Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học

UỶ BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

“MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN
TRONG CHƯƠNG TRÌNH THỂ DỤC TIỂU HỌC”

-

Mơn: Thể dục
Cấp học: Tiểu học
Tên tác giả: Lê Thị Huyền
Đơn vị công tác: Trường tiểu học Hạ Đình
Chức vụ: Giáo viên

Năm học: 2019 – 2020
1/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I.

LÝ DO ĐẶT VẤN ĐỀ
Cuộc sống đối với trẻ em khơng thể thiếu những trị chơi. Việc gia đình; nhà
trường định hướng cho các em tham gia những trò chơi lành mạnh, bổ ích góp phần
tích cực hình thành nhân cách, tâm hồn trẻ thơ. Vì thế giúp các em hiểu và tìm về
cội nguồn với những trị chơi dân gian là một việc làm cần thiết.

Trong kho tàng trò chơi dân gian của dân tộc ta, là sản phẩm mang tính chất
vận động và tinh thần xuất phát từ lao động sản xuất và nhu cầu vui chơi giải trí của
con người, có giá trị lịch sử, văn hóa, dân tộc và được lưu truyền bằng miệng,
truyền tay, được trình diễn, thi đấu. Thơng qua các trị chơi dân gian, đã tốt lên tính
tập thể, tính cộng đồng, tinh thần đồn kết trong nhân dân nói chung, trong các hoạt
động thanh thiếu nhi nói riêng. Các trị chơi dân gian được lưu truyền tiêu biểu như:
Trò chơi nhảy dây, nhảy lò cò, chơi tàu bay, u mọi, cướp cờ, ô ăn quan …đã thu hút
được sự háo hức của trẻ em khi chơi, cùng sự quan tâm của người lớn. Các trò chơi
dân gian ở đây thường đơn giản, khơng cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi
mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên, thậm chí
chỉ là cái gậy, hịn đá, hịn bi chúng có thể nhặt trong vườn, dưới ruộng là có thể lập
được một trò chơi. Người chơi cũng rất đa dạng đối tượng thanh niên, học sinh, hay
trẻ em và cả người lớn trong những sinh hoạt lễ hội cộng đồng… ngoài việc vui
đùa, rèn luyện thân thể, còn thể hiện nỗi khát khao chiến thắng tiềm ẩn trong mỗi
đứa trẻ. Như trò chơi ơ ăn quan, đặc tính của trị chơi rất đơn giản, chỉ là những hòn
sỏi được rải trên nền đất và khi chơi phải đếm từng hòn sỏi một nên nó là trị chơi
hiền lành, khơng địi hỏi nhiều lắm vào trí tuệ, sức lực nhưng lại yêu cầu tính kiên
nhẫn ở người chơi. Trị chơi kéo co cũng thể hiện tinh thần thượng võ, rèn luyện thể
lực và sự nhanh nhẹn, khéo léo. Trò chơi dân gian cho trẻ em ở các vùng nông thôn
cái tên cũng giản đơn hơn, nôm na hơn như đánh đáo, đánh quay, đi cà kheo … Trị
chơi dân gian có nhiều thể loại phù hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của
nhiều đối tượng người chơi như sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi trị lại có một
quy luật riêng, mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà
không thấy chán.
Trong kho tàng di sản văn hóa của dân tộc, các trị chơi dân gian của các dân
tộc là những sản phẩm mang tính vận động đặc trưng và là biểu hiện tinh thần xuất
phát từ trong lao động sản xuất.
Trò chơi dân gian của các dân tộc được bảo tồn qua nhiều đời, được lưu giữ
và phát huy gắn liền với sự phát triển kinh tế xã hội của các dân tộc anh em. Góp
phần hình thành nên sự kiên cường, sự dẻo dai và ý thức vươn lên trong những hoàn

2/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
cảnh khó khăn, giành chiến thắng của mỗi con người, mỗi cộng đồng, trong những
hồn cảnh khắc nghiệt, trong những điều kiện khơng thuận lợi. Cũng chính những
trị chơi dân gian này làm nên những bản sắc đặc trưng.
Việc khôi phục lại các lễ hội truyền thống, trong đó có các trị chơi dân gian
như kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, tung còn, đấu vật, đua voi, đua bò, đua ghe… được
quan tâm hơn. Bên cạnh đó, các phong trào tổ chức ngày hội văn hóa thể thao diễn
ra sơi nổi cũng góp phần khơng nhỏ vào việc bảo tồn các trị chơi dân gian. Nhưng
cần thiết hơn nữa là việc tổ chức thường xuyên tạo thành nếp sinh hoạt của người
dân. Để mọi người có thể tham gia cùng nhau thi tài, cũng là cơ hội để truyền dạy
cho thế hệ trẻ và gìn giữ được nét văn hóa tốt đẹp trong đời sống.
Các trò chơi dân gian các dân tộc như: nu na nu nống, thả đỉa ba ba, trồng nụ,
bịt mắt bắt dê, chơi u, chắt chuyền, ô ăn quan... kèm theo các câu đồng dao khuyến
khích sự khéo léo, vui đùa tập thể. Ngồi ra cịn có các trị như: đánh khăng, trốn
tìm, cướp cờ, ống phóc, nhảy dây... thể hiện sự khéo léo, tính tập thể. Lớn dần lên
theo lứa tuổi lại có các trị chơi có tính chun môn hơn như: bắn nỏ, đẩy gậy, đi cà
kheo, thi bơi, vật, ném cịn... Các trị dân gian có vai trị vơ cùng quan trọng trong
sinh hoạt, góp phần giáo dục con người về tính tập thể, tinh thần kỷ luật, ý chí vươn
lên giành chiến thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, dẻo dai, khôn khéo và sức chịu
đựng của con người, giúp con người ngày càng phát triển tồn diện về trí, đức,
thẩm, mỹ.
Nhưng với đời sống hiện nay, khi quá trình hội nhập và phát triển, sự ảnh
hưởng trực tiếp cũng như gián tiếp của nhiều trào lưu văn hóa mới, cùng với sự tác
động mạnh mẽ của cơ chế thị trường đã dẫn tới những sự thay đổi mang tính tiêu
cực của các trị chơi dân gian của các dân tộc. Đặc biệt, giá trị của các trị chơi đang
có nguy cơ mai một, biến mất hay biến tướng một cách bất thường. Thay thế vào đó
là các trị chơi mới được du nhập khơng phù hợp với văn hóa, thể chất của con

người Việt Nam. Chính vì thế mấy năm trở lại đây, ở một số địa phương việc bảo
tồn, lưu giữ và phát huy giá trị của các trị chơi văn hóa dân gian đã được quan tâm,
chú trọng.
Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hố truyền thống dân tộc nói chung,
trị chơi dân gian nói riêng cần được xác định là nhiệm vụ quan trọng của mọi cấp,
ngành và toàn xã hội. Thơng qua các trị chơi có thể nâng cao thể chất, ý chí phấn
đấu của con người; giáo dục ý thức cộng đồng, bản sắc và truyền thống văn hoá dân
tộc cho các thế hệ. Đồng thời, từng bước nâng tầm các trò chơi dân gian các dân tộc
thiểu số trở thành các môn thể thao đại chúng.
Học sinh tiểu học là lứa tuổi mà không những được chăm sóc sức khỏe ,được
học tập mà phải cần được thỏa mản nhu cầu vui chơi, vui chơi là hoạt động chủ đạo
3/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
thơng qua hoạt động trị chơi, học sinh được phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm
quan hệ xã hội, nhằm phát triển tồn diện nhân cách cho học sinh .
Để phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh
tích cực. “Trong 2 mục tiêu, 5 yêu cầu và 5 nội dung của chỉ thị 40 có nội dung :“Tổ
chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp
với lứa tuổi của học sinh”.
Trở về với thời gian thập niên 70, 80 về trước. Những trò chơi như u tù, kéo
co, thả diều, đánh chuyền, nhảy dây …. Kí ức tuổi thơ còn đọng lại trong ta là sự
sảng khối, hả hê khi thắng cuộc trị chơi kéo co, sung sướng khi thấy cánh diều bay
bổng của trò chơi thả diều, là sự ú tim hồi hộp của trò chơi trốn tìm. Có lẽ những kỉ
niệm thời thơ ấu gắn liền với những trị chơi hấp dẫn lơi cuốn của trẻ thơ. Tiếc rằng
những trò chơi hồn nhiên ấy, đang dần mai một, ngày càng bị lãng quên. Ngày nay
trước sự bùng nổ của công nghệ số, trong quá trình cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa,
q trình đơ thị hóa và sự phát triển như vũ bão của cơng nghệ thơng tin, những trị
chơi dân gian trở nên xa lạ đối với trẻ em. Thay vào đó, là những trị chơi điện tử

mang tính bạo lực, nguy hiểm. cơng tác giáo dục:
“Hãy ngăn chặn các trị chơi vơ bổ, bằng việc phát huy và vận dụng tốt trò
chơi dân gian - một di sản văn hóa quý báu của dân tộc”.
Tuy nhiên trong thực tế việc chuyển tải các trò chơi dân gian cho học sinh
tiểu học còn gặp nhiều bất cập do những khó khăn như: khơng gian, thời gian chơi,
cách thức tổ chức trò chơi, chơi như thế nào để vừa vui tươi, lành mạnh vừa đảm
bảo an toàn cho học sinh. Trong khi học sinh hiện nay, nhất là học sinh ở các vùng,
miền nói chung chưa có điều kiện tiếp cận với trị chơi dân gian và bản thân nhiều
giáo viên cũng còn bỡ ngỡ trước các trò chơi dân gian. Để tổ chức được các trị chơi
dân gian có hiệu quả, lơi cuốn có tính giáo dục cao là một điều nan giải. Trước tình
hình đó, là một giáo viên bộ mơn thể dục tơi ln trăn trở đi tìm ra các giải pháp để
tổ chức trò chơi dân gian đạt hiệu quả nhằm thiết thực cụ thể hóa phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực”. Do đó tơi đi sâu vào nghiên
cứu đề tài: “ Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình
thể dục tiểu học ”
II.
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nhằm giúp cho học sinh trường tiểu học Hạ Đình nâng cao chất lượng giáo
dục thể chất và tạo hứng thú cho các em trong các giờ học thể dục, góp phần phát
triển con người theo hướng toàn diện.
Trang bị cho các em một số kiến thức và kĩ năng về trò chơi.
Giáo dục cho các em nề nếptập luyện TDTT, có ý thức giữ gìn vệ sinh và lối
sống lành mạnh, vui chơi giải trí có tính tổ chức kĩ luật, góp phần giáo dục đạo đức,
lối sống, hình thành nhân cách con người mới.
4/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Tìm hiểu thực trạng tình hình thực tế ở các trường tiểu học trong thành phố.

Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học là ham thích sự vui nhộn, thích
khám phá những điều mới lạ đặc biệt là các trị chơi. Các em muốn hịa mình vào
các trị chơi tìm sự thỏa mái thư giãn sau tiết học căng thẳng. Nhưng cũng mau
nhàm chán, nếu các trò chơi đơn điệu không hấp dẫn lôi cuốn.
Trong thực tế từ nhiều năm qua giờ giải lao học sinh chỉ hay chơi tự do chạy
nhảy đuổi nhau, có khi lại nghịch đất hoặc chơi trị chơi thường khơ khan, gị ép, lặp
đi, lặp lại nhiều lần không theo chủ đề. Do đó việc phát huy tốt trị chơi dân gian
vào nhà trường cịn hạn chế.
Khi xây dựng đề tài này tơi đã tìm hiểu khả năng nhận biết của 240 học sinh
lớp 5 trường tiểu học Hạ Đình qua khảo sát và đề ra một số tiêu chí của học sinh về
các trò chơi dân gian như sau: Tổng số học sinh: 240
Ham thích trị chơi dân gian 200/240. Hiểu biết về trò chơi dân gian 150 /240
Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động 170/240. Thể hiện tinh thần đồn kết
190/240 . Biết tự tổ chức trị chơi 140/240 Sáng tạo trong khi chơi trò chơi 80/240.
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Một số yêu cầu để vận dụng tốt tổ chức trị chơi cho học sinh trường Tiểu học
Hạ Đình nói riêng và học sinh Tiểu học Thành Phố Hà Nội nói chung.

5/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.
CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Trò chơi dân gian cũng là một di sản quý báu của dân tộc. Nó được kết thành
từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui trong cuộc
sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ em ,trò chơi dân gian đã
mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị bổ ích.
Hướng đến mục tiêu “ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”.

Đưa trị chơi dân gian vào nhà trường là điều hết sức cần thiết khơng những góp
phần rèn luyện sức khỏe kĩ năng ứng xử hợp lí các tình huống trong cuộc sống, thói
quen và kĩ năng làm việc, nó cịn kích thích học sinh học tập tốt “chơi vui, học càng
vui” Sau những giờ học căng thẳng với những bài tốn khó phải động não suy nghĩ
và những bài văn phải vận dụng tư duy. Trị chơi dân gian là món ăn tinh thần bổ
ích, sảng khối cho học sinh tạo khơng khí vui tươi cởi mở, học sinh gần gũi thân
thiện với nhau hơn bởi những trị chơi có tính hài hước, dí dỏm thể hiện sự tương
tác khi chơi.
Trị chơi dân gian được gắn liền với mơi trường sống. Nó thường đơn giản dễ
chơi, vật dụng dễ tìm, khơng tốn tiền, dễ tổ chức dù trong khơng gian hẹp như góc
sân, lớp học. Tất cả những trị chơi có chung một mục đích rèn luyện sức khỏe,
nhanh tay, tinh mắt, sáng tạo, khéo léo, vun đắp tình cảm hồn nhiên vơ tư cho trẻ
nhất là trẻ đang độ tuổi tiểu học.
II.
CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Trước những phát triển kinh tế thị trường, sự xâm nhập mạnh mẽ của công
nghệ thông tin vào cuộc sống, kéo theo là những trị chơi giải trí hiện đại đang xâm
nhập vào tầng lớp thanh thiếu niên nói chung và đặc biệt là lứa tuổi thiếu niên nhi
đồng. Đồ chơi cho trẻ em rất đa dạng, phong phú chủng loại. Trong đó có cả những
đồ chơi mang yếu tố bạo lực, kích động khi chơi. Đặc biệt các trò chơi trên game
online, trở thành vấn nạn mang tính bức xúc của xã hội. Các em khơng được làm
quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi thuở trước – đang ngày càng bị
mai một và quên lãng, cả các vùng nông thôn, nơi mà đang dần bị đơ thị hóa mạnh
mẽ…Trước thực trạng đó, việc xác định khơi phục, đẩy mạnh các hoạt động trị
chơi dân gian, dưới các hình thức lồng ghép trong hoạt động, sinh hoạt của tổ chức
Đội, hoạt động ngoài giờ lên lớp… đã có tác động tích cực trong giới trẻ. Đặc biệt
là các em đội viên nhi đồng. Các hoạt động như: Hội trại truyền thống, ngày hội
thiếu nhi, đêm hội trăng rằm…đã thực sự là những ngày hội lớn của thiếu niên và
nhi đồng, trong đó các em đã thỏa thích tham gia các hoạt động trị chơi dân gian.
Ngồi ra, tại các buổi ngoại khóa, sinh hoạt hè…các anh chị cán bộ Đoàn, anh chị

tổng phụ trách Đội tổ chức hướng dẫn cho các em tham gia các trò chơi.
6/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
Có thể khẳng định trị chơi dân gian đã và đang góp phần tích cực giáo dục
lớp trẻ về kỹ năng sống, tính tập thể, tinh thần kỷ luật, ý chí vươn lên giành chiến
thắng, rèn luyện thể chất, sức mạnh, dẻo dai, khôn khéo và sức chịu đựng của con
người. Qua đó, giúp trẻ thơ ngày càng phát triển tồn diện về trí tuệ, đạo đức, thẩm
mỹ. Không chỉ nâng cánh cho tâm hồn trẻ, mà giúp trẻ em phát triển khả năng tư
duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình,
quê hương, đất nước.
Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện việc sử dụng công nghệ thông tin
vào đổi mới phương pháp giảng dạy bộ dục ở trường môn Thể Tiểu học Hạ Đình:
1. Thuận lợi:
Sự quan tâm, ủng hộ giúp đỡ nhà trường của lãnh đạo các cấp, các ban ngành,
các bậc phụ huynh. Đặc biệt là sự quan tâm đầu tư các trang thiết bị hiện đại của Ban
giám hiệu nhà trường trong những năm học vừa qua. Phòng học thể chất đã được
trang bị như loa, mic, bộ đàm…
Trường Tiểu học Hạ Đình đã sớm triển khai ứng dụng công nghệ thông tin
vào đổi mới phương pháp dạy học và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường
và là tiêu chí đánh giá giáo viên.
Đội ngũ giáo viên của nhà trường hàng năm được tham gia các lớp tập huấn
sử dụng công nghệ thông tin: khá thành thạo khi sử dụng các phầm mềm tin học,
nhiệt tình, sáng tạo, có ý thức đổi mới phương pháp giảng dạy.
2. Khó khăn
Giáo viên: Việc xây dựng và thiết kế một bài giảng có sử dụng cơng nghệ
thơng tin đòi hỏi người giáo viên phải đầu tư nhiều hơn về thời gian và các điều
kiện phục vụ tiết dạy. Trước giờ dạy phải chuẩn bị lâu hơn về mọi điều kiện để tiến
trình tiết học diễn ra theo dự kiến về mặt thời gian, nội dung kiến thức.

Học sinh: Trình độ học sinh chưa đồng đều, Trường Tiểu học Hạ Đình là
trường có các em học sinh từ nhiều tỉnh thành về nên còn hạn chế về từ ngữ địa
phương, chất giọng địa phương. Và đặc biệt hơn nữa là một số học sinh tiếp cận với
bài tập cịn bỡ ngỡ, gặp nhiều khó khăn, chưa thật sự chủ động trong các hoạt động
mang tính tập thể. Các em chưa tập chung cao trong việc tập luyện cũng như tham
gia trò chơi.
III. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH:
1. Phương pháp 1: Sưu tầm và chọn lọc các trò chơi phù hợp với học sinh.
Như chúng ta đã biết trò chơi dân gian Việt Nam rất phong phú, đa dạng
nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với học sinh. Vì thế, giáo viên nên có
sự cân nhắc lựa chọn cho phù hợp nếu không sẽ không đạt hiệu quả, phản tác dụng
giáo dục. Ngồi vốn hiểu biết sẵn có tơi tìm hiểu thêm trên mạng. Trong sách báo,
7/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
cẩm nang 100 trị chơi dân gian Việt Nam Sau khi sưu tầm các trị chơi, tơi phân
loại và giới hạn một số trị chơi cụ thể như sau:
Trò chơi luyện tinh mắt dẻo chân Nhảy lò cò, nhảy dây, đá cầu, bắn bi, nu na,
nu nống ……

Ví dụ: Nhẩy lị cị

Ví dụ: nhảy dây

Ví dụ: Bắn bi
Trị chơi luyện sự phán đốn, tính tốn chính xác Ơ ăn quan, cờ gánh, chơi
chuyền …..

8/17



Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học

Ví dụ : Ơ ăn quan
Trò chơi phát hiện sự nhanh nhẹn, khéo léo phát huy tinh thần tập thể Kéo co,
rồng rắn lên mây, cướp cờ …..
Trị chơi rèn lun sự phán đốn, thính tai Bịt mắt bắt dê, bỏ khăn……

Ví dụ: Bịt mắt bắt dê
Trị chơi phù hợp khơng gian, tổ chức mới phát huy được tác dụng của nó:
Tận dụng khơng gian rộng, thống cho học sinh chơi các trị chơi như: Rồng
rắn lên mây, bịt mắt bắt dê, nhảy dây, nhảy lò cò….. Nhằm rèn luyện và phát triển
thể lực.
Trong lớp học, góc lớp: nên cho học sinh chơi theo nhóm: ơ ăn quan, chơi
chuyền, kéo cưa lừa xẻ, cờ gánh……
Đặc biệt đặc trưng của trò chơi dân gian khi chơi các em không bao giờ hùng
hục chơi mà các em vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao. Từ những thông tin
thu đươc, tôi hướng dẫn cho học sinh học thụộc và tạo hào hứng trong khi chơi.
Ví dụ : Chơi chuyền “ Chuyền, chuyền một …một một đôi Chuyền, chuyền
hai hai hai đôi” Kéo cưa lừa xẻ ‘ Cù cưa cút kít Làm ít ăn nhiều ….’ Nhảy lị cị :
“Nhảy lị cị… Cho cái giị nó khỏe ……” Tập tầm vông: ‘Tập tầm vông tay không,
tay có…,”.

9/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
2. Phương pháp 2: Quy định thời gian tổ chức chơi.
Không phải trong giờ ra chơi nào cũng tổ chức trò chơi dân gian, nếu tổ chức

thường xuyên e rằng quỹ thời gian không cho phép. Tùy tình hình thực tế và thời
tiết, tơi quy định lớp tổ chức trò chơi vào giờ giải lao va lồng ghép vào tiết thể dục.
Lên lịch trò chơi cụ thể từng tháng Thời gian Trò chơi Tháng 9,10 Kéo co, ô
ăn quan, kéo cưa lưa lừa xẻ, đá cầu, Rồng rắn lên mây Tháng 11,12 Chơi chuyền,
kéo co, nhảy lị cị, nhảy ơ tiếp sức Tháng 1,2,3 Cờ gánh, bịt mắt bắt dê, tập tầm
vông, cướp cờ, bắn bi. Tháng 5 Ơn luyện các trị chơi đã biết.
Kế hoạch tổ chức các trò chơi: Dựa vào lịch trị chơi đã đề ra GV cho học
sinh tìm hiểu lồng ghép vào tiết sinh hoạt, các trò chơi mà giáo viên đã chuẩn bị
phổ biến và cho học sinh chơi vào tuần kế tiếp.
Lập kế hoach, sắp xếp trò chơi cho các em theo từng buổi đảm bảo sức khỏe,
đảm bảo điều kiện thời tiết.
3. Phương pháp 3: Khi tổ chức các trò chơi cần thực hiện các nguyên tắc.
3.1. Nguyên tắc 1: Bảo đảm cho học sinh hiểu rõ yêu cầu nội dung và cách thức
tổ chức trò chơi.
u cầu đối với trị chơi có tác dụng định hướng đối với q trình tổ chức trị
chơi , nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục đạo đức tương ứng.
Nội dung trò chơi giúp cho học sinh biết cần làm gì và cách thức tổ chức trị
chơi giúp cho học sinh cần phải làm thế nào trong khi chơi : Từ đó học sinh sẽ thực
hiện trị chơi được đúng hướng, với nội dung đầy đủ với cách thức hoạt động phù
hợp. Vì vậy trước khi chơi tơi cần giải thích rõ ràng những yêu cầu cần đạt, nội
dung và cách thức hoạt động cần thực hiện . Bởi nếu khơng thì các em sẽ tiến hành
chơi một cách tự phát, tùy tiện và không thu được kết quả mong muốn.
3.2 Nguyên tắc 2 : Bảo đảm phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo của học sinh
trong quá trình tổ chức chơi.
Học sinh khơng những là đối tượng của hoạt động dạy cũng như của hoạt
động giáo dục mà điều quan trọng hơn, các em là chủ thể nhận thức vì vậy trong
q trình tổ chức trị chơi, tôi thường quan tâm đến các mức độ tham gia của học
sinh từ thấp đến cao.
+
Giáo viên chọn, hướng dẫn và tổ chức trò chơi.

+
Giáo viên chọn và hướng dẫn trò chơi, còn học sinh tự tổ chức trò chơi.
+
Giáo viên chọn trò chơi, còn học sinh tự nghiên cứu và tự tổ chức trò chơi.
+
Học sinh tự chọn, tự hướng dẫn và tổ chức trò chơi.
3.3 Nguyên tắc 3: Đảm bảo tổ chức trị chơi được tự nhiên, khơng gị ép.
Khi tổ chức các trị chơi tơi thường giúp học sinh tham gia một cách tự nhiên
khơng gị ép, các em được vui chơi thoải mái.
10/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
III.4. Nguyên tắc 4: Bảo đảm luân phiên các trò chơi một cách hợp lý.
Đối với học sinh tiểu học, khả năng chú ý có chủ định và hứng thú chưa thật
bền vững. Do đó tơi khơng tổ chức một trị chơi q dài mà căn cứ vào yêu cầu giáo
dục, căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để lựa chọn trị chơi thích hợp,
để có thể ln phiên nhau giúp học sinh chuyển hướng chú ý và hứng thú một cách
hợp lý.
III.5. Nguyên tắc 5: Bảo đảm tổ chức trò chơi với tinh thần thi đua đồng đội.
Trong khi tổ chức cho học sinh chơi các trị chơi có tính chất đồng đội, tơi
ln quan tâm đến yếu tố thi đua có chuẩn và thang đánh giá thành tích của cá nhân
cũng như thành tích chung của đồng đội.
Nhờ vậy ln kích thích được tính tích cực phấn đấu của học sinh vì thành
tích bản thân, vì thành tích đồng đội mà mình là thành viên. Qua đó, vun đắp cho
các em ý thức đồng đội, tình bạn thân ái.
Trong q trình tổ chức trị chơi cho học sinh tơi ln tiến hành theo quy
trình sau:
 Chuẩn bị tổ chức trò chơi
+ Thiết kế giáo án trò chơi ( Có thiết kế trị chơi trong phần phụ lục).

- Tên trị chơi
Xác định mục đích giáo dục của trị chơi: Qua trị chơi cần đạt những u cầu
giáo dục gì về tri thức, thái độ và hành vi.
Chuẩn bị các phương tiện phục vụ cho việc tổ chức trò chơi (tùy thuộc vào
trò chơi) nêu lên những phương tiện vật chất.
Các giải thưởng (nếu có).
Nội dung trị chơi, các hoạt động cụ thể với cách tiến hành cụ thể.
Chuẩn và thang đánh giá, nếu cần. ví dụ: đối với trị chơi chuẩn đánh giá là
phần hát đúng bài đồng dao, rõ ràng mạch lạc và thang đánh giá từ 1điểm đến 10
điểm ( Mục đích để đánh giá thứ hạng của các đội).
Chuẩn bị đầy đủ và có chất lượng các phương tiện dạy học.
 Tổ chức trò chơi Cho học sinh
Nêu tên trị chơi và giải thích ngắn gọn ý nghĩa của trò chơi.
Nêu yêu cầu của trò chơi.
Phổ biến luật chơi.
+
Nêu rõ cách chơi, hiệu lệnh, phần việc cách thức làm việc.
+
Cơng bố trọng tài (có thể là giáo viên cùng với học sinh trong lớp) Tiến hành
trò chơi.

11/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
+
Hơ hiệu lệnh dứt khốt cho các nhóm đồng loạt tiến hành. Trọng tài chú ý
quan sát, điều chỉnh, giúp đỡ các thành viên về cách chơi, kịp thời uốn nắn những
lệch lạc.
 Kết thúc trò chơi.

Trọng tài tập hợp học sinh để nhận xét, đánh giá chung (cá nhân và nhóm
hoặc tổ ) cho học sinh tham gia đánh giá.
Làm một số động tác thư giãn (nếu chơi trị chơi vận động).
Tính tổng điểm của từng nhóm và cơng bố kết quả.
Tun dương học sinh, đặc biệt là nhóm có cố gắng hơn.
4. Phương pháp 4 : Hãy hịa mình với thế giới trẻ thơ.
Để tạo hứng thú cho học sinh giáo viên nên chủ động thay đổi trị chơi một
cách hợp lí để khơng gây nhàm chán .Trị chơi phải thay đổi tùy theo địa điểm
chơi ,không gian chơi không lặp đi lặp lại nhiều lần và giáo viên phải có kĩ năng tổ
chức trị chơi là hịa mình với trẻ con, cùng chơi với các em như người bạn
lớn.Trong trò chơi người quản trị rất quan trọng cuộc chơi có hào hứng hấp dẫn hay
không là nhờ sự khéo léo, linh hoạt nhạy bén của người quản trị. Trong q trình tổ
chức trị chơi cho học sinh tơi ln gần gũi động viên, vui vẻ cởi mở tạo khơng khí
vui tươi hào hứng bằng dáng vẻ hài hước dí dỏm, hấp dẫn gây tiếng cười, làm cho
học sinh cảm thấy thỏa mái và sảng khối trong khi chơi. Qua đó học sinh mạnh
dạn tự tin hơn, sẵn sàng bày tỏ nguyện vọng của mình với giáo viên, và tự khẳng
định được mình trong tập thể.
5. Phương pháp 5: Nhân rộng các trò chơi trong Tổ CM, các lớp trong cơ sở.
Một trong những nội dung “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích
cực” Đưa trị chơi dân gian vào trường học. Ngay từ đầu năm học thông qua tổ
chuyên mơn Tơi thấy các lớp cịn hạn chế về trị chơi dân gian nên mạnh dạn đăng
kí “Đề tài tổ chức trò chơi dân gian”. Qua hội nghị tổ đầu năm cả tổ đã thảo luận
bàn bạc và thống nhất đưa chỉ tiêu phát động các trò chơi dân gian trong tổ và chọn
lớp xây dựng điển hình. Hằng tháng họp tổ có đánh giá rút kinh nghiệm tổ chức.
Thơng qua tổ chuyên môn xây dựng chuyên đề tổ chức các trò chơi dân gian. Tổ đã
tổ chức cho giáo viên tập huấn các trị chơi mà tơi đã thực hiện,nhằm nhân rộng cho
các giáo viên trong tổ. Ngoài ra, tơi cịn phát động, phổ biến trị chơi cho các giáo
viên trong cùng trường.
6. Phương pháp 6 : Thi đua tìm hiểu các trị chơi dân gian.
Để làm giàu cho kiến thức trị chơi dân gian ,ngồi các trị chơi phổ biến, tơi

cịn tổ chức cho các em thi tìm hiểu thêm các trò chơi đân gian khác. Tổ chức cho
các em thi đua tìm xem tổ nào biết thêm nhiều trị chơi hơn qua hình thức tổ chức
cho các em chơi “ Tiếp sức ”, “Quản trò giỏi ”
12/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
Hình thức trị chơi: Phát động cho học sinh tìm hiểu trao đổi các trò chơi
trong tổ Mỗi tổ cử một bạn làm quản trò.
Trò chơi được chơi 2 vòng:
Vòng 1: “Tiếp sức” Trong 2 phút nối tiếp nhau ghi nhanh tên các trò chơi đã
tìm hiểu (Tổ nào ghi được nhiều trị chơi nhất tính 10 điểm, nhì 9 điểm, ba 8 điểm ).
Vòng 2 : “Quản trò giỏi “ Chọn một trò chơi mới tìm hiểu tổ chức cho tổ chơi một
em làm quản trị (Cả lớp bình chọn tổ nào làm quản trị hay nhất 10 điểm, nhì 9
điểm, ba 8 điểm )
Qua 2 vịng thi tổ nào có số điểm cao nhất là thắng cuộc.
Giáo viên tổng kết tuyên dương tổ thắng cuộc.
Qua trò chơi này giúp học sinh biết thêm nhiều trò chơi mới, phát huy được
kĩ năng nhanh nhẹn, tinh thần tập thể, bởi trò chơi dân gian rất đa dạng, phong phú
nếu chúng ta biết phát huy tốt.
IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN.
Qua một quá trình tổ chức thực hiện với nhiều biện pháp và sự nổ lực của bản
thân có nhiều kết quả cụ thể.
- Tích cực tham gia tìm hiểu các trị chơi dân gian.
- Đa số các em nắm vững được cách thức chơi một số trò chơi dân gian.
- Biết cách tổ chức trò chơi, thuộc được nhiều bài hát đồng dao.
- Qua việc chơi trò chơi giúp các em rèn được thể chất, phản xạ nhanh khéo léo,
thể hiện tinh thần tập thể, đồn kết gắn bó với nhau hơn.
- Sau giờ chơi các em có hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động học tập
chất lượng học tập nâng lên rõ rang.

- Hứng thú tham gia các trò chơi một cách tích cực khơng những các em tham gia
mà cịn động viên các bạn cùng tham gia.
Kết quả được đánh cụ thể như sau:
- Tổng số học sinh: 240.
- Ham thích trị chơi dân gian 240/240. Hiểu biết về trị chơi dân gian 220/240.
Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động 220/240. Thể hiện tinh thần đoàn kết
230/240. Biết tự tổ chức trò chơi 235/240. Sáng tạo trong khi chơi trò chơi
230/240.

13/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I.

Kết luận

Qua q trình giảng dạy mơn thể dục ở trường Tiểu Học Hạ Đình, với lịng u
nghề, mến trẻ, tơi ln có ý thức học hỏi để nâng cao trình độ chun mơn, sưu tầm
đồ dùng dạy học, chọn lọc các phương pháp giảng dạy phù hợp với yêu cầu đổi mới
và đưa được nhiều trò chơi dân gian vào các tiết học nhiều hơn nữa. Tơi thấy mỗi
GV sẽ tìm cho mình một phương pháp, những cách làm mà áp dụng vào thực tế sẽ
đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên không phải phương pháp nào cũng giúp HS
được tiếp cận với kiến thức một cách dễ hiểu và gần nhất.
Trong q trình hồn thiện SKKN này, tôi rút ra được 1 số bài học cho bản thân :
- Thường xuyên nghiên cứu, cải tiến phương pháp dạy học cho phù hợp với từng
học sinh để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy môn Thể dục.

- Áp dụng một số biện pháp để uốn nắn, sửa sai cho học sinh khi thực hiện

động tác thể dục.
- Chuẩn bị đầy đủ về tranh ảnh trực quan, đồ dung dạy học như: cịi, bóng ,
cầu, cờ, sân bãi v.v.. Dạy học kiến thức mới, ôn lại kiến thức cũ, phối hợp
hài hòa các phương pháp.
- Trong giảng dạy giáo viên sử dụng cán sự lớp một cách linh hoạt, hiệu quả.
- Nắm được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, sức khỏe của học sinh, giáo viên
trực tiếp uốn nắn, sửa sai, điều chỉnh sai sót kịp thời, để tổ chức cho các em
luyện tập đạt hiệu quả cao nhất.
- Hướng dẫn các em tập ở nhà dần dần hình thành thói quen luyện tập để bảo
vệ và nâng cao sức khỏe, phát triển thể lực, phẩm chất đạo đức cho các em,
để đất nước ta có một thế hệ trẻ mạnh về thể chất nhưng trong sáng về tâm
hồn có đủ sức khỏe để tham gia lao động sáng tạo trong các hoạt động
khác.
- Sau mỗi tiết dạy giáo viên cần rút kinh nghiệm bổ sung những thiếu sót để
tiết sau được hồn thiện hơn.
- Trong giờ học thể dục, học sinh thể hiện được tính tích cực, tính tự giác,
luyện tập sơi nổi, hào hứng khi tham gia thi đua các bài tập thể dục, các em
tập rất nhiệt tình, tính đồng đội của học sinh cũng được nâng lên.
Từ những kinh nghiệm trên, tơi thấy học sinh trường Tiểu học Hạ Đình ngày
một hăng hái và say mê tập luyện thể dục cũng như tham gia vào trị chơi đầy nhiệt
tình và tự giác hơn, sức khỏe và tinh thần các em tốt hơn : ‘ Một tinh thần minh mẫn
14/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
trong một cơ thể cường tráng ’ để góp phần phát triển đất nước ngày một phồn vinh –
văn minh – thịnh vượng.
II. Khuyến nghị
Đề nghị các cấp lãnh đạo triển khai nhiều chuyên đề, tổ chức thường xuyên
phong phào thể dục thể thao để các em tham gia vui chơi trong năm học để có tinh

thần tự tập ở nhà và đặc biệt hơn là trang bị cho học sinh thêm nhiều dụng cụ để học
cũng như rèn luyện.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi đã áp dụng để giảng dạy. Mặc dù có
nhiều cố gắng song do kinh nghiệm và trình độ bản thân cịn nhiều hạn chế nên
những nội dung trình bày ở trên khơng tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận
được ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường và các bạn
đồng nghiệp để tơi có thêm kinh nghiệm phục vụ tốt hơn nữa cho công tác giảng
dạy.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, ngày 6 tháng 03 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
tôi viết không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Lê Thị Huyền

15/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học

TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Chỉ thị 40 của BGD – ĐT về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng
truờng học thân thiện – học sinh tích cực”
- Cẩm nang 100 trị chơi dân gian. Tác giã: Đội thiếu niên tiền phong hồ Chí Minh
Hội đồng trùng trung uơng. Nhà xuất bản: Kim Đồng. - Bộ siêu tầm 100 trò chơi
dân gian. Tác giả: Nguyễn Hùng.
- Bộ siêu tầm 100 trò chơi dân gian. Tác giả: Đặng Thanh Nghị. Giáo viên: Hoàng
Văn Thành Trang 20.

- Tham khảo tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức,kĩ năng môn thể dục ở
tiểu học.
-

Nghiên cứu và áp dụng thông tư 32 thể dục thể thao nhà xuất bản 1995.

- Tham khảo sáng kiến kinh nghiệm môn thể dục lớp 4 năm học 2009-2010 ( Tên
đề tài: Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn thể dục lớp 4) “người
soạn Thạch Sà Rên”
- Quyết định số 51/2007/ QĐ - BGDĐT của Bộ Giáo Dục và ĐàoTạo.
- Quyết định số 16/2006/QĐ - BGD và ĐT, ngày 5/5/2006 của Bộ Giáo Dục và
Đào Tạo

16/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG XÉT DUYỆT SKKN CẤP TRƯỜNG
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG XÉT DUYỆT SKKN CẤP QUẬN
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

17/17


Một số phương pháp tổ chức trò chơi dân gian trong chương trình thể dục tiểu học
MỤC LỤC
NỘI DUNG
Mục lục
Phần thứ nhất : Đặt vấn đề
I.
Lý do chọn đề tài
II.
Mục đích nghiên cứu
III. Đối tượng nghiên cứu

IV. Phạm vi nghiên cứu
Phần thứ hai : Giải quyết vấn đề
I.
Cơ sở lý luận
II.
Cơ sở thực tiễn
I. Thuận lợi
II. Khó khăn
II.
Phương pháp tiến hành
III. Kết quả thực tiễn
Phần thứ ba : Kết luận và khuyến nghị
I.
Kết luận
II.
Khuyến nghị

TRANG
2
2
4
5
5
6
6
6
7
7
7
13

14
14
15

18/17