Biện pháp dạy tập làm văn lớp Bốn
Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Bất cứ một thời đại nào, một xã hội nào muốn duy trì và Phát triển, xã hội
đó phải thực hiện giáo dục liên tục đối với các thế hệ con ngời. Chính vì vậy mà
giáo dục đợc coi là quốc sách hàng đầu. Toàn xã hội tôn vinh nghề giáo và đặt
cho những ngời làm nghề giáo dục một trách nhiệm to lớn, là khâu đột phá đa đất
nớc ta vào kỷ nguyên mới sánh vai với các cờng quốc năm châu. Trong nghị
quyết Trung ơng Đảng khoá VIII đã khẳng định Giáo dục là quốc sách hàng
đầu.
Vì thế nhiệm vụ của ngời giáo viên tiểu học là cung cấp những kiến thức
một cách toàn diện cho học sinh. Mỗi môn học đều góp phần hình thành và phát
triển nhân cách của trẻ, cung cấp cho các em những tri thức cần thiết để phục vụ
cuộc sống, học tập và sinh hoạt sao cho tốt nhất và có hiệu quả cao.
Chơng trình lớp Bốn có 9 môn học bắt buộc. Trong đó môn Tiếng Việt là
môn học chiếm số tiết nhiều nhất và là môn khó thực hiện nhất trong quá trình
dạy và học, nhất là môn Tập Làm Văn . Bởi vì đa số học sinh ít ham học môn
này. Đối với thể loại văn kể chuyện lớp Bốn vì những câu chuyện khá quen
thuộc, các em đã đợc đọc, đợc nghe kể nhiều lần nên khi kể các em thờng bám
sát vào sách giáo khoa,thiêú sáng tạo, các em cha biết kể chuyện tự nhiên mà th-
ờng là đọc thuộc câu chuyện. Đối với thể loại văn miêu tả đa phần học sinh cha
biết cách quan sát, thiếu vốn sống thực tế vì vậy thiếu cảm xúc khi viết, học sinh
thờng miêu tả nh một bài khoa học, nặng liệt kêcác bộ phận của sự vật. Về giáo
viên đôi khi không dám thoát líách giáo khoa, ngạidạy phân môn Tập làm văn vì
phải thờng xuyên xử lí các tình huống khác nhau trong tiết dạy.
Hơn thế nữa trờng Tiểu học Ban Công là một trờng cách không xa trung
tâm huyện là bao nhng đa sốhọc sinh là con em dân tộc Thái, đờng giao thông đi
lại khó khăn, điều kiện kinh tế chậm phát triển, trình độ dân trí còn thấp. Vì thế
phần lớn phụ huynh ít quan tâm đến việc học tập của con em. Nên chất lợng còn
hạn chế, nhất là phân môn Tập làm văn.
GV : Phạm Văn Tuấn 1

Biện pháp dạy tập làm văn lớp Bốn
Trớc tình hình trên, bản thân tôi là một giáo viêntôi đã trăn trở rất nhiều và
mạnh dạn đa ra một số phơng pháp về các Biện pháp dạy Tập làm văn lớp Bốn mà
tôi đã áp dụng thành công.
2- đích nghiên cứu:
Từ việc nghiên cứu đề tài góp phần vận dụng tốt hơn vào thực tế giảng dạy
của bản thân. Trên cơ sở những kết quả cụ thể tôi rút ra một số bài học kinh
nghiệm giúp học sinh đạt kết quả tốt hơn trong môn Tập làm văn
3Nhiệm vụ đề tài:
- Nghiên cứu một số cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài.
- Thực trạng của việc hớng dẫn học tập phân môn Tập làm văn cho
học sinh lớp Bốn trờng Tiểu học Ban Công.
- Một số biện pháp của bản thân đã sử dụng
- Rút ra một số bài học kinh nghiệm
- Một số ý kiến đề xuất
4, Phạm vi nghiên cứu:
Học sinh lớp 4B trờng Tiểu học Ban Công năm học 2006- 2007
5, Phơng pháp nghiên cứu:
- Tài liệu có liên quan
- Phơng pháp phân tích: nắm bắt tình hình kết quả học tập phân môn
Tập làm văn của lớp chủ nhiệm phân tích nguyên chủ quan, khách
quan và tiến hành hớng dẫn thực hiện
B Nội Dung
I cơ sở lí luận:
Phân môn Tập làm văn là m ột môn học giúp học sinh cả 4 kỹ năng
nghe nói, đọc, viết. Phân môn Tập làm văn vừa có tính chất tổng hợp, vừa tận
dụng các hiểu biết và kỹ năng về Tiếng Việt do các phân môn khác cung cấp,
đồng thời phát huy những kết quả đó, góp phần hoàn thiện chúng. Chính vì vậy,
để thực hiện đợc vai trò này, phân môn Tập làm văn lớp Bốn có các mục đích yêu
cầu sau:

GV : Phạm Văn Tuấn 2
Biện pháp dạy tập làm văn lớp Bốn
1. Rèn luyện các kỹ năng sản sinh ngôn bản nói và viết phù hợp với mục
đích giao tiếp trên cơ sở kiến thức sơ giản về văn bản kể chuyện, miêu tả, viết th
và một số loại văn ứng dụng trong sinh hoạt hằng ngày. Cụ thể là:
- Kĩ năng phân tích đề.
- Kĩ năng tìm ý, lập dàn ý bài văn.
- Kĩ năng viết đoạn, liên kết đoạn thành bài văn.
- Kĩ năng kiểm tra, sửa chữa bài văn nói và viết.
Các kĩ năng này đợc rèn luyện từng bộ phận hay toàn bộ ở các tiết Tập làm văn
lớp Bốn.
2. Góp phần cùng các môn học khác phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn
sống, rèn luyện t duy logic, t duy hình tợng cho học sinh
ở lớp Bốn, các loại bài làm văn đều gắn với chủ điểm. Quá trình thực hiện
các kĩ năng phân tích đề, tìm ý, quan sát, viết đoạn văn là những cơ hội để huy
động vốn từ, phong phú hoá, tích cực hoá vốn từ đó để diễn tả đợc nhân vật, sự
việc trong chuyên kể, vẽ lại đợc các hình ảnh của cảnh vật, trình bày đợc tâm t
tình cảm trong đối thoại với ngời thân ... đồng thời góp phần mở rộng thêm hiểu
biết cuộc sống theo các chủ điểm đã học. Việc phân tích dàn bài , lập dàn ý, chia
đoạn truyện, đoạn tả, tóm tắt truyện, quan sát đối tợng... giúp cho khả năng phân
tích, tổng hợp, phân loại của học sinh đợc rèn luyện khi vận dụng các biện pháp
so sánh, nhân hoá... trong miêu tả nhân vật, miêu tả đồ vật, khi huy động vốn
sống, trí tởng tợng để xây dựng cốt truyện.
3. Bồi dỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, hình thành nhân cách cho học sinh, học
các giờ tập đọc các em đã đợc tiếp nhận những hình ảnh đẹp của cuộc sống gần
gũi theo các chủ điểm. Học các giờ làm văn, khi nhận diện đặc điểm các loại bài
văn kể chuyện, miêu tả, viết th... các em lại có dịp tiếp cận với những vẽ đẹp của
con ngời của thiên nhiên qua các bài văn, đoạn văn điển hình. Khi phân tích đề
luyện tập làm văn, học sinh lại có dịp hớng tới cái chân cái thiện, cái mĩ đợc định
hớng trong các đề bài. Khi quan sát đồ vật trong miêu tả, học sinh đợc dịp rèn

luyên tập viết th, trao đổi với ngời thân cũng tạo cơ hội cho học sinh thể hiện mối
quan hệ với cộng đồng...Những cơ hội đó làm cho tình cảm gắn bó yêu mến với
GV : Phạm Văn Tuấn 3
Biện pháp dạy tập làm văn lớp Bốn
thiên nhiên, với ngời và việc chung quanh, nảy nở tâm hồn, tình cảm thêm phong
phú, góp phần hình thành nhân cách cho học sinh.
- Phân môn Tập Đọc rèn cho học sinh kĩ năng đọc, nghe, nói, cung cấp cho học
sinh những hiểu biết ban đầu về thiên nhiên, xã hội và con ngời, cung cấp vốn từ,
tăng cờng khả năng diễn đạt, trang bị một số hiểu biết ban đầu về các tác phẩm
văn học và góp phần rèn luyện nhân cách học sinh.
- Phân môn Kể chuyện rèn luyện các kỹ năng nói, nghe, đọc.
- Phân môn Luyện từ và câu cung cấp những kiến thức sơ giản về Tiếng
Việt và rèn luyện kỹ năng dùng từ, đặt câu, kĩ năng đọc cho học sinh.
- Phân môn Chính tả rèn luyện các kỹ năng viết, nghe, đọc.
- Phân môn Tập làm văn rèn cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Phân môn
Tập làm văn vừa có tính chất tổng hợp, vừa tận dụng các hiểu biết và kỹ năng về
Tiếng Việt do các phân môn khác cung cấp, đồng thời phát huy những kết quả
đó, góp phần hoàn thiện chúng. Chính vì vậy, để thực hiện đợc vai trò này, phân
môn Tập làm văn lớp Bốn có các mục đích yêu cầu sau:
1. Rèn luyện các kỹ năng sản sinh ngôn bản nói và viết phù hợp với mục
đích giao tiếp trên cơ sở kiến thức sơ giản về văn bản kể chuyện, miêu tả, viết th
và một số loại văn ứng dụng trong sinh hoạt hằng ngày. Cụ thể là:
- Kĩ năng phân tích đề.
- Kĩ năng tìm ý, lập dàn ý bài văn.
- Kĩ năng viết đoạn, liên kết đoạn thành bài văn.
- Kĩ năng kiểm tra, sửa chữa bài văn nói và viết.
Các kĩ năng này đợc rèn luyện từng bộ phận hay toàn bộ ở các tiết Tập làm văn
lớp Bốn.
2. Góp phần cùng các môn học khác phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn
sống, rèn luyện t duy logic, t duy hình tợng cho học sinh

ở lớp Bốn, các loại bài làm văn đều gắn với chủ điểm. Quá trình thực hiện
các kĩ năng phân tích đề, tìm ý, quan sát, viết đoạn văn là những cơ hội để huy
động vốn từ, phong phú hoá, tích cực hoá vốn từ đó để diễn tả đợc nhân vật, sự
việc trong chuyên kể, vẽ lại đợc các hình ảnh của cảnh vật, trình bày đợc tâm t
tình cảm trong đối thoại với ngời thân ... đồng thời góp phần mở rộng thêm hiểu
GV : Phạm Văn Tuấn 4
Biện pháp dạy tập làm văn lớp Bốn
biết cuộc sống theo các chủ điểm đã học. Việc phân tích dàn bài , lập dàn ý, chia
đoạn truyện, đoạn tả, tóm tắt truyện, quan sát đối tợng... giúp cho khả năng phân
tích, tổng hợp, phân loại của học sinh đợc rèn luyện khi vận dụng các biện pháp
so sánh, nhân hoá... trong miêu tả nhân vật, miêu tả đồ vật, khi huy động vốn
sống, trí tởng tợng để xây dựng cốt truyện.
3. Bồi dỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, hình thành nhân cách cho học
sinh, học các giờ tập đọc các em đã đợc tiếp nhận những hình ảnh đẹp của cuộc
sống gần gũi theo các chủ điểm. Học các giờ làm văn, khi nhận diện đặc điểm
các loại bài văn kể chuyện, miêu tả, viết th... các em lại có dịp tiếp cận với những
vẽ đẹp của con ngời của thiên nhiên qua các bài văn, đoạn văn điển hình. Khi
phân tích đề luyện tập làm văn, học sinh lại có dịp hớng tới cái chân cái thiện, cái
mĩ đợc định hớng trong các đề bài. Khi quan sát đồ vật trong miêu tả, học sinh đ-
ợc dịp rèn luyên tập viết th, trao đổi với ngời thân cũng tạo cơ hội cho học sinh
thể hiện mối quan hệ với cộng đồng...Những cơ hội đó làm cho tình cảm gắn bó
yêu mến với thiên nhiên, với ngời và việc chung quanh, nảy nở tâm hồn, tình cảm
thêm phong phú, góp phần hình thành nhân cách cho học sinh.
II. Thực trạng
1. Kết quả kiểm tra phân môn tập làm văn cuối học kỳ I của lớp 4B nh sau:
Tổng số giỏi Khá Trung bình Yếu
25
SL TL SL TL SL TL SL TL
0 3 12% 17 68% 5 20%
2. Nguyên nhân dẫn đến kết quả yếu:

a. Phía giáo viên:
- Phần đa giáo viên có t tởng ngại dạy phân môn Tập làm văn
- Cha thực sự đầu t nghiên cứu, tìm tòi phơng pháp dạy tối u
- Không có tài liệu tham khảo phục vụ cho môn học
b. Phía học sinh:
- Các em ngại học phân môn Tập làm văn vì cho là khó
- Không có tài liệu sách tham khảo
- Cha coi trọng môn học
III. Những biện pháp thực hiện
GV : Phạm Văn Tuấn 5