TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN NGOẠI NGỮ


BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHỆP
ĐỀ TÀI THỰC TẬP:

DỊCH THUẬT TÀI LIỆU TIẾNG ANH

Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Kim Việt
Sinh viên thực hiện: Bùi Văn Dũng
Mã số sinh viên: 1821027555
Lớp: C14TA1

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 7 NĂM 2020


TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN NGOẠI NGỮ


BÁO CÁO THỰC TẬP TỐT NGHỆP
ĐỀ TÀI THỰC TẬP:

DỊCH THUẬT TÀI LIỆU TIẾNG ANH

Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Kim Việt
Sinh viên thực hiện: Bùi Văn Dũng
Mã số sinh viên: 1821027555
Lớp: C14TA1

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 7 NĂM 2020


LỜI CẢM ƠN
Để luận văn này đạt kết quả tốt đẹp, em đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ của nhiều cơ
quan, tổ chức, cá nhân. Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép em được bày tỏ
lòng biết ơn sâu sắc đến tất cả các cá nhân và cơ quan đã tạo điều kiện giúp đỡ trong
quá trình học tập và nghiên cứu đề tài.
Trước hết em xin gửi tới các thầy cô Bộ môn Ngoại ngữ trường Cao đẳng Kinh tế Công nghệ TP HCM lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn sâu sắc. Với
sự quan tâm, dạy dỗ, chỉ bảo tận tình chu đáo của thầy cô, đến nay em đã có thể hoàn
thành luận văn, đề tài: “Dịch thuật Tài liệu Tiếng Anh”
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới cô giáo Nguyễn Kim Việt đã quan
tâm giúp đỡ, hướng dẫn em hoàn thành tốt luận văn này trong thời gian qua.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn đến lãnh đạo Cao đẳng Kinh tế - Công nghệ TP HCM, các
Khoa Phòng ban chức năng đã trực tiếp và gián tiếp giúp đỡ em trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu đề tài.
Không thể không nhắc tới sự chỉ đạo của Ban lãnh đạo Trung tâm Dịch thuật và Dịch
vụ đối ngoại cùng sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị đồng nghiệp, đã tạo điều kiện
thuận lợi nhất cho em trong suốt thời gian thực tập tại Trung tâm.
Với điều kiện thời gian cũng như kinh nghiệm còn hạn chế của một học viên, luận văn
này không thể tránh được những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, đóng
góp ý kiến của các thầy cô để em có điều kiện bổ sung, nâng cao ý thức của mình,phục
vụ tốt hơn công tác thực tế sau này.
Xin chân thành cảm ơn!


MỤC LỤC
Trang
LỜI NÓI ĐẦU.....................................................................................................1
CHƯƠNG 1: DẪN LUẬN

1.1.
1.1.1.
1.1.2.
1.2.
1.2.1.
1.2.2.
1.2.3.

Thực tập.....................................................................................................2
Mục đích thực tập.......................................................................................2
Ý nghĩa thực tập ........................................................................................3
Đề tài thực tập ........................................................................................5
Lý do chọn đề tài........................................................................................5
Tổng quan về dịch thuật.............................................................................6
Vai trò và tố chất của dịch thuật viên..........................................................8

CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
2.1.
2.1.1.
2.1.2.
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.4.

Tổng quan về đơn vị thực tập...................................................................13

Thông tin về đơn vị thực tập.....................................................................13
Các lĩnh vực hoạt động.............................................................................13
Cơ cấu tổ chức..........................................................................................17
Sơ đồ tổ chức............................................................................................17
Chức năng các bộ phận.............................................................................18
Sứ mệnh – Tầm nhìn – Giá trị cốt lõi.......................................................19
Sứ mệnh...................................................................................................19
Tầm nhìn..................................................................................................19
Giá trị cốt lõi............................................................................................19
Quá trình hình thành và phát triển............................................................20

2.4.1. Trở thành địa chỉ tin cậy về công tác biên, phiên dịch..............................21
2.4.2. Cầu nối thực hiện các dịch vụ có yếu tố nước ngoài................................22
2.4.3. Đầu mối triển khai công tác một cửa........................................................24
2.4.4. Công tác tổ chức quản lý..........................................................................25
CHƯƠNG 3: NỘI DUNG THỰC TẬP36
3.1. Mô tả công việc........................................................................................27
3.1.1. Công việc được phân công.......................................................................27


3.1.2.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.2.3.
3.3.
3.3.1.
3.3.2.

Cách thức, phương pháp thực hiện công việc được phân công.................35

Kinh nghiệm đạt được qua thời gian thực tập...........................................36
Những kiến thức lý thuyết được áp dụng trong công việc........................36
Những kỹ năng đã được học hỏi tại đơn vị thực tập.................................36
Kinh nghiệm rút ra sau quá trình thực tập tại đơn vị................................37
Phỏng vấn................................................................................................37
Đối tượng phỏng vấn 1.............................................................................37
Đối tượng phỏng vấn 2.............................................................................40

CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN
4.1.
4.2.

Những kết quả đạt được sau thời gian thực tập........................................43
Những thuận lợi, khó khăn trong thời gian thực tập và các biện pháp giải quyết

4.2.1.
4.2.2.
4.2.3.
4.3.
4.3.1.
4.3.2.

khó khăn...................................................................................................44
Những khó khăn trong thời gian thực tập.................................................44
Những thuận lợi trong thời gian thực tập..................................................45
Những biện pháp khắc phục khó khăn......................................................45
Các đề xuất, kiến nghị, gợi ý...................................................................46
Các đề nghị với trường và khoa................................................................46
Gợi ý cho sinh viên thực tập trong tương lai trước khi đi thực tập...........47
.....................................................................................................................


Lời kết................................................................................................................. 48
Phụ lục 1..............................................................................................................49
Phụ lục 2..............................................................................................................58
Tài liệu tham khảo...............................................................................................61


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh

LỜI NÓI ĐẦU
Trong thời đại hội nhập kinh tế xã hội hiện nay, dịch thuật đóng vai trò vô
cùng quan trọng. Dịch thuật giúp cho giao tiếp hiệu quả giữa mọi người trên
khắp thế giới trở nên dễ dàng. Nó là một trong các lĩnh vực có thể nhanh
chóng truyền tải kiến thức, quảng bá di sản văn hóa và là cần thiết cho sự
phát triển của nền kinh tế toàn cầu.
Các doanh nghiệp thường tìm kiếm các dịch vụ dịch thuật trong nỗ lực phục
vụ khách hàng tốt hơn và nhu cầu theo kịp thời đại. Khi thế giới này ngày
càng cạnh tranh hơn, điều bắt buộc là các doanh nghiệp phải truyền tải
thông điệp của họ một cách rõ ràng và chính xác đến khách hàng. Nói
chung, hầu hết các ngành công nghiệp đều có nhu cầu về dịch vụ dịch
thuật chuyên nghiệp. Các lĩnh vực y tế, lĩnh vực pháp lý có nhu cầu sử dụng
dịch thuật các kiến nghị, hồ sơ tòa án, và thủ tục tố tụng của tòa án.
Ở cấp độ cá nhân, họ cũng sử dụng loại dịch vụ này. Bởi vì có nhiều người
di cư đến các quốc gia khác nhau để tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn, họ
thấy mình ở những môi trường xa lạ, bao gồm cả ngôn ngữ. Do đó, họ có
thể cần các tài liệu pháp lý được dịch thuật, chẳng hạn như giấy khai sinh,
giấy đăng ký kết hôn, hộ chiếu, hợp đồng và hợp đồng thuê hoặc hợp đồng
thế chấp…
Nắm bắt được những nhận định sơ bộ đó, trên cơ sở tầm quan trọng và cần
thiết của việc nghiên cứu đánh giá và nâng cao chất lượng dịch thuật đối với

các trung tâm mà đặc biệt là với Trung tâm Dịch thuật và Dịch vụ đối ngoại
Hà Tĩnh – đơn vị nơi em đang thực tập, em quyết định chọn đề tài “Dịch
thuật Tài liệu Tiếng Anh”. Đồ án này vừa là cơ hội vừa là thách thức để em
trình bày những kiến thức về lý thuyết và thực tế trong quá trình thực tập và
kết quả thực tập em đạt được.
SVTH: Bùi Văn Dũng

1


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
CHƯƠNG 1: DẪN LUẬN
1.1.

THỰC TẬP

1.1.1. MỤC ĐÍCH THỰC TẬP
Cùng với quá trình nỗ lực học tập trên giảng đường, thời gian thực tập thực sự có ý
nghĩa, vai trò không nhỏ với sự trưởng thành của sinh viên và cơ hội nghề nghiệp sau
này.
Ở trường cao đẳng nói chung, thời gian thực tập của sinh viên thường diễn ra vào cuối
năm 2 hoặc năm thứ 3. Đây là lúc sinh viên chọn lựa và tìm kiếm một nơi để thực tập,
làm quen với môi trường làm việc thực tế sau khoảng thời gian học tập khá dài trên
giảng đường. Nếu biết tận dụng thời kỳ thực tập sinh viên sẽ có nhiều cơ hội phát triển
sau này.
Nâng cao và hoàn thiện kỹ năng mềm
Dù số ít trường có tổ chức các chương trình hay bộ môn kỹ năng mềm nhưng còn nặng
về lý thuyết. Kỹ năng mềm chỉ được nâng cao và hoàn thiện dần trong thực tiễn cuộc
sống, trong môi trường làm việc.
Thông qua các hoạt động giao tiếp, ứng xử, thuyết trình hay làm việc nhóm trong khi

thực tập công sở, sinh viên sẽ dần dần trau dồi và rèn luyện, hoàn thiện kỹ năng mềm
bản thân. Không thể phủ nhận ngoài kết quả học tập, kỹ năng mềm sẽ là nhân tố quan
trọng không kém giúp sinh viên có cơ hội việc làm, phát triển sau này.
Trải nghiệm trong môi trường làm việc thực tế
Từ năm nhất đến hết năm cuối đại học, cao đẳng, phần lớn thời lượng học trên giảng
đường là thời gian sinh viên tiếp nhận, trau dồi kiền thức chuyên ngành. Thực tập là

SVTH: Bùi Văn Dũng

2


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
một bộ môn trong chương trình đào tạo mà sinh viên phải hoàn thành như một môn
học.
Thời gian thực tập chính là cơ hội để sinh viên trực tiếp áp dụng những kiến thức trong
nhà trường vào môi trường làm việc thực tiễn. Một môi trường công sở sẽ rất khác khi
ngồi trên ghế giảng đường thu nhận kiến thức. Dù ở vị trí là thực tập sinh song sinh
viên sẽ phải hoàn thành công việc được giao phù hợp với năng lực và yêu cầu hoàn
thành như một nhân viên.
Cơ hội việc làm và khả năng phát triển
Thời gian thực tập tại cơ quan, công sở cũng là khi sinh viên được làm quen với môi
trường mới, con người mới và công việc mới. Mối quan hệ được mở rộng, khi năng lực
bản thân được thể hiện qua vị trí làm và có cống hiến tốt chắc chắn sẽ được đền đáp.
Không ít sinh viên được giữ lại làm việc tại công ty, trở thành nhân viên chính thức sau
khi kết thúc thời gian thực tập đó. Và khi đã có thời gian rèn giũa lúc thực tập, sinh
viên, và giờ là nhân viên chính thức ấy, sẽ phát triển thuận lợi hơn, cơ hội thăng tiến
cũng nhiều hơn.
Có thể nói thời gian thực tập khá ngắn ngủi, chỉ một vài tháng song có ý nghĩa quan
trọng khi vừa giúp sinh viên hoàn thiện kỹ năng, năng lực mà còn mở ra cơ hội việc

làm sau khi tốt nghiệp.
1.1.2. Ý NGHĨA CỦA THỰC TẬP:
Hoạt động thực tập tốt nghiệp có vai trò quan trọng không chỉ với quá trình học tập mà
còn với cả công việc của sinh viên sau này. Kết quả thực tập tốt nghiệp thường được
tính điểm với trọng số tương đối lớn trong học kỳ, ảnh hưởng đến kết quả xếp loại tốt
nghiệp của sinh viên. Nhưng thực ra, điểm số chỉ đóng một vai trò nhỏ. Kỳ thực tập
này giúp sinh viên được tiếp cận với nghề nghiệp đã lựa chọn khi bước chân vào
SVTH: Bùi Văn Dũng

3


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
trường đại học, cao đẳng. Các hoạt động thực tiễn thêm một lần nữa giúp sinh viên
hiểu được mình sẽ làm công việc như thế nào sau khi ra trường và có những điều chỉnh
kịp thời, cùng với chiến lược rèn luyện phù hợp hơn. Quá trình áp dụng các kiến thức
học được trong nhà trường vào thực tế công việc giúp sinh viên nhận biết được điểm
mạnh, điểm yếu của mình và cần trang bị thêm những kiến thức, kỹ năng gì để đáp ứng
nhu cầu công việc. Trong thực tế, chương trình đào tạo đã cung cấp hệ thống lý luận và
lý thuyết hữu dụng về ngành nghề và nhất thiết cần được áp dụng vào thực tiễn sinh
động với đối tượng và môi trường nghề nghiệp cụ thể. Vì thế, các kỳ thực tập càng trở
nên cần thiết đối với sinh viên. Những trải nghiệm ban đầu này giúp sinh viên tự tin
hơn sau khi ra trường và đi tìm việc, giúp các em không quá ảo tưởng dẫn đến thất
vọng về thực tế khi thực sự tham gia thị trường lao động. Trong quá trình thực tập, sinh
viên có thể thiết lập được các mối quan hệ trong nghề nghiệp của mình, điều này rất
hữu ích cho sinh viên khi ra trường. Nếu thực tập tốt, sinh viên còn có cơ hội kiếm
được việc làm ngay trong quá trình thực tập.
Thực tập tốt nghiệp là hoạt động giáo dục đặc thù nhằm góp phần hình thành, phát
triển phẩm chất và năng lực nghề nghiệp cần thiết của sinh viên theo mục tiêu đào tạo
đã đề ra. Thực tập tốt nghiệp bao gồm: thực tập nghề đối với sinh viên không thuộc

ngành đào tạo giáo viên và thực tập sư phạm đối với sinh viên sư phạm. Hoạt động này
có vai trò và ý nghĩa quan trọng đối với sinh viên.
Đối với sinh viên, hoạt động thực tập tốt nghiệp có vai trò quan trọng không chỉ với
quá trình học tập mà còn với cả sự nghiệp của sinh viên sau này. Kết quả thực tập tốt
nghiệp thường được tính điểm với trọng số tương đối lớn trong học kỳ, ảnh hưởng đến
kết quả xếp loại tốt nghiệp của sinh viên. Nhưng thực ra, điểm số chỉ đóng một vai trò
nhỏ. Kỳ thực tập này giúp sinh viên được tiếp cận với nghề nghiệp mà các bạn đã lựa
chọn khi bước chân vào trường đại học. Các hoạt động thực tiễn thêm một lần nữa giúp
sinh viên hiểu được mình sẽ làm công việc như thế nào sau khi ra trường và có những
điều chỉnh kịp thời, cùng với chiến lược rèn luyện phù hợp hơn.
SVTH: Bùi Văn Dũng

4


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Quá trình áp dụng các kiến thức học được trong nhà trường vào thực tế công việc giúp
sinh viên nhận biết được điểm mạnh, điểm yếu của mình và cần trang bị thêm những
kiến thức, kỹ năng gì để đáp ứng nhu cầu công việc. Trong thực tế, chương trình đào
tạo trong các trường đại học, cao đẳng đã cung cấp hệ thống lý luận và lý thuyết hữu
dụng về ngành nghề và nhất thiết cần được áp dụng vào thực tiễn sinh động với đối
tượng và môi trường nghề nghiệp cụ thể. Vì thế, các kỳ thực tập càng trở nên cần thiết
đối với sinh viên. Những trải nghiệm ban đầu này giúp sinh viên tự tin hơn sau khi ra
trường và đi tìm việc, giúp các bạn không quá ảo tưởng dẫn đến thất vọng về thực tế
khi thực sự tham gia thị trường lao động. Trong quá trình thực tập, sinh viên có thể
thiết lập được các mối quan hệ trong nghề nghiệp của mình, điều này rất hữu ích cho
sinh viên khi ra trường. Nếu thực tập tốt, sinh viên còn có cơ hội kiếm được việc làm
ngay trong quá trình thực tập.
Một số lượng sinh viên xuất sắc đã mạnh dạn tham gia các hoạt động có tác dụng rèn
luyện kỹ năng nghề như làm cộng tác viên, thực tập viên tiềm năng tại các công ty,

doanh nghiệp từ những học kỳ đầu tiên; các bạn thì tích cực tham gia các hoạt động rèn
luyện nghiệp vụ thường xuyên, tham gia các câu lạc bộ, kết nối với các trường phổ
thông mà các bạn đã học để được tham gia các hoạt động hữu ích mang tính thực tế và
cụ thể.
1.2.

ĐỀ TÀI THỰC TẬP

1.2.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong nền kinh tế hội nhập, thì dịch thuật càng đóng vai trò quan trọng. Hầu hết các
lĩnh vực như xây dựng, y tế, tài chính, du lịch,... đều sử dụng những tài liệu chuyên
ngành cả tiếng Việt cũng như ngoại ngữ. Với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế thì dịch
vụ dịch thuật đối với việc kinh doanh và trao đổi văn hóa là vô cùng thiết yếu.
Để giải quyết những vấn đề gặp phải khi giao tiếp với bạn bè quốc tế, cũng như các hồ
sơ hay hợp đồng của đối tác thì cần phải có dịch vụ dịch thuật đi kèm. Dịch thuật là
SVTH: Bùi Văn Dũng

5


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
yếu tố quan trọng giúp hai bên hiểu rõ nhau hơn vì vậy các doanh nghiệp đều phải có
sự hợp tác với một dịch vụ dịch thuật để hỗ trợ họ khi cần thiết. Nó vừa có tính thống
nhất vừa nâng tầm thương hiệu của doanh nghiệp trong mắt đối tác.
Trong mỗi ngành nghề thì dịch thuật có một vai trò nhất định. Trong các ngành nghề
được nói đến thì ngành giáo dục là ngành sử dụng dịch vụ dịch thuật nhiều nhất. Đa số
các tác phẩm văn chương, triết học, những tài liệu hỗ trợ cho việc trồng người đều xuất
phát từ các ngôn ngữ khác nhau ngoài tiếng Việt. Tất cả chúng đều được dịch ra tiếng
Việt một cách chính xác và thoát nghĩa. Để làm được điều này thì cần phải có một đội
ngũ chuyên nghiệp về dịch thuật. Bởi vì mỗi tác phẩm đều mang trong mình những

ngữ cảnh và văn hóa khác nhau, đòi hỏi người dịch phải có trình đôi chuyên môn cai
và am hiểu tường tận ngôn ngữ đó.
Đối với các ngành nghề khác cũng vậy, từ lĩnh vực kinh doanh cho đến văn hóa nghệ
thuật. Những khó khăn trở ngại về ngôn ngữ là rào cản cho sự giao lưu, gắn kết các
mối quan hệ giữa các quốc gia trên thế giới với Việt Nam và ngược lại. Vì vậy dịch
thuật đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp mang lại sự gần gũi giữa các quốc gia.
Người Việt muốn sinh sống, học tập và lao động ở nước ngoài hoặc người nước ngoài
muốn sinh sống và làm việc ở Việt Nam thì họ cần phải sử dụng đến dịch vụ công
chứng để hai bên có thể hiểu rõ nhau hơn và đáp ứng được yêu cầu của đối tác.
Như vậy ta đã thấy được tầm quan trọng và vai trò không thể thiếu của dịch vụ dịch
thuật đối với đời sống của chúng ta. Nó góp một phần quan trọng trong việc thúc đẩy
phát triển nền kinh tế cũng như văn hóa của nước ta trong thời buổi hội nhập hiện nay.
1.2.2. TỔNG QUAN VỀ DỊCH THUẬT
1.2.2.1.

Dịch thuật là gì?

SVTH: Bùi Văn Dũng

6


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Dịch thuật là một cụm từ để chỉ tất cả các công việc có liên quan đến hoạt động chuyển
ngữ, có thể là chuyển ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết hay ngôn ngữ ký hiệu tạo ra cùng
một điểm chung về ngôn ngữ. Dịch thuật giúp người nói và người nghe có thể hiểu
được nhau. Bởi lẽ thế giới này có cả ngàn ngôn ngữ bạn sẽ chẳng thể nào biết được hết
các ngôn ngữ này.
Dịch thuật có sự góp phần quan trọng của 2 công việc: Phiên dịch viên và biên dịch
viên. Phiên dịch viên là cầu nối về ngôn ngữ nói, biên dịch viên là cầu nối về ngôn ngữ

viết. Đây đều là 2 phần không thể thiếu.
1.2.2.2.

Mục đích của Dịch thuật:

Luận giải ý nghĩa của một đoạn văn hoặc văn bản từ ngôn ngữ này và chuyển sang một
ngôn ngữ khác thành một đoạn văn mới.
Diễn đạt lại ý tưởng, ngôn ngữ với độ chính xác tối đa, truyền tải thông tin một cách
trung thực, không tự ý sửa đổi ý tưởng của người khác.
1.2.2.3.

Các phương pháp dịch thuật cơ bản:

Dịch từng từ: Trong phương pháp này, các từ trong ngôn ngữ nguồn được dịch sang
một ngôn ngữ khác theo nghĩa phổ biến nhất.
Dịch hàm nghĩa từ vựng: Với phương pháp này, các cấu trúc ngữ pháp của ngôn ngữ
nguồn được dịch sang ngôn ngữ đích gần nhất. Tuy nhiên, các từ có nghĩa từ vựng
được dịch riêng biệt, không phụ thuộc vào bối cảnh.
Dịch trung thành: Phương pháp này đòi hỏi biên dịch viên dịch chính xác nghĩa văn
cảnh của văn bản gốc với các đòi hỏi về cấu trúc ngữ pháp của ngôn ngữ nguồn.
Dịch sát nghĩa: Dịch sát nghĩa là một phương pháp dịch quan tâm tới cả giá trị thẩm
mỹ của văn bản ngôn ngữ nguồn.
SVTH: Bùi Văn Dũng

7


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Dịch tùy ứng: Dịch tùy ứng là cách dịch thường được sử dụng trong khi dịch thơ ca
hoặc kịch bản. Văn bản được tái hoàn chỉnh về mặt văn hóa ngôn ngữ nguồn và sau đó

được chuyển thành văn hóa ngôn ngữ đích trong khi vẫn giữ nguyên các yếu tố liên
quan tới nhân vật, đề tài, bối cảnh.
Dịch tự do: Phương pháp dịch này tạo nên các bản dịch mà văn phong, hình thức và
nội dung không đồng nhất với văn bản nguồn.
Dịch văn cảnh: Phương pháp này thể hiện chính xác thông điệp của văn bản nguồn,
nhưng đôi khi có xu hương làm thay đổi nghĩa gốc của văn bản bằng việc sử dụng các
thành ngữ hay tục ngữ.
Dịch truyền đạt thông tin: Phương pháp này chuyển thể chính xác nghĩa văn cảnh
của văn bản gốc mà người đọc có thể dễ dàng chấp nhận và hiểu được cả nội dung và
ngôn ngữ của bản dịch đó.
1.2.3. VAI TRÒ VÀ TỐ CHẤT CỦA DỊCH THUẬT VIÊN:
1.2.3.1.

Vai trò của người biên dịch trong ngành dịch thuật

Những nhà ngôn ngữ học
Là người đóng vai trò truyền tải ngôn ngữ viết, là những nhà ngôn ngữ học. Sự linh
hoạt chuyển ngữ theo từng văn cảnh, theo từng đối tượng và từng quốc gia khác nhau.
Người biên dịch ngoài đòi hỏi khả năng về ngôn ngữ còn cần sự cẩn thận, tỉ mỉ. Biên
dịch là công việc làm việc với những con chữ, sản phẩm tạo ra là những ấn phẩm, cuốn
sách, tài liệu, văn bản,... hướng tới những độc giả của mình cho dù là với mục đích nào.
Lưu giữ giá trị tri thức nhân loại
Bạn có thể là người biên dịch sách giáo khoa, biên dịch những cuốn truyện cổ tích,
cuốn truyện tiểu thuyết, sách khoa học, sách trải nghiệm hay những kiến thức chuyên
SVTH: Bùi Văn Dũng

8


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh

ngành đầy quý giá. Người biên dịch đóng vai trò chủ yếu cốt lõi làm nên giá trị của
một ấn phẩm, một nguồn tài nguyên tri thức của nhân loại.
1.2.3.2.

Vai trò của người phiên dịch với ngành dịch thuật

Cầu nối về ngôn ngữ nói
Nếu biên dịch là những người làm chủ về ngôn ngữ viết thì phiên dịch lại như những
nhạc trưởng của ngôn từ bằng lời nói. Họ lướt qua những ngôn từ như một nhạc trưởng
thực sự. Khả năng xử lý vô cùng nhanh chóng, linh hoạt và phải thật chính xác. Phiên
dịch viên không chỉ là cầu nối ngôn ngữ, điểm chung cho các phần quan điểm, phiên
dịch viên còn là người biết lắng nghe, thấu hiểu và biết cách truyền đạt.
Truyền thông điệp
Những cỗ máy 4.0, phần mềm dịch thuật hay robot có thể với bộ nhớ xử lý cho hàng
ngàn từ vựng tiếng Anh. Nhưng chúng không thể nào xử lý linh hoạt, không thể bày tỏ
quan điểm hay sự thấu hiểu ngôn ngữ như chính con người chúng ta được. Đó là một
sự rập khuôn, một sự lập trình sẵn có, nếu nằm ngoài trường hợp lập trình, mọi thứ sẽ
hoàn toàn vô nghĩa.
Nơi trao gửi niềm tin
Phiên dịch viên không chỉ truyền đi ngôn ngữ, thứ họ truyền chính là thông điệp và
niềm tin. Niềm tin được khách hàng gửi gắm, sự trao trọn niềm tin. Bởi vì sao? Họ là
những người không biết tiếng hoặc không thành thạo ngôn ngữ của đối tác. Người
phiên dịch nói sao là họ biết vậy. Chẳng phải sự kết nối duy nhất ở đây chính là niềm
tin sao.
Phiên dịch viên có thể là những người đóng vai trò trong các cuộc hội thảo, gặp mặt
đối tác khách hàng, sự kiện, dẫn đoàn khách, dẫn tour du lịch… Vai trò ngôn ngữ luôn

SVTH: Bùi Văn Dũng

9



Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
xuyên suốt trong suốt quãng thời gian này và không thể thiếu người nhạc trưởng là
phiên dịch dẫn dắt.
1.2.3.3.

Những tố chất cần có của một Biên dịch viên:

Kỹ năng ngoại ngữ
Đây chính là điều kiện tiên quyết, đầu tiên của một biên dịch viên. Việc vận dụng thành
thạo kỹ năng ngoại ngữ nhằm để diễn đạt đầy đủ, chính xác nội dung của bản gốc là rất
quan trọng. Vì vậy, ngoại ngữ của bạn cần phải chính xác.
Kiến thức chuyên môn
Các biên dịch viên đang ngày càng hoàn thiện bản thân theo hướng chuyên môn hóa.
Do vậy, kiến thức chuyên môn về các lĩnh vực chuyên sâu là một yếu tố không thể
thiếu. Bởi mỗi chuyên ngành, lĩnh vực thì ý nghĩa của ngôn từ sẽ là khác nhau.
Năng lực tra cứu
Dù bạn có năng lực chuyên môn giỏi đến đâu thì trong quá trình dịch thuật sẽ gặp phải
những từ ngữ không biết. Bởi vậy, năng lực tra cứu từ ngữ rất quan trọng. Ngoài những
từ có trong từ điển, các biên dịch viên có thể sử dụng công cụ dịch thuật như: Trados,
SDLX, Transit, DejaVu để dịch thuật một cách nhanh chóng và chính xác.
Trong thực tế, việc bổ sung và nâng cao năng lực đều rất cần thiết đối với các biên dịch
viên. Vì vậy, việc tra cứu để có thể nắm bắt được những thông tin cần thiết là rất quan
trọng.
Năng lực dịch thuật
Dù cho việc bạn có thể đọc, hiểu chính xác được bản gốc, nhưng nếu như bạn không
thể hiện và diễn tả nó bằng ngôn ngữ bản địa thì sẽ trở nên vô nghĩa. Cho dù là dịch
tiếng anh sang tiếng việt hoặc ngược lại thì bạn phải trung thực với bản gốc đó và rèn
luyện kỹ năng dịch để bản dịch có nội dung tự nhiên và người đọc dễ hiểu.

SVTH: Bùi Văn Dũng

10


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Am hiểu tiếng mẹ đẻ
Để công việc dịch thuật tốt, ngoài việc tinh thông về ngôn ngữ dịch và người dịch phải
rất am hiểu tiếng mẹ đẻ. Vừa làm vừa tự nâng cấp mình để mang lại sự thành công cho
chính bản thân. Bởi để đưa một tác phẩm đến với độc giả là cả một quá trình làm việc
cần mẫn của người dịch.
Biên dịch viên phải sử dụng nhuần nhuyễn tiếng mẹ đẻ để bản dịch không bị ngô nghê,
thậm chí là người đọc không hiểu gì. Không phải lúc nào dịch sát nghĩa từng từ ngữ
mới là chính xác, mà cần phải linh hoạt đưa ra cách diễn đạt ngắn gọn, súc tích và lôi
cuốn nhất cho bản dịch. Ngoài ra, việc vận dụng những kinh nghiệm và vốn sống tích
lũy được cũng là một trong những yếu tố mang đến sự thành công cho bản dịch.
Để có được một bản dịch hay, chính xác nội dung thì việc kết hợp nhuần nhuyễn 5 kỹ
năng trên là yếu tố cần có của mỗi biên dịch viên, giúp bạn khẳng định được vị trí và
thành công trong công việc.
Có kiến thức nền tốt, am hiểu nhiều lĩnh vực: Trong quá trình làm việc, biên dịch
viên không thể tránh khỏi việc phải dịch và xử lý các tài liệu thuộc nhiều lĩnh vực khác
nhau từ kinh tế, văn hóa, xã hội, luật, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, du lịch, văn học cho
đến nghệ thuật, thời trang, ẩm thực, v.v… Mỗi lĩnh vực này lại bao gồm nhiều chủ đề
nhỏ hơn. Ví dụ: các chủ đề như tài chính-ngân hàng, bảo hiểm, đầu tư, chứng khoán
đều thuộc lĩnh vực kinh tế. Để làm tốt công việc của mình, biên dịch viên nhất thiết
phải trang bị cho mình kiến thức , thông tin về nhiều lĩnh vực khác nhau. Ngoài ra,
biên dịch viên có thể học chuyên sâu về một lĩnh vực nhất định để tạo nên thế mạnh
riêng biệt cho bản thân. Có kiến thức vững vàng sẽ giúp biên dịch viên phân tích, hiểu
được ý tưởng của người viết và do đó chuyển tải thông điệp tốt hơn.
Kỹ năng sử dụng máy tính và tra cứu thông tin tốt: Nghề biên dịch là nghề thường

xuyên phải tiếp xúc và làm việc với máy vi tính, do đó, người dịch càng am hiểu, sử
dụng máy vi tính thành thạo bao nhiêu thì công việc càng thuận lợi và dễ dàng bấy
nhiêu. Người biên dịch không cần phải là người biết lập trình các phần mềm máy tính
SVTH: Bùi Văn Dũng

11


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
nhưng cần phải có kỹ năng gõ văn bản, nắm vững các chương trình tin học văn phòng
(biết cách khai thác các tiện ích trong word,excel, internet, xây dựng và quản lý cơ sở
dữ liệu) và các phần mềm hỗ trợ dịch thuật. Trong quá trình biên dịch, người dịch cũng
thường xuyên phải sử dụng các máy tìm kiếm, từ điển tiếng, từ điển chuyên ngành để
tìm hiểu về một khái niệm mới. Do vậy, kỹ năng tra cứu cũng là một trong số các yêu
cầu đòi hỏi đối với một biên dịch.
Quản lý thời gian và chịu được áp lực công việc cao: Có rất nhiều áp lực tồn tại
trong nghề dịch nói chung và nghề biên dịch nói riêng . Một trong số đó là áp lực về
mặt thời gian. Người biên dịch luôn luôn phải làm việc với sức ép tiến độ cao để hoàn
thành thời gian định mức và giao bài dịch đúng hạn tới tay khách hàng. Do vậy, một
trong những tố chất cần thiết của một biên dịch là biết quản lý, phân chia quỹ thời gian
làm việc hợp lý và chịu được sức ép công việc cao.
Đánh giá đúng năng lực của bản thân: Đây là tiêu chí cuối cùng trong 5 tiêu chí cơ
bản mà một người biên dịch giỏi cần sở hữu. Binh pháp Tôn Tử có câu “Biết người biết
ta, trăm trận trăm thắng” và câu nói này đúng với cả trong nghề dịch. Người biên dịch
cần phải đánh giá đúng năng lực của mình. Trước khi nhận dịch một tài liệu nào cũng
cần phải xem xét, cân nhắc kỹ xem mình có đủ khả năng dịch hay không. Tuy nhiên,
người dịch cũng không nên có tâm lý tự ti, không dám thử sức trong những lĩnh vực
mới.
Nhạy cảm với từng đối tượng : Bạn phải chú ý tới quan điểm của tác giả, nhất là khi
quan điểm đó mới đối với bạn. Lúc này bạn hãy đặt mình vào vị trí người đọc, bạn cần

biết độc giả cần gì và bạn có đáp ứng được những yêu cầu đó không. Đặt mình vào vị
trí người đọc và phải hiểu được những gì mình đang viết ra cho người này. Một biên
dịch xuất sắc sẽ kết hợp được các yếu tố: diễn tả đúng điều tác giả cần nói (tư duy
người dịch), dễ hiểu (tư duy người đọc), phù hợp thị trường (tư duy người bán).

SVTH: Bùi Văn Dũng

12


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Đạo đức nghề nghiệp: Đây là một yếu tố cực kì quan trọng. Giống như bất cứ nghề
nào, nghề biên dịch cũng cần có những chuẩn đạo đức hay quy tắc ứng xử riêng. Chuẩn
đạo đức này chú trọng tới sự trung thành của người biên dịch đối với ngôn bản và ý
tưởng; không thể hiện thái độ, quan điểm cá nhân vào lời dịch.
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP
2.1.

TỔNG QUAN VỀ ĐƠN VỊ THỰC TẬP:

2.1.1. Thông tin về đơn vị thực tập:
Tên công ty: Trung tâm Dịch thuật và Dịch vụ Đối ngoại Hà Tĩnh
Tên giao dịch Tiếng Anh: Ha Tinh Translation and Foreign Services Center
(HAFOSCE)
Là đơn vị trực thuộc Sở Ngoại vụ Hà Tĩnh
Là chuyên gia được Nhà nước công nhận có chức năng chuyên môn và tư cách pháp
nhân trong dịch thuật, các dịch vụ có yếu tố nước ngoài
Giám đốc: Ông Hồ Quang Minh

Điện thoại: 0393 691228


Phó Giám đốc: Bà Nguyễn Thị Thanh Phúc

Điện thoại: 0903 486349

Địa chỉ: số 13 đường Phan Đình Phùng, Thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh.
Email:
Website:
2.1.2. Các lĩnh vực hoạt động:
2.1.2.1.

Dịch vụ đối ngoại:

Cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung hộ chiếu công vụ
SVTH: Bùi Văn Dũng

13


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung hộ chiếu ngoại giao
Cấp công hàm đề nghị cấp thị thực cho hộ chiếu công vụ/hộ chiếu ngoại giao
Chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự
Hỗ trợ tiếp đón các đoàn Quốc tế tới địa phương
Tổ chức các cuộc họp, các buổi gặp mặt giữa đơn vị địa phương với đoàn quốc tế.
2.1.2.2.

Dịch thuật:

 Dich thuật công chứng tài liệu chuyên ngành quảng cáo – marketing truyền thông:

Dich thuật tờ rơi, email marketing, bài PR truyền thông
Dich thuât nội dung marketing, nhãn mác, nhãn sản phâm chuyên biệt
Dich thuật website công ty đa ngữ
Dich thuật hồ sơ doanh nghiệp, dịch brochure tiếp thi, dịch catalog giới thiệu
Dịch thuât báo cáo phân tích thi trường
 Biên dich tài liệu chuyên ngành ngành pháp luật:
Dịch hợp đồng kinh tế
Biên dịch điều lệ, giấy đăng ký kinh doanh, giấy phép đầu tư
Dịch thuật văn bản luật, nghị định, thông tư nghị định
 Dịch thuật tài liệu chuyên ngành kỹ thuật:
Dịch thuật bản vẽ kỹ thuật, bằng sáng chế, dịch tài liệu kỹ thuật chuyên môn sâu
Biên dịch báo cáo kỹ thuật, giao diện người dùng
SVTH: Bùi Văn Dũng

14


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Dịch thuật hướng dẫn bảo trì, hướng dẫn kỹ thuật, dịch thuật user manual
Biên dịch tài liệu đào tạo
Dịch hồ sơ mời thầu, đấu thầu, bỏ thầu
 Dịch thuật tài liệu chuyên ngành kế toán – tài chính – ngân hàng:
Biên dịch thuật báo cáo tài chính, báo cáo kiểm toán, báo cáo thuế, dịch thuật hợp đồng
kinh tế ngân hàng
Dịch thuật bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền
tệ
Dịch thuật tờ khai thuế, quyết toán thuế
Biên dịch báo cáo chuyển giá, báo cáo định giá tài sản, báo cáo phân tích đầu tư
Biên dịch báo cáo tiền khả thi dự án
 Dịch phim, dịch thuật phụ đề, lồng tiếng, subtitle:

Chèn phụ đề video clip giới thiệu sản phẩm, video giới thiệu công ty
Tạo phụ đề video training, video clip hướng dẫn vận hành
Lồng tiếng TVC giới thiệu sản phẩm, video giới thiệu công ty
 Dịch thuật tài liệu chuyên ngành y học, y khoa, y tế, thuốc, biệt dược:
Dịch tài liệu chuyên ngành công nghệ thông tin
Biên dịch tài liệu chuyên ngành y dược, y học, y khoa
Biên dịch tài liệu chuyên ngành dược phẩm, hóa chất

SVTH: Bùi Văn Dũng

15


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Biên dịch tài liệu chuyên ngành kỹ thuật cơ khí, ô tô
Biên dịch tài liệu chuyên ngành kỹ thuật công trình xây dựng
Biên dịch tài liệu chuyên ngành dầu khí năng lượng
Biên dịch tài liệu chuyên ngành viễn thông
Biên dịch tài liệu chuyên ngành điện, điện tử
 Dịch công chứng:
Dịch công chứng Số hộ khẩu, Hộ chiếu
Dịch công chứng Bằng đại học, Bằng khen Dịch công chứng Hồ sơ bệnh án
Dịch công chứng Chứng chỉ ngoại ngữ
Dịch công chứng Thẻ học sinh, sinh viên các loại
Dịch công chứng Giấy kết hôn - Giấy li hôn
Dịch công chứng Số lương - Lương hưu các loại
Dịch công chứng Giấy chứng nhận các loại
Dịch công chứng Phiếu thu - chi các loại
Dịch công chứng Bản kê khai thuế các loại
Dịch công chứng Bảng điểm, Học bạ các loại

Dịch công chứng Bằng sáng chể
Dịch công chứng Hồ sơ du học
Dịch công chứng Hồ sơ (CV) xin việc
SVTH: Bùi Văn Dũng

16


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
Dịch công chứng Hồ sơ xuất khẩu lao động
Dịch công chứng Lý lịch tư pháp các loại
Dịch công chứng Giấy phép kinh doanh
Dịch công chứng Giấy phép xây dựng
Dịch công chứng Giấy tạm trú, tạm vắng
Dịch công chứng Giấy khai sinh, Chứng minh nhân dân
Dịch công chứng Bằng lái xe - lái tàu thuyền các loại
Dịch công chứng chuyển đối Bằng lái xe
Dịch công chứng Hợp đồng kinh tế, hợp đồng lao động
Dịch công chứng Phiếu thanh toán - Hóa đơn các loại
Dịch công chứng Hồ sơ thầu, đấu thầu các chuyên ngành
Dịch công chứng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất - Số đỏ
Dịch công chứng Số bảo hiểm xã hội - Thẻ bảo hiểm y tế các loại
2.2.

CƠ CẤU TỔ CHỨC:

2.2.1. Sơ đồ tổ chức:
Hình 1.1 Sơ đồ tổ chức của Trung tâm Dịch thuật và Dịch vụ đối ngoại Hà Tĩnh

SVTH: Bùi Văn Dũng


17


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh

Giám đốc
Hồ Quang Minh

Phó Giám đốc
Nguyễn Thị Thanh Phúc

Phòng Dịch vụ

Phòng Biên, phiên dịch

Phòng Kế toán

2.2.2. Chức năng các bộ phận:
 Giám đốc:
Đại diện cho trung tâm, là người đưa ra các quyết định quan trọng của trung tâm, điều
hành trực tiếp mọi hoạt động của trung tâm, chịu trách nhiệm cá nhân về sự hoạt động
hiệu quả của trung tâm cũng như sự thành công và phát triển của trung tâm.
 Phó Giám đốc:
Phụ trách chính về công tác chuyên môn trong trung tâm, thực hiện công tác quản lý
nhân sự của trung tâm, chịu trách nhiệm chính về các thủ tục đào tạo tuyển dụng, các
chính sách về nhân sự.
 Phòng Dịch vụ:
Đây là bộ phận chịu trách nhiệm trực tiếp về các dịch vụ liên quan đến yếu tố nước
ngoài, thực hiện cấp, gia hạn, sửa đổi, bổ sung hộ chiếu công vụ, cấp, gia hạn, sửa đổi,

bổ sung hộ chiếu ngoại giao, cấp công hàm đề nghị cấp thị thực cho hộ chiếu công vụ
và hộ chiếu ngoại giao, chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự, hỗ trợ tiếp đón các
SVTH: Bùi Văn Dũng

18


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
đoàn Quốc tế tới địa phương tổ chức các cuộc họp, các buổi gặp mặt giữa đơn vị địa
phương với đoàn quốc tế.
 Phòng Biên, phiên dịch:
Đây là bộ phận trực tiếp phụ trách về dịch thuật, biên dịch các tài liệu, các hồ sơ dự án
của đối tác nước ngoài , phiên dịch cho Ban giám đốc trong các cuộc họp với đối tác
nước ngoài, đào tạo và nâng cao trình độ Ngoại ngữ cho nhân viên.
 Phòng Kế toán:
Cung cấp những thông tin số liệu, quản lý và sử dụng đúng các nguyên tắc quản lý tài
chính quy định, chế độ hạch toán kế toán, thống kê hiện hành, phản ánh kịp thời tình
hình sử dụng biến động tài sản, vốn…Bảo quản các hồ sơ, tài liệu liên quan đến kế
toán.
2.3.

SỨ MỆNH – TẦM NHÌN – GIÁ TRỊ CỐT LÕI:

2.3.1. Sứ mệnh:
Tạo ra một thế giới thực sự bằng phẳng bằng cách giúp người dân và doanh nghiệp xóa
bỏ rào cản ngôn ngữ, tạo mọi điều kiện tốt nhất giữa doanh nghiệp địa phương và
doanh nghiệp nước ngoài dễ dàng hợp tác trong mọi lĩnh vực.
Nhằm cung cấp tất cả các dịch vụ có yếu tố nước ngoài, đảm bảo các chuyến công tác
nước ngoài của lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị trên địa bàn được thông
suốt, thuận lợi.

2.3.2. Tầm nhìn:
Xây dựng Trung tâm Dịch thuật và Dịch vụ đối ngoại Hà Tĩnh trở thành đơn vị mạnh
và chuyên nghiệp trong lĩnh vực Dịch thuật và Dịch vụ, khẳng định vị thế trên thị
trường trong nước và quốc tế.
SVTH: Bùi Văn Dũng

19


Dịch thuật tài liệu Tiếng Anh
2.3.3. Giá trị cốt lõi:
 Trách nhiệm:
Trung tâm dịch thuật làm việc với một tinh thần trách nhiệm cao thể hiện ở sự thành
công hoàn hảo trong mỗi dự án. Ngoài trách nhiệm đối với khách hàng,đối tác nhân
viên công ty luôn coi trách nhiệm đối với xã hội là yếu tố quan trọng Điều đó thể
hiện qua những đóng góp trong những dự án dịch thuật và dịch vụ chất lượng của
trung tâm để góp phần xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.
 Sáng tạo bài bản, chuyên nghiệp:
Trung tâm luôn tìm hiểu và áp dụng sự sáng tạo bài bản chuyên nghiệp để đưa ra
những giải pháp tốt nhất về dịch vụ luôn luôn cải tiến quy trình làm việc để tối ưu
hiệu quả làm việc, đồng thời đảm bảo các tiêu chí chất lượng mang lại lợi ích cao
nhất cho khách hàng.
 Nhân bản:
Trung tâm đánh giá cao và coi trọng thành viên của mình như một nhà trong gia
đình với một niềm tin mạnh mẽ. Trung tâm cho rằng đầu tư về con người là đầu tư
cho khả năng phát triển bền vững và ổn định. Giá trị của các dịch vụ được hình
thành trên nền tảng con người và trung tâm sẵn sàng giao phó trách nhiệm cho
những người nhiệt huyết cũng như tạo cơ hội để phát huy tiềm năng của họ và để
quyết định thành công cho các dự án.
 Khách hàng:

Khách hàng là yếu tố quan trọng cho sự thành công và phát triển của doanh nghiệp.
Phương châm của trung tâm là không bao giờ tiếc thời gian công sức để thoả mãn
sự hài lòng của khách hàng.
SVTH: Bùi Văn Dũng

20