lợi. Những buổi nói chuyện chia sẻ như vậy giúp GV nhận ra những phản ứng cảm tính vơ

ích và biết thêm nhiều cách lành mạnh mới để phát triển cảm xúc tích cực.
- Xây dựng học tập phát triển chuyên môn của mỗi cá nhân. BGH tạo ra môi trường mà ở đó
mọi người thật sự đam mê, u thích hoạt động chuyên môn say sưa học tập nâng cao trình độ. Mọi
người cùng hỗ trợ nhau cơng tác chun môn.
- Xây dựng môi trường giao tiếp ứng xử tôn trọng, bình đẳng, cởi mở và thân thiện với các đối
tượng khác nhau (trẻ, phụ huynh, đồng nghiệp)
-Tổ chức các buổi giao lưu giữ phụ huynh các lớp, trẻ các lớp với nhau…
* Tổ chức tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên MN.
Bài tập tự đánh giá
TT

Nội dung

Tự cho điểm(1-10)

1

Yêu thương

2

Tự quan tâm đến bản thân (sức khỏe thể chất, cảm xúc, tinh thần)

3

Lắng nghe

4

Ni dưỡng những cảm xúc tích cực (biết ơn, lạc quan, lòng tốt,

lòng trắc ẩn)

5

Nhận diện và chuyển hóa cảm xúc mạnh (tức giận, sợ hãi, tuyệt
vọng…)
Quan tâm đến đồng nghiệp và học sinh (qua suy nghĩ, lời nói và
hành động)

7


- Sau khi tự cho điểm, mỗi người sẽ tự viết phần đánh giá, nhận xét cho em học sinh là chính mình
và đưa ra những lời khun, lời động viên thích hợp để em học sinh là chính mình trở thành một
người hạnh phúc hơn.
- Mời một số cô giáo chia sẻ cảm nghĩ của mình khi thực hiện bài tự đánh giá này.
- Các nhóm tự lựa chọn hoạt động thực hành, trải nghiệm phát triển những cảm xúc tích cực
trong chăm sóc - giáo dục trẻ mầm non thơng qua một hoạt động, tình huống sư phạm, trị chơi,
thiền, đóng vai, vận động…
- Thực hành và chia sẻ.
- Nêu các cách giải toả cảm xúc tiêu cực, tăng cường/phát triển những cảm xúc tích cực trong
cuộc sống và chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non.
Nhận diện và chuyển hóa cảm xúc
Quan tâm đến 3 vịng trịn kết nối:
- Kết nối với bản thân
- Kết nối với mọi người
- Kết nối với thiên nhiên

8