86

TÌM HI U V PHÂN LO I T P CHÍ KHOA H C VÀ MÃ S

QU C T

Nguy n Sinh Thành
i h c Th d c Th thao

ng

Tóm t t: Phân lo i t p chí và mã s qu c t là v
r t quan tr
vi
ng khoa h c c
c xu t
b n theo chu n qu c t . Bài báo cung c p m t s
n v phân lo i, mã s
a
ch
nt c at
c nâng c p theo tiêu chu n qu c t c a các
i h c Vi t Nam.
T khóa: Phân lo i t p chí, mã s qu c t , ch s

ng, s l n trích d n

Abstract: The classification of journals and international codes is very important,
meaningful in determining and evaluating the scientific quality of articles or books published
according to international standards. The article provides some basic information on the
classification, code and website addresses of journals and books; as well as upgrading to

international standards of universities in Vietnam.
Keywords: Classification of journals, international codes, impact factors, citation index.

ng c a các t p chí ch y
c
a trên qui trình ki m duy
bài và các th ng kê v ch s
c trích d n c a
ch
s
ng khoa h c. Các ch s khoa h c
công b
c các t ch c x p h
ih cs
d
ng, ch
ng nghiên
c u khoa h c và x p h
ih c
trên th gi
c.

t Nam. M c dù v n còn có
nh ng ý ki
ng nh
n là
m t trong r t ít cách phân lo
c th a nh n
và s d ng r ng rãi khi bàn lu n v ch
ng

khoa h c c a các công trình nghiên c u. Liên
h p qu c, các Chính ph và các t ch c qu c t
ng s d ng th ng kê c a ISI trong qu n lý
và ho
nh các chính sách khoa h c, k
thu

Trên th gi i có nhi u h th ng x p h ng
các t p chí,
n nay có hai nhóm phân
lo i uy tín và tin c y nh t
cc
ng khoa
h c công nh n trên trên th gi i. Phân lo i theo
Vi n Thông tin khoa h c Hoa K (Institute for
Scientific Information
ng g i là ISI) và
d li u Scopus (Hà Lan).

bao g m t p
h p SCI - Science Citation Index - t m d ch là
Ch s Trích d n Khoa h c, là m t danh sách
các t p chí xây d ng d a trên t n su t trích c a

Ch

1. ISI
Vi n Thông tin Khoa
( />xét ch n ch
ng các t

m t cách kh t khe và k
s d li u c a h
c
Ch s
quan tr

h c (ISI) c a M
xu t s phân lo i,
p chí trên th gi i
th a nh n r ng rãi.
ng nghiên c u,

ISI l
u tiên công b
, g m có
kho ng 4.000 t p chí khoa h c t nhiên, k
thu t, công ngh , có ch
ng cao nh t trên
th gi i,
c khác nhau. M t
phiên b
a SCI là SCIE - Science
Citation Index Expanded - Ch s Trích d n
Khoa h c M r
c công b g m có
trên 7.000 t p chí c
c.
bao hàm c SSCI - Social Science Citation
Index - Ch s Trích d n Khoa h c
và



87

AHCI - Arts & Humanities Citation Index - Ch
s Trích d n Khoa h c Ngh thu t và Nhân
y, ISI bao g m t p h p các t p chí
c khoa h c t nhiên và công ngh
(SCI, SCIE), khoa h c xã h i (SSCI) và Khoa
h c Ngh thu t và N
(AHCI). Hay nói
cách khác, ISI = SCI/SCIE + SSCI + AHCI,
g
p chí khoa h c có ch
ng
cao, trong t ng s
p chí trên
th gi i hi n nay.
- Danh sách các t p chí thu c nhóm SCI:
/>jrnlst/jlsubcatg.cgi?PC=K
- Danh sách các t p chí thu c nhóm SCIE:
/>- Danh sách các t p chí thu c nhóm SSCI:
/>jrnlst/jlresults.cgi?PC=J
- Danh sách các t p chí thu c nhóm AHCI:
- />Bài báo n
c SCI ch p nh n, tác gi
ki m tra :
/>earch_input.do?product=UA&search_mode=Ge
neralSearch&SID=3BpTcDcd53egNAgSEwD
&preferencesSaved=

2. SCOPUS
Bên c nh phân lo i ISI, nhi u t ch c
x p h ng th gi i, ví d
ch c x p
h
nghiên c u khoa h c SCIMAGO
() ho c T ch c x p h ng
i
h c
(QS
World
University
Rankings, ...) còn
s d
d li u t ngu n Scopus.
Scopus
c xây d ng t tháng 11/2004
c a Elsevier (Hà Lan), là m t
d li u
m c ch a b n tóm t t và trích d n các bài báo
khoa h c. Scopus có ch a 57 tri u b n tóm t t,
g n 22.000 danh m c t
t
b
ngành trong khoa h c, k thu t, y t , và xã h i
(bao g m c ngh thu

Scopus dành cho thuê bao tr c tuy n, có tr
phí. Scopus cho phép cán b
n liên k t

tr c ti
có trong
Scopus, nh
n có th truy c p tr c
ti p vào h th
n c a h . Các tùy ch n
tìm ki
c tích h p vào Scopus, k t h p v i
các ch s tìm ki m khác nhau. M t Download
Manager cung c p quy n truy c
ct ot
c có s n.
c li t kê vào danh sách Scopus, các
c l a ch n nghiêm ng t. S
ng t p chí n m trong Scopus g n g
ng n
mt t
c mà ch ch a kho ng 70% s
ng t p chí
c a ISI. Tuy nhiên, ngu n Scopus ch bao g m
các bài báo xu t b n t
l
Theo s li
nghiên c u
m nh trên th gi i, Vi
: Vi n Khoa h c - Công ngh Vi t
i h c Qu c gia TP H Chí Minh và
i h c Qu c gia Hà N i.
t


Danh sách các t p chí thu c nhóm SCOPUS
- 2016:
/>le_list.xlsx
/>content
ki m bi t m t t p chí có trong danh m c
Scopus hay không, tác gi vào ki m tra
t i />ontent ho c ki
ng cách vào
trang Scimago />tham kh o m t s link
tra c u danh m c các t p chí uy tín
c a các nhà xu t b
ng
i h c n i ti ng trên th gi i:
Nhà xu t b n Springer: truy c p a ch sau:
/>Nhà xu t b n Oxford University Press: truy
c p />Nhà xu t b n Cambridge University Press:
truy c p />

88

ih
u th
gi i theo x p h ng c a Times Higher Education
- 2017: truy
c p page/
0/length/25/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats
n ngày 21/3/2016, Vi t Nam có 356
t p chí khoa h
c t p chí
mc aH

ng Ch c danh giáo Nhà
c. Trong s
có m t t p chí Advances
in Natural Sciences: Nanoscience and
Nanotechnology (ANSN) c a Vi n Hàn lâm
Khoa h c và Công ngh
Vi t Nam
c vào danh sách SCIE
cu
p chí Vietnam Journal of
Mathematics c a H i Toán h c Vi t Nam và
Acta
Mathematica
Vietnamica
c a
c vào danh sách Scopus.
3. CH S

NH

NG KHOA H C

Khi x p h ng các t
ng
d a vào các ch s
ng khoa h c c a
t p chí, ch ng h
s
ng IF
(Impact Factor) và ch s H (H-index). IF là ch

s trích c a t p chí, H-Index là ch s nh
ng c a cá nhân nhà khoa h c. R
giá ch
ng các công trình nghiên c u khoa
h c, vì c
ng khoa h c v
t trí
m t chu n m c th ng nh t cho t t c
v c nghiên c u. Tuy nhiên, hai ch s này có
quan h v
cs d
c
nh ch
ng c a m t công trình nghiên c u
khoa h c là ch s
ng và s l n trích d n
(citation index).
- Ch s
ng c a m t T p chí (IF):
Ch s
ng IF là s l n trích d n hay
tham kh o trung bình các bài báo mà t
công b
c. Nh ng công trình
nghiên c
c công b trên các t p chí có ch
s
ng có ch
ng khoa
h c cao. Tuy nhiên, ch s

ng c a t p
thu c vào các ngành khoa h c
khác nhau.
Ch s
bài trong t

ng (IF) là thông s
c tính
i t p chí, nó th hi n r ng các
c trích d n nhi u hay ít.

Thông s
i
theo th i gian, có khi bi
ng r t l n. Ch s
ng c a m t t
c
tính b ng t ng s l n các bài báo trong t p chí
c trích d
c N (t c là
N-1 và N-2) chia cho t ng s bài báo trong hai
ng h n, n u m t t p chí A có t t c
c
trích d n t ng c ng 170 l n thì h s
ng
c
là IF (2017) = 170/100 = 1,7.
Ch s
ng cho bi t uy tín và ch t
ng c a t p chí. Ch s này càng cao thì t p

c
p chí này. M
trên m t t p chí có ch s
ng cao s
c trích
d
t nhà khoa h
c bài trên
t p chí ch
c trích d n
nhi u s
- Ch s
h c (H-Index):

ng c a cá nhân nhà khoa
nhà v
iM

ih
ch s H (H-index
t qu khoa
h
c
c a các nhà khoa h c khác nhau, trong cùng
c. M t nhà khoa h c có ch s H n u
trong s N công trình c a ông ta có H công
trình khoa h c (H < N) có s l n trích d n c a
m i bài t
c t H tr lên.
y, ch s

H ch
c c hai thông tin: s
ng
(s
c công b ) và ch
ng,
t m
ng (s l
c các nhà khoa h c
khác trích d n) c a ho
ng khoa h c.

ISSN - International Standard Serial
Number -

trong "


89

XBPNK

Khoa

b n ph
ng
niên, k y u h i ngh hay h i th o, ph
hay ph b n c a các xu t b n ph m nhi u k .
Nhi u xu t b n ph m có c hai d ng in và
n t

c ISSN x p vào hai lo i
là: ISSN in (p-ISSN) và
n t
(e-ISSN hay eISSN). H th
c phác
th
t tiêu chu n qu c t c a T ch c
Qu c t v Tiêu chu n hoá (International
Organization for Standardization - ISO) vào
c n hành v i tên g i ISO

2588-1345,
(United Nations Educational Scientific and
Cultural Organization - UNESCO

này. T

( />3&IntroId=241&temidclicked=241).

3, và 2.
2.8 + 5.7 + 8.6 + 8.5 + 1.4 + 3.3 + 4.2 = 16
+ 35 +48 +40 + 4 + 9 + 8 = 160
mô-

2588thao c
ng s n m trong Danh
m c các chuyên ngành và t p chí khoa h c
mc aH
ng Ch c danh giáo
ng


6 = 5. 5

- 0,5).
ISSN là m t dãy s
c nh t g m tám ch
s
nh n d ng m t xu t b n ph m
nhi u k d ng gi y in ho
nt
p chí
nh k , t p chí chuyên kh o, báo, b n tin, xu t

ISBN - International Standard Book
Number - Mã s tiêu chu n qu c t cho sách,


90

là mã s tiêu chu n qu c t
nh m t
quy
Anh, các nhà phân
ph
m W.H. Smith cùng
b n bè t o m t h th
u
c g i là Mã s tiêu chu n - Standard Book
Numbering cho sách hay SBN.
Son t i Anh và Công ty R.R.Bowker t i M

i thi u các h th ng m u v mã s
n t nh ng sáng ki n
này, T ch c Qu c t v Tiêu chu n hoá - ISO
thành l p m t t ch c ho
kh thi c a vi c thi t l p và ng d ng h th ng
qu c t v mã s
phê chu n Mã S Sách chu n Qu c t
t
Tiêu chu
c s
i vào
nh
8, 1992 và 2005.
Mã s ISBN có 10 ch s , có d
sau: ISBN 0-306-40615-2. Các thành ph n c a
mã s
m: 4 ch ISBN/ Mã qu c
gia/ nhóm ngôn ng (0)/ Mã nhà xu t b n
(306) / Mã xu t b n ph m (40615)/ Mã ki m tra
(2). Các mã cách nhau b i d u g ch ngang.
Trong nhi
c các nhà xu t
b n, nhà phát hành và h th
n trên th
gi i th a nh n và tham gia. H u h t các sách
trên th gi
u có mã ISBN. Khi
internet phát tri n, vi c mua bán sách trên m ng
a trên mã s ISBN này.
c

m l
chuy n thành mã
v
c b ng các máy
c mã v
ch EAN-13 (H
th
s n ph m châu Âu - The
European Article Numbering system) c a T
ch c Mã s Mã v ch qu c t - GS1 trên các lo i
hàng hoá khác, không thích ng v
ng
bán ki u siêu th , m i thu ngân s d ng máy
c mã v
tính ti
kh c ph
m này b ng cách thêm vào
3 ch s
13 ch s
có th
ng
vào h th ng Mã s mã v ch theo chu n EAN13 v i 13 ch s
t thông d ng cho các
lo i hàng hoá nói chung. GS1 cho phép ISBN

thêm 3 ch s 978 ho
c dãy 10
ch s c
13 ch s .
d dàng chuy n thành mã

v
có th
cb
c mã v ch.
V
im
i, g i là ISBN 13,
i g i là ISBN tích h p mã s mã v ch.
Tiêu chu
c s
i cho
phù h p (ISO 2108: 2005).
T

t Nam cho ra
u Mã s tiêu chu n qu c t cho sách (ISBN). Vi t
c gia nh p ISBN qu c
t
c c p mã qu
y,
các sách xu t b n t i Vi t Nam có mã IS
u
s có các con s
u là 978 r
n 604, ti p
theo là mã Nhà xu t b n, mã Xu t b n ph m, và
cu i cùng là s ki
ki
o mã v ch hoàn toàn
gi

i v i mã s mã v ch EAN-13, ch
có khác là cách th hi n: phía trên ph n mã
v ch có thêm m t dòng mã ISBN d ng s ,
u g ch ngang gi a các thành
ph n c a mã.
Vi t Nam mã Nhà xu t b n s có 1, 2 ho c
3 con s
ng s có mã Xu t b n ph m
cho m i nhà xu t b n là 5, 4 ho c 3 con s (t c
100.000, 10.000 ho c 1.000 s n ph m, k c mã
b
u b ng s 0). Hi n nay các nhà xu t b n
Vi
c c p mã Nhà xu t b n, song s
s n ph
u. Trên
th gi i, khái ni m và vi
ISBN
cb
u t nh
-1970
thành thông l , còn ta m i t
c làm tuy nh
i c n thi t
chu n hoá công vi c xu t b n và h i nh p qu c
t
ng lai g n, H
ng Ch c danh giáo
p ch
m nh ng cu n sách

khoa h
c xu t b
ISBN.
Vi
chu n qu c t ISBN
c th c hi n t i:
, B Thông tin và Truy n thông, s 10,
ng Thành, Hà N i (
/web/guest/ke-hoach-xuat-ban).


91

SSCI
SCI
A&HCI
(1.200)
SCIE

ISSN
(1,3 tri u)

ISI

Vi

i nh p giáo d c sâu r ng,
có các t p chí, sách c
i
h c

i h
N ng nói riêng. Các t p chí và sách không th
ng ngoài qu
o h i nh p các tiêu chu n
qu c t . N u không có s chu n b , không có

ng thì không bao gi xây d
nh ng t p chí, sách c a chúng ta theo chu
qu c t
i các nhà khoa h
không ng ng nghiên c u, tìm tòi và sáng t
t o ra nh ng s n ph m ch
ng, góp ph
vào ti n trình h i nh p qu c t .

c
n
c
n

TÀI
1. Tr
t vài thông tin v mã s chu n qu c t cho t p chí và sách, v
s phân lo i t p chí khoa h c và cách trình bày m t bài báo trong t p chí khoa h
Tài li u
ng d n xét công nh
t tiêu chu n ch
, Nxb
Bách khoa, Hà N i.
2. Kim Ng c (2016), Tiêu chu n qu c t c a t p chí khoa h c và vi c áp d ng t i Vi

T p chí
, Vol. 5, No. 8.
3.
4.
5.
6.


4. /> /> /> />8. />9. />
,