Kinh tế chính trị
TÀI LIỆU MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO, DO MÌNH GIẢI TAY NÊN NẾU CÓ SAI THÌ
CÁC BẢN SỬA LẠI HOẶC NÓI MÌNH GIẢI THÍCH NHA. BÀI TẬP ĐI THI CHO ÍT NHƯNG
LÀ NHIỀU SẼ THUỘC LÝ THUYẾT. GOOD LUCK. Tim.
PHẦN 1: TỪ CƠ BẢN ĐI LÊN
Bài 1: Trong 8 giờ công nhân sản xuất được 16 sản phẩm có tổng giá trị là 80 đô la.
Hỏi: giá trị tổng sản phẩm làm ra trong ngày và giá trị của 1 sản phẩm là bao nhiêu, nếu:
Năng suất lao động tăng lên 2 lần; Cường độ lao động tăng lên 1.5 lần.
Giải
16 sản phẩm = 80 USD nên giá trị 1 sản phẩm = 80/16 = 5 USD
a ) Tăng năng suất chỉ làm tăng số lượng sản phẩm sản xuất ra trong 1 khung thời gian nhất định
chứ không làm tăng tổng giá trị, vì vây lúc này 8h sẽ sản xuất đc 32 sản phẩm
Vậy: Giá trị 1 sản phẩm lúc này = 80/32 = 2.5 USD Tổng sản phẩm vẫn giữ nguyên
b ) Tăng cường độ lao động tức là kéo dài ngày lao động ra, nhà TB bóc lột bằng cách vẫn giữ
nguyên thời gian lao động tất yếu và chỉ tăng tg lao động thặng dư nên giá trị 1 sp vẫn giữ
nguyên
Quy tắc nhân chéo chia ngang: 1 thời gian LĐ – 16sp
1,5 thời gian LĐ - ? sp
Lúc này kéo dài ngày với tỷ số 1,5 tức là sô lượng sản phẩm tăng lên : 16.1,5 =24sp Giá sp = 5
USD.

Bài 2: Trong quá trình sản xuất sản phẩm, hao mòn thiết bị và máy móc là 100.000 đô la.
Chi phí nguyên liệu, vật liệu và nhiên liệu là 300.000 đô la.
Hãy xác định chi phí tư bản khả biến nếu biết rằng giá trị của 1 sản phẩm là 1.000.000 đô la
và trình độ bóc lột là 200%.
Giải
c = 300.000 + 100.000 = 400.000 USD
m’ = (m/v).100% = 200% ↔ m/v = 2
1.000.000 = 400.000 + v + 2v ↔ 600.000 = 3v ↔ v = 200.000 (USD)

Bài 3: Có 100 công nhân làm thuê, sản xuất 1 tháng được 12.500 đơn vị sản phẩm với chi

phí tư bản bất biến là 250.000 đô la. Giá trị sức lao động 1 tháng của 1 công nhân là 250 đô
la, m’ = 300%.
Hãy xác định giá trị của 1 đơn vị sản phẩm và kết cấu của nó.
Giải

CT : W = C + V + M

(1)

Đặt k là giá trị 1 sp ↔ Tổng giá trị sp = 12.500k
Lương/ tháng = 250 USD , có 100 CN ↔ V = 25.000 ( v – chi phí trả lương cho CN )
m’ = (M/V).100% = 300% ↔ M/V = 3
Lắp vào (1) ta có :

Trang 1


Kinh tế chính trị
12,500k = 250,000 + 25.000 + 25.000.3 ↔ k = 28
Cách thiết lập kết cấu của 1 sp, chia 2 vế cho tổng số sp :
Vậy w(1 sp) = 20c + 2v + 6m

Bài 4: Năm 1923, tiền lương trung bình của 1 công nhân công nghiệp chế biến ở Mỹ là
1.238 đô la/năm, còn giá trị thặng dư do 1 công nhân tạo ra là 2.134 đô la. Đến năm 1973,
những chỉ tiêu trên tăng lên tương ứng là 1.520 đô la và 5.138 đô la.
Hãy xác định trong những năm đó thời gian của người công nhân lao động cho mình và cho
nhà tư bản thay đổi như thế nào, nếu ngày làm việc 8 giờ ?
Giải

Năm 1923, tỷ lệ m/v = 2.134 /1.238 = 1.72 (1)

Tỷ lệ trên cũng tương đương tỷ lệ của thời gian lao động thặng dư / thời gian lao động thiết yếu
nên m + v = 8 (2)
Giải (1,2) ta có: m = 5.06 (h) , v = 2.94 (h)
Làm tương tự với năm 1973:
TGLĐCT giảm từ 2.94h xuống 1.83h
TGLĐTD tăng từ 5.06 lên 6.17h

Bài 5: Tư bản đầu tư 900. 000 đô la, trong đó bỏ vào tư liệu sản xuất là 780.000 đô la. Số
công nhân làm thuê thu hút vào sản xuất là 400 người.
Hãy xác định khối lượng giá trị mới do 1 công nhân tạo ra, biết rằng tỷ suất giá trị thặng dư
là 200%.
Giải

Tỷ lệ m/v = 2 nên m = 2v
TB khả biến = TB bỏ ra – TB bất biến = 900.000 – 780.000 = 120.000
Vậy V = 120.000 => M = 240.000 => Tổng giá trị mới do CN làm ra = M + V = 360.000 USD
400 người sx ra 360.000 USD nên 1 người sx ra 900 USD

Bài 6: Có 200 công nhân làm việc trong 1 nhà máy. Cứ 1 giờ lao động, 1 công nhân tạo ra
lượng giá trị mới là 5 đô la, m’= 300%. Giá trị sức lao động mỗi ngày của 1 công nhân là 10
đô la.
Hãy xác định độ dài của ngày lao động. Nếu giá trị sức lao động không đổi và trình độ bóc
lột tăng lên 1/3 thì khối lượng giá trị thặng dư mà nhà tư bản chiếm đoạt trong 1 ngày tăng
lên bao nhiêu?
Giải

Theo đề ta có: m1 giờ + v1 giờ=5 và m’=300% hay m1 giờ=3.v1 giờ
Từ đó suy ra m1 giờ=3,75 và v1 giờ=1,25
Giá trị sức lao động một ngày làm việc là tiền lương vx giờ=10
Vậy thời gian lao động một ngày là x: vx giờ/v1 giờ=10/1,25=8


Trang 2


Kinh tế chính trị
Ta có M = m’.V với m’ = 3 và V = 200*10 = 2000 $ ( V - Tiền lương ) nên M = 6.000
Nếu tăng m’ thêm (lên) 1/3 vậy M tăng 1 lượng ∆𝑀= 1/3 . m’.V = 1/3 *3*2.000 = 2000
Hoặc hiểu: tăng m’ lên 1/3 tức 300% + 100% = 400% nên M’=400%*2.000= 8.000 (tăng 2.000)
Bài 7: Tư bản ứng ra 1,000,000 đô la, trong đó 700,000 đô la bỏ vào máy móc và thiết bị, 200.000 đô
la bỏ vào nguyên liệu, m’= 200%.
Hãy xác định: Số lượng người lao động sẽ giảm xuống bao nhiêu % nếu: Khối lượng giá trị thặng dư
không đổi, tiền lương công nhân không đổi, m’ tăng lên là 250%.
Giải
Đề cho: C=900 (700*200) => V=100; M=200 (m’*V)
Đề cho: M và v không đổi, m’ = 250% (v là lương 1 công nhân)
Gọi L là số công nhân thi:
V = L*v hay 100=v*L
200 = 250%*V’ suy ra V’= 80 = v*L’
Lập tỉ số ta được:
0.8=L’/L suy ra L’=80%.L suy ra số người LĐ giảm 20%

Bài 8: Ngày làm việc 8 giờ, m’ = 300%. Sau đó nhà tư bản kéo dài ngày lao động lên 10 giờ.
Trình độ bóc lột sức lao động trong xí nghiệp thay đổi như thế nào nếu giá trị sức lao động
không đổi. Nhà tư bản tăng thêm giá trị thặng dư bằng phương pháp nào.
Giải
Tổng tg là 8 giờ; m’=300%
Tổng tg* là 10 giờ; Giá trị SLĐ giữ nguyên; hỏi (m’)’ ?
m’=(TGLĐTD / TGLĐTY) *100% = 300%
Suy ra TGLĐ thặng dư gấp 3 lần TGLĐ tất yếu
Với 8h làm việc nên TGLĐ tất yếu 2h, TGLĐ thặng dư 6h.

Trong điều kiện sức lao động không đổi, nhà tư bản kéo dài TGLĐ lên 10h -> TGLĐ tất yếu
không thay đổi và TGLĐ thặng dư tăng thành 8 giờ.
(m’)’ = (8/2) * 100 = 400%, pp GTTD tuyệt đối
PP tăng GTTD tuyệt đối: là phương pháp sản xuất ra giá trị thặng dư được thực hiện trên
cơ sở kéo dài tuyệt đối ngày lao động của công nhân trong điều kiện thời gian lao động
tất yếu không đổi
PP tăng GTTD tương đối: kỹ thuật đã tiến bộ làm cho năng suất lao động tăng lên nhanh
chóng, thì các nhà tư bản chuyển sang phương thức bóc lột dựa trên cơ sở tăng năng
suất lao động xã hội, tức là bóc lột giá trị thặng dư tương đối.

Bài 9: Có 400 công nhân làm thuê. Thoạt đầu ngày làm việc là 10 giờ, trong thời gian đó mỗi
công nhân đã tạo ra giá trị mới là 30 đô la, m’ = 200%.
Khối lượng và tỷ suất giá trị thặng dư ngày thay đổi như thế nào nếu ngày lao động giảm 1
giờ nhưng cường độ lao động tăng 50%, tiền lương vẫn giữ nguyên? Nhà tư bản tăng thêm
giá trị thặng dư bằng phương pháp nào ?

Trang 3


Kinh tế chính trị
Giải
400 công nhân; TTG=10 giờ; giá trị mới mỗi công nhân 30 đô; m’=200%
TGG’=9 giờ cường độ lao động tăng 50%; v giữ nguyên tức TGLD Tất yếu giữ nguyên
M+V=400.30=12,000 đô (M+V là tổng giá trị mới)
Mà m’=200% nên M=8,000; V=4,000
Suy ra TGLD TY = 1/3 * TTG =1/3 * 10 =10/3 (1/3 do 4.000/12.000)
Và TGLD TD = 20/3
Giảm 1 giờ còn 9 giờ và sau đó tăng cường độ LĐ thêm 50% tức 1,5 lần 9*1.5=13,5 giờ
13.5 = 10/3 + TGLD TD* suy ra TGLD TD*=61/6
Và m’’= (61/6)/(10/3) = 305% suy ra M’=12,200 đô


Bài 10: Ngày làm việc 8 giờ, thời gian lao động thặng dư là 4 giờ. Sau đó, do tăng năng suất
lao động trong các ngành sản xuất vật phẩm tiêu dùng nên hàng hoá ở những ngành này rẻ
hơn trước 2 lần. Trình độ bóc lột lao động thay đổi như thế nào, nếu độ dài ngày lao động
không đổi? Dùng phương pháp bóc lột giá trị thặng dư nào?
Giải
TTG=8 giờ
TGLD TD=4 giờ suy ra TGLD TY=4 giờ
Ta có m’=4/4 * 100% = 100%
Tăng năng suất LĐ 2 lần nên TGLD TY*=2 giờ suy ra TGLĐ TD*=6 giờ
Nên (m’)’=6/2*100%=300%
Với phương pháp bóc lột tương đối

Bài 11: Chi phí trung bình về tư bản bất biến cho 1 đơn vị hàng hoá trong 1 ngành là 90 đô
la, chi phí tư bản khả biến là 10 đô la, m’ = 200%. Một nhà tư bản sản xuất trong 1 năm
được 1000 đơn vị hàng hoá. Sau khi áp dụng kỹ thuật mới, năng suất lao động sống trong
xí nghiệp của nhà tư bản đó tăng lên 2 lần. Số lượng hàng hoá sản xuất cũng tăng lên
tương ứng.
Tỷ suất giá trị thặng dư thay đổi như thế nào trong xí nghiệp của nhà tư bản đó so với tỷ
suất giá trị thặng dư trung bình của ngành. Nhà tư bản trong năm thu được bao nhiêu giá trị
thặng dư siêu ngạch?
Giải
Tỷ suất giá trị thặng dư trung bình của ngành luôn là 100% hay m=v=10
Nếu sản xuất với tỷ suất trung bình thì M=V=10.000
Ta có: c(tb)=90; v(tb)=10; m’=200%; m(tb)=2.v=20 ;1000 đơn vị hàng với giá 120 đô/sp
Vậy W(tb)=120,000
C(tb)=90,000 và V(tb)=10,000 và M(tb)=20,000 (nhân cho số sản phẩm)
Ở một nhà tư bản, Sau áp dụng kỹ thuật:
Tăng năng suất nên thành 2000 đơn vị với giá 60 đô/sp hàng và V=V(tb)/2=5,000


Trang 4


Kinh tế chính trị
Lúc này 120,000=90,000+5,000+M suy ra M=25,000
Ta được: m’’=25,000/5,000=500% (tỷ suất tăng thêm 300%)
Giá trị TD siêu ngạch thu được do “đi trước Công nghệ”: 2.000*(25.000-10.000)= 30.000.000

Bài 12: Trước kia sức lao động bán theo giá trị. Sau đó tiền lương danh nghĩa tăng lên 2
lần, giá cả vật phẩm tiêu dùng tăng 60%, cò giá trị sức lao động do cường độ lao động tăng
và ảnh hưởng của các yếu tố lịch sử, tình thần đã tăng 35%.
Hãy tính tiền lương thực tế thật sự thay đổi như thế nào?
Giải
Giả sử tiền lương danh nghĩa là 100
Tiền lương danh nghĩa tăng 2 lần và giá cả tăng 60% thì chỉ số tiền lương thực tế là
200/160%=125
Giá trị sức lao động tăng 35% nên tiền công thực tế giảm xuống chỉ còn 125/135%=92.6
Vậy sau thay đổi lượng thực tế chỉ bằng 92.6% so vơi lúc chưa tăng lương

Bài 13: Tư bản ứng trước 600.000 đô la, c/v = 4/1, m’ – 100%.
Hỏi sau bao nhiêu năm trong điều kiện tái sản xuất giản đơn, tư bản đó được biến thành giá
trị thặng dư tư bản hoá?
Giải
Ta có C+V=600,000 và C=4V nên giải ra được C=480,000 và V=120,000
Với m’=100% nên M=V=120,000
Vậy sau mỗi lần tái sản xuất đơn giản thì 120,000 tư bản sẽ chuyển thành 120,000 GTTD
Tư bản (phần ứng ra 600,000) chuyển hết thành giá trị TD trong n năm:
n.120,000=600,0000 suy ra n=5 năm

Bài 14: Khi tổ chức sản xuất, nhà tư bản kinh doanh ứng trước 50 triệu đô la, trong điều kiện

cấu tạo hữu cơ của tư bản là 9/1. Hãy tính tỷ suất tích luỹ, nếu biết rằng mỗi năm 2,25 triệu
đô la giá trị thặng dư biến thành tư bản và trình độ bóc lột là 300%.
Giải
C+V=50 triệu đô (1)
C=9V (2)
Giải 1 và 2 suy ra C=45 triệu; V=5 triệu
Với m’=300% suy ra M=3V=15 triệu
TSTL= 2,25/15=15%

Bài 15: Tư bản ứng trước là 100.000 đô la, c/v = 4/1, m’ = 100%, 50% giá trị thặng dư được
tư bản hoá. Hãy xác định lượng giá trị thăng dư tư bản hoá tăng lên bao nhiêu, nếu trình độ
bóc lột tăng đến 300%.
Giải
Tư bản ứng trước C+V=100,000 và C=4V (cấu tạo hữu cơ)

Trang 5


Kinh tế chính trị
Suy ra C=80,000 và V=20,000
Ta có m’=100% nên M=V=20,000
50% GTDD (M) chuyển thành Tư bản tức 10,000
Nếu m’=300% thì M’=3V=60,000
50% GTDD (M’) chuyển thành Tư bản tức 30,000
Vậy lượng tăng là 30,000-10,000=20,000

Bài 16: Tư bản ứng trước là 1,000,000 đô la, c/v là 4/1. Số công nhân làm thuê là 2.000
người. Sau đó tư bản tăng lên 1,800,000 đô la, cấu tạo hữu cơ của tư bản tăng lên là 9/1.
Hỏi nhu cầu sức lao động thay đổi như thế nào, nếu tiền lương của mỗi công nhân không
thay đổi.

Giải
Tư bản ứng trước C+V=1,000,000 với C=4V suy ra C=800,000 và V=200,000
Lương mỗi công nhân=V/2,000=100
Tư bản ứng trước tăng lên C’+V’=1,800,000 với C’=9V’ suy ra C’=1,620,000 và V’=180,000
Với tiền lương không đổi thì số công nhân mới = V’/v=180,000/100=1,800 công nhân
Vậy nhu cầu sức lao động giảm 200 công nhân

Bài 17: Tư bản ứng trước 500.000 đô la. Trong đó bỏ vào nhà xưởng 200.000 đô la, máy
móc, thiết bị là 100.000 đô la. Giá trị của nguyên liệu, nhiên liệu và vật liệu phụ gấp 3 lần giá
trị sức lao động. Hãy xác định tổng số: tư bản cố định, tư bản lưu động, tư bản bất biến, tư
bản khả biến.
Giải
Công thức nè:
Tư bản bất biến: C=C1+C2
C1: nhà xưởng,v.v.v (hay gọi là tư bản cố định)
C2: nguyên liệu vật liệu
Tư bản lưu động: C2+V
Theo bài:
Ứng trước C+V=500,000 (*) (C1+C2+V)
C1=200,000(nhà xưởng) + 100,000(máy móc,v.v.v) = 300,000
Đề cho giá NVL=3.Giá SLD hay C2=3.V (**)
Lắp (**) vào (*) ta được: 300,000 + 3V + V = 500,000 vậy V=50,000 suy ra C2=150,000
Kết luận:
Tư bản cố định: C1=300,000
Tư bản lưu động: C2+V=150,000+50,000=200,000
Tư bản bất biến: C=C1+C2=450,000
Tư bản khả biến: V=50,000

Trang 6



Kinh tế chính trị
Bài 18: Toàn bộ tư bản ứng trước là 6 triệu đô la, trong đó giá trị nguyên vật liệu là 1,2 triệu đô la,
nhiên liệu, điện là 200.000 đô la, tiền lương 600.000 đô la. Giá trị máy móc và thiết bị sản xuất gấp 3
lần giá trị nhà xưởng và công trình. Thời gian hao mòn hoàn toàn của chúng là 10 và 25 năm.
Hãy tính tổng số tiền khấu hao sau 8 năm.
Giải
Tư bản ứng trước C+V=6,000,000 đô
C2= 1,200,000 + 200,000 = 1,400,000 đô
V=600,000 đô
C1= 6,000,000 – 1,400,000 – 600,000 = 4,000,000 đô
Gọi x là chi phí máy móc, y là chi phí nhà xưởng ta được x=3y mà x+y=C1=4,000,000 đô
Suy ra x=3,000,000 đô và y=1,000,000 đô
Hao mòn của x mỗi năm: 3,000,000/10= 300,000 đô
Hao mòn của y mỗi năm: 1,000,000/25= 40,000 đô
Hao mòn sau 8 năm của cả x và y: 300,000*8 + 40,000*8 = 2,720,000 đô
Bài 19: Một cỗ máy có giá trị 600.000 đô la, dự tính hao mòn hữu hình trong 15 năm. Nhưng qua 4
năm hoạt động giá trị của các máy mới tương tự đã giảm đi 25 %.
Hãy xác định sự tổn thất do hao mòn vô hình của cỗ máy đó.
Giải
Hao mòn mỗi năm của máy: 600,000/15=40,000
Hao mòn qua 4 năm: 40,000*4=160,000
Vậy giá trị của máy còn lại: 600,000-140,000=440,000
Do hao mòn vô hình là 25% trong 4 năm nên lượng hao mòn vô hình là 0,25.440.000 = 110.000
Bài 20: Tư bản ứng trước là 3,5 triệu đô la, trong đó tư bản cố định là 2,5 triệu đô la, tư bản khả biến

là 200.000 đô la. Tư bản cố định hao mòn trung bình trong 12,5 năm, nguyên nhiên vật liệu
2 tháng mua 1 lần, tư bản khả biến quay 1 năm 10 lần.
Hãy xác định tốc độ chu chuyển của tư bản.
Giải

Ta có ứng trước C+V=3,5 hay C1+C2+V=3,5
Suy ra C2=3,5-C1-V=3,5-2,5-0,2=0,8
Tư bản cố định C1 hao mòn trong 1 năm: 2,5/12,5=0,2
Tư bản khả biến quay 1 năm 10 lần: 0,2*10=2
Nguyên vật liệu 2 tháng mua 1 lần vậy 1 năm mua 6 lần: 0,8*6=4,8
Vậy lượng “tư bản” chu chuyển trong 1 năm (phần khấu hao, giá trị NVL,v.v.v chuyển vào “sản
phẩm”): 4,8+2+0,2=7
Tốc độ chu chuyển tư bản=

𝑇ư 𝑏ả𝑛 𝑐ℎ𝑢 𝑐ℎ𝑢𝑦ể𝑛
𝑇ư 𝑏ả𝑛 ứ𝑛𝑔 𝑡𝑟ướ𝑐

=

7
3,5

= 2 vòng/năm (trường hợp khác áp dụng

n=CH/ch nhe, tuy đề)

Trang 7


Kinh tế chính trị
Bài 21: Giả sử giá trị của nhà xưởng, công trình sản xuất là 300.000 đô la. Công cụ, máy móc, thiết bị
là 800.000 đô la, thời hạn sử dụng trung bình của chúng là 15 năm và 10 năm. Chi phí 1 lần về
nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu là 100.000 đô la, còn về sức lao động là 50.000 đô la. Mỗi tháng mua
nguyên nhiên vật liệu 1 lần và trả tiền thuê công nhân 2 lần.
Hãy tính :

a. Thời gian chu chuyển của tư bản cố định
b. Thời gian chu chuyển của tư bản lưu động.
c. Thời gian chu chuyển trung bình của toàn bộ tư bản ứng trước. (đề dài chán ghê)
Giải
C1=300,000+800,000=1,100,000 (này là tư bản cố định nó khấu hao từ từ)
Khấu hao nhà xương 1 năm: 300,000/15=20,000
Khấu hao máy móc, thiết bị 1 năm: 800,000/10=80,000
Mỗi tháng mua NVL 1 lần, vậy 1 năm mua: 100,000*12=1,200,000
Mỗi tháng trả triền công nhân 2 lần, vậy 1 năm trả: 50,000*24=1,200,000
a. TB cố định hao mòn mỗi năm: 20,000+80,000=100,000
Thời gian chu chuyển của TB cố định: 1,100,000/100,000=11 năm
b. TB lưu động (NVL+tiền công): 1.200.000+1.200.000=2.400.000
Thời gian chủ chuyển của tư bản lưu động: 150.000/2.400.000 = 0.0625 năm tức 22 ngày
c. Tư bản ứng trước mỗi năm chu chuyển: 80,000+20,000+1,200,000+1,200,000=2,500,000
Thời gian chu chuyển TB ứng trước:

1,100,000+150,000
2,500,000

=0,5 năm tức 6 tháng

Bài 22: Có số tư bản ứng trước là 100.000 đô la, với cấu tạo hữu cơ của tư bản là 4 :1. Qua 1 thời
gian, tư bản đã tăng lên 300.000 đô la và cấu tạo hữu cơ tăng lên là 9 :1.
Tính sự thay đổi của tỷ suất lợi nhuận nếu trình độ bóc lột công nhân trong thời kỳ này tăng từ 100%
lên 150%.
Vì sao tỷ suất lợi nhuận giảm xuống mặc dù trình độ bóc lột tăng lên.
Giải
Ta có C+V=100,000 và C/V=4 suy ta C=80,000 và V=20,000
Có m’=100% suy ra M=V=20,000
Tỉ suất lợi nhuận P’(1)=


20,000

*100%=20%

100,000

Ta có C’+V’=300,000 và C’/V’=9 suy ra C’=270,000 và V’=30,000
Có m”=150% suy ra M’=1,5.30,000=45,000
Tỉ suất lợi nhuận P’(2)=

45,000

*100%=15%

300,000

Ta thấy tỉ suât LN đã giảm 5% mặc dù trình độ bóc lột tăng là do cấu tạo hữu cơ tăng NHIỀU từ 4
lên 9. Muốn hiểu rõ mọi search: các yếu tố ảnh hưởng tỉ suất lợi nhuận nhe.
Bài 23 :Trình độ bóc lột là 200% và cấu tạo hữu cơ của tư bản là 7 :1. Trong giá trị hàng hoá có
8.000 đô la giá trị thặng dư. Với điều kiện tư bản bất biến hao mòn hoàn toàn trong 1 chu kỳ sản
xuất.
Hãy xác định: chi phí sản xuất tư bản và giá trị hàng hoá đó.

Trang 8


Kinh tế chính trị
Giải
Ta có m’=200% suy ra M=2V; C=7V

Mà M=8,000 suy ra V=4,000 và C=28,000
Chi phí sản xuất: C+V=28,000+4,000=32,000
Giá trị hàng hóa: C+V+M=28,000+4,000+8,000=40,000
Bài 24: Tư bản ứng trước là 500.000 đô la. Cấu tạo hữu cơ của tư bản là 9 :1. Tư bản bất biến hao
mòn dần trong 1 chu kỳ sản xuất là 1 năm, tư bản khả biến quay 1 năm 12 vòng, mỗi vòng tạo ra
100.000 đô la giá trị thặng dư. Hãy xác định khối lượng giá trị thặng dư và tỷ suất giá trị thặng dư
hàng năm.
Giải
Tư bản ứng trước K=C+V=500,000 với C=9V
Suy ra C=450,000 và V=50,000
Tư bản khả biến mỗi năm quay 12 vòng tức mỗi năm trả lương CN 12 lần
Mỗi vòng tạo ra 100,000 GTTD M nên 12 vòng được M=1,200,000
Tỉ suất m’=

1,200,000
50,000

∗ 100%=2,400%

Bài 25:Một xí nghiệp sản xuất ra 1000 sản phẩm ,tư bản ứng ra ban đầu là 4000usd ,trong đó
3500usd để mua máy móc , vật liệu , trình độ bóc lột của tư bản với công nhân là 200%.Nhờ tiết
kiệm nguyên vật liệu mà tư bản bất biến giảm được 100usd, tư bản khả biến và trình độ bóc lột
không đổi .Giá trị của 1 đơn vị hàng hóa thay đổi như thế nào so với dự kiến ban đầu?
Giải
Theo dự kiến ban đầu:
Tư bản ứng ra K+V=4,000 với C=3,500 nên V=500
Với m’=200% suy ra M=1,000 (2V)
Tổng giá trị SP: W=C+V+M=4,000+1,000=5,000
Giá trị một sản phẩm: w=W/1000=5
Nhờ tư bản bất biến giảm 100 C’=3400

W’=3,400+500+1,000=4,900
Giá một sản phẩm w’=4,900/1000=4,9
Vậy giá một SP giảm 0,1 so với dự định
Câu 26: Khi tổ chức sx kinh doanh, nhà tb ứng trước 10 triệu ,trong điều kiện cấu tạo hữu cơ cơ bản
là 9/1.Hãy tính tỉ suất tích lũy, nếu biết rằng mỗi năm 0,5 tr giá trị thặng dư biến thành tư bản và trình
độ bóc lột là 300%
Giải
Tư bản ứng trước 10tr (C+V) với C=9V
Suy ra C=9tr và V=1tr
Với m’=300% vậy M=3V=3tr

Trang 9


Kinh tế chính trị
Tỉ suất tích lũy:

0,5
3

∗ 100%=16,7%

Câu 27: Tư bản ứng trước để kinh doanh là 3,5 triệu , trong đó tư bản cố định là 2,5 triệu, tư bản khả
biến là 200.000.Tư bản cố định hao mòn trung bình trong 12,5 năm.Nguyên vật liệu 2 tháng mua 1
lần, tư bản khả biến quay 1 năm 10 vòng. hãy xác định tốc độ chu chuyển trung bình của toàn bộ tư
bản
Giải
Tư bản ứng trước C+V: 3,5 với C1=2,5 và V=200,000
Suy ra C2=800,000
Khấu hao của C2 mỗi năm: 2,5/12,5=200,000

NVL 2 tháng mua 1 lần vậy 1 năm mua 6 lần: 800,000*6=4,800,000
Tư bản khả biến V 1 năm quay 10 vòng tức trả lương 10 lần: 10.200,000=2,000,000
Tốc đô chu chuyển:

200,000+4,800,000+2,000,000
3,500,000

=2 vòng/năm

Câu 28 :Tư bản ứng trước để kinh doanh là 600.000 , cấu tạo hữu cơ 4/1: trình độ bóc lột là
100%.Hỏi sau bao nhiêu năm trong điều kiện tái sản xuất giản đơn thì tư bản,tư bản đó biến thành
giá trị thặng dư tư bản hóa hoàn toàn?
Giải
Tư bản ứng trước: C+V=600,000 và C=4V
Suy ra C=480,000 và V=120,000
Với m’=100% suy ra M=120,000
Thời gian để tư bản chuyển hết thành GTTD: n.120,000=600,000 nên n=5 năm
Câu 29: Ngày làm việc 8h ,m'=300%.Sau đó nhà tư bản kéo dài thời gian lao động lên 10h/ngày.Trình
độ bóc lột thay đổi thế nào nếu như giá trị sức lao động không đổi?
Giải
Gọi TGLDTY:x và TGLDTD:y
x+y=8 với m’=300% nên y=3x
suy ra x=2 giờ và y=6 giờ
Tăng TGLĐ lên 10 giờ với x không đổi
x+y’=10 suy mà x không đổi nên y’=8 giờ
8

m’’= ∗ 100%=400%
2


PHẦN 2: BÀI TẬP TỰ LUYỆN (DỰA VÀO FILE ÔN CỦA CÔ LÊ THỊ HOÀI NGHĨA SO CUTE)
1. Tiền lương danh nghĩa tăng 20%. Giá cả tiêu dùng tăng 50%.
Vậy tiền lương thực tế biến động như thế nào?
Giải
Tiền lương danh nghĩa: CN nhận khi bán SLĐ
Tiền lương thực tế: số hàng hóa mà người công nhân mua được bằng tiền lương danh nghĩa

Trang 10


Kinh tế chính trị

Tiền lương thực tế=

𝑡𝑖ề𝑛 𝑙ươ𝑛𝑔 𝑡ℎự𝑐 𝑡ế
𝑔𝑖á 𝑐ả ℎà𝑛𝑔 ℎó𝑎

Vậy tiền lương thực tế theo bài=

120%

*100%=80%

150%

Vậy tiền lương thực tế giảm 20%
2. Một xí nghiệp có 800 công nhân. Trong ngày lao động 8 giờ, mỗi công nhân cần 6h để tạo
ra lượng giá trị tương đương với tiền công. Trong phần thời gian còn lại, một lượng giá trị
tương ứng được tạo ra là 20.000 đồng.
a. Tính thời gian lao động thặng dư và tỷ suất giá trị thặng dư trong một ngày lao động

b. Giá trị mới trong ngày do 1 công nhân tạo ra?
c. Tính tổng tư bản khả biến và tổng tư bản bất biến của xí nghiệp nếu C= 3V
d. Tính tổng giá trị sản phẩm của xí nghiệp trong mỗi đợt SX.
Giải
a. Thời gian lao động thặng dư=8-6=2 giờ
𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑇ℎặ𝑛𝑔 𝑑ư

Ta có m’=

𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑇ấ𝑡 𝑦ế𝑢

*100%=2/6=33,33%

b. Giá trị mới là mỗi công nhân tạo ra là v+m
Ta có 2 giờ (lao động thặng dư) thì mỗi công nhân tạo ra 20,000
Vậy 8 giờ (1 ngày LĐ) thì mỗi công nhân tạo ra ?
Áp dụng quy tắt tam suất ta được:
c.

8∗20,000
2

=80,000 (60,000+20,000)

Ta có một công nhân với v=60,000 và m=20,000 trong 1 ngày thì 800 công nhân ta được:
V=60,000*800=48,000,000 (tổng tư bản khả biến)
M=20,000*800=16,000,000
Nếu C=3V vậy C=144,000,000 (tổng tư bản bất biến)
Chú ý: chữ “tổng” đi kèm C,V và M (in hoa), còn mỗi công nhân thì c,v và m


d. Tổng giá trị SP W=C+V+M=144,000,000+48,000,000+16,000,000=208,000,000
3. Tổng số tư bản công nghiệp đầu tư vào sản xuất là 1.000.000 USD. Cấu tạo hữu cơ là 9/1, tỷ
suất giá trị thặng dư là 150%. Xác định:
a. Giá trị mới được tạo ra?
b. Chi phí lao động để sản xuất hàng hóa?
C. Nếu thời gian lao động tất yếu là 3 giờ, thời gian lao đông trong ngày của công nhân là
bao nhiêu?
Giải
a. Ta có C+V=1,000,000 và C=9V (cấu tạo HC)
Suy ra C=900,000 và V=100,000
Với m’=150% suy ra M=1,5V=150,000
Giá trị mới được tạo ra V+M=250,000
b. Chí phí lao động hay giá trị hàng hóa W=C+V+M=1,000,000+250,000=1,250,000
c.

Áp dụng công thức m’=

𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑡ℎặ𝑛𝑔 𝑑ư
𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑡ấ𝑡 𝑦ế𝑢

*100%

Mà m’=150% suy ra thời gian lao động thặng dư=4,5 giờ
Vậy thời gian lao động 1 ngày là TY+TD = 3+4,5=7,5

Trang 11


Kinh tế chính trị
4. Xí nghiệp có cấu tạo hữu cơ là 8/1. Giá trị tư bản lưu động là 400tr.USD, trong đó giá trị

nguyên liệu, năng lượng gấp 3 lần tiền lương. Hỏi giá trị tư bản cố định của xí nghiệp là bao
nhiêu?
Giải
Ta có C/V=8
Tư bản lưu động là C2+V=400tr (1)
Nguyên vật liệu gấp 3 lần lương: C2=3V (2)
Giải 1 và 2 suy ra C2=300tr và V=100tr
C=8V=8.100tr=800tr
C1=C-C2=800tr-300tr=500tr
5. Để sản xuất sản phẩm, hao mòn thiết bị, máy móc, nhà xưởng (C1) là 100.000 USD, Chi phí
nguyên vật liệu (C2) là 200.000 USD ; tỷ suất giá trị thặng dư là 300%. Tổng giá trị sản phẩm là
700.000 USD. Xác định
a. Chi phí TB khả biến

b. Viết công thức GT hàng hóa.
Giải

a. Ta có m’=300% vậy M=3V
W=C1+C2+V+M hay 700,000=100,000+200,000+V+3V
Suy ra V=100,000 (suy luôn M=300,000 cho câu b)
b. Công thức giá trị hàng hóa
W=300,000(C)+100,000(V)+300,000(M)
6. Năm 1925, lương trung bình 1 công nhân ngành công nghiệp chế biến ở Pháp là 1200
phrăng. Giá trị thặng dư do 1 công nhân tạo ra là 2000 phrăng
Đến năm 1930, lương/ 1 công nhân tăng lên 1350 phrăng, GTTD tạo ra là 2970 Phrăng. Xác
định sự biến động thời gian lao động tất yếu, thời gian lao động thặng dư trong những năm
đó (thời gian làm việc 8g/ ngày).
Giải
Năm 1925: v1925=1200 và m1925=2000 suy ra m’1925=
Ngoài ra m’ còn được tính theo ct sau: m’=


2000

*100%=167%

1200

𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑇𝐷
𝑡ℎờ𝑖 𝑔𝑖𝑎𝑛 𝐿Đ 𝑡ấ𝑡 𝑦ế𝑢

*100%

Suy ra TGLĐTD1925/TGLĐTY1925=1,67
Và TGLĐTY1925+TGLĐTD1925=8 giờ
Suy ra TGLĐTY1925=3 giờ và TGLĐTD1925=5 giờ
Tương tự với năm 1930 ta được: TGLĐTY1930=2,5 và TGLĐTD1930=5,5
Vậy TGLĐTY giảm 0,5 giờ và TGLĐTD tăng 0,5 giờ
7. Trong một xí nghiệp có 100 công nhân. Sau 1 tháng SX được 1000 đv SP. Chi phí TLSX là
200.000 USD, lương/ 1 công nhân/ tháng là 100USD. m’ = 200%’
Tính:
a. Giá trị của một sản phẩm.
b. Kết cấu giá trị của sản phẩm.

Trang 12


Kinh tế chính trị
Giải
a. V=số công nhân * lương=100*100=10,000
C=200,000

Với m’=200% suy ra M=2V=20,000
W=200,000+10,000+20,000=230,000
Giá trị 1 sản phẩm: 230,000/1000=230
b. Kết cấu 1 sản phẩm w=W/1000=200(c)+10(v)+20(m)
8. Ngày làm việc 8g, tỷ suất giá trị thặng dư là 100%. Khi ngày làm việc tăng lên 10g, giá cả tư
liệu tiêu dùng giảm ½ so với trước, hỏi tỷ suất giá trị thặng dư là bao nhiêu?
Giải
Với ngày lao động là 8 giờ và m’=100% nên TGLĐTY=TGLĐTD=4 giờ
Giá cả tư liệu tiêu dùng giảm ½ (nhớ rằng lương CN hay giá cả SLĐ tỉ lệ 1:1 với tư liệu tiêu dùng)
nên giá cả SLĐ v giảm ½ đồng nghĩa TGLDTY giảm ½ (chủ chỉ cần trả tiền ít hơn cho CN)
Suy ra TLDTY’=2 giờ
Mà ngày LĐ tăng lên 10 giờ nên TGLĐTD=8 giờ
Ta được m”=8/2=400% (này gọi là chủ khôn vl)
9 Tư bản đầu tư là 10tr.USD, trong đó chi phí nguyên vật liệu là 2,5tr, năng lượng 0,5tr, tiền
lương là 1tr.USD. Giá trị máy móc, thiết bị gấp 5 lần giá trị nhà xưởng, và khấu hao tương ứng
là 10 năm, 20 năm. Xác định tổng khấu hao sau 7 năm?
Giải
Tư bản đầu tư K=10tr (C+V)
C2=2,5+0,5=3 (năng lương, điện cũng được coi là lưu động) và V=1
Vậy C1=10-3-1=6
Giá trị máy móc+giá trị nhà xưởng=6
Giá trị máy móc=5.giá trị nhà xưởng (có thể gọi ẩn x,y cho gọn)
Suy ra Giá trị máy móc=5 và giá tri nhà xưởng=1
Khấu hao máy móc mỗi năm: 5/10=0,5 vậy 7 năm là 3,5
Khấu hao nhà xưởng mỗi năm: 1/20=0,05 vậy 7 năm là 0,35
Tổng khấu hao sau 7 năm: 3,5+0,35=3,85
10. Tư bản đầu tư 1tr.USD, trong đó: nhà xưởng: 300.000USD; máy móc, thiết bị 350.000; ô tô
tải: 50.000; chi phí nguyên vật liệu, năng lượng gấp 2 lần chi phí sức lao động. Xác định: Tư
bản cố định, Tư bản lưu động, tư bản bất biến, Tư bản khả biến.
Giải

Tư bản đầu tư K=1tr
C1=300,000+350,000+50,000=700,000
Vậy C2+V=C-C1=1tr-700,000=300,000 (1)
Và C2=2V (2)
Giải 1 và 2 ta được C2=200,000 và V=100,000

Trang 13


Kinh tế chính trị
Tư bản cố định C1=700,000
Tư bản lưu động C2+V=300,000
Tư bản bất biến: C=C1+C2=700,000+200,000=900,000
Tư bản khả biến V=100,000
11. Tư bản đầu tư 5tr.USD, trong đó: máy móc thiết bị 3tr USD. Khấu hao 10 năm; tiền lương
200.000 USD, quay 5 vòng/năm; nguyên vật liệu 3 tháng mua 1 lần. Tính tốc độ chu chuyển
của tư bản?
Giải
Tư bản đầu tư 5tr (C+V)
Máy móc thiết bị C1=3tr và lương V=200,000 suy ra C2=5tr-3tr-200,000=1,800,000
Khấu hao máy móc mỗi năm: 3tr/10=300,000
Tiền lương quay 5 vòng/năm tức 1 năm trả 5 lần: 200,000*5=1,000,000
Nguyên vật liệu 3 tháng mua 1 lần vậy 1 năm mua 4 lần: 1,800,000*4=7,200,000
Tư bản chu chuyển trong 1 năm: 7,200,000+1,000,000+300,000=8,500,000
Tốc độ chu chuyển tư bản: 8,500,000/5,000,000=1,7 vòng/năm
(n=

𝑇ư 𝑏ả𝑛 𝑐ℎ𝑢 𝑐ℎ𝑢𝑦ể𝑛 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑛ă𝑚
𝑡ư 𝑏ả𝑛 ứ𝑛𝑔 𝑡𝑟ướ𝑐


(𝑣ò𝑛𝑔/𝑛ă𝑚))

12. Tình hình kinh doanh ở một doanh nghiệp như sau: tư bản cố định: 65tr.USD, khấu hao
trong 10 năm, TB lưu động 35trUSD, quay 2 vòng/ năm. Xác định thời gian của 1 vòng chu
chuyển của TB, và số vòng chu chuyển của TB trong năm.
Giải
Ta có C1=65tr; C2+V=35tr suy ra vốn tư bản ứng trước K=100tr
Khấu hao tư bản cố định trong 1 năm: 65/10=6,5tr
Tư bản lưu động quay 2 vòng/năm (tức mỗi năm mua NVL và trả lương công nhân 2 lần):
35*2=70tr
Tư bản chu chuyển trong 1 năm: 70+6,5=76,5
Số vòng chu chuyển của TB trong năm (hay tốc độ):

76,5
100

=0,765 vòng/năm

Thời gian 1 vòng chu chuyển: 0,765 vòng ---- 1 năm
1 vòng ----------- ?
Quy tắc tam suất ta được thời gian 1 vòng là 1,3 năm hay 1,3*12=15,68 tháng
13. Năm cũ, xí nghiệp có 500 công nhân, tư bản ứng trước là 500.000USD, cấu tạo hữu cơ là
4/1. Năm sau, tư bản đầu tư tăng lên 560.000USD, cấu tạo hữu cơ là 6/1, tiền lương công nhân
không đổi. Hỏi số công nhân còn được sử dụng là bao nhiêu?
Giải
Năm cũ: tư bản ứng trước K=C+V=500,000 với C=4V
Suy ra C=400,000 và V=100,000
Tiền lương mỗi công nhân: v=V/500=100,000/500=200
Năm sau: tư bản ứng trước K’=560,000 với C’=6V’ và lương công nhân không đổi


Trang 14


Kinh tế chính trị
Suy ra C’=480,000 và V’=80,000
Số công nhân được sử dụng: V’/v=80,000/200=400 công nhân
(có đề sẽ hỏi số công nhân hay nhu cầu LĐ giảm bao nhiêu nữa) 500-400=100 công nhân giảm
14. Một XN có số TB đầu tư là 560tr. USD, cấu tạo hữu cơ là 6/1, tỷ suất GTTD là 200%. Nhà TB
đưa vào tích lũy 40tr. USD - GTTD (m).
Hỏi tỷ suất tích lũy là bao nhiêu%?
Giải
Tư bản đầu tư K=C+V=560tr với C/V=6/1
Suy ra C=480 và V=80
Ta có m’=200% vậy M=2V (m’.V) =160
Tư bản đưa vào tích lũy 40 từ 160 GTTD.
Tỉ suất tích lũy:

40

*100%=25%

160

15. TB đầu tư: 750.000 USD, cấu tạo hữu cơ 4/1, m’ 100%. Năm sau, tư bản đầu tư tăng lên
900.000USD, cấu tạo hữu cơ 8/1, m’ 150%. Tính tỷ suất lợi nhuận của hai thời kỳ. Tại sao năm
sau m’ tăng nhưng tỷ suất lợi nhuận lại giảm?
Giải
Tư bản đầu tư K=750,000 với C/V=4/1
Suy ra C=600,000 và V=150,000
Với m’=100% suy ra M=1V=150,000

Tỉ suất LN: P’=

𝑀
𝐶+𝑉

∗ 100%=

150,000
750,000

∗ 100%=20%

Năm sau: tư bản đầu tư là K’=900,000 và C’/V’=8/1
Suy ra C’=800,000 và V’=100,000
Với m’’=150% suy ra M’=1,5V=150,000
Tỉ suất LN: P”=

𝑀′
𝐶 ′ +𝑉′

∗ 100%=

150,000
900,000

∗ 100%=16,7%

Mặc dù m’ có tăng nhưng do cấu tạo hữu cơ tăng NHIỀU (từ 4 lên 8) nên tỉ suất LN giảm
16. Có 3 ngành SX theo sơ đồ sau: A. 60C+ 40V, B. 180C+ 20V, C. 630C+ 70V. m’ ở 3 ngành
đều bằng 100%. Nếu ở ngành B, m’ tăng lên 75% thì lợi nhuận ở các ngành sẽ biến động như

thế nào?
Giải
Với m’ cả ba ngành đều là 100%
A. 60C(a)+40V(a) và Ma=40 và P’(a)=

40

∗ 100%=40%

100
20

B. 180C(b)+20V(b) và Mb=20 và P’(b)=
C. 630C(c)+70V(c) và Mc=70 và P’(c)=

200
70

∗ 100%=10%

∗ 100%=10%

700
130

Cả ba ngành: 870C+130V và M=130 P’=

1000

∗ 100%=13%


Nếu m’(b) tăng lên 75% thành 175% thì Mb’=35 vậy M’=40+35+70=145

Trang 15


Kinh tế chính trị
P’’=

145
1000

∗ 100%=14,5%

Vậy tỉ suât LN bình quân thay đổi 14,5-13=1,5%
LN ngành A tăng: 100(C(a)+V(a))*1,5%=1,5
LN ngành B tăng: 200*1,5%=3
LN ngành C tăng: 700*1,5=10,5
17. Tư bản ứng trước 10 trieu$, c/v = 9/1. Lãi ròng thu được 2,5tr. Tính tỷ suất giá trị thặng dư,
tỷ suất lợi nhuận (biết rằng giá cả = giá trị).
Giải
Tư bản ứng trước K=C+V=10tr với C=9V
Suy ra C=9,000,000 và V=1,000,000
Lãi ròng thu được (tức M): 2,500,000
Ta có m’=

2,500,000
1,000,000

Tỉ suất LN: P’=


∗ 100%=150%

2,500,000
10,000,000

∗ 100%=25%

18. Số liệu ở một tập đoàn như sau: năm 2005, tư bản đầu tư : 100trUSD, số công nhân sử
dụng là 30 ngàn người, số lợi nhuận thu được trên 1 công nhân là 500USD. Đến năm 2010, tư
bản đầu tư tăng lên 500tr., số công nhân sử dụng 50 ngàn người, lợi nhuận thu được trên 1
công nhân là 1000USD. Hỏi :
a. Tổng số lợi nhuận, tỷ suất lợi nhuận ở 2 năm trên.
b. Vì sao P’ giảm nhưng tổng lợi nhuận tăng?
c. Nhân tố nào cản trở sự giảm sút của P’?
Giải
Năm 2005: K=100tr; 30 ngàn CN; lợi nhuẫn mỗi CN:500
Tổng LN: P2005=M2005=30,000.500=15,000,000
Tỉ suất LN: P’2005=

15,000,000
100,000,000

∗ 100%=15%

Năm 2010: K=500tr; 50 ngàn CN; lợi nhuận mỗi CN:1000
Tổng LN: P2010=M2010=50,000*1000=50,000,000
Tỉ suất LN: P’2010=

50,000,000

500,000,000

∗ 100%=10%

Câu b và câu c là một: Dù P’ giảm nhưng do số CN tăng và lợi nhuận mỗi CN tạo ra cũng tăng
nên tổng lợi nhuận tăng theo.
19 Tổng tư bản công nghiệp, tư bản thương nghiệp là 1000đvị, tỷ suất lợi nhuận bình quân là
15%, Lợi nhuận tư bản thương nghiệp là 12đvi (giả định chưa tính đến chi phí lưu thông thuần
túy). Tính:
a. Giá bán của tư bản công nghiệp cho tư bản thương nghiệp.
b. Giá bán của tư bản thương nghiệp?
Giải

Trang 16


Kinh tế chính trị
Tư bản công nghiệp gọi nom na là nhà sản xuất
Tư bản thương nghiệp có thể hiểu là cửa hàng trung gian lấy sỉ bán lẻ lại
Ta có tổng vốn K của CN và TN là 1000
Tỉ suất lợi nhuận bình quân là 15%
Đối với tư bản TN: 15%KTN tương ứng 12 đơn vị lợi nhuận suy ra KTN=12/15%=80 đơn vị vốn
Ta có: K=KCN+KTN suy ra KCN=920 đơn vị vốn
Lợi nhuận của CN: 920*15%=138 đơn vị
a. Tư bản CN bán cho tư bản TN với giá thõa mãn thu đủ vốn (920) và LN (138)
Giá bán: 920+138=1058 đơn vị
b. Tư bản TN bán cho người tiêu dùng với giá thõa mãn vốn (1058) và LN (12)
Giá bán: 1058+12=1070 đơn vị
20. Ông A có số tiền 500tr. USD cho vay 2 tháng được số lợi tức là 5tr.USD. Sau đó Ông A
nhập 5tr. Vào vốn cho vay tiếp 10 tháng nữa với lãi suất 14% năm. Tính tỷ suất lợi tức bình

quân/ năm?
Giải
Ông A cho vay 2 tháng được 5tr tiền lợi, vậy sau 2 tháng tiền của ông A: 505tr
7

Ông cho vay tiếp 10 tháng với lãi suất 14%/năm. Vậy mỗi tháng lãi 14%/12= %
6

7

Tiền lãi sau 10 tháng: 505tr* %*10=58,9tr
6

Vậy sau 1 năm (2 tháng và 10 tháng) ông A lãi 58,9+5=63,9tr
Tỉ suất lợi tức bình quân 1 năm:

63,9
500

∗ 100%=12,78%

21. Một xí nghiệp có 250 công nhân, sản xuất 1 sản phẩm X, khối lượng giá trị thặng dư được
tạo ra là: M= 500.000 USD và m, = 200%
a. Tính tiền công bình quân của mỗi công nhân.
b. Tính tổng tư bản đầu tư ( C+V) biết rằng c= 3v
c. Giả sử xí nghiệp chỉ thuê máy móc, nhà xưởng, tức không có TB cố định. Tính tổng giá
trị sản phẩm của xí nghiệp.
d. Tính giá trị của mỗi sản phẩm khi năng suất lao động tăng lên 2 lần.
Giải
n=250 công nhân; M=500,000 USD với m’=200%

a. Ta có m’=200% suy ra M=2V vậy V=250,000 USD
Lương mỗi CN: v=V/n=250,000/250=1000 USD
b. c=3v suy ra c=3.100=3000 USD (phân biệt c và C đó)
C=n.c=250.3000=750,000
Vậy K=750,000+250,000=1,000,000
c. Giả sử thuê máy móc nhà xưởng tức TB cố định C1=0
(khúc này nhiều bạn nhầm là C=0 nhưng do C=C1+C2 nên C1=0 vẫn còn C2)
Mà đề không cho C2 nên phải tính giá trị mỗi sản phẩm do mỗi CN tạo ra rồi nhân lên.
Ta có: w=c+v+m=3,000+1,000+2,000=6,000
Suy ra W=250.6,000=1,500,000

Trang 17


Kinh tế chính trị
d. Năng suất tăng lên 2 lần chỉ làm tăng số lượng sản phẩm, không làm tăng tổng giá trị
Lúc này giá của mỗi sản phẩm sẽ giảm 1 nửa
Giá mỗi SP khi chưa tăng năng suất: 6,000
Giá mỗi SP sau khi tăng năng suất: 6,000/2=3,000

ĐỀ SỐ 3
Câu 3:
Năm 2000: giá trị mới (V+M)2000=361 và lương công nhân V2000=63
Năm 2010: giá trị mới (V+M)2010=574 và lương công nhân V2010=82
Giải
Đối với năm 2000 ta có:
V=63 và V+M=361 suy ra M2000=298
Suy ra m’2000=

298

63

∗ 100%=473%

Đối với năm 2010 ta có:
V=82 và V+M=574 suy ra M2010=492
Suy ra m’2010=

492
82

∗ 100%=600%

Vậy trình độ bóc lột tăng thêm 127%
Câu 4:
Tổng đầu tư là 9.750.000USD với tỉ suât LN bình quân là 20%
LN thương nghiệp là 250.000
Giải
PTN=KTN*P’ suy ra KTN=

𝑃(𝑇𝑁) 250.000
𝑃′

=

20%

=1.250.000USD

K=KCN+KTN suy ra KCN=9.750.000-1.250.000=8.500.000USD

PCN=8.500.000*20%=1.700.000USD
Vậy giá CN bán cho TN là: 8.500.000+1.700.000=10.200.000USD
Giá bán TN ra thị trường: 10.200.000+1.250.000+250.000=11.700.000USD
ĐỀ SỐ 8
Câu 2: y như trên
Câu 3:
800 công nhân

tư bản ứng C+V=4.000.000

với CTHC C/V=9/1

Trang 18


Kinh tế chính trị
Năm sau tăng lên 5.600.000

với CTHC C/V=6/1

Giải
Năm đầu tiên: giai hệ ta được C=3.600.000 và V=400.000
Vậy lương mỗi công nhân v=V/800=400.000/800=500 USD
Năm sau: giải hệ với C+V=5.600.000 và C=6V ta được C=4.800.000 và V=800.000
Sô công nhân cần là n=V/v=800.000/500=1600 công nhân

Trang 19


Kinh tế chính trị

Giải
Tư bản đầu tư K=C+V= 5tr yên
5tr = (3tr+C2)+200k suy ra C2 = 1tr8 yên
Tiền lương quay 5 vòng/năm tức 1 năm trả công 5 lần: 5.200k = 1tr
Nguyên vật liệu 3 tháng mua 1 lần suy ra 1 năm mua 4 lần: 1tr8.4 = 7tr2
Khấu hao 1 năm của máy móc: 3tr/10 = 300k
Tổng tư bản chu chuyển 1 năm: 300k + 1tr + 7tr2 = 8tr4
Tốc độ chu chuyển tư bản: 8tr2/5tr = 1,64 vòng/năm

Trang 20